Voorstel aan burgemeester en wethouders Zaaknummer Onderwerp: Kwantitatieve afspraken woningbouwprogramma Regio FoodValley

Transcriptie

1 Voorstel aan burgemeester en wethouders Zaaknummer Onderwerp: Kwantitatieve afspraken woningbouwprogramma Regio FoodValley Samenvatting/korte toelichting: De provincie Gelderland maakt met haar regio s afspraken over het woningbouwprogramma. In 2012 hebben de Gelderse gemeenten van de Regio Food Valley afspraken gemaakt over de verdeling van het woningbouwprogramma met de provincie Gelderland in het kader van het Kwalitatief WoonProgramma (KWP3). In 2014 heeft de provincie Gelderland nieuwe bevolkingsprognoses opgesteld (Gelderse prognose 2014). Deze prognose is uitgangspunt bij het nieuwe voorstel voor de kwantitatieve verdeling van de Gelderse FoodValley-gemeenten. Als vervolg op de kwantitatieve afspraken maakt de gehele Regio Food Valley aanvullende kwalitatieve afspraken (in relatie tot de toepassing van de Ladder voor Duurzame Verstedelijking). Het gaat hierbij om: - Blijven monitoren hoe de markt functioneert (Stichting Vastgoedmonitor Regio Food Valley) - Aandacht voor flexibiliteit in de programmering - Regionale aanpak ladder voor duurzame verstedelijking Financiële consequenties en wijze van dekking, incl. begrotingspost: - Besluit: 1. Instemmen met de: a. voorgestelde kwantitatieve regionale verdeling ; b. aanvullende afspraken in het kader van de kwalitatieve woningvoorraad; c. de begeleidende brief aan de provincie Gelderland; 2. de gemeenteraad met een memo te informeren. Aldus besloten d.d

2 Gemeente Ede Memo Aan : Gemeenteraad Van : College van burgemeester en wethouders Datum : 26 november 2015 Opgesteld door : Dion Thielen Zaaknummer : Onderwerp : Kwantitatieve afspraken woningbouwbouwprogramma Regio FoodValley Bijlagen: - - Brief GS afspraken binnenregionale kwantitatieve verdeling - Voorstel kwantitatieve verdeling Inleiding De provincie Gelderland maakt met haar regio s afspraken over het woningbouwprogramma. In 2012 hebben de Gelderse gemeenten van de Regio Food Valley afspraken gemaakt over de verdeling van het woningbouwprogramma met de provincie Gelderland in het kader van het Kwalitatief WoonProgramma (KWP3). In 2014 heeft de provincie Gelderland een nieuwe bevolkingsprognose opgesteld (Gelderse prognose 2014). Deze prognose is uitgangspunt bij het nieuwe voorstel voor de kwantitatieve verdeling van de Gelderse FoodValley-gemeenten. Als vervolg op de kwantitatieve afspraken maakt de gehele Regio Food Valley (Gelderse en Utrechtse gemeenten) aanvullende kwalitatieve afspraken (in relatie tot de toepassing van de Ladder voor Duurzame Verstedelijking). Het gaat hierbij om: - Blijven monitoren hoe de markt functioneert (Stichting Vastgoedmonitor Regio Food Valley). - Aandacht voor flexibiliteit in de programmering. - Regionale aanpak ladder voor duurzame verstedelijking. Argumenten De provincie Gelderland wil graag concrete kwantitatieve afspraken over de omvang van het woningbouwprogramma in onze Regio. Er is veel groeicapaciteit, maar tegelijkertijd ook veel aanbod aan bouwlocaties. Om hier verstandig mee om te kunnen gaan zijn afspraken over aantallen gemaakt. Regio Food Valley is gelegen in twee provincies. De provincie Utrecht stuurt op een andere wijze dan de provincie Gelderland. De kwantitatieve afspraken die in het voorstel centraal staan gelden voor de Gelderse gemeenten binnen de Regio Food Valley. Uitgangspunt van de Regio is echter dat deze afspraken worden uitgewerkt door de Regio als geheel. Om die reden is ook met de Utrechtse partnergemeenten gesproken en vindt u in de bijlagen ook aantallen terug bij de Utrechtse gemeenten. Het voorstel is aan de colleges in de Utrechtse gemeenten ter kennisname voorgelegd. Kanttekeningen De aantallen opgevoerd door de Gelderse gemeenten hebben verschillende achtergronden. Sommige aantallen zijn gebaseerd op ambitie en sommige op realiteit (zoals door gemeente Ede). Ede prognotiseert realistisch. Dat neemt niet weg dat Ede meer ambitie heeft om meer te realiseren. Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede. Telefoon Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede info@ede.nl. Website

3 Gemeente Ede De aantallen zoals opgevoerd voor de gemeente Ede sporen met het MeerJarenPerspectief Grondexploitaties (MPG) en de (concept) Woonvisie Ede Aantallen zijn niet limitatief bedoeld, maar indicatief. In 2017 zal monitoring plaatsvinden. Eventueel is dan ruimte voor bijstelling. Dan zijn ook nieuwe prognoses bekend (inclusief statushouders). Aanpak/uitvoering/juridische toetsing De kwantitatieve verdeling is als concept aangeboden aan het portefeuillehoudersoverleg Food Valley. Het concept is op 10 september 2015 besproken en akkoord bevonden om vast te stellen. In het portefeuillehouderoverleg ROWM van 29 oktober jl. is ingestemd met het kwantitatief woonprogramma met een aanvulling over de relatie verhoogde taakstelling statushouders en het woningbouwprogramma. Het kwantitatief woonprogramma is vervolgens als hamerstuk naar het Regiobestuur gestuurd. Op 6 november jl. is dit besproken en vervolgens aangeboden aan de provincie Gelderland en in afschrift aan de provincie Utrecht. Conform de gemeenschappelijke regeling moet het voorstel behandeld worden in alle 8 colleges van de FoodValley-gemeenten. Inmiddels heeft het college van B&W in Ede het voorstel behandeld. Voor de Utrechtse gemeenten heeft behandeling geen beleidsgevolgen. Op korte termijn wordt gestart om op kwalitatief gebied afspraken te maken over benodigde kwaliteit waarbij ook de bestaande voorraad nadrukkelijk wordt meegenomen. In het kader van de Ladder voor Duurzame Verstedelijking moet ook nadrukkelijk de regionale behoefte in kaart worden gebracht. Om die reden maken we als gehele regio (Gelderse en Utrechtse gemeenten) afspraken over een regionale aanpak ladder voor duurzame verstedelijking. We gaan hiervoor een proces starten om te komen tot een regionale onderbouwing van de ladder voor duurzame verstedelijking. Tot slot: de Regio gaat het woningmarktregio onderzoek uit 2012 actualiseren. Dit inzicht is nodig om in het kader van de nieuwe Woningwet de woningmarktregio te benoemen. De woningmarktregio omvat het werkinsgebied van corporaties met minimaal huishoudens. Inmiddels heeft het Regiobestuur een begeleidende brief aangeboden aan GS van de provincie Gelderland samen met een document met de voorgestelde kwantitatieve binnenregionale verdeling en aanvullende afspraken. Brief en voorstel treft u als bijlagen bij deze memo aan. Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede. Telefoon Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede info@ede.nl. Website

4 Gedeputeerde Staten van Gelderland Postbus GX Arnhem Onderwerp: binnenregionale verdeling woningbouw Geacht college, Op 24 april 2014 heeft u de Regio FoodValley uitgenodigd om gezamenlijk te werken aan de ambitie van de regio. U roept op om te komen tot een regionale woonagenda en nieuwe afspraken over de kwantitatieve verdeling van het woningbouwprogramma. Tevens vraagt u om aandacht voor de ladder van duurzame verstedelijking die ook in uw provinciaal beleid is opgenomen (Omgevingsvisie). In deze brief leest u waar wij als regio staan en welke afspraken wij gemaakt hebben. Kwantitatieve verdeling De nieuwe bevolkingsprognoses voor de regio zijn gebaseerd op de Gelders prognose Het aantal woningen voor de Gelderse gemeenten bedraagt voor de periode en ca voor de gehele regio FoodValley. Op basis van de bevolkingsprognose is een ambtelijke werkgroep gestart om te komen tot een binnenregionale verdeling voor de Gelderse gemeenten. Dit heeft geleid tot het onderstaande voorstel: Gemeenten Ede Barneveld Nijkerk Wageningen Scherpenzeel 500 Totaal De cijfers in de binnenregionale verdeling zijn niet voor alle gemeenten gebaseerd op dezelfde uitgangspunten. Sommige gemeenten hebben ingezet op bestuurlijke ambitie, andere op een realistische koers. Sinds begin 2015 is de taakstelling van de te huisvesten statushouders verdubbeld. De verwachting is dat deze groei verder zal toenemen. Dit heeft invloed op de bevolkingsprognoses en het woningbouwprogramma. Wij vragen u om hier ruim mee om te gaan. De extra woningen die nodig zijn om als regio te kunnen voldoen aan de taakstelling worden gezamenlijk afgestemd binnen het portefeuillehoudersoverleg. Ons streven is om in 2017 de verdeling te actualiseren die gebaseerd is op de zich dan voordoende marktontwikkelingen (inclusief een aangepast prognose waar in de verhoogde taakstelling is opgenomen) en afgestemde uitgangspunten. Aanvullende afspraken Naast de kwantitatieve afspraken wil de regio als geheel (Gelderse en Utrechtse gemeenten) aan de slag met kwaliteit. De 8 gemeenten maken de volgende aanvullende afspraken: Blijven monitoren hoe de markt functioneert (stichting vastgoedmonitor regio Foodvalley) Aandacht voor flexibiliteit in de programmering Regionale aanpak ladder van duurzame verstedelijking In 2016 willen wij de regionale woonagenda (zie hierna) voortzetten met het thema Kwaliteit van het wonen. Daarbij willen wij ons met onze partners een gezamenlijk beeld vormen van en komen tot

5 afspraken over kwalitatieve aspecten van woningbouw en herstructurering in de regio. Uiteraard willen wij daarbij de uitgangspunten van de ladder van duurzame verstedelijking handen en voeten geven. De voorgestelde binnenregionale verdeling en aanvullende afspraken zijn vervolgens aangeboden aan de acht colleges van de Regio gemeenten. In de Gelderse gemeenten is de binnenregionale verdeling vastgesteld en in de Utrechtse gemeenten voor kennisgeving aangenomen. Deze aanvullende afspraken zijn door alle 8 gemeenten vastgesteld. Een verdere toelichting vind u in de bijlage bij deze brief. Regionale woonagenda In december 2014 heeft het portefeuillehoudersoverleg Ruimtelijke, Ordening, Wonen en Mobiliteit ingestemd met de woonagenda. Daarbij benadrukt de regio dat in co-creatie aan de woonagenda wordt gewerkt. Daarvoor hebben wij in samenwerking met provincie Gelderland gewerkt aan de online woonforum: Op dit forum kunnen belanghebbenden en inwoners discussies voeren, ideeën aandragen, initiatieven delen en blogs lezen over het (toekomstige) wonen in Regio FoodValley. Regionale aanpakhuis huisvesting Statushouders In maart 2015 is de huisvesting statushouders door de corporaties aangedragen als agendapunt op de woonagenda. Dit heeft geleid tot een regionaal project huisvesting. In dit project is intensief samengewerkt tussen gemeenten, provincies, COA, Vluchtelingenwerk en corporaties om een oplossing te zoeken in de grote vraag van goedkope woningen voor de huisvesting van statushouders. Dit wordt uitgewerkt in een vijftal pilots: 1) Pilot gecombineerde huisvesting in 1 gebouw 2) Pilot pop-up wijken / verdichtingslocaties 3) Pilot meerkamerverhuur 4) Pilot wonen-leren-werken 5) Pilot financiering Betaalbaarheid Een thema wat in 2015 is opgepakt is de betaalbaarheid van het wonen. Om te komen tot agendering is een vraagverkenning uitgevoerd en zijn via het online forum diverse stellingen over betaalbaarheid geplaatst. De vraagverkenning en input vanuit het forum zijn bij een mini symposium (april 2015) samengebracht. Dit heeft geleid tot de volgende actiepunten die met partijen wordt opgepakt: Het bevorderen van de doorstroming in de huur Het acquireren naar investeerders; voor middeldure huur en/of koop Kenniswerkers; verder onderzoek naar gegevens; met name voor de gemeenten Ede en Wageningen Het bevorderen van de doorstroming in de koop Vervolg woonagenda 2016 Ook in 2016 willen wij op deze wijze werken aan de woonagenda. Zoals hiervoor beschreven is het thema dat wij vervolgens gaan oppakken Kwaliteit van het Wonen. Wij hopen op een continuering van de huidige samenwerking.

6 Tot slot Wij hopen u met deze brief voldoende te hebben geïnformeerd over hoe de regio de binnenregionale kwantitatieve verdeling willen gaan inzetten in combinatie met aanvullende afspraken over kwaliteit. Met vriendelijke groet, namens de portefeuillehouders Wonen Regio FoodValley, De heer C. van der Knaap Voorzitter Regio FoodValley Bijlage: Voorstel kwantitatieve binnenregionale verdeling en aanvullende afspraken d.d. 29 oktober 2015

7 Voorstel kwantitatieve verdeling d.d. 29 oktober 2015 Inleiding Op 24 april 2014 heeft de provincie Gelderland aan de regio FoodValley een brief gestuurd over de regionale woonagenda en kwantitatieve opgave Regio FoodValley. Inmiddels is het nieuwe beleid van de provincie Gelderland vastgesteld (woonvisie en verordening). Voor onze regio zijn 2 onderwerpen van belang: Opzetten van een regionale woonagenda; Komen tot kwantitatieve afspraken. Het afgelopen jaar is hard gewerkt om te komen tot de regionale woonagenda. In het portefeuillehoudersoverleg Ruimtelijke ontwikkeling, Wonen en Mobiliteit van d.d. 11 december 2014 is ingestemd met de regionale woonagenda en is gestart met het thema betaalbaarheid. Inmiddels heeft ook de ambtelijk voorbereiding plaatsgevonden om te komen tot de kwantitatieve afspraken. Toelichting voorstel regionale verdeling De provincie Gelderland wil als vervolg op KWP3 nieuwe kwantitatieve afspraken maken voor de periode Gelderland heeft in voorbereiding op de prognose 2014 verschillende varianten in Primos doorgerekend. De varianten zijn opgenomen in de brief van de provincie Gelderland van april De regiogemeenten hebben input kunnen leveren op de varianten. Uiteindelijk is de middenprognose als uitgangspunt genomen voor de kwantitatieve verdeling. Ambtelijk is afgesproken dat de het aantal woningen voor de Gelderse gemeenten bedraagt voor de periode en ca voor de gehele regio FoodValley Voor het monitoren van de woningbouwaantallen wordt samengewerkt met de stichting Vastgoedmonitor Regio FoodValley die ook weer gebruik maakt van de provinciale monitoringssystemen. De gereedmeldingen worden geregistreerd via de BAG en worden meegenomen met de woningmarktmonitor. Met het opzetten van de regionale projectmonitor hebben wij het inzicht van de woningbouwplanning versterkt. De cijfers van de door Gelderland gebruikte bevolkingsprognose komen ongeveer overeen met de geprognotiseerde cijfers die gebruikt zijn bij de projectenmonitor,en het onderzoek van Companen uit De Gelderse prognose komt iets hoger uit omdat wordt gerekend naar een woningtekort 0 in Met de kwantitatieve verdeling is ook gekeken naar de realisatiecijfers van de afgelopen jaren. Regionaal is afgesproken de binnenregionale verdeling te baseren op de Gelderse prognose De Utrechtse gemeenten gaan daarbij uit van de afspraken die zijn vastgelegd in het Utrechtse beleid (Structuurvisie uit 2013).Vertrekpunt voor de onderlinge verdeling van de Gelderse gemeente was de verdeling die is afgesproken bij KWP3. Daarin zijn voor een aantal gemeenten aanpassingen gedaan op basis van actuele uitgangspunten in de betreffende gemeenten.

8 Voor de Utrechtse gemeente wordt uitgegaan van de stedelijke programma s uit de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie ). De provincie heeft bij het opstellen van deze programma s een onderscheid gemaakt naar het programma binnen en buiten de rode contouren. Voor de stedelijke programma s, met name buiten de rode contouren, heeft de provincie een integrale ruimtelijke afweging gemaakt. De cijfers gaan uit van het totale programma. Het woningbouwprogramma in de PRS/PRV is voornamelijk tot stand gekomen vanuit de ruimtelijke mogelijkheden: in overleg met de gemeenten is nagegaan welke restcapaciteit er is en welke binnenstedelijke capaciteit er is. De uitbreidingen zijn de resultante van de wensen van de afzonderlijke gemeenten die vervolgens door de provincie integraal ruimtelijk zijn afgewogen. Voorts heeft er een check plaatsgevonden op realiteitsgehalte: is dit, afgezet tegen de gemiddelde woningbouwproductie in de afgelopen jaren, een reëel programma en hoe verhoudt zich dit met de prognose woningbehoefte. Deze gegevens zijn hieronder in enkele tabellen samengebracht. Op basis hiervan is een voorstel voor de binnenregionale verdeling berekend. Deze verdeling is ambtelijk afgestemd. De prognose vanaf 1 januari 2013 tot 1 januari 2025 bedraagt dan = netto toevoeging. De realisatie 2013 en 2014 is gebaseerd op de gemeentelijke opgaven (exclusief studentenwoningen). Een terugdringing van het woningtekort naar 0%betekent volgens de Primos-prognose een nettotoevoeging van woningen. In deze prognose zijn echter geen kwalitatieve aspecten meegewogen. De wenselijkheid en haalbaarheid van een 0% woningtekort wordt in het kader van de regionale woonagenda uitgewerkt en besproken. Voorstel woningbouwopgave Regio FoodValley Aan de hier ondergenoemde afspraken wil de regio graag de volgende opmerkingen/voorwaarden aan verbinden: De cijfers in de binnenregionale verdeling zijn niet voor alle gemeenten gebaseerd op dezelfde uitgangspunten. Sommige gemeenten hebben ingezet op bestuurlijke ambitie andere op een realistische koers. Het is goed om hiervan bewust te zijn. Het streven is naar een actualisatie in 2017 die gebaseerd is op feitelijke marktontwikkelingen en afgestemde uitgangspunten. Blijven monitoren hoe de markt functioneert (stichting vastgoedmonitor regio Foodvalley).

9 Aandacht voor flexibiliteit in de programmering en daar ook het gesprek met elkaar over voeren. Regionale aanpak ladder van duurzame verstedelijking. Veel belangrijker dan kwantitatieve afspraken is inzicht en indien nodig afspraken over benodigde kwaliteit waarbij ook de bestaande voorraad nadrukkelijk wordt meegenomen. Naast de afspraken over de kwantitatieve verdeling maken wij ook afspraken over een regionale aanpak ladder van duurzame verstedelijking. Het onderzoek van Companen uit 2012 gaan wij actualiseren. Om zo een goed beeld te krijgen van de woningmarktregio. Daarnaast wordt er ook een woningmarktanalyse uitgevoerd. In deze analyse wordt bestaande bouw als nieuwbouw meegenomen. Inmiddels is in het kader van de ladder de focus verlegd van nieuwbouw naar de totale voorraad (leegkomend vastgoed) De analyse moet ons helpen om de juiste woningen toe te voegen, denk daarbij aan een regionaal afstemmingsproces (bijvoorbeeld een stoplichtmodel). Dit proces ondersteunt ook de woningmarktstrategie. Door goed inzicht te hebben in het juiste producten (locatie + woning) wordt de regio aantrekkelijk voor beleggers (niet alleen lokaal). De woningmarktanalyse moet ons daarnaast helpen bij de motivering van bestemmingsplannen, alleen een kwantitatieve verdeling is onvoldoende. Afspraak KWP3 Voorstel Ede Barneveld Nijkerk Scherpenzeel Wageningen Subtotaal Renswoude Rhenen Veenendaal Subtotaal TOTAAL Toelichtingstabel cijfers Utrecht KWP 3 PRS/PRV ( ) gerealiseerde nieuwbouw 2013/2014 CBS PRS minus gerealiseerd Renswoude Rhenen Veenendaal voorstel (zoals in bovenstaand voorstel) Voor de Utrechtse gemeenten blijven de aantallen voor ter indicatie. Voor provincie Utrecht hebben deze cijfers geen status, omdat er niet op gestuurd wordt. Net als bij KWP3 wordt dit voorstel ter kennisname aangeboden aan de college van de Utrechtse gemeenten.

10 Met dit voorstel wordt een verantwoorde invulling gegeven aan de kwantitatieve afspraken. Het totaal van de regionale afspraken komt uit op Wij zien dit als een goed voorstel. Regionale woonagenda De woningmarkt is veranderd. Door de crisis heeft er een verschuiving van aanbod- naar vraagsturing plaats gevonden. De vraag is een belangrijk element geworden op de woningmarkt. Wij zijn nog steeds op zoek naar nieuwe balans. Puur kijken naar kwantiteit is onvoldoende. De regionale woonagenda is een instrument die ons kan helpen om een kwalitatieve slag te maken In de Regionale Woonagenda agenderen alle (relevante) partijen in een regio de regionale opgaven op het gebied van wonen. De ambitie is dan ook om gezamenlijk met de partners (provincies, corporaties, marktpartijen) aan de slag te gaan. Voor de thema s betaalbaarheid en huisvesting statushouders is de regio inmiddels voortvarend aan de slag gegaan. In de regionale woonagenda worden afspraken gemaakt voor het vergroten van de aantrekkelijkheid, wervingskracht en betaalbaarheid van het wonen in de FoodValley regio. Om de gewenste woningvoorraad in beeld te krijgen, wordt vanuit verschillende perspectieven naar de bestaande en gewenste woningvoorraad gekeken. Hiervoor zijn vier programma s benoemd: - Betaalbaarheid; - Wonen, welzijn en zorg; - Duurzaamheid; - Kwaliteit. De woonagenda wordt opgesteld gezamenlijk met betrokken stakeholders en inwoners uit de regio. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van een digitaal forum: Op dit forum kunnen belanghebbenden en inwoners discussies voeren, ideeën aandragen, initiatieven delen en blogs lezen over het (toekomstige) wonen in Regio FoodValley. Hiermee komt de regio samen tot nieuwe ideeën en partnerschappen. De informatie die de initiatiefnemers ophalen, wordt gebruikt om het woonbeleid in de regio te verbeteren en te komen tot regionale afspraken met regionale partijen.