Cieluid maken en. horen
|
|
- Cecilia Sanders
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 sn 1 M 1 w
2 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid 1 Cieluid maken en horen Edwin heeft zijn eigen stem opgenomen. Als hij het bandje afspeelt, merkt hij dat zijn stem heel anders klinkt dan hij gewend is. Weet jij hoe dat komt? Geluidsbronnen In de natuur kom je allerlei geluiden tegen. Denk maar eens aan het rommelen van de donder, het ruisen van de zee en aan dierengeluiden. Ook mensen veroorzaken geluid. Ze praten, maken muziek en steken vuurwerk af. Het zijn allemaal voorbeelden van geluidsbronnen. Muziekinstrumenten en luidsprekers zijn door mensen gemaakte geluidsbronnen. Je stem is een belangrijke natuurlijke geluidsbron waarmee je kunt communiceren (afbeelding 1). Geluid ontstaat door de trillingen in een geluidsbron : - Bij je stem zijn het de stembanden die trillen. afbeelding 1.À. - Bij een luidspreker is het de conus die trilt. aa nprijzende commu nicatie - Bij een gitaa r zijn het de snaren die trillen. Van geluidsbron naar je oren Een Luidspreker maakt van een elektrisch signaal een geluidssignaal. In afbeelding 2 is getekend hoe het geluid van een luidspreker zich verspreidt. De conus van de luidspreker beweegt snel heen en weer. Daardoor wordt de lucht rond de conus afwisselend iets samengeperst (waardoor de luchtdruk stijgt) en iets 'verdund' (waardoor de luchtdruk daalt). Deze drukveranderingen bewegen in alle richtingen bij de luidspreker vandaan. afbeelding 2 llldrukveranderingen bij een luidspreker: va n bron naar ontvanger -126 bron (luidspeker) tussen stof (lucht) ontvanger (oor)
3 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid Je kunt een geluid alleen ho ren als er een tussenstof (medium) is. Dit is een stof waardoor de trillingen zich kunnen verplaatsen van de geluidsbron naar je oren. De meeste geluiden berei ken je oren via de lucht. Maar geluid kan zi ch ook verplaatsen door een vloeistof of een vaste stof. Het geluid van je stem hoor je bijvoorbeeld niet alleen 'buitenom' (via de lucht), maa r ook 'binnendoo r' (via je schedel). Daardoor klinkt je eigen stem op een bandje anders dan je gewend bent. Geluid heeft tijd nodig om zich door een stof te verplaatsen. Hoe snel het geluid zich verplaatst, verschilt van stof tot stof. In lucht is de geluidssnelheid ongeveer 340 meter per seconde. Rekenen met de geluidssnelheid Geluid heeft tijd nodig om een bepaalde afstand af te leggen. Als je die tijd kent, kun je uitrekenen hoe ver de geluidsbron bij je vandaan was. Dat doe je met de formule: afstand = (geluids)snelheid x tijd of in symbolen: S = V t Als je de geluidssnelheid v invult in meter per seconde en de tijd tin seconde, vind je de afstand sin meter. In tabel 1 kun je zien hoe groot de geluidssnelheid in verschillende stoffen is. T tabel 1 de geluidssnelheid in vaste stoffen, vloeist offe n en gassen stof vaste stof been ( massief) 3,0 been (poreus) 2,6 beton 4,3 geluidssnelheid (km/s) glas 4,0-4,5 ijs 3,3 kurk 0,5 rubber 0,05 staal 5, 1 vloeistof alcohol 1,17 water (0 () 1,40 water (20 () 1,48 zeewater 1,51 gas helium 0,965 koo lstofdioxide 0,259 lucht (0 C) 0,332 lucht (20 ( ) 0,343 Voorbeeld Inge ziet in de verte de bli ksem inslaan. Ze telt drie seconden voor ze de donder hoort. Hoe groot is de afstand van Inge tot de blikseminslag? De afstand tot de blikseminslag is: S = V t s = 340 x 3 = 1020 m "" 1 km Bij de berekening mag je de tijd die het licht van de flits nodig heeft om bij je ogen te komen, verwaarlozen. De lichtsnelheid is namelijk heel groot. Geluid horen In afbeelding 3 is het inwendige van een oor getekend. Als de geluidstrillingen het oor bereiken, zal het trommelvlies mee gaan trillen. - Het trommelvlies beweegt naar buiten als de luchtdruk bij A lager wordt. - Het trommelvlies beweegt naar binnen als de luchtdruk bij A hoger wordt. Op die manier trilt het trommelvlies mee met de veranderingen in de luchtdruk. & afbeelding 3 het inwendige van je oor 127
4 -128 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid Extra De stem Ons 'spraakorgaan' bestaat uit de stembanden (de trillingsbron) en holten waarin het stemgeluid wordt versterkt ( afbeelding 4). Als je spreekt, persen je longen lucht door de stemspleet: een smalle opening tussen je stembanden (afbeelding 5). Hierdoor beginnen je stembanden te trillen. Met spiertjes kun je de spanning van je stembanden veranderen. Zo kun je de toonhoogte van je stem rege- De gehoorbeentjes brengen de trillende beweging van het trommelvlies over op de vloeistof in het slakkenhuis. Daarbij wordt het geluid versterkt. In het slakkenhuis worden de trillingen door de gehoorcellen 'vertaald' in elektrische signalen. Deze signalen worden via de gehoorzenuw doorgegeven naar de hersenen. Pas als je hersenen die signalen ontvangen, word je je van het geluid bewust: je hoort het geluid. ~ Maak nu de opgaven in je werkboek. len. Door de vorm van je mondholte te veranderen kun je het geluid van je stembanden vervormen. Zo kun je verschillende klanken maken. Maak bijvoorbeeld eerst een lange a-klank ('aa') en dan een lange o-klank ('oo'). Je voelt de vorm van je mondholte dan veranderen. Je kunt trouwens ook klanken maken zonder je stembanden te gebruiken. Dat doe je bijvoorbeeld als je een 's' of een 't' maakt. & afbeelding 4 je spraakorgaan & afbeelding 5 Zo werken je stembanden.
5 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid 2 Toonhoogte en frequentie Ilse stemt haar gitaar door een stemvork te gebruiken. Ze slaat de stemvork aan en zet hem op de klankkast. Deze versterkt dan het geluid. Weet jij welke snaar dezelfde toon geeft als haar stemvork? Snaarinstrumenten Snaren worden gebruikt in allerlei muziekinstrumenten. Een viool heeft bijvoorbeeld vier snaren, een gitaar heeft er zes (afbeelding 6) en een piano zelfs meer dan honderd. Als je een snaar laat trillen, geeft hij een bepaalde toon. De hoogte van die toon hangt af van: - de dikte van de snaar: hoe dikker de snaar, des te lager de toon; - de lengte van de snaar: hoe langer de snaar, des te lager de toon; - de spanning van de snaar: hoe lager de spanning, des te lager de toon. Een snaarinstrument wordt gestemd door de snaren de juiste spanning te geven. Voor het bepalen van de juiste toonhoogte kun je een stemvork gebruiken..à afbeelding 6 Een gitarist verandert de too nhoogte doo r Frequentie de snaarlengte te veranderen. Als je een stemvork aanslaat, beginnen de benen van de stemvork te trillen (afbeelding 7). Het aantal trillingen per seconde wordt de frequentie (f) van de trilling genoemd. De frequentie wordt gemeten in hertz (Hz). Een door muzikanten veel gebruikte stemvork heeft een frequentie van 440 Hz. De benen van de stemvork bewegen dus 440 keer per seconde heen en weer als je hem aanslaat. De op een na laagste snaar van een gitaar geeft, als hij goed gestemd is, een toon met een frequentie van 440 Hz. De toonhoogte van een geluid wordt bepaald door de frequentie van de trilling. Hoe hoger die frequentie, des te hoger de toon die je hoort. Een stemvork van 440 Hz geeft bijvoorbeeld een hogere toon dan een stemvork van 128 Hz. afbeelding 7 De trille nde stemvork brengt het water flin k in beweging. 129
6 -130 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid afbeelding 8 Ä het golfspoor van een trillende stemvo rk op een beroete plaat - Frequentie en trillingstijd De benen van een trillende stemvork bewegen om een evenwichtsstand heen en weer. Dat kun je zichtbaar maken met een stemvork waaraan een stift bevestigd is. Sla de stemvork aan en trek de stift over een beroete glasplaat. Je ziet dan een golfspoor ontstaan. In afbeelding 8 zie je een stukje van zo'n golfspoor. Tussen A en B heeft de schrijfstift één volledige trilling uitgevoerd. De tijd die voor één trilling nodig is, wordt de trillingstijd (T) genoemd. Als de frequentie van de trilling 80 Hz is, maakt de stemvork 80 trillingen per seconde. Eén trilling duurt dan 1/ 80 seconde. Met andere woorden: 1 trillingstijd = frequentie Of in symbolen: 1 T=-- f Voor de frequentie (!) geldt dus: 1 f= - T De oscilloscoop Met de opstelling in afbeelding 9 kun je geluidstrillingen onderzoeken. De opstelling bestaat uit een oscilloscoop, waarop een microfoon is aangesloten. De microfoon zet de drukverschillen van het geluid om in elektrische trillingen. De oscilloscoop geeft deze trillingen vervolgens op het scherm weer. In afbeelding 9 zie je hoe het geluid van een stemvork wordt weergegeven. Dit komt overeen met het golfspoor op de beroete plaat van afbeelding 8. afbeelding 9 ~ het geluid van een stemvork op een oscilloscoopscherm
7 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid Het frequentiebereik van je gehoor Geluid met een heel hoge of een heel lage frequentie kun je niet horen. De meeste mensen van jouw leeftijd kunnen tonen horen tussen 20 Hz en Hz. Deze tonen liggen binnen het frequentiebereik van je gehoor (afbeelding 10). Als je ouder wordt, wordt het frequentiebereik van je gehoor kleiner. Vooral hoge tonen kun je dan minder goed horen. Je gehoor kan ook slechter worden door te lang naar te hard geluid te luisteren. Daarover lees je meer in paragraaf 4. Met een toongenerator kun je de frequentie van een toon zelf instellen. Als je een luidspreker of koptelefoon op de toongenerator aansluit, kun je het frequentiebereik van je gehoor bepalen. k1okodil b uinvis vlefrmuis i roe dborsl e h nd l mens 1 -<1111 afbeelding 10 Het frequentiebereik va n het gehoor van de mens en enkele dieren > frequentie (Hz) IJ Maak nu de opgaven in je werkboek. Extra Ultrasoon en infrasoon geluid Tonen zijn soms flink hoger dan Hz. Geluid met een frequentie hoger dan Hz wordt ultrasoon geluid genoemd. Mensen kunnen dit geluid niet horen, maar sommige diersoorten wel. Honden horen een ultrasone fluittoon van Hz bijvoorbeeld zonder moeite. Vleermuizen en dolfijnen maken regelmatig ultrasone geluiden. Door te luisteren naar de echo's van deze geluiden kunnen ze hun omgeving waarnemen. Vleermuizen sporen op deze manier insecten op (afbeelding 11). In ziekenhuizen wordt ultrasoon geluid gebruikt om echo's te maken. Geluid met een lagere frequentie dan 20 Hz wordt infrasoon geluid genoemd. Het is geluid dat je niet kunt horen, maar wel kunt voelen als het hard genoeg is. Olifanten kunnen door middel van infrasoon geluid over grote afstanden met elkaar communiceren. -<1111 afbeelding 11 de vleermui s op jacht
8 -132 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid 3 Geluidssterkte De politie onderzoekt regelmatig of scooters niet te veel Lawaai maken. Hoe wordt zo'n onderzoek uitgevoerd? De amplitude van een trilling Hoe harder je een stemvork aanslaat, des te heviger zullen de benen van de stemvork gaan trillen. De drukverschillen in de omringende lucht worden dan ook groter. Dat kun je zien op het scherm van een oscilloscoop. Bekijk de twee foto's in afbeelding 12 maar eens: op de bovenste foto is een luide toon te zien, op de onderste een zachte toon. Als de maximale uitwijking of amplitude van een trilling groter wordt, neemt de geluidssterkte toe. De decibelschaal Hoe sterk een geluid is, kun je weergeven op de decibelschaal. In tabel 2 zie je hoe groot de geluidssterkte in verschillende situaties is. De eenheid van geluidssterkte is de decibel (db) (afbeelding 13). Het apparaat waarmee je de geluidssterkte meet, heet een geluidssterktemeter, meestal decibelmeter genoemd. afbeelding 12.À De bovenste toon klin kt luider dan de onderste. Met een decibelmeter kun je nagaan hoeveel geluid een scooter maakt. De geluidssterkte moet daarbij op een vaste afstand van de uitlaat worden gemeten. Dat is nodig omdat de geluidssterkte afhangt van de afstand tot de geluidsbron: op twintig centimeter van de uitlaat meet je een grotere geluidssterkte dan op tachtig centimeter. T tabel 2 de geluidssterkte in verschillende situaties voorbeeld pijngrens: straalmotor op 25 m startend straalvliegtuig op 50 m toeterende auto op 2 m betonboor op 1 m helikopter op 30 m passerende trein op 25 m passerende bromfiets op 7,5 m stofzuiger op 1 m geluidssterkte in db voorbeeld geluidssterkte in db klas aan het werk 60 woonstraat overdag 50 koelkast op 1 m 40 fluisterende leerling 30 ruisende bladeren 20 ademende leerling 10 gehoordrempel 0
9 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid Een geluidssterkte van O db betekent niet dat er geen geluid is. Het geluid is echter zo zwak dat je het net niet kunt horen. De db{a)-schaal Onze oren zijn niet voor alle frequenties even gevoelig. Dat blijkt uit de grafiek van afbeelding 14. In deze grafiek is de gehoordrempel ingetekend. Dit is de geluidssterkte waarbij je het geluid net begint te horen. Je ziet dat deze gehoordrempel niet voor alle frequenties gelij k is aan O db. Uit de grafiek blijkt dat je gehoor het gevoeligst is voor de tonen in het midden van je frequentiebereik. Voor lage en erg hoge tonen is je gehoor lang zo gevoelig niet. Deze tonen lijken daardoor minder sterk dan ze in werkelijkheid zijn. Ook de pijngrens ligt niet voor alle frequenties even hoog. De pijngrens is de geluidssterkte waarbij je oren pijn beginnen te doen. De meeste decibelmeters hebben een A-filter. Dit filter maakt de meter minder gevoelig voor lage en erg hoge frequenties. De meter kan op die manier de geluidssterkte nabootsen die we met onze oren waarnemen. Als je het A-filter gebruikt, moet je de geluidssterkte opgeven in db(a). Bij tonen van 500 tot Hz verschillen de db(a)-schaal en de db-schaal nauwelijks van elkaar. Maar bij lage en heel hoge tonen is de geluidssterkte in db(a) lager dan de geluidssterkte in db. Bij metingen om geluidshinder vast te stellen wordt altijd de db(a)-schaal gebruikt..à. afbeelding 13 De ee nheid van geluidssterkte, de bel, is genoem d naar Alexa nder Graham Bell ( ), de uitvinder van de telefoon. Het voo rvoegsel de ci betekent ee ntiend e. Rekenen met decibellen Met de decibelschaal is iets bijzonders aan de hand. Dat merk je als je de geluidssterkte in het muzieklokaal meet. Als één leerling zingt, schommelt de geluidssterkte rond 55 db. Maar als er 32 leerlingen tegelij k zingen, wordt de gemiddelde geluidssterkte in db niet 32 x zo groot. Je meet 'slechts' een geluidssterkte van gemiddeld 70 db. Als het aantal geluidsbronnen wordt verdubbeld, wordt de geluidssterkte dus niet 2 x zo groot. Hoe groot de geluidssterkte wel wordt, kun je berekenen met de volgende rekenregel: Als het aantal geluidsbronnen 2 x zo groot wordt, neemt de geluidssterkte met 3 db toe. co 140 :::,., :g ~-- pijngrens, V ~ ~ 100 :::, QJ 0, Î 80..,.. afbeelding 14 de pijngrens en de gehoordrempel ' '\. '\. "', gehoordrempel ' '..._... V > frequentie (Hz ) / î -133
10 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid 1 violist: 70 db 2 violisten: 73 db 4 violisten: 76 db 8 violisten: 79 db afbeelding 15 À een bosje violen Je kunt deze regel alleen gebruiken als alle geluidsbronnen ( ongeveer) even veel geluid maken en op (ongeveer) dezelfde afstand staan. Extra Het audiogram Als een arts vermoedt dat je gehoor beschadigd is, kan deze van beide oren een audiogram laten maken. Op een audiogram kun je zien hoeveel je gehoordrempel afwijkt van de normale waarde. Het audiogram wordt als volgt gemaakt (zie afbeelding 16). Via een koptelefoon krijg je een toon te horen, bijvoorbeeld van 500 Hz. De geluidssterkte van deze toon wordt steeds met 5 db verminderd. Je moet dan aangeven wanneer je de toon niet meer hoort. Op die manier wordt je gehoordrempel voor een toon van 500 Hz bepaald. Daarna gebeurt hetzelfde voor een aantal andere frequenties tussen 250 Hz en 8000 Hz. In afbeelding 17 zie je het resultaat van zo'n serie metingen in een audiogram weergegeven. Je ziet dat er een gehoorverlies is voor hoge tonen Voorbeeld Op tien meter afstand van een concertpodium wordt de geluidssterkte gemeten (afbeelding 15). Als er één violist speelt, is de geluidssterkte 70 db. Welke geluidssterkte wordt gemeten als er een groep van acht violisten aan het spelen is? Het aantal decibellen is bij: - één violist: 70 db - vier violisten: 76 db - twee violisten: 73 db - acht violisten: 79 db Dus bij acht violisten wordt een geluidssterkte gemeten van 79 db. ~ Maak nu de opgaven in je werkboek. À afbeelding 16 Zo wordt een audiogram gemaakt. --> fre quentie (Hz) , '\ \. '\ '\ I'\.. À afbeelding 17 Dit audiogram toont een gehoorverlies voor hoge to nen ai' "Cl 20 ~..., 30 ~ ~ 40 ~ ::, 50], 60 t
11 - BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid 4 Geluidsoverlast bestrijden Om geluidsoverlast te bestrijden wordt soms een geluidsscherm geplaatst of worden er bomen geplant. Zou dat inderdaad helpen? Schadelijke geluidssterkte Als de geluidssterkte te groot is, kan dat schadelijk zijn voor je gehoor. Dat is zeker het geval als de geluidssterkte groter is dan de pijngrens. Maar ook als je langdurig wordt blootgesteld aan geluid van meer dan 80 db, kun je al gehoorschade oplopen (afbeelding 18). Schade aan je gehoorcellen is onherstelbaar. Schade aan trommelvlies of gehoorbeentjes kan soms operatief worden hersteld. Een gehoorapparaat kan de gevolgen van de schade gedeeltelijk opheffen. Hinderlijk geluid Geluid dat niet schadelijk is, kan wel hinderlijk zijn. Verkeerslawaai en geluidsoverlast van buren worden door veel mensen als hinderlijk ervaren. Of je een geluid hinderlijk vindt, hangt vaak van de situatie af. Een feest met je vrienden is niet zo erg. Maar als je buren willen slapen, kan dat geluid voor hen heel hinderlijk zijn (afbeelding 19). Maatregelen tegen geluidshinder Auto's en andere vervoermiddelen zorgen voor veel geluidshinder. Denk maar eens aan een vrachtwagen: lawaai ontstaat door de lopende motor, door de lucht die langs de auto beweegt, door de wielen over het wegdek en door het rem men als hij snelheid mindert. Je kunt op verschillende manieren iets doen tegen geluidshinder van het verkeer. Je kunt maatregelen nemen: - bij de bron (afbeelding 20). Snelwegen worden vaak geasfalteerd met geluidsarm asfalt en er worden geluidsarme motoren ontworpen. Ook worden er geluidswallen en geluidsschermen langs snelwegen aangebracht; - tussen de bron en de ontvanger. Langs snelwegen zijn zones aangewezen waarin geen nieuwe huizen mogen worden gebouwd. Deze zones liggen tussen de bron (het verkeer) en de ontvanger (de mensen in de woonwijken verderop). Buiten deze zones mag de gemiddelde geluidssterkte overdag niet hoger zijn dan 50 db; Scholieren maken te veel lawaai Scholieren maken vaak zo veel lawaai dat ze de nieuwe Europese geluidsnormen voor werknemers dicht benaderen. Als ze nog harder door elkaar gaan praten, moeten scholen maatregelen nemen om de docenten te beschermen tegen gehoorbeschadiging, zoals het veranderen van de akoestiek van de klassen. Ook barmannen en peuterjuffen moeten door hun werkgever worden beschermd tegen een geluidsniveau van meer dan 87 db (gewogen gemiddelde over de hele dag). Uit: De Gelderlander. A afbeelding 18 lawaai van scholieren A afbeelding 19 een swingend feestje, maar denk aan de buren
12 BASISSTOF Hoofdstuk 8 Geluid - bij de ontvanger. Huizen die te dicht bij een snelweg staan, worden extra goed geïsoleerd. Er kan dan veel minder geluid de huizen binnenkomen. afbeelding 20 Á geen walkman aan in de bus afbeelding 21 Á Oorkappen zijn hier verplicht. Geluidsisolatie Geluidshinder wordt vaak bestreden met geluidsisolatie. De isolatie kan worden aangebracht bij de bron van het geluid, bijvoorbeeld in de vorm van een isolerende behuizing rond een machine. De geluidstrillingen worden door de isolatielaag flink afgezwakt. Je kunt een machine ook isoleren door hem op rubberen noppen te zetten. Het rubber dempt de trillingen. De trillingen in de vloer worden daardoor veel zwakker. Isolatie kan ook worden aangebracht bij de ontvanger. Arbeiders die met een lawaaiige machine werken, zijn verplicht oorkappen of oordopjes te dragen (afbeelding 21). Geluid terugkaatsen Een dikke aarden wal langs een snelweg kan het verkeerslawaai behoorlijk dempen. Maar soms is er niet voldoende ruimte voor een geluidswal. In dat geval wordt er vaak een geluidsscherm langs de snelweg geplaatst. Het geluid wordt dan teruggekaatst (afbeelding 22). Onthoud: - Materiaal dat geluid moet terugkaatsen, is hard en heeft een glad oppervlak. - Materiaal dat geluid moet absorberen, is zacht en heeft een onregelmatig oppervlak. IJ Maak nu de opgaven in je werkboek. Extra afbeelding 22 Á een geluidsscherm Geluidssterkte en afstand Een manier om geluidsoverlast van een geluidsbron te verminderen is het vergroten van de afstand tot de bron. Wanneer je de afstand tot een 'puntvormige' geluidsbron - bijvoorbeeld een auto op twintig meter afstand - twee keer zo groot maakt, wordt de geluidssterkte 4 x ( = 2 2 x) zo klein of 1/ 4 x zo groot. Een verdubbeling van de afstand betekent steeds een afname met 6 db. Immers: 2 x een halvering van de geluidssterkte betekent 2 x 3 db minder in geluidssterkte. Zie ook tabel T tabel 3 geluidssterkte en afstand afstand tot auto 20 m 40 m 80 m 160 m 320 m geluidssterkte auto 70 db 64 db 58 db 52 db 46 db
13 -138 -KEUZESTOF Hoofdstuk 8 Geluid 6 Blaasinstrumenten Freek speelt trombone in het harmonieorkest. Hoe krijgt Freek zo'n variatie aan tonen uit zijn instrument? afbeelding 23a À mondstukken van drie blaasinstrumenten: dubbelriet van de hobo (a); enkelriet van de klarinet (b ); mondstuk dwarsfluit ( c) Resonantie Als je een blaasinstrument bespeelt, blaas je lucht door een spleet of over een scherpe rand (afbeelding 23). Daardoor ontstaan geluidstrillingen met allerlei frequenties. De lucht in de buis van het blaasinstrument gaat meetrillen met een van die frequenties. Die ene frequentie klinkt dan een stuk harder. Dit verschijnsel wordt resonantie genoemd. Welke frequentie wordt versterkt door de lucht in de buis, hangt af van de lengte van de buis: hoe langer de buis is, des te lager klinkt de versterkte frequentie (en dus de toon die je hoort). Panfluit en orgel De eenvoudigste blaasinstrumenten zijn de instrumenten met pijpen van een bepaalde lengte. Zo bestaat de panfluit uit een aantal pijpen van verschillende lengte. Bij elke lengte hoort een toon van de toonladder. De panfluitspeelster maakt een toon door over een van de pijpen te blazen (afbeelding 24). <1111 afbeelding 24 een panfluitspeelster
14 Ook een orgel is een voorbeeld van een blaasinstrument met een aantal pijpen van verschillende Lengte. Met het klavier kun je Lucht Laten blazen in de pijpen van je keuze. Orgels kunnen uit wel honderden pijpen bestaan, die samen een frequentiebereik hebben van soms wel Lager dan 20 Hz tot meer dan Hz. De Laagste tonen hoor je niet meer: die voel je als een trilling in je maag. Blokfluit en dwarsfluit Als je maar één buis hebt, moet je iets verzinnen om de Lengte van de buis op een slimme manier te veranderen. Bij een blokfluit en dwarsfluit verander je de buislengte door gaatjes in de buiswand met je vingers te openen of te sluiten. Een fluit met een bepaalde Lengte kan maar een beperkt frequentiegebied weergeven. Daarom worden fluiten gemaakt met verschillende basislengten. De blokfluitfamilie bestaat uit de basfluit, de tenorfluit, de altfluit en de sopraanfluit. In afbeelding 25 zie je een foto van de blokfluitfamilie. In afbeelding 26 is weergegeven welk frequentiebereik ze hebben. 1 1! i 1,.,,";, ~.,";, t,.:r '";, 1! 1 1 i[ ~ ~~ ~i ~~ lb r-;-u:, o_"' r-: 0 ~ &. ~~& $'"!~: "'~ o =oo ~00 "!,~,g$; 00" 0.- V 00 ~ ~ gi ~% '... co.. = = ~f::: ;2~ ' m.,.; ::!'' ~~ ~ g g '$"~ ~ gi ~ ~S; i~ 0 ~ 0 81i[gi1ia~!?oo~~~~~ ~! ~i!!~~!~~!j~ Ri~ ~ ~ N~i! M ~ ~~~~~ i ~g~~~ ~~mm~~~~' ~ ~ ~ -~ -- ~2'~ ~ '2 ~~ ~~;i:,.~$$'fj!?.gj~,g E" Il CJ\0 q~s.;;;~s,q.~:-~!~2~f~t~~t - KEUZESTOF Hoofdstuk 8 Geluid A afbeelding 25 de blokfluitfamilie: sopraanfluit, tenorfluit, basfluit en altfluit (van links naar rechts)... afbeelding 26 het frequentiebereik van de verschillende fluiten A 8 C D E F GA 8 C 0 E FG A 8 co E F GA 8 0 E F G A 8 C D E F GA 8 [ 0 E F G A 8 [ 0 E F G A B C centrale C Trompet en trombone De trombone en de trompet behoren tot de koperen blaasinstrumenten. Bij een trombone verander je de buislengte door een buis naar binnen of naar buiten te schuiven (afbeelding 27). Op die manier kun je traploos de toon variëren. Je kunt dan lekker met zo'n instrument 'scheuren'. Een trompet heeft zogenoemde ventielen. In afbeelding 28 zie je een trompet met drie ventielen. Met die ventielen kun je de Lengte van de trompet met een bepaalde vaste waarde vergroten. A afbeelding 27 Zo verander je de buislengte bij een trombone..,.. afbeelding 28 een trompet met drie ventielen IJ Maak nu de opgaven in je werkboek. 139
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 5.5 + 7 + 8 Samenvatting door R. 1364 woorden 27 juni 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Natuurkunde 5.5 elektrisch energieverbruik Elektrische apparaten in stroomkringen
Nadere informatie. Dat kun je het beste doen in een donkere ruimte. Dan gebruik je een stroboscooplamp die de hele korte licht fitsen maakt van 0,5 sec.
Samenvatting door Jelino 1367 woorden 19 oktober 2015 7 3 keer beoordeeld Vak NaSk Natuur-scheikunde H7 + H8 7.1 beweging vastleggen Bewegingen vastleggen doe je met een stroboscoopcamera. Dat kun je het
Nadere informatieSamenvatting NaSk H7 geluid
Samenvatting NaSk H7 geluid Samenvatting door F. 1082 woorden 30 september 2017 5,4 15 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Nova 1. Geluidsbron = een voorwerp dat geluid maakt. Geluidsgolf = een afwisselende
Nadere informatieGoed voorbeeld is muziekinstrumenten. Snaar gitaar trilt, blokfluit lucht trilt, trommel, vlies trilt.
Samenvatting door een scholier 1120 woorden 21 maart 2005 6,1 89 keer beoordeeld Vak NaSk Horen en gehoord worden (geluid) Geluid heeft alles te maken met trillingen hoeft niet altijd direct te worden
Nadere informatieTheorie: Eigenschappen van geluid (Herhaling klas 2)
Theorie: Eigenschappen van geluid (Herhaling klas 2) Geluidsbron, tussenstof en ontvanger Een geluidsbron is een voorwerp dat trilt. Dat kan in principe ieder voorwerp zijn. Of je een geluid kan horen
Nadere informatievoorbeelden geven dat je geluid kunt versterken met een klankkast.
Oefentoets Hieronder zie je leerdoelen en toetsopdrachten. Kruis de leerdoelen aan als je denkt dat je ze beheerst. Maak de toetsopdrachten om na te gaan of dit inderdaad zo is. Na leren van paragraaf
Nadere informatie4 Geluid 81213-4. Noordhoff Uitgevers bv
4 Geluid 76 81213-4 In een stadion kan het soms heel stil zijn. Je kunt dan even praten met je buurman. Maar vaak is er een zee van geluid. Het publiek moedigt met zingen en spreekkoren de spelers aan.
Nadere informatieTabellenboek. Gitaar
4T versie 1 Natuur- en scheikunde 1, Geluid Werk netjes en nauwkeurig Geef altijd een duidelijke berekening of een verklaring Veel succes, Slj en Zan Tabellenboek 1. Neem de volgende tabel netjes over
Nadere informatieNaSk overal en extra opgaven
NaSk overal en extra opgaven Opg. 1. Extra opgaven Deel 1: Opgave 1: In de les heeft je docent een experiment uitgevoerd, waarbij een metalen liniaal in trilling gebracht werd. Bij het eerste experiment
Nadere informatieOpgave 2 Amplitude = afstand tussen de evenwichtsstand en de uiterste stand.
Uitwerkingen 1 Als dit heen en weer beweegt om de evenwichtsstand. Amplitude = afstand tussen de evenwichtsstand en de uiterste stand. Een trilling = de beweging van een voorwerp tussen twee opeenvolgende
Nadere informatie4 Geluid. 4.1 Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken
4 Geluid DO-IT Datum 4. Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken PARAGRAFEN Datum 4. Opdrachten -9 4.2 Opdrachten -24 4.3 Opdrachten -27 4.4 Opdrachten -8 Test jezelf 4 PRACTICUM
Nadere informatieGolven. 4.1 Lopende golven
Golven 4.1 Lopende golven Samenvatting bladzijde 158: Lopende golf Transversale golf http://www.pontes.nl/~natuurkunde/vwogolf164/transversale_golfsimulation.html Longitudinale golf http://www.pontes.nl/~natuurkunde/vwogolf164/longitudinale_golfsimulation.html
Nadere informatie> Lees Hoe praten we?
LB 8-70. Trillende lucht > Lees Hoe praten we? > Lees Dat klinkt mooi! Maak de zin af. Geluid is Zet de volgende zinnen in de goede volgorde. Zet er het juiste cijfer voor. Je borstkas versterkt het geluid.
Nadere informatieVoorbeelden van geluid die voor mensen erg belangrijk zijn: - voor onderlinge communicatie (spraak en gehoor) - als waarschuwingssignaal (claxon van
Wat is GELUID Voorbeelden van geluid die voor mensen erg belangrijk zijn: - voor onderlinge communicatie (spraak en gehoor) - als waarschuwingssignaal (claxon van een auto, een overweg, een brandalarm)
Nadere informatie: Tekstboek. Hoofdstuk 5
: Tekstboek Hoofdstuk 5 5.1A 1. Popmuziek, klassiek, jazz.. Als het geluid hard is en niet prettig klinkt. 3. Overvliegende straaljager. 4. Stembanden. 5. Telefoon, radio, tv, mobilofoon. 6. Toongenerator
Nadere informatie4VMBO H5 LES.notebook January 27, Geluid. BINAStabellen: 6, 7, 8, 27, 28, 29 en 30. Luidspreker. Drukverschillen
Geluid BINAStabellen: 6, 7, 8, 27, 28, 29 en 30 Luidspreker Drukverschillen Snaar Snaar Snaar Snaar Snaar Snaar Snaar Snaar Oor Trommelvlies met daarachter hamer aambeeld, stijgbeugel trilhaartjes met
Nadere informatieToets Communicatie (eindtoets) 1
Toets Communicatie (eindtoets) 1 De toets bij het hoofdstuk communicatie. Maak in elk geval de toets passend bij de route die je hebt gedaan. Maak ook nog een toets voor een andere route. Probeer zo goed
Nadere informatieNaam Klas: Repetitie trillingen en geluid HAVO ( 1 t/m 6)
Naam Klas: Repetitie trillingen en geluid HAVO ( 1 t/m 6) Vraag 1 Een luidspreker en een microfoon zijn in principe op dezelfde manier opgebouwd. Alleen werken ze in omgekeerde richting. Wat bij een luidspreker
Nadere informatieSchade aan je gehoor. : Hoe hard klinkt het?
Schade aan je gehoor : Hoe hard klinkt het? Veel jongeren horen slecht. Onderzoekers zeggen dat. Gehoorschade ontstaat door bijvoorbeeld te lang en te vaak naar harde muziek te luisteren. Hoe harder het
Nadere informatieOntdekZelf - geluid. Met bijgaande materialen kunt u (een deel van) onderstaande experimenten uitvoeren, afhankelijk van wat u heeft aangeschaft.
Werkwijze Alle OntdekZelf experimenten zijn bedoeld voor de leerling om zelf te ontdekken. Laat de leerling vanaf het begin werken met zijn materialen en ontdekken hoe hij tot een antwoord of een werkende
Nadere informatieGeluid - oscilloscoop
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres P.J. Dreef 11 may 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/99348 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieCursus 3, geluid. Janny de Kleijnen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur Janny de Kleijnen Laatst gewijzigd 31 March 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/71327 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van Kennisnet.
Nadere informatieAls de lijn een sinusvorm heeft spreek je van een harmonische trilling of een zuivere toon.
muziek; trillingen en golven Geluidsbron: alles dat geluid maakt. Een geluidsbron maakt geluid door te trillen. Periodieke beweging: een heen en weer beweging van een geluidsbron. Een zo een heen en weer
Nadere informatieThema: Multimedia/IT. Audio
Audio OPDRACHTKAART MM-02-07-01 Wat is geluid? Voorkennis: Je hebt Multimedia-opdrachten 1 tot en met 4 (MM-02-03 t/m MM-02-06) afgerond. Intro: Een multimediaproductie zonder geluid is bijna niet voor
Nadere informatieGeluid. 1 Wat zie gebeuren met het stipje van de laser? ... 2 Leg uit waardoor dat komt. ...
Hiernaast is het dier te zien dat waarschijnlijk het allerhardste geluid maakt in de dierenwereld. Het is de Coqui, een boomkikker van Puerto Rico. Zijn roep bestaat uit twee korte toontjes. Hoewel hij
Nadere informatieHoofdstuk 9 Golven. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 9 Golven Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 9.1 Lopende golven Transversale en longitudinale golven Rekenvoorbeeld Welk van de onderstaande afbeeldingen kan absoluut geen transversale
Nadere informatieLawaai & occasionele blootstelling
Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers
Nadere informatieKernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai?
Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Gevaarlijke decibellen 1. Geef voorbeelden van harde geluiden waar je zelf mee te maken
Nadere informatieHoofdstuk 9 Golven. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 9 Golven Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 9.1 Lopende golven Transversale en longitudinale golven Rekenvoorbeeld Welk van de onderstaande afbeeldingen kan absoluut geen transversale
Nadere informatieFAQ Lawaai Prof. J. Malchaire
FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire BASISPRINCIPES 1. Wat is een risico?...1 2. Wanneer is er sprake van hinder ten gevolge van lawaai?...1 3. Welke risico s worden voornamelijk met lawaai geassocieerd?...1
Nadere informatieOntdekdoos Geluid voor groep 5 en 6. docentenhandleiding
Ontdekdoos Geluid voor groep 5 en 6 docentenhandleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Geluid Docentenhandleiding Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden voor gebruik op school en is gratis
Nadere informatie4 Geluid. 4.1 Geluid horen en maken
4 Geluid 4.1 Geluid horen en maken 2 De luidspreker van de buren trilt, het is een geluidsbron. Daardoor wordt de lucht afwisselend ingedrukt en uitgerekt. Zo onstaat trillende lucht: gebiedjes van hoge
Nadere informatie6,6. Werkstuk door een scholier 2147 woorden 10 oktober keer beoordeeld. Natuurkunde
Werkstuk door een scholier 2147 woorden 10 oktober 2005 6,6 173 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Wat is geluid? Geluid zijn trillingen in de lucht, deze trillingen kunnen door gezonde oren waargenomen worden.
Nadere informatie9 De ruimtevaarders maken gebruik van straalzenders. Daarvoor is geen tussenstof nodig.
3 Geluid 3.1 Geluid maken en horen 1 C Het geluid moet samen met de lucht je neus kunnen verlaten. 2 De trillende conus van de luidspreker in de tv is de geluidsron. Als de conus iets naar uiten gaat ontstaat
Nadere informatieExamen ste tijdvak Vinvis zingt toontje lager
Examen 2014 1 ste tijdvak Vinvis zingt toontje lager Blauwe vinvissen communiceren met elkaar door te zingen. blauwe vinvis Als vinvisvrouwtjes dichtbij zijn, zingen de mannetjes zachter en lager. 2p 33
Nadere informatieExamentraining Leerlingmateriaal
Examentraining 2015 Leerlingmateriaal Vak Natuurkunde Klas 5 havo Bloknummer Docent(en) Blok V Informatieoverdracht (B1) WAN Domein B: Beeld- en geluidstechniek Subdomein B1. Informatieoverdracht Eindterm
Nadere informatieHierin is λ de golflengte in m, v de golfsnelheid in m/s en T de trillingstijd in s.
Inhoud... 2 Opgave: Golf in koord... 3 Interferentie... 4 Antigeluid... 5 Staande golven... 5 Snaarinstrumenten... 6 Blaasinstrumenten... 7 Opgaven... 8 Opgave: Gitaar... 8 Opgave: Kerkorgel... 9 1/10
Nadere informatieUitwijking-tijddiagram
Trillingen en geluid 1 Amplitude, trillingstijd en frequentie 2 Vrije en gedwongen trillingen; resonantie 3 Geluid van bron naar ontvanger 4 Toonhoogte en frequentie 5 Luidheid en geluidsniveau 6 Geluidssnelheid
Nadere informatieSamenvatting NaSk Hoofdstuk t/m 4.5
Samenvatting NaSk Hoofdstuk 2 + 4.1 t/m 4.5 Samenvatting door Sietske 852 woorden 4 augustus 2013 2,1 4 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Natuur- en scheikunde actief 2.1 Woordweb à voor overzicht wat nodig
Nadere informatieInstrumentenleer klas 2
Klas 2 Instrumentenleer Er zijn ontzettend veel muziekinstrumenten, je hebt ze in allerlei soorten en maten. Allemaal maken ze geluid. Hoe dit geluid klinkt (de klankkleur van een instrument), is afhankelijk
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 2391 woorden 29 februari 2004 6,8 152 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal 4.1 Inleiding Deze paragraaf is een
Nadere informatieMag de muziek wat zachter? : Onderzoek gehoorschade. Ongeveer hoeveel jonge muziekfeestbezoekers ervaren het geluidsniveau als hard?
Mag de muziek wat zachter? : Onderzoek gehoorschade In Nederland zijn ongeveer 2,6 miljoen jongeren tussen de 12 en 25 jaar. Ongeveer 7 op de 10 jongeren bezoeken regelmatig een muziekfeest. Ongeveer de
Nadere informatieGlas en akoestische isolatie Decibels berekenen
Geluid Algemeen Geluid wordt veroorzaakt door trillingen of golven die zich voortplanten in de lucht, een vloeistof of vaste materie zoals een muur. Het gaat om minieme veranderingen in de luchtdruk die
Nadere informatieSuggesties voor demo s golven
Suggesties voor demo s golven Paragraaf 1 Demo s verschillende trillingsvormen Denk aan een massa-veer-systeem, een slinger, een liniaal die aan een kant op de tafel is geklemd. Projectie van cirkelbeweging
Nadere informatiePlaats van de frets op een gitaar
Plaats van de frets op een gitaar Praktische Opdracht Wiskunde Door: Martijn de Bruijn en Ramon Handulle Klas: 4HN5 Bronnen. Encyclopie van muziekinstrumenten, uitgeverij Helmond B.V. Helmond 977. Bladzijde
Nadere informatieGa je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd
Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke
Nadere informatieinnovation in insulation
warmte vocht geluid 2.000 / BG / 12-2004 Bergman Grafimedia Deze uitgave is met de meeste zorg samengesteld. Eventuele wijzigingen en zetfouten ten alle tijde voorbehouden. Geluid Inleiding Aan geluid
Nadere informatieSchadelijk geluid. Informatie voor werknemers en werkgevers
Schadelijk geluid Informatie voor werknemers en werkgevers Werken met machines of werken aan de kant van de snelweg of het spoor kan schadelijk zijn voor het gehoor. Als werknemers langdurig aan hard geluid
Nadere informatieViool RVDH Rob van der Haar Sneek Blz. 1
Viool RVDH 2012 Akoustische analyse van deze viool: Blz 2 en 3 uitleg van de methode Blz 4 algemene metingen klankkast Blz 5 t/m 8 metingen per snaar Blz 9 conclusies 2017 Rob van der Haar Sneek Blz. 1
Nadere informatieHou het lawaai buiten!
SGG STADIP SILENCE Hou het lawaai buiten! SAINT-GOBAIN GLASS SILENCE The future of habitat. Since 1665. SAINT-GOBAIN GLASS SILENCE Begrippen in geluid en akoestiek Geluid Geluid is een auditieve waarneming
Nadere informatieHou het lawaai buiten!
SGG STADIP SILENCE Hou het lawaai buiten! SAINT-GOBAIN GLASS SILENCE The future of habitat. Since 1665. SAINT-GOBAIN GLASS SILENCE Begrippen in geluid en akoestiek Geluid Geluid is een auditieve waarneming
Nadere informatieKernvraag: Hoe verplaatst geluid zich en hoe horen we dit?
Kernvraag: Hoe verplaatst geluid zich en hoe horen we dit? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Kan geluid dingen verplaatsen? Bouw een trommeltje. Span een stukje dun rubber (bijvoorbeeld
Nadere informatieC.V.I. 9.5 Geluid in de vleeswarenindustrie
9 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN 9.5 GELUID IN DE VLEESWARENINDUSTRIE Auteur : Ir. S.P. van Duin februari 1998 blad 1 van 7 INHOUDSOPGAVE 1 WAT IS GELUID................................................... 3 2 HOE
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Geluid 10/6/2014. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Geluid 10/6/2014 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm), Leen
Nadere informatieDe opbouw van notenladders
De opbouw van notenladders Door Dirk Schut Voorwoord Iedereen kent de notennamen wel: a, bes, b, c, cis, d, es, e, f, fis, g en gis, maar wat stellen deze namen voor en waarom vinden we juist deze noten
Nadere informatieSGG STADIP SILENCE. Hou het lawaai buiten!
SGG STADIP SILENCE Hou het lawaai buiten! Begrippen in geluid en akoestiek Geluid Geluid is een auditieve waarneming die ontstaat door trillingen of golven die zich voortplanten door lucht, door vloeistof
Nadere informatieAntwoorden Natuurkunde Hoofdstuk 3
Antwoorden Natuurkunde Hoofdstuk 3 Antwoorden door een scholier 3190 woorden 23 maart 2011 5,1 45 keer eoordeeld Vak Methode Natuurkunde Banas Tekstoek Gecursiveerde tekst is een toelichting op het antwoord.
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Geluid. 4 november Brenda Casteleyn, PhD
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Geluid 4 november 2017 Brenda Casteleyn, PhD Met dank aan: Atheneum van Veurne, Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) 1. Inleiding Dit oefeningenoverzicht
Nadere informatieGLAS EN AKOESTIEK. Isoleren zoals het hoort SAINT-GOBAIN GLASS COMFORT
GLAS EN AKOESTIEK Isoleren zoals het hoort SAINT-GOBAIN GLASS COMFORT SGG STADIP SILENCE Het SILENCE-gamma : het summum van akoestisch comfort! Hoe? Bovendien : SGG STADIP SILENCE is een akoestische beglazing
Nadere informatieTrillingen en Golven. Samenvatting natuurkunde Hoofdstuk 3 & 4 Joris van Rijn
Trillingen en Golven Samenvatting natuurkunde Hoofdstuk 3 & 4 Joris van Rijn NOTE: DE HOOFDSTUKKEN IN DEZE SAMENVATTING KOMEN OVEREEN MET DE PARAGRAFEN UIT HET BOEK. BIJ EEN AANTAL PARAGRAFEN VAN DEZE
Nadere informatieKernvraag: Hoe maken we geluid?
Kernvraag: Hoe maken we geluid? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Geluid voelen Je kunt ook zelf geluid maken. Probeer maar. Houd je vingers tegen je keel als je neuriet. Wat
Nadere informatieIA\IÏAAIDOOI}IIID BtTtR. lloonl(otyli]ïl UIA]ïIT. GI]tlTZI]ïl I$ tr ]ïiiit BII!
IA\IÏAAIDOOI}IIID BtTtR lloonl(otyli]ïl UIA]ïIT GI]tlTZI]ïl I$ tr ]ïiiit BII! LAWAAIDOOFHEID -69 Y BETER VOORKOMEN WANT GENEZEN IS ER NIET BIJ! WAT GAAT ER GEBEUREN? Bij r-nu bedrijf werd kortgeleden
Nadere informatieKernvraag: Wat is geluid?
Kernvraag: Wat is geluid? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1. Hoe worden geluiden gemaakt? Het is niet moeilijk om geluid te maken maar soms is het moeilijk om te zien hóe die
Nadere informatieVideoclub Bedum. Geluid in video
Videoclub Bedum Geluid in video Videoclub Bedum Geluid in video Wat is geluid en hoe versterkt geluid het beeld. Voorbeeldfilmpje Let op de microfoon. Vragen: 1. Wat vind je van het geluid? 2. Hoe zou
Nadere informatieDeze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het Besluit eindexamens v.w.o.-h.a.v.o.-m.a.v.o.
I V- 14 EINDEXAMEN VOORBEREIDEND WETENSCHAPPELIJK ONDERWIJS IN 1977 Woensdag II mei, 9.30-12.30 uur NATUURKUNDE Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het
Nadere informatieHoorcollege geluidsoverlast: Hoe hou je herrie uit de tuin?
Hoorcollege geluidsoverlast: Hoe hou je herrie uit de tuin? Tuinprofessionaldagen 2017 Inhoudsopgave Inleiding Introductie Wat is geluid Basisbegrippen: frequentie en golflengte Verandering geluidsspectrum
Nadere informatieEen snaar vertoont de bovenstaande staande trilling. Met welke toon hebben we hier te maken? 1. De grondtoon; 2. De vijfde boventoon; 3. De zesde bove
Een snaar vertoont de bovenstaande staande trilling. Met welke toon hebben we hier te maken? 1. De grondtoon; 2. De vijfde boventoon; 3. De zesde boventoon; 4. De zevende boventoon. Een snaar vertoont
Nadere informatieHet gebruik en nut van gehoorbescherming
Het gebruik en nut van gehoorbescherming -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Gehoorbescherming
Nadere informatieHoeveel db? Wanneer gehoorschade? Waar?
Bescherm je gehoor! Bescherm je gehoor! Als werknemer in de Sector Drankverstrekkende bedrijven (o.a. cafés, discotheken) willen we je graag informeren waar je op moet letten als je werkt bij hoge geluidsniveaus
Nadere informatieGELUID Wat horen onze oren? Jo Hermans OZV Oegstgeest, 13 november 2017
GELUID Wat horen onze oren? Jo Hermans OZV Oegstgeest, 13 november 2017 Wat is geluid? Periodieke verdichtingen en verdunningen van een medium... Wat is geluid? Periodieke verdichtingen en verdunningen
Nadere informatieEen mooi voorbeeld om de drie manieren waarop een trilling zich voortplant te illustreren is de volgende:
Over db s gesproken Inleiding Geluid is een trilling, die ontstaat doordat een geluidsbron trilt in een akoestisch midden. Onder akoestisch midden verstaan we een stof in gasvormige, vaste of vloeibare
Nadere informatieOpgave 1 Onder de uitwijking verstaan we de verschuiving ten opzichte van de evenwichtsstand.
Uitwerkingen 1 Opgave 1 Onder de uitwijking verstaan we de verschuiving ten opzichte van de evenwichtsstand. Opgave 2 Periode Opgave 3 1 f T Opgave 4 Dan is het geluid een zuivere toon. Opgave 5 Een harmonische
Nadere informatieDe horizontale lijnen geven de normale luchtdruk weer. Boven de horizontale lijn verhoogt de luchtdruk, onder de lijn vermindert de luchtdruk.
Audio Introductie Geluid is een trilling van deeltjes, die zich voortplant in lucht of in een ander medium, zoals water. Een andere definitie: geluid is een voortschrijdende verandering van luchtdruk.
Nadere informatievan beugel tot burn-out
vier kant reeks van beugel tot burn-out 20 verhalen over gezondheid Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Oren Je ziet op straat vaak mensen met een koptelefoontje in hun oren. Ze luisteren bijvoorbeeld naar
Nadere informatieNaam: Klas: Repetitie Golven VWO (versie A) Opgave 2 Leg uit wat het verschil is tussen een transversale golf en een longitudinale golf.
Naam: Klas: Repetitie Golven VWO (versie A) Opgave 1 Een stemvork trilt met een trillingstijd van 2,27 ms. Bereken de bijbehorende frequentie. Opgave 2 Leg uit wat het verschil is tussen een transversale
Nadere informatieOren om te horen. 1. Leesopdracht
1. Leesopdracht Lees de onderstaande tekst goed door. De tekst gaat over de werking van het gehoor en is erg handig voor maken van de overige opdrachten in dit boekje. Oren om te horen Je oren zijn er
Nadere informatieSamenvatting Muziek Instrumenten
Samenvatting Muziek Instrumenten Samenvatting door een scholier 2114 woorden 9 april 2006 6,4 39 keer beoordeeld Vak Muziek SAMENVATTING INSTRUMENTEN Snaarinstrumenten Snaarinstrumenten kunnen verdeeld
Nadere informatiem 2. De berekening terug uitvoeren met die P en r = 100 m i.p.v. 224 m levert L = 57 db.
Doppler A B PASSERENDE FLUIT Het vriest licht; de maan schijnt door de bomen. Ik sta op 100 m van de kruising van twee wegen. Op de kruisende weg rijdt een open auto. Een inzittende blaast op een fluitje
Nadere informatieDeel 21:Geluid en Normen
Deel 21:Geluid en Normen MAES Frank Frank.maes6@telenet.be 0476501034 Inleiding Onlangs kreeg ik van een vriend de vraag: Hoeveel vermogen heb ik nodig om in een zaal of café te spelen? Hierover vind je
Nadere informatieUitwerkingen opgaven hoofdstuk Lopende golven
Uitwerkingen opgaven hoofdstuk 4 4. Lopende golven Opgave a De mensen bewegen hun armen omhoog, terwijl de golf zich opzij verplaatst. De voortplantingsrichting en de trillingsrichting staan dus loodrecht
Nadere informatieTE LANG TE VEEL TE LAAT
TE LANG TE VEEL TE LAAT VERSIE PR O EF ELEKTROMAGNETISCHE STRALING EN GELUID WEZO3_2u.indb 3 15/04/16 09:40 HOOFDSTUK 1 GELUID EN STRALING 1.1 Geluid en licht p 5 1.2 Wat is geluid? p 6 1.3 Eigenschappen
Nadere informatieHierin is λ de golflengte in m, v de golfsnelheid in m/s en T de trillingstijd in s.
Inhoud... 2 Fase... 3 Opgave: Golf in koord... 4 Interferentie... 4 Antigeluid... 5 Opgave: Interferentie van twee puntbronnen... 5 Opgave: Antigeluid... 7 Staande golven... 7 Snaarinstrumenten... 8 Blaasinstrumenten...
Nadere informatieHet thermisch stemmen van een gitaar
Het thermisch stemmen van een gitaar In dit experiment wordt bestudeerd hoe snaarinstrumenten beïnvloed kunnen worden door warmte. Door gebruik te maken van elektriciteit is het mogelijk om instrumenten
Nadere informatieBijlage 1. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen. Eigenschappen. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen
download extra exemplaren op www.defi lharmonie.be/lesmap en blaasinstrumenten fagot en blaasinstrumenten klarinet en blaasinstrumenten dwarsfluit 2 2 enkel riet op mondstuk geplaatst warm en vol lucht
Nadere informatieInleiding In deze lesweek wordt de basis besproken van het gitaarspelen. Hoe zit ziet een gitaar eruit en hoe werkt deze eigenlijk?
Inleiding In deze lesweek wordt de basis besproken van het gitaarspelen. Hoe zit ziet een gitaar eruit en hoe werkt deze eigenlijk? Bekijk eerst de video: De basis Hoofdstuk 1 De gitaar Een gitaar is een
Nadere informatiePRECIES WAT U MOET WETEN OVER GELUIDS- ISOLERENDE BEGLAZING
PRECIES WAT U MOET WETEN OVER GELUIDS- ISOLERENDE BEGLAZING Veel gestelde vragen over glas zie pagina 8 Koninklijke OnderhoudNL, ondernemersorganisatie van specialisten in totaal vastgoedonderhoud, renovatie,
Nadere informatieFiguur 1B: Kans op blijvende gehoorschade in functie van het gemiddeld geluidsniveau (uitgedrukt in dba) en de blootstellingsduur.
Figuur 1A: De A-weging om de geluidsterkte te corrigeren voor het menselijk oor. Bij 1000 Hz wordt geen correctie uitgevoerd: de weging is daar 0 db. Bij 100 Hz bedraagt de weging -20 db. Een mens hoort
Nadere informatieinhoud blz. Lucht 1. Lucht is leven 2. Adem 3. Vieze lucht 4. Warme lucht 5. Wind: lucht beweegt 6. Lucht is sterk 7. Boeren en winden 8.
Lucht inhoud blz. Lucht 3 1. Lucht is leven 4 2. Adem 5 3. Vieze lucht 6 4. Warme lucht 7 5. Wind: lucht beweegt 8 6. Lucht is sterk 9 7. Boeren en winden 10 8. Vliegen 11 9. Lucht en muziek 12 10. Bellen
Nadere informatieSchade aan het gehoor
Bescherm je oren! Als werknemer in de podiumsector kun je in deze folder lezen waarop je moet letten als je werkt bij de hoge geluidsniveaus die in podiumsector voorkomen. Bescherm in ieder geval je oren,
Nadere informatieHoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum
Hoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum Horen, zo gewoon, wat is het precies? onder andere: Detectie van geluid Discriminatie tussen verschillende
Nadere informatieHandleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland
Handleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland Op 27 juni vindt de SamenDOOR!-dag plaats. Jullie leerlingen treden samen met philharmonie zuidnederland
Nadere informatieDieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek
DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of
Nadere informatieAntwoorden Natuurkunde Hoofdstuk 11 Golven
Antwoorden Natuurkunde Hoofdstuk 11 Golven Antwoorden door een scholier 3074 woorden 9 juli 2001 5,1 50 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Hoofdstuk 11 Golven VWO (NG/NT2) Antwoorden 11.1 Inleiding 1. a Als
Nadere informatieHoren vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 07 April 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63355 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDe snelheid van het geluid
De snelheid van het geluid Hoe snel gaat geluid eigenlijk? Uit ervaring weet je dat het heel snel gaat. Als je met andere mensen praat, dan hoor je meteen wat ze zeggen. Toch weet je ook dat geluid tijd
Nadere informatieGehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO
Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts
Nadere informatie1 Harmonische trilling
Golven 1 Harmonische trilling 2 Transversale en longitudinale golven 3 Golflengte 4 Lopende en staande golven 5 Trillende snaar 6 Trillende luchtkolom Bijlage: een trillende luchtkolom modelleren met blokjes
Nadere informatieGeluid en wind. Erik Salomons TNO TPD Delft. Door de wind klinkt geluid soms harder dan anders. Deze website legt uit hoe dit komt.
Geluid en wind Erik Salomons TNO TPD Delft Door de wind klinkt geluid soms harder dan anders. Deze website legt uit hoe dit komt. 1. Modellen Als je geluid wilt begrijpen en berekenen, dan kun je niet
Nadere informatie