PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL 12 DEC 2009

Transcriptie

1 PROVINCIALE STATEN VAN OVERIJSSEL Reg.nr. Dat. ontv.: Routing 12 DEC 2009 Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax provincie.overijssel.nl postbus@overijssel.nl RABO Zwolle Provinciale Staten Postbus GB ZWOLLE Inlichtingen bij dhr. J.I.H. de Haan telefoon JIH.d.Haan@overijssel.nl Evaluatie Gelders Overijssel Bureau voor Toerisme (GOBT). Datum Kenmerk 2009/ Pagina 1 Uw kenmerk Langs deze weg bieden wij u het evaluatierapport over het GOBT aan, dat onlangs werd afgerond. De provincies Overijssel en Gelderland waren beide opdrachtgevers voor dit onderzoek, dat werd uitgevoerd door Leisureresult te Amersfoort. In het onderzoek zijn de rollen en taken van het GOBT aan bod gekomen, als ook de noodzaak voor het GOBT helder te communiceren over de werkzaamheden. Wij betrekken deze evaluatie bij ons beleid voor het GOBT in de komende jaren. Me behulp van deze brief informeren wij u over hetgeen ons daarin voor ogen staat. De evaluatie van Leisureresult Uit de evaluatie van Leisureresult blijkt dat de geinterviewde personen en instanties zeer verschillend op nut en noodzaak van het GOBT reageren. Veelal heeft dit te maken met de opkomst van de regionale bureaus voor toerisme (RBT's) sinds De omvang en professionaliteit van deze bureau's zijn de laatste jaren sterk gegroeid. Dit zet het traditionele takenpakket van het GOBT onder druk. Een herorientatie op rollen en taken is daardoor noodzakelijk gebleken. Leisureresult schetst een aantal scenario's voor de toekomst van het GOBT. Die hebben betrekking op de organisatie van de vrijetijdseconomie in relatie tot de RBT's en andere organisaties, maar ook op de rol en taak van het GOBT. Leisureresult gaat onder meer in op de mogelijkheid van een formele samenwerking tussen het GOBT en de RBT's, in de vorm van een vereniging, waarvan het GOBT dan het secretariaat beheert. Wij zijn niet bijzonder gecharmeerd van dit voorstel; een 'natuurlijke' rol van het GOBT dient te komen van inhoudelijke kwaliteit en toegevoegde waarde, niet van een formele positie in een netwerk. Wij hebben daarom gemeend deze optie niet uit te werken. Insteek van ons college Zoals u bekend is hebben wij in onze economische beleidsnota Overijssel Werkt! onder meer gekozen voor het speerpunt recreatie en toerisme. Wij zien goede mogelijkheden om de kansen die er voor deze sector in onze mooie provincie liggen te verzilveren. Wij willen de kracht van de sector verder versterken. Dit heeft ook effecten op de werkgelegenheid. Er is sprake van een forse opgave, waarvoor uw Staten in het kader van Investeren in Overijssel extra middelen beschikbaar hebben gesteld. Samen met onze partners geven wij nu uitvoering aan het beleid. Om de opgave de vereiste snelheid te geven, willen wij ook het GOBT voor stellen de komende jaren een deel van die opgave voor hun rekening te nemen. Mede op grond van de uitkomsten van de evaluatie, steken wij daarbij in op drie taken. Dit zijn: a. De monitoring van landsdelige ontwikkelingen op de vrijetijdsmarkt (incl. regionale vertaling van landelijke trends, ook naar aanleiding van de invoering van de landelijke standaard voor meting van de economische betekenis van toerisme en recreatie eind 2009); Bijlagen div (SIS) Datum verzending 2 2. CEC.2C09 provincie verijssel

2 Evaluatie gelder Overijssel Bureau voortoerlsme (GOBT). b. De coordinatie van de buitenlandpromotle. Het GOBT dient daar een visie op te maken, en de RBT's te bewegen hun actles daarin onder te brengen. Pas dan willen wij deze financieren; c. Stimuleren en beqeleiden van Innovatie & ICT. Het gaat dan om het ondersteunen van de ontwikkeling van nieuwe producten voor de consumentenmarkt in samenwerking met 2 of meer RBT's. Met nadruk dus de provinciale en/of landsdelige schaal. Dit betekent dat het GOBT geen personeel meer uitleent aan individuele RBT's (tenzij daar tijdelijk wordt geholpen om nieuwe produkten te ontwikkelen die een regionale en/of landsdelige uitstraling beogen). Tevens geeft de evaluatie aan dat de kwaliteit van de procesvoering bij majeure projecten moet worden verbeterd. Tevens zou het directiestatuut moeten worden herzien, door het opnemen van een governance code en zou kritischer gekeken moeten worden naar de samenstelling van de Raad van toezicht (RvT) van het GOBT, dat tot voor kort veelal bestond uit personen met meerdere belangen. De Raad van Toezicht heeft op deze punten inmiddels maatregelen genomen. Datum Kenmerk 2009/ Pagina 2 Uw kenmerk Dienst van Alaemeen Economisch belana Om staatsteunperikelen te voorkomen nemen wij ons voor het GOBT aan te wijzen als Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB). Ook al is het GOBT een stichting, zij haalt inkomsten via derden uit de markt en is dan als zodanig in zijn geheel een bedrijf. De relatie tussen de provincie en het GOBT dient daarom op een specifieke manier geformaliseerd te worden. Dit betekent verder onder meer dat: a. de opdracht aan het GOBT is neergelegd in een rechthandeling (overeenkomst), met daarin: - hoogte budgetsubsidie; - aard van de werkzaamheden, - betrokken grondgebied; - vergoeding en herzieningsvoorwaarden (redelijke winstmarge is mogelijk); b. er sprake is van een bepaalde geldigheidsduur van de overeenkomst; c. de kosten van de DAEB niet verrekend worden met andere activiteiten van de organisatie (eventueel is gescheiden boekhouding noodzakelijk). Gelderland De provincie Gelderland financiert het GOBT - anders dan Overijssel- steeds voor perioden van meerdere jaren. In Gelderland ligt eind 2009 een statenvoorstel voor waarin dit tot en met 2012 wordt vormgegeven. In Overijssel wordt steeds per jaar gefinancierd (boekjaarsubsidie). Wij hebben met Gelderland overeenstemming bereikt over de drie taken voor het GOBT zoals hierboven beschreven. De taken sluiten inhoudelijk ook goed aan op de provinciale beleidsagenda's voor de vrijetijdseconomie. Die zijn in beide provincies vrijwel identiek. Gelderland heeft echter geen ondernemersprogramma, Overijssel met KITO 2010 wel. Bovendien heeft Overijssel een vitale coalitie met SAXION ten behoeve van de ontwikkeling van nieuwe produkten in de vijf Overijsselse gebieden (Kop van Overijssel, Salland, Vechtdal, IJssel/IJsseldelta, Twente). Het GOBT kan een nadrukkelijker rol vervullen in het ontwikkelen en vermarkten van deze nieuwe produkten, samen met RBT's en VW's. Reactie van de Raad van toezicht GOBT De Raad van Toezicht van het GOBT heeft een reactie op de evaluatie gegeven. In de reactie gaat zij vooral in op de toekomst. Met de aanbevelingen van de evaluatie is zij het eens. Zij onderkent dat er gevolgen kunnen zijn voor (de omvang van) het GOBT tot DAEB. Zij maakt tevens melding van de wens anderen tot dienst te kunnen zijn. Tenslotte stelt zij een en ander te kunnen betekenen op het gebied van subsidiescouting voor het ondersteunen van de projectontwikkeling. Het verheugt ons dat het GOBT de noodzaak tot verdere ontwikkeling in ziet. Zoals gezegd kan de ontwikkeling tot DAEB gevolgen hebben voor het GOBT. Het formaliseren van de relatie tussen provincie(-s) en het GOBT is echter noodzakelijk. Het voorstel subsidiescouting te gaan ontwikkelen spreekt ons niet aan, althans niet voor het pakket dat onder een DAEB wordt gebracht. Mocht het GOBT werkzaamheden voor derden willen ontwikkelen kan zij subsidiescouting daarin meenemen.

3 Evaluatle gelder Overijssel Bureau voortoerisme (GOBT). Dat deel van de werkzaamheden blijft echter buiten de DAEB. Hier is immers sprake van een sluitende financiering voor te verrichten werkzaamheden. Reactie van de overijssel Regionale Bureau's voor Toerisme (RBT's) De drie Overijsselse RBT's hebben eveneens een reactie op de evaluatie ingediend. Het belang van een heldere taakafbakening tussen het GOBT en de RBT's onderstrepen wij. Deze lijn zit ook in het voornemen het GOBT ieder jaar nadrukkelijk te beoordelen op prestaties en toeevoegde waarde. Het aanwijzen van het GOBT als DEAB legt daaronder de basis. Voor het overige toont de reactie van de RBT's een hoge mate van ambitie en zelfverzekerdheid. De RBT's zullen er echter rekening mee moeten houden dat de eventueel te verstrekken provinciale middelen voor buitenlandpromotie alleen beschikbaar komen als er sprake is van de door ons gewenste visie op die terreinen. Het GOBT dient deze visie op te stellen. Daarbij gaan wij er van uit dat het GOBT en de RBT's bij het opstellen van die visie en de uitvoering van concrete acties, nauw samen werken. Met ons voornemen in te steken op de drie genoemde taken, wordt de gevraagde helderheid opnieuw verstrekt. Deze lijn is overigens ook in overeenstemming met die van de provincie Gelderland. Datum Kenmerk 2009/ Pagina 3 Uw kenmerk Overig Wij nemen ons voor de in de provinciale begroting opgenomen bijdrage aan het GOBT te continueren. Als gevolg van het uitwerken van de genoemde taken door het GOBT, die vallen onder de DAEB en de daaraan verbonden afspraken, kunnen er vroeg of laat consequenties zijn voor de omvang van de organisatie. Deze kunnen de provinciale verantwoordelijkheid raken (vanwege de langdurig voortgezette financiering). Om het GOBT in de gelegenheid te stellen een deel van de organisatie in te richten voor de DAEB wordt in 2010 nog met het volledige bedrag aan subsidie gewerkt. In 2011 en 2012 kan mogelijk sprake zijn van veranderingen, afhankelijk van het uit te voeren takenpakket. Vanwege de langdurige subsidierelatie, de vereiste zorgvuldigheid en om eventuele aansprakelijkheden te voorkomen, beoordelen wij elk jaar de prestaties van het GOBT en stellen wij ons voor eind 2012 (dus na een periode van 3 jaar) te bezien of en hoe de relatie met het GOBT in 2013 wordt voortgezet. Wij maken deze insteek tijdig aan het GOBT kenbaar. De evaluatie van het GOBT door Leisureresult, de reactie van de Raad van Toezicht van het GOBT en de overijsgej&e-fibt's zijn op het SIS geplaatst. Gedeputee/de Stater^aw'uverijssel, voorzitter. r, %m^- secretaris,

4 Evaluatie GOBT Leren van ervaringen: rollen, taken en communicatie Opdrachtgever: Opdrachtnemer: Provincie Gelderland en Provincie Overijssel Leisure Result Datum: September 2009

5 INHOUD SAMENVATTING 3 1. INLEIDING Leeswijzer 7 2. ACHTERGROND EN AANPAK Doelstellingen Plan van aanpak 8 3. DEEL I : UITKOMSTEN DESK RESEARCH Analyse van de beleidsdoelstellingen van de subsidieverstrekkers Gelderland Overijssel Vergelijking beleidsdoelstellingen Gelderland en Overijssel Plannen van het GOBT Veranderingen in de plannen van het GOBT Jaarverslagen GOBT Analyse Statuten GOBT Financiële situatie van het GOBT Samenvatting en conclusies DEEL I: UITKOMSTEN INTERVIEWS Waarover zijn de meeste respondenten het met elkaar eens? Welke verschillen van inzicht tussen de respondenten blijken er uit de interviews? Zijn er aanvullingen, verschillen en overeenkomsten met de conclusies uit de desk research? Samenvatting interviews DEEL II: ANALYSE EN CONCLUSIES Oorzaken voor verschillen van mening interviews Lessons learned SWOT analyse Samenvatting DEEL III: AANBEVELINGEN EN BOUWSTENEN VOOR TOEKOMSTIG BELEID Uitvoering provinciale taken vrijetijdseconomie en positie GOBT Aanbevelingen per stakeholder Organisatiestructuur Drie denkrichtingen Samenwerken of niet? Aanbeveling organisatiestructuur 37 BRONNEN 39 2

6 SAMENVATTING Het Gelders- Overijssels Bureau voor Toerisme heeft in de vele jaren van haar bestaan te maken gekregen met perioden van verandering: de groei naar een full-service interprovinciaal promotiebureau en de daaropvolgende koerswijziging naar een meer ondersteunende rol voor de Regionale Bureaus voor Toerisme zijn daar voorbeelden van. Elke verandering bracht positieve en negatieve reacties van de sector te weeg. De koerswijzigingen van de afgelopen jaren kunnen in de goede richting wijzen voor de toekomst, maar kunnen ook om nadere bijsturing vragen. Om die reden is een evaluatie uitgevoerd. De evaluatie bestaat uit drie delen: de feitelijke evaluatie en de analyse van de resultaten. Het derde deel beoogt bouwstenen aan te leveren voor het toekomstige beleid van de provincies en voor de relatie tussen de drie hoofdrolspelers: de provincies, het GOBT en de RBT s. Deel I: Evaluatie Deskresearch Op basis van de resultaten van de desk research kunnen de volgende conclusies worden getrokken: Het takenpakket van het GOBT is in de afgelopen jaren veranderd en versmald: er zijn meer uitvoerende en regionale taken overgeheveld naar RBT s en het GOBT zet in op kennis, innovatie en bovenregionale productontwikkeling; De provincies hebben in hun subsidietoekenningen voorwaarden opgenomen over de toekenning van financiële bijdragen; De provincies hebben in hun subsidietoekenningen geen wederkerige afspraken met het GOBT vastgelegd. Voorbeelden van wederkerige afspraken die het GOBT had kunnen vragen zijn een preferred supplier rol voor het GOBT als er opdrachten worden uitgezet die de kerntaken van het GOBT raken en afspraken over externe communicatie van de provincies en het GOBT; Het GOBT heeft voor zover is na te gaan formeel niet verzocht om een wederkerige overeenkomst, zodat volstaan is met de subsidiebesluiten van de Provinciale Staten; Het GOBT heeft formeel voldaan aan de voorwaarden, zoals opgenomen in de Gelderse en Overijsselse Statenbesluiten; De provincies hebben enerzijds voldoende mogelijkheden om invloed om te zorgen dat het GOBT aan de voorwaarden uit de Statenbesluiten voldoet. Omdat er weinig tot geen prestatie- en resultaatscriteria zijn afgebakend door het GOBT en er beperkte terugkoppeling is in de jaarverslagen is het anderzijds lastiger voor de provincies (en andere stakeholders) om hierop te beoordelen en te sturen; De provincies zijn niet vertegenwoordigd in bestuurlijke gremia van het GOBT. De Raad van Toezicht opereert formeel zonder last of ruggespraak, maar uit de laatst bekende samenstelling kan worden opgemaakt dat verschillende leden opereren als vertegenwoordiger van een specifieke, georganiseerde achterban; De jaarplannen van het GOBT worden nu SMART-er geformuleerd. Er wordt nog geen helder onderscheid gemaakt naar prestatie- en resultaatsindicatoren. De terugkoppeling per indicator is in het jaarverslag ook niet altijd consistent; Het GOBT bevindt zich financieel ondanks meerdere verliesgevende jaren in een sterke, stabiele positie. Kortom: uit de desk research blijkt dat technisch aan alle gestelde voorwaarden is voldaan. Niet alleen aan de subsidiebepalingen van de provincies, maar ook aan de statuten van het GOBT. De provincies en het GOBT hebben echter nagelaten om formele afspraken vast te leggen over wederkerigheid naast financiële ondersteuning. Zo had het GOBT kunnen 3

7 vragen om een rol als preferred supplier. Daarnaast heeft het GOBT nagelaten om resultaatscriteria vooraf scherp te benoemen en achteraf verslag te doen van de mate waarin aan deze criteria is voldaan. Interviews Op basis van 24 interviews met GOBT, provincies, RBT s, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en andere stakeholders kunnen de volgende conclusies worden getrokken: Het GOBT heeft over het algemeen naar tevredenheid gefunctioneerd bij de uitvoering van regionale, meer uitvoerende projecten. Ook was een deel van de respondenten tevreden over de uitvoering van onderzoeksactiviteiten en buitenlandpromotie; Over de uitvoering van meer majeure projecten waarbij meerdere RBT s betrokken waren en/ of specialistische ICT kennis nodig was bestaat veel onvrede. Niet alleen vanwege gebrek aan deskundigheid, maar vooral vanwege een gevoeld gebrek aan daadkracht bij het projectmanagement, onvoldoende geformaliseerde samenwerking en een te afwachtende houding van het GOBT apparaat; Volgens diverse respondenten doet het GOBT goed haar best om complementair te zijn aan met name de activiteiten van de RBT s. Aan de andere kant worden ook nog overbodige dubbelingen geconstateerd. Verschillende RBT s geven aan het GOBT niet (meer) nodig te hebben; De afbakening van taken is voor de meeste respondenten niet helder. Paraplubegrippen als innovatie en bovenregionale producten zorgden bij hen voor verwarring; De (resultaten van) activiteiten van het GOBT zijn voor veel respondenten niet zichtbaar. Deels omdat men de inspanningen niet opmerkt, omdat successen uitblijven, omdat successen te weinig aandacht krijgen en/of omdat het resultaat niet op het conto van het GOBT, maar van een andere partij wordt geschreven. Mede hierdoor is het draagvlak voor het GOBT bij veel betrokken partijen afgenomen; Verschillende belanghebbenden erkennen de noodzaak van een structureel regio overstijgend samenwerkingsverband inclusief neutraal projectmanagement bij bovenregionale projecten. Deel II: Analyse en conclusies De tevredenheid bij diverse stakeholders over het functioneren van het GOBT is over het algemeen redelijk laag. Eerder is al geconstateerd dat dit mede wordt veroorzaakt door onvoldoende draagvlak bij stakeholders om het GOBT succesvol te laten opereren en onduidelijkheid over de rollen van GOBT en de diverse stakeholders. Maar uit de evaluatie blijkt daarmee vooral dat verschillende partijen samen ervoor hebben gezorgd, dat het GOBT onvoldoende naar tevredenheid heeft gefunctioneerd. De strategische issues die hieraan ten grondslag lagen betreffen alle betrokken partijen. De belangrijkste verbeterpunten zijn: communicatie, duidelijkheid over taken en rollen van het GOBT in relatie tot de RBT s en het verhogen van de effectiviteit van de inzet van het GOBT. Deel III: Aanbevelingen en bouwstenen voor toekomstig beleid Voorafgaand aan de discussie over de gewenste organisatiestructuur en de relatie tussen de RBT s, GOBT en de provincies is een inhoudelijke discussie van belang. Het gaat hierbij om de vraag welke taken het beste door een centraal orgaan uitgevoerd kunnen worden en welke taken decentraal door de RBT s uitgevoerd moeten worden. Het resultaat van de discussie ten aanzien van deze taken is als volgt: Kennis: bovenregionale rol bij het verzamelen, interpreteren en ontsluiten van informatie; Verbinden tussen RBT s; 4

8 Innovatie/ productontwikkeling (regio overstijgend): regio-overstijgende innovatie en productontwikkeling kunnen door het GOBT worden uitgevoerd, maar het GOBT heeft hierin niet het alleenrecht; Projectleiders (capaciteit): het GOBT levert projectmanagers. Hieraan worden door de provincies strikte voorwaarden gesteld; Subsidiescouting: het GOBT verzamelt en ontsluit informatie over de voor de vrijetijdssector (en RBT s) belangrijkste subsidietrajecten en is daarnaast vraagbaak voor zowel het bedrijfsleven als de RBT s ten aanzien van het aanvragen en afhandelen van deze subsidies; Bemiddeling bij buitenlandpromotie: jaarlijks wordt door het GOBT geïnventariseerd welke plannen en wensen er liggen bij de RBT s ten aanzien van buitenlandpromotie voor de regionale merken; Beleidsondersteuning provincies: het GOBT ondersteunt ambtenaren en bestuurders (pro) actief met haar kennis minimaal door middel van een halfjaarlijks overleg, (on)gevraagd advies en kennis en informatie op maat. Kennisdeling van regionale innovatie/ productontwikkeling: het GOBT verzamelt kennis over regionale projecten en verspreidt deze onder de RBT s. Het GOBT voert zelf geen projecten uit op het gebied van regionale innovatie/ productontwikkeling; Facilitaire zaken: tegen kostprijs kunnen RBT s indien gewenst facilitaire diensten afnemen bij het GOBT. Wij adviseren allereerst om bij de uitvoering van deze taken meer te sturen op concrete en SMART geformuleerde doelstellingen. Daarnaast is duidelijke communicatie over de taken en rollen van de drie belangrijkste spelers (provincies, GOBT, RBT s) een succesbepalende voorwaarde. De samenwerking tussen deze drie spelers dient geformaliseerd te worden. Ten aanzien van de organisatiestructuur is het aan te bevelen om te kiezen voor een structuur waarin de RBT s nauwer samenwerken en het GOBT een coördinerende rol in dit samenwerkingsverband heeft. Communicatie, respect voor de afzonderlijke organisaties en het behoud van de eigenheid van de regio s zijn hierbij belangrijke voorwaarden. 5

9 1. INLEIDING De toeristisch-recreatieve sector neemt snel in economisch en maatschappelijk belang toe. De provincies Gelderland en Overijssel onderkennen dit en zetten met hun beleid in op de benutting van de kansen die deze sector biedt. Om deze kansen optimaal te verzilveren, moet het toeristisch-recreatieve product goed aansluiten bij de relatief snel veranderende vraag vanuit de consument en vanuit de zakelijke markt. Het ontwikkelen van het product is een zaak van de markt én van de overheid: zowel non-profit als profit organisaties kunnen niet zonder de goede samenwerking met de overheid. De overheid heeft hierin een meervoudige rol: vaak als financier of als facilitator. Maar steeds vaker heeft de overheid ook een beslissende invloed in zaken die rechtstreeks effect hebben op het slagen of falen van de toeristische sector. Het werkveld bij uitstek waar deze rol tot uiting komt is de structuur voor toeristische marketing en promotie, informatievoorziening, kennisvergaring en deling, productontwikkeling en het verkopen van toerisme- en recreatiegerelateerde producten. Omdat zowel Overijssel als Gelderland een jarenlange traditie hebben op het gebied van toerisme en recreatie, is ook de wijze waarop de uitvoering van de hiervoor geschetste taken georganiseerd reeds jarenlang onderwerp van ontwikkeling en discussie. Voortdurend wordt gezocht naar optimalisatie en het benutten van schaalvoordelen. Dat daarbij de lokale of regionale eigenheid behouden moet blijven, is vaak een randvoorwaarde. In zowel Gelderland als Overijssel is er nu een structuur met Regionale Bureau s voor Toerisme (RBT s) die zich inzetten voor specifieke regio s. Daarnaast is het GOBT actief voor regiooverstijgende werkzaamheden. Door de sterke ontwikkeling van de RBT s in de afgelopen jaren is de rol van het GOBT reeds enige tijd onderwerp van studie en discussie. Provinciale Staten van Gelderland en van Overijssel hebben behoefte aan een herijking van de uitgangspunten van het GOBT om daarmee in de komende subsidieperiode tot een optimale inzet van het beschikbare provinciale budget te kunnen komen. De basis voor deze herijking vormt de evaluatie van de uitvoering van de taken van het GOBT in de periode Deze evaluatie staat in een bijzonder daglicht omdat in de afgelopen maanden door het GOBT een sterke koerswijziging ingezet is. Allereerst is de afgelopen maanden gewerkt met een interiminvulling op directieniveau. Daarnaast heeft het GOBT in 2008 zelf al gekozen voor een koerswijziging (gebaseerd op De bakens verzet ), hetgeen in de recente beleidsstukken is vastgelegd. Bij een ongewijzigde situatie kan de evaluatie van de uitvoering van de taken veel nut hebben bij het herformuleren ervan. Nu de situatie sterk gewijzigd is, krijgt deze evaluatie een ander karakter. Het is meer een lessons learned -traject dat bouwstenen oplevert voor de nieuwe werkafspraken die gemaakt kunnen worden met het GOBT. Deze rapportage biedt daarvoor de benodigde handvatten. 6

10 1.1 Leeswijzer In hoofdstuk 2 staat beschreven hoe de evaluatie is opgezet en in de volgende hoofdstukken worden de resultaten hiervan gepresenteerd. De rapportage bestaat uit drie delen. Allereerst de resultaten van het onderzoek (desk research in hoofdstuk 3 en de resultaten van de interviews in hoofdstuk 4). In hoofdstuk 5 worden deze resultaten samengevat en vervolgens geanalyseerd. Hoofdstuk 6 bevat de bouwstenen voor de (nabije) toekomst. Daarbij wordt ingegaan op de uit te voeren taken en een aantal aanvullende randvoorwaarden. Bij deze rapportage is een separaat bijlagenboek beschikbaar voor een verdere verdieping van de geschetste informatie en analyses. Gouda, september 2009 Mr. Roeland A. Tameling MC Janneke C.M.F. Kuysters MBA drs. Linda M. Koelemij drs. Jolijn Weisscher Marcel C.B. Schonenberg 7

11 2. ACHTERGROND EN AANPAK In dit hoofdstuk worden achtereenvolgens de doelstellingen van de evaluatie (paragraaf 2.1) en het gehanteerde plan van aanplan (paragraaf 2.2) beschreven. 2.1 Doelstellingen De doelstellingen van de evaluatie zijn: Verzamelen van gedetailleerde informatie bij een breed stakeholderveld over het functioneren van het GOBT, de geleerde lessen en de visie op het functioneren van het GOBT in de toekomst; Aandragen van bouwstenen voor de nieuwe werkafspraken tussen de provincies Overijssel en Gelderland en het GOBT Plan van aanpak Desk research De eerste stap is het onderzoeken van de relevante beleidsstukken. Het betreft: Statenbesluit provincie Gelderland over de boekjaar subsidie ; Besluit subsidie Overijssel; Beleidsplan Overijssel; Uitvoeringsprogramma vrijetijdseconomie provincie Gelderland; Koersnotitie GOBT; Werkplan GOBT 2008 en 2009; Uittreksel Kamer van Koophandel van het GOBT; Uitvoeringsplannen van het GOBT van 2006 en 2007; Jaarverslag van het GOBT over het boekjaar Interviews In het kader van de evaluatie zijn 24 gesprekken gevoerd (en is één enquête via afgenomen), verdeeld over de volgende stakeholders: RBT s: per RBT de directeur en waar mogelijk een lid van de Raad van Toezicht (8 gesprekken); GOBT: de interim-directeur, een vertegenwoordiging van de Raad van Toezicht en de medewerkers (2 gesprekken); Provincie Gelderland: interview met de Gedeputeerde, interview met de betrokken beleidsmedewerkers, interviews met leden van Provinciale Staten zoals woordvoerders Recreatie en Toerisme (5 gesprekken); Provincie Overijssel: interview met de Gedeputeerde, interview met de betrokken beleidsmedewerkers, interviews met leden van Provinciale Staten zoals woordvoerders Recreatie en Toerisme (5 gesprekken); Gesprekken met (een vertegenwoordiging van) het Toeristisch Platform Gelderland; Gesprekken met (een vertegenwoordiging van) het Platform Toerisme Overijssel; Groepsgesprek met vier toonaangevende (profit en non-profit) ondernemers uit Gelderland en Overijssel; Gesprekken met vertegenwoordigers van 2 Euregio organisaties. In het bijlagenboek is een overzicht van geïnterviewde stakeholders opgenomen en de gehanteerde vragenlijst. De resultaten van de gesprekken zijn verwerkt in de SWOTanalyse. 8

12 Voortgangsgesprekken Tijdens het evaluatieproces heeft Leisure Result enige malen de tussenresultaten met vertegenwoordigers van de provincies Overijssel en Gelderland teruggekoppeld. Werkatelier stakeholders Het evaluatiemoment biedt een uitgelezen kans voor de beide provincies om goed te verkennen welke toekomstmogelijkheden er zijn voor het GOBT en een solide basis voor de toekomstige samenwerking te leggen. Daarom is op 29 juni 2009 een werkatelier georganiseerd voor alle partijen die bij de evaluatie zijn betrokken. Deze tussenstap bood een verdere verdieping van de evaluatie en daarmee een platform (draagvlak) voor het toekomstige beleid. Rapportage De resultaten van de evaluatie is in de voorliggende rapportage vastgelegd. 9

13 3. DEEL I : UITKOMSTEN DESK RESEARCH De eerste stap in de evaluatie van het GOBT over de afgelopen drie jaar is het objectieve onderzoek naar de opdracht van de subsidieverstrekkers, de plannen van het GOBT zelf en de resultaten van de inspanningen in de vorm van jaarverslagen. Bij de interviews met belanghebbenden zijn de uitkomsten van deze desk research getoetst en is aanvullende informatie verkregen. Deze informatie komt in het volgende hoofdstuk aan bod. Kerndoelstellingen uit het individuele beleid van de provincies op het gebied van toerisme en recreatie zijn verwoord in de subsidiebesluiten ten behoeve van het GOBT. Hieronder wordt een analyse gegeven van deze doelstellingen (paragraaf 3.1). Daarna volgt een analyse van de plannen van het GOBT (paragraaf 3.2), met aansluitend in paragraaf 3.3 een analyse van de statuten van het GOBT. De resultaten volgens de diverse jaarverslagen en de andere bronnen worden in paragraaf 3.4. beschreven waarna de conclusies worden samengevat in paragraaf 3.5. Een overzicht van de gebruikte informatie en rapporten staat in de bronvermelding. 3.1 Analyse van de beleidsdoelstellingen van de subsidieverstrekkers In deze paragraaf wordt antwoord gegeven op de vraag wat was de opdracht van de provincies aan het GOBT?. Formeel geeft een provincie natuurlijk geen opdracht aan het GOBT, maar verstrekt subsidie binnen het vigerende beleidskader. Daarom wordt eerst ingegaan op de ambities van beide provincies met betrekking tot hun vrijetijdsbeleid. Vervolgens wordt bekeken hoe de subsidieverlening aan het GOBT hierop aansluit. Te beginnen met Gelderland, paragraaf gaat in op de situatie in Overijssel Gelderland De provincie Gelderland heeft de uitgangspunten van de verschillende Uitvoeringsprogramma s in de loop der jaren vertaald in haar subsidievoorwaarden richting GOBT. De evaluatie van het GOBT richt zich op de periode In het deskresearch hebben we ons ook gericht op het actuele Uitvoeringsprogramma Vrijetijdseconomie In deze subparagraaf wordt de periode beschreven aan de hand van: Provinciale beleidskaders en uitvoeringsprogramma s; Tussentijdse evaluatie uitkomsten van KPMG; Meerjarige en jaarlijkse boekjaar subsidiebeschikkingen van de Provincie. Voor zover mogelijk worden deze chronologisch behandeld, waarbij wel overlappingen bestaan tussen meerjarenbeleid, meerjarige subsidiebeschikkingen en boekjaarsubsidies. De analyse is verricht op basis van aangeleverde documenten met het accent op de periode Voor de volledigheid starten we echter met de Uitvoeringsnota Mooi dichtbij uit Deze vormde namelijk destijds de basis voor de toekenning van subsidies in : Mooi dichtbij ( ) - gebiedsgericht In de Uitwerkingsnota Mooi dichtbij ( ) lag het accent voor het GOBT op dienstverlening aan de RBT s. Dit beleid ging er voor het eerst van uit dat de consument Gelderland als geheel niet als toeristische bestemming herkent, maar als afzonderlijke regio s: De Veluwe; De Achterhoek; De regio Arnhem- Nijmegen; 10

14 Het Rivierenland. 2005: Meerjarenbesluit toekenning subsidie aan GOBT ( ) Het Mooi dichtbij beleid is vertaald naar condities bij de subsidie over de periode zoals in november 2005 door Provinciale Staten van Gelderland zijn verwoord. Kerntaken voor GOBT betreffen: Kennis en Advies; Ontwikkeling en Innovatie; Dienstverlening RBT s. In concreto is besloten dat op basis van de jaarlijkse werkplannen van het GOBT een meerjarige boekjaarsubsidie voor de periode werd toegekend. Het GOBT is steeds verplicht voor 1 november van ieder jaar een begroting en werkplan in te dienen bij de provincie en steeds 6 maanden na ieder jaar een financieel jaarverslag en een activiteitenverslag in te leveren. Zo werd door KPMG onder meer de suggestie gedaan om een federatie op te richten met de RBT s. In het statenvoorstel voor zijn ook de adviezen die voortkwamen uit de tussentijdse evaluatie destijds door KPMG toegelicht. Het functioneren van het GOBT in relatie tot de provinciale beleidsdoelstellingen en haar kerntaken is in 2005 overwegend positief geëvalueerd door KPMG. Wel is een aantal aanbevelingen gedaan over de relatie van het GOBT met de RBT s, verzakelijking en vraaggestuurd werken. De provincie Gelderland (dit gold ook voor Overijssel) onderschreef blijkens een toelichting op de subsidievoorwaarden van 2007 onder meer de aanbeveling van KPMG dat samenwerking tussen de RBT s en het GOBT moest worden gezocht middels een federatie, waarbij zelfstandigheid van de deelnemers wordt behouden, maar door sterke formalisering van de onderlinge relaties efficiency en effectiviteit wordt gewaarborgd. De uitvoering van deze aanbeveling van KPMG is vervolgens door de provincie aan de sector overgelaten. De subsidie is per 2007 met ,- (34%) verlaagd vanwege de nieuwe kerntaken van het GOBT. In 2008 heeft de provincie besloten om een subsidie te verlenen voor een bedrag van maximaal ,- voor het boekjaar 2008 (incl.indexering). 2009: Groeten uit Gelderland ( ) GOBT meer bovenregionale projecten Het Uitvoeringsprogramma Groeten uit Gelderland is recentelijk vastgesteld en relevant voor het toekomstperspectief van het GOBT. In het Uitvoeringsprogramma is het accent voor de GOBT activiteiten naar bovenregionale projecten verschoven. De doelstellingen binnen het beleid van de provincie zijn minstens behoud van het marktaandeel op de binnenlandse vakantiemarkt, dagrecreatieve markt en zakelijke markt, het vergroten van de bezoekersaantallen, bovengemiddelde groei van de bestedingen per bezoeker en van de werkgelegenheid. Zowel het GOBT als de RBT s worden hierbij aangewezen als belangrijkste marketingorganisaties van het totale toeristische aanbod. De provincie geeft echter aan dat de organisatiestructuur op toeristisch marketing gebied verbeterd dient te worden: Onder de toeristische organisatiestructuur wordt de samenhang tussen het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (GOBT), de Regionale Bureaus voor Toerisme (RBT s) en de (lokale) VVV s verstaan. Deze organisaties zorgen gezamenlijk voor de marketing, promotie, informatievoorziening en gastheerschap in Gelderland. Daarnaast heeft het GOBT ook taken op het gebied van productontwikkeling en innovatie, kennis en advies. Onder de noemer wat willen we bereiken en hoe? stelt de provincie in de uitvoeringsprogramma Groeten uit Gelderland verder: In Gelderland komt het nu vooral aan op kwaliteitsverbetering en marketing van het toeristisch-recreatieve aanbod in plaats van kwantitatieve groei. De toeristische organisatiestructuur en de samenwerking tussen Regionale bureaus voor Toerisme (RBT's) en het Gelders Overijssels Bureau voor Toerisme (GOBT) wordt daarom doorontwikkeld tot een complementaire organisatiestructuur. Ten slotte wil de provincie de vier genoemde regio s in de communicatie centraal stellen en per regio een beeldverhaal ontwikkelen. 11

15 Deze hoofdtaken gaan uit van een structuur van zelfstandige RBT s die indien nodig voor ondersteuning bij innovatieve projecten een beroep doen op het GOBT (vraaggestuurd). Voor specifieke marketing en promotieactiviteiten kunnen zij de provincie om een projectmatige financiële bijdrage vragen. Tegelijkertijd stelt de provincie vast dat sterke concurrentie tussen regio s onderling niet mag doorslaan en dat bepaalde thema s efficiënter en effectiever bovenregionaal dienen te worden uitgevoerd. Hier speelt het GOBT een belangrijke rol en wordt van haar een proactieve initiërende houding verwacht. Voorbeelden van regio overstijgende projecten zijn ICT, buitenlandpromotie en kennisontwikkeling Overijssel In het Provinciaal economisch beleid van Overijssel over de periode wordt aandacht besteed aan recreatie en toerisme. Berenschot stelt in dit beleid dat er voldoende aanleiding was om te veronderstellen dat met name de merkgerichte benadering (campagnes) zijn vruchten zou afwerpen en uiteindelijk zou leiden tot versterking van de positie van de Overijsselse regio's. Daarvoor was het wel nodig versterkt in te zetten op de vergroting van het innovatief vermogen van de ondernemers. In Overijssel Werkt! wordt nadrukkelijker ingezet op het stimuleren van innovatie door partijen onderling meer samen te laten werken en de kwaliteit van de individuele onderneming op een hoger plan brengen. Hierdoor worden producten sterker en beter herkenbaar en ontstaat er een sterke basis voor de ontwikkeling van nieuwe productmarktcombinaties. Daarnaast is er aandacht voor het waarborgen en waar nodig versterken van de Overijsselse basiskwaliteiten (onder andere rust, natuur en platteland, cultuur(historie), kwalitatief hoogwaardige accommodaties). Effectieve promotie en marketing van de vijf toeristische merken (Kop van Overijssel, Vechtdal Overijssel, Hanzesteden, Salland en Twente) moet ertoe leiden dat deze merken beter in de markt worden gezet. Er zijn drie Regionale Bureaus voor Toerisme actief in Overijssel, aangevuld met het Bureau Hanzesteden (dat ook in een deel van Gelderland actief is). Ook in Overijssel zijn de doelstellingen geformuleerd rond een sterke sector en bijbehorende sterke werkgelegenheid. Om dit te bereiken stelt de provincie innovatie en het verbeteren van het organiserend vermogen van de sector centraal. Binnen het meerjarenplan richt men zich op drie speerpunten: Het waarborgen en waar nodig versterken van de Overijsselse basiskwaliteiten voor toerisme: rust, natuur en platteland, cultuur(historie), ruimte, kwalitatief hoogwaardige accommodaties en route-infrastructuur. Deze omgeving leidt tot unieke en onderscheidenlijke mogelijkheden op het vlak van wellness, natuur- en plattelandsbeleving, cultuurbeleving en proeven en ruiken; Het stimuleren van innovatie door gebieds- en ondernemerskwaliteiten aan elkaar te verbinden, partijen onderling meer samen te laten werken en ook de kwaliteit van de individuele onderneming op een hoger plan brengen. Daarmee worden producten sterker en beter herkenbaar en ontstaat er een sterke basis voor de ontwikkeling van nieuwe product-marktcombinaties. Concreet wordt hier een toeristisch inspiratieterras genoemd, dat twee keer per jaar gehouden zou worden en waar ondernemers op strategisch niveau ideeën uitwisselen; In de vijf toeristische merken (Kop van Overijssel, Vechtdal Overijssel, Hanzesteden, Salland en Twente) komen de eerste twee speerpunten samen. Deze vijf beeldverhalen zijn de basis van ons toerisme en recreatiebeleid en moeten nog beter in de markt gezet worden. Dat betekent dat promotie en marketing voor deze vijf merken op provinciale steun kan rekenen. 12

16 Als randvoorwaarde wordt het sluiten van coalities genoemd, waarbij kennis een belangrijke rol speelt. Behalve GOBT en ondernemers wordt in dit kader expliciet hogeschool Saxion, met de Hospitality Business School genoemd. Voor het GOBT worden als concrete acties genoemd: het verbeteren van de digitale technologie, waarvoor in de periode ,5 miljoen aan subsidie beschikbaar is en het ontwikkelen van promoties ten behoeve van het versterken van de toeristische merkenbekendheid. Hiervoor is 2 miljoen subsidie beschikbaar. Het beleid van de provincie Overijssel is vertaald in haar beschikking tot het verlenen van budgetsubsidie over De subsidie over 2008 bedraagt ,-. De provincie heeft als opdracht gegeven zich op de kerntaak kennis en innovatie te concentreren en verder de in het jaarplan 2008 geformuleerde prestatie indicatoren te realiseren (gebaseerd op De bakens verzet ). Daarnaast dienen uitvoerende taken van het GOBT versneld te worden afgebouwd. De daadwerkelijke subsidie wordt vastgesteld na formele aanvraag voor 1 juli, vergezeld van een jaarverslag en activiteitenverslag. 13

17 3.1.3 Vergelijking beleidsdoelstellingen Gelderland en Overijssel Na vaststelling van de beleidsdoelstellingen en speerpunten van de provincies Gelderland en Overijssel gaat deze paragraaf in op de belangrijkste verschillen en overeenkomsten tussen deze vertalingen van beleidsuitgangspunten naar subsidievoorwaarden. Voor wat betreft de taken van het GOBT zijn beleid en doelstellingen van de beide provincies vergelijkbaar en is er geen sprake van conflicterende subsidievoorwaarden van de provincies aan het GOBT. Beide provincies erkennen de prioriteiten kennis en advies, innovatie en ontwikkeling en samenwerking met en dienstverlening aan de RBT s. Essentieel is dat beide provincies de markt willen benaderen via door de markt herkende regio s en dus niet de provincie als geheel (dit is immers niet meer dan een bestuurlijke eenheid). Beiden zien het verder ontwikkelen van beeldverhalen rond die regio s waarin identiteit en uniciteit voor het voetlicht worden gebracht als belangrijke strategie. In de aanloop naar vaststelling van het GOBT jaarplan is met beide provincies regelmatig ambtelijk vooroverleg, waarbij het concept GOBTjaarplan op onderdelen wordt bijgestuurd. Daarnaast hebben de provincies elk een Statenbesluit genomen voor meerjarensubsidie. Jaarlijks wordt een of twee maal dubbel bestuurlijk overleg georganiseerd tussen de Raad van Toezicht en het GOBT en de provincies. Buiten dit formele moment dient vier keer per jaar (ieder kwartaal) een voortgangsgesprek te worden gehouden. Inhoudelijk zijn er in de vertalingen van beleidsuitgangspunten naar subsidievoorwaarden nuanceverschillen te zien: waar Overijssel benadrukt dat het GOBT zich op de kerntaak kennis en innovatie moet focussen en moet samenwerken met partijen als Saxion legt Gelderland de nadruk op de samenwerking met de RBT s. Daarnaast blijkt uit de beschikkingen, dat de toegekende bedragen verschillen: Overijssel betaalt meer aan het GOBT dan Gelderland. Tot slot lopen de tijdlijnen van de provinciale meerjaren uitvoeringsprogramma s niet geheel synchroon. Zo heeft Overijssel het Uitvoeringsprogramma Toerisme en Gelderland het Uitvoeringsprogramma Vrijetijdseconomie Plannen van het GOBT Een voor de hand liggende, maar belangrijke vraag is vervolgens: hoe heeft het GOBT de opdrachten van beide provincies vertaald naar haar werkplannen?. Voor de analyse van de plannen van het GOBT is gebruik gemaakt van de jaarplannen voor 2006, 2007, 2008 en Over 2006 en 2007 waren ook jaarverslagen beschikbaar. Ook is gekeken naar het businessplan van het GOBT over , De bakens verzet. Er is bezien in hoeverre de plannen overeenkwamen met de opdrachten zoals die door de subsidieverstrekkers zijn verwoord. Daarnaast is gekeken naar de veranderingen die hierin te zien zijn in de loop van de evaluatieperiode. Het GOBT heeft conform de subsidiebeschikkingen van Gelderland en Overijssel de kerntaken verwoord. In de subsidiebeschikkingen stonden als taken geformuleerd: Kennis en Advies; Ontwikkeling en Innovatie; Dienstverlening RBT s. Het GOBT heeft deze vervolgens voor zichzelf in haar werkplan voor 2006 als volgt vertaald: 1. Kennis en Advies Het kenniscentrum GOBT werkt de komende periode, in samenwerking met de RBT s, aan een multimediaal kennisloket, waarmee ook regionale data en trends opgevraagd kunnen 14

18 worden. GOBT gaat daarbij haar trendwatcher-rol verbreden door de inrichting van een denktank met creatieve personen uit het bedrijfsleven en aanpalende sectoren. 2. Ontwikkeling en Innovatie Het belangrijkste innovatieve project voor 2006 (en daarna) was het Masterplan ICT dat door het GOBT in samenwerking met de RBT s (in opdracht van de provincies) is uitgevoerd. Dit plan was cruciaal voor de concurrentiepositie van het toeristisch-recreatieve aanbod. Haar rol als makelaar en schakelaar tussen VVV s, bedrijfsleven en andere vrijetijdsorganisaties, maakt het GOBT de enige partij die geschikt is om dit project te trekken. In samenwerking met de RBT s oriënteert het GOBT zich daarnaast op nieuwe kansrijke thema s voor de productvernieuwing (onder andere wellness, ICT en buitenlandpromotie). 3. Dienstverlening RBT s Op verzoek van de RBT s levert het GOBT specialistische, toeristische medewerkers op het gebied van regionale marketing, productontwikkeling en eventueel informatiemanagement. Het gaat hier veelal om gesubsidieerde projecten zoals de Toeristische Overstap Punten (TOP's) in de Achterhoek en in Rivierenland. Thema s die in meerdere regio s spelen worden door het GOBT gebundeld in regio-overstijgende producten. Een voorbeeld hiervan is de promotie op de buitenlandse markt in Duitsland. Op verzoek van de RBT s leverde het GOBT vanaf 2006 ook facilitaire of backoffice-diensten tegen kostprijs. In het werkplan 2006 is daarnaast rekening gehouden met een viertal doelstellingen: Concurrerende positionering van de toeristische regio s als A-merken op de binnenlandse markt die o.a. een basis vormt voor het aantrekken van buitenlandse gasten; Optimale inzet van ICT om maximaal in te spelen op de dynamische marktvraag naar informatie en producten; Door continue investering in kennis en vraaggestuurde inspirerende innovatie de concurrentiepositie maximaliseren; Ontwikkeling van een stappenplan voor een verdere intensivering van de samenwerking tussen GOBT en RBT s en start van de implementatie van dit proces. Vanaf 2007 ziet het werkplan van het GOBT er veel gestructureerder uit en is de relatie van alle afzonderlijk uitgewerkte projecten met de drie kerntaken erg duidelijk. Ook de begroting is geheel opgebouwd volgens deze activiteiten, waarin zowel de relatie met de drie kerntaken als met de twee subsidieverstrekkers afzonderlijk (de provincies) is te herkennen. Daarnaast is ook precies te zien voor welk deel van de kosten men (nog) afhankelijk is van bijdragen van derden. Ook voor 2007 zijn doelstellingen geformuleerd: Concurrerende positionering van de toeristische regio s als A-merken op de binnenlandse markt; Verdere ontwikkeling van de A-merken door continue investering in kennis en vraaggestuurde, inspirerende innovatie; Structurele verhoging van aantallen gasten uit buitenlandse herkomstgebieden; (Nieuw) Benutting van kansen in de verbinding met andere maatschappelijke sectoren; (Nieuw) Optimale inzet van ICT om maximaal in te spelen op de dynamische marktvraag naar informatie en producten; Meer aandacht voor dag- en stedelijk toerisme als segmenten met hoge bestedingseffecten. (Nieuw) De samenwerking met de RBT s wordt in het werkplan 2007 apart besproken. Hier worden concrete stappen genoemd om met zakelijke projectdocumenten en overeenkomsten, tot draagvlak en commitment van alle betrokkenen te komen. 15

19 In het jaarplan 2008 van het GOBT wordt gesproken over 2008 als laatste veranderingsjaar. Vanaf 2009 is de nieuwe koers volgens de plannen geheel geïmplementeerd. Opvallend is dat in dit plan voor het eerst een duidelijk overzicht wordt gegeven van aard en frequentie van de communicatie met de stakeholders. De drie kerntaken zijn weer leidend voor de planvorming. Doelstellingen zijn deze keer geformuleerd rond de interessevelden van de consument (conform een van de opdrachten om meer vraaggericht te werken). In het businessplan van het GOBT De bakens verzet is ook een financiële meerjarenraming opgenomen. De begroting voor 2008 ( ,-) kent een zelfde structuur als die van 2007 ( ,-). Het budget gaat weer terug in de richting van de werkelijke cijfers over 2006 ( ,-). Er wordt hierbij uitgegaan van een uitbreiding van projecten en derhalve een groei in bijdragen van derden. Het werkplan van 2009 is een voortzetting van dat van Veranderingen in de plannen van het GOBT Op basis van de jaarplannen voor 2006 tot en met 2009 en het businessplan De bakens verzet kan ook antwoord worden gegeven op de vraag welke veranderingen zijn in de loop van de evaluatieperiode te zien in de jaarplannen van het GOBT?. Het GOBT heeft immers in de loop der jaren door veranderende omstandigheden zelf ook koerswijzigingen door moeten voeren. In het businessplan De bakens verzet wordt vooral ingegaan op het veranderingsproces dat nodig is/ was na de strategische keuze de taken van het GOBT meer complementair te laten zijn ten opzichte van de activiteiten van de RBT s. Niet alleen veranderden taken en doelstellingen, de organisatie diende te volgen met aanpassing (lees reductie) van de personele bezetting en reductie van de kosten door minder subsidies en omzet genererende activiteiten. De essentie van het document is, dat het GOBT meer vanuit een eigen profiel de samenwerking met ketenpartners moest gaan zoeken. De behoefte aan operationele ondersteuning van de RBT s op het terrein van regiomarketing hoe belangrijk dat ook was geweest- paste niet meer in dat profiel. Kern van de nieuwe koers werd daarmee het inzetten op kennis en innovatie: Het GOBT kiest voor duidelijke specialisatie in het proces van uitvoering van het toeristisch beleid. Die specialisatie geeft het GOBT een duidelijk eigen onderscheidend profiel. Inhoudelijk betekent dit positionering van het GOBT als dé organisatie voor Gelderland en Overijssel op het gebied van ontwikkeling van toeristische kennis en innovatie. Het GOBT neemt afscheid van de veelsoortige rollen en taken en beëindigt de uitvoerende taken op gebied van regiomarketing. Op basis van de jaarplannen en het businessplan De bakens verzet kunnen we vaststellen dat het GOBT een ontwikkeling heeft doorgemaakt na de keuze voor een nieuwe strategische richting. Er zijn daarin fases doorlopen die ook bij andere organisaties gepaard gaan met strategiewijzigingen, inclusief de bijbehorende fases van introversie, gericht op eigen (organisatorische) problemen en het vinden van een positie binnen het werkveld ten opzichte van andere stakeholders. 3.4 Jaarverslagen GOBT Opdrachten aannemen en deze vertalen naar werkplannen is de basis voor de activiteiten, maar heeft het GOBT volgens haar jaarverslagen ook voldaan aan de gestelde opdrachten? De jaarverslagen van het GOBT van 2006, 2007 en 2008 geven hiervan een beeld. Daaruit kan het volgende worden opgemaakt: 16

20 In de loop der jaren zijn de jaarplannen van het GOBT meer SMART geformuleerd. Zo zijn er prestatie-indicatoren op kerntaakniveau geformuleerd en is de beoogde prestatie per project geformuleerd, maar (nog) niet het beoogde gewenste resultaat; In de jaarverslagen wordt daarnaast vrijwel nergens een terugkoppeling naar de oorspronkelijke resultaatscriteria gemaakt. Op enkele plekken (zoals het verslag van 2006 waarin staat vermeld hoeveel mensen de site hebben bezocht) wordt hiertoe wel een aanzet gegeven, maar er wordt niet aangegeven of de geleverde prestatie boven of onder vooraf gestelde resultaatscriteria ligt; Wel staan de jaarverslagen ieder jaar boordevol presentaties van uitgevoerde projecten en (doorlopende) activiteiten. Er is een verschil te onderkennen tussen prestatie-indicatoren en resultaatsindicatoren. Prestatie-indicatoren zijn bijvoorbeeld het uitvoeren van een campagne of het verzenden van een x-aantal mailings. Deze indicatoren geven echter geen uitsluitsel over het resultaat dat met deze activiteiten bereikt is: het aantal boekingen, gegenereerde leads of hits op websites. Opvallend is dat het GOBT voornamelijk werkt met prestatie-indicatoren. Het effect van de uitgevoerde projecten wordt niet gemeten. Bij sommige projecten en activiteiten zijn in de werkplannen wél meetbare indicatoren opgenomen, maar de metingen hiervan ontbreken vervolgens in de daaropvolgende jaarverslagen. Zo werd al in het werkplan 2007 gesproken over een te behalen klanttevredenheid bij de RBT s van gemiddeld ruim voldoende en van een te behalen toename van 20% bezoeken aan de GOBT website, maar in het jaarverslag 2007 is de terugkoppeling naar deze indicatoren niet meer te vinden. Tot slot blijkt ook uit de jaarverslagen dat de veranderende omgeving haar weerslag heeft gehad op de organisatie van het GOBT. Niet voor niets staat in het jaarverslag van 2008 te lezen: Transitie. Dat is het woord dat de situatie waarin het GOBT zich bevindt goed weergeeft. ( ). 3.5 Analyse Statuten GOBT Voor de volledigheid is in dit kader ook de vraag heeft het GOBT zich aan haar eigen statuten gehouden? beantwoord. Op 9 november 2005 zijn de statuten van het GOBT gewijzigd. Deze statuten zijn geanalyseerd en er is bezien of deze passen binnen de werkelijke activiteiten van het GOBT. Daarnaast is bezien of aan de uit de statuten voortvloeiende verplichtingen wordt voldaan. Volgens de statuten heeft de stichting tot doel: Het in de meest ruime zin bevorderen van toerisme en recreatie in en naar de provincies Gelderland en Overijssel; Het coördineren en faciliteren van de werkzaamheden en het bevorderen van de samenwerking met en van de plaatselijke Bureaus voor toerisme in Gelderland en Overijssel. Deze doelstellingen zijn ruim omschreven en passen goed bij de huidige activiteiten en doelstellingen. In lid 2 van het artikel worden concretere acties genoemd op welke manier de stichting haar doelen bereikt. Deze acties zijn passend, maar niet één op één gelijk aan doelstellingen en prioriteiten zoals deze in beleidsnotities en jaarplannen zijn vastgelegd. Aangezien als laatste actie alle andere wettige middelen die het doel der stichting kunnen dienen wordt genoemd is er geen reden om de statuten qua doelstellingen aan te passen. Het bestuur van de stichting wordt gevormd door één directeur-bestuurder. Deze wordt benoemd door de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht bestaat uit 5 tot 9 leden. De 17