Denken is niet hetzelfde als doen. Een online interpretatiebias training voor jongeren met een dwangstoornis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Denken is niet hetzelfde als doen. Een online interpretatiebias training voor jongeren met een dwangstoornis"

Transcriptie

1 VGCT NJC 2013 Denken is niet hetzelfde als doen Een online interpretatiebias training voor jongeren met een dwangstoornis Elske Salemink

2 Introductie Cognitieve theorieën interpretatie bias angst Beck, Emery, & Greenberg (1985). Muris, & Field. (2008).

3 Positive interpretive bias Effecten interpretatie bias? 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 After training Positive CBM-I Control CBM-I Salemink, van den Hout, & Kindt, JAD, 2009

4 Angst dispositie 51 Controle conditie Positieve conditie Voor training Na training Salemink, van den Hout, & Kindt, JAD, 2009

5 Dwangstoornis * Interpretatie bias in OCD = negatieve interpretatie van intrusies (Salkovskis, 1985). Patienten met OCD interpreteren intrusies als potentieel gevaarlijk of als voorspeller van ellende. En dit resulteert dan in angst en stress. *CBM-I bij volwassenen met dwangsymptomen: Clerkin & Teachman (2011) -effect op interpretaties -effect op stemming tijdens een stress-taak

6 Jongeren met een dwangstoornis 8 sessies training (pilot) i.s.m. Else de Haan & Lidewij Wolters Deelnemers: Jongeren met een dwangstoornis Condities: positieve en controle (= neutrale verhalen) training Intensiteit: 8 sessies, elk 1/2 uur, verdeeld over 11 dagen via internet Uitkomstmaten: CYBOCS (Dwanggedachten en dwanghandelingen) RCADS (Revised Children s Anxiety and Depression scale, OCS subschaal)

7 Methode Positieve training Placebo groep

8 Methode Positieve training Nameting interpretaties Voormeting interpretaties Placebo groep Nameting interpretaties

9 Methode Positieve training Nameting interpretaties Nameting Dwang Voormeting Dwang Voormeting interpretaties Placebo groep Nameting interpretaties Nameting Dwang

10 Methode Training Training: Desambigueren van ambigue dwang-gerelateerde situaties, door het oplossen van woordfragmenten Stimuli: 6 blokken x 9 verhalen = 54 verhalen per sessie (x 8 sessies) Per blok van 9 verhalen: Positieve groep: Placebo groep: 7 verhalen niet-oc interpretaties 1 verhaal niet-oc interpretatie 1 verhaal OC interpretatie 7 neutrale verhalen 1 verhaal niet-oc interpretatie 1 verhaal OC interpretatief

11 Je bent bij de buren op bezoek en hun baby heeft een torentje gebouwd. Je denkt ineens dat je het torentje met een welgemikte schop gaat omgooien. Je doet niets en blijft gewoon rustig

12 zitte-

13 zitten

14 Zijn denken en doen hetzelfde? J / N

15 GOED! FOUT!

16 Methode Herkenningstaak (2 delen) Deel 1: LEZEN: 7 ambigue verhalen, die ook ambigue blijven Deel 2: SCORING: hoe goed past een (positieve en negatieve) interpretatie bij elk van de 7 verhalen? 1 = niet passend en 4 = heel goed passend

17 Resultaten Deelnemers N = 21 deelnemers gestart N = 5 dropped out: -1 patiënt had een CYBOCS score van 3 (> 16 = klinisch) -3 patiënten hebben training of nameting niet gedaan -1 patiënt had 60% van de trials fout N = 16 in de analyse 10 meisjes en 6 jongens M = 15.4, SD = 2.2

18 Resultaten Effect op interpretaties (snelheid oplossen woordfragment) Placebo groep CBM-I training ** ns Neutrale interpretatie Dwang interpretatie

19 Resultaten CYBOCS Dwanggedachten Controle conditie CBM-I conditie 11 * Voor training Na training

20 Resultaten RCADS OCS subschaal Controle conditie CBM-I conditie 10 9 * 8 7 Voor training Na training

21 Resultaten Geen effect op: -herkenningstaak -OBQ (Obsessive belief questionnaire) -dwanghandelingen (CYBOCS)

22 Conclusie? Pilot CBM-I training bij jongeren met dwang: 1) Verandering van snelle interpretaties 2) Verandering in dwanggedachten

23 Limitaties -alle kinderen zelfde verhalen; niet domein specifiek -kinderen varieerden in hoeveelheid parallelle behandeling -kleine sample size Nieuw onderzoek met dank aan NutsOhra Denk Anders training Op de fun fair!

24 DOCS & domeinen Dimensional Obsessive-Compulsive Scale (DOCS; Abramowitz et al., 2010) - Besmetting (vuil, viezigheid, besmetting) - Verantwoordelijkheid (ongelukken, verwondingen, schade en pech) - Ongewenste gedachten (wil je niet hebben) - Symmetrie & just-right Toegevoegd: - Perfectionisme

25 Besmetting In de bus veegt een kleuter met zijn hand een snottebel aan zijn neus af. Dan drukt hij op het knopje. Als jij eruit moet, druk je ook gewoon op het kn_pje. knopje Is vies gevaarlijk? Nee Vies is niet gevaarlijk.

26 Verantwoordelijkheid Je vader moet onverwachts lang overwerken en is nog niet thuis als jij naar bed moet. Je kan hem geen welterusten zeggen en denkt dat dat ongeluk brengt. Je gaat toch maar slapen. Een gedachte is geen voors_eller. voorspeller Kun je de gedachte dat er iets met je vader zal gebeuren gewoon voorbij laten gaan? Ja Deze nare gedachte kun je gewoon voorbij laten gaan.

27 Ongewenste gedachten Je kijkt naar een film waarin de slechterik iemand met tape heeft vastgeplakt. Dat zou jij ook dolgraag doen met die pestkop in de klas, denk je onverwachts. Denken is gelukkig niet hetzelfde als _oen. doen Betekent deze gedachte dat jij ook een slechterik bent? Nee Deze gedachte betekent niet dat jij ook een slechterik bent.

28 Symmetrie/NJR Je slaat een vlieg weg die bij je linkeroor zoemt. Nu moet je ook bij je rechteroor slaan. Maar dat is raar want daar is helemaal geen vlieg. Je houdt je in en negeert het ge_oel. gevoel Is het erg om het gevoel dat het niet goed is, te negeren? Nee Het is niet erg om het gevoel dat het niet goed is, te negeren.

29 Perfectionisme Je vader wordt 40 en jij mag de taart versieren. De taart is erg mooi geworden, alleen de 40 staat een beetje scheef. Je vindt het een beetje jammer, maar denkt een taart met een scheve 40 smaakt ook le er. lekker Kan mooi maar niet helemaal perfect, ook goed zijn? Ja Niet helemaal perfect is ook goed.

30 Bedankt! Zijn er nog vragen?

Believing is Seeing: Training van positieve sociale interpretaties in adolescenten

Believing is Seeing: Training van positieve sociale interpretaties in adolescenten VGCT najaarscongres 2011 Believing is Seeing: Training van positieve sociale interpretaties in adolescenten Elske Salemink, Universiteit van Amsterdam In samenwerking met Reinout Wiers (Universiteit van

Nadere informatie

prof dr Else de Haan De Bascule/AMC/UvA Amsterdam 7 0tober 2010

prof dr Else de Haan De Bascule/AMC/UvA Amsterdam 7 0tober 2010 prof dr Else de Haan De Bascule/AMC/UvA Amsterdam 7 0tober 2010 Emotie: gespannen, ongelukkig Fysiek: hartkloppingen, trillen Cognitief: overinterpreteren, piekeren, aandacht Gedrag: vermijden - Verkeerd

Nadere informatie

Always look on the bright side of life

Always look on the bright side of life Always look on the bright side of life Training van een positieve aandachtbias: effect op angst, depressie en zelfvertrouwen Leone de Voogd E.L.deVoogd@uva.nl Elske Salemink Reinout Wiers Pier Prins Universiteit

Nadere informatie

Is de Herkenningstaak een geschikt instrument voor het aantonen van een negatieve interpretatiebias bij jongeren met Obsessieve Compulsieve Stoornis?

Is de Herkenningstaak een geschikt instrument voor het aantonen van een negatieve interpretatiebias bij jongeren met Obsessieve Compulsieve Stoornis? 1 Betrouwbaarheid, onderscheidend vermogen en concurrente validiteit van de Jeugd OCS Herkenningstaak Is de Herkenningstaak een geschikt instrument voor het aantonen van een negatieve interpretatiebias

Nadere informatie

Sociale angst. Faalangst. Project Pasta. Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten. Risicofactoren. Interventies. Sociale Angst bij Jongeren

Sociale angst. Faalangst. Project Pasta. Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten. Risicofactoren. Interventies. Sociale Angst bij Jongeren Sociale Angst & Faalangst bij Adolescenten Sociale angst Risicofactoren Interventies Angst voor het oordeel van anderen Voor gek staan Uitgelachen te worden In verlegenheid gebracht te worden In de belangstelling

Nadere informatie

De behandeling van de dwangstoornis. Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013

De behandeling van de dwangstoornis. Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013 De behandeling van de dwangstoornis Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013 Programma Behandeling en behandelstrategieën Per fase in de behandeling: Mogelijke

Nadere informatie

DE DWANGSTOORNIS BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN. Else de Haan AMC/ de Bascule 23 januari 2009

DE DWANGSTOORNIS BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN. Else de Haan AMC/ de Bascule 23 januari 2009 DE DWANGSTOORNIS BIJ KINDEREN EN ADOLESCENTEN Else de Haan AMC/ de Bascule 23 januari 2009 Meisje 15 jaar Na het avondeten ga ik naar boven om in de badkamer naar de wc te gaan : Ik doe de deur op slot,

Nadere informatie

Voorspellers van CGT behandelsucces bij angstige kinderen en jongeren:

Voorspellers van CGT behandelsucces bij angstige kinderen en jongeren: Datum 18-11-2011 1 Voorspellers van CGT behandelsucces bij angstige kinderen en jongeren: een rol voor temperament en opvoedingsstijl? Helma Festen Klinische Psychologie Rijksuniversiteit Groningen h.festen@rug.nl

Nadere informatie

recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst

recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst Nederlandse samenvatting Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) hebben last van recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst veroorzaken. Om deze angst

Nadere informatie

Perfectionsme. Arnoud van Loon Carla Steeman. Voorjaarsworkshop VGCT 2019

Perfectionsme. Arnoud van Loon Carla Steeman. Voorjaarsworkshop VGCT 2019 Perfectionsme Arnoud van Loon Carla Steeman Voorjaarsworkshop VGCT 2019 Introductie Perfectionisme & OCD " Een diepgaand patroon van preoccupatie met ordelijkheid, perfectionisme, en geestelijke en intermenselijke

Nadere informatie

Een Andere Blik: De Effecten van Interpretatie Bias Modificatie Programma's op Interpretatie Bias, Angst en Depressie. M.M.L.

Een Andere Blik: De Effecten van Interpretatie Bias Modificatie Programma's op Interpretatie Bias, Angst en Depressie. M.M.L. Een Andere Blik: De Effecten van Interpretatie Bias Modificatie Programma's op Interpretatie Bias, Angst en Depressie M.M.L. de Gooijer Instituut Universiteit van Amsterdam Studentnummer 6042090 Begeleider

Nadere informatie

Interpretatiebias bij sociaal angstige adolescenten met een lichte verstandelijke beperking

Interpretatiebias bij sociaal angstige adolescenten met een lichte verstandelijke beperking Interpretatiebias bij sociaal angstige adolescenten met een lichte verstandelijke beperking Esther O. Houtkamp, Mariët J. van der Molen, E. Leone de Voogd, Elske Salemink & Anke M. Klein Door: Raisa M.

Nadere informatie

Cognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving

Cognitive Bias Modification (CBM): Computerspelletjes tegen Angst, Depressie en Verslaving Cognitive Bias Modification (CBM): "Computerspelletjes" tegen Angst, Depressie en Verslaving Mike Rinck Radboud Universiteit Nijmegen Cognitieve Vertekeningen bij Stoornissen "Cognitive Biases" Patiënten

Nadere informatie

Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten

Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten Het effect van een Positivity Training op gedragstendenties bij depressieve patiënten VGCT najaarscongres 2016 Amras van Opdorp MSc. Pro Persona Mental Health Care, Depression Expertise Center, Nijmegen,

Nadere informatie

Towards improving treatment for childhood OCD: Analyzing mediating mechanisms & non-response Wolters, Lidewij

Towards improving treatment for childhood OCD: Analyzing mediating mechanisms & non-response Wolters, Lidewij UvA-DARE (Digital Academic Repository) Towards improving treatment for childhood OCD: Analyzing mediating mechanisms & non-response Wolters, Lidewij Link to publication Citation for published version (APA):

Nadere informatie

Behandeling van angsten van jongeren. Jochem Overheul klinisch psycholoog/psychotherapeut. Pro Persona Jeugd Nijmegen

Behandeling van angsten van jongeren. Jochem Overheul klinisch psycholoog/psychotherapeut. Pro Persona Jeugd Nijmegen Behandeling van angsten van jongeren Jochem Overheul klinisch psycholoog/psychotherapeut Pro Persona Jeugd Nijmegen Angst is adaptieve emotie Hierbij spelen 3 componenten een rol: cognitieve (gedachten)

Nadere informatie

Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten

Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten 1 2 Kind en Adolescent Praktijkreeks Dit boek, Behandeling van de dwangstoornis bij kinderen en adolescenten, is onderdeel van de Kind en Adolescent

Nadere informatie

Change Your Mindset! Petra Helmond & Fenneke Verberg Research & Development, Pluryn

Change Your Mindset! Petra Helmond & Fenneke Verberg Research & Development, Pluryn Change Your Mindset! Petra Helmond & Fenneke Verberg Research & Development, Pluryn Doel Change Your Mindset! Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie hebben om te veranderen! Theoretische

Nadere informatie

Frustratietolerantie-training bij stotterende kleuters

Frustratietolerantie-training bij stotterende kleuters Frustratietolerantie-training bij stotterende kleuters Bettie Smets 36 STE VVL CONGRES 20 MAART 2015 FLANDERS EXPO, GENT frustratietolerantie drempel van verdraagzaamheid voor prikkels die een aversieve

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

Theorie! Cognitive Bias Modification! Resultaten onderzoek!

Theorie! Cognitive Bias Modification! Resultaten onderzoek! Cognitive Bias Modification Resultaten onderzoek December 2013 Jules Reijnen Ron Jacobs Theorie Cognitive Bias Modification (CBM) is een recent onderzoeksgebied dat zich richt op de vertekening (bias)

Nadere informatie

Gelukkig ondanks pijn

Gelukkig ondanks pijn Gelukkig ondanks pijn Een online positieve psychologie interventie voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn Elke Smeets, Madelon Peters, Marion Feijge, Steven Linton, & Gerhard Andersson Positieve

Nadere informatie

Verminderen van suïcidale intrusies met oogbewegingen Jaël van Bentum, MSc

Verminderen van suïcidale intrusies met oogbewegingen Jaël van Bentum, MSc Verminderen van suïcidale intrusies met oogbewegingen Jaël van Bentum, MSc Vrije Universiteit Amsterdam, Klinische Psychologie 1 Suïcidale intrusies Repetitieve, oncontroleerbare, en indringende suïcidale

Nadere informatie

Pilot studie naar de implementatie en effectiviteit van een stress-reductie training via de smartphone

Pilot studie naar de implementatie en effectiviteit van een stress-reductie training via de smartphone Pilot studie naar de implementatie en effectiviteit van een stress-reductie training via de smartphone Anke Versluis 12 november 2015 Bart Verkuil, PhD., Jos Brosschot, PhD. & Philip Spinhoven, PhD. CBS:

Nadere informatie

INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS

INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS INVLOED VAN INZICHT OP HET BELOOP VAN DE OBSESSIEVE-COMPULSIEVE STOORNIS HENNY VISSER; HAROLD VAN MEGEN; PATRICIA VAN OPPEN; TON VAN BALKOM;ADRIAAN HOOGENDOORN;GERRIT GLAS; FUGEN NEZIROGLU; DISCLOSURE

Nadere informatie

dual tasking; doet de emotionele valentie van de afleidende taak ertoe? prof. dr. Kees Korrelboom; klinisch psycholoog en psychotherapeut

dual tasking; doet de emotionele valentie van de afleidende taak ertoe? prof. dr. Kees Korrelboom; klinisch psycholoog en psychotherapeut dual tasking; doet de emotionele valentie van de afleidende taak ertoe? prof. dr. Kees Korrelboom; klinisch psycholoog en psychotherapeut medewerkers John Molenaar Bart Doolaard Laurens Jiskoot Anne van

Nadere informatie

Deze vragenlijst is ontwikkeld om de ernst en de aard van de symptomen van

Deze vragenlijst is ontwikkeld om de ernst en de aard van de symptomen van 1 Bedwing je dwang Children s Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale (CY-BOCS) Algemene instructies Deze vragenlijst is ontwikkeld om de ernst en de aard van de symptomen van patiënten met een obsessieve-compulsieve

Nadere informatie

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit

Nadere informatie

Behandeling van OCD. tony de clippele klinisch psycholoog

Behandeling van OCD. tony de clippele klinisch psycholoog Behandeling van OCD tony de clippele klinisch psycholoog DSM - IV Dwanggedachten recidiverende en aanhoudende gedachten, impulsen of voorstellingen, die gedurende bepaalde momenten van de stoornis als

Nadere informatie

Modificatie van de interpretatie bias bij adolescenten: De rol van angst en hechting

Modificatie van de interpretatie bias bij adolescenten: De rol van angst en hechting Modificatie van de interpretatie bias bij adolescenten: De rol van angst en hechting V. G. M. van den Ende Masterthese Klinische Psychologie UvA-supervisor: Elske Salemink (Ontwikkelingspsychologie) Studentnummer:

Nadere informatie

Kennissessie Meetinstrumenten Kennissessie meetinstrumenten. Overstappen van meetinstrument, naar welk en hoe?

Kennissessie Meetinstrumenten Kennissessie meetinstrumenten. Overstappen van meetinstrument, naar welk en hoe? Kennissessie Meetinstrumenten 09-05-2016 Kennissessie meetinstrumenten Overstappen van meetinstrument, naar welk en hoe? Besluit SBG Communicatie 29/12/2015 Per 1 juli 2016 wordt het aantal meetinstrumenten

Nadere informatie

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Gezonde coping. Mindfulness 14/11/2012. Lijdensdruk. Verschillende meditatietechnieken

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Gezonde coping. Mindfulness 14/11/2012. Lijdensdruk. Verschillende meditatietechnieken Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Lijdensdruk Angst en depressie Meer bij volwassenen Dwangmatig denken /

Nadere informatie

Het verminderen van PTSS klachten met cognitive bias modification (CBM)

Het verminderen van PTSS klachten met cognitive bias modification (CBM) Het verminderen van PTSS klachten met cognitive bias modification (CBM) Eigenlijk > Marcella Woud Center for the Study and Treatment of Mental Health, Ruhr Universiteit Bochum Behavioural Science Institute,

Nadere informatie

ROM met de OQ-45. Kim la Croix, sheets: Kim de Jong. Discover the world at Leiden University

ROM met de OQ-45. Kim la Croix, sheets: Kim de Jong. Discover the world at Leiden University ROM met de OQ-45 Kim la Croix, sheets: Kim de Jong Vraag Gebruikt u op dit moment de OQ-45? a. Nee, maar ik overweeg deze te gaan gebruiken b. Ja, maar ik gebruik hem nog beperkt c. Ja, ik gebruik hem

Nadere informatie

Stoppen met roken bij jongeren

Stoppen met roken bij jongeren Stoppen met roken bij jongeren Een combinatie van cognitieve gedragstherapie en cognitieve bias modificatie VGCt Najaarscongres, 2013 Helle Larsen, PhD, Universiteit van Amsterdam, Adapt-lab, Yield H.Larsen@uva.nl

Nadere informatie

Het effect van perseveratief redeneren op geloofwaardigheid en onzekerheid

Het effect van perseveratief redeneren op geloofwaardigheid en onzekerheid Het effect van perseveratief redeneren op geloofwaardigheid en onzekerheid Floor Klein Hofmeijer (3160203) Masteronderzoek Klinische en Gezondheidspsychologie Faculteit Sociale Wetenschappen, Universiteit

Nadere informatie

Cognitieve Bias Modificatie: Invloed van Interpretatiebias op Piekeren en Emotie bij. Faalangst

Cognitieve Bias Modificatie: Invloed van Interpretatiebias op Piekeren en Emotie bij. Faalangst Cognitieve Bias Modificatie: Invloed van Interpretatiebias op Piekeren en Emotie bij Faalangst Cognitive Bias Modification: The effect of Interpretation Bias on Worry and Emotionality in Test Anxiety Simone

Nadere informatie

De Groeifabriek. Denken met een groeimindset!

De Groeifabriek. Denken met een groeimindset! De Groeifabriek Denken met een groeimindset! Dr. Petra Helmond & Fenneke Verberg, MSc: Pluryn Research & Development & Universiteit van Amsterdam Prof. Dr. Geertjan Overbeek: Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Stress Less Project. Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg

Stress Less Project. Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg Stress Less Project Verbinding Onderwijs & Jeugdzorg SIMONE VOGELAAR EN AMANDA VAN LOON 23 MEI 2019 Stress bij scholieren Stress bij scholieren Schoolcontext kan gevoelens van stress opwekken Gerelateerd

Nadere informatie

Mathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans

Mathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans Mathilde Descheemaeker Adriaan Spruyt Dirk Hermans Experimentele psychopathologie Op zoek naar de psychologische processen die een rol spelen bij het ontstaan, in stand houden en terugval van psychopathologie

Nadere informatie

samenvatting Opzet van het onderzoek

samenvatting Opzet van het onderzoek 167 Angst en depressie komen vaak voor bij kinderen. Angst en depressie beïnvloeden niet alleen het huidige welbevinden van kinderen, maar kunnen ook een negatieve invloed hebben op hun verdere leven.

Nadere informatie

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met

Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van

Nadere informatie

De Rol van Herhaaldelijk Checken bij Cognities en Obsessies. Omtrent Gevaar

De Rol van Herhaaldelijk Checken bij Cognities en Obsessies. Omtrent Gevaar De Rol van Herhaaldelijk Checken bij Cognities en Obsessies Omtrent Gevaar Charlotte den Hartog Studentnummer: 10554203 Universiteit van Amsterdam Begeleid door: C.L. Giele Aantal woorden abstract: 173

Nadere informatie

Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn

Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie

Nadere informatie

Body awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson

Body awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson Body awareness training als behandeling voor wearing-off gerelateerde stress bij patiënten met de ziekte van Parkinson Ires Ghielen, promovendus & GZ-psycholoog i.o., i.ghielen@vumc.nl Parkinson symptomen

Nadere informatie

Stepped care behandeling voor paniekstoornis

Stepped care behandeling voor paniekstoornis Stepped care behandeling voor paniekstoornis Een vergelijking van een 10-weeks begeleide zelfhulp, zo nodig gevolgd door protocollaire CGT, vergeleken met TAU. M. Kampman, A.J.L.M. van Balkom, T. G. Broekman,

Nadere informatie

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen?

Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Heeft positieve affectregulatie invloed op emotionele problemen na ingrijpende gebeurtenissen? Lonneke I.M. Lenferink Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit Utrecht Paul A. Boelen Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Preventie van Verslaving

Preventie van Verslaving Preventie van Verslaving Hoe een serious game het trainen van executieve functies bij adolescenten kan ondersteunen Drs. Wouter Boendermaker Universiteit van Amsterdam VGCt Najaarscongres 14-11-2013 Verslaving

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) 9 Het doel van dit proefschrift is om zeven uitdagingen onder de aandacht te brengen en aan te pakken die gerelateerd zijn aan de rol van cognities in psychopathologie en cognitieve-gedragstherapie (CGT)

Nadere informatie

Vertrouwen, Faalangst en Interpretatiebias bij. Kinderen

Vertrouwen, Faalangst en Interpretatiebias bij. Kinderen Vertrouwen, faalangst en interpretatiebias bij kinderen 1 Vertrouwen, Faalangst en Interpretatiebias bij Kinderen Trust, Fear of Negative Evaluation, Test Anxiety and Interpretationbias in Children. Tineke

Nadere informatie

Wat kan ik wél doen bij angst of dwang in mijn gezin?

Wat kan ik wél doen bij angst of dwang in mijn gezin? Wat kan ik wél doen bij angst of dwang in mijn gezin? Angst Angst ontstaat in de hersenen in de amygdala. Amygdala stimuleert: Schrikreflex Bevriezen Bijniermerg: adrenaline (Lichaam wordt in optimale

Nadere informatie

Het mannetje van de maan door Nellie de Kok

Het mannetje van de maan door Nellie de Kok Het mannetje van de maan door Nellie de Kok 1 Het mannetje van de maan door Nellie de Kok Samenvatting Er is een mannetje naar beneden geklommen vanaf de maan. Het mannetje wilde net als iedereen een keer

Nadere informatie

Het induceren van een positieve interpretatiestijl bij bloosangst: een internettraining

Het induceren van een positieve interpretatiestijl bij bloosangst: een internettraining Het induceren van een positieve interpretatiestijl bij bloosangst: een internettraining Universiteit van Amsterdam Programmagroep Klinische Psychologie Student: Esther van Dulken Studentnummer: 0447110

Nadere informatie

POSITIEVE VERBEELDING EN INTERPRETATIEBIAS BIJ FAALANGST

POSITIEVE VERBEELDING EN INTERPRETATIEBIAS BIJ FAALANGST Trainen van Positieve Verbeelding: Invloed op Interpretatiebias bij Faalangst Training of Positive Imagery: Effect on Interpretive Bias in Fear of Failure Maria M.E. Boersen Eerste begeleider: dr. Eva

Nadere informatie

Inference-based approach: Obsessieve-compulsieve stoornis met ontbrekend realiteitsbesef

Inference-based approach: Obsessieve-compulsieve stoornis met ontbrekend realiteitsbesef Inference-based approach: Obsessieve-compulsieve stoornis met ontbrekend realiteitsbesef Henny Visser Harold van Megen Patricia van Oppen Ton van Balkom Ton van Balkom VU-MC en GGZinGeest Amsterdam Inference-based

Nadere informatie

Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington. Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve

Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington. Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve Dysfagie en angst voor verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Dysfagie

Nadere informatie

Impact van persoonsgerichte zorg via Dementia Care Mapping op het welbevinden van bewoners met dementie en hun zorgverleners in Vlaamse

Impact van persoonsgerichte zorg via Dementia Care Mapping op het welbevinden van bewoners met dementie en hun zorgverleners in Vlaamse Impact van persoonsgerichte zorg via Dementia Care Mapping op het welbevinden van bewoners met dementie en hun zorgverleners in Vlaamse woonzorgcentra Overzicht 1. Dementia Care Mapping 2. Verloop van

Nadere informatie

Het effect van cognitieve bias modificatie op stoppen met roken en de rol van verlangen

Het effect van cognitieve bias modificatie op stoppen met roken en de rol van verlangen Het effect van cognitieve bias modificatie op stoppen met roken en de rol van verlangen Joakim Looij 0592463 Instelling: Universiteit van Amsterdam Afstudeerrichting: Klinische ontwikkelingspsychologie

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

reeks 1 leesboek 1 Leesteksten bij Leesboekje 7/43-1 1

reeks 1 leesboek 1 Leesteksten bij Leesboekje 7/43-1 1 leesboek 1 Leesteksten bij Leesboekje 7/43-1 1 In de kar Anja loopt op straat. Ze heeft last van haar rug. Ze loopt niet met een tas maar met een kar. Er is vis in de kar en kaas en kool en meel. Jan zit

Nadere informatie

klasniveau Het verhaal Tekening 1 Tekening 4 Tekening 5 Tekening 2 Tekening 6 Tekening 3

klasniveau Het verhaal Tekening 1 Tekening 4 Tekening 5 Tekening 2 Tekening 6 Tekening 3 THEMA ENERGIE > Kleuter & Eerste graad > Lessuggesties en activiteiten 2. 1. Lessuggesties Leon en de ikkietikkietijd en activiteiten op klasniveau Het verhaal Tekening 1 Hallo iedereen ik ben Leon. Ik

Nadere informatie

Online behandeling van depressie. Drs. Carolien Christ Onderzoeker i.o. & Psycholoog

Online behandeling van depressie. Drs. Carolien Christ Onderzoeker i.o. & Psycholoog Online behandeling van depressie Drs. Carolien Christ Onderzoeker i.o. & Psycholoog Inhoud 1. Stand van zaken 2. Voorbeelden van internet-based interventies 3. Rondleiding behandelplatform 4. Rol van de

Nadere informatie

Emotioneel redeneren kun je afleren!

Emotioneel redeneren kun je afleren! Emotioneel redeneren kun je afleren! Een experimentele manipulatie in het lab Miriam J.J. Lommen, Iris M. Engelhard, Marcel A. van den Hout, and Arnoud Arntz Waar het mee begon Therapie: Verstandelijke

Nadere informatie

Disfunctionele gedachten in het veranderingsproces tijdens cognitieve gedragstherapie

Disfunctionele gedachten in het veranderingsproces tijdens cognitieve gedragstherapie Samenvatting SAMENVATTING 137 Obsessief compulsieve stoornis, ook wel dwangstoornis genoemd, heeft lange tijd bekend gestaan als een moeilijk te behandelen angststoornis. Dwangklachten worden gekenmerkt

Nadere informatie

Is klinische angst irrationeel?

Is klinische angst irrationeel? Is klinische angst irrationeel? Melanie Mouthaan 343776 Instituut voor Psychologie, Faculteit der Sociale Wetenschappen Erasmus Universiteit Rotterdam Master Klinische Psychologie Januari 2015 Begeleider:

Nadere informatie

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher. Bedankt voor het downloaden van dit artikel. De artikelen uit de (online)tijdschriften van Uitgeverij Boom zijn auteursrechtelijk beschermd. U kunt er natuurlijk uit citeren (voorzien van een bronvermelding)

Nadere informatie

Always Look on the Bright Side of Life? The Quest for an Online Cognitive Training to Prevent Adolescent Anxiety and Depression E.L.

Always Look on the Bright Side of Life? The Quest for an Online Cognitive Training to Prevent Adolescent Anxiety and Depression E.L. Always Look on the Bright Side of Life? The Quest for an Online Cognitive Training to Prevent Adolescent Anxiety and Depression E.L. de Voogd Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Always look

Nadere informatie

Obsessieve-compulsieve symptomen in eetstoornissen en autisme spectrumstoornissen

Obsessieve-compulsieve symptomen in eetstoornissen en autisme spectrumstoornissen Obsessieve-compulsieve symptomen in eetstoornissen en autisme spectrumstoornissen Alexandra Dingemans, PhD Senior onderzoeker GGZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula Overlap Eetstoornissen (ES), Autisme

Nadere informatie

Effectiviteit van baclofen bij alcoholverslaving

Effectiviteit van baclofen bij alcoholverslaving Effectiviteit van baclofen bij alcoholverslaving MSc Esther Beraha Dr. Elske Salemink Dr. Anneke Goudriaan Dr. Bram Bakker Prof. Dr. Wim van den Brink Prof. Dr. Reinout Wiers Academisch Medisch Centrum

Nadere informatie

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD

Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Valerie Van Cauwenberghe en Prof. dr. Roeljan Wiersema Emotieregulatie bij kinderen en jongeren met ADHD Dit onderzoek werd uitgevoerd door: Prof. dr.

Nadere informatie

Voorlichting Angst en Dwangstoornissen

Voorlichting Angst en Dwangstoornissen Voorlichting Angst en Dwangstoornissen INHOUD Wat is Angst? De meest voorkomende angststoornissen Oorzaken Behandeling en aanmelding Tips voor de omgeving Tijd voor vragen Wat is Angst? Fear: emotionele

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Nederlandse samenvatting (Dutch summary) 125 Angststoornissen zijn veel voorkomende psychiatrische aandoeningen (ongeveer 1 op de 5 Nederlanders heeft, op enig moment in het leven een angststoornis). Onder

Nadere informatie

ROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting

ROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting ROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting Stefaan Baert Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid stef@vvgg.be 10 november 2011 Congres Routine Outcome Monitoring in de ggz Overzicht

Nadere informatie

Dwangstoornissen. Als kiezen niet meer lukt

Dwangstoornissen. Als kiezen niet meer lukt Als kiezen niet meer lukt Moeten als dwang Iedereen herkent het wel: controleren of het gas uit is, uw kleren netjes opruimen, steeds hetzelfde deuntje in uw hoofd hebben, alleen op de witte stoeptegels

Nadere informatie

Dwang en drang Menno Oosterhoff

Dwang en drang Menno Oosterhoff Dwang en drang Menno Oosterhoff Wat bezielt iemand met een dwangstoornis? Opbouw Wat bezielt iemand met dwang? Obsessies, Compulsies, Disorder. Intermezzo. Gericht op de tandheelkunde Overzicht van de

Nadere informatie

Training van impulscontrole bij oudere bestuurders: Effecten op impulscontrole en rijvaardigheid

Training van impulscontrole bij oudere bestuurders: Effecten op impulscontrole en rijvaardigheid Training van impulscontrole bij oudere bestuurders: Effecten op impulscontrole en rijvaardigheid Ariane Cuenen Ellen M.M. Jongen Tom Brijs Kris Brijs Robert A.C. Ruiter Ramona Guerrieri Geert Wets Vlaams

Nadere informatie

EXPOSURE BIJ KINDEREN EN JONGEREN. Eric Heyns

EXPOSURE BIJ KINDEREN EN JONGEREN. Eric Heyns EXPOSURE BIJ KINDEREN EN JONGEREN Eric Heyns Definitie exposure Een klasse van psychotherapeutische behandelingen met als centrale element dat de patiënt wordt blootgesteld aan een situatie die negatieve

Nadere informatie

LOOK ON THE BRIGHT SIDE

LOOK ON THE BRIGHT SIDE LOOK ON THE BRIGHT SIDE computergestuurde interpretatietraining Masterthese Universiteit van Amsterdam Psychologie M.C. Lans Collegekaartnummer 8524718 These begeleidster E.L. de Voogd Tweede beoordelaar

Nadere informatie

Het nachtmerrieneefje

Het nachtmerrieneefje Paul van Loon Het nachtmerrieneefje Tekeningen Hugo van Look Leopold / Amsterdam 1 Olaf Hé, Dolf, weerwolven! Gaaf, Timmie. Het is bijna zeven uur s avonds. Dolfje en Timmie kijken naar Het Klokhuis. Moniek

Nadere informatie

Wat kun je doen als je baby huilt? Kijk mee hoe de vader en moeder van Sam dat doen...

Wat kun je doen als je baby huilt? Kijk mee hoe de vader en moeder van Sam dat doen... Wat kun je doen als je baby huilt? Kijk mee hoe de vader en moeder van Sam dat doen... Gefeliciteerd met jullie baby! Gefeliciteerd! Jullie hebben net een baby gekregen. Jim en Nora hebben ook een baby

Nadere informatie

INTERNE COGNITIEVE CONTROLE BIJ ADOLESCENTEN MET DEPRESSIEVE SYMPTOMEN

INTERNE COGNITIEVE CONTROLE BIJ ADOLESCENTEN MET DEPRESSIEVE SYMPTOMEN INTERNE COGNITIEVE CONTROLE BIJ ADOLESCENTEN MET DEPRESSIEVE SYMPTOMEN LAURA WANTE, CAROLINE BRAET INEKE DEMEYER, RUDI DE RAEDT, SVEN MUELLER Department of Developmental, Personality and Social Psychology,

Nadere informatie

Relatie tussen specifieke depressieve symptomen en mortaliteit onder acuut opgenomen ouderen: de Hospital- ADL studie

Relatie tussen specifieke depressieve symptomen en mortaliteit onder acuut opgenomen ouderen: de Hospital- ADL studie Relatie tussen specifieke depressieve symptomen en mortaliteit onder acuut opgenomen ouderen: de Hospital- ADL studie Lucienne Reichardt Promovenda, AMC, afdeling ouderengeneeskunde Voetbalster Ajax vrouwen

Nadere informatie

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Mindfulness bij volwassenen met een autismespectrumstoornis Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Volgorde Overbelasting Mindfulness Theorie Praktijk (aanpassingen) Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias in Students with Anxiety Janneke van den Heuvel Eerste begeleider: Tweede

Nadere informatie

Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven

Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS. Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Emotieregulatie en mindfulness bij adolescenten met ASS Annelies Spek Klinisch psycholoog / Senior onderzoeker GGZ Eindhoven Structuur 1. Autisme 2. Emotieregulatie 3. Emotieregulatie en autisme 4. Mindfulness

Nadere informatie

Thom de dino vriend. Lize Ippel

Thom de dino vriend. Lize Ippel Thom de dino vriend Thom de dino vriend Lize Ippel Schrijver: Lize Ippel Coverontwerp: Lize Ippel ISBN: 9 789402 122862 Lize Ippel Inhoud De droom van Thom 7 Dolle dino dag 13 Nattigheid 21 Appeltaart

Nadere informatie

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren!

Gelukskoffercoaching. Ik kan in drie woorden vertellen wat ik geleerd heb: I love me. Wael, 11 jaar. Gelukkig zijn kun je leren! Gelukkig zijn kun je leren! Gelukskoffercoaching Missie GELUKKIG ZIJN KUN JE LEREN Gelukskoffercoaching wil kinderen op jonge leeftijd positief ondersteunen in hun individuele emotionele ontwikkeling.

Nadere informatie

Exposure to Parents Negative Emotions in Early Life as a Developmental Pathway in the Intergenerational Transmission of Depression and Anxiety E.

Exposure to Parents Negative Emotions in Early Life as a Developmental Pathway in the Intergenerational Transmission of Depression and Anxiety E. Exposure to Parents Negative Emotions in Early Life as a Developmental Pathway in the Intergenerational Transmission of Depression and Anxiety E. Aktar Summary 1 Summary in Dutch (Samenvatting) Summary

Nadere informatie

Effectiviteit van de Wiet-Check

Effectiviteit van de Wiet-Check Improving Mental Health by Sharing Knowledge Effectiviteit van de Wiet-Check FADO 17 november 2011 Anouk de Gee Cannabis gebruik & jongeren Actueel gebruik (laatste maand) 5,3 % van 12-16 jarigen 20,7

Nadere informatie

Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen?

Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen? 21/11/11 Triple P (Positive Parenting Program): effectief bij gedragsproblemen? Inge Glazemakers Dirk Deboutte Inhoud Het probleem Oplossingen: de theorie Triple P Het project De eerste evaluatie - - -

Nadere informatie

ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie.

ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie. ACTief opvoeden Effect onderzoek naar de cursus voor ouders o.b.v. Acceptance en Commitment therapie. Denise Bodden en Denise Matthijssen 23 november 2017 Wat is de cursus ACTief opvoeden? Gedragstherapeutische

Nadere informatie

ONTSPANNING een film 5 januari, 20u30-22u30 DETECTIVE cluedo 13 januari, 14u-17u

ONTSPANNING een film 5 januari, 20u30-22u30 DETECTIVE cluedo 13 januari, 14u-17u Het leven gaat toch snel he! Het ene moment ben je nog een gids in de scouts van wie de examens net gedaan zijn, het volgende ontmoet je de man van je dromen in een televisieprogramma, trouw je en voor

Nadere informatie

De Groeifabriek! 3-11-2015. Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie hebben om te veranderen!

De Groeifabriek! 3-11-2015. Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie hebben om te veranderen! De Groeifabriek! Het ontwikkelen van een groeimindset Dr. Petra Helmond, UvA & Pluryn Fenneke Verberg, MSc, Pluryn Doel De Groeifabriek! Korte online interventie om jongeren te leren dat ze de potentie

Nadere informatie

Samenvatting. Grip Op Je Dip

Samenvatting. Grip Op Je Dip Samenvatting Grip Op Je Dip Online depressie-interventie voor adolescenten en jongvolwassenen: effectiviteit, veranderingsmechanismen, en taalgebruik als psychologische marker 163 Hoofdstuk 1 is de algemene

Nadere informatie

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015

Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Verbeteren van effectiviteit en efficiëntie van cognitieve gedragstherapie middels cliëntfeedback VGCt najaarsconferentie 2015 Prof. dr. Marc Verbraak, klinisch psycholoog / cognitief-gedragstherapeut

Nadere informatie

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017)

Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) Richtlijn Gezonde slaap en slaapproblemen bij kinderen (2017) 2. Introductie slaapproblemen Deze introductie beschrijft de definitie van slaapproblemen en slaapstoornissen, de prevalentie en de gevolgen

Nadere informatie

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan?

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vrije Universiteit Afdeling Klinische Psychologie VUmc / Cancer Center Amsterdam Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde

Nadere informatie

LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn

LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn Martine Veehof, Hester Trompetter, Ernst Bohlmeijer & Karlein Schreurs 28 maart 2013 Inhoud Achtergrond Online

Nadere informatie

Door dwang gegijzeld. (Laat-begin) obsessieve-compulsieve stoornis bij Ouderen. Roos C. van der Mast

Door dwang gegijzeld. (Laat-begin) obsessieve-compulsieve stoornis bij Ouderen. Roos C. van der Mast Door dwang gegijzeld (Laat-begin) obsessieve-compulsieve stoornis bij Ouderen Roos C. van der Mast OCS bij ouderen De obsessieve-compulsieve stoornis is een persisterende en stabiele diagnose die zelden

Nadere informatie