Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen als beoordelingsgrond bij vergunningverlening

Transcriptie

1 Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen als beoordelingsgrond bij vergunningverlening FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 34 A 2000 Antwerpen T F E info@forumadvocaten.be W

2 Inleiding Vergunningverlenende overheden moeten steeds dubbele toets doen: Bestaanbaarheid met de bestemming Verenigbaarheid met de goede ruimtelijke ordening: o In de eerste plaats met de ordening in de onmiddellijke omgeving = beoordeling in concreto o Naargelang de aard en de omvang van de aanvraag kan ook rekening worden gehouden met de ordening in de ruimere omgeving (maar minder doorslaggevend) MAAR: ook beleidsmatig gewenste ontwikkelingen kunnen in rekening worden gebracht (VCRO)

3 Probleemstelling Artikel 19, 6 decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening: Ruimtelijke structuurplannen vormen geen beoordelingsgrond o Ruimtelijke structuurplannen= Een beleidsdocument dat het kader aangeeft voor de gewenste ruimtelijke structuur + ze geven een langetermijnvisie over de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied in kwestie Op het eerste gezicht hét document bij uitstek dat gehanteerd kan worden om beleidsmatig gewenste ontwikkelingen in rekening te brengen bij vergunningverlening o MAAR: decreet stelde uitdrukkelijk dat dit niet op wettige wijze mogelijk was o NU: VCRO stelt nog steeds hetzelfde in artikel al 1 en 2.1.2, 7

4 Probleemstelling Artikel 4,3,1, 2 VCRO: 2. De overeenstemming met een goede ruimtelijke ordening wordt beoordeeld met inachtneming van volgende beginselen : 1 het aangevraagde wordt, voor zover noodzakelijk of relevant, beoordeeld aan de hand van aandachtspunten en criteria die betrekking hebben op de functionele inpasbaarheid, de mobiliteitsimpact, de schaal, het ruimtegebruik en de bouwdichtheid, visueel-vormelijke elementen, cultuurhistorische aspecten en het bodemreliëf, en op hinderaspecten, gezondheid, gebruiksgenot en veiligheid in het algemeen, in het bijzonder met inachtneming van de doelstellingen van artikel 1.1.4; 2 het vergunningverlenende bestuursorgaan houdt bij de beoordeling van het aangevraagde rekening met de in de omgeving bestaande toestand, doch het kan ook beleidsmatig gewenste ontwikkelingen met betrekking tot de aandachtspunten, vermeld in 1, in rekening brengen; Wat kan men nu hanteren als beleidsmatig gewenste ontwikkeling?

5 Welke beleidsmatig gewenste ontwikkelingen in rekening brengen bij vergunningverlening? Memorie van toelichting VCRO: Doch ook beleidsmatig gewenste ontwikkelingen met betrekking tot de decretale aandachtspunten en criteria kunnen in rekening worden gebracht. Er zal daarbij wel rekening worden gehouden met de Raad van State rechtspraak volgens dewelke de overheid die een bepaalde stedenbouwkundige politiek voert, bvb. om collectieve voorzieningen opnieuw in de steden en gemeenten te concentreren, die politiek bekend moet maken en in concreto moet onderzoeken of een bepaald project daar aan beantwoordt.

6 Doelstellingen van de VCRO Art , 2 VCRO: Overeenstemming met de goede ruimtelijke ordening wordt in het bijzonder beoordeeld met inachtneming van de doelstellingen van artikel VCRO o Doelstellingen ruimtelijke ordening: De ruimtelijke ordening is gericht op een duurzame ruimtelijke ontwikkeling waarbij de ruimte beheerd wordt ten behoeve van de huidige generatie, zonder dat de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang gebracht worden. Daarbij worden de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen. Er wordt rekening gehouden met de ruimtelijke draagkracht, de gevolgen voor het leefmilieu en de culturele, economische, esthetische en sociale gevolgen. Op deze manier wordt gestreefd naar ruimtelijke kwaliteit. o Wanneer er wordt gestreefd naar duurzame ruimtelijke ontwikkeling en ruimtelijke kwaliteit lijkt het aangewezen om rekening te houden met de gegevens uit de structuurplanning die als beleidsplannen bij uitstek beleidsmatig gewenste ontwikkelingen zouden moeten zijn MAAR: VCRO stelt uitdrukkelijk dat ze geen beoordelingsgrond mogen vormen bij vergunningverlening DUS: schendt de toepassing van beleidsmatig gewenste ontwikkelingen het rechtszekerheidsbeginsel? En is het onverenigbaar met art , 7 VCRO?

7 Beleidsmatig gewenste ontwikkeling vs rechtszekerheid GwH 6 april 2011: schendt de toepassing van beleidsmatig gewenste ontwikkelingen het rechtszekerheidsbeginsel en is het onverenigbaar met artikel 2.1.2, 7 VCRO? De regeling van artikel 4.3.1, 2, 2 VCRO verbiedt niet om een beleidsoordeel, dat voorkomt in een ruimtelijk structuurplan, ook op andere wijze na te streven Dergelijk verbod zou erop neerkomen dat de beleidsdoelstellingen van een ruimtelijk structuurplan niet door middel van het vergunningenbeleid zou mogen worden nagestreefd Beleidsmatige gewenste ontwikkelingen is een rekbaar begrip. De inhoud vloeit niet alleen voort uit de ruimtelijke structuurplannen, maar ook uit andere beleidsdocumenten Geen ongrondwettige regeling (wel moet voor elke individuele beslissing de beginselen van behoorlijk bestuur in acht worden genomen) Sluit aan bij de ruime beoordelingsvrijheid van de bevoegde administratieve overheden

8 Zoeken naar evenwicht bij toepassing van beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Rechtsleer wijst van meet af aan op mogelijke problemen bij toepassing van beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Noodzaak tot terughoudendheid en omzichtigheid bij toepassing Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen die van die aard zijn om ingrijpende wijzigingen in de bestaande ordening teweeg te brengen, reglementeren door RUP o Beter dan dergelijke ontwikkelingen via individuele vergunningen mogelijk te maken

9 Zoeken naar evenwicht bij toepassing van beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Rechtsgeleerden ROELANDTS en DEFOORT: Een loutere verwijzing naar het structuurplan volstaat niet om een bepaalde vergunningsbeslissing te verantwoorden Wél: motieven die aan de grondslag liggen van een structuurplan en die relevant zijn voor de beoordeling van de goede ruimtelijke ordening en de gewenste beleidsmatig ontwikkelingen hanteren als motivering van een vergunningsbeslissing o Hiermee mag geen afbreuk worden gedaan aan de legaliteitsbeoordeling, nl. de bestemmingsconformiteit en de toets aan de stedenbouwkundige voorschriften o Dit standpunt ligt in de lijn van de rechtspraak over het vertrouwensbeginsel en rechtszekerheidsbeginsel, waarbij het is aangewezen dat die beleidslijnen worden bekendgemaakt en voldoende info bevatten om een toetsing van individuele beslissingen mogelijk te maken o Gelet op de discretionaire bevoegdheid van het bestuur, moet het bestuur steeds in de mogelijkheid zijn om na te gaan of de toepassing van de beleidslijn zich in een concreet geval al dan niet opdringt: Beleidsregel mag dus NIET blind worden toegepast en ontslaat het bestuur niet van de taak om deze in het concrete geval op zijn eigen merites te beoordelen

10 Rechtspraak omtrent beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Beginsel dat allen gelijk recht hebben op een door het gewestplan bepaald bestemmingsvoorschrift (RvS 13 mei 1998, nr. 73,627): Hieruit volgt de noodzaak in hoofde van de overheid tot het hebben van een beleidsvisie op de bestemmingen van gronden Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen of beleidsvisies kunnen echter in zowel planologische als stedenbouwkundige instrumenten gevonden worden Ze kunnen wel of niet gecodificeerd zijn

11 Rechtspraak omtrent beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Gecodificeerde beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Structuurplannen, het gewestplan, algemene plannen van aanleg, bijzondere plannen van aanleg, ruimtelijke uitvoeringsplannen, stedenbouwkundige verordeningen en verkavelingsvergunningen Is een aanvraag in strijd met deze gecodificeerde beleidsvisie: o Weigeren op basis van art , 1,1 VCRO o Tenzij: toepassing kan worden gemaakt van de decretale afwijkingsmogelijkheden voorzien in art , 2, 2 VCRO. De niet gecodificeerde beleidsmatig gewenste ontwikkelingen kunnen daartoe mee in overweging worden genomen

12 Rechtspraak omtrent beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Voordeel gecodificeerde beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Rechtszekerheid o Iedereen kent de norm of kan de norm kennen Nadeel gecodificeerde beleidsmatig gewenste ontwikkeling: De opmaak ervan vergt veel tijd Achterhaald na verloop van tijd Moeilijk toepasbaar op specifieke situaties RvS is weerspannig ten opzichte van open voorschriften, ze zijn teveel flexibel en dus brengen ook rechtsonzekerheid teweeg (RvS 4 november 2009, nr )

13 Rechtspraak omtrent beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Oude rechtspraak: Zeer streng ten opzichte van vergunningen waarin getoetst werd aan een structuurplan. Overheid moest heel terughoudend zijn bij het verwijzen naar structuurplannen in motivering (RvS 16 februari 2005, nr ) Rechtspraak na invoering beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Loutere verwijzing naar een structuurplan in de motivering van een vergunningsbesluit, maakt deze niet meer onwettig zolang men dat gegeven maar niet hanteert als doorslaggevend motief (RvVb 23 juli 2012, nr. A/2012/0293)

14 Rechtspraak omtrent beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Niet gecodificeerde beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Het voorwerp bij uitstek van de in art , 2, 2 VCRO bedoelde beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Masterplannen, stedenbouwkundige studies, beeldkwaliteitsplannen, Ongeschreven gewoonteregels: o 45 regel, 3 meter bouwvrije zijtuinstroken, het voorzien van een kempisch of standaardprofiel, o Geven vaak aanleiding tot rechtsonzekerheid + sterke lokale verschillen Ze hebben geen verordenende kracht en dus geen rechtsbasis om door te werken in de vergunningverlening o TENZIJ: via beleidsmatig gewenste ontwikkelingen o In de praktijk worden ze vaak gebruikt ter evaluatie van de goede ruimtelijke ordening o In de rechtspraak wordt het gebruik ervan aanvaard (RvS 6 mei 2008, nr ; RvS 4 november 2008, nr )

15 Rechtspraak omtrent beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Niet gecodificeerde beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Vooruitlopen op toekomstig gewenste wijzigingen zonder dat die reeds definitief verordenend gecodificeerd werd Positieve en negatieve anticipatie: o Negatieve anticipatie: Aanvraag weigeren op basis van een nog niet definitief vastgesteld RUP. Art VCRO laat dit in sommige gevallen toe. Een vergunning kan worden geweigerd indien de aanvraag onverenigbaar is met een voorlopig vastgesteld ontwerp van RUP/BPA (Deputatie provincie Antwerpen van 1 december 2011 inzake PSTV ) o Positieve anticipatie: Aanvraag vergunnen op basis van een nog niet definitief vastgesteld RUP/BPA. Conform art VCRO is dit enkel toegelaten voor werken van algemeen belang

16 Rechtspraak omtrent beleidsmatig gewenste ontwikkelingen Niet gecodificeerde beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Bij de beoordeling van de goede ruimtelijke ordening kan de overheid er rekening mee houden. Ze moet dat dus niet doen RvVb 31 juli 2012, A/2012/0312: vergunningverlenende overheid dient zelfs niet te motiveren waarom ze geen toepassing maakt van deze bepaling De beleidsmatig gewenste ontwikkelingen moeten bekendgemaakt zijn aan de ganse bevolking. Het mag niet gaan om blote, niet-gefundeerde beweringen (RvS 7 mei 2010, nr , RvVb 31 juli 2012, A/2012/0312)

17 Besluit Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen zijn een uitzondering op de regel dat een individuele vergunningsaanvraag aan de bestaande toestand wordt getoetst Rechtspraak die beleidsmatig gewenste ontwikkeling wel toestaat mits afdoende motivering Rekening houden met 4 elementen bij beleidsmatig gewenste ontwikkelingen: Beleidsvisie die ter kennis werd gebracht aan de bestuurde moet gerespecteerd worden Beleidsvisie moet aan de ganse bevolking ter kennis worden gebracht Beginselen van behoorlijk bestuur staan centraal Noodzaak tot afdoende motivering aangaande het feit of de aanvraag in concreto voldoet aan de beleidsmatig gewenste ontwikkeling

18 Meer weten? SEBREGHTS, F., Beleidsmatig gewenste ontwikkelingen als beoordelingsgrond bij vergunningverlening, TROS 2012, afl. 68,

19 Contact Forum Advocaten: Altijd bereikbaar. FORUM ADVOCATEN BVBA Nassaustraat 34 A 2000 Antwerpen T F E info@forumadvocaten.be W FORUM ADVOCATEN 03/ info@forumadvocaten.be