NAAR EEN NIEUW ONTEIGENINGSDECREET

Transcriptie

1 NAAR EEN NIEUW ONTEIGENINGSDECREET JORIS SCHEERS DKB

2 Why? How? What?

3 Waarom? Bestaande wetgeving diffuus en onaangepast Nieuwe politieke en administratieve realiteit (6 de staatshervorming ) Drie Belgische federale wetten 17 April Mei 1870 snelle procedure 10 Mei en 26 Juli 1962 versnelde procedure Groeiende problemen wettelijkheid owv onecht gebruik. Werd de norm.

4 Why? Gecompliceerd, te traag, inadequaat, bureaucratisch, niet geïntegreerd, Veranderende rol (attitude?) van de overheid 19 de eeuwse concepten Grondrechten van eigenaars waarborgen, beter beschermen en vrijwaren => Less is more

5 Regeerakkoord en beleidsnota s Regeldruk verminderen Procedures vereenvoudigen en versnellen Rechtszekerheid verhogen

6 Data ca 500 cases opgestart binnen periode % lokale overheden 50 % VO (90 % MOW) 5 % federaal Zeer grote diversiteit aan cases - 43 % van alle nieuwe case ook gefinaliseerd. - Duurtijd gem. 18,75 maand - Meer dan 85 % van de gefinaliseerde cases zonder rechtszaak.

7 How? Survey van bottlenecks

8

9 High level stakeholder workshops (Februari-Maart 2015) academics surveyors local governments organizations of property owners farmers syndicates lawyers real estate developers

10 Algemene inhoudelijke uitgangspunte Eén overkoepelend onteigeningsdecreet Harmonisatie in de habilitatiebepalingen en bevoegdheden, uniformiteit Te onderzoeken: roerende / onlichamelijke goederen Openbaar onderzoek wordt verplicht Digitaal luik Voeren van onderhandelingen ingeschreven in decreet Eén gerechtelijke procedure Sneller beslist over wettigheid en geen herzieningsmogelijkheid, steeds hoger beroep mogelijk Wederoverdracht gemoderniseerd en regeling voor verplichte aankoop van beperkt resterend deel

11 Specifieke uitwerking van 11 deelaspecten 1. Bevoegd rechtscollege 2. Onteigeningsbevoegdheid 3. Habilitatiebepalingen 4. Planologische neutraliteit 5. Zelfrealisatie 6. Roerende goederen 7. Onlichamelijke goederen 8. Opsporing derden (tegensprekelijkheid) 9. Gedwongen aankoop gedeeltelijke onteigening 10. Wederoverdracht 11. Aspecten dijkendecreet

12 1. Het bevoegde rechtscollege Administratief : Bevoegdheid gemeenschappen en de gewesten - Artikel 79 1 BWHI Juridisch-technische motivering Specifiek administratief rechtscollege DBRC Gerechtelijk : Verder overleg met de FOD Justitie om aan te geven welke rechtbank bevoegd zou kunnen zijn (REA of vrederechter)

13 2. De onteigeningsbevoegdheid De decretale en wettelijke bepalingen zitten verspreid in wetgeving, vaak bij oprichting aparte rechtspersonen Beleidsoptie: Ruime algemene omschrijving in het decreet Oplossen door duidelijker besluit

14 3. De habilitatiebepalingen Artikel 16 van de Grondwet: uitdrukkelijke wettelijke grondslag Bijzonder groot aantal habilitatiebepalingen Niet alle bepalingen op dezelfde wijze geformuleerd en dezelfde rechtsgevolgen of te volgen procedures Hiërarchie van habilitatiebepalingen? Arrest RvS Oplossing: beter besluit

15 4. Planologische neutraliteit Geen rekening houden met eventuele waardeveranderingen in positieve of negatieve zin die uit het plan zelf voortkomen Enkel in de VCRO Hof van Cassatie : ongeacht de rechtsgrond Oplossing: Enkel indien link met RUP en binnen de 5 jaar.

16 5. Zelfrealisatie Onteigening = een laatste redmiddel Onteigeningsnoodzaak = onteigening redelijkerwijze niet met minder ingrijpende middelen realiseerbaar. Expliciet in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, art , 2 : Onteigening gebouwen huisvestings- of handelsdoeleinden Meer dan de helft van de grondoppervlakte bezitten Over de nodige middelen beschikken Binnen de termijn en onder de voorwaarden Tijdig indienen van de aanvraag Impliciet in het decreet van 30 maart 2007 betreffende de Brownfieldconvenanten Als aandachtspunt meegenomen bij het ontwerp van het Decreet Landinrichting

17 Zelfrealisatie (vervolg) Beleidsoptie Erkenning van dit principe in uitvoering van het regeerakkoord en onderzoeken of een algemene regeling kan, dan wel in welomschreven gevallen Eigenaar: in staat bereid doel te realiseren op wijze die overheid voor ogen heeft. Kan er niet toe leiden dat bepaalde privépersonen andere personen zullen onteigenen; blijft prerogatief overheid.

18 6. Roerende goederen Op twee manieren: Tout court regelen Lijst waarvan men het wenselijk acht Oplossing: -

19 7. Onlichamelijke goederen Opstalrecht Pachtrecht Huurrecht Kan. Pragmatisch via sectorwetgeving regelen

20 8. Opsporing van derden Van belang derden met een persoonlijk of zakelijk recht te kennen Moeilijkheden bij de opsporing 6 de staatshervorming biedt mogelijkheden (pacht, handels- en woninghuur) Beleidsoptie: Titularissen van een zakelijk en/of persoonlijk recht krijgen volwaardige positie bij de minnelijke en gerechtelijke onteigening

21 9. Gedwongen aankoop bij gedeeltelijke onteigening Enkel in artikel 51 van de wet van 16 september 1807 op het droogleggen van moerassen Beleidsoptie: Moderniseren Slechts onder een aantal duidelijk bepaalde voorwaarden Recht van onteigende, geen verplichting

22 10. Wederoverdracht Artikel 23 van de wet van 17 april 1835 bevat een aantal onduidelijkheden: Beleidsoptie : Moderniseren en voor alle onteigeningen en minnelijke aankopen Ook lastens de latere eigenaar die belast werd om het onteigeningsdoel te realiseren

23 11. Het Dijkendecreet De bepalingen ivm onteigening worden in nieuw decreet uitgewerkt (eenduidige regeling) Specifieke kenmerken (bv. betredingsrecht) van het decreet blijven behouden ifv haar performantie

24 Some final thoughts Bekende kloof tussen efficiënte en betrouwbare overheid en wettelijke bescherming van de burger Shift van absolute suprematie Cultuurshift Beide winnen en worden sterker door grotere transparantie

25 Globalisering, digitalisering, disruptie en democratisering vragen om nieuwe future proof wetgeving Kunnen we die aanleveren?

26 NAAR EEN NIEUW VLAAMS ONTEIGENINGSDECREET Hartelijk dank voor uw aandacht