RAADSVOORSTEL Verseon kenmerk: Raadsvergadering van 13 december 2012 Agendanummer: 10.2

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Verseon kenmerk: Raadsvergadering van 13 december 2012 Agendanummer: 10.2 Onderwerp: Bezuinigingen en nieuw beleid cultuureducatie. Verantwoordelijk portefeuillehouder: L. Koevoets SAMENVATTING Het Centrum voor de Kunsten (CvK) Amadeus wordt vanaf 2014 niet meer door de gemeente gesubsidieerd en houdt waarschijnlijk op te bestaan. Hoe gaan we er met minder financiële middelen voor zorgen dat kinderen wel in aanraking blijven komen met muziek en cultuur? In dit voorstel wordt voorgesteld om: 1.) basisscholen te stimuleren om cultuureducatie op school te versterken; 2.) muziekles in de vrije tijd voor kinderen van 7 t/m 14 jaar te stimuleren door een financiële bijdrage; 3.) deel te nemen aan het Jeugdcultuurfonds Brabant (een minimaregeling voor kinderen t/m 18 jaar) zodat alle kinderen kunnen meedoen. De verantwoordelijkheid voor cultuureducatie komt met dit nieuwe beleid meer te liggen bij basisscholen, muziekverenigingen, aanbieders van cultuureducatie en ouders/verzorgers. De rol van de gemeente wordt kleiner. KADERS Aanleiding Vanaf 2014 wordt de subsidie aan CvK Amadeus afgeschaft. Er is wel financiële ruimte in de meerjarenbegroting om nieuw beleid uit te voeren om kinderen in aanraking te brengen met muziek en cultuur. Voor de betrokken partners, die een grotere rol krijgen in de uitvoering, is het belangrijk om ruim van tevoren te weten waar zij aan toe zijn. Daarom is het wenselijk om eind 2012 te besluiten hoe de beschikbare middelen zullen worden ingezet. Het nieuwe beleid kan dan met ingang van september 2013 (begin schooljaar 2013/2014) starten. Cultuureducatie wordt niet per kalenderjaar maar per schooljaar uitgevoerd. Doelstellingen Het Centrum voor de Kunsten wordt niet meer gesubsidieerd en houdt waarschijnlijk in de huidige vorm op te bestaan. Hoe gaan we er met minder financiële middelen voor zorgen dat kinderen wel in aanraking blijven komen met muziek en cultuur? TOELICHTING OP VOORSTEL Onderbouwing advies Om met minder financiële middelen bij te dragen aan de doelstelling, is gekeken naar de verdeling van taken en verantwoordelijkheden. De gemeente neemt daarin een beperkte (stimulerende en ondersteunende) rol op zich. De rol van het onderwijs, muziekverenigingen en het culturele veld wordt groter. De gemeente heeft een rol in het waarborgen van een kwalitatief goed (gecertificeerd), breed aanbod aan muzieklessen. De organiserende taak vervalt. 1

2 1. Op school In aanraking komen met muziek en cultuur (kunstzinnige oriëntatie) is een verantwoordelijkheid van de school. Hierbij ondersteunt de gemeente naar behoefte en sluit zich bij de visie van de school aan. Alle scholen zijn verplicht om de leerlingen kennis te laten maken met muziek en cultuur. Scholen hebben hiervoor zelf een budget van in totaal ( 10,90 per leerling). Niet alle scholen zetten dit geld ook daadwerkelijk in voor cultuur. In de toekomst gaat de onderwijsinspectie hier (strenger) op controleren. Voor de meeste scholen is het lastig om hieraan invulling te geven. De gemeente biedt ondersteuning in de vorm van de combinatiefunctionaris cultuur cq. Marktplaats Cultuureducatie (sinds september 2011) 1. Deze ondersteuning richt zich met name op de bijscholing van leerkrachten en het organiseren en inhoudelijk invullen van culturele projecten op school. Sommige scholen zijn gemotiveerd om aandacht te besteden aan cultuur. Zij zetten 10,90 per leerling of méér in en maken een cultuurplan. Ze stellen een leerkracht aan als cultuurcoördinator. Niet alle scholen zullen dit in even grote mate doen, alleen scholen die een cultuurprofiel ambiëren. De keuze voor een bepaalde visie (op cultuur, sport, zorg, etc.) sluit ook aan bij gemeentelijk beleid op het gebied van brede school ontwikkeling. Nieuw beleid: Stimuleren cultuureducatie op school. Om scholen die kennismaking met muziek/cultuur structureel willen integreren in hun programma te motiveren, verdubbelt de gemeente de budgetten naar 21,80 per leerling op basis van 50% cofinanciering. Er moet wel een gedegen cultuur plan met begroting gemaakt worden. Bij het maken van een plan kan de Marktplaats Cultuureducatie ondersteuning bieden. 2. Vrije tijd Structurele muziekles in de vrije tijd van kinderen is een verantwoordelijkheid van de ouders/verzorgers. Hierbij ondersteunt de gemeente door een deel van de kosten te vergoeden. Wanneer ouders het echt niet kunnen betalen is er het Jeugdcultuurfonds. Kinderen, die kennis hebben gemaakt met muziek op school, kunnen daarna in hun vrije tijd muziekles gaan volgen. Dit is voor de meeste ouders een behoorlijke investering. Het is een eigen keuze om via een vereniging les te volgen, bij een particuliere aanbieder of bij een muziekschool of andere culturele instelling. Voor alle muzieklessen kan dezelfde regeling worden ingezet. Nieuw beleid: Stimuleren muziekles vrije tijd. Om te stimuleren dat kinderen van 7 t/m 14 jaar muziekles volgen, kan een subsidieregeling worden opgezet. Er zijn wel enkele voorwaarden nodig: - de lessen worden gevolgd bij een gediplomeerde docent voor het betreffende instrument (conservatorium) daarmee wordt de kwaliteit van de lessen gewaarborgd; - uitbetaling op basis van een factuur en tot maximaal 50% van de kosten daarmee wordt de eigen verantwoordelijkheid van de ouders benadrukt en de bijdrage van de gemeente zichtbaar gemaakt; - een maximale subsidie van 200 per kind per jaar daarmee worden de kosten voor de gemeente binnen de perken gehouden. 3. Jeugdcultuurfonds Brabant Uw raad heeft ook specifiek gevraagd naar de mogelijkheid om minimabeleid te voeren wat betreft cultuureducatie in de vrije tijd. Er is contact gezocht met het Jeugdcultuurfonds. Dit landelijke fonds is op dit moment bezig om in Brabant een nieuw fonds op te richten. Door aan te sluiten bij een bestaand fonds is het voordeel dat er naast de bijdrage van de gemeente ook andere middelen binnenkomen. Een nadeel is dat moet worden aangesloten bij de werkwijze van het landelijke fonds. Hieronder is kort opgesomd hoe het Jeugdcultuurfonds te werk gaat. Nieuw beleid: Deelname aan het Jeugdcultuurfonds Brabant. - De doelgroep zijn kinderen t/m 18 jaar waarvan de ouders een inkomen hebben tot maximaal 110% van het minimuminkomen (of vergelijkbaar door bijvoorbeeld schuldenproblematiek); - De bijdrage per kind is maximaal 450 per jaar en wordt direct betaald aan (bijvoorbeeld) de mu- 1 Over de combinatiefuncties sport en cultuur is op 16 december 2010 door uw raad besloten te investeren in 1,4 combifuncties in de periode 2011 t/m

3 ziekdocent; - Als een kind niet (voldoende) deelneemt aan de activiteit wordt de bijdrage het jaar daarna niet verlengd. Opmerkingen van betrokken partijen Diverse partijen zijn betrokken bij de ontwikkeling van het nieuwe beleid. Een overzicht is te vinden onder betrokken partijen. Bij het opstellen van dit voorstel zijn onder andere de volgende opmerkingen verwerkt: 1. Er wordt door alle betrokken partijen aandacht gevraagd voor de rol van de gemeente in het waarborgen van de kwaliteit van muziekdocenten. De subsidieregelingen die worden voorgesteld stellen kwaliteitseisen aan cultuureducatie. 2. Voor kennismaking met muziek op school is het logisch dat de leeftijd van 4 t/m 12 is gekozen, maar voor muzieklessen is een iets oudere leeftijd van 7 t/m 14 beter omdat hele jonge kinderen nog geen instrument kunnen (leren) bespelen. Subsidie voor kennismaking op school komt ten goede aan de leeftijd 4 t/m 12, de subsidieregeling voor muzieklessen in de vrije tijd is gericht op de leeftijd 7 t/m De scholen moeten niet zomaar geld krijgen, want dan is er het risico dat het aan iets anders wordt besteed dan aan muziek en cultuur. De subsidieregeling voor scholen heeft voorwaarden, waaronder een financiële bijdrage van de school en een inhoudelijk plan voor de uitvoering. 4. De verenigingen moeten niet zomaar geld krijgen, want zij krijgen al subsidie die deels bedoeld is voor de opleiding van jeugdleden. De bestaande jaarlijkse subsidie aan verenigingen is bedoeld voor het organiseren van activiteiten die aansluiten bij gemeentelijk beleid. Eén daarvan is educatie, hiervoor kan 700 subsidie worden aangevraagd. Deze plussubsidie blijft bestaan, want verenigingen krijgen in de nieuwe situatie een grotere rol in het organiseren van muziekeducatie. 5. Scholen hebben zekerheid nodig over de cofinanciering om cultuureducatiebeleid te kunnen voeren over meerdere jaren. Bij voorkeur ligt de bijdrage voor een periode van vier jaar vast. In plaats van subsidie per jaar wordt de subsidie per twee jaar verleend. Dit is volgens de Algemene Subsidie Verordening gemeente Moerdijk het maximum. Nadelen van het nieuwe beleid Natuurlijk heeft een voorstel dat is ingegeven door de noodzaak tot bezuinigen nadelen die niet helemaal opgelost kunnen worden: - Door voor een meer beperkte rol van de gemeente te kiezen, wordt meer verwacht van vrijwilligers. Zo werd de coördinatie van de muzieklessen (regelen van de locatie, maken van roosters e.d.) voorheen door CvK Amadeus gedaan. Nu zullen aanbieders van muzieklessen (waaronder verenigingen) hier zelf veel tijd aan kwijt zijn. - Daarnaast is er geen vervanging gerealiseerd van het instrumentenfonds van CvK Amadeus. Ook is onduidelijk in hoeverre het Kunstmenu voor het basisonderwijs nog kan worden ingevuld zonder Amadeus. - Specifiek voor de individuele subsidieregeling is bovendien een aantal nadelen naar voren gekomen. Zo kunnen diploma s van docenten verouderd zijn en is het moeilijk te controleren of de muzieklessen ook echt hebben plaatsgevonden. - Tot slot is versnippering van het aanbod een risico. Doordat het aanbod via verschillende organisaties en kanalen ontsloten wordt (voor zowel cultuureducatie op school als in de vrije tijd) kan het onduidelijk zijn wat het aanbod is. Daardoor wordt er mogelijk minder gebruik van gemaakt. Nieuwe organisatievormen (achtergrondinformatie) In dit voorstel wordt kennismaking met muziek en cultuur op de basisschool en muziekles in de vrije tijd gestimuleerd, maar niet meer georganiseerd. De verantwoordelijkheid voor het organiseren van muziekonderwijs in de vrije tijd komt daarmee bij muziekverenigingen en zelfstandige muziekdocenten te liggen. Dit betekent voor muziekverenigingen dat zij meer vrijwillige inzet zullen moeten leveren. Het initiatief om samen te gaan werken is inmiddels al ontstaan. De tien samenwerkende muziekverenigingen die al eerder een brief aan de gemeenteraad stuurden 2 hebben plannen om een samenwerkingsverband aan te gaan op basis van een convenant (zoals ook in de gemeente Drimmelen is gevormd). De doelstelling is om samen op te trekken bij het organiseren van muziekopleidingen. 2 Harmonie Oranjevaan, Muziekvereniging de Unie, Harmonie Oefening, Muziekvereniging Determinato, Muziekvereniging Hollands Diepklanken, R.K. Fanfare Oefening Kweekt Kennis, Muziekvereniging Oefening Baart Kunst, Muziekvereniging Zevenbergen, R.K. Fanfare Muziek Veredelt en het Ruimte Orkest. 3

4 Het besluit om te bezuinigen op cultuureducatie betekent voor CvK Amadeus dat het bestaansrecht als gesubsidieerde instelling verdwijnt. Stichting CvK Amadeus zal naar alle waarschijnlijkheid worden opgeheven. Een deel van de docenten dat voor de stichting werkzaam is zal als ZZP er aan de slag gaan. De levensvatbaarheid van een zogenaamde coöperatieve vereniging met de werktitel Kunstbedrijf West-Brabant wordt op dit moment onderzocht. Uitvoering en verantwoordelijkheden Het nieuwe cultuureducatiebeleid legt verantwoordelijkheden meer bij de scholen, muziekverenigingen, particuliere aanbieders en ouders/verzorgers. De rol van de gemeente Moerdijk wordt teruggebracht tot het stimuleren van muziek en cultuur, niet meer de verantwoordelijkheid voor het organiseren ervan. Hieronder is een overzicht gegeven van de verdeling van taken en verantwoordelijkheden. Basisscholen - Naar aanleiding van een visie op de school (brede school ontwikkeling) bepalen van de positie van cultuureducatie op school. - Wanneer de school kiest voor een visie als cultuurschool, hier invulling aan geven. - Mogelijkheid tot een subsidieaanvraag, waarbij de cultuurmiddelen van het Rijk door de gemeente worden verdubbeld. Muziekvereniging(en), al dan niet in een samenwerkingsverband - Organiseren van docenten voor leerlingen/leden van de vereniging. - Organiseren van leslocaties voor leerlingen/leden van de vereniging. - Mogelijkheid tot een subsidieaanvraag voor de leerlingen/leden van de vereniging (maximaal 200 per leerling). - Mogelijkheid tot het aanbieden van kennismakingslessen voor scholen en zo gebruik te maken van het budget voor kennismaking met muziek en cultuur op school. (Coöperatie van) zzp ers en/of Kunstbedrijf West-Brabant - Coördinatie cultuureducatief aanbod voor het onderwijs (marktplaats cultuureducatie). - Aanbod muzieklessen van aangesloten docenten. - Organiseren van leslocaties voor de lessen. - Mogelijkheid tot een subsidieaanvraag voor de leerlingen (maximaal 200 per leerling). - Mogelijkheid tot het aanbieden van kennismakingslessen voor scholen en zo gebruik te maken van het budget voor kennismaking met muziek en cultuur op school. Ouders/verzorgers - Eigen keuze voor een school waar veel aandacht wordt besteed aan cultuureducatie, of een school met een andere visie (bijvoorbeeld met extra aandacht voor sport). - Eigen keuze voor muziekles via een muziekvereniging of particuliere muziekdocent. - Betalen kostprijs van de muzieklessen; daarvan is maximaal 200 achteraf subsidiabel. Gemeente Moerdijk - Organiseren van ondersteuning van alle basisscholen bij het inbedden van cultuureducatie in het programma (combinatiefunctionaris cultuur / Marktplaats Cultuureducatie). - Uitvoering co-financieringsregeling cultuurscholen om kennismaking met muziek en cultuur op school te stimuleren. Alléén wanneer dit aansluit bij de visie en eigen inzet van de school. - Uitvoering individuele subsidieregeling muziekles. - Communicatie en informatie rond het gewijzigde beleid. - Na twee jaar evalueren of het beter is om de uitvoering van de subsidieregeling voor scholen en/of muziekles door een externe partij uit te laten voeren. Alternatieven Een alternatieve mogelijkheid is om een subsidierelatie aan te gaan met een instelling die het nieuwe beleid in zijn geheel kan uitvoeren. Zowel de samenwerkende muziekverenigingen, als de samenwerkende muziekdocenten willen deze taak op zich nemen. Dit zijn echter nog geen bestaande organisaties, waardoor er onzekerheden zijn bij het maken van afspraken. Een andere reden om niet voor dit alternatief te kiezen is het besluit van de gemeenteraad om te stoppen met het subsidiëren van de muziekschool. Door te kiezen voor een subsidierelatie met een instelling ontstaat opnieuw een vergelijkbare situatie waarbij een instelling gemeentelijk cultuureducatiebeleid uitvoert. Betrokken partijen De volgende partijen zijn in 2012 actief betrokken bij het opstellen van dit voorstel: 4

5 11-6 Kunstbalie (A. van Drunen) 11-6 Marktplaats Cultuureducatie Halderberge-Moerdijk (N. van Aken) 25-6 en 28-8 CvK Amadeus (B. Cartens, H. Verweij) 3-7 Samenwerkende muziekverenigingen met eigen opleiding: Fanfare OKK en Ruimte Orkest (E. Akkermans) Harmonie Oefening (M. Rijnsburger, C. Hoppenbrouwers) Muziekvereniging de Unie (R. Jansen) Muziekvereniging Determinato (A. van Tilborgh) Muziekvereniging Hollands Diepklanken (R. van Tilborgh) Muziekvereniging Zevenbergen (I. Matser) 5-7 Muziekverenigingen (algemene bijeenkomst) Drumfanfare Showband Heijningen (R. Deijkers, P. Schepers) Fanfare Muziek Veredelt (C. Flipse) Fanfare OKK en Ruimte Orkest (E. Akkermans) Harmonie Oefening (M. van Vliegen, C. Hoppenbrouwers) Muziekvereniging Determinato (A. van Tilborgh) Muziekvereniging Hollands Diepklanken (R. van Tilborgh) Muziekvereniging Oranjevaan (J. van Bodegom) Muziekvereniging Zevenbergen (I. Matser) Oranje Garde Klundert (M. van Alphen) 10-9 en 27-9 Basisscholen Aventurijn (H. Mol) De Arenberg (M. van Beek, A. Hop) De Boemerang (M. Landzaat) De Cocon (J. den Ridder) De Molenvliet (L. Vellekoop) De Regenboog (S. van der Kemp, M. van Oosterhout) De Toren (L. Braat) Het Bastion (W. Noordink) Kennedyschool (H. Salomons, J. Bom) Mariaschool en Klaverhoek (J. Boomaars) Neerhof (L. Smits) Willem de Zwijger (S. Commandeur) De volgende partijen zijn passief betrokken bij dit voorstel (niet aanwezig geweest bij een bijeenkomst, wel uitgenodigd/ geïnformeerd). - Basisscholen: St. Jozefschool, de Rietvest, de Hoeksteen, de Julianaschool, Zwingelspaan. - Schoolbesturen: St. Openbaar Onderwijs West-Brabant, Borgesiusstichting, De Waarden. - Muziekverenigingen: Vereniging Jeugd en Kunst, Muziekvereniging Oefening Baart Kunst, Regio Orkest West Brabant, Slagwerkgroep Avant-Garde. - Klankbordgroep cultuureducatie. Planning - Februari 2013 opstellen communicatieplan (ambtelijk). - Maart 2013 vaststelling uitvoeringsregelingen subsidie (college). - Ingang subsidieregelingen per schooljaar 2013/ Na twee jaar evalueren of het beter is om de uitvoering van de subsidieregeling voor scholen en/of muziekles door een externe partij uit te laten voeren (raad). Communicatie Er zijn enkele communicatieve knelpunten bij het invoeren van het nieuwe beleid. Zo zal duidelijk gemaakt moeten worden dat de gemeente minder verantwoordelijkheid neemt, als het gaat om cultuureducatie. Scholen, ouders/verzorgers en muziekverenigingen/aanbieders moeten meer zelf gaan organiseren. Daarnaast is het een risico dat er onduidelijkheid ontstaat over het aanbod. Er is namelijk geen sprake meer van één centraal aanspreekpunt voor cultuureducatie. Vanwege deze knelpunten wordt voorgesteld om een communicatieplan te maken (zie planning). Bovendien is het belangrijk om te zorgen voor een terugkoppeling aan betrokken partijen die hebben meegedacht over mogelijke knelpunten en oplossingen. 5

6 MIDDELEN Kosten De kosten die voor dit voorstel relevant zijn kunnen worden opgesplitst in externe middelen (o.a. ministerie OCW) en nieuw beleid. De kosten in de kolom nieuw beleid zijn nieuwe kosten waarvoor dekking nodig is binnen de gemeentebegroting. Middelen van derden nieuw beleid totaal Cultuureducatie op school Subsidie muziekles vrije tijd Minima regeling / Jeugdcultuurfonds Totaal Dekking Er is dekking voor ,- voor nieuw beleid. Om het voorstel uit te voeren zoals het nu voor ligt, is aanvullend budget van ,- per jaar nodig. In het voorstel zijn de kosten voor (ambtelijke) capaciteit om de subsidieregelingen uit te voeren meegenomen ( 7.000). RISICO S EN KANSEN Financieel Risico: door te werken met subsidieregelingen is het altijd een risico dat er meer aanvragen binnen komen dan dat er budget geraamd is. - Er zijn kinderen in de gemeente Moerdijk die op school een cultureel programma volgen. Een deel van de scholen zal een uitgebreid programma gaan opzetten en hiervoor cofinanciering aanvragen bij de gemeente. Het aantal leerlingen cq. scholen dat deel zal nemen is op voorhand niet bekend. Er is uitgegaan van leerlingen waarvoor ieder het maximum van 10,90 subsidie wordt aangevraagd. - Bij de subsidie voor muziekles in de vrije tijd is gerekend met 275 kinderen van 7 t/m 14 jaar die les krijgen via een vereniging of les volgen bij een particuliere muziekdocent. Bij de berekening is ervan uitgegaan dat in alle gevallen het maximale bedrag wordt aangevraagd. Juridisch Er zijn geen juridische risico s. Overig Door te bezuinigingen op cultuureducatie vallen er onvermijdelijk gaten ten opzichte van het beleid dat hiervoor werd gevoerd. Voorbeelden van mogelijke problemen die zich voordoen zijn: - muziekverenigingen krijgen meer verantwoordelijkheden terwijl zij alles op vrijwillige basis moeten organiseren; - ouders met kinderen vanaf 14 tot en met 18 jaar, die niet onder de minimaregeling vallen, moeten naar verwachting het dubbele gaan betalen voor muziekonderwijs; - mogelijk verminderde kwaliteit van cultuureducatie en verarming van het culturele klimaat; - versnippering en verschraling van het aanbod. VOORSTEL 1. Een subsidieregeling voor basisscholen te realiseren op basis van cofinanciering, zodat kinderen van 4 tot en met 12 jaar kennis maken met muziek en cultuur op school; 2. Een subsidieregeling voor muziekonderwijs in de vrije tijd te realiseren, om de lessen bereikbaar te houden voor alle kinderen van 7 tot en met 14 jaar; 3. Deel te nemen aan het Jeugdcultuurfonds Brabant, om muziekonderwijs in de vrije tijd bereikbaar te houden voor minima tot en met 18 jaar; 4. Hiervoor een bedrag beschikbaar te stellen van , hetgeen een extra bedrag vraagt van t.o.v. de meerjarenbegroting vanaf Het bedrag van te verwerken in de komende jaarbegrotingen. 6

7 BIJLAGEN - Mocht u vragen hebben over dit voorstel, kunt u contact opnemen met de griffier via telefoonnummer Zevenbergen, 30 oktober 2012, Burgemeester en wethouders van de gemeente Moerdijk, de gemeentesecretaris de burgemeester Drs. A.E.B. Kandel J.P.M. Klijs 7

8 RAADSBESLUIT Raadsvergadering van 13 december 2012 De raad van de gemeente Moerdijk, gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 30 oktober 2012; overwegende dat; - er een bezuinigingstaakstelling moet worden behaald om tot een sluitende meerjarenbegroting te komen; - de voorgestelde maatregelen stimuleren dat kinderen in de gemeente Moerdijk kennis maken met muziek en cultuur, gelet op; - het cultuureducatiebeleid Cultuureducatie met Kwaliteit van het ministerie van OCW; BESLUIT 1. Een subsidieregeling voor basisscholen te realiseren op basis van cofinanciering, zodat kinderen van 4 tot en met 12 jaar kennis maken met muziek en cultuur op school; 2. Een subsidieregeling voor muziekonderwijs in de vrije tijd te realiseren, om de lessen bereikbaar te houden voor alle kinderen van 7 tot en met 14 jaar; 3. Deel te nemen aan het Jeugdcultuurfonds Brabant, om muziekonderwijs in de vrije tijd bereikbaar te houden voor minima tot en met 18 jaar; 4. Hiervoor een bedrag beschikbaar te stellen van , hetgeen een extra bedrag vraagt van t.o.v. de meerjarenbegroting vanaf Het bedrag van te verwerken in de komende jaarbegrotingen. Vastgesteld in de vergadering van de raad d.d. 13 december 2012, de griffier, de voorzitter, H.D. Tiekstra J.P.M Klijs 8