Gemeentelijke verzelfstandiging. Vorming 4 mei 2013

Transcriptie

1 Gemeentelijke verzelfstandiging Vorming 4 mei 2013

2 Gemeentelijke verzelfstandiging Algemeen kader 2 - VVSG -

3 Waar spreken we over? Gemeentelijke verzelfstandiging = het verlenen van een zekere mate van autonomie aan bepaalde gemeentelijke taken of diensten, op afstand plaatsen,... verzelfstandigen Regeling: Titel VII Gemeentedecreet PPS, privatisering, OCMW-vzs, 3 - VVSG -

4 Waarom verzelfstandigen? Autonomie, onafhankelijkheid Verantwoordelijkheid Transparantie Efficiëntie, flexibiliteit, slagvaardigheid, Marktconform werken, competitiviteit Aparte cultuur, eigen elan, merknaam Expertise (personeel, externen, ) Fiscaliteit Samenwerking met derden Opgelegd? 4 - VVSG -

5 Kerntakendebat Wat kan gemeente zelf doen? Wat moét gemeente zelf doen? Wat kan gemeente verzelfstandigen? Onderscheid beleid voeren vs. beleid uitvoeren Verzelfstandiging: beleidsuitvoerende taken van gemeentelijk belang ( afstoten, wél nog controle) Verder: relatieve vrijheid mbt te verzelfstandigen taken minder vrijheid mbt invulling (controle, bestuur, BO/SO) Praktijk: projectgericht, vrijetijdssector (vzw s), beheer infrastructuur en stadsontwikkeling (AGB s), stimulansen, 5 - VVSG -

6 Trends? 160-tal AGB s (+ enkele havenbedrijven) 30-tal EVAP s, maar nog honderden (?) gemeentelijke vzw s Handvol IVA s en nog wat overgebleven GGB s Meer of minder verzelfstandiging? Gemeentedecreet = hefboom in debat Rangorde GD >< verzelfstandiging Nut? Voordelen? Aflopend verhaal? Voorlopig tegengesproken door praktijk, maar Totaal ander verhaal dan bij OCMW s Belangrijke sturende rol van decreetgever! 6 - VVSG -

7 En de VVSG? Omvorming is een kans Grijp ze! Weet waarheen je wil! Evalueer! Maak onderbouwde afweging! Schrap! Splits! Regelgevend kader = veel te detaillistisch en slecht uitgewerkt, houdt weinig rekening met participatie en gemeentelijke autonomie Verzelfstandiging niet aangemoedigd, afweging wel afwegingskader verzelfstandiging stappenplan, voorbeelden, Extranet AGB s, vormingen, studiedagen aanspreekpunt AGB s + AGB-traject VTB knelpunten aankaarten 7 - VVSG -

8 Gemeentelijke verzelfstandiging in het Gemeentedecreet 8 - VVSG -

9 Gradatie 1. Interne verzelfstandiging (binnen de eigen organisatie) [Delegatie van bevoegdheden] [Budgethouderschap] Intern verzelfstandigd agentschap (IVA) (vgl. met vroeger gewoon gemeentebedrijf/regie) 2. Externe verzelfstandiging Autonoom gemeentebedrijf (AGB) (vgl. met vroegere vorm) Extern verzelfstandigd agentschap (EVA) in privaatrechtelijke vorm (vzw, nv, bvba, stichting, ) (vgl. met vroegere gemeentelijke vzw) (Autonoom gemeentelijk havenbedrijf) 9 - VVSG -

10 Kader gemeentelijke verzelfstandiging Regel = beheer binnen gemeentelijke diensten Uitzondering = externe verzelfstandiging Rangorde: intern beheer (ev. IVA) Motivering!!! AGB EVAP Afwegingskader verzelfstandiging 10 - VVSG -

11 Interne en externe verzelfstandiging Onderscheid interne-externe verzelfstandiging Interne VZS: - geen rechtspersoonlijkheid binnen gemeentebestuur - beleidsuitvoerende taken Externe VZS: - wél rechtspersoonlijkheid buiten gemeentebestuur - beleidsuitvoerende taken en ev. beleidsvoorbereiding - deelname mogelijk (actief + passief) 11 - VVSG -

12 Interne verzelfstandiging 1. Interne verzelfstandiging A. Budgethouderschap B. Intern Verzelfstandigde Agentschappen (IVA s) 12 - VVSG -

13 A. Budgethouderschap Geen blanco cheque! Toegekende bevoegdheid tot beheer van een budget Nastreven bepaalde doelstellingen (taakstellend) Voeren van alle mogelijke procedures en aangaan van verbintenissen binnen perken delegatie Ook facturatie van opbrengsten 13 - VVSG -

14 A. Budgethouderschap Voor wie? Hoofdbudgethouderschap voor college Door hoofd van een IVA (zie verder) Delegatie mogelijk (aan gemeentesecretaris, andere personeelsleden gemeente, wijkcomités en burgerinitiatieven) 14 - VVSG -

15 B. IVA Intern verzelfstandigde agentschappen = - diensten zonder eigen rechtspersoonlijkheid - die door de gemeente belast zijn met - welbepaalde beleidsuitvoerende taken van gemeentelijk belang, - die beschikken over operationele autonomie en - die beheerd worden buiten de algemene diensten van de gemeente VVSG -

16 B. IVA Oprichting door gemeenteraad Oprichtingsbesluit naar gouverneur GR legt taken IVA en grenzen operationele autonomie vast Leiding door personeelslid gemeente (budgethouder) Hoofd IVA staat ook in voor personeelsbeheer, algemene leiding IVA en buitengerechtelijke vertegenwoordiging Beheersovereenkomst tussen CBS en hoofd IVA (toezicht VR), jaarlijks geëvalueerd door GR Tip: afspraken ivm voortijdige beëindiging, inspraak (adviesraden) en grenzen autonomie 16 - VVSG -

17 Overwegingen intern gemeentelijk beheer IVA/budgethouderschap: te dicht bij gemeentelijke structuur vs. meer democratische controle Gebrek aan/minder participatie gebruikers/middenveld BTW-plicht? Soepelere (financiële) werking + autonomie ook mogelijk met budgethouderschap (indien toegelaten) Gebruik mogelijkheden op personeelsvlak (interne mobiliteit, contractuele aanwerving, dagelijks PBH, gesco) Eigen middelen? Eigen aanwending? Coherenter beheer geen dubbel werk Vrijstelling visumplicht, dwangbevel, geen thesauriebeheer, lagere kost leningen, etc VVSG -

18 Externe verzelfstandiging 2. Externe verzelfstandiging A. Algemeen (EVA s) B. Autonome Gemeentebedrijven (AGB s) C. Extern Verzelfstandigde Agentschappen in Privaatrechtelijke vorm (EVAP s) 18 - VVSG -

19 A. EVA Extern verzelfstandigde agentschappen = - diensten met een eigen rechtspersoonlijkheid - die door de gemeente worden opgericht of waarin de gemeente deelneemt en - die belast zijn met welbepaalde beleidsuitvoerende taken van gemeentelijk belang, - maar die ook kunnen worden betrokken bij de beleidsvoorbereiding VVSG -

20 A. EVA Oprichting door GR Terbeschikkingstelling middelen, infrastructuur, personeel mogelijk Onverenigbaarheden Toepassing wetgeving formele motivering en openbaarheid van bestuur Essentieel: rangorde (zie vroeger) Verplichte omvorming bestaande structuren Artikel 195 (participatie)??? - geen taken van gemeentelijk belang - geen overdracht/tbs gem. personeel of overdracht gem. infrastructuur 20 - VVSG -

21 A. EVA band met GR EVA: Jaar na vernieuwing GR: evaluatieverslag over uitvoering BO/SO + evaluatie vzs EVA: oprichting/omvorming door GR o.b.v. verslag CBS EVA: oprichtingsdoc. + statuten op secretariaat gemeente + EVA EVA: wijziging statuten door GR AGB: jaarlijkse evaluatie BO op GR 21 - VVSG -

22 A. EVA band met GR EVA: elke fractie in RvB AGB: elk GR-lid kan notulen inkijken op sec. gemeente + op verzoek elektronisch (2014) PEVA: gemeente vertegenwoordigd dr. GR-lid/leden in AV AGB: GR keurt jaarrekening + beleidsrapport goed GR-commissie V&S!!! 22 - VVSG -

23 B. AGB Publiekrechtelijk: regels, procedures, kader gelijklopend met die/dat van gemeente (<-> privaatrechtelijk), relatieve vrijheid op personeelsvlak Gemeente enige deelnemer Afweging tov gemeentelijk beheer/interne VZS (CBS) Toezicht VR: oprichtingsbeslissing GR, verslag CBS, statuten(wijzigingen) en BO(-wijzigingen) Beheersovereenkomst onderhandeld tussen CBS en RvB van AGB goedkeuring door GR RvB: volheid van bevoegdheid DC/gedelegeerd bestuurder: ev. dagelijks bestuur Samenstelling bestuursorganen!!! 23 - VVSG -

24 C. EVAP s/peva s Privaatrechtelijk (vorm, afspraken PC, eigen regelgeving) (<-> AGB) Gemeente niet (noodzakelijk) enige deelnemer Afweging tov intern-gemeentelijk beheer én AGB (CBS) Toezicht: oprichtings-/deelnamebeslissing GR, verslag CBS, statuten(wijzigingen) en SO(-wijzigingen) Samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente en EVAP goedkeuring door GR Bestuursorganen, werking, financiën, personeel: zie vnl. andere regelgeving (vzw-wetgeving, W. Venn., etc.) Samenstelling bestuursorganen!!! 24 - VVSG -

25 25 - VVSG -

26 Voordelen en opportuniteiten EVA Meer autonomie (?) Responsabilisering, transparantie en betrokkenheid Nieuw elan/ merk Soepelere en efficiëntere procedures (?) Samenwerking met derden participatie (PPS, Cultuurpact, ) en depolitisering Btw-plicht en -recuperatie Flexibeler financieel beheer eigen tariferingsbevoegdheid Voorwaarden andere regelgeving Aanwerving contractuelen Minder rigide regels inzake personeel (maar nu wel maximum loon secretaris) 26 - VVSG -

27 Voorbeeld Meest aangehaalde voordelen vzw - samenwerking met of betrokkenheid van particulieren/deskundigen - vrij contractueel personeel aanstellen (binnen grenzen PC) (let op: Wet 5 december 1968 op sociaal overleg) - financiële autonomie (let op: Wet 14 november 1983 mbt controle op en de aanwending van sommige toelagen)!!!! BBC - afzonderlijke boekhouding (let op: kleine vs. grote vzw s) - logische voortzetting van jarenlange ervaring met vzw - onderworpen aan rechtspersonenbelasting 27 - VVSG -

28 Nadelen en valstrikken EVA Eigenlijk gewoon de keerzijde van het vorige Kan het niet even goed intern? (bv. budgethouderschap, aanwerving contractuelen, duidelijke afspraken, delegatie) Benut de voordelen/maak het zelf niet te zwaar! Is een AGB wel zo veel soepeler? (cf. wijziging GD) Is een vzw-structuur wel zo veel soepeler? Is het kader (Gemeentedecreet) niet té strikt? Fiscaliteit: schijn bedriegt 28 - VVSG -

29 Motivering Lijst geslaagde omvorming/oprichting (PEVA): Gent (2), Antwerpen (2), Kortrijk (6), Dendermonde, Roeselare, Poperinge (2, incl. CVBA!), Olen (3), Mechelen, Aalst, Oostende (2), Lanaken, Bierbeek, Essen, Hasselt, Halle (2), Harelbeke, Kapellen, Leuven merendeel vrijetijdssector, maar ook onderwijs, energiebesparing, sociale/lokale economie, 29 - VVSG -

30 Denk breed! Hoe ziet ons (verzelfstandigd) landschap eruit? Wat hebben we (niet)? Wat werkt (niet)? Wat willen we (cf. afwegingskader)? Op welke domeinen? Laat u niet (mis)leiden door andere gemeenten, fiscale opportuniteiten of sectorale gewoontes! Staan er grote projecten op stapel? Kunnen we samenvoegen? Rationaliseer: verzelfstandigen zelf kost ook geld, mankracht, tijd, Stel duidelijke doelen Wat zijn voor- en nadelen van elke vorm? Toch niet beter intern? (cf. rangorde) 30 - VVSG -

31 Omvormingen: hoe, wat, tegen wanneer? Overgangstermijn: tot (aangepast) (Sperperiode) Wat is gemeentelijk belang? Niet indien andere rechtsbasis (bv. PWA, IGS) Probleem voor m.n. vzw-structuren Welke wijzigingen? Gemeenteraadsbeslissing Wat met toezicht? Spreek dit goed door vooraf! 31 - VVSG -

32 Decreetswijziging Wat is er veranderd? Geen verplichte evenredige verdeling meer van andere mandaten (enkel wanneer fracties uit CBS anders geen meerderheid meer zouden hebben) Extra stappen M/V-verhouding vallen weg: gevolg??? Geen politieke aanwijzing meer voor andere mandaten (benoeming door GR) Aantal leden RvB van AGB (ev. max. # GR-leden) En wat niet? Elke fractie kan nog steeds één lid van de RvB aanduiden (M/V-verhouding op zich blijft?) Geen afstemming met Cultuurpactwetgeving Interpretaties toezicht, kabinet, 32 - VVSG -

33 EVA 33 - VVSG -

34 De 10 meest gestelde vragen Beperken zich eigenlijk grotendeels tot het voorgaande: 1. Hoe zit het met personeel/fiscaliteit/patrimonium/etc.? 2. Zijn er al goede voorbeelden? 3. Wat is voldoende motivering? 4. Wat moeten we omvormen? 5. Hoe kunnen we daaraan ontkomen? 6. Tegen wanneer beslissing? 7. Worden we overgenomen door de gemeente? 8. Is art. 195 GD een oplossing? 9. Is dit een goede samenstelling van RVB/AV? 10..en nog heel wat creatieve oplossingen/vragen VVSG -

35 Meer informatie Afwegingskader verzelfstandiging: > Werking & Organisatie > Verzelfstandiging > laatste versie in rechterkolom ABB (binnenland.vlaanderen.be) LOCUS ( > beheer en verzelfstandiging) Aanspreekpunt AGB s (AAG) Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak (VVSG/Politeia; losbladige publicatie) Contact: David Vanholsbeeck Tel. 02/ david.vanholsbeeck@vvsg.be 35 - VVSG -