SCHEIDING LOONT BOUWAFVAL. #ovem. bouw. Copyright SBR, Rotterdam

Transcriptie

1 SCHEIDING BOUWAFVAL LOONT I bouw #ovem

2

3 SCHEIDING BOUWAFVAL LOONT bouwresearch ;Vovem

4 - De Stichting Bouwresearch en degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, hebben een zo groot mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het verwerken - naar de laatste inzichten - van de in deze publikatie opgenomen gegevens. De mogelijkheid dat zich desondanks onjuistheden in deze publikatie kunnen bevinden kan niet worden uitgesloten. Degene die van deze publikatie gebruik maakt aanvaardt daarvoor het risico. De Stichting sluit, mede ten behoeve van degenen die aan deze publikatie hebben meegewerkt, iedere aansprakelijkheid uit voor schade die mocht voortvloeien uit het gebruik van informatie uit deze publikatie. SBR 1994 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, getransformeerd tot software of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912jo, het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient u zich te richten tot Stichting Bouwresearch, Postbus 1819, 3000 BV Rotterdam. No part of this publication may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm, stored in a database or retrieval system, or any other means, without written permission of the Stichting Bouwresearch. CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Oppen, P.w. van Scheiding bouwafval loont! / [Rapporteur: P.W. van Oppen]. - Rotterdam: Stichting Bouwresearch (Stichting Bouwresearch ; 230a) ISBN NUGI833 Trefw.: afvalstoffen ; bouwbedrijf

5 Inhoud - 1. Een enorme berg bouwafval 5 2. Hoog tijd om er iets aan te doen 7 3. Iedereen is erbij betrokken 9 4. Preventie en scheiding Zo min mogelijk afval Afvalscheiding: stappenplan Afvalscheiding: maatregelen op de bouwplaats Afvalscheiding: gevaarlijk afval Besparing op bouwkosten Nadere informatie 26

6 Voorwoord - Oe bedrijfstak bouwnijverheid is één van de grootste afvalproducenten in Nederland. Bouw- en sloopafval is binnen mijn ministerie daarom een onderwerp, waar men zich steeds meer mee bezighoudt. Ook in ons project 'Duurzaam Bouwen' wordt aan dit aspect van het bouwen veel aandacht besteed. Maar tevens is het een probleem, waaraan de bouwnijverheid zelf een essentiële bijdrage kan leveren. Dat is ook de reden waarom ik het initiatief van de Stichting Bouwresearch waardeer om naar de eigen branche toe informatie te verschaffen over dit onderwerp. Oe brochure 'Scheiding bouwafval loont' en de 'Bouwafvalstoffengids' geven de bouwnijverheid de noodzakelijke informatie en kennis om te kunnen bijdragen aan de verkleining van het afvalprobleem. Oe brochure 'Scheiding bouwafval loont' laat zien wat voor soorten afval er in de bouw vrijkomen, maar ook wat je met dat afval nog allemaal kunt doen. Hoe meer het afval op de bouwplaats al wordt gescheiden, hoe beter het voor hergebruik geschikt is. Gelukkig gebeurt dit ook steeds meer. Nu al zamelen we 70% van het bouw- en sloopafval gescheiden in. Met het Implementatieplan Bouw- en Sloopafval streven we zelfs naar een percentage van 90 in het jaar Als u deze brochure doorleest, zult u merken dat scheiding van afval niet alleen het milieu spaart, maar u ook veel kosten kan besparen. Scheiding van afval kan echter alleen lukken als de bedrijfsleiding aandacht voor dit onderwerp heeft en de motivatie ervoor aanwezig is bij de medewerkers op de bouwplaats. Oe 'Bouwafvalstoffengids ' is precies wat de naam zegt. Een gids met adressen van de bedrijven die werkzaam zijn bij de verwerking, de inzameling en het transport van de verschillende soorten bouwafval. In de gids vindt u ook een beknopt overzicht van de wettelijke regelingen en de hergebruiksmogelijkheden van de meest voorkomende soorten bouwafvalstoffen. Eigenlijk zou deze gids bij elke uitvoerder in de bouwkeet moeten hangen. Ik hoop dat zowel de brochure als de gids veel gebruikt zullen worden. Daar heeft u baat bii. maar zeker ook het milieu. J.G.M. Alders Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer.

7 1 Een enorme berg bouwafval - Bij het woord 'afval' denkt u misschien allereerst aan huishoudelijk afval. Maar wist u dat de berg bouw- en sloopafval in Nederland groter is dan al ons huishoudelijk afval bij elkaar? Jaarlijks 12 miljoen ton bouw- en sloopafval tegen 4,6 miljoen ton huishoudelijk afval I Als u een wandeling zou maken op deze meer dan honderd meter hoge berg komt u niet al leen puin tegen maar ook PVC-buizen, kitspuiten en 'chemisch' afval. Bovendien asbest. Het mag geen zootje worden... (Foto: Bouwcentrum) Steeds meer mensen zien het belang van een leefbaar milieu in. Zij doen hun lege flessen in de glasbak, houden oud papier apart, doen spuitbussen bij het 'klein chemisch afval', enzovoort enzovoort. Doet u dit ook? Kijk dan voor de aardigheid eens in een afvalcontainer bij u op de bouwplaats. Grote kans dat u een puinhoop aantreft met glasscherven, verfbussen, flodders PUR, plastic buizen, een oude stoel, piepschuim, een lekke accu, stukken ijzer, triplex, bierblikjes, kabels en plastic flessen met restjes peut en thinner. Een onverteerbare toestand. Op de bouw valt vaak te beluisteren dat hier weinig aan te doen is: 'Natuurlijk zijn we best vóór een goed milieu, maar we moeten wel reëel blijven.' Met dat laatste wordt dan bedoeld dat niemand op dure en onpraktische maatregelen zit te wachten. Als u dat ook vindt, heeft u de goede brochure in handen. Hij staat boordevol praktische tips, waarmee bovendien veel kosten zijn te besparen. Dat is mooi meegenomen. Maar voor bouwers die hart voor hun werk hebben gaat het om méér dan kostenbesparing. Op de bouwplaats wordt iets tot stand gebracht dat bedoeld is om in te wonen, te werken, te leven... vult u zelf maar in. Een gebouw is niets anders dan een stukje milieu, vakkundig afgegrensd van de 5

8 omgeving en professioneel afgestemd op een bepaald doel. Is het uw eer als vakman eigenlijk niet te na dat bodem, grondwater en lucht verontreinigd worden door bouwafval? Onleefbaarheid: dat is toch een ontkenning van alles waar de bouw zich voor inzet? AII-round vakmanschap betekent goed bouwen èn de stroom bouwafval tot het hoogst noodzakelijke beperken. Goede redenen om het milieu te ontzien Afval dat op de bouwplaats vrijkomt, kan funest zijn voor het milieu. Het is ondoenlijk om alle schadelijke gevolgen op te noemen; daarom slechts een paar sprekende voorbeelden. Verf Zware metalen zoal lood, chroom en cadmium kunnen het milieu vergiftigen. Deze stoffen komen ook in de bouw vrij. De genoemde metalen zijn onder meer aan te treffen in verf; lood bovendien in accu's en cadmium in bepaalde batterijen en soldeer. Bekistingsolie, snij olie, motorolie,... Eén druppel olie volstaat om 1000 liter grondwater ondrinkbaar te maken. PAK's Onder de groep stoffen die luistert naar de wetenschappelijke naam polycyclische aromatische koolwaterstoffen (om begrijpelijke redenen afgekort tot PAK) komen veel kankerverwekkende verbindingen voor. PAK's zijn te vinden in teer en puin van schoorsteenkanalen. Puin en glas Bij puin en glas denkt u niet direct aan schadelijke stoffen. Maar bodems die puin, glas of ander 'onschuldig' bouwafval bevatten, zijn in veel opzichten niet meer bruikbaar. 6

9 2 Hoog tijd om er iets aan te doen - Bouwers willen voor alles graag 'praktisch' zijn. Milieumaatregelen alla, maar wie zal ervoor betalen en hoe moet dat allemaal in de praktijk? Deze afwachtende en afwerende houding is niet lang meer vol te houden. De tijd dringt. Wie blijft talmen haalt zich morgen grotere problemen op de hals, omdat dan wellicht duurdere maatregelen worden afgedwongen. Hoog tijd om over reserves heen te stappen. Hergebruik is gewenst. Niet voor niets bepleit de overheid in het Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) 'het sluiten van stofkringlopen'. Bedoeld wordt dat bouwafval zoveel mogelijk opnieuw ingezet moet worden als grondstof, zodat er zo min mogelijk grondstoffen geleend hoeven te worden uit de natuur. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van puin als grindvervanger in beton. Bovendien betekent elke nuttige toepassing van bouwafval een vermindering van de hoeveelheden afval die gestort of verbrand moeten worden (en dan het milieu belasten). Steeds vaker blijven bedrijven met afval zitten, dat ze tegen extra hoge kosten moeten laten bewerken. Storten wordt schreeuwend duur. Intussen zijn de storttarieven de laatste jaren scherp gestegen. Het eind van deze ontwikkeling is nog lang niet in zicht. Steeds meer afval. In de woningbouw is het accent de laatste jaren komen te liggen op renovatie. Bij renovatie komt echter meer afval vrij dan bij nieuwbouw. Maatregelen blijven niet uit. Het blijft niet bij papieren nota's. De milieuwetgeving en de controle op naleving worden steeds strenger. Bedrijven die de ontwikkelingen afwachten lopen het risico straks halsover-kop te moeten omschakelen. Het is beter nu al voorbereidingen te treffen en ervaring op te doen. Afvalverwerkers stellen steeds hogere eisen. Stortplaatsen en verbrandingsinstallaties pakken niet alles meer aan wat bouwbedrijven hen voorzetten, zelfs als de wet dit nog zou toelaten. 7

10 Wat kan er met bouwafval worden gedaan? Bouwafval, mits gescheiden, vindt tal van nuttige toepassingen. Hieronder staan de voornaamste opgesomd. De Bouwafvalstoffengids gaat uitvoerig op de diverse bewerkings- en verwerkingsmethoden in. Daarin staat ook informatie over wijze van opslag en transport. Puin Puin wordt gebroken en gezeefd tot korrels, die toepassing vinden in beton en in de wegenbouw. Als er veel stof, zand, gips of gasbeton in zit, is puin niet op deze manier te verwerken. Plastic Alleen van de om te smelten plasticsoorten ('thermoplasten') zijn nieuwe produkten te maken: palen, buis, containers, bloempotten, huisvuilzakken, kleerhangers en vele andere. De verschillende soorten plastic moeten wel van elkaar worden gescheiden. Hout Toepassing van houtafval als gebruikshout op de bouwplaats is de meest directe vorm van hergebruik. Verder is schoon houtafval (plaatmateriaal niet) te gebruiken als grondstof voor spaan- en vezelplaat en papier. Papier en karton Van oud papier en karton wordt nieuw gemaakt. Papier met coating (bijvoorbeeld aluminiumfolie of plastic) is hiervoor niet geschikt. Groen en tuinafval Plantaardig afval wordt gecomposteerd. Afgewerkte olie De olie is na bezinking en filtratie of zelfs raffinage als brandstof te gebruiken. Verontreiniging met boor-, slijp- of snijolie maakt de afgewerkte olie hiervoor ongeschikt. Een dergelijk mengsel is te beschouwen als gevaarlijk afval. Restanten verf en oplosmiddelen De oplosmiddelen zijn te herwinnen door destillatie. Van verfrestanten kan grondverf worden gemaakt. Batterijen en accu's Nikkel-cadmiumbatterijen en accu's bevatten waardevolle metalen die herwinbaar zijn. Niet-bruikbaar afval De verwerking hangt af van de eigenschappen. Kantine-afval, kitspuiten en spaanplaat worden verbrand, gasbeton en gips gestort, enzovoort. Glas Glasafval, ingezameld als een blanke en een gekleurde fractie, gaat naar de smeltoven voor produktie van nieuw glas. Het wordt ook verwerkt tot straalmiddel. Verontreiniging met gloeilampen, metaalprofielen en dergelijke is uit den boze. Metalen Oud ijzer wordt verkleind en daarna omgesmolten. Ook andere metalen zoals koper, lood en aluminium zijn opnieuw te gebruiken. De verschillende metalen moeten gesorteerd zijn; ongesorteerd metaalafval brengt weinig of niets op. 8