"#",-!#./ 0""!$"#,1"0"23/-4",-!230

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download ""#",-!#./ 0""!$"#,1"0"23/-4",-!230"

Transcriptie

1 ! "#$ %&'"%()("$%(* "!!"# $%&'(% ")**+ "#",-!#./ 0""!$"#,1"0"23/-4",-!230 5#../-""/

2 ,67 (' +, - "%*('#&'"%()("% ' 897.7:*6*667 :*6*67 *677 ;7<6 "7)*677< < 6**7*677<.,- % '("% '(' "*6 =6 < > -*7 -*<6 0<67 %!<7= /! 0 01 (2*'#&'"%()("% ' 7?<<<6?*677<<<6 % 5 7<6 %?<** 7:*6*67 % <6 %.*6* % ;<6 % 3*6< % 2*6@ %% 6 *<6 %%!<*<6= 7:*6 %% ; < %% ;

3 %, <6 %-<6** <!"#!"$ 32*'#&'"%()("% ' ,+67

4 , 0< 6 < *6 7 *6 7 << 7 7:*6*6 * < << << 7 0< *7* 6 7* *67 6-A==*@B=?463>*6 ** 7= 6@ *6 < 6 ; 6 < 6 6= <=67:*6*6<4<< 6 <<<<*6 "<76=*676-7<- 6*6*6-6 <7 7<7; C 6 6- *6 6 *6 6 < << 67 << 7< ==*@ < *6< 0 7:*6* *6 6-6 **6* < 7 <6 *=6 < 7:*6*67, *6 5 7 < 6? << 6 5 << D& %. 6 *7 * <3*6 6 *6<6<6=EF 7<6EF %

5 - :*6*6 7 < 6 89%2 5"7!:"7:6=997 7:*6*67 <89766 <7 7:*6*6 7 < 4 7:*6* * < 5 =.<<77:*6*67 1< =<<)==77 < = 5 **= ;0 E; :*6*6 DD% 7-7 7:*6*6<6E%7F7:*6*6= <6 E..2F E%GH 7F- EC FEC F7:*6EC F 7*6 > 0< 06 E>00F E*= DF < < 6 7:*6*6 7 <7 7 = 7 * - < EC F <EC 6=<< <F EC F EC F 7EHC F :*6 < C 6*@ : 2;3)3))*2 47:*6*6676*677< *(- < 7:*6* = *7 7* *6776<7*= :*6*6 7 <7<-==**6<6*6 7= 5 6= & 6 7:*6*6 7 ;<77< 66=:<< 67:*6*7 5*6*E>.?F 7:*6* = * * E * 3>;?I 5-. * 6*677.=6<< 7 < 7*

6 67 * < 6 7:*6*6 <6..2I=797:*6J=7:*667-75< 66 <6-< 77*6?<<7<*6 66 * 7< :*6*6 7 5 < *6 *6 ) H >00 < %G*67<-7*@ %*677<3<&67:*6*6<6 <7*6 ;3)3)2 % ( ( 3)22# 36*6776=*664< 7:7@<6 <<@C 663<5 6<466 *67 6 = 7*, 7 *6 *7( ) 6 & 6 EF *6 *<66< K 3<7)66?<7<** 7<-*6< << < 6 < 7 * <" 7<7 *6 < < =( *6< 6 *6=6<, *6 7* - 6 < *6= 7 - < *6 6. LI = 6 < 77:*6*6<-77*66< (7<<<< 6*6-7< < = ** 6= =7 * 7 3 =7<7*<;6 < &*6 *< **@

7 < < <?6 ** <=**<6 3<6 <**.<*6)7 < *6 7 <? < 7 7? 6 6 M& / -*& *7 76 < ; 6 *6 * GH H5 <7*65 0*65H H -7*<0 7 *6 6 = * <6 6!*66 &7HC <7<67 H&7 = C < 4 H&7 6 &7- < 7* 7<6<< 3< <7*< *6< 0 * 6 =, G G%%HDDGD, *6 7 6 *; < &7 6 < ; 7*7 < 7 *6 < - * **6 =*6 << "7<)A< 7 B <) 7 6 -LI<77:*6*6<<76 << 7:*6*6 <. 7 <<< *6 < #2('#&'"%()("% ' 4*6 * :*6*6 7@ 0< *6= < * < <6,<6*6 7 G

8 - *6 7:*6*6 7 HH N D 7<*665 <772 *6 6 *6 6 << 7 - = L *6I *6 7 = 7<< 2 77:*6*66*7- < 7 6= 6 =* =*, * 7:*6*67:*6*67 " < 6 *6< 6 < 6) 6 <6 7 6 <66==7*6 $6 67<77:*6*65) << $ < 0 $ *6 HG #= < *6 <, 2< / 0 HH 1= 0 6=6 << 06< 6<< *6 7:*6 5 $ << <- 0 = 7 <6 I47* 4.99I 7:*6*6<<6 0<*6*=7 < ) *6* :*6*6 7< L<< *677I = 0I 7 O 7< 7* *6 0 *6 *6 6 " 7 7 D%H 6 *6 7 7:*6*6 6165<6" 7:*6*6*6 6=7:*6*6< 6 * = < 7 *6 * * 6 0< < 7 6*7 *6 7* < :*6*6<6,D <<896 < N < =*@ < 7 7:*6*6 <6- < <6/=*7:*6*66,2,5 I<=**7:*6*67@ H

9 -7<7:*6*6*< < 7:*67* << 7:*667 6 <" 6 *677< - *6 7:*6*6 - <*6 < 6 *6&7:*6*6 < 4 < <4= (7*6777*6 <<7:*6*6-7) < =* <6 77@*6 7466*6777:*6 " < 7 6:@ 7= 777:*6*67-7DG > 0< 06 6 DG < 7 <6*67<7:*6*67@ - == * 7:*6*6 7:*6*6 7 *6-7:*6* 6 7:*6* < 6 *6&7:*6*6 < 6 7 < 67 ;*7 7*6*6*677<7:*6*6 *6 < 6-< < 77:*6*67 *677, < :*6*6.=. 2<6 < 7@ 6L*6<!6 =< <66 <6 6= 6 7* 7 6 <6- < *6= 6 = 7@ -7@<<7:*6*6 7*,DHD* L0I 4 *6 < <7A*B<7A*B :*6*67@ 6*766. < 7 77 < <<< < L0I 6 DD DDD 5 < = *677- L6I < = 7:*6*6 <6 7*6 * ( *67:*6*66 D

10 !< *6 * < 6 * 7= < 67*67:*6*6<6..2&,2,5&* >00 5$ *6 * < :*6*6 <6 77* * - ==* * <6=<<< 6!776" < ** O* < =7) < 7*=<7)(* =*67:*676*7 <7:*6*67 - = > 0< 06& H% >00 E= H 6 >00F& 6 * 7 < 6HDDD, < 7* * 7:*6*6 6-7* * < *6-77@*6*6 7@ - *6 ) < < *6 7 = 6 7@ *6 7<=<*6 - *6 ( *6& < *7 < *6 7:*6* 6 ( #2= 3)22#&'("% ' - *6 *677 *6 < 6= 77:*6*67.=<6LI 67 3<6 *6 7:*6*67 =/ 7 7 = < <<! <=7<! 7 << 67<*/ 7 < < 7*7 7<*(* "*=67:*6*6<5< 6 =*@ <*6 *6 67< < *6*6 <*@ = 7:*6*6 7@ <6 < <<<

11 5*677< < 6 <<*677< 77:*6* < -*677 6 < 7 2 &* 7 7 7:*6*67 < 5*677< *7 7< - *677< < 6 7)7*O< 77 << **7 < 6 4 *6 < 7 7I =7 *6 -*66*676, < = *67 6 *677< < 6 < < 6?**7A<BA**B -< **<< G 6 *P == <6 %&''('&)* '+,-*..... '/0.'12'13# /+,-* 6. '/0.'12 '13 #..'+. 5 (/& 7 8. ".. & 9 & (1&78('(/&9..

12 ('.. & %&'2:& 7 8. ;. &,%70*677<<< 7*<<77*<=7 7@ *6*6 *7( 7 <- 77* < 7 6 7@ - *@ *677 O < *677< : " *677< : * *@ 7<*67=*P6 *@ < =6 <76A77*B *@ 3< ( 6 << <<7(7<<6 - < : << 67<76*@ 7 6 " < * 6 E N 6N@6F 6*@= 7*@ < <<< /< 7*@ * < 7-=6= < 6 E002F 7*6 *6 002&7I ** < - 67*67*G7< 002& <= 7,2,5&=*, 7* *6 7*@&=* 6 7 * 7 7@ *7( 7:*6*6 7 <-67*67*E)GHF*6*67 =7) <*66 (7<< -767*67* 6 -*6766<-7*7=7 6 < 4 ** 67I<** <

13 &'#)3%32 3)22#&' 5*677<*6*67:*6* < 7< L=I LI * < 7 7< *66 7< 7< *@ < 6 4 7< * < 7:*6*6 7@ < < 7:*6*67@ =***7*6< :*6* *6 6 6*6<<66=*6 7:*6*6 7 7 :*6*6 7 < < 7 *6, 6= 6*6*A<B7*6*6 <7:*6*67,<<6<<< < 6 =* - < 7:*6*67 <-7:*6*6<<< 6 ** 6 A 6 6 ** B? 6 7:*6*6 7 < 3< 7 6 < * <6 6*6<= < *677< < 6 6 7:*6*67 <6N 7 7:*6*6 6 N 7 < 7 << *= * - 6= &* == 7:*6*6 7 < 6 =7** 76*7-6 < 7 E(&F 7:*6*6 7@ 6 **< *6 ;7@77:*6*6<6 7@ < 67 6 < = * < = 6 <6 < 6 *67727 LI<6 - *677< < - <7 *6 =- & < 6 2 Q < * = <

14 -*677<*767<7 6 <6 4 < 6 7* *677< 7 7 *6-67 <6<6***@"<** *6 *677< $ < *@ = 7<76<6,- 6 *6 6 *&**6 << 5 6 *6 6 *677<,6 *66 <6 %

15 E<F 6 H DH = 6 *677 =* < = 6- =* < = 6 <6 7 =* 7:*6*6 = 6 <6 E..2F 6 7:*6*6 <6 E2F 6 7:*6*6 6 E5$F 6 = *6 E,?F 7= < 6- = * <6 E,2,5F =* 6 7 == <6K 5 6,2,5<6 5$I -0*677 7<7*7 = - 0*677 < < = = 65< - 0*677 (*= 7 6 *6 < =**<6E>00F 5 O 7 < = < 6 < 0*6770=67*<<=,/3%) (% < *6 < 6- H DH 6 < 6 *6 )6: =**676 6<<7*? < <<EF : *6< *6 *6 6 <6 7* 7 7I *7 9 < < ; < - *6 7 <=*7*67@, 6 *6 99 = 6 *6< < 7 7 *

16 7=*5 <6 <, *6 **6 0*677*6767,7<<6= 5 6 * = <=<-<7 <** 6 *677< < * % < < < 6 6 7< 6 6 = *7 7 = ** < 3 6 = 6 *6 6 6 < 6 7 < 7****67**6./ >'"%()(% ( (: & * :*6*6 67 <*67 6*6< 6 J= <3 < *6 *6 < < * 6= 7 * < <E7F*7E*7F 7 :7 < <J EO* 7F.*6 = = = 6 < 5 0* < < 6 *6< )7 <O*7-6*= < = 6)A667 < 66 < <*6B- <6 32&$3%)%( *'2 7<7* 6 67*6% < * *6 < 6 =:< 67 < 7:*6*6 J= 7:*6*6 7 " 6 * *6J 7 7:*6*6 7-7 <*7(=* 7 6" < 7 6 <

17 *6 < 5<< 677*=<7& <* E < F 7 E =< F-<< *677< 6< *& E* 7 < F 7 E =67KF. = *6 < *6,6 *6N 7< >00 *6 * * *6<7< = * 5.*6& 7 E5.-F- 5.- <7 6 5 <*67:*6**<<56& 77*=5 <66 <<6*6"7 5.-&< =<< = --=&<7 -- < = 7 7* 67 1< -- < = < < 7 *6 < = 7 6 * < = &=677I 6 * *7=77 / < 67 7< < <7<E >00F5-7<<76 = *6 *677< * E < <*6 =<6>.?&3>;?&<*=9 7F6 *6 < 7 < 6 < < - = < < * = 5 667<<L6I* >.3 == 6 7= *6& 7 7 ( *6 *6 <,H<G=<6 )GH DD- =7% 6< %? =*= 7 DDD N H << =* =*= 7 G,H*6 < G

18 G EGH O* H < H GF, G 6 O* 4 5 *6 6 *67 "7 6 O**=45O**= *6<66" &3< '<< 6 6" &/- 6 5 << * /?6 6*=56) A= = HC 7*6B3=* 6 32*?3(2 7=@ ) 6 < <6 7=<6<< =*7 &. O* *6 6* 6 7:*6*6 7 *7 6 7 ) % ( ( '#& '"%()((%&'EF, R'6=R*7 <*7-*7 6 <6*66 7< 7:*6*67 =6$**77 *6-*7776<< 6 *6 ; * <=*99=*677 4 **7 77 *& << *677 " -*77*= D; 7 *6 < * 4 ** < < 6 = 6 7 < - *6)<<*6 < 7 <*6 < - 7< 7 < 7 6 <62<*=7<7675< < <7<7=7*=<<*6 4 <,=D67*A7**66 <6 7**6B47**6 7<6*6 *6* 7:*6*67 *6 ;6*66 *6*6-5*6<6 7*6;<7 H

19 *6 7 *6-7 < < 5 *6 <7=*6<&7*7 K!*6 < 6 *6 /*6*3<>#I*6 56 *6 7="*6< 77<<6 <<4 < *6 < *6*7 < < * 6 7< *6 O 6 E < < 6 <7F#<*6* <<6 <6-6 7 :7 7 O*; *6 <7 << #303I 6 7:*6*J *6 - = 7) 6 *@ 6 * 6< * *6 *6 6 *647*77 &, ) % ( ('( 2'"% '$ < 6* 7 =E >2F = <!G=G7G%7 < 4 >2 < = < ) D 7 * *7=< /<*77=7<*6 < = < 67 = ) $&36 <& = 6 = &,% ( : ((&*(')(2 %>%)*2 6*O**6 < O*7<>00O*7 6 & 6< 7 7@ < < 6= = = O*76*="(7 * O** 6 (7* 7< <. 7 7= < 6 < 7O*567 *6< 76- *6 <)6 "& 4 < < * D

20 O O*7 37 < 6* 7 = ==7=* Q7*7@6-= =*6&* *6< &,%7 *56<- < E ' +=)*%&& ">(%(' ''F?*677< < 6= 7&*6 6 = = 6 < <" 6 < &==* < < ==* < *6 RR RR 6 *64 6 << 6, G *6 6* 7 7 E <FO*7E"62=<*O*7 >00F <7 *P " *6S.<B 5-*6 II) <=< *7(=<=67<6 < 6 < < 7* 7*:. *6 = 7 <*6 6 = ( *6 *6 = < 7 < D <<*6<< *66<6 *6!7 = *6 < < < <7 *6 J = 5 7 ** ***66= *6, < < 7 < 7 67=*6 &"6=65*7O*7=(3)%% 23>&(%' %2( )%%'( 3%)%2">(%(' = E 7* 7**6F = 7:*6 < 7:*6*6 7 6I O*7577*7,67*O*777 <6 7 O*7 6 "7*6 < O*7 < < &= 7 J= = = <=&77C O*7=3< <<7@

21 7 * :*6*6 * < 7-7O* < < 7=47* < 7*6 *I77O*776 <6*6<)67:*6*77@ E,"3F37 < 7<65, <6 5,"3 <6 <<6 47*=<<< <7 E6F..2&7:*6*6<6>00 ; 6,"3 < 6 =< 7*6 7 7 = < 5 < O*7 -H771 *6 < 6 6 * ; 6= O*7 99 = * < 776=77<C 6=7:*6*6 <*6 7:*6*6 7 = C 6= 7 CC6=7 / 7=HC )6= 997@7 :*6 6 *6= 7 *6 6 * 7 = $ C 7@ 7:*6*6=3<=* 7 6 * 7 7:*6 6 * 7 = = < << 7:*6 =, 6 7* * < 7:*6<4 7>00 7:*6*6 <6 7* 7:*6*6 6 4 <<7 = <<6 < 37 = *=5)4?#&4.7 ;>$ E;=& * 67:F * 767 7@ *6< = *64<60 H < ==6 ;>$ 7 < 7-6<7,*77@ ;>$6 GC ,7;>$*66 C < < ;>$ -< ;>$ 7 <

22 ==*6=7*6<<7< 67 7*=*O*) 7:7 *6<7:*6*6 7< EF77 76 *6*66 <,<<7:*6*6E3F *77:*6*6 *677<< << GC <7:*6*67 =7:*6*6 <<-<677 7=< 75*6 <==*= < << 7 7:*6*6 7 = 4 2 6= 6 ==* 5 4 7*< 6 7=67 << 6< *6 < *7 = 4 7* 7 3< < = 6 3 < 6 3&5 6= <<< << E<77 F << < < 67 <<6==- =7:*6* < 67 *6<< = 6* tot 45% van de holebi's heeft tijdens het opgroeien gedachten van zelfdoding. 12,4% van de homojongens onderneemt effectief een poging tot zelfdoding. Tegenover 5,9% bij heterojongens, is dat meer dan het dubbele. Bij lesbische meisjes ligt dat cijfer zelfs vijf maal zo hoog: 25% tegenover 5,4% van de heteromeisjes. In het project werden pakketten voor deskundigheidsbevordering van hulpverleners samengesteld, gericht op de problematiek van homoseksuelen en lesbiennes in relatie tot depressie en zelfdoding. Daarnaast zijn ook vormingen voor suïcidepreventie aangeboden aan holebihulpdiensten. / = 7 * 7 O* *6<<4 5 <7 HC 7-5 6?<7 5$ 6 5 & 6= <7 *P-<7 67>00 <7* -?<75 < = =$<7* 6 <7*6<

23 565*7O*77*6 4=< 0 <7 *= 6 7 **P-*<7 < #303IEO*7<F>007=< *7 O*7 7 *677< < *6 *6== O*- 6 =< 7 =7 < =*6 = 6 * O*7 < 6 "<67<6< =**6O**=5<"7 = 4 < * 4 < <*<< 2 <7=<* E'<</@-F6< << = O**= *6< 6 *= *6<< "7 & *7* 4 O* < =Q < 7:*6*6? < 7:*667 O**= < 5 <*6@67 - / < 67 < 7* < 6-<<677:*6* 7:*6*6@7 0/@* "% ' > < 4 >.?< E>.?F>#E>#F <* 2<<<67 * < 6 = 7:*6 7:*6&7:*667, *67:*6*6<6 7:*6*6= <6 *6 7:*6*6 6 $ < 7= & 67

24 0/,/3% %2( #, 5 < *6 = <7 *6 *) 6 >.?< > # 6 3>;? 6 < * 6 =*6 67 N * 7* 7:*6*6 6 67<* < - * 7 < 7 7:*6*6 7 - *6 * < 6 6*6*"<*6< *6-66=*<67<< 77<< = <6*- 6 6 *=*O7**65 < 6 ) 7 = 766-< 7**7@:7*6 7:*6* < 6 67 *= 6 7:*6*6 =* 7@ < 6 6<, < = * 7:*6*6 7. * * 7< 6 7:*6*6*7<*65 6<6= < 7:*6* @ << 7* 6 7 < 6<6/76<* 7:*6* < 6 < 7:*6* < 7@ 6 7* 3< 002& =6 <77 -* < E>.?F < 5<99:7) * 6* < <= * <. * <<6 < 6 *677< * 7< =* < * - * 6 7 < =*6 67 < 2 7 <<=*6< 7= 67- >.?I 7 6 7<7 *7 *6==-67 7 H < < >.?I - %

25 7 < 7 EC F 7:*6*6 7 EC =*@ 7 EC F *6 7 EC F/ 6 >.?I 7:*6* :*6*6 J= 7:*6*6 7 < = 6 >.? < <>.?>006=536 H EG F *6<< - < 6 7*6)6<>.? <& =& < 7 < * *O 6 <7< - * E>#F 6 7*6 6 6<6 6 < <<- >#I = :*6*6 * =*/ < <*6 *6* < ># = 67. >#& < 7 7* 7* J= >00I - 7* 7:*6*6 6 7:*6*6 7@ *7(*6*67 <62 6 *677< =* 7:*6*6-7* 7:*6*6*6 6 < 66 7 < < -7* **667:*6*6 7@ 6 *P 7@ 57<6=67 67<*677:*6*6* 6 7@ 3< < =6<<<667-7*7:*6*6 76 &676 <6<6-6>.?>#7*7:*6*66<* <7.* 7 7:*6* >;? E D < C 67 7:*6*6 7:*6*6 7 6=& = F*K -6<**6 = = 4 6 *7( *6 * 7**6 < 6 < 6 * *O 5 <= 6= < *@

26 * << < * >.?IEF>00IEF< >00I 6 7:*6*6 <6 7<< E F $*6 7:*667*6 6 6 >00 7:*6* 6 >.? = 6 ># *7 *6 7 7 "*6 = 7 < 6 N *6 N *7*6 7**6 0/./@ %% #&"%()("% 'A@B - 6=7*6 6 > :*6*6 7:*6*6 7 - *7 < < 7:*6 7:*6 *677< < < <6*@ -7<<*<6) - <* - 6 *66 7:*667*6 7:*6*6 6< < - J67 * **677 56*676 <>00< E D) GF- 6 D %G -D67*77, %H%D67*7HHDG- 7*@HDEGC FC HGC "<<7*@)%C *@ %C *@ 6 6 =* G * >00) %C %C -<* 6* 6 * * 6 -*6>00 -*6= GC < < GC 99 *6 *6 7 7< =*@) -*6=*6 D $C *@ 6 <

27 4 * H DDD < 6 6= <*6*6>00,7DG * <*6 ) H% < * G 5$" <=* 7-6*76* <) >00 D% 5$" < E 7 JJF4<*5$"6D5$"-*6DDD 7*=*6=6 66 *7=-<<7 < 77*676<< 7 6*66 :677*:*E&GF*6 < >00 7* *677< - ** *6 < 6= 7 6 7* 4 <7 E2 5 ' - 0< 06F<5767 *6<< <7<=*= *67.<7677) & 6 7 *6< 6 E<F7:*6 * 4 > =* <6 6 6< & 77 * - * 7:*6 >00 7 =* 6 < 7*7 &7@ * 7 < *6 <K4 7 6 *&&<< 7 = 7 = 7:*6 6 < <6 6:76< 7 <6 >00 E<F7:*6<6 & 6 = *6 *6 - *6 7 67*7*-6<<6 =7 6=< *6< *7*>00 6* & < 7 7*7 6* <<*<6<# >.! 7 &G 7* *< 7?&5* <6- >00I 7*7 L7 I * G

28 4< ) &6< 7:*6<*7*(7 6:76EF 67 & 6 *6 7< * 67 - <6 < 7 7@ 6 6>00E<*6F = &< 67**- < ( 7 << &6=@6,7<<7:*667*6 *6 & =**6 O =( 7 & & & 7 *7 *6 5 7* 6!7? 5<6 0 7*6 6 *67,7* * D *<< *6 < < >00-6 < E 67 :*7 *6 7* /3. E 7 =7<F& F < 77*<? 6 < < 6 = * 5 5 0< 6 < 6>007<<, >00 =7 6= 5 6 **) T- >00I 6 < < < *4>00I** 6< 7* *67**67 < T->00<<7 <,HD*6 *63*6 < 7*6 * 6 < 6 *6 = 76= 67=6=*< 67 7*@ H

29 2 6 >00I < *6 EG F E F 7 6*7 < 7:*6*6 7 E F 6 7 7:*6* *6 7 O EH F 7:*6*6 67 < *6 E F- H < * EG F >00I < >.?6=@ ; *67*6 >00I 5 < * 7*= 6 (7 *6<< 7<<<<7<< < 7 4 < 7*6 7 * 6 6 -*67*6 6=>00I 7 *6<<6*6<>00I< 6,D>00<<7 < < <> < >00I < O = = *< <7<<7<(*6 ; * >00 ( EHD F << <<- 7 >00) 7:*6 7 E < F < 67 6= ( 7 <K / >00 < = 7:*6 7:*6 6& < 7:*667*67 N7:*667&, 7:*6 7 *677 < 6 7:*6 *6 *6 2 6 < 7*77:*6-6 67:*6 7:*667737:*6<6,2,5< 6**67:*6*6*< " 7:*6 ; 7:*6 6=" 7:*6 *6 *6 6 *6< 6 < =* < 7:*6 H DD *6 *6 :*6* = 6 *6< 7 *6<, D 6 *6 H 7 ) G 7:*6 6 *6 7 = 6= 7 7-7:*6* < *6<*6 &=*67:*6=7:*667 7 < 4 < *6 D

30 <667*6< 7 < 37 < 7:*6*7:*6H7*6 C $?< 66*@ "7:*6676<7:*67:*6= *677<<77:*6676=99 < *6) E*F 67 *&*67 E*F :67 E N 67F 7:*6:*6 67 E7:*6:F - *6 6 7:*6* <67 $*6 < 7 L7:*667I *6, < *6 7:*667 < <=*6=,@6 76<< DGH - = < < 7 E< < <67 7< 7*6 7F- 7<*67:*6<677:*667< - < 7 = *@ *6 6 < 7 < 6 *@ 7 <4=7*77 7; 7:*667 7* 6 7=6406 >* <L7:*667I - 66 =7:*667<6 *6< 6 7 < E <*6 7:*6& 7:*667 7:*6 N7:*667 <&7:*667F - 7*7 <*6<<7<<< <*67:*667< 0/0/#&'"%()("% '%2(( < * - *7* 6*63<77 002<<7@99 6I7:*6*6 7,H7 *?43 677L!!< 9 =< $ 6- 7:*6*6 E 2I..2IF 7 *6< 5 "7 6= <; 6 H 7,564=<0*66@ ; 6= 5 6 D 7:*6*6 <6 E2F <- 2 7%% *6 7 5 :*6*6 <6 7* 7:*6*6 7

31 = 7 6 J= *67 7:*6*6<7:*6*6<6<7<* N =<< 7@ < 6! < 7@ < @ 7* = 6 7 & *6 < 7:*6*6 =7@ = = 6 7 7=7<=36<67@ 667 7<"*6<6 = <6! 7@ 6 *6 = 7:*6* :*6*6 6 = < 7 6 <- <6<6<77I 6< "7:*6*6= <6E..2F 7<*6 7@ 7:*6*6 7 < 7*7 (, *6<< 2..2 % < 37 *6<=2) &D%.& E&7:*6 6F &HEJ*6F& &G$& E&7:*6 6F &EJ*6F& &G& E&7:*6<F &G<EJ*6F& &%!7&7:*6 E7* 6F &%$& EUF <J= 7@ 5..2I.& & GD& <& D!7 7:*6 -*67:*6*6E;0F =..2 2/ :*6*6 6 E5$F 7 D 7-5$I 6 %<,5$I 7 7:*6*6-7< *6 7

32 5 6 7@ 6 5$ 6 = =- = 7 $%% *6E,?F7DD 7D< 7",= *6? 7:*6* =7:*6*6< < 6 * 6 5 7*)7<= < ** = 6 6 7:*6*6 <6" *6 ) *67 - = 6 D / 6 < 7:*6* * = 67*6 *677 < 6-=*,2,5&< *66?@ " 6' <* 06 H 7 6 7= 7:*6*6 7@ $& E 7:*6 6 7@F = *$ =7 << 37 ;*6:*6*60E* 6<F 7@99$& 7:*6*6 6 *6 = *667 3C E/V%GF7 =$& " =7 <$&,5$IE/V%GF =C < = 7<6 *< =$'** = $ = =* 7:*6 = * 6 7 *6 3 < 77 6= *6 - < 6 6 *6 & E *67F 6@ 5$ 5$ 7 6*7 = < 6@ E* 5$F 37 6 : < 6 $& 6=7<7&*@ 36@*677< A*B 6 " : * < <6 6 *6

33 7:*6=*"<*77=*37< < - * == 2 < 7:*667 =Q 7< -<7) & ) 6 <<$& EW F7*6<6X & O *677< 6 < 6" 6 *6 7*6 *6 :7 E 6 *7F " *6 E * * F << < *677< $& 7@@ - = 6 6= 77* * 5 7<6 *67*<<) - *67< *6<< < 7 < - < 6 >00 7:*6*6 = <65< < 6=6-6* *6 * 6 7 7:*6*6 7 < 6 '3 I ( EF*$1E'5F 5<6? * < ** 47<<<<<< 6 7 < E 6 < *6< *6 <F<7*7<6< 7<<<6*6<667*6Y - 6 < J= *76-997* 6 $ = 77* << * 6 <) 7:*6*6 <6 7:*6*6 6, 6 7*7 6<6 *6 7* :*6*67 <66-7* O,*6? 3< 5 6 *67* 7:*6*6 <667:*6*6*!67 7:*6*6<6 0- *67* *6 *6 7 < 7 *67.=6<<<=*6

34 7< 1 3!&=;3'&3!L *637I * ;3' L;= 3*6'I 5 ' 36/ 6 *6 <=*& 7*< =< 7*6<776&7 < *7( == 4 << 7 < < 7*=< 67 1 < 6 < <*6 6 E 6 F 6 < 1 E 6 *67F 6 = <K 4 1 ) D < 5%% *6-%C <6H 5*6 771 *7(=7 <*77< O*!<<&7:*6 (7 *6<< < * * 3*6 7 < *6 < - *6>! *67-2 0&"< 0&"< * 1*6 < 06>910&"< - 7* = 6 7= 7:*6*6 67*667 * :*6*6 67*6 *@ 7*67 5 < < 7* < 7) & 6 '&7* 6 > 0 0 < <6*797:*6*657*65 6 > < *6,6 *O7 67** 6 &&<7*6>6@262!&>!& -&? :*66 :I, 7:*6*6 * > < 6= 6 *677< 7*7 * 7 6 * %

35 7< 6 < =* 67 <7<6< *=6 6 =*- 7:*6 6= *6 * 6 7@ 7 =* 7 * G ** 7:*6*- *6*6 7:*6*6 6 " 6 = *6 =4*67 *6 6 < < *= 67*6*66 <**<<<=3< 7:*6*6 6 6 << 6 7:*6*6 7 = 0 7 < <O*677< +/ : &'% '2>%!< < 6 6 6& *67 < ==*@ < 6!< " E!"#F 7= < < 06 E5500F 6 #*06&E#303F657@7= <7*P -!"#I 7 6 *6 *6 7 *6 * 2 < 6 < 7 7* 26 **3>;?I67< <= < 4 <!"#<5-7=<6<7*6 6=< 7:*6*6 <6..2& 7:*6*6 6 >00 *6,2,5& * 7*=< < < *7 6 < < < 6= < <6<

36 < 6 5 3< 6 *677< E * KF 6 <5500 <<46=5500 < <76<<65 - #303I =*6 = < < *6 < * #303I 67 6 < * 566 < *6= < 5 6 O* @7= =6<< <7 7@547==<<7 7@3 <67@*= *657@7= < =6<< <*6*6 7@ 7< 7@ <<6 < 7 < * < <K < *67 < -/ ( -<6*6=*6 7 < < 6 6 7:*6*6 * :*6*6 6 *6 Y < 6 6 ) 6 *6 * 7 * < 6 797:*6 & 7:*6J7977<<,2,5&**67*?6 <<), < 6 *6 7= - << 7= 7* *6 7 7" 67*6 6< << *6 7*7 7@ " <*677<7*6 5$,? *6 *6 7*'36*767:*6*6

37 "7*<*667N 7=<667*67* %-7:*6*6 6=<<=7:*6*6<6- *<6* 6 K, <6 = ( <,*67I=7)< 7!<6 <777 ==*677<<- <7@ J6 6= <7@?*66< 7*77:*6*6J7:*6*67, * I *6 6 < 7 < 6 7 7@ 7 < ** <;<7"7*6=7=*=*64 *7 < 6 "7?6*6=7*6) 6 <6 < <6 (7* 6 * % =N* < 6 7 = <77:*6*67 G 6 6A*:& *B7 7:*6*67 H *@< D 6*77= 67<=<6 6Q=* 6 ==6 *& *6,56"7*66 < 7 7:*6* < * 7:*6*6 7 * *<6 -* 6*677< 5 7 *677< << < 7* < 7 6* =*6 **6 < G

38 *77<<64 < < <? * 5 $ * < 6 H

39 - 5 7<6 5 *6< < 6) < 6 * <*67<6= * 7* < 77 <<<6:-* 6 6 <6,6*6**6776*67< 6 6< " (7@ 7<=*@ 6-7<79& < < 7 < 6-<<<*66 <74 66*6< 66 -<<=*&<6== & <? < 7 < 6===* =* *677 *6 <-6<67=?<<<676 *6, * - < *6 7**6,/C''2* 4<<6<6 < < :*6*6 *6 = 6 7@ 6 = < < 7:*6*6 2<7@*7=<< 6*76*677<O=* -<<< 7*7*6< 66 <<< < *@" =* 6 67*6 6 *6 < 6 *677< = 7* < D

40 5 6 * < 6 6 ( 7 6 *6< *677< < 7<< & 4!7?5<6065, 0672<75.*6&-7 25'-0<065 50<06E5500F5 <776 E F*677<< *6< 0< 6 < "O <<7<*7( 7 - *677< 7:*6*6 < <6*6 ;67*6-6 *6 * - =* < - :*6*75 *677< < 6 < <6*6**6 < - 7<*7*6=7<<6./! &&: %'#&'"%()("% ' -LI6* * << 7= 7*; <77<6 <66-7**67<6=<6 ) << *6 < 6 *677<& *6*67<6=7 7 " *6 7 < - * * =* *6*6 *677< < 6 < < < 6 -*A67B677 < < < << 6 "*6 < 6 %

41 ,<6<6 7 0 =<0 7@*6 < << < 0 *@ 0 = < *P < ==*@ : %"% ': (AB%"% '/ 2<677Z7 2 67&*@99 - = *6 < 6*6 *@ 77Z <6 6764*=< "< 6 < 6 < < < < 67 < 6 67<<=-767 =6 <<67 " < < 6 6= <677*6?, 6 <6<6 <<6<= /<=7=<== ;<? <<< <*6 / <6 6/ 2; <<67= * 4 6 6*66< - 6*@ 7 6 < 6*676 *6= ; =* 6= = < *6 ==*@ < < 6 < = 6 2 = < " < 6 *6 O 6< *Q - 6= * < 67 7 *6) < 67 6 < = 6< 6*@667<7 7<<6< 6" < < * < 67 %

42 *6 < /7*76 = <*676 <*6==*6? 6 * 7= *6 < << < < *7 6<67 : %"% '2 %"% '/ <<*6767) << - < 6 < < < *6 6 6 *@)67 6- < <4L<I =<6<; < < 4 < 67 < < *I *6 ) 67 <67*=*!* 6<7:*6*6 6<<6 6<<*@?<<$< <2=*6 *67, < 6 ** <<<6 <0 < *< 6 <7<= 7<*=* << : %"% ' %( : &'/ /< = *@ << 67*@= 0 <*6776, < = << 7 6*7*<< %

43 : %"% '%%&2 "% '/ - 7 < L < I * 7 <- < 6 (7 *67:*6&*= <<***6@ : %"% '>>3D>>3>/ "==*@<6 *6 < <"7*==*@67 < "==*===6=<667* < 4 6 = *6 < <= < 4 ==* 6X 4 < = 7:*667*6 6<X57* (7 7 6, *6 <6=* < 7:*6* 6= < 3<? 5<6 0 < L* I 66< 7< 4 <* *776<7 "* 7 6 **6 < IH, <?(<* ==*-<6=<7:*667) <67A==*=B6=7<< Evidence based-denken is intussen een behandelingsnorm geworden, in de psychiatrie, in de psychotherapie, in de hulpverlening tout court. In een context van kennisexplosie is dat een goede zaak. De beste actuele kennis wordt transparant ter beschikking gesteld van alle hulpverleners. Er is met de stroming mee ook een trend om de behandeling te onderwerpen aan een protocol. Evidence based behandelen verhuist de klemtoon naar objectieve kennis en naar een uniform behandelingsmodel voor een bepaalde doelgroep. Dit verhoogt zeker de kwaliteit van de behandeling. Het daagt het multidisciplinaire behandelingsteam uit om de diagnose en behandeling beter te benoemen en af stemmen. Ook maatschappelijk is dit van belang. Het verhoogt de transparantie van het aanbod en van de financiering. Maar, er zijn zeker ook kanttekeningen te maken bij deze aanpak en bij het ongenuanceerd toepassen ervan. Behandelaars hebben wel eens de indruk dat er te weinig ruimte overblijft voor wat er in de behandeling toe doet of voor de ziel van de therapie. De ruimte om als behandelaar voldoende autonoom en in vrijheid een oordeel te vormen verkleint ten gevolge van de dwingende normering en protocollisering. Protocollisering en evidence based behandelen mogen niet ten koste gaan van het unieke van het behandeltraject van elke patiënt of cliënt en %

44 ook niet ten koste van de creativiteit in het therapeutische werk. De huidige toepassing van evidence based-denken overbelicht wellicht het aspect kennis. Alle aandacht gaat naar het ontwikkelen van methodes die de best beschikbare onderzoeksgegevens langs de weg van protocollen bij de behandelaar brengen. Daarbij komt nog dat het om een bepaald en beperkend type van kennis gaat: gerationaliseerde kennis, die haast gemechaniseerd tot stand komt uit een strakke visie op effectiviteit: een specifieke technische interventie levert een specifiek resultaat op. De gouden standaard is de zogenaamde randomized controlled trials die vooral in de somatische gezondheidszorg bekend geworden zijn. Onderzoeksmethoden uit de medische wetenschap gaan meestal uit van relatief eenvoudige oorzaak-gevolg relaties tussen input (behandeling) en output (genezing) maar dat laat zich niet altijd overdragen naar complexere situaties in de geestelijke gezondheidszorg. Onderzoek toont aan dat psychotherapie voor een groot aantal mensen werkt en leidt tot een afname van symptomen. De belangrijkste factor is de kwaliteit van de relatie of de mate van hechting tussen de behandelaar en de cliënt. 5 < = 7 6 ==* 6? 7 < 7 *677< L< 6 7*6 I L< 66<==*@I< 0/! 3)22#& :%% (: &('#&'"%()("% '/ Evidence based geestelijke gezondheidszorg komt neer op een integratie van beschikbare wetenschappelijke evidentie, de klinische expertise van de behandelaar en de voorkeuren en verwachtingen van de cliënt. Evidence-based verwijst dan naar een klinische methode die leidt tot een nauwgezet (of gewetensvol), oordeelkundig gebruik van de actuele, best beschikbare onderzoeksgegevens voor klinische beslissingen over de zorg voor individuele patiënten en waarbij de concrete situatie van de patiënt uitgangspunt vormt voor de klinische beslissing < < 6*667*( "* <<<<=,6=<67=*6 *677< *I " 67*6 6 6= *7) 76 <<676K< 2< 6*6< 6 4<7*@<<6 6 " <<76=6 7 6= 3< 6 *& < < <7 %%

45 47* 6 7:*667@< *6 "E7:*6F67*6 "* 6 < 6 6 * *6< << *6 6J(7 6 < 7 < = "* 6 < < 7 = *6< * < 6* *@ =* 6 Q <= 67*@ 56=7:*667 *6:*6) 7:*667<<6< 6 ==*@6<7-*6=:*66 <*6 < 6 *7( 7 < 7@" 6 < < 7*=< 6 7&*6<-7:*667 67@ 7 6 < *677< ==*@ <<6-7= 67 *6 7* *EF 6 << 3<<<6<* <*6 7<< 2 7:*667 7**6 < < 6 <7:*667*6=<*6 4 *677< 6!7? 5<6 0 E!?50F 4 < 6!?50 *6 *6 7 6 < * < 7 ==*<*<<7 * 7I 4 7?50 < < 7 6* <7*6 7"7 < ** 6 < 5 < 3< 6 < 5500 < = 7 ==* 6<6"*7 *677<*6N**6<& <?*677< < * *7*76<6=6 *=O*7-<7* 76**7 77<<3<*< *677<<-*&< <7*<7&K %

46 4 4 7 *677< << 7 *6 7*?*677< < 7 < < "<<<<<:6 <4<*6 7@ 7 - = 7*@E:F = 6 E(7= 67 7< F < 6 7* *@ 7 <6 4 < 6 6 = *<726<<*67 *6< 6 = 6 4 <7= <6 <<6 76<<7=< " 7 < < 6 3< Q 7 < *6-6*6<7 67<*@<< +/ (2*('#&'"%()("% ' - < 6 5 <7 *6 2 < <<7 77=6<7:*6*6 7-6*= $*6 67 < :*6*6 7 < < =* < 6 7 <674<767 <76=@*6 6 =* 7 *@77 = *P *O?7* <7*6-*7*66 7 <= - < <7 67) 7:*6*67 * < 67 *6<- *6 6 %

47 ,<567 << ** 7:*6*67 <6 7 7 * 7:*6* *= $ =@ *6 7<6I"<6 *? 5<6 0 D&% = ***7 +/,/! &3% 3(% '(' '2;3)3) %, ). & 7 &>, -?&@AB ; 7:*6*67 4 AB < < 2 *= = < 6 LI 4 *6 7=<*(7/ 7:*6*6 7 < *6 < < = <. 7:*6*6 7 < * << <*<.<L7:*6*6 7@B < (,6 7*=< < 7 < *6= 6= 6 7 < * = -7:*6*67 <7*6 < < * 7 < < 6 < * = 6 " <6<7=677=6 7 ==* 6 7I J67 < / 7:*6*6 7 = < 6 < 2 *== 7=K %G

48 -566= 550<06 E5500F67*$0<[X =* =7 * > < 7* A. 0B- 7* 7 < 25!<75$0<[X 4 7* A$ 0<[XB 6!&.<6 6= 6 < 6 < < <<**=674 7* A$ 0<[XB *6< =, = < *6 6 *6= < 6- = * $ 0<[X 6 **< ==*6$0<[X *7*I7< <**<7 *<<< < ** <67:*6* *6 7*<64 7* ) & < < 6EF7:*6*67 **76=<< 6**<*== &*-6**<76E 6FE<F*7E =<F &**@- < :*6*6 7 < 4 ** 7@ * = <*7@ < &* <<6 < & < * < 6 7@ =*66 = *<<6 06 **6*677<* N 6 < 6 7* 0< 065E005F7*7*5500* E2 5 ' - 0< 06! 7 7\-F$0<[X7 " *6 7* 6= ==* < 7 7@ = 7@ E7 6<<7@7*77==7@F %H

49 E<F<E 6 < <7 6=F 6E<** 6 F -6="7*6 7@ = 4 = * 7@ 6 & < 7@ 4 77*= 7@ < <6 - =! < < ) 7 = ** 7:*6&* 6 2 **7 =<6 $7=6* * < 6 *76< =<7*6 3< *677< < 6 3=)3 D ) *3* (()(% '2 %#3 '#&'"%()(%% ( 3=)3 D ) *3* ((2>% %% > ( 2 % 2;3)3)2 % / +/./ ('#&'"%()("% ',>. C. & 7 /2'2 &D.. C. &-?&/3B %D

50 , 6 & & ; &-?&/AB 5< 4<7:*6*6<*6*6<< 7 6 7:*6*6 =* < 7@=*@<3<*677< 77:*6*67 ==*= =<6 7< <6 7==* 56=65*7O*7&7 " "7 I *6 < 7 =? *7 O*7 6 7* 7 * < < 5 *7"7I "76=<" &<7<6, 7<< *6 7* 5 7) O*7 * 7:*6 7 =* 7**6 < 6**6 45*77*67<< 2<7*6*7 77*67 <6<- < 77*7=,=*666656& <6577D&6 7= 56 <7=6 6 *, 6 7* 7 6 7< < E3$F- 6 5 D <3$<6 *, * <3$)

51 & 7 67 * 677<=*6 & = 6 * 7 7 *6 === &77O*77 *6<*66*= <<<6-66*7*7-*7= 6= 7*=< * < < < 6< O*5=6=N7 - /</< 6 < < * =4< =< =*667 *6<<7< =*6--.!4. 6 O* **N 7:*6 <*7* 7* *7 <<,6 7<75%JJH 5<7O*77*6-<765 *7 7* =< 6*= # <777 <564 O*7 7<<< 3<O**=GEG7*6DH%=F 5 6 & L 6 6 =HC <6I&6 H6 %C HC O* 4 O* < *6 4 < = 6 = = - A= < 7 B 5< = 6 =O* *7 O*7 < 6 ==***6* "7< <<C <6 6 =*= = HC < 3< 6 *7 < *7*7=O*<*6$ *677<76== 6

52 , 7 5 <7 < *6 7 - <7 < * *6 <*6 6 5 *7 D& 2 < *677< 6 *6 = < < 6 5, 067 2<7 E5,02F 5.*6& -7 E5.-F #303I >00I 7*" 777-=*5,02 E <F 5.- E *6 F 7 6 *.=6<< 7 6 < 5 * 77 < ; <*64 7 7< * < 7 < 67 * & 77 == 6= 5*6 *6 * *7*7=<<< 3= %2 3) : &' %2 *?3(2 ( %// " %% (% ' '"%()(3%> " *: '"%()((%''3* (32 3= 3 %2 %2 >* ) % &% % ' %% : &' %% &$ 3%)% ( *' *?3(2 2 % '%% *?3(2 / +/0/ (3)%% %'(3 %',<. ; = &9$## & -?&@AB,/2'2. -?&@3B

53 ,. &7 & %. & > ) $## &-?&/EB Onze Vlaamse samenleving krijgt een steeds multicultureler karakter. Blijvende aandacht voor integratie is hierbij een permanente opdracht.(..) We willen het initiatief nemen om interculturalisering duidelijk op de agenda van de zorgsectoren te plaatsen en zal daarvoor met de sectoren concrete afspraken maken en er mee samen werken. We bekijken deze aandacht vanuit twee invalshoeken: de toegankelijkheid van het aanbod en de tewerkstelling. 7 = &9 = = &. &7 &-?&3/B 5 <**7 *- = LI 6 6*6 * =7= 7 7:*6* < * * 67 5 *676LI<767- =67 6<<= :7 <*6 ; 6 < 6777 << 5 7 == < 5 < < =* < $ *= = <7 < 6 < *6 < * 7:*6* <7*=6 < 6 <<6 6 5 *@*7:*6*67 << <<7

54 - >00 6 =7 < *67*6 < 6 *) * < < < *6 $6 <6=&66 <7:*6*67 = < +/0/,/< '#&'"%()("% '( #"% ' 37 : <7 <7 002 *=< <6) &-*6*<< <<*P-7@<77= *<5<=&6* <**6O -*6>00 *6 <, 7 <** - < *<67<64 < 6 7 *6 = < >.?,>.? 3>;? < << 6 * 74*@<7<7:*6*6<*6-7:*6*6<*666=*@<6-7 77<< =*@ 7:*6* <O7<6.>00>.? =7 <*7@*O < E= *6*6 =*6E*6*6F7:*6*67@ 6*7< = O*7KF6 >00I>.?I<67 << =<< " < < 7 6 *& (** K < - < =7< < <<6 < =*7:*6*66 6 L7:*6*6 =*I < < < 6 766<- < - 6 7:*6*6 7 < < %

55 "< =*7( 7 < = 6 7 << 7**64<767*7)*6 7**6 &6 < <7 7:*6*6 7 - *6 7<*6*6 = 6= 5 7 7*=< 6< 7 *6 " < 002& < 7 < &"<7*=<7*< 6 7:*6*6 7 2 < (7? < *7 *6<<77:*6*67 < 67 " <6 < 67 6 $6 < <*<62 *= *6*6 7:*6*6 7 < < 7$ <=* 6*@ < 4*@ 7:*6*6 6 < < *6 *67*6 6 < 4 << < * - << 6 < 6 < 6 E 7%F*6776<6 &-*677:*6*67 7 << = = $*6 < 7 *776<7002-<7 7 7:*6*67 * 6 7:*6*6 7@ 7 <*6 002 *677<*E%F &;<=67 66= ; = 7 7-7=67=*7<*6 ;<6<=7:*6*6 7 <<47< <*6< *7 & "<6 < < 7= < = <<?<7*67<< < <<

56 . < *6= <7 *= 7:*6*6 =* - 7:*6*6 =* << 7 002& 4 < <= 6 *6< 7 7*=< 002& *6< * < 7* 002& 6 < 6 <6 *6 < 7*002&<6-* = < 7< < " 7*=< 7:*6*6 =* = *6 < < 7-667<<<6*=*6 6 7:*6*6 =* 7 4 < * 6, < 7:*6*6 =* = 7:*6*6 7 * 6 7:*6*6 7 6 < < * 4 < *6 *6 <*6 < < * 3< < 6 < 7:*6*6 7 7* 6*6< 3=%: &&' 2 2 %#3'#&'"%()("% '%2 #*%2'%('&* ( 'D3( #'"%()(3%> / +/0/./* 3)(: & 3*6 < < 7 < N6 <=*6 7*= 7= 7 *,7 99<7767 = 7 6= /<<< <7*6 <<7 3*6< <76=77=7@*@ < 3*6< 6 =*@-*6<<*7 =< 7J=*@

57 "77:*6*67-99 <7 < 6 *= - *6 7 < *6 *6 = 6= 5 7 7*=< 6< 7 *6 <737 <<6< <? 7 ***6 6= < 7 67? = < < < 67 <-*6<<. < < = <67 <#*6=<66 < *6?< 7(*<.<67:*6*6 = *7/=:< *6 6 7:*6*6 7 < < < 7 67 = = 6 " < <66< E 6 6F 6<<< 6< < = < *6 E*6 67F < < = *6 * < 7*6=<. =* 7:*6*67 7<= 7:*6 5 7 * 7:*6*6 7 <7. < *6 7 7 *6<<* < < 6 *6 *6 ; 6 < <) 6 < < 6 <7 5 < < 2 6 <6 <<*676< - = 67 <= ( 7, *67*6747< ( < 67 = 7 2 < < < 6 7 2<*6 G

58 = 6 67<75676< < 2 *677 < 4667<99) AE67F*6<E*6<FB - <<6 < <<66 =*@7<*67 67 << *6 3*6 = 6 -<<6 7:*6*6 = 7:*6* :*667& *667*=<<<67&< *6< >006:*6*62<6<< 6, 6 5 *7 &% >00 >.? <6* < 6-<*6 6 < <, < 6 < 6 * < 6 * < < 6 < < 3< < *677<< <<65,02>"-"! 6 < 6< << && 6 7* = 6= E5*7O*7F7:*6*6 < *6<67< 6 3=( : &'%'#&)(* '': ):%% ( $(3 ' : "#: &(3 %% '#& '"%()("% ':% (%( "%3) *3* *'%*:(/ 3=)&( ) 32*?3(2 :% ()2 %#3E( '%(5'%5%F*'%*:( %('#&'"%()(% ( ' %( H

59 - 5 *- < << *6? *6 * 7 7 < 6.*6 < < < 6 *6 < *6 *677< ) 7 <6 7 < 6 < < : 7 ;<< = $< 6< *<)6=6<.* **=Q 6 7:*6*6 *6 < < 5 *6 **67&< 66 $*6 = 66 *6 7 < *6 *6 7-7 *6 *6 *6 7*=< E6 < 6 < 6 F *6 E* 6 F *&**6 7 * ***6 E ZF * *6 E 6*6 = *6 < F $ 7 =6<< 7*=< 67)*6 <7<6 *6,* 7<< < 6 < 4 *677 6,*6 002&<*(*< *6 7* 6 * < 002 << -<667<6<*64 7<6** *6 < 6 6 7:*6*6 <*6 6 7 < <7 7 6 ; 67<<76 6= < * 47 *6 << 67 4 *6< < * *6** < 6 6: *6 ->.?E>.?<F>00E>0<06F *6 *6*= 6 7*< * < 7 < 7 *6&*6*67* =37 <6==**<>00 D

60 2 >.? >00 * <6 67 < 6 67 >.? >00 < < =* 3=) )%'(323>3% 3*** "% ' (@ %% #&"%()("% '/ +/0/0/% '*: 3)%%'D - = N ***6 < 6 * <<57< 7 *< =* < :7* 6 *: ** 6 ** < "&66 *6<<6???, *@ 6 "*6< =67 =67 7 7*7:*667 =67 <=667** - ==* < 7 =, =67 7:*6&*= = =67 < ; = 6 6<7*6 = *< " < ** & = *7 = *67<<, 7* 7:*667 = 67 6 = 67 = 67 < * =67, =67 E= 6= F =67E<,!? F 67/ <6<,7:6==,7: 6 7:*6*6 <*6-6 << <. 6 * *@ < 367 < <<,7:<<7E6F 7 *=*6** * 67,7: < *@& 6 6*@*6,7:7 *677< < O* 7*6 7 <7<<*64O*7 7:*6*=*6O*<

61 7 < *6 7 < <-*@ 7 = =7 <677@< " *@ *6 <<< =*&& =* 67 07:*6*= 7<<<=*& &=***< 7 7<*6*6 " *6 < 67) 6 7 < << 6 7*:< <4 < = 6 7< 67*6 < = 6 7** *@ 6 :*6*6<<6==*=4L<I 0 7< 6 77* 5 7*77 * - ==*< 4 < 6 & 66 <= 7= * < *6 67 < < = 6 < ==* 6< $ <<=& 66* 77 < < $*6*6 < < =* <* 7*7*=<*(< 7*=< 7'I > 6 7 < < =* 3<<6 < 7*6*6 **7 7* < 7 **6 < 'I> <<**7(7 =7* 75. *6@6 7 3=2 %#3%2 %22%%2 %#3*%*: %% %) 2 ("&%22>>3%( "%&/ 3=%( "%&%2: &23('#&'"%()("% '&'" :% (G( F@ /

62 +/+/C (')%('#&'"%()("% ',9 $## & =. &).... &> ) * 8=. #%=.. &-?&10B Bij die operatie (integrale jeugdhulp) wordt de bestaande expertise en kwaliteit op het gebied van diagnostiek en indicatiestelling, omgaan met verontrustende situaties en maatschappelijke noodzaak, erkend en meegenomen in de nieuwe aanpak.. ). &-?&1:B,5<DQ>00 *6=77<< <7:*67:*63< 67 <*6*6*6 /*6 6 7<*= *6<7< +/+/,/ : &'@ ">('2;3)%%' -> <7->006 *6 * *6 < 6 * 6) < 67@ 767@ = &**@ * < =*<*6*@ 7 7<< 67 < 467 *6=7

63 377 *6<>00(77 < = 7:*6 2 *6 7< < 6 >00- (7 < *6 6 ) 6 7 << = 6 * *6=6 *6K3<7 ( - < < >00 = 7:*6E7<<F 77* < * < *63>00=7<<<<6 >00 < *6 7 < *@ 5 7 *@ 6 6 6@ *6 : << 6;:*6<*@ << 6< - =* 7 <=* 37<<< *66 " L = 7=I 6 $*6 < << 6 * **-6<6 *6 6 7@ 7 7 <- *6 < <<=**6-6 77<< 7:*6 7:*6 7<< *67*=<*6< << -* >00 < 7@ *6 << *6 * =* << > < 7* =* < 7@ >* <<7 6, 6 >00 =* 6,2,5 * = 5 *67 7&<&6< =-<<5 7 =5 67 < *6 6= < < *6 *6 =* 6 < < <7<*6*@ N < * 7@, 7@ >00< 6 7:*6*6* 6 7 6,2,5 5 7@ *6<< E6 <

64 J= (=*F = <, *6 6 <7@77?*6 < << E<XF 7:*6 -,2,5& 6" < 7*6< 777:*64<6 7 < *677 6 =*< 6<<<< < < < << 7 < <7 4 <<7*&<<77:*6 *60 7:*6 <77* 66< 7:*67<< 56<<>00<== = <<- > :*6 7 = 6 >00 <<<7:*6*6<6 ;** AB=A<B***67 7*=< 6 >00 = < 7:*6 - * *6< 7:*6 = = 6 < 7* < 6 6 >00 7*=<=7< 7*666 -=**<=<676>00 < 0 *@ 6 >00 < = 7 ** *@ 7@ 7 4 = 67 67@6*6 6>002 6 *6 *6 7 6 < < >00 =67(77?7*77* >00* (7 < (7<*6<<& 6==*7 *67*7<<6<7=66=7 < = $ < < = < 7:*6 7:*6 7:*667 6 >00- < 6>00*6<< *7 7 * 4 < < < *6 < < >00 7<7(779<* =*@<<-*@ *@ %

65 >00 < < *7*6>006<7(77< 6>00 3=@ D *% '* &&'%(2' &'3D#( '(@/ 3=@: &)* '% : &'%(* ( # ''(2;3)%%'2;3) / 3=%2"H2 %( : &'@">(' 2;3)%%')@/ +/+/./< %(%% &( #%' - = < *7( < 6 < 7-6 *7( * < 7 6 <<6> = <<<) *6< 7 ** << < 7 7 = *677< *( 7*=< *&* *6 7*6 4 7 << 6 <7*6<=*6*67< <*6 * *6 *6 * 4 *6=766* <. << << 7 *6 < = * << 7*6 < "6 2=< < C 5 * 77 *6= 6 <, < / * *=*) 6 * 7 *6*7 *6 < ** J = <* < 5 "*6<7*6=* < ==* E<F 6 7 < -< *677< ) 6 7< < 6 *6 < *6*6<76< 7 6< < < E

66 6 6= < * <*6J < 6 <, < 7:*6*6 <* << 7 7 7:*6 E7F << 7* EF*6*67:*6*67 7 << 6 =* 7:*6*6 7 <<= 5 < < 6 < 6 = <<=*6< =*( = * 7:*6*6 7 *6 7= 67 ** * 6 7:*6*6 7:*6*6 6 < <7 6-7 == < *6< *6 <<<6 = 6 7 < < 5 *6 7 6 < 7:*6*6 7 <= <= " 7< << &4 <&>00 < $< 6< << < <*6 (7 - < N (7 7 <7:*6*67 <6 6*7< *7(*7 4= <& 6 67*67*<*6<< & 5 < 6< <& < 7 7 < 2 *6<< (7 *6< >#I>.?I <76 4**7*6<6 >00 < 7:*6*6 <6 E *67* *!320F < <,*66*6 < *277<*6*:*6 6 *6 7* 6 6*:* 4 < *6 7:*6*6 * < 7 3*6Q7 6 <

67 @ 7 6 7*=<<6 & 5, 167 * 7 < 6 < 89 *, 167 =<<66767 < < *6< <7" <7*667 6 *O 67 - *6 67 <& =7< < 4 *=<*6*67 5 < & > < 6 E& F < 7 / * 7 37 < 6 < 7 <6 < 7 67 < N 7:*6 6 3< 6 7 7:*6*6 7@ 7. E * 7:*6F $ E*6*6 7:*6F- E <F " E7F& " <*7 < * 002&7 < 7:*6*6 *7 O* 37 < %J% <<6<66<7<6< 6 < $ ** < 6 = <* * 7777:*6*667<-67 < 6 O 7< 7 4 <*767 =** = = = *6 :7 << < 7 67 << 6 < =O=*77*4 767@<)676==< 6 < = <!7 7:*6*6 6 < = 67 7 *6 *<*6=66 &4=<< 6002& < 7 < *= 6 7 / 2<6 E/25F & < E=,2,5 *677F < = * / 6 6= *67 7 /25 <6- =* * < 002&7 *6 <6 G

68 4002&67E F6< & $ <<< =- = 6 0* * EJJGF 6 7* EHJJHF < <67*7:*6*6 7 < 7 < %T < H 7D == *66 = *6 = = < *6 7 < - 6 7(7< =*6 002&* < 3 7 <=7< < 6= 6 7 <<< * <<< = 6 <*6< <<6 67 <6<*6< *6 < 6 < <<< 6 *6< *O & <6 <6<-6(3!;3' *6 *7( < 6= $ E*6F 7<<6 6 3=* (')%(&( 5#%' (@/ 3= &'%* 3)' (#"%( #*'("% '/ 3=*)%: 2 : &'&&%% ( 2;3) 3)"% '%% #%' %( #*D '/ +/+/0/< %(%% %*( - 7 < *6 < < 6 =*6 << $ 99 5 < - *6 =?*6=*6HH H

69 0 HC *6 6 2< = ** 6 = - =*6 <<7 " &6 < < < < *677/<*667/= 6 < < 7<6 6 N* ->007:*6*67:*6*67 <<3*67 < 5 <= 7 < 6 75=<67 *6 = < 7 *6 6 7 < 67 7:*6*6 7 < *67?7<7:*6*67 6 6< 77 < O* < 7:*6=* * = * 6 7 *, 6 * 7 < 6 *6 < > 0< 06 6 < <<< *6*6<=7"*67 7 =* *7 >00 *6<7*7:*6*67 < 3 7 < >00 H < ; 7 6= < >00-7<*6 <<<=6*( )= 7=6 &*-& * * 7:*6*6 7 6 *6 < 6 < *6 < <76<<* 67 =& << *6 & * * 7<< ; >00%C 67 7%C 775<->00 7<< 6 7 *6 6 6< 7:*6* < < 6<66 7** D

70 (7<676< *6 7*6 >00 7 >00 < <) * & * 67<< <46** &7 *67, 6 5 *7 O*7 * < * 6= =77*75<6 6 * <<6 E= *F *67 < *6 =* 7 = $ *7 =* *6 ) *6*6 < = *666 3=* (')%((%*( (@ 3=%*( 3%' %2 &) 32*?3(2 G

71 +/-/%*: '#&'"%()("% '( ((% De VDAB stelde de voorbije jaren vast dat mensen met een medische, mentale, psychische of psychiatrische problematiek amper een baan vinden ondanks het volgen van de klassieke arbeidstrajectbegeleiding. In dit kader willen we de mogelijkheden onderzoeken voor initiatieven van arbeidszorg voor (ex-) psychiatrische patiënten voor wie tewerkstelling in het normaal economisch circuit te hoog gegrepen is. (p.70),%. F 6 & 7 =.....-?&:'B,> =C ) & > &?&B>.$%> =$##= &-?&3'B, &9 =..?&AEB,< >. &-?&@1B 56=A*67 B-<6<&7 E?,F << O =*@ K- = < - 6 << *6 7:*6*6 = 7:*6*6E;;F7 ;=L*I*66?, 7 7* ( 7* ?, 7< *6 7:*6*6 = 7:*6*6 7 < ***6 * J= 7:*6* 7 7 < *<<< G

72 - *677 *= 7 ** EF < 7 < <<6 * * = *6 <7 = 7 7EF45<<D&% <=L*6I< <*6 * 7 < << < / < * < <5-.=7< 7 7 << & < 7 6 *6 7:*6* = < 7*6 < 7 < *6< 7 6 <<;;7 < <7*<7*677??< 7 *6 < - H <* <75<<;;&7 < * < * 6 <- = 6 L I 5 < = * ( H 6 < *6 6 *6 * <77. < 7 7 <. * 7* = < 4 *6 7 *] <<699 <6 <. = 6 *6 7 6J6 < =* ) *6= =***=67*46 6 *677< < 5 < = 6 6 < *6< 7 <- < = 7< 3<=7< 7 < << "<7< 7 ( 3>;? < < 6 - *= *6 7 6 < 6 7 7< < 4 = <=< < *6 7*6 3< < 6 = <<E 5. 6F *6< =$ <*6 6 = = 99 O < G

73 47* *6*77<6*6 6= < - 6 *6 7*7 << 6< 6;6*6 7 5 < < 7* 6 =. 6=*6<) &. 6*7*<7 *6 =* * <7!* <7 < 6 7< 77<7 <. * <7 <<<<*6 5-. &, 6 < ) * <7 < *6 <7 = 7*67 99 << 4 <<<*6<<*6*6< *6 << < << ;; 7 < 6 < < 77 * <- 7 < &,*<65.*674*7E5.4F L <I6*7 7 *< *6 < 7 ( <7 L **6I &,>.? <7* 7- *6*67 < <76 6 <6 *6*6< < < * *- * < * =* <7*=<=*, 6<=*63>;? &4<63>;?I< -7 <=* 7*4 7* <, =6<< 6 <6<47*7<< 7 & < < * 7* 7* &" < < 6 6 <**7:*6*6<6 *6 /Q<*6 6*7 G

74 777:*6* *7 <**6= **2 * * * 7@ *6 :7 7@ 67 - ** 6 < =* 4 < < 6= *6 ) < 7 5 << < =6<<6=* -**L7I *6<)7:*6*6<6= *6 * < 6 * <7K- *6 7 =* L*I;=**< *6 99 <6 '* * *6 6 E <F 6 ) 7*3>;?-.>&7* *=* *6<76 = *. <676=7*6 * 6=<*6 4 56== = == *6 < <-< <** <6 6 < O< 3<5-.6< = = 6 < 7< *6 < 7 * 0 *6< 6 << 6 < *6 6 6 *66-7, = 6 < 6 * =. 7 < < * *6776*467 <7*6- )6<< < *6 = * <7 = 6 **6 G%

75 ** 7 ; *6 < = 5-. $ *6 * < *6 99 6< < " < 99 7 *6=6<<<=E5.,2, >;?F " < < *6<6 < =* < < $ 6<6**7L I <6 *<=*677 3= : &' ((% : &%33%% '?' ((&( & %( ("% ': (*(#& 2:% (''2 % 2;3)3)I%>2;3) 3) 2 % $( ')** ("% ' (: & / 26<< I6<<< 6 6 <=67*<<< <6. < *677< * =* -*6< *6*6<7*=<7 7:*6*6J=7:*6*67, < < 6 N 7?7 6 < << 7?-?7=* 4 < * 6 < G < 6 < < 77*=<7 6<7 E<HF?<<(& 7:*6*6 7@ *6 = *6 (& 76*7 47 = < 6 76<,6< 6= 7<<6&* G

76 / <6 77 < <6 6 - * 6* 6 *6< 7 7 = < 6-7<6<* 6*@ * 6 * 6 < 6*6 *==*@7? = 6 = * < - < = 6 6 < 2 * * 6*677 *=<6 *-6=<6 << =7< * E *@= = 67KF <=< * 3 << < = * < < =7< = *6< 7*&6 376<*66, 7<76*6- ( < ** 7* < 2 * 77 * * 6 & 6* 7* < < 3= : &'*((%!%5! "#%% )3 D %(%3)** :%''2:%%'(' %% 2 % 2;3)3)I%>2;3) 3)2 % *67 L* 67& * I ; *@5 <O :*6*6 7 "7 <C 7:*6*6 C J %C E7:*6*F G

77 = E <F 7:*6* = = < 6 0 = 6 < 7= =6<< 7< <6 6 < -6 = <6 < 66 < 77*==67,7:*6*6=7:*6* =, 6*7 < < 7<*67 <7 6, * 6 7:*6*6 =* << 6 * ; < 6:76< < < 6 < <6 * & <<- < 6 < ) 6 7:*6*6 << 6 7 *7-5 6 *6 6 L!*6 7 67& I 67&, 6 *6 7 7*6 6 < < 6) - 7=*= <*P7<7 < - < =*6< 0@*(7*=*=*667 < :*6 < 6 *@ 64=<0<7*99>00 *6< 7* =*6-7* =*6 < * 7 6 =*6 67) 77*7*67<Q>.?I <67:*6* -7*=*6*7=*6&7:*6*6 *:O<77:*6*67 4 7*6676<*6< < 6 =*6<*( E6 *6 =*F 3< =*6 77 *@ 7 *6 < E =< = 7 < 6F 67 *6< < EF(7 GG

78 -7*=<7O6=7*67 6 < 7 & *677 0<6 6 ; 7 67 < < <=*7 6/77*6 =*6 ** < 6 O <*677**,@%O99=*6 = E C < <F *6 < 7 = =G7*6*7Q7 7:*6*6=O 6 *: 7 3< 5<6 H 7 6=*6**7 $ 6;7 1 =*6&7:*6*6 * 0 EG 7F.7 EH7F- <6 O 6 6* < 7 < 6 5 O6*765.*67 4*77*=< ) * ;<7 7 < '*6 < 7**6 = 4 = =567 <<< 7*6 *677 /6*676=5*677 <<<=6 << 6< <4< *6*P7<66< << /> < Q- 7 =*6< < 7* = 67 < 6 3< *6< 7 < < 6 $7 6 6*6 *< < =67 3=C ('("% ''( ( 2;3)3)2 % ) &( ) '3)2%% '( (/ GH

79 $ < 7 < 6*7 < 7:*6*6 7 < < *6< - 7*=<*7( < 6*7 7:*6*6 J= 7 <7 <, 3< = * 7:*6*6 7 6 E C F 7 < 6*7 < 4 5.*674*7E5.4F< 7:* <77 < <6*7=* < 6*7 7:*6*6 7 < * 7 < 6=5656 *6*6777-=*7(< 6<7<7 7 <?*6*67:*6*6 7@ 7 <6*7(*=6 = 7< 6 7 *6 7= =*3<*76*7 < 7:*6*67 <6 =656 O = = 6 * 77* < 0-7* < 6 7:*6*6 6 * 7 6*7 < * E5 F 6 ^ 7* EF 7:*667*6 67 6*7-6776>00*6 7 <,676 = J= 7= *@- < 7:*6*6 7 *6 77 >00 7 6*67 4 < * ; 6 (7 < 7" <7 7766<< *6= 0 7< 6 6** 6 67*6 6 = 7 7< - < 67766*< < * 77 ** < <" <(7<*76*7 6!7"(7/<E!"/F4!"/<* 67 = < 6*77*=< < 7<*@<6*77:*6*6J=7 -*< N < < 6 6*7 N 7 *6 GD

80 < 67 7< " *< 7<6 ** 3=* (')%( *)*2 ' 2 % )(32#&% (2;3)3)I%>'( '2 % +/J/% '('#&'"%()("% '"% '3 3*"% ': &,7. & G G. H & 7.. & > ; &,?&@AB,!. 8#.. #?! " #B& >. & >?B&-?&1EB, *6<<<<*677< < 6 == < :*6*67 <6**=&&< -<<%7*6002 < 77 *677< 3< 6 =< , H

81 *67*6 6 7:*6* ** 6;002 6=77:*6*67 7* =*6< 6 7*=< *7 *677< < 6=,@>=E,;>F5<67 H 7 D < G == <6 7-7 G =**6<6 <6* <*6 7 < < 6 002& 7 7:*6* =. *666 * & 7 < J= 6 =@ 7 = 2** < =* 7 < G == <6 7 6 >00 * H DDD == <6 7_>00C 6 7<7**< 3 7 ** < < < <@*=<<- = 7-6 <<<*6= = 6 = 7 << * = < *6=*@7*7<< < " = 77 E 5 77 >00F 7:*6*6 <6..2I *6 < 7* 3 6 < = E < F * 7 <&7 ** - 7* <. << :G - 7* <<6* = :/ 7 < 7* * -<<<@<7< <6 < H

82 3<<<==* & >*3 >3%2)'(2 $2 %%($ ('%'$ %'(3 %' -=*6<7 *<7 < - * * >00 *6 *=*<< < =* 6 < < E* 6 6 >.? 6F << - 7* < 6 << 7 *= =* 7 << =* E < % 5*F 5 : ( >*3= * )( %% "%: 3* 3) %3)2;3)3)2 % -=**<6-6*@ 6 < 6 <<7< 7 *=* * 7 *6*6 7:*6*6 7 4 = 7*6 *<=<7-7 7@ *6*6 7 < 2 = <67-* =* (737 =**O<< *6=*67 5( (>*3= ) (: & %() %33* - =* 6 6 7:*6* 6 2 7I7:*6*67 *67*=< 6< :*6*6 :*67*4 7@ *6 7 * <*= 477<7@*E7F 7= 6 < << 6 < =*- 7*=< 7I < 7 = 7*6 =*- 7I < < 7= =* H

83 5 (>*3= (D)(*%% "%: 3*3) %3) 2;3)3)2 % : %2 %%("&#& -=* =6=@@7*-=* 7*6=67 < 67=&=<4** 7**& 6@ N 66<<*6< = 6 =Q < 6 7* *P < EF = 7 E *P 7*F =&7 * = E < 67J 6 6 *6 7@ F-< ***=*<6*< 7@ 62<67<67 *677<6"*7* <*67:*6*67:*6*6 < <<=*6< 5#>(>*3=23>&:%%% : "% '&:% ('%(( ))* *%>))* '( *) % - = =* 6= << 7 << 7*=< 7 7 *6*6 7:*6*6 7 < 4 7 7< <6 * < 7@ *677 <<<- O 7I<6 6=7< - 7I *6 7J * = < 7-6 < N =* 7 * 6 6= *6 ; :7 *6) 7-6=<< 6 * 5 6 *6 7*:! 6 *6< 6= " <6 6 6 * K" < *677 * **67<5<76 6 * = H

84 4 :7* 5 6 6= ** 7* 7 4 7* 7 *677< 6= LI < ** 7:*6*6 < 6 4 :7* 5 < E> F 7 4 = :< E :IF E *6*6 7:*6*6 7 <F << = <<*4**7= *6 67 = 7:*6*6 <6 4*7@ <6=777*6*=* 6- :< < **. I < : < 6 < 66 3<7** 5 3 = =* < O 7< << << * 7 *6 < 4 < <* ==*@77@<*O < 3= : &' (>( % )( (( ' 3)2 "3)%)*(%('#&'"%()("% '%2 %% (%(&% ')>D ( : &'* * (D%% "'(% '%"% '3 3* "% ': &/ 3= *3* ((')*((;2 %#3( (@ 5*6 7:*6*6 <6 6 ** 7 < <6 7:*6*6 7 <6< -<.22< 7= 6 2 < << ** < *67 <6 =* 7:*6 <<<"O< =E 7<6 7:*6*67 <* *67 F *O E O*7F6 7:*6*67 <E 7.22F H%

85 -*67*<=< 7 <6 7 *6 *7*6<<K*6<< 7= < @ 6* 5 < 7<*6 < < 7:*6*6 <6*67) &-2.2<<*< 6 <6<*7< -<L*I<67DDG <7<6*677<=7<< *6 <) < 7<<6 < 76 <6 7< 7 K5 L*I *6 <6*67*67)< J= * 6 = (7* =6<< 6 * &!< < * 6 6 < 62-7 * :*6*6 *6=:<6 6 *67 73<7 << 6 < =* <676< < &"<<**<.22-6=<=7<<7 3=%(' : &'*' "&)*"2;3) 3) "&)*"% > '$3%*?(%% % '( "% '%% 2 % 2;3)3)2 % & #'/!"#!"$%, 7:*6*6 * > < < 6 *677< 7*7*7 4 32> < 7 * *P7 < 6 7* # - < * <6 < 6 3 <*6 (7 6 32> < =*6 H

86 <* *677< 7*6 < ** 7* & -7 6<632>%6== 5 0*67 < 7 6<4 37 :*6*6 2* < DD 99 =*6 7:*6*6 <6 5 << 7<<<=*67:*6,632>< 7*7*O 6**< 6 *6 4 32> 6= D 77 7*6 <* N 6 < 7 <7* /- 6 < 6 2 <6 7*7 (7 =*6.7$7**6 7:*6*6@<*, **7 7 6 < *67-7:*6*6 66 < 6 7:*6* < < O *677< 4 < 632<77* ( 7 5 3< 32 0 <6 7 5 = < 6 7 < = 7= *6 * E< 5.*674*7<6F < *6 3< *6 7K- *@ <&7 67"<77* < 7 < * << 3=*%*: )>% 3)&3 * (2;3)%' 3) % ' 3=(*: &'(& 2 ('('" 2''% ' #&*(''%% )/ H

87 32*'#&'"%()("% ' ,+ 3 *6 6 < 6 < << <65= 6, N 6 > # E>#F >.?<E>.?F3>;?IN <<< * > 0< 06 E>00F 7 ; 7:*6*6 7 7 *6 5 7:*6*6676 < - > 0< 06 E % <F<*66<6>00 7 7**6 < = 67 7:*6 7:*6 7:* = *6 7 7 < <<*67:*67:*66737 *6 6 G >.?< E>.?F ># :*6*6 <6 E2F 7:*6*6 = <6 E..2F *6 7:*6*6 6 E5$F $ *6 7 *O <<7=-< =* 67 *6-<6<*6 < * 7 <7 *6 <"7<7 7 = 7:*6*6 7 6= <7- <67376 =< "7 77<< =6O*56 - *6 < 6 5 *6 *7 = < - * = 6 6 < 5 6- < * E<F = -0*677 7<< =7< < 6 5<6 << 7 6 < < 6 O 2 6 7,@ >= 7 D *6 << <6 <6< = 7:*6*6 7 >* < 7*77 *<** " < 6 * 7@*6 6 HG

88 - =7 6= 5 6 >00 ( < *6-67**6=67-7 O < 7 6*7 < 7:*6*6 7 3*6 = 7<>003<=6* 77* < ; 7 7 < 6 >00 7:*6*6 = <6, 66 = *6 *7 7:*6*6 7 < E'3 IF = *6 = = E!0.&F *6= 7*67:*6*6*!637 7:*6*6<6 0- < * *67 E3!F-*6 < ) D < 5 %% *6 %C 7 - * 7 << 3 *66 >00 7 < 3 *6 <<7<7*=7<<76 < *6@ 4 77* 67 <77==*<<'L> $< *6 7 *, O*7 *= *7 =6<< 665*7O*77 *6<7<7<3<7*<6*6 7 * 7:*6*6 7 "< >00==*@< <*;7<*7*6= 7<< 6 7 7<< *& 5 * < < - *677< 7*6 6 < 6 7@& = 7-7 7* < 6 5 *677:*6*6 7 - =7= = 7:*6*67 *677<? *6 * * 6 <6) HH

89 3 D ) *3* (( ) (% '2 %#3 '#& '"%()(%% ( / 3 D ) *3* ((2>% %% > ( 2 % 2;3)3)2 % / 2 3): &' %2*?3(2 (%//"%% ( % ' '"%()(3%> " *: '"%()((%'*: 32*?3(2 / 3 %2 %2 >* ) % &% % ' %% : &' %% &$ 3%)% ( *' *?3(2 2 % '*?3(2 / : &&' 2 2 %#3 '#& '"%()("% ' %2 #* %2 '%('&* ( 'D 3 ( #'"%()(3%> / : &'%'#&)(* '': ):%% ( $( 3 ':"#: &(3 %% '#&'"%()("% ':% ( %( "%3) *3* *'%*:(/ )&( ) 32*?3(2 :% ()2 %#3E( '%(5'%5%F*'%*:( %('#&'"%()(% ( ' %( )%'(323>3% 3*** "% %% #&"%()("% '/ %#3%2 %2%% %) 2("&%22>>3%( "%&/ ( "%& %2 : & 23 ( '#& '"%()("% ' &* '" :% (G( F@ D *% '* &&'%(2' &' 3D#( : & )* '% : &'%( * ( # ''( 2;3)%%'2;3) / %2" H2 %( : &'@ ">(' 2;3)%%' )@/ C (')%(&( 5#%' (@/ &'%* 3)' (#"%( #*'("% '/ HD

90 *)%: 2 : &'&&%% (2;3) 3)"% '%% #%' %( #*D '/ C (')%((%*( (@/ *( 3%' %2 &) 32*?3(2 / : &' ( (%! & %3 3%% '?' ( (&( &%% ("% ': (*(#&2:% ('' 2 %2;3)3)I%>2;3) 3)2 %$( ') ** ("% ' (: & / : &'*((%!"#!%%% )3 D * %( %3)** :%' '2:%%'(' %% 2 % 2;3)3)I%>2;3) 3)2 % / C ('("% ''( (2;3)3)2 %)&( ) '3)2%% '( (/ C (')%( *)*2 ' 2 % )(32 #&% (2;3)3)I%>'( '2 % / : &' (>( % )( (( ' 3)2 "3)% )* ( %( '#& '"%()("% ' %2 %% ( %(&%' ) >D ( : &' * * (D%% "'(% '%"% '3 3*"% ': &/ *3* ((' (@ ) *((;2 %#3 ( %(' : &' * ' "&)*" 2;3) 3)"&)*"% >'$ 3%*? (%% %' ( "% ' %% 2 % 2;3)3)2 % & #'/ *%*: )>% 3)&3 * (2;3)%' 3)"% ' *: &'(& 2 ('('" 2''/ D

Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam

Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam Richtlijnen, Zorgstandaarden en Generieke Modules: hulpmiddelen op weg naar Goede Zorg Ralph Kupka Hoogleraar Bipolaire Stoornissen VU Medisch Centrum, Amsterdam GGZ ingeest, Amsterdam Altrecht GGZ, Utrecht

Nadere informatie

Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg

Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg Boekenpodium Avondconferentie: Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie en zorg Walter Krikilion Garant Antwerpen 16 oktober 2012 Zingeving en spiritualiteit: een uitdaging voor therapie

Nadere informatie

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding

Nadere informatie

Met elkaar in gesprek over kwaliteitsverbetering en hoogspecialistische ggz. Door Ralph Kupka en Sebastiaan Baan

Met elkaar in gesprek over kwaliteitsverbetering en hoogspecialistische ggz. Door Ralph Kupka en Sebastiaan Baan Met elkaar in gesprek over kwaliteitsverbetering en hoogspecialistische ggz Door Ralph Kupka en Sebastiaan Baan Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGZ Sebastiaan Baan Netwerk LPGGz NIP NVvP Nederlands Huisartsen

Nadere informatie

Indicatiestelling voor de

Indicatiestelling voor de Indicatiestelling voor de Jeugd-GGZ Indicatiestelling voor jeugdigen met psychiatrische problematiek door Bureau Jeugdzorg in het kader van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en de Zorgverzekeringswet

Nadere informatie

jongeren. het beste in verdieping en

jongeren. het beste in verdieping en Aanbod Permanente vorming Academiejaar 2014 2015 Studiedomein: Psychologie en pedagogische wetenschappen Getuigschrift counseling in existentieel welzijn Getuigschrift gedragstherapie bij kinderen en jongeren

Nadere informatie

Debby Gerritsen. Kaf van Koren weten wat werkt

Debby Gerritsen. Kaf van Koren weten wat werkt Debby Gerritsen Kaf van Koren weten wat werkt Doelen UKON 1) Kennis ontwikkelen (=onderzoek) 2) Deze kennis delen en vertalen in praktische producten voor deskundigheidsbevordering (=onderwijs en opleiding)

Nadere informatie

Een nieuw wettelijk kader voor de geestelijke gezondheidszorgberoepen en voor de uitoefening van de psychotherapie

Een nieuw wettelijk kader voor de geestelijke gezondheidszorgberoepen en voor de uitoefening van de psychotherapie Een nieuw wettelijk kader voor de geestelijke gezondheidszorgberoepen en voor de uitoefening van de psychotherapie Impact voor klinisch psychologen en klinisch orthopedagogen in de gezondheidszorg. N.

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013

Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013 Multidisciplinaire richtlijn Werk en Ernstige Psychische Aandoeningen Kick off MMMensen met mogelijkheden 10 oktober 2013 Ellen Otto & Daniëlle van Duin Kenniscentrum Phrenos Ontwikkeling Richtlijn Achtergrond

Nadere informatie

GGzE centrum autisme volwassenen

GGzE centrum autisme volwassenen GGzE centrum autisme volwassenen GGzE centrum autisme volwassenen Centrum voor specialistische zorg, kennis en ontwikkeling op het gebied van autisme Informatie voor verwijzers >> GGzE centrum autisme

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

Lentecongres Vlaamse vereniging voor Psychiatrie

Lentecongres Vlaamse vereniging voor Psychiatrie Lentecongres Vlaamse vereniging voor Psychiatrie Henk Mathijssen 17 maart 2017 Voorstellen Diagnose bipolair 2 in 2014 Actief als vrijwilliger bij de VMDB Meegewerkt aan de zorgstandaard bipolaire stoornissen

Nadere informatie

Landelijke dag VMDB 18 maart Ontwikkelen en implementeren van Zorgstandaarden

Landelijke dag VMDB 18 maart Ontwikkelen en implementeren van Zorgstandaarden Landelijke dag VMDB 18 maart 2017 Ontwikkelen en implementeren van Zorgstandaarden Bestuurlijk akkoord Netwerk Kwaliteitsontwikkeling Het Netwerk Het netwerk is een samenwerkingsverband waarin partijen

Nadere informatie

Deeltijdbehandeling. Ouderen

Deeltijdbehandeling. Ouderen Deeltijdbehandeling Ouderen Deeltijdbehandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling, ondersteuning en begeleiding aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan

Nadere informatie

Indicatiestelling voor de

Indicatiestelling voor de Indicatiestelling voor de Jeugd-GGZ Indicatiestelling voor jeugdigen met psychiatrische problematiek door Bureau Jeugdzorg in het kader van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en de Zorgverzekeringswet

Nadere informatie

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Dr. Martina Bühring psychiater / medisch manager Altrecht Psychosomatiek Inhoud lezing Luisteren naar de patiënt,

Nadere informatie

Dagbehandeling. Ouderen

Dagbehandeling. Ouderen Dagbehandeling Ouderen Dagbehandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling, ondersteuning en begeleiding aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan Ouderen

Nadere informatie

In behandeling bij het NPI

In behandeling bij het NPI In behandeling bij het NPI Optimale begeleiding In behandeling bij NPI U ontvangt deze folder omdat u in behandeling gaat bij het NPI. Hierin leest u hoe we te werk gaan bij het NPI en wat u van ons kunt

Nadere informatie

Handboek Deltamethode Gezinsvoogdij. methode voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling van minderjarigen

Handboek Deltamethode Gezinsvoogdij. methode voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling van minderjarigen Handboek Deltamethode Gezinsvoogdij methode voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling van minderjarigen Colofon Handboek Deltamethode Gezinsvoogdij Uitgave # %& '()*++ )(', - Tekst. ' /0 1#23%' 14

Nadere informatie

) %* +, '* + #*%-* +. #* + / 0 %*1( %*$ 2 * 2 ** 2) ""-

) %* +, '* + #*%-* +. #* + / 0 %*1( %*$ 2 * 2 ** 2) - ! ""#$%&$ ' ( ) %* +, '* + #*%-* + ""#%&$ + #* + / 0 %*1( %*$ *%2) ""- 2 2 * 2 ** 2) ""- (! "#$!%%$"!&& '() #*+ '(, -$ " /0'- #$$ $(11$ $ -'( -$' ' $0 21,#(1 $(1$ $ 1( '# # # $$(11 -(3!'-45#**6"7 89- $&&$1

Nadere informatie

KWALITEITSONTWIKKELING GGZ

KWALITEITSONTWIKKELING GGZ KWALITEITSONTWIKKELING GGZ Kwalitatief goede zorg tegen aanvaardbare kosten Door Sebastiaan Baan Korte uitleg animatie: https://youtu.be/dl6n5hix2d Y 2 NETWERK KWALITEITSONTWIKKELING GGZ Landelijk Platform

Nadere informatie

The black-box ontmanteld: outcome als input voor continue kwaliteitsverbetering binnen de geestelijke gezondheidszorg

The black-box ontmanteld: outcome als input voor continue kwaliteitsverbetering binnen de geestelijke gezondheidszorg The black-box ontmanteld: outcome als input voor continue kwaliteitsverbetering binnen de geestelijke gezondheidszorg O. Peene (PhD) P. Cokelaere (MSc, MBA) V. Meesseman (MSc) Onze kernopdracht De gezondheid,

Nadere informatie

Al g e m e e n : O p a l o n z e a a n b i ed i n g en, a a n v a a r d i n g en, m ed ed el i n g en en o v er een k o m s t en v o o r o n d er s t a a n d e v er r i c h t i n g en z i j n u i t s l

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

Voorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie

Voorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie Voorbeeld Examen Inleiding in de Klinische Psychologie Woord vooraf: -Het examen is vrij uitgebreid en pittig. Dit is bewust gedaan zodat u vragen heef rond verschillende onderwerpen en aspecten van de

Nadere informatie

Mechelen 4 december 2012. CAG MOVI Seminarie. Workshop Tewerkstelling: iedereen mee, iedereen actief. Bijdrage OCMW Gent:

Mechelen 4 december 2012. CAG MOVI Seminarie. Workshop Tewerkstelling: iedereen mee, iedereen actief. Bijdrage OCMW Gent: CAG MOVI Seminarie Mechelen 4 december 2012 Workshop Tewerkstelling: iedereen mee, iedereen actief Bijdrage OCMW Gent: Enige (kritische) bedenkingen over de relatie Vlaanderen OCMW s aan de hand van het

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

Poliklinische behandeling

Poliklinische behandeling Poliklinische behandeling Ouderen Poliklinische behandeling Introductie Mondriaan Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van 65 jaar en ouder, die behoefte hebben aan behandeling,

Nadere informatie

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN

Evidence-Based Nursing. Bart Geurden, RN, MScN Evidence-Based Nursing Bart Geurden, RN, MScN Trends in Verpleegkunde Jaren 1980: Systematisch werken Focus op proces Jaren 1990: Verpleegkundige diagnostiek Focus op taal Aandacht verschuift van proces

Nadere informatie

Supported Employment modelgetrouwheid in Vlaamse arbeidsrehabilitatieprogramma s Knaeps J. & Van Audenhove Ch. GGZ-congres, 2012 Overzicht Inleiding Onderzoek Onderzoeksvragen Methode Analyse Resultaten

Nadere informatie

$%%%&'$%'$&&( ) *++ &,"$ ''*++%"%%& -$'./" ' " " 0.$&"%$" ".1*+"..1*/ (

$%%%&'$%'$&&( ) *++ &,$ ''*++%%%& -$'./ '   0.$&%$ .1*+..1*/ ( !" # $%%%&'$%'$&&( ) *++ &,"$ ''*++%"%%& -$'./" ' " " 0.$&"%$" ".1*+"..1*/ ( ".&.$2130.$%$($* $ $..$ &.$.$*%1*" &(./. $4("."$"3 &*$%%&2(&.$ 1$$$50 6".1** $"0.$%$$' $*&77,( 1*$ "'-$ $'," %.'"/.$2,,%$&*$.$&&

Nadere informatie

e-learning Research Reeks Digitaal portfolio De hype voorbij of optimisme met grenzen?

e-learning Research Reeks Digitaal portfolio De hype voorbij of optimisme met grenzen? e-learning Research Reeks 6 Digitaal portfolio De hype voorbij of optimisme met grenzen? ! "#!!$$ %!"!"&''!!!"!"" '! () * +,,,* * -. $ /0 1 3 45 6 708!9:&#'9 ;9!!!# 7/%9,

Nadere informatie

Poliklinische behandeling

Poliklinische behandeling Poliklinische behandeling Ouderen Poliklinische behandeling Introductie Mondriaan Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van 65 jaar en ouder, die behoefte hebben aan behandeling,

Nadere informatie

Een niet vrijwillige opname in het verpleeghuis

Een niet vrijwillige opname in het verpleeghuis Een niet vrijwillige opname in het verpleeghuis Ouderen Een niet vrijwillige opname in het verpleeghuis Introductie Op dit moment is uw dementerend familielid in behandeling bij Mondriaan Ouderen van Mondriaan.

Nadere informatie

DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG

DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG DETECTIE EN BEHANDELING VAN SUÏCIDAAL GEDRAG Multidisciplinaire richtlijn voor hulpverleners in de gezondheidszorg Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie (VLESP) COLOFON Auteurs: Saskia Aerts, Eva Dumon,

Nadere informatie

Visie Dimence Groep op VerpleGinG en VerzorGinG

Visie Dimence Groep op VerpleGinG en VerzorGinG Visie Dimence Groep op verpleging en verzorging Visie Dimence Groep op verpleging en verzorging De zorg verandert en vindt zoveel mogelijk thuis of dichtbij huis plaats. Er worden minder mensen opgenomen

Nadere informatie

Buitengewoon Delta. algemene informatie

Buitengewoon Delta. algemene informatie Buitengewoon Delta algemene informatie Buitengewoon Delta Delta Psychiatrisch Centrum is gespecialiseerd in diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met een psychische of psychiatrische aandoening.

Nadere informatie

Ambulante behandeling

Ambulante behandeling Ambulante behandeling Ouderen Ambulante behandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan Ouderen heeft verschillende

Nadere informatie

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen

Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen Redactie: Arno van Dam en Niels Mulder Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó 2008 Bohn Stafleu van Loghum,

Nadere informatie

Preventieve GGZ van vroeg tot later

Preventieve GGZ van vroeg tot later Rob Giel Onderzoekcentrum Preventieve GGZ van vroeg tot later Locatie: Mediant Geestelijke Gezondheidszorg, Helmertheater Broekheurnering 1050, 7546 TA Enschede Datum:13-12-2016 Tijd: 13.00-16.50 uur Preventieve

Nadere informatie

Generalistische basis ggz

Generalistische basis ggz Generalistische basis ggz Informatie voor verwijzers Generalistische basis ggz Met ingang van januari 2014 heeft Mondriaan, naast haar specialistische zorgaanbod, ook een aanbod in de generalistische basis

Nadere informatie

Gedragsactivatie GGZ Noord-Holland-Noord

Gedragsactivatie GGZ Noord-Holland-Noord Gedragsactivatie GGZ Noord-Holland-Noord Wij zijn daar waar onze klant wil slagen 11 april 2019 Leadexpert netwerk depressie Remco Hartman Agenda Doelstellingen vanuit expert netwerk depressie Zorgstandaard-herkenning

Nadere informatie

Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen. Promenzo werkt

Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen. Promenzo werkt Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en de Kempen Promenzo werkt Promenzo begeleidt en ondersteunt mensen met ernstige psychiatrische of psychische problemen bij het zoeken naar, vinden en behouden van

Nadere informatie

Alle winnende lotnummers voor de Oudejaarstrekking van 31 december. Hoge prijzen ,00

Alle winnende lotnummers voor de Oudejaarstrekking van 31 december. Hoge prijzen ,00 Alle winnende lotnummers voor de Oudejaarstrekking van 31 december Dit is de 875 e Oudejaarstrekking. Bekijk het bijbehorende prijzenpakket (url: /spel/prijzenpakket/oudejaarstrekking). Hoge prijzen 100.000,00

Nadere informatie

Dementiepoli. Ouderen

Dementiepoli. Ouderen Dementiepoli Ouderen Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Met deze folder willen we u en uw familieleden en/of verzorgers graag informeren over de gang van zaken bij de dementiepoli.

Nadere informatie

EBP: het nemen van beslissingen

EBP: het nemen van beslissingen EBP: het nemen van beslissingen EBP platform werkgroep Erica Baarends, Ergotherapie Ingrid Driessen en Xandra Gielen, Creatieve Therapie Saskia Duymelinck, Vepleegkunde Jacques Geraets, Fysiotherapie Michelle

Nadere informatie

Implementatie van IPS in Nederland: is het uitvoerbaar?

Implementatie van IPS in Nederland: is het uitvoerbaar? Implementatie van IPS in Nederland: is het uitvoerbaar? Resultaten van een implementatieonderzoek N. van Erp, F. Giesen, L. van Leeuwen, J. van Weeghel Trimbos-instituut 2006 1 Inhoud presentatie Wat houdt

Nadere informatie

Maak het waar met de cliëntenraad

Maak het waar met de cliëntenraad Maak het waar met de cliëntenraad Ouderen Maak het waar met de cliëntenraad Wat is de Cliëntenraad ouderen De cliëntenraad is een groep van vijf tot tien mensen die met de directeur overlegt over bepaalde

Nadere informatie

PERMANENTE VORMING IN DE GGZ

PERMANENTE VORMING IN DE GGZ PERMANENTE VORMING IN DE GGZ Doelgoep: Verpleegkundigen met minimum 2 jaar werkervaring in psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg. A. Deze voldoen aan de voorwaarden voor het behalen van de bijzondere

Nadere informatie

Bijlage 11: Stellingen voor focusgroepen activering. Thema s voor de focusgroepen activering

Bijlage 11: Stellingen voor focusgroepen activering. Thema s voor de focusgroepen activering Bijlage 11: Stellingen voor focusgroepen activering Thema s voor de focusgroepen activering Tekst door inleider : De thema s waarover in de focusgroep gediscussieerd wordt, zijn weergegeven in een overzicht.

Nadere informatie

REFLECTIEVE PRACTITIONER WETENSCHAPPELIJKE CLINICUS MISSIE SCIENTIST-PRACTITIONER NISPA. Hoe wordt je een scientist-practitioner?

REFLECTIEVE PRACTITIONER WETENSCHAPPELIJKE CLINICUS MISSIE SCIENTIST-PRACTITIONER NISPA. Hoe wordt je een scientist-practitioner? REFLECTIEVE PRACTITIONER Hoe wordt je een scientist-practitioner? 29 januari 2016 Boukje Dijkstra Inituïtie, fingerspitzengefühl, patiënt en zijn verschillen staan centraal, patiënt is uniek, geen standaard

Nadere informatie

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE

HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE HET WERKEN met GEZONDHEIDSPROFIELEN in de MANUELE THERAPIE Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Vrije Universiteit Brussel UMC St Radboud, Nijmegen NPi, Amersfoort 1 NVMT 4e LUSTRUM VAN HARTE PROFICIAT 2 WAAROM

Nadere informatie

Hulp bij zelfdoding. Informatie voor cliënten en hun familie/naasten

Hulp bij zelfdoding. Informatie voor cliënten en hun familie/naasten Hulp bij zelfdoding Informatie voor cliënten en hun familie/naasten Hulp bij zelfdoding GGz Breburg heeft in 2013 een Handreiking hulp bij zelfdoding vastgesteld. De handreiking is bedoeld voor de hulpverleners

Nadere informatie

30 maart 2017 Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag. #SP_reflex

30 maart 2017 Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag. #SP_reflex 30 maart 2017 Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag #SP_reflex Lancering Vlaamse richtlijn Detectie en Behandeling van Suïcidaal gedrag Basisprincipes in de zorg voor

Nadere informatie

Ambulante behandeling

Ambulante behandeling Ambulante behandeling Ouderen Ambulante behandeling Mondriaan Ouderen geeft behandeling aan mensen met psychische en psychiatrische problemen vanaf de derde levensfase. Mondriaan Ouderen heeft verschillende

Nadere informatie

Kan protocollair behandelen suïcide voorkomen?

Kan protocollair behandelen suïcide voorkomen? Inhoud Kan protocollair behandelen suïcide voorkomen? 1. Inleiding 2. Protocollen en richtlijnen 3. Bespreking en implicaties Kees van Heeringen Protocol versus richtlijn De vrijheid van handelen is bij

Nadere informatie

Deeltijdbehandeling. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Ouderen. voor geestelijke gezondheid

Deeltijdbehandeling. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Ouderen. voor geestelijke gezondheid Deeltijdbehandeling Informatie voor cliënten Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Deeltijdbehandeling De Divisie Ouderen is een onderdeel van Mondriaan. We verlenen hulp aan mensen van

Nadere informatie

Militaire Kliniek. Militaire Geestelijke Gezondheidszorg. Kliniek MGGZ Conner van Stee, BN 1e Verpleegkundige GGZ

Militaire Kliniek. Militaire Geestelijke Gezondheidszorg. Kliniek MGGZ Conner van Stee, BN 1e Verpleegkundige GGZ Militaire Kliniek Militaire Geestelijke Gezondheidszorg Kliniek MGGZ Conner van Stee, BN 1e Verpleegkundige GGZ 2 3 4 5 6 Nieuwe definitie van gezondheid (M. Huber) Kern is: gezondheid wordt gezien als

Nadere informatie

DOORBRAAKPROJECT ROM. Het begin van het einde. Williams,

DOORBRAAKPROJECT ROM. Het begin van het einde. Williams, DOORBRAAKPROJECT ROM Het begin van het einde Williams, 151124 Doorbraakproject ROM Project Trimbos-instituut in opdracht van het Landelijk Platform GGZ, de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, het

Nadere informatie

Dementiepoli. Mondriaan. Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen. Ouderen. voor geestelijke gezondheid

Dementiepoli. Mondriaan. Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen. Ouderen. voor geestelijke gezondheid Dementiepoli Informatie voor cliënten, familie en betrokkenen Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Dementiepoli Als je geheugen je in de steek laat... September 2011 Copyright Mondriaan

Nadere informatie

Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn

Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn 3 Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn De vijf ambulante teams van Altrecht Aventurijn zijn gevestigd in het Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn. Onze zorg is opgedeeld

Nadere informatie

Een niet vrijwillige opname in het verpleeghuis. Informatie voor familie. Ouderen. Mondriaan. voor geestelijke gezondheid

Een niet vrijwillige opname in het verpleeghuis. Informatie voor familie. Ouderen. Mondriaan. voor geestelijke gezondheid Een niet vrijwillige opname in het verpleeghuis Informatie voor familie Ouderen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Ouderen Niet vrijwillige opname 2 Niet vrijwillige opname Ouderen Waarom deze folder?

Nadere informatie

ROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting

ROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting ROM Light in Vlaanderen: de Tool voor Uitkomstenmeting Stefaan Baert Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid stef@vvgg.be 10 november 2011 Congres Routine Outcome Monitoring in de ggz Overzicht

Nadere informatie

Model cliëntendossier

Model cliëntendossier Model cliëntendossier Modelproduct van OKAB, Ondersteuning Kwaliteitszorg Alternatieve Behandelwijzen Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO INLEIDING In het kader van het project Ondersteuning

Nadere informatie

Patiëntendossier. Jac. van der Zaag

Patiëntendossier. Jac. van der Zaag Patiëntendossier Jac. van der Zaag Even voorstellen 1983-1988 Tandheelkunde, Universiteit van Amsterdam 1988-1990 specialisatie tandarts gnatholoog (NVGPT) 1990-2006 Algemene praktijk centrum Amsterdam

Nadere informatie

YUNECO GGZ-JEUGDNET VLAAMS-BRABANT

YUNECO GGZ-JEUGDNET VLAAMS-BRABANT YUNECO GGZ-JEUGDNET VLAAMS-BRABANT Programma Crisiszorg Yuneco ggz-jeugdnet Vlaams-Brabant YUNECO CRISISZORG We streven naar een transparante toegankelijke voorziening-overschrijdende crisishulp aan kinderen

Nadere informatie

BEVRAGING WERKVELD ERGOTHERAPIE IN DE PSYCHIATRIE

BEVRAGING WERKVELD ERGOTHERAPIE IN DE PSYCHIATRIE BEVRAGING WERKVELD ERGOTHERAPIE IN DE PSYCHIATRIE Geachte, Beste, Voor u ligt een bevraging m.b.t. uw werk als ergotherapie in de psychiatrie. Met deze bevraging willen wij graag meer zicht krijgen op

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: INLEIDING

HOOFDSTUK 1: INLEIDING 168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet

Nadere informatie

Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief

Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief Saskia Aerts saskia.aerts@preventiezelfdoding.be 7 november 2017 Klinische vragen Welke uitgangspunten en basisprincipes

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Competenties van de klinisch psycholoog. Ger Keijsers

Competenties van de klinisch psycholoog. Ger Keijsers Competenties van de klinisch psycholoog Ger Keijsers Onderwerpen 1. achtergrond 2. CanMEDS 3. competenties KP 4. themakaarten 5. waterscheiding 6. implementatie Achtergrond competentiegericht opleiden

Nadere informatie

Het Pi-manifest Kracht door persoonlijke groei & eigenheid

Het Pi-manifest Kracht door persoonlijke groei & eigenheid Inleiding Pi-groep is opgericht op 17 maart 2004. De visie die ten grondslag ligt aan het ontstaan van Pi-groep is in dit document vastgelegd. Met het vastleggen van de visie, missie en doelstellingen

Nadere informatie

UKJA in het landschap van de Vlaamse jeugdhulp en Geestelijke Gezondheid voor kinderen en jongeren. Dr. Linda Van Grootel Medisch diensthoofd UKJA

UKJA in het landschap van de Vlaamse jeugdhulp en Geestelijke Gezondheid voor kinderen en jongeren. Dr. Linda Van Grootel Medisch diensthoofd UKJA UKJA in het landschap van de Vlaamse jeugdhulp en Geestelijke Gezondheid voor kinderen en jongeren Dr. Linda Van Grootel Medisch diensthoofd UKJA Casus 5 Je werkt voor een opvang van jongeren die geplaatst

Nadere informatie

VERANDERINGEN BINNEN HET

VERANDERINGEN BINNEN HET VERANDERINGEN BINNEN HET VERPLEEGKUNDIG LANDSCHAP Verpleegkunde en Geestelijke Gezondheidszorg Trends Vermaatschappelijking van zorg Individualisering van zorg, patiënt wordt mondiger GGZ-problemen komen

Nadere informatie

DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID

DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID DE VIJF FUNCTIES BINNEN HET VERNIEUWDE MODEL GEESTELIJKE GEZONDHEID Functie 1 Activiteiten op het vlak van preventie; geestelijke gezondheidszorgpromotie; vroegdetectie, -interventie en -diagnosestelling

Nadere informatie

Het beheer van een elektriciteitsnet

Het beheer van een elektriciteitsnet Het beheer van een elektriciteitsnet Wouter Stekelenburg, Albert-Jan Yzelman 23-06-2003 1 Inleiding In dit verslag gaan we er ons over buigen, hoe we zo efficient mogelijk bepaalde vastgezette middelen

Nadere informatie

Marie-Rose Morel 26 augustus februari Christian Morel jr 5 januari juni 2013

Marie-Rose Morel 26 augustus februari Christian Morel jr 5 januari juni 2013 Marie-Rose Morel 26 augustus 1972 8 februari 2011 Christian Morel jr 5 januari 1978 15 juni 2013 LOK pneumo 16 december 2014 Wat er is gebeurd, is wat het was. Wat je ermee doet, is wat het is. Olaf Hoenson

Nadere informatie

Opleiding Psychologie Masterroute KP

Opleiding Psychologie Masterroute KP Opleiding Psychologie Masterroute KP Master Your Talent 19 november 2012 Ineke Wessel Contact Twee coördinatoren Wiljo van Hout Ineke Wessel Eén e-mailadres: Mastercoordinator-K@rug.nl Wetenschappelijke

Nadere informatie

EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN

EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN EVIDENCE BASED WERKEN MET E-HEALTH: BIJ ELKE CLIËNT? PROF. DR. ANNEMIEKE VAN STRATEN 2 Hoogleraar Klinische Psychologie VU POH- GGZ in huisartsenpraktijk 3 E-health Wat bedoel ik daarmee? 4 Uitgangspunt:

Nadere informatie

24 APRIL 2013. - Ministerieel besluit. tot vaststelling van de criteria voor erkenning. waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde

24 APRIL 2013. - Ministerieel besluit. tot vaststelling van de criteria voor erkenning. waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde 24 APRIL 2013. - Ministerieel besluit tot vaststelling van de criteria voor erkenning waarbij de beoefenaars van de verpleegkunde gemachtigd worden de bijzondere beroepstitel te dragen van verpleegkundige

Nadere informatie

Positieve Psychologie Interventies

Positieve Psychologie Interventies Positieve Psychologie Interventies PPI bij patiënten met bipolaire stoornis in de euthyme fase Melissa Chrispijn AIOS psychiatrie KenBiS Klinisch Wetenschappelijke Vergadering 16 december 2016 Inhoud Achtergrond

Nadere informatie

ACT en Authenticiteit

ACT en Authenticiteit ACT en Authenticiteit Weg met het keurslijf, ruimte voor jezelf. Datum: 25-09-2015 Door: Tim Batink Locatie: Bussum even voorstellen Tim Batink, MSc GZ-Psycholoog i.o., Cognitief Gedragstherapeut VGCt,

Nadere informatie

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch

Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch Post-hbo opleiding cognitief gedragstherapeutisch werker Volwassenen en ouderen mensenkennis Van onze klinisch psycholoog heb ik een groep cliënten overgenomen, bij wie ik de instrumenten uit de opleiding

Nadere informatie

Informatiefolder voor cliënten: programma van het SAS-cluster Meer informatie: www.ggzwnb.nl

Informatiefolder voor cliënten: programma van het SAS-cluster Meer informatie: www.ggzwnb.nl PROGRAMMA VAN HET SAS-CLUSTER OVER DEZE FOLDER Deze cliëntenfolder geeft u informatie over het programma van het SAS-cluster van GGZ WNB. Ook staan er algemene afspraken in, bijvoorbeeld over vertrouwelijkheid,

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 Preventie 67 1 Inleiding 67 2 Praktijkoverwegingen 69 3 Wetenschappelijke onderbouwing 78 4 Aanbevelingen 87 Noten 90 Literatuur 90

Hoofdstuk 4 Preventie 67 1 Inleiding 67 2 Praktijkoverwegingen 69 3 Wetenschappelijke onderbouwing 78 4 Aanbevelingen 87 Noten 90 Literatuur 90 Inhoud Voorwoord 9 Hoofdstuk 1 Inleiding 11 1 Inleiding 11 2 Visie 12 3 Dwang 13 4 Drang 14 5 Doel van de richtlijn 16 6 Doelgroep 16 7 Patiëntengroep 16 8 Werkwijze 17 9 Leeswijzer 18 Noten 20 Literatuur

Nadere informatie

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence

Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Evidence Based Practise versus Practice Based Evidence Dr. John Verhoef (Lector) Lectoraat Eigen Regie Hogeschool Leiden, Cluster Zorg verhoef.j@hsleiden.nl Waar hebben we het over? Evidence Based Practice

Nadere informatie

Bewezen effectief werken. Korte introductie

Bewezen effectief werken. Korte introductie Bewezen effectief werken Korte introductie Gert van den Berg Brussel, 20 maart 2018 Programma Evidence-based werken Werken aan verbetering Databank en Commissie * Voorbeelden Verdere ontwikkeling 2 Achtergrond

Nadere informatie

> Kennisagenda MIND _. Wensen voor aandoeningsoverstijgend onderzoek van GGz-cliënten en hun naasten

> Kennisagenda MIND _. Wensen voor aandoeningsoverstijgend onderzoek van GGz-cliënten en hun naasten > Kennisagenda MIND _ Wensen voor aandoeningsoverstijgend onderzoek van GGz-cliënten en hun naasten Concept Kennisagenda korte versie Mei 2017 1 Inleiding De Kennisagenda MIND beschrijft welke wensen voor

Nadere informatie

Gerontopsychiatrie in de VVT sector

Gerontopsychiatrie in de VVT sector Voor patiënten vormt multimorbiditeit vooral een probleem als deze gepaard gaat met beperkingen in het dagelijks functioneren en met verlies van vitaliteit. Wanneer dat het geval is, staat de zorgverlening

Nadere informatie

KLINISCH NEUROPSYCHOLOOG (M/V) 75% tewerkstelling

KLINISCH NEUROPSYCHOLOOG (M/V) 75% tewerkstelling Je functie Als klinisch neuropsycholoog werk je binnen de doelgroep organische psychiatrie. Je voert zowel diagnostische, therapeutische als wetenschappelijke activiteiten uit. Je brengt het (neuro)psychologisch

Nadere informatie

Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224

Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224 Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224 Version 1/2013 Uitdagingen in de gezondheidszorg Als professionele zorgaanbieder

Nadere informatie

DEPRESSIE, ANGST en MUCOVISCIDOSE

DEPRESSIE, ANGST en MUCOVISCIDOSE KLINISCHE VERHOOGDE WAARDEN KLINISCHE VERHOOGDE WAARDEN DEPRESSIE, ANGST en MUCOVISCIDOSE GIDS VOOR MUCO HULPVERLENERS CLINICI INTERNATIONALE RICHTLIJNEN VOOR DEPRESSIE EN ANGST BIJ CYSTIC FIBROSIS De

Nadere informatie

Samen met de kinderartsen

Samen met de kinderartsen Samen met de kinderartsen L.H.M. Berg, kinder- en jeugdpsychiater GGNet Jeugd Indeling Visie beroepsvereniging (NVvP) op plaatsbepaling van psychiatrie Aanvulling afdeling Kinder en Jeugd Casus 5-jarige

Nadere informatie

Historiek en vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg

Historiek en vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg Historiek en vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg Info avond SEL Waasland 24 mei 2012 Sint-Niklaas Stefaan Baeten Directeur psychiatrisch centrum Sint-Hiëronymus Historische context

Nadere informatie

Pioniers in place making

Pioniers in place making Habi_deel_omslag lupi 5-3-2007 16:52 Pagina 1 Vernieuwend Ruimtegebruik Pioniers in place making Proeftuin IJburg Tineke Lupi Annemarijn Walberg Sako Musterd !"#$ %& '()*+, #'-.&/.. 0#'-.&/./ 12!3 4"""3!3

Nadere informatie

Studentenbrochure Mobiel Crisisteam Noolim

Studentenbrochure Mobiel Crisisteam Noolim Studentenbrochure Mobiel Crisisteam Noolim INTRODUCTIEBROCHURE VOOR STUDENTEN MOBIEL CRISISTEAM NOOLIM 1 VOORSTELLING VAN MOBIEL CRISISTEAM 1.1 Noolim Noolim - het netwerk Geestelijke Gezondheidszorg Oost-Limburg

Nadere informatie

KIND & jeugd Noord-Limburg

KIND & jeugd Noord-Limburg KIND & jeugd mburg Noord-Li nleiding Kind&Jeugd Oost Brabant in transformatie Op 1 januari 2015 is de nieuwe Jeugdwet ingegaan. Vanaf die datum valt de zorg en ondersteuning voor kinderen en jongeren onder

Nadere informatie

PersonaCura. Uw specialist in persoonlijkheid & gedrag bij senioren

PersonaCura. Uw specialist in persoonlijkheid & gedrag bij senioren PersonaCura Uw specialist in persoonlijkheid & gedrag bij senioren Inleiding We willen allemaal oud worden, maar het liever niet zijn. Ouder worden betekent immers omgaan met verlies van gezondheid, van

Nadere informatie

Position paper Organisatie van zorg voor SOLK

Position paper Organisatie van zorg voor SOLK Position paper Organisatie van zorg voor SOLK NOLK, September 2013 Samenvatting Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) zijn klachten die na adequaat medisch onderzoek niet of niet

Nadere informatie