inhoud blz. Lucht 1. Lucht is leven 2. Adem 3. Vieze lucht 4. Warme lucht 5. Wind: lucht beweegt 6. Lucht is sterk 7. Boeren en winden 8.

Transcriptie

1 Lucht

2 inhoud blz. Lucht 3 1. Lucht is leven 4 2. Adem 5 3. Vieze lucht 6 4. Warme lucht 7 5. Wind: lucht beweegt 8 6. Lucht is sterk 9 7. Boeren en winden Vliegen Lucht en muziek Bellen blazen 13 Pluskaarten 14 Bronnen en foto s 16 Colofon en voorwaarden 17

3 Lucht Lucht is overal om ons heen. Je kunt het niet zien. Je kunt lucht wel voelen als het waait. Kun je lucht ruiken? De lucht zelf ruikt niet, maar als lucht vies wordt ruik je het wel. Als het gras net gemaaid is, neemt de lucht de geur van het gras mee. Dit boek gaat over lucht. Je leest meer over: Ademhalen Vuile lucht Varen met een ballon Wind De kracht van lucht Windjes en boeren Vliegen Lucht en muziek Bellen blazen Klik hierop voor een filmpje

4 1. Lucht is leven Mensen hebben lucht nodig. In lucht zit zuurstof. Zuurstof komt binnen door je neus of je mond. Dat noem je ademhalen. De zuurstof gaat door een luchtpijp. Door die pijp komt de zuurstof in je longen. Je longen zorgen ervoor dat zuurstof in je bloed komt. door je neus door je mond door je keel door je luchtpijp in je longen Ademhalen: zo gaat de lucht naar binnen Zuurstof vervoert je eten Zuurstof brengt alles wat je eet op elke plek in je lichaam. Zo helpt zuurstof mee om je lichaam sterk en gezond te maken. Zonder lucht kun je niet leven. Zonder lucht stik je.

5 2. Adem Ren je wel eens hard? Je gaat dan steeds sneller ademen. Je lichaam heeft meer lucht nodig. Je hijgt en je borst gaat snel op en neer. Je longen werken hard. Je raakt buiten adem. Als je rustig zit, adem je rustig. Je adem gaat sneller bij: rennen boosheid zenuwen Word je boos? Of ben je zenuwachtig? Ook dan gaat je adem sneller. Ga rustig ademen Wil je weer rustig worden? Ga dan heel rustig in- en uitademen. Let alleen op het ademhalen. Voel de lucht door je neus naar binnengaan. Er gebeurt iets vreemds. Boosheid en zenuwen gaan opeens weg.

6 3. Vieze lucht Lucht hoort schoon te zijn. Maar dat is niet altijd zo. De rook van een grote brand maakt de lucht donker en vies. Ook stinkt de lucht. Rook uit fabrieken kunnen de lucht ook vies maken. rook uit fabrieken rook van een bosbrand rook uit auto s Auto s en brommers doen ook mee. Zij blazen stinkrook uit hun motor de lucht in. In de stad is de lucht viezer dan in dorpen. Vieze lucht in longen kunnen mensen ziek maken. Die lucht laat je hoesten. Schone lucht is belangrijk voor een gezond leven.

7 4. Warme lucht De kachel brandt. De lucht rond de kachel wordt warm. Die warme lucht gaat omhoog. Houd maar eens een velletje papier boven die warme kachel. De warme lucht duwt het vel papier omhoog. Je ziet het nog beter in een hete luchtballon. De ballon is van onder open. Zo kan de lucht er goed in. Onder het gat hangt een grote brander. De vlammen maken de lucht warm. De lucht stijgt op en vult de ballon. De lucht wordt steeds warmer. Langzaam stijgt de ballon met de mand op. De hete luchtballon drijft mee met de wind. de lucht wordt warm filmpje filmpje de brander

8 5. Wind: lucht beweegt Je hebt gelezen dat warme lucht opstijgt. En hoe zit dat met koude lucht? Ja, koude lucht daalt. Als warme lucht opstijgt, komt er steeds weer koude lucht voor in de plaats. Dat kun je goed voelen. Die koude lucht stroomt naar die lege plek. storm wind tegen Je noemt dat stromen van de lucht: wind. Hoe sneller de lucht beweegt, des te harder het waait. Heb je de wind mee dan ga je lekker hard op je fiets. Heb je de wind tegen? Ja, dan moet je een stuk harder trappen.

9 6. Lucht is sterk Proefje. Je hebt nodig: een lege ballon 5 boeken Wat moet je doen? Leg de lege ballon op de tafel. Zorg dat het blaasstuk over de rand van de tafel hangt. Leg de boeken op de ballon. Blaas nu de ballon op. Wat gebeurt er? Lucht is sterk. De boeken worden omhoog geduwd door de lucht. De stapel valt om. Je noemt die kracht luchtdruk. Mensen vonden gereedschap uit dat werkt met luchtdruk. De luchtdruk doet het zware werk voor de mens. filmpje een zuignap: luchtdruk is sterk

10 7. Boeren en windjes Elk mens laat elke dag windjes. Ook heel deftige mensen. Ook al zeggen ze van niet. Zo n wind is heel veel lucht of gas. Dat gas komt uit je maag en darmen. Daar wordt al je eten fijngemaakt. Uit dat eten komt dat gas. Van sommige soorten eten krijg je veel gas in je maag. bruine bonen uien Oeps. een windje! Uien, bruine bonen en kool maken veel gas. Dat gas wil uit je lijf. Er zijn twee wegen. Van onderen en van boven uit je lichaam. Gaat het gas weg van onderen dan noem je het een windje. Verwijnt het gas uit je mond dan noem je het een boer.

11 8. Vliegen Zwemmen doe je in water. Lopen doe je op land. En vliegen, daar heb je lucht voor nodig. Vogels en vleermuizen vliegen. Vliegen... dat wilden mensen ook. Dat ging niet een, twee, drie. Mensen keken goed naar vogels. Ze maakten eerst vliegers. Die bleven in de lucht aan een touw. Zonder touw vielen ze sneller naar beneden. een modern vliegtuig Het begon met een vlieger het eerste vliegtuig filmpje Er was een motor nodig om te vliegen. Na veel proberen en vallen, bleef er een vliegtuig 12 tellen in de lucht. Dat was meer dan 100 jaar geleden. Nu blijven vliegtuigen uren in de lucht.

12 9. Lucht en muziek Met lucht kun je ook muziek maken. Met je mond blaas je lucht door een fluit. In de fluit gaat de lucht door een klepje trillen. Zo krijg je het geluid van de fluit. Een muziekinstrument waar lucht door gaat, heet een blaasinstrument. de saxofoon blaasinstrumenten (koper) de trompet de hoorn blaasinstrumenten (hout) de blokfluit de klarinet de panfluit de doedelzak Je hebt blaasinstrumenten van hout, maar ook van koper. Elk instrument heeft zijn eigen klank. Hoe langer het instrument, hoe lager het klinkt. Hoe korter het instrument, hoe hoger het klinkt. Op deze bladzijde zie je een paar van die blaasinstrumenten.

13 10. Bellen blazen Zeepbellen drijven in de lucht. Hoe kan dat? Als je zeepbellen blaast, blaas je lucht in de bel. Die lucht laat de zeepbel zweven. De bel zelf is gemaakt van zeep, water en een beetje suiker. Die suiker maakt de zeepbel een beetje taaier. Zo is de bel sterker en gaat minder snel kapot. Bellen blazen filmpje de blaasring Wil je zelf bellen blazen? Dit heb je nodig: 8 eetlepels afwasmiddel 16 eetlepels water 1 eetlepel suiker Neem iets in de vorm van een ring of een buisje. Je kunt ook van je vingers een ring maken. Die ring haal je door het sop. En dan... blazen maar!

14

15

16 Bronnen en foto s

17 Dit is een uitgave van E-duboek Website: Copyright Age Cnossen 2012 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Ondanks alle aan de samenstelling van dit e-boek bestede zorg kan noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave.