W onen. Regionale Agenda Wonen Deel A. Regionaal Ruimtelijk Overleg West-Brabant 8 december 2015

Transcriptie

1 W 2016 onen Regionale Agenda Wonen Deel A Regionaal Ruimtelijk Overleg West-Brabant 8 december 2015 Aalburg Alpen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Tholen Werkendam Woudrichem Woensdrecht Zundert

2 Regionale Agenda Wonen West-Brabant: terugblik agenda 2015 actuele woningmarkt ontwikkelingen regionale woonthema s 2016 regionale woningbouwafspraken Regionale Agenda Wonen 2016 deel A

3 Samenvatting belangrijkste woningbouwontwikkelingen Woningbouwopgave tot 2030 De provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose 2014 laat nog een behoorlijke regionale woningbouwopgave zien van circa woningen tot Een groot deel van deze opgave komt terecht in de steden, waarbij Breda het grootste deel zal krijgen (circa 1/3 deel). Groei blijft achter De groei van de woningvoorraad blijft de afgelopen jaren onverminderd achter lopen ten opzichte van de geprognosticeerde woningbehoefte. Binnen de regio is nog weinig herstel in de bouwproductie zichtbaar. Al is dit verschillend per gemeente. Regionaal zal de nieuwbouwproductie in 2015 lager liggen dan in voorgaande jaren; mogelijk dat de komende jaren iets gunstiger wordt. Voldoende plannen De plancapaciteiten van de gemeenten zijn kwantitatief steeds meer op orde en lijken meer aan te sluiten bij de (kwantitatieve) woningbehoefte. Aandachtspunt is de toenemende (harde) plancapaciteit na de komende 10-jaarsperiode bij enkele gemeenten, mede in verband met de afvlakkende groei in de periode na 10 jaar. Kwalitatieve mismatch blijft Bij de plannen in gemeentelijke programma s ligt het accent meer op de koop dan de huur, terwijl de vraag meer richting huur beweegt. Ook blijft het aandeel risicovolle plannen (vooral dure koop) in de regio onverminderd groot. Flexibiliteit in woningbouwprogramma s Belangrijk is dat gemeenten over voldoende flexibiliteit binnen hun woningbouwprogramma en planning beschikken om in te kunnen spelen op nieuwe kansen en ontwikkelingen, evenals goed inzicht hebben in de ruimte voor woningbouw binnen het bestaand stedelijk gebied en bestaand (leegstaand of leegkomend) vastgoed. Bestaande woningvoorraad De groei van de woningvoorraad vlakt af, waardoor het accent en de opgave voornamelijk komt te liggen in de bestaande woningvoorraad. Opgaven liggen zowel op gebied van de verduurzaming, levensloop bestendig maken, de aanpasbaarheid als betaalbaarheid van woningen. Courante en toekomstgerichte woningvoorraad Een duidelijke en krachtige strategie voor de regio kan beter inzicht bieden in de kwaliteiten en kansen in de huidige woningvoorraad op verschillende schaalniveaus. Ontwikkelingen op gebied van zorg en wonen, energietransitie en kansen in bestaand stedelijk gebied (leegstaand en leegkomend) vastgoed bieden nieuwe perspectieve en opgaven op de woningmarkt. Huisvesting vergunning-/statushouders De provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose houdt rekening met buitenlandse migratiestromen. Dat deel van de instroom dat een beroep doet op reguliere huisvesting, waaronder status- c.q. vergunninghouders zit dan ook in de woningbouwopgave. De huidige instroom is wel groter dan in de huidige prognose (2014) was voorzien. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 2 van 35

4 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Resultaten thema s Regionale Agenda Wonen Inleiding 2.2. Aansluiten vraag en aanbod 2.3. Ladder duurzame verstedelijking 2.4. Huisvesting arbeidsmigranten 2.5. Bestaande woningvoorraad 2.6. Wonen en zorg 2.7. Nieuwe ontwikkelingen 3. Ontwikkelingen woningmarkt en woningbouwprogramma s 3.1. Ontwikkeling van de woningvoorraad 3.2. Woningbehoefte ontwikkeling 3.3. Kwantitatieve samenstelling woningbouwprogramma s 3.4. Kwalitatieve samenstelling woningbouwprogramma s 3.5. Zorgvuldig ruimtegebruik en duurzame verstedelijking 3.6. Flexibiliteit in woningbouwprogramma s 3.7. Huisvesting vergunninghouders 4. Actuele regionale woonthema s Inleiding 4.2. Regionale woningbouwafspraken en Ladder voor Duurzame Verstedelijking 4.3. Woonperspectief West-Brabant 4.4. Huisvesting arbeidsmigranten 4.5. Werkgebied woningcorporaties 4.6. Huisvesting vergunninghouders 5. Regionale woningbouwafspraken West-Brabant Prognose en afspraken 5.2. Uitgangspunten regionale woningbouwafspraken Toelichting uitgangspunten 5.4. Regionale woningbouwopgave 2015 t/m 2024 Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 3 van 35

5 1. Inleiding Voor u ligt deel A van de Regionale Agenda Wonen van de regio West-Brabant. Deze agenda is opgesteld door de provincie, samen met de Regio West-Brabant. In dit deel A is het regio specifieke gedeelte opgenomen, in de Regionale Agenda Wonen deel B is een algemeen Brabants beeld geschetst van de woningmarkt en de opgaven die daar de komende jaren liggen. De beelden die hieruit naar voren komen, zijn ook voor de regio West-Brabant herkenbaar en van toepassing. In deze agenda wordt in Hoofdstuk 2 eerst een terugblik gegeven op de woonthema s die dit jaar actueel waren en wat we daarmee hebben bereikt. In Hoofdstuk 3 van deze agenda wordt ingegaan op de ontwikkelingen in de regionale woningvoorraad, de verwachtingen op basis van de provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose, alsook de kwantitatieve en kwalitatieve samenstelling van de gemeentelijke woningbouwprogramma s. Daarnaast is voor de analyses in deze Regionale Agenda Wonen wederom dankbaar gebruik gemaakt van de door gemeenten aangeleverde woningbouwmatrices over De matrices geven voor de eerste 5- en 10-jaarsperiode, met een doorkijk daarna, aan welke woningbouwplannen (hard dan wel zacht) in beeld zijn. Ook voor komend jaar wil de regio een aantal actuele woonthema s regionaal oppakken. In Hoofdstuk 4 wordt per thema aangegeven wat de regio met de provincie in 2016 gezamenlijk wil bereiken. Tenslotte wordt in Hoofdstuk 5 de regionale woningbouwafspraken voor de actuele 10-jaarsperiode weergegeven, zoals deze door de provincie met de regio gezamenlijk is voorbereid. De regionale woningbouwopgave bieden gemeenten in de regio een kader en de ruimte om hun woningbouwambities via de gemeentelijke woningbouwprogrammering en planning nader in te vullen. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 4 van 35

6 2. Resultaten thema s Regionale Agenda Wonen Inleiding Bestuurlijke Denktank Wonen In 2015 heeft de bestuurlijke Denktank Wonen, onder leiding van Toine Theunis, het initiatief genomen om de majeure woonopgaven te coördineren, te verdiepen en desgewenst te versnellen. Gezien de relaties met demografie, leefbaarheid, bereikbaarheid en energie, wordt gekozen voor een integrale aanpak. De Denktank Wonen heeft in 2015 de verschillende opgaven uit de Regionale Agenda Wonen verbonden en daar verantwoordelijkheid voor genomen. Ook is een relatie gelegd met de Ladder voor Duurzame Verstedelijking. 2.2 Aansluiten vraag en aanbod Doorstroominstrumentarium Door de werkgroep Doorstroominstrumentarium is gewerkt aan een Toolkit Doorstroming. Deze bevat 3 instrumenten ter bevordering van de doorstroming (in de regio), te weten de Restschuldlening, Erpacht- Omgekeerde Erfpacht en Collectief Particulier Opdrachtgeverschap in het Huursegment (CPOH). In 2015 is de Toolkit Doorstroming definitief gemaakt ten behoeve van Regionale besluitvorming tijdens het portefeuillehoudersoverleg op 3 november. Het is aan de diverse gemeenten om gebruik te maken van het voorgestelde instrumentarium. Het genoemde CPOH project in Breda (Wisselslagterrein) wordt ingezet als voorbeeldproject voor de regio. Bouwberaad West-Brabant Het jaarlijkse Bouwberaad West-Brabant stond dit jaar in het teken van het Woonperspectief West- Brabant en had als thema Op weg naar een Regionale Agenda Wonen, energietransitie en leefbaarheid De bestuurlijke Denktank Wonen, betrokken beleidsambtenaren en marktpartijen hebben onder begeleiding van de Stec groep discussie gevoerd over een courante en toekomstgerichte woningvoorraad, evenals de actuele woonthema s (zie 2.7.). Na een plenaire presentatie zijn in 4 workshops door de 4 voorzitters van de themagroepen van de (concept) plannen van aanpak op de urgent bevonden thema s (zie later) besproken en zijn in 4 workshops inspirerende cases/pilots binnen het betreffende thema gepresenteerd. Platform Wonen West-Brabant Het Platform Wonen bestaat uit vertegenwoordigers van woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, bouwers, makelaars, zorginstellingen en overheid. Het Platform Wonen adviseert, onder leiding van Petra Lepolder, de regio bij de woonthema s uit de Regionale Agenda Wonen West-Brabant. Naast kennisuitwisseling op actuele woonthema s vonden er dit jaar ook diverse presentaties plaats met o.a. nieuwe ontwikkelingen / initiatieven: - presentatie Kleur uw gemeente Groen door Chris Bruijnes van Bouwend Nederland, - presentatie Heijmans One (verplaatsbaar huis voor jonge eenpersoonshuishoudens) door Gosse Dousma, - presentatie Verandertraject en ervaringen in Parkstad door Desiree Uitzetter van Stec. Op 16 april jl. is aan de leden van het Platform Wonen gevraagd of en hoe zij de regio kunnen helpen bij het Woon perspectief West-Brabant. Verschillende leden hebben hun hand opgestoken en zijn vervolgens mee genomen in het traject van het Woon perspectief West-Brabant en zijn zitting gaan nemen in de vier verschillende themagroepen: Transitie bestaande woningvoorraad, Transitie bestaand & leegkomend vastgoed, Wonen & zorg en Energietransitie. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 5 van 35

7 2.3 Ladder voor duurzame verstedelijking De Regio West-Brabant maakte in 2015 zowel bestuurlijk als ambtelijk deel uit van het Brabantbrede Ladderteam dat zich tot doel stelde de bewustwording voor het toepassen van de ladder te bevorderen, onder andere met een symposium. Na bespreking van de provincie brede handreiking Op weg naar Duurzame VerstedelijkingsAfspraken in het RRO van 8 juli 2015 is een volgende stap gezet in een breed bestuurlijk overleg (15 oktober 2015), waarin de handreiking Op weg naar Duurzame VerstedelijkingsAfspraken als leidraad werd onderschreven bij de verdere uitwerking van de regionale vastgestelde en nog vast te stellen visies. Ook zullen begin december de fractiespecialisten van de gemeenteraden in een sessie worden bijgepraat over de ladder en over hun rol daarin. 2.4 Huisvesting arbeidsmigranten Naast de monitoring van de voortgang van de regionale huisvestingsopgave, heeft op 9 april in Etten- Leur het Flexwonencafé West-Brabant plaatsgevonden. Het Flexwonencafé bood huisvesters en werkgevers in de regio West-Brabant ruimte elkaar en ambtenaren en bestuurders laagdrempelig te ontmoeten, kennis te delen en met elkaar plannen te maken. Ook is begin maart gestart met het project Handhaving huisvesting arbeidsmigranten regio West-Brabant, waarbij tien gemeenten samen met verschillende spelers* gezamenlijk controles in deelnemende gemeenten uitvoeren; onveilige en/of illegale huisvesting is opgespoord en aangepakt. In alle deelnemende gemeenten vinden dit jaar vier controles plaats. Een operationeel projectleider coördineert de samenwerking tussen de gemeenten en met diverse partners. Dankzij een cofinanciering van de provincie Noord-Brabant is het mogelijk dit project als pilot uit te voeren. Het project loopt nog tot het eind van dit jaar; begin 2016 worden de resultaten van het project geëvalueerd. Op 20 oktober stond de huisvesting van arbeidsmigranten op de agenda van de netwerkbijeenkomst van alle regiocolleges met de deelsessie Van last tot gast. Daar kwamen de vier takken aan de boom aan de orde: huisvesting, handhaving, participatie en een digitaal informatiepunt. Uitgangspunten tijdens deze bijeenkomst zijn: arbeidsmigranten zijn welkom, zijn nodig, moeten goed, veilig en humaan gehuisvest worden en moeten worden uitgenodigd om te participeren in de gemeente waar ze woonachtig zijn. * Belastingdienst, UWV, SVB, inspectie SZW, Politie, Openbaar Ministerie en het RCF Kenniscentrum Handhaving. 2.5 Bestaande woningvoorraad De werkgroep Bestaande woningvoorraad maakte in 2015 een pas op de plaats en kwam, in afwachting van de ontwikkelingen rondom het Woonperspectief West-Brabant, niet bijeen. Inmiddels maakt dit onderwerp deel uit van de 4 woonthema s in het Woonperspectief West-Brabant. 2.6 Wonen met zorg en welzijn Ook de werkgroep Wonen met zorg en welzijn maakte in 2015 een pas op de plaats en kwam, in afwachting van de ontwikkelingen rondom het Woonperspectief West-Brabant, niet bijeen. Inmiddels maakt dit onderwerp deel uit van de 4 woonthema s in het Woonperspectief West-Brabant. 2.7 Nieuwe ontwikkelingen Nieuwe Woningwet en Huisvestingswet In een ambtelijke themabijeenkomst wonen in het voorjaar is de regio bijgepraat over de betekenis van de nieuwe Woningwet en Huisvestingswet voor de rol en opgaven voor gemeenten en regio, evenals de nieuwe relatie met woningcorporaties. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 6 van 35

8 Woonperspectief West-Brabant De Denktank Wonen heeft in een bestuurlijke bijeenkomst in maart jl., in het bijzijn van gedeputeerden De Boer en Van Haaften, de koers uiteengezet voor het te ontwikkelen Woonperspectief West-Brabant. Resultaat hiervan moet zijn: Een duidelijke en krachtige strategie voor de regio gericht op een courante en toekomstgerichte woningvoorraad. Het Woonperspectief moet zodoende eenduidig en helder inzicht bieden in de kwaliteiten en kansen in de huidige, bestaande woningvoorraad op verschillende schaalniveaus. Tevens worden de volgende urgent bevonden woonthema s uitgediept: - Transitie bestaande woningvoorraad; - Energietransitie; - Transitie bestaand (leegstaand en leegkomend) vastgoed; - Wonen en zorg. Na commitment over het Woonperspectief van alle 19 colleges van B&W heeft de Stec groep inmiddels een positionpaper opgesteld. Ook zijn 4 themagroepen aan de slag gegaan met als opdracht het formuleren van concrete plannen van aanpak per thema. Elke themagroep hanteert dezelfde methodiek, met daarbinnen alle ruimte voor eigenheid, diversiteit en diepgang. In het Bouwberaad zijn de eerste resultaten hiervan gepresenteerd. Begin december wordt een informatiebijeenkomst voor fractiespecialisten van gemeenteraden gehouden, in combinatie met de Ladder voor Duurzame Verstedelijking. Na bespreking van het positionpaper en de eerste concept plannen van aanpak van de 4 themagroepen in het Poho RO/WO op 3 november en het RRO van 9 december zal tijdens de netwerkbijeenkomst op 15 maart 2016 instemming worden gevraagd voor het maken van een uitvoeringsagenda. Het positionpaper en de plannen van aanpak van de 4 themagroepen geven tot slot input voor de Regionale Agenda Wonen 2016 (zie Hoofdstuk 4). Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 7 van 35

9 3. Ontwikkelingen woningmarkt en woningbouwprogramma s 3.1. Ontwikkeling van de regionale woningvoorraad De groei van de regionale woningvoorraad ligt sinds de crisis in 2008 rond de woningen per jaar, terwijl op basis van de provinciale prognose de woningvoorraad in de regio jaarlijks met circa woningen zou moeten groeien. Ook de komende jaren zal de benodigde groei van de woningvoorraad naar verwachting niet worden gehaald. Hoewel de productie in 2015 naar circa woningen is gezakt lijkt het vooruitzicht voor 2016 is op basis van de in aanbouwgenomen woningen iets gunstiger (figuur 1). Figuur 1. Groei woningvoorraad West-Brabant, Dit beeld laat zien dat de gerealiseerde woningbouw ver achter blijft op de geprognosticeerde woningbouwopgave. Dit is eveneens terug te zien in de ontwikkeling van de stagnatie-indicator De stagnatie-indicator geeft in een percentage aan wat naar verwachting de gerealiseerde groei van de woningvoorraad zal zijn in relatie tot de vooruit berekende groei. Voor Brabant staat deze indicator op 54%: naar verwachting zal slechts 54% van de vooruit berekende groei ook daadwerkelijk gerealiseerd worden. Dit ligt lager dan vorig jaar. Hoewel de groei in de regio West-Brabant als geheel onder dit Brabants gemiddelde ligt zijn er wel subregionale verschillen. Maar ook binnen de subregio s kunnen de verschillen groot zijn. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 8 van 35

10 Figuur 2. Stagnatie-indicator Midden-Brabant 2017 Net als vorig jaar blijft de daadwerkelijke groei in Rucphen ver achter. Geen enkele gemeente heeft een stagnatie-indicator hoger dan 100%; Wel zijn er enkele gemeenten waar de realisatie redelijk in de lijn van verwachting liggen; dit zijn o.a. Zundert en Alphen-Chaam. De regionale groei van de bestaande woningvoorraad is de laatste jaren dan ook achtergebleven bij de geprognotiseerde groei. Bij een benodigde regionale groei van circa woningen per jaar in de regio West-Brabant ligt de groei nu rond de woningen per jaar. De verwachting is dat de feitelijke groei de komende jaren lager zal liggen. Regio West-Brabant Realisatie woningbouw per gemeente 2005 t/m totaal gemiddeld Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert West-Brabant Bronnen: 2005 t/m 2012: Woningmarktmonitor (ABF-research), CBS-Statline 2013 en 2014: provinciale inventarisatie van gemeentelijke woningbouwontwikkelingen Tabel 1. Realisatie woningbouw per gemeente 2005 t/m 2014 Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 9 van 35

11 3.2. Regionale ontwikkeling woningbehoefte Voor de woningbehoefte wordt uitgegaan van de provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose die periodiek (in de regel 1 maal per drie jaar) wordt geactualiseerd. De huidige prognose heeft Gedeputeerde Staten in oktober 2014 vastgesteld als vervanging van de prognose uit Een regelmatige actualisering is benodigd om inzicht te krijgen in toekomstige bevolkingsontwikkelingen. Het gaat dan om veranderingen in de leeftijds- en huishoudenssamenstelling. Deze vormen de basis om te prognosticeren welke woningbehoefte er is. Door actualisering kan steeds tijdig worden ingespeeld op nieuwe trends en ontwikkelingen, die niet alleen effect hebben op het wonen maar ook op andere beleidsvelden, zoals werkgelegenheidsgroei en daarmee de economische ontwikkelingsmogelijkheden, en draagvlak voor voorzieningen in relatie tot leefbaarheidsvraagstukken. Regio West-Brabant Regionale woningvoorraad en woningbouwopgave per gemeente 2015 t/m 2024 feitelijke feitelijke prognose groei woningvoorraad woningvoorraad woningvoorraad woningvoorraad "oude stijl" "BAG" "BAG" prognose t/m 2024 Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert West-Brabant Bronnen: - Provinciale inventarisatie gemeentelijke woningbouwontwikkelingen in 2012, 2013 en De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering CBS-Statline, juli 2015 (BAG) Bij de geprognostosticeerde aantallen wordt er vanuit gegaan dat het volledige woningtekort op termijn (2030) volledig wordt ingelopen. De in de tabel opgenomen gegevens zijn afgerond op 5-tallen. Tabel 2. Prognose ontwikkeling woningvoorraad Volgens de actuele prognose groeit de regionale bevolking nog met ruim personen, tot ruim inwoners in Vergeleken met de prognose uit 2011 ligt de bevolkingsgroei iets hoger en ligt het omslagpunt van groei naar krimp wat later in de tijd. Verwacht wordt dat er in West-Brabant rond 2030 ruim woningen staan, circa meer dan aan het begin van Tot 2030, en met name in de eerste 10-jaarsperiode, ligt er daarmee nog een behoorlijke bouwopgave voor de regio. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 10 van 35

12 Daarbij komt wel een groot deel van deze opgave terecht in de steden, met een accent op Breda (circa 1/3). Na 2030 krijgen de meeste gemeenten te maken met een stabilisatie in de groei van de woningvoorraad, er hoeft dan netto niet zoveel meer gebouwd te worden en er vindt een verschuiving plaats naar nieuwbouw ter vervanging van bestaande woningen. Dit beeld verschilt overigens per gemeente, waarbij vooral de landelijke kernen te maken kunnen krijgen met een daling (krimp van de woningvoorraad) en de stedelijke kernen nog wat langer blijven groeien. Baarle-Nassau, Rucphen en Woensdrecht krijgen al eerder te maken met een stabilisatie van de woninggroei, welke al gevolgen zal hebben voor de vraag naar woningen binnen de komende 10 jaarsperiode Kwantitatieve samenstelling woningbouwprogramma s Jaarlijks leveren gemeenten met de woningbouwmatrices een overzicht aan van de zachte en harde plancapaciteiten, samen de totale plancapaciteit. Figuur 3 maakt inzichtelijk hoe de totale plancapaciteit zich ontwikkeld heeft vanaf 2006 tot Ook laat het zien welke plancapaciteit momenteel benodigd is om in de woningbehoefte op basis van de prognose-uitkomsten te kunnen voorzien (meest rechtse kolom). De daling van de plancapaciteiten die eerder, ook Brabant breed, zichtbaar was, lijkt te stabiliseren. In de regio is er nu voor een ruim woningen aan plannen in beeld, tegenover een benodigde capaciteit om in de prognose te kunnen voorzien van circa woningen ( inclusief sloop). Daarmee lijkt (kwantitatief) steeds meer balans te ontstaan in het aantal plannen versus de behoefte aan woningen die in de regio bestaat. De trend in de afgelopen jaren waarbij de plancapaciteit na 10 jaar is verminderd lijkt eveneens te stabiliseren. Momenteel zijn hierin circa woningen opgenomen (tegen een jaar geleden), waarvan circa 10% al harde plancapaciteit betreft (vooral Drimmelen en Oosterhout). Daarmee laat de programmering van de regio West-Brabant op de korte termijn (binnen 5 jaar) en middellange termijn (binnen 5-10 jaar) een realistische ontwikkeling zien. Aandachtspunt is de plancapaciteit voor de langere termijn (na 10 jaar) en dan in het bijzonder de ontwikkeling van harde plancapaciteit die naar deze periode wordt geschoven. Tabel 3 op de volgende bladzijde geeft voor de eerste 10-jaarsperiode een overzicht in hoeverre de plancapaciteit kan voorzien in de geprognosticeerde woningbouwopgave. De regionale afspraken worden gemaakt op basis van het netto aan de woningvoorraad toe te voegen woningen. Om te kunnen bepalen wat als maximale plancapaciteit nodig is, is een aanname voor de te verwachten sloop gedaan, gebaseerd op het afgevlakt voortschrijdend gemiddelde van de afgelopen 10 jaar. Afgerekend wordt uiteindelijk op het saldo van feitelijk toegevoegde en onttrokken woningen aan de voorraad. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 11 van 35

13 Figuur 3. Ontwikkeling totale plancapaciteit woningbouw regio West-Brabant De kolom totale capaciteit geeft vrij constante gemiddelde te zien van rond de 100%. Wat aangeeft dat er voldoende plannen in beeld zijn voor de komende 10 jaar. De harde plancapaciteit in regio ligt met 57% ruimschoots onder de 100% van de benodigde plancapaciteit. Kwantitatief lijkt er daarmee meer realiteitszin te komen in de woningbouwplanning. De woningbouwplanning en -programmering is, in het algemene beeld van de regio, bijgesteld. De nadruk ligt meer op het behouden van de flexibiliteit in de woningbouwplanning, zowel in het moment waarop een plan harde plancapaciteit wordt als op het niveau van het bestemmingsplan zelf waarin meer flexibiliteit wordt gezocht. Daarmee kan tijdig ingespeeld worden op kansrijke plannen die de markt nu kan opnemen. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 12 van 35

14 WONINGBOUWCAPACITEIT EN -OPGAVEN AANTAL WONINGEN IN PLANNEN TEN OPZICHTE VAN DE BENODIGDE PLANCAPACITEIT 2015 t/m 2024 de in de tabel opgenomen gegevens zijn afgerond op 5-tallen, hierdoor kunnen er in de tabel geringe afwijkingen voorkomen opgave plus = indicator indicator prognose verwachte ) sloop 2) benodigde capaciteit totale waarvan totale harde capaciteit harde plancapaciteit 4) plancapaciteit 4) in plannen 3) capaciteit 3) 100% <100% Aalburg % 51% Alphen-Chaam % 38% Baarle-Nassau % 177% Bergen op Zoom % 71% Breda % 59% Drimmelen % 42% Etten-Leur % 86% Geertruidenberg % 31% Halderberge % 38% Moerdijk % 52% Oosterhout % 74% Roosendaal % 48% Rucphen % 43% Steenbergen % 44% Werkendam % 40% Woensdrecht % 26% Woudrichem % 69% Zundert % 32% West-Brabant % 57% 1) De bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering ) De te verwachten sloop is, tenzij anders is vermeld, berekend o.b.v. de gemiddelde sloop over de periode 2005 t/m ) Bron: opgaven gemeenten in de matrix 'Overzicht woningbouwcapaciteit per gemeente', stand per ; bewerking: Provincie Noord-Brabant. Tot de harde plancapaciteit behoren de onherroepelijke of door gemeenteraden vastgestelde woningbouwplannen. 4) Omdat de ervaring leert dat van de (vele) plannen die een gemeente heeft, er altijd wel een aantal niet of met vertraging wordt uitgevoerd, is het - met het oog op de voortgang van de woningbouw - met name voor de korte(re) termijn van belang, dat gemeenten beschikken over voldoende (harde) plancapaciteit. Tegelijkertijd is het van belang voor de middellange en lange(re) termijn voldoende ruimte te laten in de woningbouwplanning. Door de nodige flexibiliteit in te bouwen in het (harde) planaanbod en woningbouwplannen niet al in een vroegtijdig stadium programmatisch en financieel dicht te timmeren, kan beter worden meebewogen met de (blijvend) sterke dynamiek op de woningmarkt en ook beter ingespeeld worden op de marges en onzekerheden, die inherent zijn aan (toekomstige) demografische, economische en woningbehoefteontwikkelingen. Flexibiliteit is ook nodig om voldoende (beleids)ruimte te kunnen bieden ten behoeve van het herbestemmen van leegstaand en leeg komend vastgoed en om in de (nabije) toekomst in te kunnen spelen op nieuwe, onvoorziene inbreidingsmogelijkheden of binnenstedelijke herstructurerings- en transformatieopgaven. Tabel 3. Woningbouwcapaciteiten en -opgaven regio West-Brabant 2015 t/m Kwalitatieve samenstelling woningbouwprogramma s Juist in de huidige tijd bepalen de kwaliteiten in de gemeentelijke woningbouwprogramma s de mate waarin woningbouwplannen worden gerealiseerd. De woonwensen van de consument zijn daarin leidend. In de afgelopen jaren was er een mismatch tussen de kwaliteit van het programma (teveel dure koopwoningen, teveel appartementen) en de woonwensen. Naar verwachting zal de vraag zich voornamelijk richten op betaalbare en goedkope koop- en huurwoningen. De opnamecapaciteit van appartementen hangt samen met het huidige aandeel appartementen in de woningvoorraad, prijs, locatie en omvang van het plan. In de samenstelling van het woningbouwprogramma blijft variatie overigens gewenst en is een eenzijdige samenstelling niet raadzaam. De kwalitatieve samenstelling van de woningbouwprogramma s laat een vergelijkbaar beeld zien als voorgaande jaren. De kwalitatieve mismatch wordt weliswaar kleiner, maar vraagt op onderdelen nog verdere aanpassing van het programma. Eigendom en prijs In de kwalitatieve samenstelling van de woningbouwprogramma s voor de eerste 5-jaarsperiode is de verhouding huur en koop in de subregio Breda e.o. ten gunste van huur verschoven, in de subregio West is deze niet veranderd, terwijl in de subregio Land van Heusden en Altena het aandeel Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 13 van 35

15 koopwoningen verder is toegenomen. Dit ligt in de lijn van de traditie dat een hoger aandeel koop te zien is in de landelijke regio en in landelijke gemeenten. Vooral Aalburg, Drimmelen, Woudrichem en Zundert kennen nauwelijks huurwoningen in hun programma. Figuur 4. Samenstelling nieuwbouwplannen regio West-Brabant naar eigendom en prijs, 2015 t/m 2019 Wanneer vervolgens de prijs van de huur- of koopwoningen erbij betrokken wordt, is te zien dat 53% van de woningbouwprogramma s in de regio in de dure en middeldure koop is gepland. Ten opzichte van voorgaand jaar is dit nauwelijks veranderd. Dure koopwoningen zijn vooral opgenomen in de woningbouwprogramma s van de gemeenten Aalburg, Halderberge en Moerdijk. Het aandeel dure koopwoningen in deze gemeenten ligt boven de 40%. Het aandeel goedkope koopwoningen is in vergelijkbaar met vorig jaar licht gedaald, van 14% naar 12 %. Bij de goedkope huurwoningen is vergelijkbaar met vorig jaar ook licht gedeeld, van 15% ten opzichte van 16% een jaar geleden. Aandeel appartementen In de gemeentelijke woningbouwprogramma s is voor de korte termijn (eerste 5 jaar van 2015 t/m 2019) is er voor circa 58% aan grondgebonden woningen in de plannen opgenomen en circa 42% appartementen. Dit betekent dat het aandeel appartementen regionaal weer is toegenomen. Gemeenten laten een wisselend beeld zien in de mate waarin zij appartementen in de plannen hebben opgenomen. Vooral stedelijke kernen hebben meer appartementen in hun nieuwbouwprogramma. Opvallend is dat het aandeel appartementen in Roosendaal relatief laag is, terwijl Woensdrecht juist relatief veel appartementen in nieuwbouwplannen heeft zitten. Het nieuwbouwprogramma van Aalburg bestaat bijna uitsluitend uit grondgebonden woningen. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 14 van 35

16 Figuur 5. Risico-analyse plancapaciteiten nieuwbouwplannen West-Brabant, 2015 t/m 2019 Het risicoprofiel voor de regio West-Brabant als geheel laat een versterkt beeld zien ten opzichte van voorgaande jaren. Ook in de huidige plannen is het aandeel risicovol (m.n. dure koop en huur) het grootst (circa 43%) en het aandeel kansrijk het kleinst (circa 28%). Waarbij deze laatste categorie iets groter is geworden. Naar verwachting is aandeel dure koop en huur in de gemeentelijke woningbouwplanning te hoog onder de huidige marktomstandigheden. Een kwalitatieve verschuiving van woningbouwplannen naar de segmenten die als meer kansrijk worden gezien zal de woningbouwproductie ten goede komen Zorgvuldig ruimtegebruik en duurzame verstedelijking Extra RRO Op 15 oktober jl. is een Breed bestuurlijk overleg georganiseerd rond het thema duurzame verstedelijking Van ladder denken naar ladder doen. Bestuurders zijn met elkaar in gesprek gegaan, waarbij nadrukkelijk gekeken is wat duurzame verstedelijking voor het wonen kan betekenen. Inbreidings- en uitbreidingslocaties in woningbouwprogramma s Zorgvuldig en zuinig ruimtegebruik is een centraal onderdeel van het ruimtelijk beleid. De Ladder voor duurzame verstedelijking vormt daarbij een belangrijk (ruimtelijk) instrument. Belangrijk onderdeel van deze ladder is het benutten van de mogelijkheden voor woningbouw op inbreidingslocaties, waar herstructurering of transformatie mogelijk is. In de gemeentelijke woningbouwprogramma s zijn alle woningbouwlocaties opgenomen, zowel binnenstedelijk op inbreidingslocaties als buiten stedelijk gebied op uitbreidingslocaties. Van de totale plancapaciteiten in de regio betreft circa 65% op inbreidingslocaties tegenover 35% uitbreiding. De subregio Breda e.o. scoort het hoogste op inbreiding, gevolgd door subregio West, waar het stedelijk concentratiegebied het hoogste scoort. Bergen op Zoom en Roosendaal zetten namelijk bijna volledig op inbreiding in. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 15 van 35

17 Figuur 6. Het planaanbod op inbreidingslocaties West-Brabant 2015, procentueel Regio West-Brabant In- en uitbreiding plancapaciteit gemeentelijke woningbouwprogramma's totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2015 periode 2015 t/m 2024 totaal inbreiding uitbreiding totaal inbreiding uitbreiding totaal periode na 2024 inbreiding uitbreiding Aalburg % 42 5% % 42 5% % 0 0% Alphen-Chaam % % % % % 0 0% Baarle-Nassau % 79 27% % 47 21% % 32 52% Bergen op Zoom % % % % % % Breda % % % % % % Drimmelen % % % % % % Etten-Leur % % % % % 0 0% Geertruidenberg % 41 7% % 41 7% % 0 0% Halderberge % % % % % 0 0% Moerdijk % % % % % 0 0% Oosterhout % % % % % 65 10% Roosendaal % 128 5% % 128 6% % 0 0% Rucphen % % % % % 0 0% Steenbergen % % % % % 0 0% Werkendam % % % % % % Woensdrecht % 98 26% % 98 26% % 0 0% Woudrichem % % % % % % Zundert % % % % % 0 0% West-Brabant % % % % % % Bron: Gemeentelijke woningbouwmatrixen 2015 Tabel 4. In- en uitbreiding plancapaciteit gemeentelijke woningbouwprogramma's 2015 Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 16 van 35

18 Enkele gemeenten kunnen de volledige of bijna de gehele woningbehoefte te komende jaren op inbreidingslocaties situeren (Aalburg, Bergen op Zoom, Etten-Leur) en hebben beperkte uitbreidingslocaties nodig. Enkele anderen hebben beperkte inbreidingsmogelijkheden. Dit kan een gevolg zijn van een stevige inzet op inbreidingslocaties de afgelopen jaren (zoals bij Zundert). De meeste gemeenten hebben de inbreidingsmogelijkheden in planning voor de komende 10 jaar staan om op te pakken. Enkele gemeenten laten inbreidingspotentie liggen tot na 2024 (Breda, Oosterhout, Werkendam) Flexibiliteit woningbouwprogramma s De gemeentelijke woningbouwprogramma s bevatten zowel juridisch harde als zachte plannen. Juridisch hard zijn bestemmingsplannen die door de raad zijn vastgesteld of inmiddels onherroepelijk zijn. Gemeenten die voor de 1 e 5-jaars woningbehoefte over harde plancapaciteit beschikken hebben voldoende plancapaciteit met een directe bouwtitel. De mate waarin gemeenten voor de 2 e 5-jaarsperiode over harde plancapaciteit beschikken bepaald de flexibiliteit om in te kunnen spelen op nieuwe kansen en ontwikkelingen. Regio West-Brabant Hardheid gemeentelijke plancapaciteit woningbouwprogramma's totale gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit gemeentelijke plancapaciteit matrix 2015 periode 2015 t/m 2024 periode na 2024 totaal hard zacht totaal hard zacht totaal hard zacht Aalburg % % % % 8 0 0% 8 100% Alphen-Chaam % % % % 0 0 0% 0 100% Baarle-Nassau % 88 30% % 33 14% % 55 90% Bergen op Zoom % % % % % % Breda % % % % % % Drimmelen % % % % % 63 32% Etten-Leur % % % % 0 0 0% 0 100% Geertruidenberg % % % % % 0 0% Halderberge % % % % 0 0 0% 0 100% Moerdijk % % % % 0 0 0% 0 100% Oosterhout % % % % % % Roosendaal % % % % % 0 0% Rucphen % % % % 0 0 0% 0 100% Steenbergen % % % % 6 0 0% 6 100% Werkendam % % % % % % Woensdrecht % % % % 0 0 0% 0 100% Woudrichem % 15 3% % 15 4% % 0 0% Zundert % % % % % % West-Brabant % % % % % % Bron: Gemeentelijke woningbouwmatrixen 2015 Tabel 5. Harde en zachte plancapaciteit gemeentelijke woningbouwprogramma's 2015 De totale regionale plancapaciteit voor de komende 10 jaarsperiode zit net iets onder de verwachte woningbehoefte voor deze periode. Daarmee is er regionaal voldoende plancapaciteit. De harde plancapaciteit voor de regio zit iets boven de 60% van de woningbehoefte. Regionaal is daarmee voldoende flexibiliteit (onder de 70%). Lokaal zijn er wel enkele uitzonderingen. Zo hebben met enkele gemeenten meer dan 70% (Bergen op Zoom, Etten-Leur, Oosterhout, Woudrichem) of zelfs meer dan 100% (Baarle-Nassau) van de verwachte woningbehoefte voor de komende 10 jaar al in harde plancapaciteit. De meeste gemeenten willen hun volledige harde plancapaciteit de komende jaren tot uitvoer brengen. Enkele gemeenten hebben een deel van de harde plancapaciteit na de komende 10 Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 17 van 35

19 jaarsperiode in hun planning staan. In het bijzonder Drimmelen heeft veel harde plancapaciteit na 2024 staan. Figuur 7a. Verhouding woningbouwrealisatie tot de opgave en de (harde) plancapaciteit Figuur 7b. Verhouding woningbouwrealisatie tot de opgave en de (harde) plancapaciteit Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 18 van 35

20 3.7. Huisvesting vergunninghouders Vergunninghouders en prognose De provinciale bevolkings- en woningbehoefteprognose houdt rekening met buitenlandse migratiestromen. Dat deel van de instroom dat een beroep doet op reguliere huisvesting, waaronder status- c.q. vergunninghouders zit dan ook in de woningbouwopgave. De huidige instroom is wel groter dan in de huidige prognose (2014) was voorzien: het aantal asielverzoeken in Nederland is de laatste maanden sterk toegenomen; in de maand augustus werden door het CBS asielverzoeken geregistreerd, drie keer zoveel als het gemiddelde in de maanden januari t/m juli van dit jaar; over geheel 2014 zijn in ons land bijna asielverzoeken ingediend; verwacht wordt dat het aantal asielaanvragen in 2015 beduidend hoger zal komen te liggen en uit zal komen op een niveau, vergelijkbaar met de jaren 90; het buitenlandse migratiesaldo van Noord-Brabant het verschil tussen immigratie en emigratie vertoont de laatste jaren een nogal grillig verloop; opvallend is het negatieve buitenlandse migratiesaldo in de periode 2002 tot en met 2007; het leidde in die periode tot de laagste bevolkingsgroei in onze provincie, gemeten vanaf 1950; vanaf 2008 is het buitenlands migratiesaldo van Brabant weer positief, met saldi tot ; deze omslag kan voor een belangrijk deel verklaard worden door de toename van de immigratie van (arbeids)migranten uit de (jonge) lidstaten van de Europese Unie; verwacht mag worden dat met de recente toestroom van asielzoekers en (vervolgens) de opname van statushouders in de GBA, het buitenlandse migratiesaldo van Brabant de eerstkomende jaren hoger zal komen te liggen. Taakstelling huisvesting vergunninghouders Halfjaarlijks (op 1 januari en 1 juli) ontvangen gemeenten een taakstelling vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken. In deze taakstelling is aangegeven hoeveel vergunninghouders in de betreffende gemeente gehuisvest moeten worden. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) draagt zorg voor de koppeling van een vergunninghouder aan een gemeente. Het COA houdt de realisatie van de huisvesting van vergunninghouders daarnaast maandelijks bij, informeert de provincies daarover en publiceert deze gegevens ook op haar website: De provincies hebben wettelijk de taak om interbestuurlijk toezicht uit te voeren op het realiseren van de taakstelling. Hiervoor gebruiken zij de zogenaamde interventieladder. De taakstelling is de laatste jaren steeds verhoogd als gevolg van de toenemende vluchtelingenstroom en zal de komende jaren naar verwachting blijven groeien. De taakstelling voor de eerste helft van 2016 ligt landelijk 33% hoger ten opzichte van de tweede helft van De landelijke taakstelling is het 1 e halfjaar 2016 circa vergunninghouders; voor Brabant betekent dit een taakstelling van circa vergunninghouders. Voor de tweede helft van 2016 zal deze taakstelling naar verwachting niet minder zijn, eerder meer. Op de website van de provincie is actuele informatie over de huisvesting van asielzoekers en vergunninghouders te vinden ( Stand van zaken regio West-Brabant per 15 oktober 2015 Gemeenten in de regio West-Brabant geven verschillend invulling aan hun opgave c.q. taakstelling. Vijf gemeenten zijn zonder achterstand gestart met de taakstelling voor de tweede periode van De overige 13 gemeenten kennen een achterstand wat betreft de invulling van hun opgave c.q. taakstelling. Veel gemeenten in de regio West-Brabant werken hard om de huisvestingsopgave vergunninghouders in te vullen, toch hebben gemeente moeite om aan de taakstelling te voldoen en zijn er veel knelpunten die de komende tijd aandacht vragen. Ook kan gebruik gemaakt worden van het platform Opnieuw Thuis ( dat werkt aan oplossingen voor de huisvesting van vergunninghouders. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 19 van 35

21 4. Actuele regionale woonthema s Inleiding Bouwberaad West-Brabant In het jaarlijkse Bouwberaad West-Brabant worden kennis en ervaring uitgewisseld, woononderwerpen uit de Regionale Agenda Wonen West-Brabant besproken en op actuele woonthema s samengewerkt. In de loop van 2016 wordt er in het Afstemmingsoverleg Wonen en Platform Wonen een nieuw thema gekozen. Alle bij de woningmarkt betrokken marktpartijen en gemeenten uit de regio West-Brabant worden hiervoor uitgenodigd. De voorzitter is Petra Lepolder, wethouder gemeente Steenbergen. Platform Wonen Het Platform Wonen (vertegenwoordiging van marktpartijen uit het Bouwberaad) komt circa 4 keer per jaar bij elkaar en adviseert de regio bij de woononderwerpen uit de Regionale Agenda Wonen West- Brabant. Daarnaast kan zij zelf ook projecten oppakken, zodat er gezamenlijk met alle partijen vooruitgang geboekt kan worden. In 2016 zijn een aantal leden actief betrokken bij de vier themagroepen van het Woonperspectief West-Brabant te weten: Transitie bestaande woningvoorraad, Transitie bestaand & leegkomend vastgoed, Wonen & zorg en Energietransitie. Het Platform Wonen bestaat uit vertegenwoordigers van woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, bouwers, makelaars, zorginstellingen en overheid. De voorzitter is Petra Lepolder, wethouder gemeente Steenbergen Regionale woningbouwafspraken en Ladder voor duurzame verstedelijking De regio West-Brabant wil in 2016 stappen zetten in de onderlinge afstemming van de woningbouwprogrammering en het maken van duurzame verstedelijkingsafspraken. Dit betekent op de eerste plaats dat gemeenten verder inzetten op het creëren van ruimte en flexibiliteit in de eigen gemeentelijke woningbouwprogrammering. Regionaal zal daarnaast een verdere verdieping plaatsvinden op het ladderproof maken van de regionale woningbouwafspraken. Tenslotte zal bij het verder vormgeven van een (sub) regionaal woningperspectief aspecten als inbreiding, herbestemming, leegstand en zorgvuldig ruimtegebruik regionaal verder worden uitgediept: 1. Gemeenten en provincie brengen de migratiepatronen per gemeente/kern binnen de regionale woningmarkt nader in beeld; 2. Gemeenten leggen in 2016 hun gemeentelijke woningbouwprogrammeringen naast elkaar en onderzoeken in hoeverre deze qua proces en inhoud op elkaar kunnen worden afgestemd; 3. Gemeenten en provincie onderzoeken in 2016 de mogelijkheden voor een 2-jaarlijks regionaal woningmarktonderzoek. Het woningmarktonderzoek geeft hierbij aan wat de kernvoorraad en de beoogde kwalitatieve toevoegingen aan de woningvoorraad zou kunnen zijn; 4. Regionaal worden afspraken gemaakt over het reserveren van programmaruimte ten behoeve van herstructurering en transformatie van leegstaand en leegkomend vastgoed voor woningbouw. Daarnaast zijn de volgende aandachtspunten in beeld: a. Gemeente en provincie onderzoeken op welke wijze de aanvullende woningbouwafspraken ladderproof zijn; b. Gemeenten en provincie onderzoeken de mogelijkheden van transformatie van Vrijkomend Agrarisch Vastgoed; c. Gemeenten in de subregio s onderzoeken de mogelijkheden van een virtueel grondbedrijf. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 20 van 35

22 4.3. Woonperspectief West-Brabant De regio West-Brabant staat voor een grote transitie op de woningmarkt. We zitten midden in een omslag van nieuwbouwplanologie naar planologie van de bestaande woningvoorraad, bestaande wijken en kernen. De komende decennia staan vooral in het teken van goed beheer en doorontwikkeling naast nieuwbouw die kwalitatief iets toevoegt aan de woningmarkt in regio West-Brabant. Oplossingsrichtingen Vanuit een gedeeld gevoel van urgentie is het Position Paper Samen succes boeken op een woningmarkt in transitie in het kader van het Woonperspectief West-Brabant opgesteld. Dit document vormt de basis voor een gezamenlijk antwoord op en ter begeleiding van de transitie waar de regio voor staat. Het document geeft visie en eerste oplossingsrichtingen voor de regio West-Brabant: 1. Denken en handelen als belegger, vanuit een wensportefeuille; 2. Marktspanning helpt om investeringen in de bestaande woningmarkt los te krijgen; 3. Focussen op de beste plekken, milieus en productmarktcombinaties en woningen met een grote alternatieve aanwendbaarheid; 4. Koppeling leggen met geld: nieuwe ruimtelijk-financiële modellen, instrumenten en arrangementen; 5. Groot denken, klein doen. Discussiepunten Om deze oplossingsrichtingen verder vorm te kunnen geven gaat de regio de komende periode een aantal discussiepunten met elkaar verder uitwerken: 1. Versnelling en vernieuwing vanuit subregio s en gelegenheidscoalities, 2. Toekomstwaarde van gebieden staan centraal, 3. Ruimte houden in gemeentelijke woningbouwprogramma s, 4. Nieuwe ruimtelijk-financiële arrangementen ontdekken in de regio West-Brabant, 5. Voorrang geven aan bestaande stedelijke ruimte i.r.t. leegstaand en leegkomend vastgoed, 6. Inzetten op verbetering en levensloopbestendige maken particulier woningbezit, 7. Verduurzamen van de bestaande woningvoorraad is de toekomst; 8. Verbinden en verbreden op sub thema s. Themagroepen In cocreatie met de markt wil regio West-Brabant nieuwe stappen zetten op 4 urgent bevonden thema's: - Thema 1: wonen en zorg; - Thema 2: transitie bestaande woningvoorraad; - Thema 3: energietransitie; - Thema 4: transitie bestaand en leegkomend vastgoed. Inmiddels hebben 4 themagroepen in een mix van overheden, markt- en zorgpartijen en andere partners in het veld concrete plannen van aanpak opgesteld. In 2016 wordt het Position Paper, inclusief de 4 plannen van aanpak van de themagroepen gecompleteerd en op de netwerkbijeenkomst 15 maart 2016 gepresenteerd. Dan zal ook instemming worden gevraagd voor het maken van een uitvoeringsagenda. Voor de regio is ook een Vitaliteitsscan opgesteld. Deze Vitaliteitsscan geeft een score per gemeente op de aantrekkelijkheid van een gemeente. Dit is gedaan op basis van 5 prestatie-indicatoren: Kwaliteit woon- en leefomgeving, woningbehoefte en dynamiek, bevolking, kwaliteit bestaande voorraad, opgave in zorgvastgoed. Door het ontbreken van gegevens is de scan nog niet compleet. De leden van de tot vorig jaar bestaande werkgroepen zullen gevraagd worden hun deskundigheid in te zetten. Daarmee blijft de samenhang van de subregionale werkgroepen gehandhaafd. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 21 van 35

23 4.4. Huisvesting arbeidsmigranten Vanuit de huisvesting arbeidsmigranten worden, naast de verdiepte monitoring die vanuit het ministerie BZK is gevraagd, de mogelijkheden onderzocht van: 1. Het eenduidig inrichten van de nachtregisters, zodat de arbeidsmigranten die korter dan 4 maanden hier verblijven beter in beeld komen. Dit vanuit een digitaal systeem, in te vullen door huisvesters en/of werkgevers; 2. Een quick scan naar de mogelijkheden om afstemming van beleid bij gemeenten te krijgen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van een keurmerk voor huisvesting. 3. De pilot handhaving wordt in 2016 afgerond en geëvalueerd. Er wordt een besluit genomen over al dan niet verder gaan op de ingeslagen weg en /of verbreding in regio. 4. Afhankelijk van het kabinetsbesluit over de pilot participatieverklaring en de middelen daarbij gaand voor een verbreding binnen de regio, wordt in de verbreding ook verbinding gemaakt naar een digitaal informatiepunt Werkgebied woningcorporaties Per 1 juli 2015 is de nieuwe Woningwet van kracht. Deze wet heeft ten doel de lokale binding van corporaties te vergroten. Minimaal 2 aaneengesloten, samenwerkende gemeenten kunnen de minister verzoeken het regionale werkgebied van hun corporaties (de kernregio) vast te stellen. De regionale werkgebieden moeten een minimale omvang hebben van huishoudens, samenhang vertonen en mogen elkaar niet overlappen. De minister bepaalt wat een kernregio van een corporatie wordt en neemt daarin de visie van gemeenten en corporaties mee. Als gemeenten achterblijven met het indienen van voorstellen, zal de minister vanaf 1 juli 2016 zelf regio's aanwijzen. Corporaties mogen in meerdere regio s bezit hebben, maar alleen in hun kerngebied nog (uitbreidings)investeringen doen (koop/nieuwbouw). In gemeenten buiten hun kerngebied mag de corporatie wel haar woningen blijven exploiteren, onderhouden, verbeteren of verkopen. Op deze manier kunnen corporaties zich volledig richten op hun maatschappelijke kerntaak in de betreffende woningmarktregio. De In 2016 gaan gemeenten en corporaties met elkaar in gesprek zijn om verzoeken het regionale werkgebied van hun corporaties (de kernregio) vast te stellen Huisvesting vergunninghouders Door de actuele vluchtelingenstroom uit voornamelijk Syrië en Eritrea en de asielaanvragen voor verblijfsvergunningen neemt ook de woningbehoefte van vergunninghouders sterk toe. De verwachting is dat de huisvestingsopgave en taakstelling voor deze doelgroep in 2016 nog verder zal toenemen. Volgens de VNG is de bijdrage van gemeenten het meest effectief indien gemeenten (in de regio) samenwerken in de keten crisisopvang-noodopvang- AZC-GZZA en huisvesting vergunninghouders. De regio gemeenten maken daarbij in onderling overleg afspraken over de aanpak, begeleiding, opvang en huisvesting van vluchtelingen. Daarvoor is het noodzakelijk om regionale regietafels in te richten, waarin door gemeenten in onderlinge afstemming afspraken worden gemaakt. Naast gemeenten nemen hier ook relevante partijen als COA, woningcorporaties en provincie aan deel. Een bestuurlijk trekker zal samen met een kerngroep regionale afstemming en informatie-uitwisseling nader vorm geven. Bedoeling is dat begin 2016 een ambtelijke themabijeenkomst zal worden georganiseerd voor gemeenten, woningcorporaties, COA en provincie over de woonopgaven die samenhangen met de instroom en taakstelling met betrekking tot vergunninghouders. Regionale Agenda Wonen 2016 deel A Pagina 22 van 35