#10 Nieuwsbrief. Interview. Wil je in de Zuidvleugel nog iets nieuws doen, dan is de Zuidplas je laatste kans

Transcriptie

1 #10 Nieuwsbrief februari 2007 Wil je in de Zuidvleugel nog iets nieuws doen, dan is de Zuidplas je laatste kans Dr. J.W. Asje van Dijk, Gedeputeerde ruimtelijke en economische ontwikkeling en voorzitter Stuurgroep driehoek RZG In het Forum, voorheen de stuurgroep RZG zijn 23 partijen vertegenwoordigd: De provincie Zuid-Holland 10 gemeenten (Gouda, Nieuwerkerk aan den IJssel, Waddinxveen, Moordrecht, Zevenhuizen-Moerkapelle, Zoetermeer, Rotterdam, Lansingerland) 3 samenwerkende besturen (Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Midden-Holland ISMH, stadsregio Rotterdam, stadsgewest Haaglanden) 1 waterschap: Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard 4 ministeries (VROM, EZ, LNV, V&W) 2 kamers van Koophandel (Haaglanden, Rotterdam) LTO-Noord Glaskracht ConSept, een samenwerkingsverband van 7 Zuid-Hollandse natuur- en milieuorganisaties ANWB NEPROM Interview Dr. J.W. Asje van Dijk >> Vlak na uw aantreden als Gedeputeerde en Voorzitter van de Stuurgroep, bent u voor de nieuwsbrief geïnterviewd. Over de lage ligging van de polder, over de start van de ontwikkeling, de relatie met de Zuidvleugel. Terugkijkend, zijn er zaken anders gelopen dan u toen verwachtte? Van Dijk glimlacht. Dat interview is erg snel na mijn aantreden in 2003 gehouden. Ik had toen nog niet zo n goed beeld van het project als nu. Ik ben aangenaam verrast dat het gelukt is om het tempo zo hoog te houden. ISV, ISP en het Streekplan, ik noem ze nu even. Het klinkt als een eenvoudig rijtje, maar als je weet wat voor een proces daarachter schuilgaat... Het is hard werken om het draagvlak te organiseren. Voor zo n proces is deskundigheid en creativiteit nodig. Wat betreft de publicitaire kant van de zaak; dat is niet van een leien dakje gegaan. We hebben veel kritiek van de vakpers gehad op de plannen, vanwege het feit dat de Zuidplas op het laagste punt van Nederland ligt. De kritiek richtte zich op de waterhuishouding van dit laaggelegen gebied. Daar moet je niet willen bouwen was het veelgehoorde commentaar. Wij hebben aangegeven dat die kritiek reëel is, maar het heeft ons wel gestimuleerd om te laten zien dat het wel kan. Door juist de waterhuishouding van het gebied als uitgangspunt te nemen voor de ontwikkeling. Het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard heeft daar fantastisch werk voor verricht. De waterhuishouding als uitgangspunt te nemen voor de inrichting, dat was een geweldige exercitie. Iets anders is dat ik vooraf dacht dat als partijen het eens zijn over deze opgave, ze ook consequent en in gezamenlijkheid het plan uitwerken en van een financiële basis voorzien. Het Rijk, de Stadsregio, de grote steden, de Zuidvleugelpartners; er stonden handtekeningen van deze partijen onder het afsprakenkader. Maar als de plannen concreter worden, dan blijkt soms dat het eigen belang hoger gesteld wordt, wanneer dat zo uitkomt. Van Dijk, teleurgesteld: Ik had meer verwacht van de participatie van het Rijk. Dat heeft te maken met een sturingsvraagstuk. Het Rijk heeft steeds gezegd dat ze het eens was met de opgave en de aanpak, ons gesti- 1

2 muleerd dit als een echte pilot van ontwikkelingsplanologie op te pakken. Maar vanuit het Rijk wordt niet gehandeld alsof de Zuidplas een integrale opgave is. Terwijl de Zuidplasopgave dat wel is; het gaat hier niet slechts om een gemiddelde nieuwe woonwijk. Naast de woningbouwopgave gaat het ook om natuurontwikkeling, bereikbaarheid en bedrijventerreinen. We moeten nu shoppen langs de departementen om middelen te krijgen voor de verschillende planonderdelen. We zijn daardoor afhankelijk van gelegenheidsbesluitvorming, en weten niet welk geld er wanneer komt. Mijn wens is dat het Rijk wel thuis geeft voor meerjarige investeringsafspraken. gekomen voor de Tafels der Betrokkenen. Zij kwamen met ideeën. Er was veel creativiteit, betrokkenheid en ambitie. Ideeën waren bijvoorbeeld om in de Gouweknoop een opleidingsplaza of een winkelparadijs te ontwikkelen. Of om hier een gezondheidscentrum te maken. Het leuke is dat dan ook mensen van de thuiszorg en het Groene Hartziekenhuis aan tafel zitten. Je kunt dan meteen toetsen wat de wenselijkheid en de mogelijkheid van dit soort ideeën zijn. De zorgaanbieders zouden zo n centrum fantastisch vinden. En omdat het om langetermijnplannen gaat, kan een ziekenhuis rekening houden met de mogelijkheid van een nieuwe vestiging op deze plek. 2 Asje van Dijk vervolgt: Een goed moment vond ik het vaststellen van het Streekplan, waarin een structurerend element is opgenomen: bestemmingsplannen zijn alleen goedgekeurd als daarin afspraken zijn gemaakt over verevening. Daarnaast had ik vooraf niet verwacht dat we zo n goed grondbeleid konden voeren. Inmiddels is zo n 120 hectare grond aangekocht door de publieke grondbank, mede dankzij vestiging van het voorkeursrecht. >> Wat was voor u het hoogtepunt in deze periode? Van Dijk denkt even na. We hebben meerdere hoogtepunten gehad; de verschillende dagen en de week van de Zuidplas. Maar het mooist vond ik toch wel Imagination Day. Dat was het creatieve hoogtepunt. In een project dat gestuurd wordt door professionals moet ook creativiteit worden georganiseerd. Er moeten momenten zijn waarop je echt out-of-the-box kunt denken. Zo was er bijvoorbeeld een stedebouwkundige uit Engeland, die vond dat we juist in een heel hoge dichtheid op een klein stukje van de Zuidplas zouden moeten bouwen; daarmee zouden we heel veel open ruimte overhouden in de omgeving. Of Francine Houben, die ideeën had over meervoudig ruimtegebruik en functiecombinaties vanuit de gedachte van duurzaamheid. Uiteindelijk is ook in het ISP terechtgekomen dat op de glastuinbouw-bedrijventerreinen gestreefd wordt naar 20% dubbel grondgebruik. In bestuurlijke zin vond ik de vaststelling van de herziening van het Streekplan een hoogtepunt, als afronding van de planvorming in ISV, ISP en SMB. >> Hoe kijkt u terug op de samenwerking met de verschillende partijen: Rijk, gemeenten, maatschappelijke organisaties? De samenwerking met de verschillende partijen is voortreffelijk. Als je met elkaar een ambitie hebt, dan is dat de beste basis voor samenwerking. Het was ons niet gelukt als we niet samen een Stuurgroep hadden gevormd. Ik wil oprecht mijn waardering uitspreken voor al het werk dat is verricht door de Zuidplasgemeenten, het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en de gemeente Rotterdam. De provincie heeft het proces begeleid maar de partijen hebben enorm veel werk verricht. >> Op 21 december was de Kortste Dag van de Zuidplas. Hoe kijkt u terug op die dag? Enthousiast: Dat was het meest recente hoogtepunt. Op deze dag vlak voor de kerstvakantie zijn er toch 300 deelnemers gekomen. Uit de Zuidplas zelf waren mensen Ook landbouwers zaten aan tafel. Zij uitten echt hun gram en emotie over de ontwikkelingen. Zij willen zo snel mogelijk weten wat er gaat gebeuren. Bij bestuurders komt dat op zo n moment ook weer goed tussen de oren, hoe mensen in het gebied de ontwikkeling ervaren. Wij als bestuurders worden hierdoor ook weer met de neus op de feiten gedrukt. We kunnen ook uitleggen dat we hen niet zomaar per direct een grondprijs of een hele specifieke vervangende bestemming kunnen aanbieden. Projectontwikkelaars waren ook weer een stap verder met hun ideeën. En we hebben weer een nieuwe prijs in de Prijzenkast : de ondertekende onderhandelingsagenda voor de verplaatsing van het bedrijf Van Vliet, vanuit het Laagste Punt van Nederland. Dat is alweer het vierde document na het convenant Restveen en Waterparel, ZSM-2 en het Waterconvenant. >> Wat vindt u van de oproep van Professor Dirk Frieling op de Kortste Dag om een hele strenge landschapsarchitect voor dit project aan te stellen? We gaan nu een volgende fase in, waarin bestemmingsplannen gemaakt moeten worden. Daarin worden gedetailleerd functies aan een gebied toegewezen. Professor Frieling is een deskundige van buiten het project, net als de ambassadeurs Riek Bakker en Elco Brinkman. Zij houden ons kritisch. Allemaal zeggen zij jullie zijn zo ver, werk niet alles eerst tot in detail uit, waarbij alle risico s in beeld dienen te komen en dienen te worden beheerst. Ga aan de slag. De eerste stap is nu om een goede stedebouwkundige en een goede landschapsarchitect aan te stellen. Van Dijk veert op: Maar bij het woord streng denk ik meteen aan een schooljuffrouw, met haar vinger in de lucht. De landschapsarchitect die wij zoeken moet niet iemand zijn die voortdurend ja maar, nee, tenzij of kan niet zegt. Het moet een strenge, maar vooral ook creatieve professional zijn. Die kan denken vanuit het grotere idee voor de Zuidplas, die let op de ambities die we hebben en vanuit die optiek kan zeggen: Dit is vernieuwend, dit is uniek. Die het besef heeft, en dat ook kan overbrengen: Wil je in de Randstad nog echt iets unieks doen, dan kan dat nú in de Zuidplas. Andere grote uitleglocaties zijn er echt niet meer in onze Zuidvleugel.

3 Investering van 5 miljoen euro Provincie neemt mogelijk deel in grondexploitatiemaatschappij Zuidplas Noord Zuid-Holland wil in principe meedoen in een grondexploitatiemaatschappij voor de Zuidplaspolder Noord. Een voorstel daarvoor is door het College van GS naar Provinciale Staten gestuurd. De Statencommissie Bestuur en Middelen zal daarover in haar vergadering op 21 februari 2007 een advies aan Provinciale Staten uitbrengen. De oprichting van de grondexploitatiemaatschappij is een gevolg van een eerder genomen besluit om tussen 2010 en 2020 in de Zuidplaspolder 200 hectare nieuwe en duurzame glastuinbouw te ontwikkelen, naast de woningbouw- en bedrijfsterreinopgave en herstructurering van het bestaande glas. De Stuurgroep Zuidplas die de ontwikkelingen in de Zuidplaspolder aanstuurt heeft aan de provincie gevraagd om met risicodragend kapitaal in de grondexploitatiemaatschappij (GEM) deel te nemen. Doorgaans is de provincie op dit gebied terughoudend. In dit geval van glastuinbouwontwikkeling heeft de provincie aantoonbare belangen als het gaat om economie, ruimtelijke inrichting en de kwaliteit van de leefomgeving. Door te participeren in de ontwikkeling kan de provincie sterker dan anders sturen op deze aspecten. Dat geldt zeker voor de glastuinbouw, waarbij de ambities verder gaan dan wat wettelijk vastgelegd is. Mogelijke partners van Zuid-Holland zijn de Zuidplasgemeenten Waddinxveen, Zevenhuizen-Moerkapelle, Nieuwerkerk aan den IJssel, het Stallingsbedrijf Glastuinbouw, de Bank Nederlandse Gemeenten en wellicht ook de Rabobank. Na consultatie van de betrokken gemeenteraden en Provinciale Staten zal naar verwachting medio 2007 door een nieuw College van GS en door Provinciale Staten in nieuwe samenstelling een definitief besluit worden genomen. In de tussentijd worden de juridische en financiële aspecten nader uitgewerkt. Eerst bewegen, dan bouwen Plan van Aanpak en MER Infrastructuur Zuidplas 3 De Provincie Zuid-Holland heeft een Plan van Aanpak en een startnotitie MER voor de infrastructuur in de Zuidplas opgesteld. Hierover is in de Statencommissie Mobiliteit, Kennis en Economie op 17 januari 2007 gesproken. Partijen gaven hierover een positief advies: Eerst bewegen, dan bouwen. In het eerste kwartaal van 2007 zullen informatieavonden worden georganiseerd over de startnotitie MER. Naar verwachting zal de besluitvorming begin 2008 kunnen worden afgerond.

4 Innovatie kenmerkt de Kortste Dag van de Zuidplas Vernieuwing bepaalt uitwerking belangrijke thema s Geef dromen een kans Bereikbaarheid, wonen, voorzieningen, glastuinbouw & bedrijventerreinen; belangrijke thema s bij de ontwikkeling van de Zuidplaspolder. Op de Kortste Dag werden de resultaten belicht van de werkgroepen die de afgelopen tijd rond deze thema s actief zijn geweest. Jan Oomen: In de praktijk komt de burger pas in beweging als de spa in de grond wordt gestoken. 4 We moeten de communicatie met betrokkenen slimmer organiseren Eerst bewegen, dan bouwen. Het was de centrale boodschap op de Langste Dag van de Zuidplas in juni Samen eerst de interne ontsluiting regelen en pas daarna de bouwopgave aanpakken. Een half jaar later werd de stand van zaken opgemaakt rond de vier belangrijke thema s bij de ontwikkeling van de Zuidplaspolder. Wethouder Jan Oomen van de gemeente Moordrecht beet het spits af. Letterlijk. Om over de spits te spreken: s ochtends en s avonds lijkt de A20 net één overvolle parkeerplaats. Dat langgerekte lint van auto s geeft aan dat we met elkaar de bereikbaarheid goed moeten regelen. Met elkaar serieus kijken naar de ontsluiting van de polder. Sinds de Langste Dag zijn afspraken met het rijk gemaakt rond de netwerkanalyse. Het rijk komt medio 2007 met een standpunt, aldus Oomen. Verder is een plan van aanpak opgesteld voor de infrastructuur van en naar de Zuidplas. Ook de gemeenten zaten volgens hem niet stil en hebben de nodige voorbereidingen getroffen. Het plan van aanpak is gericht op studies voor diverse projecten tot Denk aan onder meer de omlegging van de N456 en het realiseren van een halte op de spoorlijn van Gouda naar Rotterdam. Ook gaat het plan van aanpak in op de verkenning van projecten na 2020, zoals de westelijke randweg bij Waddinxveen en de westelijke stadsentree bij Gouda. Infrastructuurprojecten die overigens al in het ISP, het Intergemeentelijk Structuurplan, zijn opgenomen. Goed en snel De stand van zaken is dat het plan van aanpak voor de infrastructuur is vastgesteld door Gedeputeerde Staten. Een Milieu Effectrapportage (MER) moet in 2007 de gevolgen in kaart brengen voor het milieu, maar moet ook milieuvriendelijke alternatieven aandragen en bovendien aangeven of de plannen financieel uitvoerbaar zijn. Jan Oomen: Samenwerking tussen de publieke partijen blijft daarbij van essentieel belang. Procedureel als het gaat om bestemmingsplannen, inhoudelijk rond infrastructuur en verstedelijking en financieel om zaken via de ROZ te verevenen. Het gaat goed en het gaat snel. Maar daarmee lopen we ook het risico mensen te verliezen. Communicatie blijft van essentieel belang. Onderling, maar zeker ook naar de betrokkenen in het gebied. We moeten de communicatie met hen slimmer organiseren. In de praktijk komt de burger pas in beweging als de spa in de grond wordt gestoken. We moeten dus betrokkenen blijven informeren en betrekken. Innovatie kenmerkt de Kortste Dag van de Zuidplas

5 Jan Slagt: "Waarom neemt de markt niet het initiatief bij ontwikkeling bedrijventerreinen?". Nieuwe locaties gewenst Jan Slagt, wethouder van Nieuwerkerk aan den IJssel, vroeg zich vervolgens af waarom de ontwikkeling van bedrijventerreinen nog steeds in handen is van gemeenten. Waarom laten private partijen op dit vlak niet van zich horen? Nadat hij nog eens kort de uitgangspunten van het ISP en het Streekplan belichtte, vatte hij de conclusies samen van een marktanalyse. Tot 2020 is er behoefte aan zo n 260 hectare bedrijventerreinen, uit de stadsregio Rotterdam en Midden-Holland. Het bestaande aanbod van bedrijventerreinen is beperkt. Daarom zijn voor de omvang van de bovenregionale, de regionale en de lokale vraag dringend drie nieuwe locaties gewenst. Maximaal 63 hectare voor gemengde bedrijvigheid aan de A20, zo n 56 hectare langs de A12, voor vooral distributie en transport en 31 hectare bij de Gouweknoop. De uitgifte is voorzien vanaf Daarom ligt er een enorme druk op het verwervingsproces. Die boodschap wil ik de mensen van de grondbank nog meegeven, aldus wethouder Slagt. Volgens hem ligt er een uitdaging bij de realisatie. We hebben voldoende voorbeelden langs de rijkswegen hoe het niet moet. Geef dromen daarom een kans, maar houd rekening met de realiteit. Handschoen opgepakt Bij de ontwikkeling van de bedrijvigheid en de glastuinbouw in een drukbevolkt gebied ligt meervoudig ruimtegebruik voor de hand. In het ISP is vermeld dat in het glastuinbouwbedrijvenlandschap gestreefd wordt naar twintig procent dubbel grondgebruik. Jan Willem van der Wolf, voorzitter van de kamerkring Midden-Holland, sprak namens de Kamers van Koophandel Rotterdam en Haaglanden. De glastuinbouw heeft op dit gebied al grote stappen gezet. Denk aan combinaties met wateropslag, energiegebruik en gebruik van ruimte. De markt vraagt om snelheid en realisatie op korte termijn. De kamers hebben de handschoen opgepakt om het denken in realistische Als de woningen er niet komen, kun je de rest wel vergeten Wiebrand Dijksterhuis tijdens zijn presentatie over wonen: Keuzes en strategieën vertalen in een concept woonvisie. concepten een zinvolle input te geven. Daarom is, in samenwerking met deskundigen, al onderzocht in hoeverre concepten kansrijk zijn. Sommige van die concepten worden in de glastuinbouw al toegepast. Wat maakt zo n concept kansrijk? Hoe minder betrokken bedrijven, des te groter de kans, meent Van der Wolf. Maar concepten van stapeling vergen investeringen. Soms te veel. In dat geval kan de overheid ook een rol spelen om de markt ertoe te bewegen zulke concepten toch op te nemen. In een nota aan gedeputeerde Asje Van Dijk roepen de betrokken partijen de provincie op tot actie om de randvoorwaarden voor meervoudig ruimtegebruik te realiseren. Knippen en plakken Ook het thema wonen kwam op de Kortste Dag aan bod. Op 1 november vorig jaar waren bestuurders, projectontwikkelaars en andere betrokkenen op uitnodiging van corporatie Woonbron Maasoevers in Waddinxveen bijeen gekomen om met elkaar invulling te geven aan de gewenste woonmilieus in de Zuidplaspolder. Een creatieve zoektocht naar sfeer en die vertalen in kwaliteit van wonen. Om zo met elkaar onder meer te bepalen welke woningbehoefte in de Zuidplaspolder bestaat, lichtte wethouder Wiebrand Dijksterhuis van Waddinxveen toe. We gaan hier iets maken dat Nederland nog nooit heeft gezien, was een van de reacties tijdens de creatieve sessie. De conferentie leidde tot zeven keuzes en zeven kernstrategieën. Die worden vervolgens vertaald in een concept woonvisie, een belangrijke drager voor de ontwikkeling van de Zuidplas, aldus Dijksterhuis. 5 Belangrijke uitgangspunten: aan de westzijde van de Zuidplaspolder is behoefte aan woningen in dorpse en landelijke woonmilieus, aan de oostzijde in een stedelijk woonmilieu. En dun en duur bouwen verdient de voorkeur in de lanen, linten en in het kreekruggebied.

6 Na een filmische impressie van de bijeenkomst overhandigde Martien Kromwijk van woningcorporatie Woonbron Maasoevers alle wethouders wonen van de betrokken gemeenten een boekje met de resultaten van de creatieve zoektocht. De concept woonvisie moet in het voorjaar van 2007 gereed zijn. Overhandiging boekje 'Wonen en werken in de Zuidplas'. V.l.n.r.: de heren Kromwijk, Dijksterhuis, Oomen en Hordijk. Kwaliteit in beeld en gebruik Het was die dag niet het enige boekwerk dat werd gepresenteerd. Piet Bregman van LTO Noord overhandigde gedeputeerde Asje van Dijk de bevindingen van de glastuinbouw rond duurzame energielevering aan nieuwe woonwijken. Drie keer winnen, noemde Bregman het resultaat. De tuinders leveren tegen scherpe prijzen restwarmte aan omwonenden. Die profiteren van goedkope energie. En op die manier geeft de glastuinbouw invulling aan innovatie en duurzaamheid. Innovatie was naast kwaliteit en samenwerking hét sleutelwoord van die dag. Wat de tuinbouw betreft kan het snel, bracht Jan Willem van der Wolf namens de Kamers van Koophandel Rotterdam en Haaglanden over het voetlicht. 6 Piet Bregman: Drie keer winnen met duurzame energie. Boter, kaas en eieren Tot slot van het programmaonderdeel betrad wethouder Mies te Meij-de Laat van Zevenhuizen-Moerkapelle het podium om de stand van zaken rond de voorzieningen te belichten. Kwaliteit geldt ook voor de voorzieningen. Als de woningen er niet komen, kun je de rest wel vergeten, grapte Mies te Meij-de Laat, wethouder van Zevenhuizen-Moerkapelle. Maar de woningen komen er en dus blijf ik, zei ze, waarmee ze aangaf dat ze de woonvisie nodig had om de visie rond voorzieningen te kunnen realiseren. Beide worden in het voorjaar van 2007 verwacht. Je kunt de binnenkant (de woning) dan wel op orde maken, maar ook de buitenkant moet goed zijn, vervolgde ze. Je wilt nu eenmaal boter, kaas en eieren kunnen kopen en je kinderen naar school kunnen sturen. Mies te Meij vervolgde: Er zijn werksessies georganiseerd met onder meer detailhandel, onderwijsinstellingen, en zorg-, sport- en sociaal-culturele organisaties. Gezamenlijk zijn kansen en keuzes in deze vijf sectoren geformuleerd. Zo wordt voor Zuidplas West nog onderzocht of er ruimte is voor een (wedstrijd)zwembad. En in Moordrecht is behoefte aan een nieuwe school met een wijkfunctie ter vervanging van twee oude scholen, om maar twee voorbeelden te noemen. Alle kansen en keuzes worden in relatie met de woonvisie in een publicatie uitgewerkt. Verschijning is gepland in april De Kortste Dag, van uur tot uur uur Wiebrand Dijksterhuis: Kernstrategieën vertalen in een concept woonvisie uur De belangstelling was groot uur Meedenken en -discussiëren over de ontwikkeling van de Zuidplas. Bewoners en ondernemers lichten hun idee toe tijdens de Tafels der Betrokkenen. Innovatie kenmerkt de Kortste Dag van de Zuidplas

7 Geen tegengas Er werd ook een extra prijs aan het prijzenkabinet toegevoegd: de ondertekening van een agenda om in de toekomst een overeenkomst te bereiken rond de verplaatsing Van Vliet Trucks in Nieuwerkerk aan den IJssel en Moordrecht. Als we toch geconfronteerd worden met herinrichting van het gebied, willen we geen tegengas geven, meende de heer Hakkenberg, directeur van het betrokken bedrijf. Gedeputeerde Asje van Dijk sprak mede namens staatssecretaris Pieter van Geel (VROM). Die had verheugd gereageerd op de onderhandelingsintentie. Een belangrijk signaal, want met zulke ingrijpende verplaatsingen zullen we in de toekomst financieel nog wel eens bij het rijk moeten aankloppen, aldus Van Dijk. Mies te Meij-de Laat: Alle kansen en keuzes rond voorzieningen worden in relatie met de woonvisie in een publicatie uitgewerkt. Geef dromen een kans, maar houd rekening met de realiteit Ondertekening onderhandelingsagenda verplaatsing van vliet. V.l.n.r.: de heren Oomen, Hakkenberg, Slagt en Van Dijk uur De vaak ludieke ideeën hangen, in het zicht van de beleidsmakers, aan de waslijn te drogen uur Niks innovatie. De maaltijd was ingeruimd voor traditionele stamppotten uur Moderator Dorien de Wit blikt voorafgaand aan de bestuurlijke conferentie terug op de programmaonderdelen van de Kortste Dag uur Asje van Dijk sluit de Kortste Dag af: Grijp kansen. Ze komen maar één keer langs.

8 8 Bijzonder wasgoed bij Tafels der Betrokkenen Een gemiste kans als we hier geen innovatie realiseren Als bonte was hingen ze aan de waslijn te drogen, de vaak ludieke en innovatieve ideeën van betrokken bewoners en ondernemers. Nadat die in groepen met elkaar over de ontwikkeling van de Zuidplaspolder hadden gesproken, werden hun waardevolle suggesties op papier verzameld en met knijpers opgehangen. Zodat ook de beleidsmakers kennis konden nemen van deze wasechte ideeën. De innovatieve ideeën vlogen over en weer Innovatie kenmerkt de Kortste Dag van de Zuidplas

9 Maarten Soederhuizen, directeur Volkers Wessels infra-ontwikkeling Duurzame energie Innovatie en duurzaamheid waren sleutelbegrippen op de Kortste Dag van de Zuidplas. Onder duurzaamheid versta ik onder meer de manier waarop de betrokken partijen kijken hoe zij op een integrale en innovatieve wijze alle beschikbare energie rond de Zuidplaspolder kunnen inzetten. De visie op dit zogenoemde energieweb werd tijdens de Kortste Dag door Visser & Smit Hanab, onderdeel van Volker Wessels, toegelicht. We kijken ook naar duurzame energie in de glastuinbouw. Een goed voorbeeld is het innovatieve project aan de rand van de Zuidplas dat inmiddels aan de gemeente Waddinxveen is aangeboden. Dat behelst het gebruiken van restwarmte voor woningen in de nabije omgeving van kassen. Maar innovatief is in mijn ogen ook de gehele aanpak van de inrichting in de polder door de vroegtijdige samenwerking van publieke en private partijen. It takes two to tango. Ofwel: zonder de juiste partner geen optimale samenwerking. Daarom waren enkele weken voor de Kortste Dag van de Zuidplas veel bewoners en betrokken ondernemers uitgenodigd om opnieuw mee te denken en hun ideeën met de beleidmakers in de Zuidplaspolder te delen. Veel betrokkenen waren op die uitnodiging ingegaan en hadden het huiswerk - hun idee op papier uitgewerkt - meegenomen. Per deelgebied werd dat huiswerk met deskundigen uit de gemeenten besproken om op die manier aan een gezamenlijk beeld te werken. Pure winst In het gebied Zuidplas Noord stonden veel suggesties in het teken van de glastuinbouw. Niet verwonderlijk, want er waren veel tuinders aangeschoven. Werk aan duurzame energie en koppel glastuinbouw aan woningen en bedrijven. Op die manier kun je restwarmte gebruiken om woningen en kantoren te verwarmen, opperde een van die tuinders. Het idee rond deze groene warmte kreeg bijval. Niet alleen van Volker Wessels die het concept al in een bondige brochure had uitgewerkt. In het kort komt het neer op het gebruik van geoogste zonnewarmte. Die wordt gebruikt voor vloerverwarming en tapwater. Tuinders leveren de energie tegen aanzienlijk minder kosten dan de huidige energieleveranciers. De restwarmte levert hen inkomsten op, en voor de bewoners in de directe omgeving betekent het een veel lagere energienota. Pure winst dus voor beide partijen, aldus een vurig voorstander. Een derde opperde dat integratie van glastuinbouw en woningen nóg een voordeel heeft. Woningen gaan veel langer mee dan glas. Kassen moet je regelmatig vernieuwen en kun je gemakkelijker verplaatsen. Is er opnieuw sprake van forse groei van een woonwijk, dan kunnen kassen gemakkelijk opschuiven en ruimte maken voor nieuwe woningen. Maar daarmee ontstaat volgens Volker Wessels wel een probleem bij het gebruik van de restwarmte. Om warmteverlies te voorkomen is vervoer over een langere afstand niet mogelijk. De te verwarmen woningen moeten dus in de nabijheid van de kassen blijven. Ook de lichtuitstoot kwam ter tafel. Prima als daar eisen aan worden gesteld, maar steun tuinders dan ook om hun innovatieve ideeën van de grond te tillen, was de boodschap aan de overheid. Ideeën zat, maar soms financieel voor ons niet uitvoerbaar. Bovendien stuiten wij als tuinders nog te vaak op tegenwerking bij het uitwerken van die ideeën, aldus een van de tafelgenoten. 9

10 10 Hier innoveren Naast wonen en werken werd ook de combinatie met zorg geopperd. Onderzoek de mogelijkheden rond een zorgtuinderij. Wellicht is er een bestaande tuinder die de moderne ontwikkelingen niet meer kan of wil volgen. Wellicht kan die zijn bedrijf dan beschikbaar stellen voor zorg voor, en werk aan verstandelijk gehandicapten. Volgens Peter Wouterse van de gemeente Waddinxveen en Jurian Hennip van Zevenhuizen-Moerkapelle liggen veel aangedragen ideeen in het verlengde van de plannen die al zijn vastgelegd in het ISP, het Intergemeentelijk Structuurplan. Maar ze zijn zeker interessant genoeg om ze alle serieus nader te bestuderen. En daar waar mogelijk nemen we de innovatieve suggesties zeker in de vorming van het bestemmingsplan mee. Een voorstander van de genoemde zorgcombinatie opperde nog: Er is een denktank nodig om mogelijkheden rond zorg, wonen en werken te bespreken en in kleine groepjes uit te werken. Maar niet te veel praten, we moeten dingen gaan doen, benadrukte zij. Wie wil in Nederland niet innovatieve ideeën uitwerken?, vroeg een ander zich nog af. Hier in de Zuidplaspolder hebben we de kans innovatie te realiseren. Rond Moerkapelle komen achthonderd woningen vlak bij nieuwe kassen. Als we die niet van restwarmte voorzien, is dat een gemiste kans! Gespreksleider Ellen van der Peet presenteert de uitkomsten van het tafelgesprek Zuidplas-Noord. Quick wins Ook in de andere drie werkgroepen vlogen de innovatieve ideeën over en weer. Voor het gebied Zuidplas West werden er liefst 21 ideeën aangedragen. De deelnemers waren bijzonder te spreken over het initiatief om betrokkenen aan het woord te laten en hielden een vurig betoog om vooral de kwaliteit van de leefomgeving te waarborgen. De Gouweknoop bleek ook een reuze kansrijk gebied te zijn. Veel van de bijna twintig ideeën betroffen de identiteit van het gebied. Er is weinig ruimte. Het aanwezige groen dat er is moet zeker behouden blijven. Waarom dan niet in de hoogte bouwen?, opperde een deelnemer. Concentreer voorzieningen en combineer mogelijkheden, riep een ander. De Zuidplas Plaza zou zo n multifunctionele locatie kunnen worden. Een toonaangevend leisure centrum met veel internationale winkels dat belangstellenden uit de wijde omgeving trekt. Nog meer creativiteit kwam uit de hoek van Restveen en Groene Waterparel. Benut recreatieve mogelijkheden. Leg een fietspad aan tussen Moordrecht en Nieuwerkerk langs de Hollandsche IJssel, opperde een bewoner. En creëer aanlegsteigers bij de rivier, voegde een ander toe. Varend met een bootje kun je nu nergens aanmeren en aan land stappen om de polder te bezoeken. Een quick win is er te behalen met een nieuw ooievaarsdorp. Voor tienduizend euro en een paar palen met nesten heb je het dorp al gerealiseerd. Maar wellicht het meest bijzondere idee betrof de invulling van het laagste deel van de polder: de Globelisk als centrum dat informatie geeft over eb en vloed, de strijd tegen het water en het unieke karakter van de Zuidplaspolder. Of er zou op die plek een zwembad Waterparel, min 6,74 meter kunnen worden gerealiseerd. Innovatie kenmerkt de Kortste Dag van de Zuidplas

11 Roland Auburger, hoofd Verkeer en Vervoer Directie Ruime en Mobiliteit Provincie Zuid- Holland Duurzaam vervoer Om een duurzame bereikbaarheid te garanderen is het nodig eerst te weten welke ontwikkeling in de Zuidplas voor ogen staat en welke infrastructuur daarbij past. Nu nog wordt discussie gevoerd over het aantal woningen. Huisvesten we veel mensen, dan moeten we flink investeren in openbaar vervoer, de duurzame variant van vervoer. Gaan we dun bouwen, dan volstaat het upgraden van bestaande vervoerssystemen. Kortom: eerst gezamenlijk een eindconclusie trekken, daarna investeringen en financiering helder krijgen en ten slotte pas werken aan een duurzaam vervoersnetwerk. Lage prijs Hier en daar ging het er ook emotioneel aan toe. Vooral in de groep Restveen en Groene Waterparel. Overheden en bestuurders, luister nu eens echt naar ons en spreek de waarheid over de grondbank. De emoties bij de zittende boeren liepen soms hoog op. De Tafels der Betrokkenen waren voor hen dé gelegenheid om nog eens hun onvrede over de ontwikkeling te uiten. We hebben het gevoel dat ons eigen bedrijf op slot wordt gedraaid. Ons boerenland moet veranderen in recreatie- en natuurgebied. Prima voor de bewoners van de Zuidplas, maar pech voor de boeren die hun grond voor een lage prijs moeten verkopen. Volgens gespreksleider Jan Eikema (projectleider communicatie) moet het emotionele pleidooi een signaal voor bestuurders zijn om niet te ver van de werkelijkheid af te gaan staan. Geef tijdens het transformatieproces ook voldoende aandacht aan de zittende boeren, was zijn conclusie. Al met al waren De Tafels een waardevol onderdeel van de Kortste Dag. Een onderdeel waaruit opnieuw de enorme betrokkenheid bleek van bewoners en ondernemers. Alle ingebrachte ideeën worden serieus bekeken en waar mogelijk in de planvorming meegenomen. Wat gebeurt er met het wasgoed? De tientallen ideeën worden door de projectorganisatie nader onderzocht op bruikbaarheid. Elke initiatiefnemer krijgt in april een reactie. 11

12 Duurzame ontwikkeling centraal op Raden- en Statenbijeenkomst De wereld laten zien hoe we het hier gaan ontwikkelen 12 Er hangen ideeën te drogen, we hebben plannen gemaakt en contracten met elkaar afgesloten. Nu wordt het tijd om al die plannen te realiseren. Laat ons niet weerhouden door risicomijdend gedrag, was de oproep van gedeputeerde Asje van Dijk aan het einde van de Kortste Dag. Wat is mooier voor politici dan te bouwen aan de toekomst? Na het serveren van enkele winterse stamppotten werd de dag afgesloten met onder meer een politiek debat. Raadsen Statenleden en Hoofdingelanden debatteerden met elkaar opnieuw over het verder vormgeven van de ROZ, de Regionale Ontwikkeling Zuidplas, tot voor kort nog Regionale Ontwikkelingsautoriteit genoemd. Waterhuishouding Moderator Dorien de Wit praatte hen met een fotopresentatie bij over wat eerder die dag de revue passeerde. Daarna gaf zij het woord aan voormalig hoogheemraad Gerdien Tober-Doorn, nu vaandeldrager voor Restveen en Groene Waterparel. Zij belichtte de actieve rol van het waterschap en de mogelijkheden rond bouwen en waterhuishouding in de Zuidplaspolder. Ook in de huidige situatie is al vergroting gewenst van de veerkracht van het watersysteem. Onder meer via grootschalige functiewijziging. Vanwege nieuwe normering is meer waterberging nodig, bijvoorbeeld ten zuidoosten van Zevenhuizen. Volgens haar adviseren Gerdien Tober-Doorn: Het watersysteem heeft vergroting nodig van de veerkracht. Pieter Hordijk: Binnen enkele maanden de ROZ definitief bepalen. Ellen Verkoelen: Geen laboratoriumverhaal laten zien. Vervolg voor Langste en Kortste Dag Direct na Prinsjesdag is er een vervolg van de Langste en Kortste Dag: De Driedaagse van de Zuidplas vindt plaats op 19, 20 en 21 september Meer informatie volgt op de website en in deze nieuwsbrief Innovatie kenmerkt de Kortste Dag van de Zuidplas

13 de waterschappen graag bij de invulling van de bestemmingsplannen om tot een duurzame ontwikkeling te komen van de droogmakerij. Duurzame energie Duurzaamheid was ook het sleutelbegrip in de presentatie van manager energieprojecten Sape de Haan (Visser & Smit Hanab). Een relaas over klimaatverandering en warmte, over rollen en kansen, maar ook over levering van duurzame energie door glastuinbouw en de attractiviteit voor economische ontwikkeling en werkgelegenheid. Een quick scan moet inzage geven in de behoefte aan duurzame energie. Om uiteindelijk de CO2-uitstoot te verminderen, het rendement op bedrijfsvoeringen te verhogen en woonlasten te verlagen. De studie zou volgens De Haan binnen enkele maanden gereed kunnen zijn. Ellen Verkoelen, directeur van de Zuid-Hollandse Milieufederatie, gelooft echter dat uiteindelijk zonne-energie dé energiebron moet zijn. Voor wat het bouwen betreft moeten we serieus kijken hoe we dat op het water gaan doen. We kunnen als een soort laboratoriumverhaal de wereld laten zien hoe we het gebied gaan ontwikkelen. Maar we moeten niet jaren gaan praten of we iets wel of niet gaan doen. Verkoelen waarschuwde de politici om nu niet allerlei afspraken weer ter discussie te stellen en verwees naar Riek Bakker die op de Langste Dag de aanwezigen aanspoorde om toch vooral aan de slag te gaan. Ongekend voor Nederland Pieter Hordijk, projectdirecteur van de driehoek RZG Zuidplas, belichtte vervolgens de stand van zaken rond de oprichting van de Regionale Ontwikkeling Zuidplas, voorheen nog Regionale Ontwikkelingsautoriteit genoemd. Raadsleden, Statenleden en Hoofdingelanden hebben al overeenstemming over het nut, de noodzaak en de samenstelling van een ROZ. Hordijk hoopt binnen enkele maanden dat de regeling van de ROZ definitief door de Raden en Staten kan worden vastgesteld. Dirk Frieling, voormalig hoofd projectbureau Almere, ondersteunde het pleidooi van Pieter Hordijk: Je verplicht je niet voor de eeuwigheid om met de ROZ te werken, maar durf wel het lef te tonen om die tijdelijke verplichting door te zetten. Ook Joost Schrijnen werd het woord gegeven. De scheidend directeur ruimte en mobiliteit van de provincie Zuid- Holland vertrekt naar Almere. Ik heb vijf jaar aan dit collectieve proces mogen meewerken. Wat in korte tijd met elkaar is ontwikkeld, is ongekend voor Nederland, zei hij. Na de oproep van Schrijnen om een landschapsarchitect aan te stellen iets waar Dirk Frieling ook voor pleitte- sloot gedeputeerde Asje van Dijk de Kortste Dag af. We hebben kansen om aan duurzame ontwikkeling te doen. En een kans om een nieuwe toekomst te creëren. Wat is mooier voor politici dan de uitdaging aan te gaan en te bouwen aan straks? We moeten die kansen grijpen. Een kans komt tenslotte maar één keer langs. 13 Sape de Haan: Quick scan uitvoeren voor duurzame energie. Joost Schrijnen: Stel een landschapsarchitect aan. Asje van Dijk: Een kans komt maar één keer langs. > Jeroen Trimbos, partner Queeste Architecten Den Haag Golven van mist Veel architecten kiezen te vaak voor de makkelijk weg, slechts een klein deel zet in op innovatie. Opdrachtgevers daarentegen hebben de doelstelling veilig en snel te willen bouwen. En daarbij staat vernieuwing niet primair. Willen partijen écht innoveren, dan moeten zij daar vooraf een prominente plek voor vrijmaken. Voor het laagste punt van Nederland, zelfs van Europa, staat ons een bijzonder bezoekerscentrum (Globelisk) voor ogen dat de Nederlandse prestaties op het gebied van (internationaal) waterbeheer toont. In een soort trechter, rond een enorme naald, dalen bezoekers af naar het diepste punt. Golven van mist beelden eb en vloed uit. Bij vloed veel mist, waarop hologrammen worden geprojecteerd die de strijd tegen, en de dialoog met het water vertellen. >

14 Naar een integrale uitvoering van ISP en Streekplan Regionale ontwikkelingsorganisatie Zuidplas (ROZ) Voor het project is 2007 een overgangsjaar. De projectorganisatie Zuidplas verandert waarschijnlijk van gedaante, door de komst van de Regionale Ontwikkeling Zuidplas (ROZ). De besluitvorming hierover moet nog in de Raden en Staten plaatsvinden. Wat zijn de uitgangspunten van de ROZ? Bij de start van de discussie over de gezamenlijke uitvoeringsorganisatie zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd: gezamenlijke organisatie voor programmering en verevening, eerst bewegen dan bouwen, budgettaire neutraliteit, transparantie en eigen verantwoordelijkheid van gemeenten voor de ontwikkeling van bestemmingsplannen voor het eigen grondgebied. 14 Wat is de ROZ? De ROZ is een organisatie waarin de verschillende betrokken overheden hun krachten bundelen om de uitvoering van de ontwikkeling van de Zuidplas te coördineren. Voor de ROZ is eerder ook wel de term ROA gehanteerd. Wie gaan erin deelnemen? De deelnemende partijen zijn de gemeenten Gouda, Moordrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel, Waddinxveen en Zevenhuizen-Moerkapelle, de provincie Zuid-Holland en de gemeente Rotterdam. Het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard vervult binnen de ROZ een adviesfunctie. Wat wordt het doel van de ROZ? Het doel van de Regionale Ontwikkeling Zuidplas wordt om een regionaal ontwikkelingsbeleid vast te stellen, in een Ontwikkelingsstrategiekader (OSK). Dit OSK is gericht op het maken van afspraken over de integrale uitvoering van ISP en Streekplan. In het OSK, dat jaarlijks wordt vastgesteld, is voor meerdere jaren vastgelegd welk programma (woningen, voorzieningen, natuur, bedrijventerreinen, glastuinbouw) in elk deelgebied wordt uitgevoerd, wat de kwaliteit moet zijn en hoe de ontwikkelingen gefinancierd worden. Een belangrijke taak voor de Regionale Ontwikkeling Zuidplas is het zorgen voor bovenplanse verevening en kwaliteitswaarborging. De ontwikkeling van de Zuidplas kent onderdelen die geld opleveren, maar ook onderdelen die geld kosten. Woningbouw levert geld op, de infrastructuur en de blauwgroene structuur kosten juist geld. Ontwikkelingen die geld opleveren moeten daarom bijdragen aan de ontwikkelingen die geld kosten. Wat zijn ontwikkelingsmaatschappijen? De Zuidplas bestaat uit vier deelgebieden: Restveen en Waterparel, Zuidplas Noord, Zuidplas West, het Plantagekwadrant, het Nieuwe Midden en Gouweknoop. Voor elk van deze deelgebieden worden één of meerdere gebiedsontwikkelingsmaatschappijen (GOM) of gebiedsexploitatiemaatschappijen (GEM) opgericht, die vallen onder de ROZ. De taak van een GEM of GOM is het uitvoeren van het ontwikkelingskader (OSK) dat is vastgesteld. Een GEM/ GOM bestaat uit zowel publieke als private deelnemers, en wordt gefinancierd met zowel publiek als privaat geld. De GEMs/GOMs dragen geld af aan de ROZ ten behoeve van de verevening. Omgekeerd ontvangen de GEMs/GOMs naar rato financiële middelen om de verliesgevende planonderdelen als infrastructuur en groen te kunnen realiseren. Wanneer treedt de ROZ in werking? Consultatie en besluitvorming door Raden en Staten over de ROZ is voorzien in de eerste helft van 2007, waardoor de formele oprichting van de ROZ op 1 juli 2007 een feit kan zijn. Na vaststelling wordt de regeling ROZ op de website gepubliceerd.

15 2007: Het jaar van nieuwe bestemmingsplannen en MER's voor de Zuidplas In 2006 werden het ISP, de Streekplanherziening en de Strategische Milieubeoordeling vastgesteld. Mijlpalen op de weg naar een nieuwe Zuidplas. Nu is het tijd voor uitwerking van het ISP en de Streekplanherziening in bestemmingsplannen. In de nieuwe bestemmingsplannen wordt vastgelegd welke bestemming een gebied heeft: bijvoorbeeld wonen, winkelen, recreëren of bedrijvigheid. Voor de hele Zuidplaspolder worden vier bestemmingsplannen gemaakt: als eerste voor het gebied Restveen en Groene Waterparel, daarna voor Zuidplas Noord en ten slotte voor Zuidplas West en de Gouweknoop. In de loop van 2007 wordt ook gestart met planvorming voor het Nieuwe Midden en het Plantagekwadrant. Deelgebieden Zuidplas Noord Verstedelijking Zuidplas West Restveen en Waterparel Gouweknoop Grens ISP Omdat de gebieden de gemeentegrenzen overstijgen, werken de gemeenten samen. Voor het bestemmingsplan Restveen en Waterparel, waarvoor de startnotitie in november 2006 is vastgesteld, slaan de gemeenten Moordrecht en Nieuwerkerk aan den IJssel de handen ineen. Het opstellen van bestemmingsplannen voor Zuidplas Noord en Zuidplas West start in de eerste helft van Via feuilletons in de lokale kranten Het Kanaal en Hart van Holland worden inwoners geïnformeerd over de bestemmingsplannen. Het eerste feuilleton over Restveen en Waterparel verscheen in december 2006 en is te downloaden van de website Restveen en Waterparel In het gebied Restveen en Waterparel is straks ruimte voor recreatie, natuurontwikkeling en agrarisch gebruik. Het restveengebied is het groene gebied rondom de bebouwde kom van Moordrecht en het groene gebied tussen Moordrecht en Nieuwerkerk aan den IJssel. Aan de noordkant van de A20 ligt de Waterparel. Hier is water van zeer goede kwaliteit aanwezig. Voor een deel wordt dit ingericht als natuurgebied waar bezoekers kunnen wandelen, fietsen, skeeleren, kanoën of vissen. Ten noorden van de Groene Waterparel (richting Zuidelijke Dwarsweg) is wonen in lage dichtheden het uitgangspunt. Voor deze Rode Waterparel wordt door het Hoogheemraadschap vanwege de belangwekkende water- 15 Nieuwsbrief driehoek R ZG Zuidplas #10 februari 2007

16 16 Nieuwsbrief driehoek R ZG Zuidplas #10 februari 2007 kwaliteit een apart waterstructuurplan opgesteld. Binnen het Nieuwe Midden (zie onderaan) zal de ambitie voor de Rode Waterparel verder worden uitgewerkt. Zuidplas Noord Zuidplas Noord omvat ruwweg het gebied tussen Zevenhuizen, Moerkapelle en Waddinxveen. In dit gebied komt onder meer hectare glastuinbouw. Dit is ongeveer een derde van het totale oppervlak glastuinbouw in het noorden van de Zuidplas. Tweehonderd hectare is nieuw, tachtig hectare is nodig voor tuinbouwbedrijven die van plek willen of moeten veranderen. Ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid staan centraal bij de ontwikkeling. De bereikbaarheid krijgt ook ruime aandacht: vrachtverkeer wordt gescheiden van lokaal vervoer en krijgt snelle aansluiting op de regionale infrastructuur. Ten zuiden van de bestaande bebouwing van Waddinxveen komt een recreatieve groenzone. Verder bepalen tochten (waterwegen), lanen en linten (wegen en paden) met aan weerszijden bomen, het leefbare landschap. Zuidplas West Het deelprogramma Zuidplas West beslaat het gebied tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en Zevenhuizen, aan het oosten begrensd door de Knibbelweg, Zuidelijke Dwarstocht en de Tweede Tochtweg. In dit deelprogramma is met name ruimte voor de functies wonen (dorpsuitbreidingen Nieuwerkerk-Noord en Zevenhuizen-Zuid en het mogelijke Ringvaartdorp), voorzieningen, bedrijventerreinen, en een (hoogwaardige) openbaarvervoerverbinding. Gouweknoop Het deelprogramma Gouweknoop omvat het gebied rond de verkeersknoop tussen Moordrecht en Gouda. In dit deelprogramma is vooral ruimte voor de functies bedrijventerrein, woningen (circa 1500), voorzieningen, en een Stedenbaanhalte. Planvorming start in 2007 Klimaat voor Ruimte De Zuidplas is Hot Het thema klimaatverandering staat sinds enige tijd stevig op de (internationale) politieke agenda. Hierbij wordt in de media ook regelmatig verwezen naar de Zuidplaspolder, als een van de diepste droogmakerijen van Europa. De provincie Zuid-Holland wil goed voorbereid zijn op de mogelijke gevolgen van een veranderend klimaat en heeft daarom het project Hotspot Zuidplaspolder gestart binnen het nationale programma Klimaat voor Ruimte (zie Het project richt zich op de langetermijneffecten van klimaatverandering en tracht deze te vertalen naar de gevolgen voor de ontwikkeling van de Zuidplas. Via ontwerpend onderzoek worden oplossingen aangedragen, naast de in het Zuidplasproject al ontwikkelde ideeën. Deze oplossingen kunnen meegenomen worden in de ontwikkeling van de Zuidplas, om deze klimaatbestendig te maken. Hierbij kan gedacht worden aan bijvoorbeeld innovatief bouwen, of slimme maatregelen om de effecten van calamiteiten te beperken, voortbordurend op de toegepaste lagenbenadering. Het Hotspotproject wordt uitgevoerd door een consortium van partijen en heeft een looptijd van 1 jaar. Naast de provincie zullen het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en ConSept (Milieufederatie) mee gaan werken aan deelstudies binnen het project. De kennis wordt aangeleverd vanuit de universiteiten van Wageningen, Delft en Amsterdam (VU). Binnen de provincie wordt het project uitgevoerd door het dit jaar opgerichte Xplorelab, een laboratorium voor vernieuwend werken en leren van de directie Groen, Water en Milieu. De Stuurgroep driehoek RZG Zuidplas ziet klimaatverandering als een van de belangrijke thema s waar serieus op geanticipeerd wordt. De heer Oosters, dijkgraaf bij het Hoogheemraadschap en lid van de Stuurgroep, treedt op als bestuurlijk rapporteur voor dit project. Over de resultaten van het project zal regelmatig in deze nieuwsbrief worden gecommuniceerd. Zie voor meer informatie de website of Co l o f o n Deze nieuwsbrief is een uitgave van het projectbureau driehoek RZG Zuidplas. Voor meer informatie of voor vragen kunt u contact opnemen met: Plantagekwadrant en het Nieuwe Midden Het Nieuwe Midden is het gebied dat midden tussen de vier deelgebieden ligt. Het Plantagekwadrant ligt tussen het Nieuwe Midden en het deelgebied Zuidplas Noord. De planontwikkeling van deze deelgebieden start in Project driehoek RZG Zuidplas P/a provincie Zuid-Holland Postbus LP Den Haag Telefoon: evp.beckerhoff@pzh.nl Website Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.