Plan van aanpak KNHG-werkgroep Beroepsethiek ( ) Doel

Transcriptie

1 Plan van aanpak KNHG-werkgroep Beroepsethiek ( ) Doel - Het bevorderen van discussie binnen de beroepsgroep van historici over normen en waarden/ regels en richtlijnen met betrekking tot de beroepsuitoefening in de breedste zin van het woord. Die discussie impliceert tevens het concreter definiëren van de aard en samenstelling van de beroepsgroep, alsmede het nadenken over de academische en publieke rol van de historicus. - Het langs deze weg komen tot breed gedragen werkvormen en middelen die eraan bijdragen om het proces van kritisch-reflectieve bewustwording van vraagstukken met betrekking tot de positie en rol van de historicus en historisch onderzoek een geïntegreerd en duurzaam onderdeel van de beroepspraktijk te maken. - Het voorstellen van een vorm waarin deze werkvormen en middelen aan de beroepsgroep ter beschikking worden gesteld, inclusief monitoring en evaluatiemechanismes. Achtergrond Het initiatief tot een KNHG-werkgroep beroepsethiek is genomen op basis van het najaarscongres 2014, Naar eer en geweten, over de persona van de historicus. Het congres besprak de relatie tussen geschiedschrijving en sociale wetenschappen, alsmede methodologische, technologische, onderwijskundige, politieke en economische ontwikkelingen in de beroepspraktijk van historici en constateerde dat, anders dan in veel andere wetenschapsdisciplines, historici in Nederland geen eigen beroepscode hebben. De vraag is of naast bestaande gedragscodes die ook voor historici in de context van verschillende beroepen van toepassing zijn, 1 zo n eigen code nog nodig is. Voor sommigen ging het daarbij vooral om beroepsethiek een geheel aan waarden en normen terwijl anderen toewilden naar een beroepscode regels en richtlijnen. Weer anderen meenden dat actualisering van het ACVA-onderwijs voor historici en kritische reflectie op het geschiedenisonderwijs in het voortgezet onderwijs zou moeten volstaan. Tegen deze achtergrond is besloten om een werkgroep op te dragen de verschillende posities in kaart te brengen, met elkaar te laten discussiëren en tot voorstellen te komen die draagvlak hebben binnen de beroepsgroep. Deze zal daartoe ook nader gedefinieerd worden, met voorbijgaan aan onderscheid tussen academische en publieksgeschiedenis. Samenstelling en werkwijze KNHG-werkgroep beroepsethiek De leden van de KNHG-werkgroep nemen deel op persoonlijke titel, en weerspiegelen met elkaar een breed scala aan betrokkenen, met een achtergrond in de universitaire wereld (in verschillende stadia van een wetenschappelijke loopbaan en vanuit verschillende historische subdisciplines), het onderwijs, de archiefsector, het KNHG en de VGN. De werkgroep wordt tevens ondersteund door een beroepsethicus. 1 Denk aan de Nederlandse gedragscode Wetenschapsbeoefening, de beroepscode van de Antropologen Beroepsvereniging, de Ethische Code van de Nederlandse Museum Vereniging, of codes in het onderwijs, zie:

2 De werkgroep coördineert de organisatie van discussiebijeenkomsten, daartoe ondersteund door het bureau van KNHG, en organiseert voor zichzelf een aantal inhoudelijke bijeenkomsten waarin wordt toegewerkt naar het position paper voor november 2016 en het dan vastgestelde vervolgtraject. De leden van de werkgroep bepalen zelf hoeveel tijd zij aan dit traject kunnen besteden en geven tevoren aan bij welk van onderstaande bijeenkomsten zij aanwezig zijn en/of een rol willen spelen. Op deze wijze is de continuïteit van het proces gegarandeerd. Vanuit KNHG wordt aan de werkgroep een vaste secretaris toegevoegd. Het goedgekeurde plan van aanpak, de goedgekeurde notulen van alle vergaderingen en bijeenkomsten, en tot slot het concept position paper worden geplaatst op historici.nl, waar zij zichtbaar zijn voor ieder die zich registreert als lid van de community. Zie: Fasering De KNHG-werkgroep beroepsethiek werkt toe naar twee ijkpunten: najaar 2016 en najaar Fase 1 tot najaar 2016: brede discussie met archieven, musea, verenigingen voor zzp-ers, aionetwerken en het onderwijs, en bestudering van bestaande beroepscodes en gedragscodes, relevant voor historici. Het resultaat van die overleggen en studie wordt door de werkgroep gepresenteerd op de Algemene Ledenvergadering van het KNHG in 2016, in de vorm van een position paper dat bestaande codes bespreekt en redenen voor en mogelijke werkvormen en middelen formuleert die kunnen bijdragen aan een kritische reflectie op het vak. Het position paper bespreekt tenminste de volgende onderwerpen: - Beroepsethiek en Beroepscode reflectie op normen en waarden / regels en richtlijnen / corrigerende mechanismes / dynamiek in de vakontwikkeling - De resultaten van historisch onderzoek / de beroepsuitoefening van de historicus / publieke rol historicus - Overdracht van kennis, normen en waarden / vrijheid van onderwijs / integriteit - Het karakter van eventuele belangenbehartiging voor de beroepsgroep - Hoe en door wie aspecten van monitoring en evaluatie kunnen worden geadresseerd Fase 2 uitwerking van de reflectie tot een concreet voorstel voor dergelijke werkvormen en middelen. Het resultaat zal door de werkgroep worden gepresenteerd op de Historicidagen 2017.

3 Concrete uitwerking fase 1 Werkgroepbijeenkomsten 1 Bespreken van de betekenis van de zes thema s van Naar eer en geweten voor dit beroepsethiektraject 2 Bespreken van bestaande ethische-, beroeps/gedragscodes en hun relevantie voor geschiedschrijving en andere vormen van historische beroepspraktijk 3 Discussie met het oog op het opstellen van een position paper voor de ALV 2016

4 Discussiebijeenkomsten: 1 Criteria van waarde in de geschiedbeoefening Onder auspiciën van KNHG organiseren Tim Riswick en Larien Zurhake drie discussiebijeenkomsten over Criteria van waarde in de geschiedbeoefening, uitmondend in een concluderende expertmeeting. De drie bijeenkomsten focussen op de criteria van waarde voor bewaarplaatsen, voor het aanwijzen als erfgoed, en voor geschiedcommunicatie/publieksgeschiedenis. In de afsluitende expertmeeting legt de werkgroep een relatie tot beroepsethiek. Opbergen, aanwijzen en vertellen zijn drie vormen van interactie tussen bronnen en een publiek. De politiek en betrokken beroepsgroepen in archieven, de erfgoedsector, debatcentra, kunst en media stellen duidelijke kaders en maken keuzes. Welke rol speelt de beroepsgroep van historici hier, hoe actief verhouden zij zich tot de ontwikkeling van criteria van waarde en de uitkomsten daarvan? Vinden wij in deze interactie werkvormen en middelen die eraan bijdragen om het proces van kritisch-reflectieve bewustwording van vraagstukken met betrekking tot de positie en rol van de historicus en historisch onderzoek een geïntegreerd en duurzaam onderdeel van de beroepspraktijk te maken? 2 ICT en de ontsluiting en raadpleging historische bronnen Andreas Fickers (Digital History Lab, Université du Luxembourg, Maison des Sciences Humaines) werkt aan een digitaal hermeneutisch apparaat; Chiel van den Akker schreef een veel geciteerd artikel over digitale hermeneutiek, Stef Scagliola en anderen werken aan een platform voor digitale ontsluiting van mondelingen bronnen, Huygens ING ambieert op historici.nl een heuristisch apparaat neer te zetten, Clariah werkt aan een platform het zijn enkele voorbeelden van de onlosmakelijke verstrengeling van de ontwikkeling van ICT-tools met een philosophy of history. Voorstel om, in samenwerking tussen Huygens ING/KNHG/LISTEN/Digital History Lab een bijeenkomst te beleggen over digitale hermeneutiek en normen voor historische betrouwbaarheid. Planning fase 1 Aanloop Werkgroepbijeenkomst vaststellen plan van aanpak ALV KNHG definitief plan van aanpak ter informatie aan de leden 2016 Januari: Februari: April: Mei: Bespreken van de betekenis van de zes thema s van Naar eer en geweten voor dit beroepsethiektraject (aanwezig: werkgroep). Bespreking van bestaande ethische-, beroeps/gedragscodes en hun relevantie voor geschiedschrijving en andere vormen van historische beroepspraktijk (aanwezig: werkgroep, plus vertegenwoordiger KNAWcommissie, Ethische codecommissie NMV, Voorzitter Antropologische vereniging, anderen?) Criteria van waarde-1 bewaarplaatsen (enkele leden uit de werkgroep) Criteria van waarde 2 erfgoed (enkele leden uit de werkgroep)

5 Juni: Juli: September: Oktober: November: Criteria van waarde 3 publieksgeschiedenis (enkele leden uit de werkgroep) Expert meeting criteria van waarde (hele werkgroep aanwezig) ICT en de ontsluiting en raadpleging historische bronnen (enkele leden uit de werkgroep) Werkgroep maakt tussenbalans op en bereidt position paper voor Presentatie position paper op najaarscongres (NB: dit heeft invloed op de agenda van het najaarscongres)