GEMEENTE SCHERPENZEEL

Transcriptie

1 GEMEENTE SCHERPENZEEL Plan van aanpak Herindicatie Huishoudelijke Hulp Gemeente Scherpenzeel, november 2014 Opgesteld door de gemeente Scherpenzeel (Pauline van Gelder, afdeling Samenleving) in overleg met de organisaties die huishoudelijke hulp aanbieden in Scherpenzeel. Samenvatting / leeswijzer In dit plan van aanpak wordt voorgesteld op korte termijn een traject van herindicatie uit te voeren waarbij alle cliënten Huishoudelijke Hulp in de gemeente Scherpenzeel opnieuw worden beoordeeld aan de hand van de principes van de Kanteling en een strikter normenkader. Dit traject is te beschouwen als een inhaalslag met als resultaat dat een vergelijkbare uitgangspositie voor alle cliënten HH wordt gecreëerd. Veel gemeenten hebben dergelijke maatregelen de afgelopen jaren al genomen en deze trajecten (b)lijken te resulteren in een gemiddeld aantal uren HH van 2,1 per week. Herindicatie is ook een eerste stap naar een toekomstbestendig stelsel binnen de hiervoor beschikbare financiële kaders. Bevoegdheid tot besluit herindicatie ligt bij het college. Opvolgend aan dit besluit zal aan de raad een besluit over toekomstige kaders en richting voor de HH worden voorgelegd. 1. Aanleiding In 2015 krijgt de gemeente 32 % minder budget voor Huishoudelijke Hulp (HH) ten opzichte van In 2016 volgt een nieuwe korting waarmee de totale korting op ruim 40% van het uitgangsbudget komt te liggen. Aan deze maatregel ligt de zienswijze van het Rijk ten grondslag dat HH vanuit de Wmo 2015 alleen nog verstrekt dient te worden als vangnetvoorziening aan degenen die dit én echt hard nodig hebben én niet zelf kunnen organiseren én niet zelf kunnen betalen. Met de Wmo 2015 wordt, in veel grotere mate dan nu, een beroep gedaan op eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht, waaronder ook financiële kracht. Onder de Wmo 2015 worden geen standaard producten meer verstrekt. In de wet wordt gesproken van maatwerkvoorzieningen die zijn afgestemd op de specifieke ondersteuningsvraag en situatie van een inwoner enerzijds, en algemene voorzieningen waar iedere inwoners die tot de doelgroep behoort gebruik van kan maken anderzijds. Ook de gemeente Scherpenzeel ontkomt er niet aan om veranderingen door te voeren in de wijze waarop de verstrekking van Huishoudelijk Hulp in de vorm van schoonmaakondersteuning (de HH1) en Huishoudelijke Ondersteuning inclusief regievoering (de HH2) nu is georganiseerd. Zonder maatregelen zou er namelijk sprake zijn van een onaanvaardbare overschrijding van het in 2015 beschikbare budget in het kader van de iwmo. De gemeenteraad van Scherpenzeel zal in het 1 e kwartaal van 2015 kader en (toekomst)visie op de Huishoudelijke Hulp in de komende jaren vaststellen. Hiertoe zullen aan de raad een aantal scenario s worden voorgelegd.

2 - 2 - Dit plan van aanpak betreft een 1 e maatregel, namelijk het inzetten van een traject van herindicatie en het aanpassen van het normenkader/normtijden. Deze maatregel behoort tot de bevoegdheden van het college. Dit traject is om meerdere redenen van belang. 1) Anders dan in andere gemeenten heeft Scherpenzeel vooralsnog geen traject doorlopen waarbij voor iedere cliënt van de HH een gekantelde indicatie is bepaald. Vanaf medio 2013 wordt (meer) gekanteld gewerkt met als resultaat dat het gemiddeld aantal geïndiceerde uren sindsdien daalt. Er zijn echter inwoners die al jaren lang eenzelfde, relatief hoge, indicatie in uren HH hebben. Hierdoor bestaat er feitelijk een situatie van ongelijkheid tussen burgers. 2) Evenmin heeft Scherpenzeel het normenkader zoals dit meekwam met de invang van de Wmo in 2007 kritisch bezien. Ook als gevolg hiervan ligt het gemiddeld aantal toegekende uren HH in Scherpenzeel relatief hoog. Ervaringen elders in het land laten zien dat het mogelijk en ook toegestaan is dit normenkader aan te scherpen. 3) Het traject van herindicatie waarbij wordt gestreefd naar het landelijk gemiddelde 1 van 2,1 uur per week HH, levert een aanzienlijke besparing op. 2. Het financiële kader voor de Huishoudelijke Hulp. In de gemeente Scherpenzeel is in 2014 een budget van beschikbaar in het kader van de integratie uitkering Wmo HH Op dit moment wordt in Scherpenzeel ongeveer uitgegeven aan Huishoudelijke Hulp. Dit bedrag is exclusief de uitvoeringskosten van de Wmo regelingen (klantmanager, administratie etc) en tevens exclusief de eigen bijdragen HH die worden ontvangen (de inkomsten aan eigen bijdragen voor alle Wmo voorzieningen samen zijn ). De integratie uitkering Wmo HH 2015 bedraagt voor het jaar De doorberekende korting is hiermee ongeveer 25 % van het totale budget van de totale integratieuitkering Wmo (maar 32% van het (oorspronkelijke) budget voor Huishoudelijke Hulp). In 2016 volgt een nieuwe korting op de iwmo uitkering met ruim De gemeente moet zelf maatregelen nemen om de bezuiniging op de integratieuitkering Wmo op te kunnen vangen, daarbij rekening houdend met de wettelijke eisen met betrekking tot overgangstermijnen en informatievoorziening. In augustus 2014 kondigde de staatssecretaris een reparatie aan van de kortingen op de huishoudelijke hulp budgetten in de vorm van de Huishoudelijke Hulp Toelage (HTT). Doel van deze toelage is werkgelegenheid in de sector te behouden. De gemeente Scherpenzeel kan in het kader van deze regeling aanspraak doen op een budget van ongeveer Van deze toelage mogen echter geen tekorten op de maatwerkvoorziening worden gefinancierd. 3. Uitgangssituatie Huishoudelijke Hulp in Scherpenzeel - Aantallen gebruikers HH In de gemeente Scherpenzeel maken op dit moment rond de 205 inwoners gebruik van Huishoudelijke Hulp. Zij hebben voor deze hulp een indicatie van de gemeente en betrekken deze hulp naar 1 Inmiddels zijn er ook gemeenten die deze normen verder naar beneden bijstellen en/of besloten hebben helemaal geen HH meer aan te bieden. 2 Zie het plan van aanpak Invulling Huishoudelijke Hulp toelage 2

3 - 3 - eigen keuze van één van de vier organisaties waarmee langdurige raamovereenkomsten zijn gesloten (Agathos, BiOns, Centraalzorg, Thuiszorg Service Nederland). - HH1 versus HH2 Volgens de laatste gegevens (juli 2004) maken 26 inwoners gebruik van HH2 (schoonmaakondersteuning met regieverlies). De overigens (181) maken gebruik van HH1. Op grond van informatie van de aanbieders en de overlap die is geconstateerd tussen begeleiding vanuit de AWBZ en HH, kan verwacht worden dat het feitelijk aantal cliënten met regieverlies hoger is dan deze De Kanteling In Scherpenzeel wordt sinds 2013 meer gekanteld gewerkt. De principes van de kanteling zijn ook verankerd in de Verordening Wmo 2014 die nu van kracht is. Dit betekent dat bij een indicatie gekeken wordt naar wat iemand nog wel zelf kan doen en/of naar wat mensen in de omgeving van de aanvragen kunnen bijdragen. - Huishoudelijke Hulp naar leeftijdscategorie (gebaseerd op CAK gegevens) Lft.cat. cliënten < 50 jaar 1. % % % % % % 85 > 31 % Bijna 1/3 van de huidige gebruikers van HH is 85 jaar en ouder. Dit is relatief een hoog aandeel. 14 inwoners/wooneenheden vallen in de categorie 90 jaar en ouder. Gebruik van HH in de jonge leeftijdscategorieën hangt samen met een (tijdelijke) beperking, een chronische ziekte of een ernstige ziekte. - Eigen bijdragen / inkomenssituatie Voor de huishoudelijke Hulp is een eigen bijdrage verschuldigd. De hoogte van deze eigen bijdrage is afhankelijk van inkomen, leefsituatie (alleenstaand of niet) en leeftijd (65+ of 65-). Inkomen aantal % < % % % % % % % % % > % In 2014 wordt nog een korting van 33% op de eigen bijdrage Wmo ontvangen vanuit de Wtcg. Dit komt met ingang van 2015 te vervallen. In de plaats komt een gemeentelijke financiële vangnet voorziening voor inwoners met lagere inkomens. Hogere inkomens haken mogelijk af indien de korting Wtcg vervalt. Hierbij wordt wel een verlaging van het aantal cliënten met 10 % genoemd - Indicatie in uren Toekenning van de HH is in uren (variërend van 0.5 tot 8 uur per week). De gemiddelde indicatie in 2014 ligt op 2.9 uur per week (landelijk 2,1) in 2013 was deze nog 3 uur per week. Deze gering daling komt alleen door nieuwe cliënten die vanaf medio 2013 gekanteld zijn geïndiceerd. 3

4 - 4 - Indicaties worden indien duidelijk is dat een situatie langdurig is afgegeven voor onbepaalde tijd. Op een enkele uitzondering na, heeft geen van de indicaties die nu van kracht zijn een einddatum en/of is een datum voor een herindicatie bepaald. Op dit moment hebben 61 inwoners een indicatie voor 4 uur HH of meer in de week. Ruim 100 leefeenheden hebben een indicatie van 3 of 3,5 uur in de week. Een groot deel van de langdurige indicaties is afgegeven voor Daarna is voor geen van de indicaties sprake geweest van herindicatie. De conclusie is gerechtvaardigd dat bij een groot deel van de cliënten in Scherpenzeel die HH ontvangen (nog) niet gekanteld wordt gewerkt.. Indicatie aantal totaal geïndiceerde uren Leefeenheden in 46 wk uur 22 (* 46) uur uur uur uur uur uur > Werkelijk aantal uren in 2013: Percentage niet afgenomen uren: 9,35 procent. Percentage afgenomen uren: 90,65 procent - Normenkader De gemeente hanteert de uren-normering die gebaseerd is op het protocol Huishoudelijke Verzorging van het CIZ. 4. Mogelijkheden tot verandering: herindicatie/aanpassen normenkader 4.1. Herindicatie en Kantelen. Zoals eerder aangegeven zijn niet alle cliënten gekanteld geïndiceerd. Door alle cliënten te herindiceren en de individuele situatie opnieuw in kaart te brengen, zal voor een deel van de cliënten het aantal uren HH naar beneden kunnen worden bijgesteld. Een tweede voordeel van een traject van herindicatie waarbij iedere cliënt opnieuw gezien wordt is dat het onderscheid tussen de HH1 en HH2 cliënten weer duidelijk(er) gesteld kan worden. Voor de HH2 zal in combinatie met de Pilot Wmo 2015 ook een parallel traject gestart worden gericht op een product woonondersteuning Aanpassen normenkader Het hanteren van een andere uren normering dan het (oorspronkelijke) CIZ protocol valt binnen de beleidsvrijheid van de gemeente (c.q. het college). Verschillende voorbeelden in het land laten zien dat het mogelijk is deze normering aan te scherpen door o.a. een scherper onderscheid te maken tussen uitstelbare en niet-uitstelbare taken, de soort woning en de wijze van bewoning. Daarnaast zijn er in de periode tussen het opstellen van dit normenkader (2005) en het huidige tijdvak meerdere verschuivingen opgetreden. Voor meerdere zaken is het aantal voorliggende 4

5 - 5 - voorzieningen uitgebreid en/of zijn de normen van wat algemeen gebruikelijk en/of georganiseerd kan worden door het netwerk bijgesteld. Dit gaat om de volgende zaken: - boodschappen: hiervoor is de boodschappenservice van de supermarkt of eventueel vrijwillige boodschappenhulp voor beschikbaar; - bereiden warme maaltijd: de maaltijdservice; - de afwas: het inzetten van technische hulpmiddelen zoals een afwasmachine is voorliggend; - wasverzorging: een was en strijkservice kan voorliggend zijn; - de ramen buiten: een glazenwasser is voorliggend. Door het toepassen van de onder 4.1. en 4.2 genoemde maatregelen kan een aanzienlijke besparing worden behaald op de uitgaven van de HH terwijl voor de inwoners (voorlopig in ieder geval) toch een maatwerkvoorziening beschikbaar blijft. Streven bij deze maatregelen is om het gemiddelde aantal uren aanzienlijk naar beneden bij te stellen (streven 2,1). De HHT (zie plan van aanpak) kan in dit verband zorgen voor een zachte landing. Overigens is de 2 uur per week geen strikte norm, in het kader van maatwerk zijn afwijkingen altijd mogelijk indien dit noodzakelijk is in een bepaalde individuele situatie en ook de HHT in dit geval niet voldoende uitkomst biedt. De leveringsvorm van de HH, namelijk ZIN of Pgb, maakt voor het traject van herindicatie niet uit. Beide cliëntengroepen worden op dezelfde wijze geherindiceerd. In het volgende overzicht is af te lezen wat het totaal aantal uren HH ongeveer wordt na herindicatie: Indicatie aantal HH totaal uren tot. uren bij tot. uren Gem. 2.5 uur bij 2 uur 1.5 uur 22 (* 46) uur uur uur uur uur uur > Werkelijk aantal uren in 2013: Percentage niet afgenomen uren: 9,35 %; Percentage afgenomen uren: 90,65 % Geschatte Bruto uitgaven bij 2,5 uur per week: (22058 uur * 23.85) : Geschatte bruto uitgaven bij 2 uur per week: (17986 uur * ) : Kosten van een breed in te zetten herindicatie Een herindicatie is mogelijk in het kader van de lopende contracten. De langlopende contracten bevatten slechts een minimale verplichte afname van uren. Wel dient een redelijke overgangstermijn in acht genomen te worden. Hier wordt onder redelijk een termijn van 6 maanden verstaan voor de cliënten die het betreft. Voor de aanbieders (die ook geraadpleegd zijn in dit kader) kan eenzelfde termijn gelden. 5

6 - 6 - Om een traject van herindicatie te doen slagen (en besparing te bereiken) is het van belang dit binnen een zo kort mogelijke termijn uit te voeren. Hierbij wordt uitgegaan van een periode van 3 maanden. Een traject van herindicatie kan niet worden uitgevoerd binnen de beschikbare formatie. De geraamde extra kosten van herindicatie zijn: 1. Ongeveer 135,- per herindicatietraject, dus: 205 * 135 = ,= 2. Extra inzet voor vragen door klantmanager 3 uur p/w * ,= 3. Extra inzet administratie 1.680,= ,= 6. Tijdpad November / December 2014: Collegebesluit, Opvragen offertes bij 3 bedrijven Aankondiging / communicatie naar de burgers Januari 2014: Gunning opdracht / brief op naam naar alle cliënten HH Overleg zorgaanbieders Februari 2014: Start herindicaties / Mei 2014: Afronding herindicaties 1 Juli 2014: ingang nieuwe normtijden /indicaties voor alle cliënten HH 6