ISB Congres 2008 De Soeverein Lommel

Transcriptie

1 ISB Congres 2008 De Soeverein Lommel

2 Programma Inleiding Theoretisch kader Praktische uitwerking gekoppeld aan theorie Vraagstelling Slotconclusie

4 Inleiding in thema Verzelfstandiging in het lokale sportgebeuren = (g)een nieuw gegeven Vroeger: Nu: zogenaamde gemeentelijke VZW s met allerhande samenstellingen, taken en opdrachten Probleem: niet (altijd) legaal EVA -AGB (pas vanaf de nieuwe gemeentewet) - VZW, vennootschap (gemeentedecreet)

5 Verzelfstandiging volgens gemeentedecreet Gemeentedecreet voorziet in: Interne verzelfstandiging o.v.v. (G)IVA of gemeentelijk intern verzelfstandigd agentschap Externe verzelfstandiging o.v.v. (G)EVA of gemeentelijk extern verzelfstandigd agentschap (2 vormen) Publiekrechtelijke vorm: AGB Privaatrechtelijke vorm: VZW, stichting, handelsvennootschap,

6 Autonoom Gemeentebedrijf Artikel 232 GD bij oprichting AGB in verslag CBS met volgende elementen (goedkeuring GR) Afweging voor- en de nadelen van externe verzelfstandiging (beslissing onderbouwen) Motivering waarom beheer binnen (rechtspersoonlijkheid) gemeente niet dezelfde voordelen kan bieden

7 Privaatrechterlijke vorm: VZW, Vennootschap Artikel 245, 2 Gemeentedecreet voorziet bij oprichting/deelname privaatrechtelijke (G)EVA in verslag CBS met volgende elementen Afweging voor- en de nadelen van externe verzelfstandiging Motivering waarom beheer binnen rechtspersoonlijkheid gemeente (1) of in de vorm van een AGB (2) niet dezelfde voordelen kan bieden

8 Vormen van verzelfstandiging Centraal beheer Budgethouderschap Interne verzelfstandiging: IVA Externe verzelfstandiging: AGB Externe verzelfstandiging: VZW, stichting, NV,

9 Uitgangspunten van de overheid Centralisatiebeginsel Pas vanaf 1 januari 2007 is een gemeentelijke VZW decretaal mogelijk AGB en VZW voor alle beleidsuitvoerende taken van gemeentelijk belang

10 Uitgangspunten van de overheid Trapsgewijze motivatie VZW als AGB niet kan Verschillende kenmerken AGB - vzw 1 deelnemer minstens 3 deelnemers eventueel winstgevend doel zonder winstoogmerk inbreng gemeente inbreng verschillende deelnemers publiekrechtelijk privaatrechtelijk

12 Voorstelling AGB in Evergem Inwonersaantal: Oprichting 2005 Exploitatie 1 ste sportcentrum (in gebruik vanaf april 2003) Trigger voor ontstaan Hoofdzakelijk BTW-recuperatie op nieuwbouw

13 Uitbreiding Exploitatie 2 e sportcentrum, buitenterreinen 1ste sportcentrum Motivatie uitbreiding 1 BTW-recuperatie op nieuwe investeringen Eenheid van beheer

14 Uitbreiding 2 Januari 2008 Sportpromotie Motivatie uitbreiding 2 Eenheid van werking

15 Voorstelling VZW in Waregem Inwonersaantal: Oprichting Beheersorgaan VZW stadion opgericht (5 raadsleden, 5 sportraad, 2 onderwijs) Beheer van 1 locatie 1 voltijdse bediende in dienst van de VZW Motivatie bij ontstaan Financieel (flexibiliteit, soepelheid) Niet gebonden aan strakke regels gemeentelijke boekhouding

16 Uitbreiding VZW sportbeheer Waregem opgericht beheer over totale sportinfrastructuur (zwembad inbegrepen) 20 vert.politieke fracties + 20 sportraad 15 personeelsleden Motivatie Uitbreiding 1 Personeel: contractuele aanstellingen makkelijker 1976 Decreet weddetoekenning aan sportfunctionarissen

17 Uitbreiding 2 en nieuwe statuten 12 GR-leden + 12 sportraad 2006 nieuwe statuten 16 politieke fracties +16 sportraad + schepen 27 personeelsleden vast aan de VZW 6 personeelsleden stad (in dienst VZW) >200 diverse tijdelijke contracten / jaar beheer over 13 diverse locaties

18 Motivatie Uitbreiding 2 en 3 Eenheid van beheer Historiek / Evolutie Groei infrastructuur + personeel

19 Samenstelling organen Beheersovereenkomst

20 Bepalingen beheersovereenkomst Nieuwe Gemeentewet voorziet niet in verplichting beheersovereenkomst Vrijwillig in praktijk Artikel 235 Gemeentedecreet verplicht beheersovereenkomst tussen gemeente en AGB Artikel 247 Gemeentedecreet verplicht samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente en (G)EVA (vzw, )

21 Autonoom Gemeentebedrijf (1) Artikel 235 Gemeentedecreet bepaalt minimale inhoud beheersovereenkomst gemeente - AGB Concretisering taakvervulling Toekenning van middelen Regeling rond presentiegelden Voorwaarden verwerven en aanwenden eigen inkomsten of andere financieringen Wijze tariefzetting Gedragsregels dienstverlening

22 Autonoom Gemeentebedrijf (2) Oprichting van en participatie in filialen Informatieverstrekking door AGB aan gemeente Rapportering door AGB aan de gemeente op basis van beleids- en beheersrelevante indicatoren en kengetallen Wijze waarop AGB zal voorzien in een systeem van interne controle (toekomst: ook externe auditcommissie) Geschillenregeling Verlenging, wijziging, schorsing en ontbinding beheersovereenkomst

23 Samenwerkingsovereenkomst vzw Artikel 247 Gemeentedecreet bepaalt minimale inhoud samenwerkingsovereenkomst gemeente privaatrechtelijke GEVA Aanwending aan agentschap ter beschikking gestelde of overgedragen personeelsleden, middelen en infrastructuur Regeling rond presentiegelden Interne controle Externe audit

24 Thema 1 : AGB Evergem Beheersovereenkomst = minimale versie Omschrijving opdracht AGB Gebruik gebouwen: welke / wijze van ter beschikking stelling / financiering gebruik Link gemeentelijk sportbeleid Tariefbepaling AGB: terugkoppeling aan gemeentebestuur Grote investeringen: machtiging gemeenteraad nodig

25 Thema 1 : AGB in Evergem Beheersovereenkomst (2) Transparantie boekhouding + eventuele dotatie bij exploitatiedeficit jaarrekening Personeel blijft onder gezag gemeentebestuur Recht op controle door gemeente aan AGB Instelling permanent overlegorgaan: nastreven consensus Vaste adviescommissie = sportraad Algemene bepalingen

26 Thema 1: AGB Evergem Samenstelling bestuur Enkel gemeenteraadsleden in de Raad van Bestuur en directiecomité AGB = keuze gemeentebestuur waardoor duidelijke verankering met gemeentebestuur Besluitvorming Open communicatie: besluitvorming wordt ter kennis gegeven aan college

27 Thema 1: AGB Evergem Financieel AGB blijft afhankelijk van gemeentebestuur prijssubsidie (ikv handhaven sociaal aanvaardbare tarieven) investeringstoelage voor nieuwe investeringen toelage ikv leningen aangegaan door AGB

28 Thema 1: vzw Waregem Beheersovereenkomst Weinig concrete afspraken in beheersovereenkomst verouderde versie (1978) Minimale omschrijving opdracht: beheer van infrastructuur is hoofdopdracht promotie minimale opname Tariefbepaling- terugkoppeling aan gemeentebestuur verplicht Grote investeringen: machtiging gemeenteraad nodigopname buitengewone begroting ( )

29 Thema 1: vzw Waregem Beheersovereenkomst Transparantie boekhouding + dotatie bij exploitatiedeficit jaarrekening Minimaal 2x per jaar naar AV VZW en gemeenteraad (begroting + rekening) Personeel onder gezag VZW- jaarlijks voorleggen overzichten personeelskosten Aanstelling bedrijfsrevisor door stadsbestuur = nieuw sinds 2007 Sportraad maakt deel uit van AV en RvB

30 Thema 1: vzw Waregem Samenstelling bestuur 16 vertegenwoordigers politieke fracties + 16 sportraad + schepen van sport (vertegenwoordigers politieke fracties- niet steeds gemeenteraadsleden- weinig doorstroming info) Schepen van sport = voorzitter VZW Diensthoofd = secretaris VZW

31 Thema 1: VZW Waregem Besluitvorming Verslag RvB en AV ter kennisgeving naar stadssecretaris geen opname van verslagen in college Regelmatige aanwezigheid van schepen op de dienstdoorstroming info Diensthoofd maakt geen deel uit van stedelijk diensthoofdenoverleg (managementteam) Wel doorstroming info van SC naar diensthoofd

32 Thema 1: vzw Waregem Knelpunten Weinig concrete afspraken in beheersovereenkomst = soms probleem: wie beslist wat? Slechte doorstroming van informatie en afstand tov andere diensten zorgt soms voor wrevel - wantrouwen Contact meestal voor klachten of problemen Betrokkenheid bij investeringen in het verleden soms te miniem

33 Wie zijn de gebruikers? Relevantie cultuurpact

34 Inleiding Het cultuurpact garandeert een participatie van alle representatieve ideologische en filosofische strekkingen aan het culturele (brede betekenis) gebeuren van de verschillende overheden. Toepassing AGB Toepassing VZW Opmerking gemeentedecreet

35 Beheersorgaan volgens cultuurpact Artikel 9 Cultuurpactdecreet voorziet 3 mogelijke samenstellingen beheersorgaan A) evenredige vertegenwoordiging politieke strekkingen + vaste commissie van advies B) afgevaardigden overheid + vertegenwoordigers gebruikers en strekkingen C) zelfstandige vereniging van specialisten of gebruikers

36 Beheersorgaan AGB Samenstelling raad van bestuur AGB onder Nieuwe Gemeentewet Maximum helft aantal gemeenteraadsleden Max. 18 Elke politieke groep vertegenwoordigd Minstens de helft gemeenteraadsleden Samenstelling raad van bestuur AGB onder Gemeentedecreet Max helft aantal gemeenteraadsleden Max. 12 Elke fractie mag vertegenwoordiger voordragen Voorzitter is lid CBS Samenstelling 9a en 9b cultuurpactdecreet zijn dus mogelijk

37 Thema 2: AGB Evergem Uitgangspunt: AGB tov gemeentebestuur = andere werkvorm, geen ander doel Algemeen Vergadering Raad van Bestuur niet openbaar (tov gemeenteraad) Notulen: idem als gemeentebestuur Geen uitdrukkelijke profilering van AGB

38 Thema 2: AGB Evergem Verenigingen inhoudelijk weinig verschil, wel vormelijk Adviesorganen sportraad vast adviesorgaan AGB

39 Thema 2: vzw Waregem Uitgangspunt: VZW tov gemeentebestuur = andere werkvorm, geen ander doel Algemeen: Vergadering RvB en AV niet openbaar Notulen niet openbaar Aanwezigheid van vertegenwoordigers sportraad in AV en RvB (leden) Klanten- gebruikers kennen de weg- makkelijk bereikbaar - nieuwe klanten moeten doorgestuurd worden

40 Financiën, personeel, werking AGB en BTW-wetgeving

41 BTW Artikel 18 btw-wetboek Als een dienst wordt onder meer beschouwd de uitvoering van een contract dat tot voorwerp heeft: * + de toekenning van het recht op toegang tot inrichtingen voor cultuur, sport of vermaak, alsmede de toekenning van het recht gebruik ervan te maken; Geen verwijzing naar winstoogmerk Vrijstellingen artikel 44 btw-wetboek: vaak gekoppeld aan ontbreken winstoogmerk

42 BTW Vrijstelling indien geen winstoogmerk en ontvangsten worden louter gebruikt tot dekken van de kosten: de diensten verstrekt door exploitanten van sportinrichtingen en inrichtingen voor lichamelijke opvoeding bibliotheken musea

43 BTW Gemeente of VZW Geen winstoogmerk Toepassing vrijstelling art. 44, 2, 3 btw-wetboek Geen recht op aftrek Autonoom gemeentebedrijf Winstoogmerk in statuten Toepassing btw-tarief 6 procent Recht op aftrek btw op investeringen en exploitatiekosten

44 BTW Standpunt btw-administratie Antwoord Staatssecretaris Hervé Jamar Indien winstoogmerk in statuten AGB: recht op aftrek niet betwist Beslissing Centrale diensten btw-administratie Rulingcommissie volgt standpunt Jamar

45 BTW Toekenning van het recht op toegang tot inrichtingen voor cultuur, sport of vermaak, alsmede de toekenning van het recht gebruik ervan te maken: 6 procent btw Voordeel: 21% wordt omgezet in 6% Voorbeeld exploitatie zwembad door gemeente Uitgaven btw Inkomsten 50 (vrijgesteld van btw) Kostprijs exploitatie: -71 Voorbeeld exploitatie zwembad door AGB Uitgaven btw Inkomsten 47,17 + 2,83 btw = 50 Kostprijs exploitatie: -52,83

46 Thema 3: AGB Evergem Algemene praktische werking AGB gemeentebestuur: streven naar optimalisatie som (AGB; gemeentebestuur) streven naar meest efficiënte werkwijze/samenwerking som (AGB; gemeentebestuur) grondige interne communicatie noodzakelijk bestuursniveau: sterke verankering AGB gemeentebestuur operationeel niveau: grotere autonomie AGB

47 Thema 3: AGB Evergem Personeel *Personeel sportdienst = gemeentepersoneel Voordeel: geen opsplitsing personeelsadministratie, éénduidigheid statuut Mogelijke nadelen: gezag blijft bij gemeentebestuur, conform wetgeving die vaak wijzigt? *Andere gemeentelijke personeelsleden: loyaal meewerken bij vragen vanuit AGB

48 Thema 3: AGB Evergem Financiën *afhankelijk van visie gemeenteontvanger/bestuur *AGB Evergem: boekhouding bij sportdienst met ondersteuning kantoor *nieuw decreet: boekhouding verplicht bij financiële dienst *huidige AGB s: overgangsperiode van 3 jaar die nog niet is ingegaan voor aantal art. decreet *wetgeving overheidsopdrachten van toepassing

49 Thema 3: AGB Evergem Praktische werking Voordelen AGB flexibelere werking kleine aankopen meer betrokkenheid raadsleden; alles wordt wel meer in detail bekeken nauwer contact bestuurders AGB (sterk afhankelijk van bestuurders) minder gebonden aan vooropgestelde kredieten

50 Thema 3: AGB Evergem Praktische werking Nadelen AGB minder frequente bestuursvergaderingen bijkomende administratieve taken vaak complexe structuur (ook financieel) onderhevig aan vaak wijzigende wetgeving

51 Thema 3: AGB Evergem Tips Oprichting (1) betrokkenheid sportdienst inventaris met praktische gevolgen voor uw dienst afspraken taakverdeling met andere diensten afspraken organisatie op bestuursniveau, vastleggen beslissingsbevoegdheden, verwachtingen tav aanwezigheid personeel op bestuursvergaderingen

52 Thema 3: AGB Evergem Tips oprichting (2) studie financiële optimalisatie + studie bijkomende tijdsinvestering informeren derden maatwerk afhankelijk van grootte AGB/gemeente, lokale wensen en eisen, frequent wijzigende wetgeving

53 Thema 3: AGB Evergem Tips Werking evenwicht zoeken in communicatie mbt AGB (informatie <=> verwarring); differentiatie interne communicatie externe communicatie aandacht hebben voor mijden van dubbel werk samenwerking met andere diensten indien dit efficiëntie verhoogt

54 Thema 3: Vzw Waregem Financiën Gewone dienst: verantwoording via begroting en rekening communicatie via dagelijks bestuur bedrijfsrevisor sinds 2007 moeilijk onderscheid investering- onderhoudskost Eigen boekhouding :extra werk (diensthoofd 2 dagen/ week) Wetgeving overheidsopdrachten van toepassing

55 Thema 3: Vzw Waregem Financiën (2) Buitengewone dienst: opmaak lijst noodzakelijke investeringen door VZW effectieve keuzes = SC- GR Voorstellen worden voor 80% gevolgd Samenwerking met dienst gebouwen bij uitvoering noodzakelijk (opmaak bestek- opvolging uitvoering- betaling)

56 Thema 3: Vzw Waregem Personeel Personeel contractueel aan VZW Personeel valt onder PC personeelsleden stad- zorgt voor discussies op de werkvloer Flexibele werking met eigen contracten (bepaalde duur) Eigen personeelsdienst = extra werk (diensthoofd 1dag/ week)

57 Thema 3: Vzw Waregem Praktische Werking Voordelen VZW: Vlottere werking Snellere beslissingen Minder gebonden aan vooropgestelde kredieten Eigen werking- meer eigen keuzes dienst makkelijker werken met personeel- tijdelijke contracten

58 Thema 3: Vzw Waregem Praktische Werking Nadelen VZW: Grotere verantwoordelijkheid diensthoofd- noodzaak aan goede afspraken Communicatie met stadsbestuur- soms ook dubbel werk (vb. prijsvragen stad ) Interesse- verantwoordelijkheid bestuurders niet altijd even groot Bijkomende administratieve taken- noodzaak aan extra personeelslid voor eigen werking

59 Promotie tekst algemeen inleiding

60 Thema 4: Sportpromotie AGB Evergem SD: vragende partij integratie promotie in AGB vanaf oprichting omwille van éénheid van beheer Vorig sportdecreet: niet mogelijk => opsplitsing voorstelbesluiten SD voor college/gemeenteraad en directiecomité/raad van bestuur Nieuw sportdecreet: wel mogelijk => integratie in AGB vanaf 01/01/2008 => SD kan zich in hoofdzaak richten tot 1 bestuur

61 Thema 4: Vzw Waregem VZW Sportbeheer Waregem is van bij het begin een VZW die het BEHEER van de infrastructuur regelt. De promotie is niet echt vastgelegd in beheersovereenkomst. Promotieafdeling maakt deel uit van de VZW maar geen duidelijk omschreven opdracht geen duidelijk omschreven budget NADEEL!!!

62 Thema 4: Vzw Waregem Wil men goede sportpromotiewerking behouden dan zijn aanpassingen noodzakelijk: Noodzaak aan afzonderlijke budgetten! Sportbeleidsplan = stok achter de deur Aanpassing beheersovereenkomst dringt zich op met opsplitsing budgetten onderhoud, personeel en promotie-werking

64 Volgens gemeentedecreet = Bestaande VZW s omvormen Waarom? Verbod artikel en verbod artikel Wanneer? Overgangsperiode van 3 jaar (nog niet gestart!)!! Zolang niet aangepast: gemeentedecreet niet van toepassing

65 Vier soorten VZW s blijven bestaan: 1. EVA in vzw-vorm. taak van gemeentelijk belang gemeente is één van de deelnemers 2. VZW artikel 195 GD geen taak van gemeentelijk belang, gemeente is één van de deelnemers OF vertegenwoordigers van de gemeente zetelen in de organen geen overdracht van gemeentelijk personeel of infrastructuur

66 3. VZW s met een andere rechtsbasis Artikel 225 GD: onder voorbehoud van de toepassing van andere wettelijke en decretale bepalingen.. 4. Puur privaatrechtelijke VZW geen beleidsuitvoerende taak van gemeentelijk belang, gemeente neemt niet deel.

67 Welke VZW s moeten worden omgevormd? 1. Is er een andere wettelijke rechtsgrond? ja: geen omvorming nee: naar vraag 2 2. Is er een taak van gemeentelijk belang toevertrouwd? ja: omvormen nee: moet de gemeente deelnemen? Ja: artikel 195 geen overdracht personeel of infrastructuur Nee: puur privaatrechtelijke vzw enkel subsidie is mogelijk twijfel: vermoedens artikel 225 kunnen uitsluitsel geven.

68 Omvorming VZW in EVA Stappen: informeel akkoord (tussen vzw, gemeente, andere partners in vzw en Agentschap Binnenlands Bestuur) verslag college beslissing gemeenteraad toezending Vlaamse Regering Goedkeuring (machtiging) Vlaamse Regering Statutenwijzing algemene vergadering Samenwerkingsovereenkomst afsluiten Toezending provinciegouverneur

69 Aandachtspunten Inhoud motivatieverslag college omschrijven van de beleidsuitvoerende taak van gemeentelijk belang die aan de VZW wordt toevertrouwd. voor- en nadelen van de verschillende beheersvormen overlopen concreet aantonen dat de VZW de meeste voordelen heeft

70 Volgende criteria kunnen de keuze voor een vzw bepalen: Meerwaarde van de andere oprichtende leden Belang van een grote raad van bestuur Imago vzw Sterkte van de band met de gemeente / mate onafhankelijkheid Financieel criterium Fiscaal criterium Eventueel voorwaarde voor subsidie, sponsoring, schenkingen Personeelscriterium

71 Samenstelling organen: Gemeente is als rechtspersoon lid van de AV Raad van Bestuur bestaat altijd uit één lid minder dan AV

72 Vraagstelling door aanwezigen Panelgesprek