Rugklachten, type II

Transcriptie

1 Rugklachten, type II Humane Ergonomie Een Behavioral Approach Fysiek Preventie is de Essentie Preventie van overbelasting Actief Preventie van pijnlijke belastingen Passief Preventie van recidive & verergering Eerst ZelfZorg dan Therapie Stimuleren van Zelfredzaamheid & Zelfwerkzaamheid in de werk- en thuissituatie

2 Humane Ergonomie bij rugklachten, type II een Behavioral Approach Fysiek. A. en J.H. Bruggeman, H.J. Kooke De titel doet menigeen waarschijnlijk direct denken aan graded activity en/of graded exposure, interventierichtingen waar een meer psychologische benadering centraal staat. Dat is echter niet het geval. In dit artikel zullen wij een benadering bespreken die fysiek gedragsmatig van aard is. Deze fysieke gedragsmatige benadering lijkt zeker zo dicht bij de fysio/kinesitherapie te staan als de psychologische gedragsmatige aanpak, de fysiotherapeut/kinesist is immers geen psycholoog. Deze benadering is ook bedoeld om een aanvulling te zijn op de lichaamsgerichte meer afhankelijk makende therapeutische benadering van de huidige fysiotherapeut/kinesist. De Behavioral Approach Fysiek (BAF) is een preventieve op zelfredzaamheid gerichte benadering die op veel aandoeningen van het bewegingsapparaat meer van toepassing is. In dit artikel bespreken we alleen de BAF bij rugklachten type II, dat zijn rugklachten die ontstaan en verergeren door extensiebelastingen. In andere artikelen bespreken wij de uitvoering van de BAF bij rugklachten type I, enkelverzwikking, nekklachten, drukpijn, schouderklachten, tenniselleboogklachten en knieklachten. Onderzoek bij Humane Ergonomie Na een standaard anamnese en paramedisch onderzoek wordt er een speciale belastingsanamnese afgenomen om te taxeren met welke belastingen de rugklachten samenhangen. Dat kan bijvoorbeeld zijn met statische en/of dynamische flexiebelastingen in kyfose of met extensiebelastingen in lordose, of met beide. Ook kan er geen samenhang met belastingen bestaan. In dit artikel bespreken we het BAF beleid bij iemand met extensie rugklachten. We hanteren voor de bepaling daarvan vergelijkbare richtlijnen zoals die door Astfalck e.a. (1) worden aangegeven, nog aangevuld met informatie die wordt verkregen met een Authentieke ADL Lijst (AADLL). De AADLL In de AADLL staan activiteiten met foto's die mensen met extensie rugklachten als Afb. 1. De Schober centimeter meting Afb. 2. De BodyGuard, bij 1 de sensordraad. Onder de meet-, alarm- en opslagunit. verergerend hebben aangegeven. Ook is er de mogelijkheid verergerende activiteiten aan te geven die niet in de AADLL staan. Als zo wordt vastgesteld dat er sprake is van rugklachten die door extensiebelastingen werden veroorzaakt en nog door extensiebelastingen worden geprovoceerd, is het zaak te beoordelen of met het huidige ruggedrag van de cliënt deze provocerende extensiebelastingen wel voldoende worden voorkomen in zijn dagelijkse leven en of er redenen zijn om dit ruggedrag met het BAF beleid te gaan beïnvloeden. Om het actuele ruggedrag te objectiveren hanteren we een standaard Intaketest met een BodyGuard. Iets meer over de BodyGuard De BodyGuard is eigenlijk een soort digitale Schober. De Schober meting (afb. 1) werd in 1937 als eerste door Paul Schober beschreven (2). De Schober meting is in onbruik geraakt omdat met goniometrie meer aansprekend de LWK statiek en mobiliteit in graden gemeten kan worden. Met de BodyGuard krijgt de Schober meting echter zijn aansprekendheid meer dan terug, met de BodyGuard wordt de verandering van de lumbale mobiliteit namelijk automatisch en continu in de tijd gemeten en daarnaast digitaal in beeld vastgelegd. De BodyGuard is een sensordraad (zie afb. 2) die bij uitrekking een elektrisch

3 signaal produceert. De mate van uitrekking en de tijd van de uitrekking wordt in een grafiek aangegeven. Met de BodyGuard kan men gedurende langere tijd het bewegingsgedrag van de rug meten en een alarmsignaal laten geven bij ongewenste standen van de onderrug. De Intaketest met BodyGuard Bij de Intaketest wordt met een aantal standaard activiteiten aan de cliënt duidelijk gemaakt wanneer de lumbale wervelkolom in de buurt van de ongewenste lordose in stand wordt belast en wanneer niet (zie afb. 3,4 en 5). De BodyGuard maakt het bewegingsgedrag van de LWK objectief in grafieken zichtbaar voor de (para)medicus en de cliënt. In afbeelding 3, 4, 5 worden daarvan voorbeelden gegeven. Met deze grafieken wordt de cliënt duidelijk gemaakt hoe hij veilig en onveilig met zijn rug om kan gaan, dat hij zijn herstel in de weg kan staan met onveilig ruggedrag, maar ook hoe hij met eenvoudige aanpassingen zijn ruggedrag minder belastend kan maken. Ook laten we de cliënt een BodyGuard grafiek zien van de werking van eenvoudige trucjes die worden aangeleerd en beschermende en scholende hulpmiddelen die inzet (zie afb. 6) om de belasting in lordose te verminderen. Op basis van deze BodyGuard grafieken doen wij de cliënt een voorstel met het BAF beleid zijn onveilige ruggedrag direct te veranderen en hiermee de snelheid en de kwaliteit van het herstel zelf goed te gaan beïnvloeden. Afb. 3 Afb. 4 Afb. 5 Afb. 6 Afb. 6. Deze grafiek legt uit hoe de gordel en bel er voor zorgen dat onveilig ruggedrag wordt voorkomen en veilig ruggedrag wordt aangeleerd en men ver van de ongewenste maximale buigbelasting blijft. Met de Bel wordt de feedback van de gordel nog versterkt. Afb. 3, 4 en 5. Metingen met de BodyGuard. Nadat de lordose in stand en de maximale buiging zijn vastgelegd, verricht cliënt een aantal standaard handelingen. In afb. 3: staan, achteroverkantelen bekken, voet op verhoging, handen boven het hoofd brengen. Vervolgens wordt een aantal zit- en lighoudingen met hem aangenomen met de BodyGuard om (afb. 4 en 5). De BodyGuard grafieken maken dan duidelijk hoe de LWK beweegt t.o.v. de lordose in stand, wat belastende en ontlastende houdingen zijn.

4 Het BAF beleid Het BAF beleid bestaat uit 5 hoofdcomponenten: Bel en BodyGuard 1. Objectivering status en resultaat; 2. Voorlichting over (on)veilig ruggedrag, thuistherapie en thuistraining; 3. Scholing in veilig ruggedrag; 4. Inzet van hulpmiddelen om veilig ruggedrag direct te realiseren en aan te leren alsmede het natuurlijk herstel functioneel te bevorderen; PAS Liniaal 5. Lokale en algemene belastbaarheid functioneel onderhouden of verbeteren o.a. met veilig ruggedrag. Het doel van het BAF beleid is een snel, ongestoord en functioneel natuurlijk herstel door recidiefpreventie op korte en lange termijn. VAS Liniaal 1. Objectivering status en resultaat Standaard objectivering bij BAF beleid is: 1. Beheersing basis veilig lichaamsgebruik met BodyGuard, Intaketest en/of omkeer Bel; 2. Beheersing automatisering veilig lichaamsgebruik met BodyGuard en/of omkeer Bel; 3. Verzuimdagen voor en na inzet en relatie daartussen; 4. ProbleemActiviteitenScore (PAS) met de PAS liniaal; 5. Visual Analogue Score (VAS), met de VAS liniaal; 6. Mobiliteit met digitale goniometrie met de goniometer; 7. Kracht met digitale dynamometrie met de tilkrachtmeter; 8. Kennis en kennistoename met kennistoets; 9. Klanttevredenheid met Evaluatie. Goniometer Kennis toets Til kracht meter Evaluatie

5 2. Voorlichting over (on)veilig ruggedrag en thuistherapie en training Afb. 7 Voorlichting over (on)veilig ruggedrag wordt gegeven met een powerpoint presentatie bij de Instructeur in de praktijk en met een rugscholingsboek voor thuis. De cliënt wordt bewust gemaakt van de rugbelastingen in zijn dagelijkse leven en hoe die rugbelastingen bij bestaande rugklachten het natuurlijk herstel steeds dreigen te verstoren. brede schok demper smalle schok demper A Ja B De cliënt wordt duidelijk gemaakt (alleen als dit röntgenologisch vaststaat): a. hoe de verminderde schokdemping en spinale en foraminale ruimte tot drukoverbelasting kunnen leiden (afb. 7): b. dat vooral langdurige belastingen in lordose moeten worden voorkomen (afb. 7 en 8); c. hoe groot de rugbelastingen zijn bij bukken en tillen en dat deze belastingen ongewenst zijn bij de nu gedaalde belastbaarheid en instabiliteit van de rug (afb. 9); d. dat de ongewenste lordotische sta/lig/ zitbelastingen en de zware bukbelastingen honderden keren per dag plaats kunnen vinden; e. dat hij alleen zelf voor zijn herstel kan zorgen door pijnlijke, ongewenste rugbelastingen consequent te voorkomen; f. dat preventieve, beschermende, scholende hulpmiddelen in de beginfase nodig zijn om pijnlijke, ongewenste belastingen in de werk- en thuissituatie te voorkomen. Niemand kan immers ineens, van de ene op de andere dag zijn onveilige ruggedrag veranderen (afb. 10); g. dat hij in de thuissituatie (afb.10): 1. met een rugbrace en trucjes bij lopen en staan de belasting in lordose kan verminderen; 2. met de GewichtHeffersTechnieken (GHT) zware bukbelastingen kan voorkomen; 3. met een hanghulp en een rugbrace met warmtepakking de pijn kan verminderen. Trucjes bij lopen Hanghulp Nee rugbrace Ja Veilig ruggebruik met GHT Rugbrace en warmtepakking Afb. 8 Afb. 9 Afb. 10