De Vlaamse palliatieve zorg. Wij betekenen iets! Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De Vlaamse palliatieve zorg. Wij betekenen iets! Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis"

Gabriël Vermeiren
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De Vlaamse palliatieve zorg. Wij betekenen iets! Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis

2 Wij staan voor iets Zelfreflectie, teruggeven aan onszelf 12 betekenissen, intuïties die ons verbinden Min of meer onbewust & onuitgesproken, vanzelfsprekend en toch helemaal niet Wij leven ervan, we lijden eronder Bewustwording, fierheid, draagkracht Maatschappelijk: effect op volksgezondheid

3 Bevolkings- & individuele benadering

4 Bevolkingsbenadering

5 Structuur Maatschappij (& geneeskunde): kenmerk PZ: kenmerk Verbinding

6 1 Zelfbeschikking-in-verbinding Maatschappij: zelf kiezen / zelfredzaamheid / zelfbeschikking: ja indien ze het leven en sterven menselijker maakt PZ: ruimte creëren voor zelf kiezen vanuit verbinding met ons lichaam (symptoomcontrole, nursing) onze beleving (luisteren naar emoties, zelfreflectie ) ultieme horizon: wat ons overstijgt familieleden en naasten (con-sensus) zorgverlener(s) en teamleden de bredere maatschappij (politiek) en de zwaksten

7 1 Zelfbeschikking-in-verbinding = positieve vrijheid: Keuzevrijheid mogelijk maken doordat wij ons verbinden support te bieden Ander accent dan negatieve vrijheid: vooral bezorgdheid dat wij ons tegen wil van de patiënt met hem of haar bemoeien = zelfbeschikking-in-verbinding

8 2 Ieder-een Maatschappij: terminale kankerpatiënt PZ: niet alleen kanker maar ook orgaanfalen + neurodegeneratieve & -psychiatrische aandoeningen niet alleen mondige infozoekers maar ook onmondige informatievermijders Verbinding: elk-een, ieder-een Elke palliatieve pathologie Elk karakter

9 Drie levenseindetrajecten

10 2 Ieder-een Elk karakter, elk type patiënt: Informatiezoekers & informatievermijders Planners & plantrekkers Goed omringd & weinig omringd Mondige en onmondige zieken Emotioneel vaardige en niet vaardige zieken Met papieren en zonder papieren Allen hebben recht op goede zorg! Wat is de beste zorg voor deze patiënt?

11 3 zorg-vuldigheid maatschappij van procedures, protocollen, stappenplannen, checklisten, audits, papieren en wilsverklaringen, planning (geboorte & dood): regelethiek PZ: niet alleen zorgvuldigheid of procedure maar in eerste plaats zorg: attitudes, creativiteit, humor cf. aanpak euthanasie herontdekking van nursing (koesteren) in moderne verpleegkunde Verbinding: zorg-vuldigheid

12 Nursing

13 4 spi-rituele zorg Maatschappij: god(sdienst) marginaal, secularisatie PZ heeft de spirituele, existentiële dimensie gereïntroduceerd in de moderne geneeskunde Niet iedereen gelovig maar iedereen spiritueel Niet ieder nood aan pastorale, wel aan spirituele zorg Niet ieder nood aan klassiek ritueel, maar ieder heeft nood aan rituelen Euthanasie = psychospiritueel probleem + ritueel! Verbinding (= lett. re-ligie): spi-rituele zorg

14 Workshop met verpleegkundigen, artsen, pastores,

16 Het bemoedigingsmoment La vita é bella?

17 5 Zwaarte-kracht Maatschappij: op zoek naar de ondraaglijke lichtheid van het bestaan (Kundera) Tijdens het weekeinde voelde Tomas hoe de zoete lichtheid van het bestaan hem uit de diepte van de toekomst tegemoet kwam. s Maandags werd hij getroffen door een zwaarte die hij nog niet eerder gekend had. Alle tonnen ijzer van de Russische tanks waren niets in vergelijking met deze zwaarte. Niets is zwaarder dan medeleven.

18 5 Zwaarte-kracht Maatschappij: op zoek naar de ondraaglijke lichtheid van het bestaan (Kundera) en voltooid leven (Nl) PZ: ruimte voor en erkenning van de draaglijke zwaarte van het bestaan soms even ontsnappen: le mieux de la mort lijden en sterven horen er blijkbaar bij Ondraaglijkheid: betreft niet alleen last, ook draagkracht Verbinding: paradoxen zwaarte-kracht vol-ledigheid

19 6 Lijden onder-uitdrukken Maatschappij: lijden onder-drukken want is zinloos PZ: lijden ook uit-drukken Onderdrukken van pijn doet andere pijn verschijnen Oog voor psycho-socio-spirituele beleving Rituelen Er blijft altijd lijden In lijden kan soms nog zin gevonden worden Verbinding: lijden onder-uitdrukken

20 7 Vla: euthanasie ingebed-in-pz Maatschappij: PZ en euthanasie tegenover elkaar PZ: derde weg : als je het doet, hoe doe je het goed en als je het niet doet, hoe doe je dan goed? PZ en euth: vijanden, vrienden, of buren? euthanasie betreft (1) patiënt en zijn echte vraag (2) ev. partner(s) en omgeving (3) arts en andere zorgverleners (4) bredere maatschappij: zelfdoding? Levensmoeheid?... Euthanasie 4,6% < palliatieve sedatie 12% < NBB: 17% Verbinding: euthanasie ingebed in PZ en in andere beslissingen

21 8 Zorg-voor-zorgenden Maatschappij: burnout PZ: niet multi- maar interdisciplinariteit: tijd, energie en geld in interactie tussen zorgverleners: team als instrument/medicijn Type patiëntenbespreking: terugblik na overlijden Intervisie: moeilijke aspecten delen Bemoedigingsmoment: ook voor teamleden Gezonde vormen van mede-lijden Verbinding: zorg-voor-zorgenden

22 9 Verleden-heden-toekomst Maatschappij: tijd van de agenda, planning, zoveel slagen per minuut, tijd van kuur en monitoring, time is money, hectiek, niet stilvallen, vooruit PZ: mens als verhaal met verleden heden toekomst reïntroductie van de beleefde tijd in de geneeskunde: Verleden: teruggeworpen op levensbilan/balans Heden: gedwongen leven in hier-en-nu zonder grote projecten Toekomst: o.a. van familieleden (preventie) = geen genezing, soms wel heling. Verbinding van verleden heden toekomst in heling

23 10 Efficiëntie van ver-binding Maatschappij: modern management PZ: een uitdaging en een kans voor management: Belang van kleinschaligheid in de schaalvergroting Efficiëntie van zorg met tijd, rust, zorg op maat, Verbinding van mens en dier

25 10 Efficiëntie van ver-binding Maatschappij: modern management PZ: een uitdaging en een kans voor management: Belang van kleinschaligheid in de schaalvergroting Efficiëntie van zorg met tijd, rust, zorg op maat, Verbinding van mens en dier Complexe adaptieve processen de familie en het team : bestaan niet Lijden = chaos Pilootintelligentie versus zwermintelligentie

26 10 Complexe adaptieve systemen

27 10 Complexe adaptieve systemen Goed geoliede machine Complex Adaptief Systeem De intelligentie van het systeem = vrucht van verstand van CEO, ontwerper & piloot De intelligentie van het systeem zit in het systeem zelf

28 10 Voorwaarde voor efficiëntie van Foto team? CAS: verbondenheid

29 11 Vrij-willigheid Maatschappij: professionalisering en vermaatschappelijking van de zorg PZ: vrijwilligers professionelen met een vrijwilligershart; vrijwilligers met professionele competenties en levenswijsheid Verbinding van professionele en privéwaarden

31 12 Inter-nationaal belang Voor wereld: België = euthanasie = verdacht PZ: Quality of Death index: nr 5 unieke structuur In principe PZ-structuren in alle settings (maar ongelijk) PE-in-ziekenhuizen en supportteams (vgl Ned) EAPC-congressen: zeer goed vertegenwoordigd Kwalitatieve palliatieve zorg Euthanasie ingebed in palliatieve zorg De wereld kijkt naar ons!

32 Praag 2013

33 Praag 2013

34 Wij staan voor Zelfbeschikking in verbinding Ieder een Zorg - vuldigheid Spi - rituele zorg als religie Zwaarte - kracht Lijden onder-uitdrukken

35 Wij staan voor Euthanasie - ingebed in PZ Zorg - voor zorgenden Heling als verbinding verledenhedentoekomst Verbondenheid: efficiënt! Vrij-willigheid Inter-nationaal belang

36 Dus De Vlaamse palliatieve zorg. Wij staan voor iets Is da niks?!

37 Voor wie meer wil lezen Euthanasie: waarom niet? Pleidooi voor nuance en niet-weten, 2015 (20 euro). Moe van het moeten kiezen. Op zoek naar een spiritualiteit van de zelfbeschikking, 2013 (20 euro). Liefde voor het werk in tijden van management, 2009 (15 euro).

38 Vlaams Congres Palliatieve Zorg De kunst van het verbinden: Over relaties in palliatieve zorg Bedankt voor uw aandacht!

Vergelijkbare documenten

Maatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden. Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België

Maatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België Wij staan voor iets Zelfreflectie, teruggeven aan onszelf 10 betekenissen,