Geachte leden van de raad, Het college heeft kennis genomen van het rapport Effectiviteit en doelmatigheid van het minimabeleid van de rekenkamer.

Transcriptie

1 R A A D S I N F O R M A T I E B R I E F De leden van de raad Postbus AE KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Datum: Zaaknummer: Afdeling: Samenleving Contactpersoon: R. Knoop Uw brief van: Onderwerp: Geachte leden van de raad, Het college heeft kennis genomen van het rapport Effectiviteit en doelmatigheid van het minimabeleid van de rekenkamer. Het college heeft naar aanleiding van het rapport Effectiviteit en doelmatigheid van het minimabeleid op 8 juni 2016 een ongevraagd advies van de Adviesraad Sociaal Domein ontvangen en hier kennis van genomen. Het college is van opvatting dat eerst de beraadslagingen met uw gemeenteraad over het rekenkamerrapport moet plaatsvinden alvorens met één van de betrokken partijen in overleg getreden wordt. Deze raadsinformatiebrief betreft uitsluitend onze reactie op het rekenkamerrapport. Voor de volledigheid hebben we het ongevraagde advies ter kennisname toegevoegd als bijlage 1. Algemene bevindingen van het rapport Het doel van het onderzoek is om de effectiviteit en doelmatigheid van het gemeentelijk minimabeleid te beoordelen. Hierbij is door de rekenkamer met name gekeken naar de inkomensondersteunende instrumenten. Minimabeleid is een van de beleidsonderwerpen binnen het sociaal domein. Per 1 januari 2015 zijn een drietal wetten gedecentraliseerd naar de gemeente. Ter voorbereiding hierop heeft het college het (integrale) beleidsplan Kracht van Krimpen en verordeningen met betrekking tot de participatiewet opgesteld. Uw raad heeft op 11 december 2014 zowel het beleidsplan als de verordeningen met betrekking tot de participatiewet vastgesteld. De verordening Voorzieningenfonds 2015 heeft uw raad op 29 januari 2015 vastgesteld. De Adviesraad Sociaal Domein heeft bij de vaststelling van de verordeningen positief geadviseerd. Op basis van deze verordeningen zijn, indien nodig, door het college nadere regels vastgesteld. Al deze documenten gezamenlijk vormen het minimabeleid. Representativiteit De rekenkamer geeft zelf aan dat het onderzoek niet representatief is, maar wel indicatief. De rekenkamer baseert haar conclusies en aanbevelingen voor een zeer groot deel op deze indicatieve respons. Verbetervoorstellen betrekken bij harmonisatie Het college ziet op dit moment geen reden tot aanpassing van de huidige inkomensondersteunende instrumenten. Deze instrumenten maken onderdeel uit van de harmonisatie tussen de gemeenten Krimpen aan den IJssel, Capelle aan den IJssel en Zuidplas. Het college betrekt de bevindingen van de rekenkamer bij de harmonisatie.

2 Reactie op de aanbevelingen Het college heeft IJsselgemeenten betrokken bij de bestuurlijke reactie op rekenkamerrapport. het a) Stel afzonderlijk minimabeleid op In 2007 heeft uw gemeenteraad de nota Ondersteuning Minima Krimpen aan den IJssel 2007 vastgesteld. Op basis van deze nota zijn meerdere instrumenten, waaronder het voorzieningenfonds, ingesteld. Deze instrumenten zijn na de voornoemde decentralisaties in tact gebleven. Zoals aangehaald in de inleidende alinea s zijn meerdere documenten door uw gemeenteraad vastgesteld die betrekking hebben op minimabeleid. Het college streeft naar een integrale benadering van het sociale domein. Binnen deze integrale benadering past naar onze mening niet het afzonderlijk opstellen van minimabeleid. Het gevaar van steeds meer separaat beleid opstellen is dat de integraliteit verloren gaat. Er zijn, naast kwijtschelding van gemeentelijke belastingen, een viertal inkomensondersteunende instrumenten: - De individuele bijzondere bijstand, - en inkomensvoorzieningen in de vorm van: o Individuele inkomenstoeslag, o Gemeentelijk voorzieningenfonds en, o Collectieve ziektekostenverzekering. Onduidelijk is waar dan het gemeentelijk minimabeleid nog (extra) over zou moeten gaan. De gemeente kan / mag immers géén inkomenspolitiek bedrijven. De rekenkamer heeft ook niet aangegeven dat er een instrument zou ontbreken. In bijlage 2 zijn de instrumenten schematisch weergegeven. Naast gemeentelijk beleid zijn er tal van regelingen waar het college géén invloed op heeft. De rekenkamer heeft deze regelingen uitgewerkt in paragraaf 2.3 in hun rapport. Overigens merkt het college hierbij op dat niet de gemeente over de kwijtschelding van waterschapsbelastingen gaat maar het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Overigens is het college teleurgesteld in het voornemen van het hoogheemraadschap om hun kwijtscheldingsbeleid te versoberen. Gelet op bovenstaande is het college niet voornemens om separaat minimabeleid op te stellen. b) Hoog het bedrag tegemoetkoming voorzieningenfonds op Het gemeentelijk voorzieningenfonds maakt géén onderscheid in culturele of sportieve sociale activering. Het bedrag is maximaal 250 per inwoner per jaar. Het college heeft de gemeenteraad in het derde kwartaal van 2015 nog uitgebreid geïnformeerd over het voorzieningenfonds (zie bijlage 3). Met het voorzieningenfonds is per inwoner, ongeacht leeftijd, 250 jaarlijks beschikbaar. (Alleenstaande) ouders kunnen in plaats van sportieve of culturele activering de schoolkosten tot 250 per jaar declareren. In feite is de regeling van Krimpen aan den IJssel ruimer dan van Capelle aan den IJssel. Ouders/Volwassenen kunnen in Capelle aan den IJssel helemaal geen beroep doen voor sportieve of culturele activering. Dit heeft de rekenkamer ook zelf opgenomen op pagina 30 van haar rapport.

3 Voorbeeld 1: Een gezin met 2 (middelbaar onderwijs) schoolgaande kinderen kan in Krimpen aan den IJssel totaal per jaar aanvragen. Dat is (aanmerkelijk) meer dan in Capelle, waar het gezin 2 x 225 en 2 x 125 = 700 per jaar kan aanvragen. Voorbeeld 2: Een gezin met 2 (basisschool) schoolgaande kinderen kan in Krimpen aan den IJssel totaal per jaar aanvragen. Dat is (aanmerkelijk) meer dan in Capelle, waar het gezin 2 x 225 en 2 x 50 = 550 per jaar kan aanvragen. Het voorzieningenfonds is ongeveer 10 jaar geleden ingesteld. In die afgelopen periode is er geen inflatiecorrectie toegepast. Het college onderzoekt of het bedrag à 250 eenmalig verhoogd kan worden. Hierbij maken wij wel de opmerking het budget ontoereikend is. Het college ziet binnen de begroting geen mogelijkheden om het budget op korte termijn te verhogen. Op dit moment wordt voor ongeveer aan het voorzieningenfonds besteed. Ten aanzien van de zwemlessen merken wij op dat in Krimpen aan den IJssel nog steeds schoolzwemmen wordt aangeboden. Overigens kost een 10-lessenkaart ongeveer 80 en het zwemexamen ongeveer 11. Dit houdt in dat er 30 zwemlessen en een examen bekostigd kunnen worden via het voorzieningenfonds. Er zijn altijd activiteiten die niet volledig bekostigd kunnen worden met de 250 per jaar. c) Harmoniseer de uitvoeringsregelingen specifiek collectieve ziektekostenverzekering De harmonisatie wordt op dit moment uitgevoerd door IJsselgemeenten. Hiertoe maakt zij voorstellen welke via het college en Adviesraden tot besluiten leiden. Het college prefereert om gezamenlijk met Capelle aan den IJssel en Zuidplas er naar om de uitvoeringsregelingen zo veel als mogelijk te harmoniseren, zonder hierbij de couleur locale van Krimpen aan den IJssel te verliezen. Achteruitgang met betrekking tot het voorzieningenfonds is voor het college onacceptabel. De rekenkamer roept het college op om extra aandacht te schenken aan de collectieve ziektekostenverzekering. Dit was naar mening van het college juist de opdracht die de rekenkamer zichzelf ten doel heeft gesteld. De oproep van de rekenkamer is namelijk om de effectiviteit van de collectieve ziektekostenverzekering (nader) te onderzoeken. De gemeente Krimpen aan den IJssel heeft destijds bewust gekozen voor een uitgebreid pakket, omdat: Er geen eigen risico en wettelijke eigen bijdrage is. Dit zit al in de premie; Een uitgebreid verzekeringspakket met ruime vergoedingen, inclusief tandarts; Cliënten hoeven geen rekeningen voor te schieten; Partners van 18 jaar en ouder kunnen zich ook collectief verzekeren. Het aanpassen van de collectieve ziektekostenverzekering zorgt mogelijk voor lagere maandelijkse lasten voor de deelnemers, maar hier staat tegenover dat er mogelijk hogere kosten zijn vanwege eigen risico, tandarts etc. Dat cliënten de rekeningen niet hoeven voorschieten vindt het college een belangrijk punt (in feite stelt de rekenkamer dit ook zo ten aanzien van de aanbeveling van het voorzieningenfonds). Als de collectieve ziektekostenverzekering qua pakket wordt uitgekleed en niet meer als voorliggende voorziening wordt benut, leidt dit tot voorschieten door cliënten. Diezelfde cliënten moeten dan vervolgens via de bijzondere bijstand aanvragen indienen. Naast het feit dat dit de werkdruk (doorlooptijd) bij IJsselgemeenten verhoogt, zorgt dit naar mening van het college ook voor onnodige administratieve lasten bij de cliënten zelf.

4 Daarnaast is het college ook beducht op het ontwijken van bijvoorbeeld tandartsbezoek. Cliënten zouden kunnen overwegen om het tandartsbezoek uit kostenbesparing te mijden, met op langere termijn alle gevolgen van dien. In het licht van de harmonisatie staat de collectieve ziektekostenverzekering al geagendeerd. Echter wordt dit pas volgend jaar opgepakt. Dit heeft te maken met de doorlooptijden van de huidige overeenkomsten tussen de gemeenten en de ziektekostenverzekeraars. d) Verhoog het gebruik van de regelingen door de voorlichting te intensiveren via de ketenpartners, de Klinker en de ouderenadviseur. Op de homepage van IJsselgemeenten ( zijn de inkomensregelingen in één oogopslag zichtbaar: Daarnaast geeft IJsselgemeenten een nieuwsbrief uit, deze kan worden gedownload door instellingen en inwoners. Cliënten ontvangen de nieuwsbrief thuis. In het recente verleden zijn ook diverse artikelen in De Klinker gewijd aan het bredere begrip minimabeleid: De Klinker april 2015, blz. 21 De Klinker september 2015; diverse artikelen in het kader van Kracht van Krimpen, maar bijvoorbeeld ook over stichting Fair Chance op blz. 19. Een goed voorbeeld van maatschappelijk initiatief dat niet in een gemeentelijke beleidsnota te vatten is. In een komende editie van de Klinker zullen wij de inkomensondersteunende instrumenten en het gemeentelijk kwijtscheldingsbeleid uiteenzetten. Dit doen wij nog dit jaar. Het college is van mening dat er voldoende gecommuniceerd wordt. Het is ook aan andere instellingen om zich te verdiepen in de aangeboden informatie. Daarnaast kunnen ondersteunende / vrijwilligersinstellingen inwoners doorgeleiden naar de KrimpenWijzer. De

5 gemeente Krimpen aan den IJssel heeft één centraal punt waar iedereen met vragen rondom het sociaal domein terecht kan. Dat is de KrimpenWijzer. De KrimpenWijzer beoordeelt of een klant ondersteuning nodig heeft en indien noodzakelijk wordt hierbij contact gelegd met de GR IJsselgemeenten. Binnen dit team is er één persoon die als verbindingsofficier optreedt naar IJsselgemeenten. Het college wil dat elke cliënt van de KrimpenWijzer op de inkomensondersteunende maatregelen en gemeentelijke kwijtscheldingsmogelijkheden gewezen wordt. De Formulebrigade kan inwoners administratief ondersteunen. e) De dienstverlening door Sociale Zaken IJsselgemeenten te verbeteren door te blijven werken aan een betere balans tussen rechtmatigheid en individueel maatwerk en door declaraties steekproefsgewijs en achteraf te controleren. De uitvoering gebeurt door IJsselgemeenten. Er ruimte is voor inpassing van best practices, dat gebeurt in de praktijk ook. De rekenkamer geeft dit zelf ook aan op pagina 24: Op dit moment is Sociale Zaken IJsselgemeenten aan het bekijken of de wijze van declareren toe kan naar het in één keer toekennen per jaar op basis van declaraties. Dit houdt in dat de klant de bedragen opspaart en in één keer declareert. Nadeel hiervan is wel dat de klanten het geld eerst moeten voorschieten, en voor een gezin met kinderen kan dit bedrag dan aardig oplopen. Op aanvraag van de klanten kan het geld ook direct naar school of de sportvereniging overgemaakt worden door Sociale Zaken IJsselgemeenten. Zo hoeven de klanten niet het geld eerst zelf voor te schieten. Het is nog niet duidelijk wat de accountant vindt van de veranderde declaratiewijze. De beoordeling van de rechtmatigheid komt in het gedrang. De piek van de aanvragen zit met name in de eerste 2 maanden van het jaar. Wettelijke afhandelingstermijn voor de aanvraag is 8 weken. In 2015 zijn er aanvragen ingediend. Van deze aanvragen is 48% binnen 4 weken, 95% binnen 9 weken, 99% binnen 3 maanden afgehandeld. f) In gesprek te gaan met de ketenpartners over versterking van de ketensamenwerking en de gevoelde druk op vrijwilligers. Donderdag 2 juni 2016 was het platform Sociaal Domein bijeen. Tijdens deze bijeenkomst is door onze ambtelijke organisatie ingegaan op de bevindingen van de rekenkamer en zijn de inkomensondersteunende instrumenten gepresenteerd. Op 13 oktober is wederom een platform Sociaal Domein, het college zal IJsselgemeenten uitnodigen om een presentatie te geven over de werkwijze rondom de inkomensondersteunende instrumenten. De KrimpenWijzer ondersteunt de vrijwilligers. Een nieuwe ondersteuningsaanbod is het inrichten van een database. Via deze database wordt vraag en aanbod van het vrijwilligerswerk in Krimpen aan den IJssel gekoppeld. Deze databank wordt op de site van KrimpenWijzer geplaatst. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Krimpen aan den IJssel, De secretaris, De burgemeester,