Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate

2 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate JAARVERSLAG juni 2013

3 Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 2

4 Inhoudsopgave Jaarverslag Karakteristieken van het pensioenfonds...4 Personalia, stand per 13 juni Profiel...5 Organisatie...6 Meerjarenoverzicht...9 Verslag van het Bestuur Algemeen Ontwikkelingen in pensioenland Goed pensioenfondsbestuur Financiële paragraaf Beleggingenparagraaf Pensioenparagraaf Actuariële paragraaf Risicoparagraaf Toekomstparagraaf Intern Toezicht: verslag van de Visitatiecommissie Verslag van het verantwoordingsorgaan Jaarrekening Balans per 31 december 2012, na resultaatbestemming Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht Toelichting behorende tot de jaarrekening Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Actuariële verklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 3

5 Karakteristieken van het pensioenfonds Personalia, stand per 13 juni 2013 De samenstelling van het Algemeen Bestuur is als volgt: Naam Functie Vertegen- woordiging Lid sinds Einde zittingsduur N. Mol Voorzitter Werkgever n.v.t. G.J. Getkate 2 e Voorzitter Werkgever n.v.t. R.G.L. Bosch Lid Werkgever n.v.t. F.R. Spaan Lid Werkgever n.v.t. S. Malgaz Lid Werkgever n.v.t. P.W.I. Lemmens Lid Werkgever n.v.t. J. Vlietstra Lid Deelnemers H.G.M. Arendsen Lid Deelnemers Vacature Secretaris Deelnemers J.C.M. Halkes 2 e Secretaris Gepensioneerden J. Lock Lid Gepensioneerden C. Troost Lid Gepensioneerden De samenstelling van het Dagelijks Bestuur is als volgt: Naam Functie Vertegen- woordiging Lid sinds Einde zittingsduur N. Mol Voorzitter Werkgever n.v.t. G.J. Getkate 2 e Voorzitter Werkgever n.v.t. Vacature Secretaris Deelnemers J.C.M. Halkes 2e Secretaris Gepensioneerden De samenstelling van het verantwoordingsorgaan is als volgt: Naam Functie Vertegen- woordiging Lid sinds Einde zittingsduur B.A.F. Keijzer Voorzitter Werkgever A.J. Oude Hergelink 2 e Voorzitter Werkgever H.B.F. Boerrigter Lid Deelnemers D. Rosman Secretaris Deelnemers M.M.H.J. Ploumen-Aldenhoff 2 e Secretaris Gepensioneerden H. Michel Lid Gepensioneerden Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 4

6 De samenstelling van de beleggingscommissie is als volgt: Naam Functie H.G. Noorlander-Bunt Voorzitter C. Roozemond Lid H. Scheppink Lid G.J. Getkate Lid Vacature Lid De samenstelling van de uitvoeringsorganisatie is als volgt: Naam Functie W.B.E. Rutgers S.I. Kroeze-Stiggelbout N.F. Slotman-Bosma P.M. Pattileamonia-Pennings Manager pensioenfonds (1 fte) Assistent manager (0,67 fte) Secretarieel adm. Medewerker (0,67 fte) Secretarieel adm. Medewerker (0,62 fte) Compliance officer J.H.A.J. Gritter, concerndirecteur HR van Koninklijke Ten Cate nv Actuarissen W. Eikelboom, AAG adviserend actuaris van Towers Watson D. den Heijer, AAG certificerend actuaris van Towers Watson Accountant C. Messina RA, KPMG Accountants N.V. Profiel Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate (hierna het Pensioenfonds ), statutair gevestigd te Almelo, is opgericht op 30 december De laatste statutenwijziging was op 22 december De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer Het Pensioenfonds is een ondernemingspensioenfonds en is aangesloten bij koepelorganisatie OPF. Het Pensioenfonds heeft tot doel uitvoering te geven aan het pensioenreglement, zoals dat geldt voor de aangesloten ondernemingen. Hiertoe wordt voor 13 aangesloten werkmaatschappijen van Koninklijke Ten Cate in Nederland en deelnemers en gewezen deelnemers circa 333 miljoen vermogen belegd. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 5

7 Organisatie Bestuur Het Pensioenfonds staat onder leiding van een Bestuur, dat samengesteld is uit werkgevers- (50%), werknemers- (25%) en gepensioneerdenleden (25%). De deelnemersleden (werknemers) worden benoemd door de Centrale Ondernemingsraad, de werkgeversleden worden benoemd door de Raad van Bestuur van Koninklijke Ten Cate nv en de gepensioneerdenleden worden benoemd door de Vereniging van Gepensioneerden Koninklijke Ten Cate. Het Bestuur van het Pensioenfonds heeft de dagelijkse uitvoering van de werkzaamheden uitbesteed aan een uitvoeringsorganisatie. Deze werkzaamheden betreffen met name de pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Uitgangspunt is dat het Bestuur, conform de eisen van de Pensioenwet, verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. Het Bestuur heeft uitsluitend bevoegdheden conform de statuten, reglementen en de actuariële en bedrijfstechnische nota van het Pensioenfonds. Dagelijks Bestuur Uit het Bestuur wordt een Dagelijks Bestuur gevormd, bestaande uit een voorzitter, een secretaris, een 2 e voorzitter en een 2 e secretaris. Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor de dagelijkse uitvoering en monitoring van het afgesproken beleid en vergadert hiertoe ongeveer één keer per maand. Verantwoordingsorgaan Het Bestuur heeft met ingang van 21 februari 2008 een Verantwoordingsorgaan (VO) ingesteld. De inrichting en bevoegdheden zijn vastgelegd in de statuten en in een reglement. In het VO worden actieve deelnemers, pensioengerechtigden en werkgever gelijkelijk vertegenwoordigd door twee leden. Het Bestuur zal verantwoording afleggen aan het VO over het beleid en uitvoering daarvan en over naleving van de zogenaamde Principes voor goed pensioenfondsbestuur. Het VO heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen, het gevoerde beleid en de beleidskeuzes van het Bestuur aan de hand van onder meer het jaarverslag. In dit jaarverslag wordt separaat verslag gedaan van de bevindingen van het VO ten aanzien van het door het Bestuur in 2012 gevoerde beleid. Intern toezicht Het Bestuur zorgt voor de organisatie van transparant intern toezicht. Het intern toezicht betreft het kritisch bezien van het functioneren van het Bestuur door onafhankelijke deskundigen, ten minste één maal in de drie jaar. Intern toezicht zal plaatsvinden door middel van visitatie. De inrichting en bevoegdheden van de Visitatiecommissie zijn vastgelegd in de statuten en in een reglement. De visitatiecommissie rapporteert na visitatie aan het Bestuur. De Visitatiecommissie beoordeelt de beleids- en bestuursprocedures en -processen en checks en balances, de wijze van aansturen en de omgang met risico s op langere termijn. De tweede visitatie heeft in 2012 plaatsgevonden. De visitatie had betrekking op de periode 1 november 2009 tot 1 oktober De bevindingen zijn opgenomen in dit jaarverslag. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 6

8 Uitvoeringsorganisatie De uitvoeringsorganisatie bestaat ultimo 2012 uit vier medewerkers (3 fte), waaronder de manager pensioenfonds. Alle medewerkers hebben een dienstverband met het Pensioenfonds. De werkzaamheden betreffen op hoofdlijnen het uitvoeren van de pensioenadministratie en bestuursondersteuning. Vermogensbeheer Het vermogensbeheer is ultimo verslagjaar uitbesteed aan de volgende vermogensbeheerders: Vastrentende waarden: BNP Paribas en Pimco; Aandelen: BlackRock; Vastgoed: Altera Vastgoed en CBRE Global Investors; Grondstoffen: State Street Global Advisors. Balansrisicomanager Het Bestuur heeft een gespecialiseerde balansrisicomanager (Montesquieu) aangesteld teneinde de balansdynamiek en de risico s die hieruit voortvloeien te kunnen monitoren en daarbij de benodigde acties te kunnen nemen. De balansrisicomanager is met name verantwoordelijk voor: - het in kaart brengen van de balansrisico s en het aandragen van oplossingen ten behoeve van de mitigering van ongewenste financiële risico s; - het uitvoeren van derivatentransacties ten behoeve van de overlayportefeuille op basis van het verleende mandaat; - het rapporteren over de overlay portefeuille; - het uitvoeren van Asset Liability Management -studies gericht op beleggingen; en - het geven van het strategisch beleggingsadvies op basis van voornoemde Asset Liability Management -studie. Beleggingscommissie De beleggingscommissie heeft als mandaat het monitoren van de vermogensbeheerders en de balansrisicomanager, het uitvoeren van het door het Bestuur vastgestelde beleggingsbeleid en het doen van voorstellen aan het Bestuur. De commissie is samengesteld uit leden van het Bestuur en niet-leden die deelnemer zijn van het Pensioenfonds. De leden van de beleggingscommissie worden benoemd door het Bestuur. De beleggingscommissie wordt geadviseerd door de heer Drs. P.L.M. Laven, CFA van Montesquieu Finance. Compliance officer De compliance officer is verantwoordelijk voor de inhoud, de uitvoering en het onderhoud van het compliance program (inclusief het monitoringsprogramma) van het Pensioenfonds. De compliance officer oefent het algemene toezicht uit op de naleving van de gedragscode. De compliance officer is onafhankelijk van het Bestuur en rapporteert periodiek zijn bevindingen aan het Bestuur. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 7

9 Externe ondersteuning Het Pensioenfonds wordt bijgestaan door een externe adviserende actuaris, een externe beleggingsadviseur en een externe balansrisicomanager. ACS HR Solutions Nederland BV ondersteunt het Pensioenfonds bij de uitvoering van de pensioenadministratie. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 8

10 Meerjarenoverzicht Bedragen x Aantal deelnemers Actieve deelnemers Inactieve deelnemers Gewezen deelnemers Gepensioneerden Totaal aantal deelnemers Indexatie Indexatie actieve deelnemers (1 januari volgend op verslagjaar) 0,00% 0,00% 0,00% 2,60% 0,00% Niet verleende indexaties (cumulatief) actieve deelnemers 8,13% 6,27% 4,43% 3,91% 3,50% Indexatie inactieve deelnemers (1 januari volgend op verslagjaar) 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Niet verleende indexaties (cumulatief) inactieve deelnemers 8,96% 6,79% 4,36% 2,94% 2,53% Pensioenuitvoering Feitelijke premie Wettelijk minimaal vereiste premie Pensioenuitvoeringskosten Pensioenuitvoeringskosten per deelnemer 3 0,327 0,292 0,323 0,301 0,272 Pensioenuitkeringen Vermogenssituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen Pensioenverplichtingen Gemiddeld gewogen rekenrente 2,40% 2,73% 3,44% 3,85% 3,57% Aanwezige dekkingsgraad 93,3% 92,5% 102,6% 106,7% 98,4% Minimaal vereiste dekkingsgraad 104,2% 104,2% 104,2% 104,3% 105,0% Vereiste dekkingsgraad 115,1% 115,2% 115,6% 115,6% 116,8% Arbeidsongeschikte deelnemers worden meegeteld bij de actieve deelnemers. In de jaren 2008, 2009 en 2010 is de wettelijk minimaal vereiste premie gelijk aan de gedempte kostendekkende premie. In de jaren 2011 en 2012 is de wettelijk minimaal vereiste premie gelijk aan de premiedekkingsgraadeis, omdat het Pensioenfonds zich in een situatie van dekkingstekort bevindt en omdat de premiedekkingsgraadeis op een hoger niveau ligt dan de gedempte kostendekkende premie. De premiedekkingsgraadeis is van kracht vanaf boekjaar Deelnemer is hier gedefinieerd als de som van actieve deelnemers en gepensioneerden. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 9

11 Bedragen x Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten, saldo activa en passiva Overige beleggingen Totaal belegd vermogen Beleggingsperformance beleggingsportefeuille (in %) Beleggingsrendement 4 8,4 3,5 8,9 10,9-9,8 Benchmark 8,8 4,3 8,1 13,5-9,1 Outperformance / underperformance (-) -0,4-0,8 0,8-2,6-0,7 Gemiddeld beleggingsrendement in afgelopen 5 jaar 4,1 2,9 3,6 4,3 3,8 Gemiddeld beleggingsrendement in afgelopen 10 jaar 5,9 3,8 2,8 1,8 1,9 Beleggingsrendement per beleggingscategorie (in %) Vastrentende waarden 6,1 14,9 5,1 4,8 13,8 Aandelen 16,1-10,6 12,8 29,1-41,2 Vastgoed -2,5 1,3 3,3-3,0-0,9 Alternatieve beleggingen -3,1-16,9 13,7 17,0-34,5 Vermogensbeheer Kosten vermogensbeheer (in bedragen) Kosten vermogensbeheer in % van gemiddeld belegd vermogen 0,37 0,38 0,30 0,22 0, De rendementen zijn berekend volgens de gestandaardiseerde methode GIPS (Global Investment Performance Standard). Vanaf verslagjaar 2012 worden kosten die door vermogensbeheerders ten laste van beleggingsfondsen zijn gebracht meegeteld (177). Vergelijkbare cijfers van voorgaande verslagjaren zijn niet beschikbaar. Transactiekosten zijn niet inbegrepen. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 10

12 Verslag van het Bestuur Algemeen Verlaging pensioenen door te lage dekkingsgraad De dekkingsgraad is ultimo 2012 uitgekomen op 93,3% (2011: 92,5%). Hierin is de verlaging van pensioenen per 1 april 2013 meegenomen. Zonder dit effect zou de dekkingsgraad ultimo 2012 zijn uitgekomen op 91,3%. De verlaging van de pensioenen met 2,3% was reeds in februari 2012 aangekondigd en zou moeten worden geëffectueerd als het fonds niet voldoende zou herstellen. Omdat de dekkingsgraad (ruim) onder de benodigde dekkingsgraad is uitgekomen, was een verlaging van de pensioenen onafwendbaar. Verdere verlaging van pensioenen is te verwachten Volgens het herstelplan moet de dekkingsgraad van het fonds eind ,2% zijn. Als dit niet het geval is, worden de pensioenaanspraken en -rechten in 2014 en mogelijk in 2015 nogmaals verlaagd. Het definitieve besluit over de omvang van de korting zal worden genomen in het eerste kwartaal van 2014 gebaseerd op de dekkingsgraad per 31 december Gezien de huidige (lage) stand van de dekkingsgraad is een verdere verlaging van pensioenen te verwachten. Geen indexatie van pensioenen per 1 januari 2013 In de uitvoeringsovereenkomst is vastgelegd dat bij een dekkingsgraad onder de 105% c.q. 110% de pensioenen niet worden geïndexeerd. Het Bestuur van het Pensioenfonds heeft, op basis van de dekkingsgraad ultimo 2012, besloten zowel de opgebouwde pensioenen van de actieve deelnemers als de pensioenen van de inactieve deelnemers per 1 januari 2013 niet te verhogen. Opslag werkgeverspremie van 50% in 2013 In de uitvoeringsovereenkomst is vastgelegd dat bij een dekkingsgraad onder de 110% de werkgever een opslag van 50% op de werkgeverspremie aan het fonds afdraagt. Deze opslag van 50% op de werkgeverspremie zal derhalve in 2013 worden gecontinueerd. Voorwaarden Septemberpakket De werkgever en de vakbonden hebben overeenstemming bereikt over de toepassing van het Septemberpakket. Dit betekent dat de pensioenregeling in 2013 toekomstbestendig dient te worden gemaakt. Als blijkt dat op basis van de dekkingsgraad per 31 december 2013 een aanvullende korting moet plaatsvinden in het eerste kwartaal van 2014, heeft de wetgever de mogelijkheid geboden om de extra rechtenkorting te spreiden over een iets langere periode (maximaal 7% per 1 april 2014 en het restant per 1 april 2015). De eerste voorwaarde was dat al in 2013 moet worden overgegaan naar een pensioenrichtleeftijd van 67 jaar. In plaats van verhoging van de pensioenleeftijd is uit praktische overwegingen gekozen voor verlaging van het opbouwpercentage bij handhaving van een pensioenrichtleeftijd van 65 jaar. Dit houdt in dat werknemers vanaf ,79% per jaar aan ouderdomspensioen en bijbehorend partnerpensioen opbouwen bij een standaardpensioenleeftijd van 65 jaar (tot 2013 was het opbouwpercentage 2,1%; nu wordt dat 2,0%, hetgeen na correctie voor latere ingangsdatum van het pensioen (67 i.p.v. 65 jaar) tot een opbouwpercentage van 1,79% leidt). Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 11

13 Een opbouwpercentage van 2,0% met pensioenleeftijd 67 is actuarieel gelijkwaardig aan een opbouwpercentage van 1,79% bij een pensioenleeftijd van Deze gelijkwaardigheid kan als volgt worden aangetoond: - Uitgangspunt is een deelnemer die vanaf leeftijd 25 pensioen opbouwt. We gaan er van uit dat deze deelnemer blijft werken tot de beoogde uittredingsleeftijd van 67 (want bedoeling van de nieuwe regeling is immers dat werknemers twee jaar langer blijven werken). - De jaarlijkse pensioenopbouw is 1,79%. In 42 jaar bouwt deze deelnemer dan 42 x 1,79% = 75,2% pensioen op. Dat pensioen heeft nog wel een pensioenrichtleeftijd van 65 jaar. - Deze deelnemer werkt door tot 67 in plaats van tot de pensioenrichtleeftijd van 65. Daarom stelt hij zijn pensioeningang met twee jaar uit (van 65 naar 67). Door dit uitstel wordt het pensioen verhoogd, volgens de op dat moment geldende uitstelfactoren van het Pensioenfonds. We gaan er van uit dat de uitstelfactoren bepaald zullen worden op de op dat moment geldende marktrente en sterftegrondslagen. Op basis van de meest recente grondslagen is de uitstelfactor van 65 naar 67 gelijk aan 110,73%. Dat betekent dat het pensioen met 10,73% wordt verhoogd als de pensioeningang wordt opgeschoven van 65 naar Het nieuwe pensioenniveau op leeftijd 67 wordt gelijk aan 75,2% x 110,73% = 84%. De tweede voorwaarde was dat de stijging van de levensverwachting verwerkt wordt in de korting van pensioenen. Dit houdt in dat van de 2,3% korting 0,8%-punt onherroepelijk is en niet mag worden ingehaald. De derde en laatste voorwaarde is dat pas geïndexeerd mag worden bij een dekkingsgraad van 110% of hoger. Bij inactieven was dit al het geval. Vanaf 2013 geldt dit ook voor actieve deelnemers. VPL-regeling Het Pensioenfonds kent sinds 2006 de volgende overgangsregelingen: - Tijdelijke aanvullingsregeling voor deelnemers geboren vóór 1 januari 1950; - Voorwaardelijke overgangsregeling extra pensioeninkoop voor deelnemers geboren vanaf 1950 (VPL-regeling). Per 1 januari 2013 is de financiering van de tijdelijke aanvullingsregeling beëindigd en wordt hiervoor geen premie meer afgedragen. Het Pensioenfonds heeft door middel van een uitvraag deelgenomen aan het onderzoek dat DNB heeft uitgevoerd naar de risico s van regelingen voor inhaalpensioen, ook wel bekend als VPL- of 15-jarenregeling. DNB heeft het Pensioenfonds in oktober respectievelijk november 2012 geïnformeerd over algemene en specifieke bevindingen. Met de onderneming moesten afspraken worden gemaakt over de financiering van de VPL-regeling. Ook was het voor DNB onduidelijk of de huidige bestemmingsreserve gebruikt kon worden voor financiering van de VPLregeling. Het Pensioenfonds is met de onderneming het volgende overeengekomen: - Ultimo 2012 is een VPL-bestemmingsreserve, bedoeld als startkapitaal van de VPL-regeling, gevormd van 0,8 miljoen; - Vanaf 1 januari 2013 wordt een VPL-premie afgedragen van 3,9% van de loonsom (werknemers 1,3% en werkgever 2,6%). De formele documenten worden hierop aangepast. Daarnaast wordt een aparte overeenkomst opgesteld met daarin de afspraken over het beheer en de uitvoering van de VPL-middelen. 6 Het aantal deelnemersjaren is 65 -/- 25 = 40. In 40 deelnemersjaren is het opgebouwd pensioen 40 x 2,1 = 84%. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 12

14 Ontwikkelingen in pensioenland Pensioenakkoord De economische crisis is voor de sociale partners in de Stichting van de Arbeid (STAR) aanleiding geweest om op 4 juni 2010 een concept-pensioenakkoord te sluiten over de AOW en de aanvullende pensioenen. Achtergrond van het akkoord is dat aanpassingen in het pensioenstelsel nodig zijn om het ook in de toekomst overeind te houden. Op 10 juni 2011 heeft een nadere uitwerking van dit akkoord ook de instemming van het kabinet gekregen. Het akkoord zal leiden tot nieuwe pensioencontracten. Om de nieuwe contracten mogelijk te maken moet de pensioenwetgeving worden aangepast. Onder meer zal wettelijk mogelijk moeten worden gemaakt dat opgebouwde aanspraken eerder dan nu gekort kunnen worden. Daarnaast zal een nieuw Financieel Toetsingskader (FTK) moeten gaan gelden en zullen de communicatievoorschriften aangepast worden. Vooruitlopend op de aanpassing van het FTK, heeft voormalig minister Kamp een hoofdlijnennotitie over het nieuwe FTK aangeboden aan de Tweede Kamer. Het nieuwe FTK zal sociale partners en pensioenfondsbesturen een keuze laten tussen een nominaal contract, dat lijkt op het bestaande en een reëel contract, dat nieuw is. In het reële contract zal het uitgangspunt zijn dat de pensioenaanspraken en rechten worden aangepast aan de inflatie, echter in dit contract worden aanspraken en rechten sneller dan in het nominale contract aangepast aan tegenvallende beleggingsrendementen en/of een sneller stijgende levensverwachting. In beide contracten zal de dekkingsgraad gemiddeld worden door uit te gaan van een voortschrijdende gemiddelde over 12 maanden, waardoor fondsen minder afhankelijk zullen worden van dagkoersen op de financiële markten. In de notitie is onder meer opgenomen dat sociale partners en pensioenfondsen vooraf transparant zullen moeten zijn over de verdeling van financiële risico s, zodat jongeren en ouderen weten waar ze aan toe zijn. Verder zullen fondsen naar de deelnemers toe helder moeten communiceren over deze risico s en over de gevolgen hiervan voor de koopkracht van hun pensioen. Ten slotte is aangegeven dat het ministerie komt met spelregels en voorwaarden die worden gesteld aan de besluitvorming voor het collectief invaren (het onderbrengen van opgebouwde aanspraken in het nieuwe reële contract). Verwacht wordt dat de wetsvoorstellen tot aanpassing van de Pensioenwet en het FTK eind 2013 bij de Tweede Kamer zullen worden ingediend. De streefdatum voor inwerkingtreding is 1 januari Wet Verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd Met de Wet Verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd wordt geregeld dat zowel de AOW-leeftijd als de fiscale pensioenrichtleeftijd omhoog gaat. Met de eerder op 1 april 2012 in werking getreden Wet wijziging ingangsdatum AOWouderdomspensioen is bepaald dat de ingangsdatum van de AOW-uitkering gelijk is aan de datum waarop het recht ontstaat, de dag dus waarop iemand 65 jaar wordt. Met de Wet Verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd gaat de AOW-leeftijd vanaf 2013 jaarlijks geleidelijk verder omhoog. De eerste drie jaar lang met één maand, vervolgens drie jaar lang met twee maanden en daarna vijf jaar lang met drie maanden. Daarmee komt de AOW-gerechtigde leeftijd in 2019 uit op de 66ste verjaardag en in 2023 op de 67ste verjaardag. De AOW-leeftijd wordt met ingang van 2024 gekoppeld aan de ontwikkeling van de resterende levensverwachting. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 13

15 De fiscale pensioenrichtleeftijd wordt in 2014 verhoogd van 65 naar 67 jaar. Daarna wordt deze jaarlijks aangepast aan de levensverwachting als daar aanleiding toe is. De maximum opbouwpercentages worden verlaagd; voor middelloonregelingen wordt het percentage verlaagd van 2,25% naar 2,15% en voor eindloonregelingen van 2,0% naar 1,9% (let wel: bij een pensioenleeftijd van 67). Ook de beschikbare-premiestaffels bij premieregelingen worden aangepast. Het blijft mogelijk een pensioenregeling aan te bieden met een lagere pensioeningangsleeftijd, waarbij dan wel (nog) lagere opbouwpercentages moeten worden gehanteerd. Dit kan betekenen dat de pensioenregeling (het opbouwpercentage) met ingang van 1 januari 2014 aangepast zal moeten worden om de regeling fiscaal zuiver te houden. De wet is in werking getreden op 1 januari De verwachting is echter dat een snellere verhoging van de AOW-leeftijd en de verdere verlaging van de maximale opbouwpercentages in het regeerakkoord tot een nieuw wetsvoorstel zal leiden (zie hierna Regeerakkoord). Regeerakkoord De snelheid waarmee de AOW-leeftijd met de Wet Verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd omhoog gaat, lijkt te worden aangepast. In het op 29 oktober 2012 gepubliceerde regeerakkoord is opgenomen dat de AOW-leeftijd sneller omhoog gaat en in 2018 en 2021 uitkomt op de 66ste, respectievelijk 67ste verjaardag (de eerste drie jaar lang een verhoging met één maand, vervolgens drie jaar lang met drie maanden en daarna drie jaar lang met vier maanden). In het regeerakkoord is ook opgenomen dat nog lagere maximale opbouwpercentages zullen gaan gelden dan in de genoemde wet is bepaald, te weten 1,75% voor middelloon en 1,6% voor eindloon. Daarnaast zal pensioenopbouw voor het salaris boven niet langer fiscaal worden gefaciliteerd. De plannen in het regeerakkoord zouden vanaf 2015 moeten gaan gelden. Septemberpakket pensioenen Voormalig staatssecretaris Krom van SZW heeft eind september 2012 in een brief aan de Tweede Kamer het Septemberpakket pensioenen aangeboden. Dit pakket richt zich primair op het jaar 2013 in de overgang naar een aangepaste Pensioenwet en een nieuw FTK in 2014 (de inwerkingtreding van de aanpassing is hierna echter uitgesteld tot 1 januari 2015; zie Pensioenakkoord). De verdere verslechtering van de financiële positie van pensioenfondsen in 2012 heeft de urgentie van maatregelen vergroot, aldus de staatssecretaris. In de eerste plaats wordt de rentecurve voor zeer langlopende verplichtingen in lijn gebracht met de rentecurve die voor verzekeraars geldt (de UFR-methode). Deze wijziging heeft een gunstig effect op de waardering van de verplichtingen. De pensioenverplichtingen van het Pensioenfonds zijn door de UFR-methode ultimo 2012 met 9,4 mln verlaagd. Een tweede maatregel is dat pensioenfondsen in 2013 de premie lager kunnen vaststellen dan is vereist voor herstel van de financiële positie van het fonds. Pensioenfondsen die reeds in 2011 of 2012 gebruik hebben gemaakt van deze adempauze, mogen deze maatregel slechts onder voorwaarden toepassen. Zo zal in dat geval de pensioenleeftijd in de regeling moeten worden verhoogd naar 67 jaar, zal de stijging van de levensverwachting per 1 januari 2013 onherroepelijk moeten worden meegenomen in voorgenomen kortingen of toekomstige indexaties en zal het toeslagbeleid moeten worden aangepast (geen toeslagverlening bij een dekkingsgraad lager dan 110%). Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 14

16 De laatste maatregel betreft de spreiding van kortingen. Een in 2012 aangekondigde korting zou moeten worden doorgevoerd per 1 april Voor zover deze korting een percentage van 7% overstijgt, zou het meerdere niet op dat moment hoeven worden doorgevoerd, maar wel uiterlijk per 1 april In het Septemberpakket is nu geregeld dat voor zover de resterende korting per april % overstijgt, deze kan worden uitgesteld naar april Ook pensioenfondsen die in 2012 geen korting hebben aangekondigd, kunnen, als deze fondsen aan het eind van de hersteltermijn niet voldoende zijn hersteld, gebruik maken van de spreiding en maximering van 7% per jaar. Als pensioenfondsen gebruik willen maken van de mogelijkheid kortingen te spreiden, zal aan dezelfde voorwaarden voldaan moeten worden als bij een tweede adempauze, te weten verhoging van de pensioenleeftijd, onherroepelijke verwerking van de stijging van de levensverwachting in de korting en de aanpassing van het toeslagbeleid (zie hierboven). Verder heeft deze (uitgestelde) korting alleen betrekking op de aanspraken opgebouwd tot 31 december De maatregelen in het Septemberpakket en de nadere invulling daarvan heeft plaatsgevonden via een wijziging van de ministeriële Regeling Pensioenwet en Wet verplichte beroepspensioenregeling per 1 januari Zoals eerder in dit verslag is vermeld maakt het Pensioenfonds gebruik van de mogelijkheden die het Septemberpakket pensioenen biedt. Wetsvoorstel Versterking bestuur pensioenfondsen Het wetvoorstel Versterking bestuur pensioenfondsen is in behandeling bij de Tweede Kamer. Tijdens de behandeling is een advies gevraagd aan de Sociaal-Economische Raad, waarna een aantal aanpassingsvoorstellen is gedaan. De wet beoogt het governancemodel van pensioenfondsen opnieuw in te richten. De meest opvallende wijziging ten opzichte van de huidige structuur is dat er een keuze gemaakt kan worden tussen verschillende bestuursmodellen. In het paritaire model bestaat het bestuur uit vertegenwoordigers van werkgever(s), werknemers en pensioengerechtigden en dit model lijkt sterk op het huidige model. Ook is er een keuze voor een onafhankelijk bestuur, waarin het voltallige bestuur uit externe (onafhankelijke) bestuurders bestaat. In het paritaire model komen de bevoegdheden van het huidige verantwoordingsorgaan te liggen bij de nieuwe deelnemers- en pensioengerechtigdenraad, bestaande uit deelnemers en pensioengerechtigden. In het onafhankelijke model komen de bevoegdheden van zowel het huidige verantwoordingsorgaan, als de huidige deelnemersraad te liggen bij het nieuwe belanghebbendenorgaan. Dit laatste orgaan heeft dezelfde samenstelling als het bestuur in het paritaire model. Ook de mogelijke inrichtingsvormen van het intern toezicht worden aangepast. Zo zal er bij ondernemingspensioenfondsen een keuze zijn tussen een visitatiecommissie (die jaarlijks visiteert) of een permanente raad van toezicht. Bij bedrijfstakpensioenfondsen is deze keuze er niet en zal altijd een raad van toezicht moeten worden gevormd. Het intern toezicht kan ook door middel van een onetier board worden ingericht, waarbij het toezicht wordt uitgeoefend door een deel van het bestuur. Het one-tier board is naast het paritaire en onafhankelijke model als derde bestuursmodel opgenomen: het gemengd bestuur. Een combinatie van een gemengd bestuur met een paritair of onafhankelijk bestuur is ook mogelijk. Jaarverslag 2012 Stichting Pensioenfonds Koninklijke Ten Cate 15