W onen. Regionale Agenda Wonen Deel A. Regionaal Ruimtelijk Overleg West-Brabant 1 december 2016

Transcriptie

1 W 2017 onen Regionale Agenda Wonen Deel A Regionaal Ruimtelijk Overleg West-Brabant 1 december 2016 Aalburg Alpen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woudrichem Woensdrecht Zundert

2 Regionale Agenda Wonen West-Brabant actuele woningmarkt ontwikkelingen regionale woningbouwafspraken 2016 actuele woonagenda subregio s 2017 Regionale Agenda Wonen 2016 deel A

3 Samenvatting belangrijkste woningbouwontwikkelingen Woningbouwopgave tot 2030 De provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose 2014 laat nog een behoorlijke regionale woningbouwopgave zien van circa woningen tot Een groot deel van deze opgave komt terecht in de steden, vooral in Breda. Groei woningvoorraad blijft achter De groei van de woningvoorraad heeft de afgelopen jaren onverminderd achter gelopen ten opzichte van de geprognosticeerde woningbehoefte. Regionaal markeert 2015 het dieptepunt van de nieuwbouwproductie. Inmiddels is een beperkt herstel van de woningbouwproductie in de regio zichtbaar; al is dit verschillend per gemeente. Het lijkt erop dat de komende jaren het gunstiger wordt. Voldoende plannen De plancapaciteiten van de gemeenten sluiten kwantitatief steeds meer aan op de verwachte woningbehoefte. Aandachtspunt is de (harde) plancapaciteit na de komende 10-jaarsperiode bij enkele gemeenten, dit in verband met de afvlakkende groei in de periode na 10 jaar. Kwalitatieve mismatch blijft Door onvoldoende aansluiting van aanbod op vraag blijft verder herstel uit. Bij de plannen van gemeenten ligt het accent meer op koop dan huur, terwijl de vraag meer richting huur beweegt. Ook blijft het aandeel risicovolle plannen (vooral dure koop) in de regio onverminderd groot. De kwalitatieve woningvraag is dan ook structureel veranderd met de nadruk op betaalbaarheid. Flexibiliteit in woningbouwprogramma s Belangrijk is dat gemeenten over voldoende flexibiliteit binnen hun woningbouwprogramma en planning beschikken om in te kunnen spelen op nieuwe kansen en ontwikkelingen, evenals goed inzicht hebben in de ruimte voor woningbouw binnen het bestaand stedelijk gebied en bestaand (leegstaand of leegkomend) vastgoed. Bestaande woningvoorraad De groei van de woningvoorraad vlakt af, waardoor het accent en de opgave voornamelijk komt te liggen in de bestaande woningvoorraad. Opgaven liggen zowel op gebied van de verduurzaming, levensloop bestendig maken, de aanpasbaarheid als betaalbaarheid van woningen. Courante en toekomstgerichte woningvoorraad Een duidelijke en krachtige strategie voor de regio kan beter inzicht bieden in de kwaliteiten en kansen in de huidige woningvoorraad op verschillende schaalniveaus. Ontwikkelingen op gebied van zorg en wonen, energietransitie en kansen in bestaand stedelijk gebied (leegstaand en leegkomend) vastgoed bieden nieuwe perspectieve en opgaven op de woningmarkt. Woningbouwopgave vergunninghouders De provinciale prognose houdt rekening met buitenlandse migratiestromen. Dat deel van de instroom dat een beroep doet op reguliere huisvesting, waaronder vergunninghouders zit dan ook in de woningbouwopgave. Hoewel de instroom kwantitatief wat groter is dan eerder was voorzien, bieden gemeentelijke woningbouwprogramma s voldoende ruimte. Het is zaak voldoende aanbod van betaalbare woningen te hebben voor deze en andere bijzondere doelgroepen. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 2 van 32

4 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Ontwikkelingen woningmarkt en woningbouwprogramma s 2.1. Ontwikkeling van de woningvoorraad 2.2. Woningbehoefte ontwikkeling 2.3. Kwantitatieve samenstelling woningbouwprogramma s 2.4. Kwalitatieve samenstelling woningbouwprogramma s 2.5. Zorgvuldig ruimtegebruik en duurzame verstedelijking 2.6. Flexibiliteit in woningbouwprogramma s 2.7. Woningbouwopgave vergunninghouders 3. Regionale woningbouwafspraken West-Brabant Prognose en afspraken 3.2. Uitgangspunten regionale woningbouwafspraken Toelichting uitgangspunten 3.4. Regionale woningbouwopgave 2016 t/m Aanvullende woningbouwafspraken 4. Actuele agenda wonen Inleiding 4.2. Subregio Breda e.o Subregio Land van Heusden en Altena 4.4. Subregio West 4.5. Regio West-Brabant Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 3 van 32

5 1. Inleiding Voor u ligt deel A van de Regionale Agenda Wonen van de regio West-Brabant. Deze agenda is opgesteld door de provincie, samen met de regio(gemeenten). In dit deel A is het regio specifieke gedeelte opgenomen, in de Regionale Agenda Wonen deel B is een algemeen Brabants beeld geschetst van de woningmarkt en de opgaven die daar de komende jaren liggen. De beelden die hieruit naar voren komen, zijn ook voor de regio West-Brabant herkenbaar en van toepassing. In Hoofdstuk 2 van deze agenda wordt ingegaan op de ontwikkelingen in de regionale woningvoorraad, de verwachtingen op basis van de provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose, alsook de kwantitatieve en kwalitatieve samenstelling van de gemeentelijke woningbouwprogramma s. Daarnaast is voor de analyses in deze Regionale Agenda Wonen wederom dankbaar gebruik gemaakt van de door gemeenten aangeleverde woningbouwmatrices over De matrices geven voor de eerste 5- en 10-jaarsperiode, met een doorkijk daarna, aan welke woningbouwplannen (hard dan wel zacht) in beeld zijn. In Hoofdstuk 3 de regionale woningbouwafspraken voor de actuele 10-jaarsperiode weergegeven, zoals deze door de provincie met de regio gezamenlijk is voorbereid. De regionale woningbouwopgave bieden gemeenten in de regio een kader en de ruimte om hun woningbouwambities via de gemeentelijke woningbouwprogrammering en planning nader in te vullen. In Hoofdstuk 4 beschrijft de stand van zaken in de 3 subregio s na behandeling van het Regionale Woonperspectief West-Brabant en de vijf leidende principes in het RRO special op 14 april 2016 en hoe deze subregio s denken invulling te geven aan de transitie en structurele uitdagingen op de West- Brabantse woningmarkt. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 4 van 32

6 2. Ontwikkelingen woningmarkt en woningbouwprogramma s 2.1. Ontwikkeling van de regionale woningvoorraad De groei van de regionale woningvoorraad ligt sinds de crisis in 2008 rond de woningen per jaar, terwijl op basis van de provinciale prognose de woningvoorraad in de regio jaarlijks met circa woningen zou moeten groeien. Ook de komende jaren zal de benodigde groei van de woningvoorraad naar verwachting niet worden gehaald. Hoewel de productie in 2015 naar circa woningen is gezakt lijkt het de productie voor 2016 en het vooruitzicht voor 2017 op basis van de in aanbouwgenomen woningen iets gunstiger (figuur 1). Figuur 1. Groei woningvoorraad West-Brabant, Dit beeld laat zien dat de gerealiseerde woningbouw nog steeds achter blijft op de geprognosticeerde woningbouwopgave. Dit is eveneens terug te zien in de ontwikkeling van de stagnatie-indicator De stagnatie-indicator geeft in een percentage aan wat naar verwachting de gerealiseerde groei van de woningvoorraad zal zijn in relatie tot de vooruit berekende groei. Voor Brabant staat deze indicator op 60%: naar verwachting zal slechts 60% van de vooruit berekende groei ook daadwerkelijk gerealiseerd worden. Hoewel de groei in de regio West-Brabant als geheel onder dit Brabants gemiddelde ligt zijn er wel subregionale verschillen. Maar ook binnen de subregio s kunnen de verschillen groot zijn. In een enkele gemeente heeft weinig nieuwbouw plaatsgevonden (Geertruidenberg) of heeft voornamelijk vervangende nieuwbouw plaatsgevonden (Bergen op Zoom), waardoor de totale woningvoorraad niet is gegroeid. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 5 van 32

7 Figuur 2. Stagnatie-indicator West-Brabant 2018 Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 6 van 32

8 Regio West-Brabant Realisatie woningbouw per gemeente 2006 t/m 2015 Subregio Breda e.o totaal gemiddeld Alphen-Chaam Baarle-Nassau Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Oosterhout Zundert Subregio Breda Subregio LvHA totaal gemiddeld Aalburg Werkendam Woudrichem Subregio LvHA Subregio netto toevoeging aan woningvoorraad (realisatie minus sloop) netto toevoeging aan woningvoorraad (realisatie minus sloop) netto toevoeging aan woningvoorraad (realisatie minus sloop) West totaal gemiddeld Bergen op Zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Subregio West netto toevoeging aan woningvoorraad (realisatie minus sloop) totaal gemiddeld West-Brabant Bronnen: 2006 t/m 2012: Woningmarktmonitor (ABF-research), CBS-Statline 2013 t/m 2015: provinciale inventarisatie van gemeentelijke woningbouwontwikkelingen Tabel 1. Realisatie woningbouw per gemeente 2006 t/m Regionale ontwikkeling woningbehoefte Voor de woningbehoefte wordt uitgegaan van de provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose die periodiek (in de regel 1 maal per drie jaar) wordt geactualiseerd. De huidige prognose heeft Gedeputeerde Staten in oktober 2014 vastgesteld als vervanging van de prognose uit Een regelmatige actualisering is benodigd om inzicht te krijgen in toekomstige bevolkingsontwikkelingen. Het gaat dan om veranderingen in de leeftijds- en huishoudenssamenstelling. Deze vormen de basis om te prognosticeren welke woningbehoefte er is. Door actualisering kan steeds tijdig worden ingespeeld op nieuwe trends en ontwikkelingen, die niet alleen effect hebben op het wonen maar ook op andere beleidsvelden, zoals werkgelegenheidsgroei en daarmee de economische ontwikkelingsmogelijkheden, en draagvlak voor voorzieningen in relatie tot leefbaarheidsvraagstukken. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 7 van 32

9 Regio West-Brabant Woningvoorraad en woningbouwprognose per gemeente 2016 t/m 2025 Subregio Breda e.o. feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Alphen-Chaam Baarle-Nassau Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Oosterhout Zundert Subtotaal Subregio LvHA feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Aalburg Werkendam Woudrichem Subtotaal Subregio West feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Bergen op Zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Subtotaal Regio West-Brabant feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Totaal Bronnen: - Provinciale inventarisatie gemeentelijke woningbouwontwikkelingen in 2012 t/m De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering CBS-Statline, juli 2015 (BAG) Bij de prognose aantallen wordt er vanuit gegaan dat het woningtekort op termijn (2030) volledig wordt ingelopen. De in de tabel opgenomen gegevens zijn afgerond op 5-tallen. Tabel 2. Prognose ontwikkeling woningvoorraad Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 8 van 32

10 Volgens de actuele prognose groeit de regionale bevolking nog met ruim personen, tot ruim inwoners in Vergeleken met de prognose uit 2011 ligt de bevolkingsgroei iets hoger en ligt het omslagpunt van groei naar krimp wat later in de tijd. Verwacht wordt dat er in West-Brabant rond 2030 ruim woningen staan, circa meer dan aan het begin van Tot 2030, en met name in de eerste 10-jaarsperiode, ligt er daarmee nog een behoorlijke bouwopgave voor de regio. Daarbij komt wel een groot deel van deze opgave terecht in de steden, met een accent op Breda (circa 1/3). Na 2030 krijgen de meeste gemeenten te maken met een stabilisatie in de groei van de woningvoorraad, er hoeft dan netto niet zoveel meer gebouwd te worden en er vindt een verschuiving plaats naar nieuwbouw ter vervanging van bestaande woningen. Dit beeld verschilt overigens per gemeente, waarbij vooral de landelijke kernen te maken kunnen krijgen met een daling (krimp van de woningvoorraad) en de stedelijke kernen nog wat langer blijven groeien. Baarle-Nassau, Rucphen en Woensdrecht krijgen al eerder te maken met een stabilisatie van de woninggroei, welke al gevolgen zal hebben voor de vraag naar woningen binnen de komende 10 jaarsperiode Kwantitatieve samenstelling woningbouwprogramma s Jaarlijks leveren gemeenten met de woningbouwmatrices een overzicht aan van de zachte en harde plancapaciteiten, samen de totale plancapaciteit. Figuur 3 maakt inzichtelijk hoe de totale plancapaciteit zich ontwikkeld heeft vanaf 2006 tot Ook laat het zien welke plancapaciteit momenteel benodigd is om in de woningbehoefte op basis van de prognose-uitkomsten te kunnen voorzien (meest rechtse kolom). De daling van de plancapaciteiten die eerder, ook Brabant breed, zichtbaar was, lijkt af te vlakken. In de regio is er nu voor een ruim woningen aan plannen in beeld, tegenover een benodigde capaciteit om in de prognose te kunnen voorzien van circa woningen ( inclusief sloop). Daarmee lijkt (kwantitatief) steeds meer balans te ontstaan in het aantal plannen versus de behoefte aan woningen die in de regio bestaat. Daarmee laat de programmering van de regio West-Brabant op de korte termijn (binnen 5 jaar) en middellange termijn (binnen 5-10 jaar) een realistische ontwikkeling zien. Aandachtspunt is de plancapaciteit voor de langere termijn (na 10 jaar) en dan in het bijzonder de ontwikkeling van harde plancapaciteit die naar deze periode wordt geschoven. De trend in de afgelopen jaren waarbij de plancapaciteit na 10 jaar is verminderd heeft zich echter doorgezet. Momenteel zijn hierin circa woningen opgenomen, waarvan nog geen derde deel al harde plancapaciteit betreft (vooral Bergen op Zoom en Drimmelen). De regio heeft voldoende plannen (circa ) in beeld voor de woningbouwopgave van de komende 10 jaar. De harde plancapaciteit in regio van circa 60% biedt regionaal voldoende flexibiliteit. Kwantitatief lijkt er daarmee meer realiteitszin te komen in de woningbouwplanning. De woningbouwplanning en -programmering is, in het algemene beeld van de regio, gunstig bijgesteld. De nadruk ligt meer op het behouden van de flexibiliteit in de woningbouwplanning, zowel in het moment waarop een plan harde plancapaciteit wordt als op het niveau van het bestemmingsplan zelf waarin meer flexibiliteit wordt gezocht. Daarmee kan tijdig ingespeeld worden op kansrijke plannen die de markt nu kan opnemen. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 9 van 32

11 Figuur 3. Ontwikkeling totale plancapaciteit woningbouw regio West-Brabant Tabel 3 op de volgende bladzijde geeft voor de eerste 10-jaarsperiode een overzicht in hoeverre de plancapaciteit kan voorzien in de geprognosticeerde woningbouwopgave. De regionale afspraken worden gemaakt op basis van het netto aan de woningvoorraad toe te voegen woningen. Om te kunnen bepalen wat als maximale plancapaciteit nodig is, is een aanname voor de te verwachten sloop gedaan, gebaseerd op het afgevlakt voortschrijdend gemiddelde van de afgelopen 10 jaar. Afgerekend wordt uiteindelijk op het saldo van feitelijk toegevoegde en onttrokken woningen aan de voorraad. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 10 van 32

12 Regio West-Brabant Verhouding woningbouwopgave en -plannen 2016 t/m 2025 Subregio regionale Breda e.o. woningbouw totale opgave plan Tabel 3. Woningbouwopgaven en plancapaciteiten gemeenten 2016 t/m t/m 2025 capaciteit ab. % ab. % Alphen-Chaam % % Baarle-Nassau % % Breda % % Drimmelen % % Etten-Leur % % Geertruidenberg % % Oosterhout % % Zundert % % Subtotaal % % Subregio regionale LvHA woningbouw totale opgave plan 2016 t/m 2025 capaciteit ab. % ab. % Aalburg % % Werkendam % % Woudrichem % % Subtotaal % % Subregio regionale West woningbouw totale opgave plan 2016 t/m 2025 capaciteit ab. % ab. % Bergen op Zoom % % Halderberge % % Moerdijk % % Roosendaal % % Rucphen % % Steenbergen % % Woensdrecht % % Subtotaal % % Regio regionale West-Brabant woningbouw totale opgave plan 2016 t/m 2025 capaciteit ab. % ab. % Totaal % % Bronnen: - Provinciale inventarisatie gemeentelijke woningbouwontwikkelingen in 2012, 2013, 2014 en De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering CBS-Statline, juli 2015 (BAG) De in de tabel opgenomen gegevens zijn afgerond op 5-tallen. gemeentelijke woningbouwprogramma harde plancapaciteiten totaal 2016 t/m 2025 gemeentelijke woningbouwprogramma harde plancapaciteiten totaal 2016 t/m 2025 gemeentelijke woningbouwprogramma harde plancapaciteiten totaal 2016 t/m 2025 gemeentelijke woningbouwprogramma harde plancapaciteiten totaal 2016 t/m 2025 Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 11 van 32

13 2.4. Kwalitatieve samenstelling woningbouwprogramma s Juist in de huidige tijd bepalen de kwaliteiten in de gemeentelijke woningbouwprogramma s de mate waarin woningbouwplannen worden gerealiseerd. De woonwensen van de consument zijn daarin leidend. In de afgelopen jaren was er een mismatch tussen de kwaliteit van het programma (teveel dure koopwoningen, teveel appartementen) en de woonwensen. Naar verwachting zal de vraag zich voornamelijk richten op betaalbare en goedkope koop- en huurwoningen. De opnamecapaciteit van appartementen hangt samen met het huidige aandeel appartementen in de woningvoorraad, prijs, locatie en omvang van het plan. In de samenstelling van het woningbouwprogramma blijft variatie overigens gewenst en is een eenzijdige samenstelling niet raadzaam. De kwalitatieve samenstelling van de woningbouwprogramma s laat een vergelijkbaar beeld zien als voorgaande jaren. In grote lijnen nemen de categorieën waar meer vraag naar is (goedkope koop en meer huur) niet significant toe in de subregio s. Daarmee blijft de aansluiting van vraag en aanbod een actueel woonthema. Eigendom en prijs In de kwalitatieve samenstelling van de woningbouwprogramma s voor de eerste 5-jaarsperiode is de verhouding huur en koop in de subregio Breda e.o. ten gunste van huur niet verder verschoven, in de subregio West is deze zelfs afgenomen, terwijl in de subregio Land van Heusden en Altena het aandeel huurwoningen is toegenomen. Dit ligt in de lijn van de traditie dat een hoger aandeel koop te zien is in de landelijke regio en in landelijke gemeenten. Vooral Aalburg, Alphen-Chaam en Zundert kennen een beperkt programma van (sociale) huurwoningen. Figuur 4. Samenstelling nieuwbouwplannen regio West-Brabant naar eigendom en prijs, 2015 t/m 2019 Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 12 van 32

14 Wanneer vervolgens de prijs van de huur- of koopwoningen erbij betrokken wordt, is te zien dat 55% van de woningbouwprogramma s in de regio in de dure en middeldure koop is gepland. Ten opzichte van voorgaand jaar is dit iets toegenomen. Dure koopwoningen zijn vooral opgenomen in de woningbouwprogramma s van de gemeenten Aalburg, Baarle-Nassau en Moerdijk. Het aandeel dure koopwoningen in deze gemeenten ligt boven de 30%. Het aandeel goedkope koopwoningen is in vergelijkbaar met vorig jaar verder gedaald, van 12% naar 10 %. Bij de goedkope huurwoningen is vergelijkbaar met vorig jaar (15%). Figuur 5. Samenstelling woningvoorraad en nieuwbouwplannen naar type Aandeel appartementen In de gemeentelijke woningbouwprogramma s is voor de korte termijn (eerste 5 jaar van 2016 t/m 2020) is er voor circa 55% aan grondgebonden woningen in de plannen opgenomen en circa 45% appartementen. Dit betekent dat het aandeel appartementen regionaal wederom is toegenomen. Gemeenten laten een wisselend beeld zien in de mate waarin zij appartementen in de plannen hebben opgenomen. Vooral stedelijke kernen hebben meer appartementen in hun nieuwbouwprogramma. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 13 van 32

15 Figuur 6. Risico-analyse plancapaciteiten nieuwbouwplannen West-Brabant, 2015 t/m 2019 Het risicoprofiel voor de regio West-Brabant als geheel laat een versterkt beeld zien ten opzichte van voorgaande jaren. Ook in de huidige plannen is het aandeel risicovol (m.n. dure koop en huur) het grootst (circa 42%) en het aandeel kansrijk het kleinst (circa 25%). Waarbij deze laatste categorie nog kleiner is geworden ten opzichte van vorig jaar. Naar verwachting is aandeel dure koop en huur in de gemeentelijke woningbouw-planning te hoog onder de huidige marktomstandigheden. Een kwalitatieve verschuiving van woningbouwplannen naar de segmenten die als meer kansrijk worden gezien zal de woningbouwproductie ten goede komen Zorgvuldig ruimtegebruik en duurzame verstedelijking Inbreidings- en uitbreidingslocaties in woningbouwprogramma s Zorgvuldig en zuinig ruimtegebruik is een centraal onderdeel van het ruimtelijk beleid. De Ladder voor duurzame verstedelijking vormt daarbij een belangrijk (ruimtelijk) instrument. Belangrijk onderdeel van deze ladder is het benutten van de mogelijkheden voor woningbouw op inbreidingslocaties, waar herstructurering of transformatie mogelijk is. In de gemeentelijke woningbouwprogramma s zijn alle woningbouwlocaties opgenomen, zowel binnenstedelijk op inbreidingslocaties als buiten stedelijk gebied op uitbreidingslocaties. Van de totale plancapaciteiten in de regio betreft circa 65% op inbreidingslocaties tegenover 35% uitbreiding. Daarmee scoort de regio boven het provinciale gemiddelde. De subregio Breda e.o. scoort het hoogste op inbreiding, gevolgd door subregio West, waar het stedelijk concentratiegebied het hoogste scoort. Wel zijn er lokaal grote verschillen; zo zet Roosendaal bijna volledig op inbreiding in, terwijl andere gemeenten het accent leggen op uitbreiding. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 14 van 32

16 Figuur 7. Het planaanbod op inbreidingslocaties West-Brabant 2015, procentueel Enkele gemeenten kunnen de volledige of bijna de gehele woningbehoefte te komende jaren op inbreidingslocaties situeren, deze gemeenten hebben dan ook beperkte uitbreidingslocaties nodig om in hun woningbehoefte te voorzien. Enkele anderen hebben beperkte inbreidingsmogelijkheden. Dit kan een gevolg zijn van een stevige inzet op inbreidingslocaties de afgelopen jaren (zoals bij Zundert). Enkele gemeenten laten inbreidingspotentie liggen tot na 2024 (Breda, Oosterhout, Werkendam). Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 15 van 32

17 Het planaanbod op inbreidings- en uitbreidingslocaties, 2016 (uitgedrukt in aantallen woningen) de in de tabel opgenomen gegevens zijn afgerond op 50-tallen, hierdoor kunnen er in de tabel geringe afwijkingen voorkomen plancapaciteit plancapaciteit (absoluut) (procentueel) inbreiden uitbreiden totaal inbreiden uitbreiden totaal RRO - WEST-BRABANT ,2% 32,8% 100,0% RRO - MIDDEN-BRABANT ,4% 44,6% 100,0% RRO - NOORDOOST-BRABANT ,8% 46,2% 100,0% RRO - ZUID-OOST-BRABANT ,9% 45,1% 100,0% NOORD-BRABANT ,4% 42,6% 100,0% Bron: opgaven gemeenten in de matrix 'Overzicht woningbouwcapaciteit per gemeente', stand per 1 jan. 2016; bewerking Provincie Noord-Brabant Als regio scoort West-Brabant hoog qua inbreidingsplannen, lokaal zijn er echter wel verschillen. Regio West-Brabant In- en uitbreiding plancapaciteit gemeentelijke woningbouwprogramma's Subregio Breda e.o. totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding Alphen-Chaam % % % % % 0 0% Baarle-Nassau % 95 31% % 56 24% % 39 57% Breda % % % % % % Drimmelen % % % % % % Etten-Leur % % % % % 0 0% Geertruidenberg % 41 6% % 41 7% % 0 0% Oosterhout % % % % % 12 2% Zundert % % % % % 0 0% Subtotaal % % % % % % Subregio LvHA totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding Aalburg % 76 10% % 76 10% % 0 0% Werkendam % % % % % % Woudrichem % % % % 4 0 0% 4 100% Subtotaal % % % % % % Subregio West totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding Bergen op Zoom % % % % % % Halderberge % % % % 0 0 0% 0 100% Moerdijk % % % % 0 0 0% 0 100% Roosendaal % 110 4% % 110 4% 0 0 0% 0 100% Rucphen % % % % % 59 82% Steenbergen % % % % 0 0 0% 0 100% Woensdrecht % 92 19% % 92 19% 0 0 0% 0 100% Subtotaal % % % % % % Regio West-Brabant totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding Totaal % % % % % % Bron: Gemeentelijke woningbouwmatrixen 2016 Tabel 4. In- en uitbreiding plancapaciteit gemeentelijke woningbouwprogramma's 2016 Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 16 van 32

18 2.6. Flexibiliteit woningbouwprogramma s De gemeentelijke woningbouwprogramma s bevatten zowel juridisch harde als zachte plannen. Juridisch hard zijn bestemmingsplannen die door de raad zijn vastgesteld of inmiddels onherroepelijk zijn. Gemeenten die voor de 1 e 5-jaars woningbehoefte over harde plancapaciteit beschikken hebben voldoende plancapaciteit met een directe bouwtitel. De mate waarin gemeenten voor de 2 e 5-jaarsperiode over harde plancapaciteit beschikken bepaald de flexibiliteit om in te kunnen spelen op nieuwe kansen en ontwikkelingen. Regio West-Brabant Flexibiliteit gemeentelijke plancapaciteit woningbouwprogramma's 2016 Subregio Breda e.o. totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal hard zacht totaal hard zacht totaal hard zacht Alphen-Chaam % % % % 0 0 0% 0 100% Baarle-Nassau % % % 41 17% % 62 91% Breda % % % % % % Drimmelen % % % % % % Etten-Leur % % % % 0 0 0% 0 100% Geertruidenberg % % % % % 0 0% Oosterhout % % % % % % Zundert % % % % % % Subtotaal % % % % % % Subregio LvHA totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal hard zacht totaal hard zacht totaal hard zacht Aalburg % % % % 8 0 0% 8 100% Werkendam % % % % % % Woudrichem % 15 4% % 15 4% % 0 0% Subtotaal % % % % % % Subregio West totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal hard zacht totaal hard zacht totaal hard zacht Bergen op Zoom % % % % % % Halderberge % % % % 0 0 0% 0 100% Moerdijk % % % % 0 0 0% 0 100% Roosendaal % % % % 0 0 0% 0 100% Rucphen % % % % % 64 89% Steenbergen % % % % 0 0 0% 0 100% Woensdrecht % % % % 0 0 0% 0 100% Subtotaal % % % % % % totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2016 periode 2016 t/m 2025 periode na 2025 totaal hard zacht totaal hard zacht totaal hard zacht West-Brabant % % % % % % Bron: Gemeentelijke woningbouwmatrixen 2016 Tabel 5. Harde en zachte plancapaciteit gemeentelijke woningbouwprogramma's 2016 De totale regionale plancapaciteit voor de komende 10 jaarsperiode zit net iets onder de verwachte woningbehoefte voor deze periode. Daarmee is er regionaal voldoende plancapaciteit. De harde plancapaciteit voor de regio zit iets boven de 60% van de woningbehoefte. Regionaal is daarmee voldoende flexibiliteit (onder de 70%). Lokaal zijn er wel enkele uitzonderingen. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 17 van 32

19 Zo hebben met enkele gemeenten meer dan 70% (Bergen op Zoom, Oosterhout) of zelfs meer dan 100% (Baarle-Nassau) van de verwachte woningbehoefte voor de komende 10 jaar al in harde plancapaciteit. De meeste gemeenten willen hun volledige harde plancapaciteit de komende jaren tot uitvoer brengen. Enkele gemeenten hebben een deel van de harde plancapaciteit na de komende 10 jaarsperiode in hun planning staan Woningbouwopgave en vergunninghouders Instroom vanuit buitenland en prognose De provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose houdt rekening met buitenlandse migratiestromen. Dat deel van de instroom dat een beroep doet op reguliere huisvesting, waaronder status- c.q. vergunninghouders zit dan ook in de woningbouwopgave. De instroom lijkt groter te zijn (geweest) dan in de huidige prognose (2014) was voorzien. De meeste gemeentelijke woningbouwprogramma s bieden voldoende ruimte en flexibiliteit om op deze toename in voldoende mate in te kunnen spelen. Wel brengt deze beweging en veranderende vraag met zich mee naar meer (sociale) huurwoningen. Daarbij ligt voor een aantal gemeenten nog een opgave om het planaanbod voor woningbouw beter te laten aansluiten op deze vraag. Huisvesting van vergunninghouders in West-Brabant Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (hierna: ministerie van BZK) stelt voor iedere gemeente in Nederland elk half jaar vast hoeveel vergunninghouders moeten worden gehuisvest in het komende halfjaar. De taakstelling is de laatste jaren flink verhoogd als gevolg van de toenemende vluchtelingenstroom. Op dit moment zijn er echter minder vluchtelingen die naar ons land komen. Als gevolg daarvan zijn er dan ook minder vergunninghouders zijn en daardoor is de taakstelling over de 1e helft van 2017 lager. In de 2e helft van 2017 verwacht men weer een grotere toestroom en is de taakstelling weer wat hoger. Stand van zaken regio West-Brabant per 1 november 2016 In de regio West-Brabant hebben de ruim helft van de gemeente te maken met een achterstand in de taakstelling. Een zestal gemeenten hebben al langer te maken met een achterstand, zodat zij onder (verlengd) actief toezicht staan. Dit betekent dat deze gemeenten een plan van aanpak dienen te hebben om de achterstand in te halen. Hierover vinden ambtelijke en/of bestuurlijke gesprekken plaats tussen provincie en de betreffende gemeenten. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 18 van 32

20 3. Regionale woningbouwafspraken West-Brabant Prognose en afspraken Inleiding In het Regionaal Ruimtelijk Overleg (RRO) maakt de provincie samen met de regiogemeenten jaarlijks afspraken over de regionale woningbouwopgave voor de komende 10-jaarsperiode, uitgesplitst per gemeente. Richtinggevend voor het maken van deze afspraken is de meest actuele provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose. Bij deze afspraken hoort een set van regionale spelregels of uitgangspunten die de aard en strekking van de afspraken aangeven. De bindende afspraken zijn tenminste kwantitatief, maar kunnen ook kwalitatieve aspecten omvatten. Nieuwe woningbouwafspraken 2016 In het RRO van 15 december 2016 staat de herijking van de huidige regionale woningbouwafspraken op de agenda. Bij deze actualisatie wordt uitgegaan van de 10-jaarsperiode 2016 t/m Bij de nieuwe afspraken wordt ook uitgaan van de prognose uit 2014, zodat aan de opgave voor gemeenten niet veel veranderd is. Aan de bestaande spelregels is inhoudelijk niets veranderd Uitgangspunten regionale woningbouwafspraken Regionale woningbehoefte De regionale woningbehoefte op basis van de BAG die volgt uit de meest actuele provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose (2014) is richtinggevend voor de gemeentelijke woningbouwplanning en -programmering. 2. Regionale woningbouwopgave De woningbouwopgave betreft de maximale toename van de bestaande woningvoorraad op 1 januari 2026 voor de regio, uitgesplitst per gemeente. 3. Realistische planning en programmering Gemeenten gaan voor hun woningbouwprogrammering én -planning uit van de maximale woningbouwopgave voor de komende 10-jaarsperiode (van 1 januari 2016 tot en met 31 december 2025). Daarbij wordt er vanuit gegaan dat het woningtekort op termijn volledig wordt ingelopen. 4. Flexibiliteit plancapaciteit Gemeenten kunnen de volledige woningbouwopgave binnen de 10-jaarsperiode in harde bestemmingsplannen opnemen. Het streven is echter om flexibiliteit binnen hun woningbouwopgave te hebben door de harde bestemmingsplancapaciteit te beperken tot niet meer dan 70% van de totale woningbouwopgave. 5. Ruimte-voor-Ruimte-woningen De woningen die worden gerealiseerd in het kader van de Ruimte-voor-Ruimte regeling vallen buiten de regionale woningbouwafspraken. Deze woningen zijn aanvullend op de regionale afspraken en tellen hierin niet mee. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 19 van 32

21 6. Voorgenomen sloop Het regionale woningbouwprogramma wordt vooraf niet verhoogd met voorgenomen sloop. Als een gemeente kan aantonen dat er binnen een plan woningen worden gesloopt kan dit aantal worden teruggebouwd. Het aantal terug te bouwen woningen wordt niet meegenomen in de woningbouwopgave. 7. Uitwisseling woningbehoefte Tussen Roosendaal en Baarle-Nassau heeft een uitwisseling van woningbehoefte plaatsgevonden, zodat Baarle-Nassau enkele kwalitatieve woningbouwopgaven kan oppakken. Baarle-Nassau kan zodoende medewerking verlenen aan een lijst met plannen zoals vastgelegd d.d. 16 februari Jaarlijkse herijking afspraken a. De regionale woningbouwafspraken (opgave en uitgangspunten) worden ieder kalenderjaar herijkt. b. Deze herijking wordt uiterlijk op 31 december in het RRO bekrachtigd. Subregio West 9. Aanvullende woningbouwafspraken Bovenop de regionale woningopgave zoals hierboven genoemd kunnen betrokken gemeenten een beroep doen op de aanvullende woningbouwafspraken die gemaakt zijn in het kader van het Compensatieregeling industrieterrein Moerdijk, AFC Nieuw Prinsenland, Logistiek Park Moerdijk. De extra aantallen zijn gekoppeld aan de betreffende ontwikkeling. Subregio Breda e.o. 10. Pilot Bouwen Binnen Strakke Contouren Geertruidenberg krijgt de ruimte om de pilot BBSC de komende jaren (tot 1 januari 2020) volwaardig af te ronden, onder voorwaarde dat alleen plannen die vallen onder de pilot BBSC in ontwikkeling en uitvoering worden genomen. Jaarlijks wordt de voortgang gemonitord Toelichting op uitgangspunten 1. Woningbehoeftebepaling De provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose gaat uit van de totale behoefte naar woningen (verblijfsobjecten met een woonfunctie), inclusief het inlopen van het woningtekort. Het woningtekort is bepaald op basis van het WoON en is het saldo van het geschatte aantal urgent woningzoekenden minus het aantal urgente woningverlaters (bv wachtend voor opname in een instelling). Hiervoor worden een reeks regio specifieke parameter waarden bepaald o.b.v. leeftijd en huishoudenssamenstelling, waardoor dit woningtekort kan worden berekend. 2. Regionale woningbouwopgave De regionale woningbouwopgave betreft de toevoeging aan de bestaande woningvoorraad (per 1 januari 2016) op basis van de BAG (Basisadministratie Adressen en Gebouwen). De totale opgave aan nieuwbouw per gemeente kunnen groter zijn, omdat hierin sloopprogramma s zijn opgenomen. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 20 van 32

22 3. Realistische planning en programmering Gezien de afnemende woningbehoefte (en op termijn zelfs krimp) is het voor de komende jaren zaak de realistische lijn in de gemeentelijke woningbouwplanning- en programmering stevig vast te houden. Hierbij is het vooral ook van belang te zorgen voor voldoende flexibiliteit in (harde) bestemmingsplannen. 4. Flexibiliteit plancapaciteit Met het oog op de veranderende kwalitatieve vraag naar woningen, omstandigheden op de woningmarkt en nieuwe, onvoorziene kansen voor herstructurering en transformatie op inbreidingslocaties is het zaak dat gemeenten voldoende flexibiliteit houden binnen hun woningbouwprogramma en -planning. Dit zorgvuldig ruimtegebruik is in de lijn met de Ladder voor duurzame verstedelijking. Deze flexibiliteit wordt bereikt door de hoeveelheid harde bestemmingsplancapaciteit te beperken. 5. Reikwijdte afspraken a. De regionale woningbouwafspraken betreft de toename van de woningvoorraad binnen de actuele 10-jaarsperiode, van 1 januari 2016 tot en met 31 december Vanaf heden wordt bij het maken van woningbouwafspraken uitgegaan van de Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG). In de BAG worden alle verblijfsobjecten met (tenminste ook ) een woonfunctie tot de woningvoorraad gerekend. b. Deze verblijfsobjecten met een woonfunctie (woningen) zijn in functioneel opzicht zelfstandig; eigen afsluitbare toegang en eigen keuken, wc en douche. c. Indien studenten-, (mantel)zorg- en landgoedwoningen en woningbouw in te transformeren vastgoed (kantoren e.d.) en cultuurhistorisch erfgoed voldoen aan bovengenoemde criteria, maken ze eveneens deel uit van de regionale woningbouwopgave. 6. Woningbouw buiten afspraken De woningen die worden gerealiseerd in kader van de Ruimte-voor-Ruimte regeling vallen als enige categorie woningen dat buiten de regionale woningbouwafspraken valt. 7. Juridisch harde plancapaciteit Tot harde plancapaciteit behoren de onherroepelijke of door gemeenteraden vastgestelde bestemmingsplannen met daarin een directe titel voor realisatie van woningbouw. 8. Huisvesting arbeidsmigranten en vergunninghouders In de regionale woningbouwopgave is rekening gehouden met de structurele vraag van arbeidsmigranten en vergunninghouders naar een woonruimte met een verblijfsfunctie. De arbeidsmigranten die in Nederland (gaan) verblijven in een woonruimte met een logiesfunctie zijn niet in de regionale woningbouwopgave meegenomen. 9. Jaarlijkse herijking afspraken De jaarlijkse herijking van de regionale woningbouwafspraken is noodzakelijk om een actueel kader te hebben voor een effectieve invulling van de woningbouwopgave voor de komende 10-jaarsperiode. Zonder deze afspraken is er geen goede basis voor de woningbehoefte onderbouwing van nieuwe woningbouwplannen. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 21 van 32

23 3.4. Regionale woningbouwopgave 2016 t/m 2025 Regio West-Brabant Woningvoorraad en woningbouwprognose per gemeente 2016 t/m 2025 Subregio Breda e.o. feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Alphen-Chaam Baarle-Nassau Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Oosterhout Zundert Subtotaal Subregio LvHA feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Aalburg Werkendam Woudrichem Subtotaal Subregio West feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Bergen op Zoom Halderberge Moerdijk Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Subtotaal Regio West-Brabant feitelijke prognose groei voorraad woningvoorraad woningvoorraad prognose 2014 per 1 januari 2016 per 1 januari t/m 2025 Totaal Bronnen: - Provinciale inventarisatie gemeentelijke woningbouwontwikkelingen in 2012 t/m De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering CBS-Statline, juli 2015 (BAG) Bij de prognose aantallen wordt er vanuit gegaan dat het woningtekort op termijn (2030) volledig wordt ingelopen. De in de tabel opgenomen gegevens zijn afgerond op 5-tallen. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 22 van 32

24 3.5. Aanvullende woningbouwafspraken Regio West-Brabant Aanvullende woningbouwafspraken afsprakenkader datum afspraak periode woningbouw aantallen Baarle-Nassau Regionale woningbouwafspraken ) Halderberge Agro Food Cluster West-Brabant (AFCWB) 2) Moerdijk Logistiek Park Moerdijk (LPM) 3) 2009 tot 1 januari Compensatieregeling industrieterrein Moerdijk 4) 2004, verlengd in 2012 tot 1 januari Roosendaal Regionale woningbouwafspraken ) Steenbergen Agro Food Cluster West-Brabant (AFCWB) 5) Bronnen: 1) Regionale Agenda Wonen 2016, RRO d.d. 9 december Uitwisseling van de woningbehoefte heeft betrekken op het mogelijk maken van een kwalitatief woningbouwprogramma voor Baarle-Nassau, zoals vastgelegd in een lijst met plannen d.d. 16 februari ) AFCWB: Bestuursovereenkomst Gemeente Halderberge en Provincie Noord-Brabant, d.d. 30 juni ) LPM: Afsprakenkader Zeehaventerrein Moerdijk (2006), Bestuursovereenkomst Realisatie gebiedsontwikkeling Moerdijk, d.d. 3 juli ) Afronding Compensatieregeling indusrieterrein Moerdijk: brief dd 6 juni 2012, Verslag Stuurgroep RRO West-Brabant: d.d. 20 juni ) AFCWB: Bestuursovereenkomst Gemeente Steenbergen en Provincie Noord-Brabant, d.d. 30 juni 2010 Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 23 van 32

25 4. Actuele agenda wonen Inleiding Het RRO special op 14 april 2016 samen met marktpartijen stond in teken van het Woonperspectief West-Brabant. Het Woonperspectief schetst de structurele transitie en uitdagingen op de woningmarkt waar de West-Brabantse gemeenten voor staan. Subregionale samenwerking volgens vijf leidende principes vormen de basis voor het vervolg. Daarbij zijn de volgende zaken bestuurlijk besproken: 1. Het subregionale schaalniveau is hét niveau om de principes concreet in de praktijk te brengen. Dat moet in samenhang tussen overheid én andere partijen. 2. Dat vraagt om een open en eerlijke houding naar elkaar. 3. En om een flexibele en adaptieve samenwerking, die kan inspelen op een veranderende vraag. 4. De subregio s West en Breda e.o. gaan hiermee aan de slag. 5. Besef verschil in problematiek tussen stedelijke en plattelandsgemeenten. 6. Benut de ervaringen van de BOEL-gemeenten en die uit het Land van Heusden en Altena Subregio Breda Het onderzoek door de BOEL-gemeenten (in samenwerking met Fakton) naar de effectieve vraag naar nieuwbouwwoningen op basis van een analyse naar de bestaande woningvoorraad, vormt het startpunt om de 5 leidende principes en dan vooral denken als een belegger op subregionaal niveau verder uit te werken. Insteek is dat Fakton voor de overige gemeenten uit de subregio het bovengenoemde onderzoek verbreed. Uitvoering van dit onderzoek zal z n beslag krijgen in december en januari. In de eerste helft van 2017 zullen de nadere speerpunten in deze subregio worden vormgegeven Subregio Land van Heuden en Altena De drie gemeenten in deze subregio werken in aanloop naar een bestuurlijke fusie op het gebied van wonen al intensief samen. Ambtelijk is geconcludeerd dat de 5 leidende principes al voldoende in de gezamenlijke Woonvisie zit. Er wordt geen inzet gedaan op een specifieke uitwerking hiervan Subregio West De subregio heeft met een Uitvoeringsprogramma Wonen 2017 inzichtelijk gemaakt hoe zij gezamenlijk vorm wil geven aan de 5 leidende principes. Subregionale afstemming vindt plaats op 6 woonthema s: 1. Afstemming woningbouwprogrammering (kwalitatief en kwantitatief) 2. Flexibiliteit subregionale woningbouwprogrammering 3. Samenwerking met marktpartijen 4. Focus bestaande woonomgeving 5. Focus bestaande woonvoorraad 6. Promoten kwalitatief wonen in de subregio Met het Uitvoeringsprogramma Wonen is in de 2 e helft 2016 al een start gemaakt en kent een totale doorlooptijd van 2,5 jaar. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 24 van 32

26 4.5. Regio West-Brabant De subregio s functioneren zelfstandig, echter min of meer op dezelfde manier binnen regio West- Brabant. Coördinatie, afstemming, monitoring en kennisuitwisseling loopt via RWB en het portefeuillehoudersoverleg Ruimtelijke Ontwikkeling en Wonen en RRO. Daarnaast blijven er uiteraard West- Brabant-brede dossiers als arbeidsmigranten, organisatie van het Platform Wonen en Bouwberaad en het volgen van de thema's Energietransitie en Wonen & Zorg. Bouwberaad West-Brabant In het jaarlijkse Bouwberaad West-Brabant worden kennis en ervaring uitgewisseld, woononderwerpen uit de Regionale Agenda Wonen West-Brabant besproken en op actuele woonthema s samengewerkt. In de loop van 2017 wordt er in het Afstemmingsoverleg Wonen en Platform Wonen een nieuw thema gekozen. Alle bij de woningmarkt betrokken marktpartijen en gemeenten uit de regio West-Brabant worden hiervoor uitgenodigd. Platform Wonen Het Platform Wonen (vertegenwoordiging van deelnemers aan het Bouwberaad) komt circa 4 keer per jaar bij elkaar en adviseert de regio bij de woononderwerpen uit de Regionale Agenda Wonen West- Brabant. Daarnaast kan zij zelf ook projecten oppakken, zodat er gezamenlijk met alle partijen vooruitgang geboekt kan worden. Het Platform Wonen bestaat uit vertegenwoordigers van woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, bouwers, makelaars, zorginstellingen en overheid. Huisvesting arbeidsmigranten De notitie Huisvesting Arbeidsmigranten halverwege de opgave geeft de mogelijkheden voor de gemeenten aan hun deel van de regionale opgave verder te brengen. Onder andere door een koppeling te maken tussen huisvesting arbeidsmigranten, vergunninghouders en andere urgent woningzoekende met eenzelfde woonvraag. Daarnaast wordt het onderwerp arbeidsmigranten in 2017 breder ingestoken dan alleen vanuit huisvesting. Een bestuurlijke groep bestaand uit enkele wethouders betrokken bij huisvesting arbeidsmigranten, bij de handhaving daarvan, bij economie, bij wonen/economie en bij arbeidsmarktbeleid, gaat op zoek naar die verbreding. Daarbij wordt uitgegaan dat het onderwerp arbeidsmigranten een majeure bijdrage levert aan een evenwichtige arbeidsmarkt en goed vestigingsklimaat. In 2017 wordt het hele jaar uitvoering gegeven aan het doorgestarte project handhaving huisvesting arbeidsmigranten. Wonen met Zorg Lokaal en subregionaal wordt invulling gegeven aan de opgaven op het gebied van Wonen met Zorg. De te nemen acties zijn o.a. gericht op het toekomstbestendig maken van eigen woningbezit, al dan niet in combinatie met energiemaatregelen. Een andere opgave ligt op het vlak van het beschikbaar hebben of maken van woningen voor mensen die (nog) niet, of niet meer zelfstandig kunnen wonen. De ambities worden op lokaal/subregionaal niveau bepaald. RWB draagt bij door middel van uitwisseling van kennis en best practices tussen de subregio's en deelt informatie van derden zoals het zorgkantoor, landelijke gremia. Regionale Agenda Wonen 2017 deel A Pagina 25 van 32