Betreft: Advies WMO-raad Bloemendaal met betrekking tot het Wmo-beleidsplan en de Wmo-verordening

Transcriptie

1 College Burgemeester en Wethouders en Gemeenteraad Gemeente Bloemendaal Brouwerskolkweg 2A 2051 ED Overveen Bennebroek, 4 november 2014 Geacht college en leden van de gemeenteraad, Betreft: Advies WMO-raad Bloemendaal met betrekking tot het Wmo-beleidsplan en de Wmo-verordening Aanleiding tot het advies is het verzoek van het college d.d. 2 oktober jl. om advies uit te brengen over de definitieve versie van het Wmo-beleidsplan en de bijbehorende Wmo-verordening. U heeft de Wmo-raad drie vragen voorgelegd: 1. wat is uw advies over het proces? 2. wat is uw advies over het eindresultaat? 3. heeft u nog correcties en/of aanvullingen op de definitieve versie van het Wmobeleidsplan? Onderstaand treft u ons advies aan. ad 1. advies proces De Wmo-raad heeft gewaardeerd dat zij in een vroegtijdig stadium is betrokken bij de totstandkoming van het onderhavige Beleidsplan. Tijdens een aantal vergaderingen hebben wethouder en beleidsmedewerkers informatie verstrekt en de leden van de Wmo-raad meegenomen tijdens het denkproces. Dit heeft geleid tot een ongevraagd advies van de Wmo-raad op een eerdere versie ( ). 1

2 Het ongevraagde advies bevatte ruim 30 suggesties tot aanpassingen, waarvan een groot aantal is overgenomen en verwerkt in de definitieve versie. De Wmo-raad heeft kennis genomen van de afgewezen suggesties. Op de toegezonden definitieve versie d.d. 2 oktober jl. zijn de aanvullende reacties en conceptadviezen van de Wmo-raadsleden besproken met de wethouder tijdens de Wmo-raadsvergadering op 29 oktober jl. Vragen werden beantwoord en desgevraagd toelichting gegeven. Bovenstaande heeft geleid tot een schriftelijke reactie van de wethouder d.d. 30 oktober jl. waarin het grootste deel van de suggesties van de Wmo-raad zijn overgenomen. Ook dit onderdeel van het proces werd door de Wmo-raad zeer gewaardeerd. Aanvulling wordt verwoord in ad 3. In de beginfase van de advisering werd een vertraging in de procedurele afhandeling niet tijdig gecommuniceerd naar de Wmo-raad. De Wmo-raad heeft hier begrip voor getoond gezien de enorme tijdsdruk waaronder het beleidsplan tot stand heeft moeten komen. ad 2. Advies eindresultaat De Wmo-raad waardeert het eindresultaat, dat onder grote tijdsdruk tot stand is gekomen. De positieve intentie van de gemeente om de kwetsbaren in de Bloemendaalse samenleving te ondersteunen en te faciliteren is de rode draad in het Wmobeleidsplan. De Wmo-raad is zich ervan bewust dat met een aantal gedecentraliseerde taken ervaring moet worden opgedaan. Het feit, dat het Wmo-beleidsplan is gelabeld als een dynamisch en levend document, vertaalt de Wmo-raad in die zin dat voldoende ruimte aanwezig is tot bijstellingen indien nodig De Wmo-raad zal kritisch 1. de signalen volgen uit de samenleving middels de reguliere overleggen met betrokken organisaties (o.a. het Wmo-loket / Welzijn Bloemendaal / CJG / cliënten-en wijkraden) 2. kennis nemen van de evaluaties, die zijn toegezegd. 3. de toegezegde managementrapportages bespreken, die eventueel worden toegelicht door de betrokken beleidsmedewerker of de nieuw aan te stellen Coördinator Wmo-loket en Coördinator Jeugd 4. indien daartoe aanleiding bestaat, College en leden van de gemeenteraad van adviezen voorzien. 2

3 2.2. In de Wmo-raad werden de onderstaande beoordelingscriteria geaccepteerd als toetsstenen voor het eindresultaat: I. de mate waarin de voorgenomen zachte landing wordt gerealiseerd; II. III. de mate waarin aan de cliënten van de Wmo recht wordt gedaan door de aandacht voor de specifieke behoeften van cliëntgroepen en cliënten ; de mate waarin en de wijze waarop de overheid taken, die vroeger tot het overheidsdomein behoorden, herverdeelt over markt, overheid, het maatschappelijk middenveld en het individu; IV. de mate waarin een verantwoorde uitvoering van de Wmo per 1 januari 2015 financieel haalbaar lijkt voor de betrokken partijen Belangrijk vindt de Wmo-raad het voornemen van de gemeente in het definitieve beleidsplan: i. de focus meer te richten op de wensen en mogelijkheden van cliënten en minder op de bestuurlijke structuur; ii. iii. iv. meer aandacht te schenken aan de algehele visie van de gemeente op doel en middelen van de maatschappelijke ondersteuning; de suggestie te vermijden dat het veranderen van de rechtspositie van de cliënt per 1 januari 2015 inhoudt, dat zorgafspraken niet meer gelden, zoals in de eerdere versie werd gesteld; met betrekking tot de intergemeentelijke samenwerking op het terrein van de maatschappelijke ondersteuning niet alleen de positieve kanten te benoemen maar ook de problematische; v. de voorgenomen evaluatie in het eerste kwartaal van 2016 te laten voorafgaan door een knelpuntenanalyse in het derde kwartaal van 2015; vi. vii. meer aandacht te geven aan de risico s en de risicobeheersing voor de onderscheiden categorieën van Wmo-cliënten; de verantwoordelijkheid voor sociale samenhang en het oplossen van (individuele) problemen niet uitsluitend neer te leggen bij de samenleving en de burger, maar op het gebied van buurtinitiatieven ook zichzelf een (initiërende) rol toe te kennen Toon en leesbaarheid Beleidsplan De Wmo-raad waardeert het dat het beleidsplan een nuchtere toonzetting heeft en helder is geschreven. De wens van de Wmo raad een tegelijk bondig en volledig beleidsplan te ontvangen is gehonoreerd door de beslissing veel informatie te verplaatsen naar de bijlagen. 3

4 De Wmo-raad merkt op dat in het Beleidsplan niet consistent wordt omgegaan met de duiding van de personen, waar de doelstelling van de Wmo op is gericht. Het begrip burgers / personen / inwoners / cliënten wordt door elkaar gebruikt. Om de leesbaarheid te vergroten geeft de Wmo-raad in overweging om de aanduiding uit de wettelijke tekst van de Wmo te volgen, te weten: personen ad 3. correcties en/of aanvullingen op de definitieve versie van het Wmobeleidsplan. Onder ad 2 is verwoord op welke wijze omgegaan is met de adviezen uit het ongevraagde advies en de reacties op de definitieve versie. Aanpassingen naar aanleiding van het ongevraagde advies zijn verwerkt in de definitieve versie. De Wmo-raad spreekt haar vertrouwen uit dat de toegezegde aanpassingen naar aanleiding van de schriftelijke reactie d.d (op vragen en adviezen zoals besproken tijdens de Wmo-raadsvergadering d.d ) verwerkt zullen worden in de laatste versie van het onderhavige Wmo-Beleidsplan De Wmo-raad gaat ervanuit dat het College en de Gemeenteraad hiervan kennis kan nemen en herhaling overbodig is. Aanvullend worden de volgende adviezen verstrekt. Voorwoord I) De titel van het beleidsplan Binnen de Wmo-raad is discussie geweest over de titel van het Beleidsplan. Vertrouwen op de eigen kracht van mensen, met verwijzing naar de toegenomen mondigheid van burgers, dat zij heel goed in staat zijn om te bepalen wat goed voor hen is, ervaart de Wmo-raad als te beperkt. Op eigen kracht zelfredzaam zijn kent zijn grenzen. De Wmo is immers bedoeld om de kwetsbaren in de Bloemendaalse samenleving te faciliteren in de zelfredzaamheid en hen te voorzien van de nodige ondersteuning en zorg om zelfredzaam te zijn. Het vertrouwen op de eigen kracht van mensen onderkent de Wmo-raad als een belangrijk element in de beleidsvoornemens. Als het gaat over de Wmo is het naar de mening van de Wmo-raad echter niet reëel de eigen kracht te accentueren en de grenzen van de zelfredzaamheid niet te benoemen. Door de eigen kracht te accentueren wordt naar de mening van de Wmo-raad voorbij gegaan aan de huidige zorgen en onzekerheid hoe de ondersteuning en zorg eruitziet per 1 januari

5 Het advies om de titel aan te passen wordt niet overgenomen (zie reactie ). Een alternatief zou kunnen zijn om hier aandacht aan te besteden via de communicatie, die momenteel door de gemeente wordt uitgewerkt Advies 1 De Wmo-raad adviseert om in de communicatie naar de burgers aandacht te besteden aan de bestaande zorgen waarbij de gemeente de grenzen van zelfredzaamheid onderkent. Hoofdstuk 1 Inleiding met verwijzing naar de Verordening Maatschappelijke Ondersteuning De inleiding begint met We willen er zijn voor de burgers die zorg nodig hebben hetgeen de Wmo-raad uiteraard onderschrijft. De Wmo is immers bedoeld voor de kwetsbaren in de samenleving die ondersteuning, in wat voor vorm dan ook, nodig hebben om zelfredzaam te zijn. Het belang dat in eerste instantie het eigen vermogen (kracht), het eigen netwerk en middelen in beeld worden gebracht alvorens tot het verstrekken van voorzieningen en het leveren van zorg wordt overgegaan, wordt door de Wmo-raad onderschreven. De Verordening Maatschappelijke ondersteuning begint met de overweging: dat burgers een eigen verantwoordelijkheid dragen waarop ze hun leven inrichten en deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. Maar deze overweging wordt direct gevolgd door de overweging: dat van burgers verwacht mag worden dat zij elkaar daarin naar vermogen bijstaan. De Wmo-raad is van mening dat bovengenoemde verwachting niet terecht is. Het onderling bijstaan blijft naar de mening van de Wmo-raad belangrijk maar altijd vrijwillig. Het dient aan de burgers overgelaten te worden of ze bij de inrichting van hun leven hun naasten willen bijstaan. Het aandacht geven aan het belang hiervan onderschrijft de Wmo-raad echter en adviseert de gemeente initiatieven te ontwikkelen om hier bekendheid aan te geven en op te nemen in het communicatieplan. Advies 2 De Wmo-raad adviseert het belang van onderlinge ondersteuning onder de aandacht te brengen van de Bloemendaalse samenleving middels een daartoe gerichte communicatie campagne Hoofdstuk 3 Nieuwe Jeugdwet De Wmo-raad is zich ervan bewust dat de gemeente bij de uitvoering van het voorliggende Beleidsplan ervaringen gaat opdoen, die nu niet voorzien zijn. Een aantal onderwerpen, waar de gemeente Bloemendaal verantwoordelijk voor wordt is nieuw en ervaring ontbreekt. Continuïteit van zorg heeft een grote prioriteit, voor alle doelgroepen dus ook voor de jeugd. 5

6 Ontwikkelingen en ervaringen De Wmo-raad zal de ontwikkelingen met regelmaat volgen via o.a. het structurele werkoverleg met het CJG. Aan de gemeente wordt gevraagd de nieuw in te stellen Gemeentelijke coördinator Jeugd eenmaal per kwartaal tijdens de Wmoraadsvergaderingen een toelichting te laten geven over de ontwikkelingen en ervaringen. Advies 3 De Wmo-raad adviseert de nieuw in te stellen Gemeentelijke coördinator Jeugd eenmaal per kwartaal tijdens de Wmo-raadsvergaderingen een toelichting geven over ontwikkelingen en ervaringen. Minder (overmatige) druk Op blz. 17 en 21/23 staat de ambitie van de gemeente dat zij wil bereiken dat jongeren en gezinnen minder (overmatige) druk om te presteren ervaren. Uit de tekst op blz. 21 en 22 maakt de Wmo-raad op dat deze input komt vanuit instellingen, ouders en cliënten. De Wmo-raad waardeert het, dat in het beleidsplan hier aandacht aan wordt besteed, maar ervaart de uitwerking als te summier. Uit de tekst blijkt niet duidelijk wat (overmatige) druk om te presteren inhoudt en wat hierbij het probleem is voor kinderen en gezinnen. Tevens worden de acties om dit tegen te gaan vaag omschreven. Er wordt gesproken over specifieke activiteiten, aandacht hiervoor binnen het CJG, stimuleren van dialoog en diverse communicatiemiddelen. Advies 4 De Wmo-raad adviseert om overmatige druk te definiëren en de acties specifieker te omschrijven. Signalering vanuit het CJG Het CJG heeft terecht een dominante rol in de aanpak en uitwerking van het jeugdbeleid. Via het CJG wordt de toegang gecreëerd naar ondersteuning en/of individuele zorg. De Wmo-raad mist echter andere partijen, zoals bijvoorbeeld de huisarts, signalering van het Jongerenwerk en scholen. Advies 5 De Wmo-raad adviseert om aandacht te besteden aan bovengenoemde partijen. Hoofdstuk 8 Basisinfrastructuur in Bloemendaal 1 e alinea `Hoe meer algemene voorzieningen zijn gericht op de vraag van inwoners hoe minder een beroep nodig is op een duurdere maatwerkvoorziening` Het gegeven dat een omslag wordt gemaakt van aanbod- naar vraaggericht werken, houdt volgens de Wmo-raad in, dat de gemeente goed op de hoogte moet zijn van de vraag/behoefte van de inwoners. Dat was immers mede een aanleiding om tot decentralisaties van taken naar de gemeente over te gaan. Zowel in de Wmo-verordening als in het Wmo-beleidsplan ontbreekt het voornemen om gerichte acties te ontplooien om de vraag van de inwoners goed in beeld te brengen. Ergo: er wordt zelfs gesproken over het ontwikkelen van aanbod zonder afstemming met de inwoners. Dat past in het oordeel van de Wmo-raad niet in het kader van vraaggericht werken. 6

7 Het advies van de Wmo-raad luidt als volgt: ontwikkel initiatieven om de vraag/behoefte van inwoners in beeld te brengen, zodat het aanbod kan aansluiten op de vraag Het advies is door de gemeente beantwoord met: kunnen we overnemen, waarbij we ook graag input krijgen van de Wmo-raad zelf. De Wmo-raad vertaalt deze reactie als een positieve intentie en zal de gevraagde input leveren. Vervolg Hoofdstuk 8 in relatie tot het voorwoord Sociale samenhang * onderdeel 8.2. Sociale samenhang (in relatie tot het voorwoord) In de tekst onder 8.2. wordt omschreven dat een groot aantal burgers kampen met wegvallende netwerken en last hebben van eenzaamheid. * onderdeel 8.5. Aandachtspunten voor de basisinfrastructuur (in relatie tot het voorwoord) * Onder aandachtspunten wordt hier ook genoemd het beperkte of eenzijdige netwerk van een aantal inwoners. In het voorwoord wordt echter uitsluitend geschetst de sterke sociale cohesie binnen de gemeente Bloemendaal. De Wmo-raad onderkent de sterke sociale cohesie maar het niet verwoorden van de problematiek uit 8.2. en 8.5. ervaart de Wmo-raad als onvolledig. Advies 6 de Wmo-raad adviseert in het voorwoord de redactie van de sociale cohesie te nuanceren door het benoemen van de omschreven problematiek uit 8.2. en 8.5. Hoofdstuk 9 Vrijwillige inzet in Bloemendaal Door de scheiding van Wonen en Zorg, de korting op professionele zorg, en het langer thuis blijven wonen van kwetsbare groepen uit de Bloemendaalse samenleving, zal de behoefte aan inzet van informele zorg toenemen. Vrijwillige inzet is onmisbaar om de zelfredzaamheid van kwetsbaren in de samenleving te faciliteren, zo ook in de gemeente Bloemendaal. 1 e alinea zin 6: Vrijwilligers zijn onmisbaar en maken onze samenleving veilig en leefbaar. De Wmo-raad is van mening dat met deze omschrijving een te grote verantwoordelijkheid wordt gelegd bij de vrijwilliger. Advies 7 de Wmo-raad adviseert om in de redactie op te nemen, dat vrijwilligers een bijdrage kunnen leveren aan de veiligheid en leefbaarheid van de samenleving. Advies 8 de Wmo-raad adviseert nadrukkelijk om op te nemen dat vrijwilligers de professionele beroepskrachten ondersteunen en/of een aanvulling zijn op de professionele beroepskrachten, die de uiteindelijke verantwoordelijkheid dragen. Die scheiding in verantwoordelijkheid wordt niet benoemd. 7

8 Toelichting: de reactie van de gemeente op ons advies via het document geeft aan dat dit probleem wel in het vizier is, maar dat iemand soms alleen wordt ondersteund door een vrijwilliger zonder dat een beroepskracht aanwezig is. Naar het oordeel van de Wmo-raad bestaat een dergelijke situatie niet. Een vrijwilliger is altijd verbonden aan een organisatie (Welzijn Bloemendaal / Ouderenbond / Zonnebloem etc.) anders is er naar het oordeel van de Wmo-raad sprake van een mantelzorger. De Wmo-raad doelt niet op de fysieke aanwezigheid van de beroepskracht maar op het uitvoeren van een vrijwillige taak, waarbij de eindverantwoordelijkheid is belegd bij de beroepskracht Wat willen we bereiken? De ambitie van de gemeente tot samenwerking tussen organisaties wordt door de Wmo-raad als noodzakelijk gezien vanuit het principe: één gezin, één plan, één regisseur. Daar waar sprake is van multi-problematiek kunnen meerdere organisaties, ieder vanuit hun eigen specifieke deskundigheid, betrokken zijn. Onderlinge afstemming en samenwerking is een randvoorwaarde om uitvoering te geven aan bovengenoemd principe. Een duidelijke omschrijving tot een actie om de onderlinge samenwerking te bewerkstelligen (overzicht blz. 55) wordt echter gemist. Naar aanleiding van het advies: omschrijf een actie, die samenwerking bevordert wordt de Wmo-raad gevraagd om een suggestie. De Wmo-raad zal dit onderwerp agenderen en hierover met de wethouder van gedachten wisselen. Uw reactie stellen wij op prijs. Met vriendelijke groet, Namens WMO-raad Bloemendaal, Yvonne E.J. Kühne ex-voorzitter Wmo-raad Bloemendaal Bijweglaan BJ Bennebroek yvonne.kuhne@hotmail.com 8