MANTELZORG? PSYCHO EDUCATIE OM MANTELZORGERS TE ONDERSTEUNEN. Mantelzorger? Uit de directe omgeving (persoonlijke band)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MANTELZORG? PSYCHO EDUCATIE OM MANTELZORGERS TE ONDERSTEUNEN. Mantelzorger? Uit de directe omgeving (persoonlijke band)"

Transcriptie

1 PSYCHO EDUCATIE OM MANTELZORGERS TE ONDERSTEUNEN VVL minisymposium: voeding en communicatie bij dementie 4 december 2015 Els Dammekens, Breinset MANTELZORG? 2 Mantelzorger? Uit de directe omgeving (persoonlijke band) Buiten de georganiseerde vrijwilligershulp of professionele hulpverlening Meerdere mantelzorgers mogelijk 3 1

2 Zonder opleiding Vol goede bedoelingen Met vallen en opstaan Vaak alleen Aandacht? 4 Steeds meer mantelzorg? Vermaatschappelijking van de zorg Wachtlijsten woonzorgcentra Toenemend aantal personen met dementie Artikel door Steyaert, J. & Verschraegen, J. (2015). Psycho-educatie voor de mantelzorger. Een nieuw Vlaams initiatief. Denkbeeld, 2015 (4) 5 Mantelzorger zijn voor een persoon met dementie gaat verder dan de gewone zorgverlening investering van tijd en energie gedurende meerdere jaren het uitvoeren van ook minder aangename taken is meestal niet-symmetrisch van aard de rol van zorgverlener is dikwijls niet geanticipeerd (C. Van Audenhove en A.Declercq, Mantelzorg Welzijnsgids, 2007) 6 2

3 Zorglast: taakbelasting financiële belasting emotionele belasting belasting sociale contacten en vrije tijd 7 Wat gebeurt er dan? Lazarus en Folkman (1984): transactional model of stress and coping 8 Stress coping model 9 3

4 Risico s Mantelzorgers hebben verhoogde kans op gezondheidsproblemen psychische problemen verminderde levenskwaliteit subjectief ervaren zorgbelasting (Schoenmakers, Buntinx, DeLepeleire, 2009, Rose-Rego, Strauss & Smyth, 1998) (Spruytte, e.a. 2000) 10 Evenwicht tussen draaglast en draagkracht 11 Wat bepaalt draagkracht? Copingstrategieën: Probleemgerichte coping Emotiegerichte coping Kwaliteit van de zorgrelatie Sociale steun Zingeving Gevoel van zelfeffectiviteit 12 4

5 Waar zou psycho-educatie op kunnen inzetten? Salutogenesis Antonovsky13 Waarom doet hij of zij dit? (comprehensibility) Waar kan ik terecht voor ondersteuning? Hoe kan ik dit het beste aanpakken? (manageability) Wat betekent de mantelzorg voor mij als persoon? Welke zin kan ik eraan ontlenen? (meaningfulness) 14 Henk Kraijo, 2015: concept volhoudtijd Hoe lang denk je de zorg nog vol te kunnen houden? Mantelzorgers zijn goed in staat hun grenzen aan te geven, met hun antwoord op deze vraag! 60% geeft daadwerkelijk een grens aan Er zijn 5 profielen van mantelzorgers (in volgorde van afnemende volhoudtijd) 15 5

6 WAT KUNNEN WIJ DAAR AAN DOEN? Wat nog wel kan Wat niet meer kan Hoe ermee omgaan KENNIS VERWERKING VAARDIGHEDEN Dat is niet gemakkelijk. 18 6

7 QUALIDEM (2005): Het educationeel aspect verdient een bijzondere aandacht ter voorkoming van de negatieve impact van het zorgen voor een dement familielid. Door het aanleren van een aantal praktische vaardigheden en het uitbreiden van bruikbare kennis over dementie in al zijn facetten, kan het controle- en competentiegevoel van de verzorgers in belangrijke mate vergroot worden. 19 En wat betreft psycho-educatie: Eén van de belangrijkste variabelen in het ontstaan van negatieve gevoelens en burn-out bij de centrale verzorger van een dement familielid is de aanwezigheid van adequate coping. Het aanleren van copingsmechanismen is een efficiënte manier om het belastende karakter van het verzorgen leefbaar te maken. 20 Psycho-educatie: PSYCHO EDUCATIE kennis verwerking vaardigheden 21 7

8 , Opdrachtgevers:

9 REALISATIE: Christophe Lafosse, PhD Els Dammekens Leesgroep: Jean Aerts Jasmijn Driegelinck Anneleen Janssens Hilde Lamers Greta Mekers Julien Mertens Lydia Smeets Nele Spruytte, PhD Edmond Van Eeckhout Nele Van Schelvergem Nathalie Vereecke Lieve Vermeulen Jurn Verschraegen Doelstellingen: Psycho-educatie: Inzichten en kennis over dementie Vaardigheden (hoe omgaan met ) Zelfeffectiviteit verhogen Aanbod aan ondersteuning meer bekend en meer toegankelijk maken Zelfzorg voor de mantelzorger Lotgenotencontact 27 9

10 Doelgroep: Mantelzorgers van een persoon met dementie Ongeacht relatie met de persoon Ongeacht leeftijd, geslacht, opleidingsniveau Ongeacht type dementie Ongeacht fase van dementie Heterogene groepen Werkwijze : 10 bijeenkomsten van ongeveer 3 uur (met pauze) Minimum 8 tot maximum 15 deelnemers Onder begeleiding van een coach Voldoet aan competentieprofiel Op de hoogte van de regionale informatie Train-the-trainerdag Deelname aan intervisiemomenten Aan de hand van materialen Dementie en nu 30 10

11 GETUIGENIS 31 11

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

Bruggen bouwen bij dementie

Bruggen bouwen bij dementie Bruggen bouwen bij dementie Bruggen bouwen bij dementie Een multidisciplinaire aanpak in AZ Maria Middelares COGNUFIT! Dementie en nu Cognufit! Doelgroep - doelstelling Voldoende gemotiveerde en thuiswonende

Nadere informatie

Wat is hiervoor nodig?

Wat is hiervoor nodig? Wat is hiervoor nodig? JA en 26 april 2018 Conferentie Toekomstige uitdagingen voor dementievriendelijke steden en gemeenten 1 2 PSYCHO-EDUCATIE kennis verwerking vaardigheden 1. WAT IS DEMENTIE EN NU?:

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

Psycho-educatiepakket Dementie en nu

Psycho-educatiepakket Dementie en nu Psycho-educatiepakket Dementie en nu Wintermeeting 26 februari 2016 Jurn Verschraegen Promofilmpje Uitleg pakket ontwikkeling pakket Aan de slag met het pakket Digitaal aanbod Vragen Overzicht Promofilmpje

Nadere informatie

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast

inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding mantelzorg samen afhankelijkheid financiën leven zorglast inleiding bij psycho-educatiepakket Dementie en nu tekst voor mantelzorgers Inleiding relatie mantelzorg samen afhankelijkheid chronisch gezondheid comfort gevoel handelen leven financiën administratie

Nadere informatie

Een referentiekader voor kwaliteit van leven, wonen en zorg voor personen met dementie

Een referentiekader voor kwaliteit van leven, wonen en zorg voor personen met dementie FUNDAMENT 1: BEELDVORMING Ik zorg ervoor... 1.... dat er in de zorgvoorziening op een genuanceerde en respectvolle manier over dementie gecommuniceerd wordt. 2.... dat we iemand met dementie in de eerste

Nadere informatie

10/03/19. Inhoud. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie

10/03/19. Inhoud. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie Leentje Vanderniepen Expertisecentrum Dementie Meander Kerkstraat 115 9200 Dendermonde 052/ 26 28 23 meander@dementie.be Inhoud Communicatietool voor mantelzorgers 1. 1.1 Risico s bij mantelzorg 1.2 Vaardigheden

Nadere informatie

Psycho-educatie voor mantelzorgers: Ondersteuning bij nachtelijke onrust

Psycho-educatie voor mantelzorgers: Ondersteuning bij nachtelijke onrust Psycho-educatie voor mantelzorgers: Ondersteuning bij nachtelijke onrust Prof. Chantal Van Audenhove & Marieke Van Vracem Vormingsdag Alzheimerliga Sint Niklaas, 13 juni 2015 Actuele thema s in zorgonderzoek

Nadere informatie

Volhoudtijd van mantelzorgers van naasten met dementie Henk Kraijo hj.kraijo@planet.nl

Volhoudtijd van mantelzorgers van naasten met dementie Henk Kraijo hj.kraijo@planet.nl Volhoudtijd van mantelzorgers van naasten met dementie Henk Kraijo hj.kraijo@planet.nl Proefschrift Volhoudtijd (FLZ 30-09-2015) 1 Proefschrift Volhoudtijd (FLZ 30-09-2015) 2 Doelstelling, concept en instrument

Nadere informatie

Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) 03/02/2019

Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) 03/02/2019 Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) Kristel Mulders Coördinator oncopsychologen /oncoseksuoloog Jessa Ziekenhuis 03/02/2019 Betrekken van de partner Literatuur over psycho-oncologie: In de dagdagelijkse

Nadere informatie

Zorgen voor anderen. Kees Roest, Nico van der Voet e.a. Hoe mantelzorgers in balans blijven. Samengesteld door Gerrie Ham-Willemsen

Zorgen voor anderen. Kees Roest, Nico van der Voet e.a. Hoe mantelzorgers in balans blijven. Samengesteld door Gerrie Ham-Willemsen Zorgen voor anderen Kees Roest, Nico van der Voet e.a. Zorgen voor anderen Hoe mantelzorgers in balans blijven Samengesteld door Gerrie Ham-Willemsen Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer www.uitgeverijboekencentrum.nl

Nadere informatie

HET PSYCHO-EDUCATIEPAKKET DEMENTIE EN NU : EEN HAALBAARHEIDSSTUDIE

HET PSYCHO-EDUCATIEPAKKET DEMENTIE EN NU : EEN HAALBAARHEIDSSTUDIE LUCAS Centrum voor Zorgonderzoek & Consultancy Kapucijnenvoer 39 bus 5310 3000 Leuven Tel. + 32 16 37 34 31 Fax. +32 16 33 69 22 HET PSYCHO-EDUCATIEPAKKET DEMENTIE EN NU : EEN HAALBAARHEIDSSTUDIE Marieke

Nadere informatie

Mantelzorgers wie zijn ze en wat doen ze? 19 Waarom mantelzorgers ondersteunen? 21 Een tekort in het aanbod 22

Mantelzorgers wie zijn ze en wat doen ze? 19 Waarom mantelzorgers ondersteunen? 21 Een tekort in het aanbod 22 Inhoud Voorwoord 9 Dankwoord 11 Korte samenvatting 13 Een brief aan u 15 Leeswijzer 17 Inleiding 19 Mantelzorgers wie zijn ze en wat doen ze? 19 Waarom mantelzorgers ondersteunen? 21 Een tekort in het

Nadere informatie

Mantelzorg beleid KSW (kleinschalige woonvoorzieningen)

Mantelzorg beleid KSW (kleinschalige woonvoorzieningen) Mantelzorg beleid KSW (kleinschalige woonvoorzieningen) mei 1 2017 Uiteenzetting van de wijze waarop de ZorgSpecialist in de kleinschalige woonvoorzieningen samenwerkt met de mantelzorger De mantelzorger

Nadere informatie

Themabijeenkomst Informele zorg

Themabijeenkomst Informele zorg Themabijeenkomst Informele zorg Waardigheid &Trots 22 november 2018 Will Schutte www.vilans.nl Maatschappelijke veranderingen Maatschappelijke ontwikkelingen zoals: Emancipatie en individualisatie Kennistoename

Nadere informatie

Hoofdstuk 5.6. Onderwijs & Onderzoek Psycho-educatie voor familieleden en mantelzorgers

Hoofdstuk 5.6. Onderwijs & Onderzoek Psycho-educatie voor familieleden en mantelzorgers Hoofdstuk 5.6 Onderwijs & Onderzoek Psycho-educatie voor familieleden en mantelzorgers Auteurs: Dominique Manhaeve (UC Leuven-Limburg, KULeuven) INDEX 1. Inleiding 2. Situering 3. Psycho educatie: wat

Nadere informatie

Huid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige

Huid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige Huid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige L I L I A N F I G E E S E N I O R V E R P L E E G K U N D I G E P O L I D E R M A T O L O G I E U M C / W K Z U T R E C H T Kwaliteit van leven Definitie

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen Jos van Erp Geen belangenverstrengeling d.m.v. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere vergoeding Aandeelhouder Of anders Disclosure belangen spreker Bewegen én berusten:

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen gevolgd. Een jaar later: thuis, of naar het rusthuis? Bram Vermeulen Prof. dr. Anja Declercq

Kwetsbare ouderen gevolgd. Een jaar later: thuis, of naar het rusthuis? Bram Vermeulen Prof. dr. Anja Declercq Kwetsbare ouderen gevolgd. Een jaar later: thuis, of naar het rusthuis? Bram Vermeulen Prof. dr. Anja Declercq Opzet Vlaamse Ouderen Zorg Studie VoZs bevraagt kwetsbare ouderen: - die thuiszorg gebruiken

Nadere informatie

Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger

Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger Dementie, probleemgedrag en de mantelzorger LOAG Gedragsstoornissen en psychiatrie bij dementie Utrecht, 16 april A. Kunneman, gz-psycholoog Introductie GZ-psycholoog Werkzaam op de GAAZ / poli geriatrie

Nadere informatie

Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014

Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Programma Welkom en korte kennismaking Pluspunt aan het werk Ouderen Mantelzorgers Visie Pluspunt op ontwikkelingen in sociaal domein Pluspunt aan het werk

Nadere informatie

Mindfulness en kanker

Mindfulness en kanker Mindfulness en kanker Else Bisseling 3 oktober 2015 augustus 2014 00 maand 0000 Mindfulness (Kabat-Zinn, 1990; Teasdale, Segal & Williams, 1995) Aandacht geven aan wat we van moment tot moment doen en

Nadere informatie

Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland

Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland Research Programme > Common Mental Disorders Afd. Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde / Psychiatrie, VUmc Zorg en ondersteuning bij dementie

Nadere informatie

Draagkracht en draaglast van mantelzorgers

Draagkracht en draaglast van mantelzorgers Draagkracht en draaglast van mantelzorgers Prof. dr. Chantal Van Audenhove Werelddag Dementie Vlaamse Alzheimer Liga vzw Zwijndrecht 20 september 2014 Inhoud Mantelzorg en dementie Draagkracht en draaglast

Nadere informatie

Chronisch ziek: chaos in je hoofd

Chronisch ziek: chaos in je hoofd Chronisch ziek: chaos in je hoofd Marjan Nijkamp minisymposium Gezondheidspsychologie Utrecht, 31 maart 2017 Chronische ziekte Een langdurige en onomkeerbare ziekte waarbij de kans op volledig herstel

Nadere informatie

Leidraad voor psycho-sociale begeleiding van thuiswonende mensen met dementie

Leidraad voor psycho-sociale begeleiding van thuiswonende mensen met dementie Leidraad voor psycho-sociale begeleiding van thuiswonende mensen met dementie Eerste gesprek met de persoon met dementie en de mantelzorger 1. Is er een diagnose dementie? Ja, er is een diagnose dementie

Nadere informatie

Kennis rond dementie, familierelaties en verlieservaringen is onontbeerlijk.

Kennis rond dementie, familierelaties en verlieservaringen is onontbeerlijk. COMPETENTIEPROFIEL COACH BEGELEIDING MODULES PSYCHO-EDUCATIEPAKKET DEMENTIE EN NU De coach van Dementie en nu is hij/zij die de vormingssessies begeleidt voor een groep mantelzorgers van personen met dementie.

Nadere informatie

Dementievriendelijke gemeente/stad. Ilse Masselis Expertisecentrum dementie Sophia

Dementievriendelijke gemeente/stad. Ilse Masselis Expertisecentrum dementie Sophia Dementievriendelijke gemeente/stad Ilse Masselis Expertisecentrum dementie Sophia WAAROM? Belang van een dementievriendelijke gemeente Door de ogen van personen met dementie Door de ogen van personen met

Nadere informatie

Academia Press 2013. 3. Uitgangspunten. 3.1. Mantelzorg als individueel traject

Academia Press 2013. 3. Uitgangspunten. 3.1. Mantelzorg als individueel traject 3. Uitgangspunten 3.1. Mantelzorg als individueel traject The most consistent and enduring finding in the caregiving literature from the earliest till the most current research is the heterogeneity among

Nadere informatie

Vlaams Symposium Jongdementie Frontotemporale dementie. 30 maart 2018 Wit-Gele Kruis van Antwerpen

Vlaams Symposium Jongdementie Frontotemporale dementie. 30 maart 2018 Wit-Gele Kruis van Antwerpen Vlaams Symposium Jongdementie Frontotemporale dementie 30 maart 2018 Wit-Gele Kruis van Antwerpen Vlaams Symposium Jongdementie Welkom Martine Verbeke Vlaams Symposium Jongdementie Vlaams Symposium Jongdementie

Nadere informatie

Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist

Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist Partners van een borstkanker patient, waar blijft u? Erik van Muilekom MANP verpleegkundig specialist Zorg voor de Partner Waar loopt de partner tegen aan? Hoe kun je, je partner steunen als je zelf niet

Nadere informatie

Doelgroep VoZs. Vlaamse Ouderen Zorg Studie. Screening. 8 regio s. Cijfers niet veralgemenen naar alle ouderen! Studiedag SWVG Leuven, 2 december 2010

Doelgroep VoZs. Vlaamse Ouderen Zorg Studie. Screening. 8 regio s. Cijfers niet veralgemenen naar alle ouderen! Studiedag SWVG Leuven, 2 december 2010 Doelgroep VoZs VoZs bevraagt kwetsbare ouderen die thuiszorg gebruiken Vlaamse Ouderen Zorg Studie Bram Vermeulen Bert Emmers Prof. dr. Anja Declercq Studiedag SWVG Leuven, 2 december 21 Selectiecriteria:

Nadere informatie

Cursussen en Themabesprekingen

Cursussen en Themabesprekingen Cursussen en Themabesprekingen voor NPV-Thuishulpafdelingen en voor Kerkelijke Thuishulpprojecten Cursussen en Themabesprekingen Cursussen en Themabesprekingen NPV-Thuishulp De NPV-Thuishulp richt zich

Nadere informatie

Onderwijs & Onderzoek. Annemie Spooren (PXL) Greet De Beuckeleer (Pulderbos)

Onderwijs & Onderzoek. Annemie Spooren (PXL) Greet De Beuckeleer (Pulderbos) Onderwijs & Onderzoek Annemie Spooren (PXL) Greet De Beuckeleer (Pulderbos) Onderwijs & Onderzoek Wat hebben we gedaan? Wat betekent dit voor werkveld? Waar het begon nood aan Kennis en competenties voor

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

Een dynamische kijk op familierelaties binnen de context van dementie.

Een dynamische kijk op familierelaties binnen de context van dementie. Een dynamische kijk op familierelaties binnen de context van dementie. Tanja Everaert Kerkstraat 115 9200 Dendermonde 052 26 28 23 Meander @dementie.be www.dementie.be 1 Ik trok een streep: tot hier, nooit

Nadere informatie

Doelgroep VoZs. Vlaamse Ouderen Zorg Studie. Screening. 8 regio s. Cijfers niet veralgemenen naar alle ouderen!

Doelgroep VoZs. Vlaamse Ouderen Zorg Studie. Screening. 8 regio s. Cijfers niet veralgemenen naar alle ouderen! Doelgroep VoZs VoZs bevraagt kwetsbare die thuiszorg gebruiken Vlaamse Ouderen Zorg Studie Bram Vermeulen Bert Emmers Prof. dr. Anja Declercq, -behoefte en tevredenheid Studiedag SWVG Leuven, 2 december

Nadere informatie

10/03/19. Zicht op mantelzorg Gespreksleidraad voor de behoefteanalyse bij mantelzorgers. Doelgroep. Instrument Zicht op mantelzorg Doelstellingen

10/03/19. Zicht op mantelzorg Gespreksleidraad voor de behoefteanalyse bij mantelzorgers. Doelgroep. Instrument Zicht op mantelzorg Doelstellingen Zicht op mantelzorg Gespreksleidraad voor de behoefteanalyse bij mantelzorgers Lieve De Vos & Benedicte De Koker, Hogeschool Gent Wintermeeting Gerontologie 2019 1 2 Instrument Zicht op mantelzorg Doelstellingen

Nadere informatie

KON-tact. Vermaatschappelijking. 27 oktober 2016

KON-tact. Vermaatschappelijking. 27 oktober 2016 KON-tact Vermaatschappelijking 27 oktober 2016 2 3 KRACHTGERICHTE METHODIEKEN NETWERKGERICHTE METHODIEKEN BUURTGERICHTE NETWERKEN 4 BELEID Lokaal sociaal beleid Geïntegreerde doelstellingen en regie Breed

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Behandeling van psychose De rol van andere interventies Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

De blinde hoek van een Chronisch Zieke

De blinde hoek van een Chronisch Zieke Welkom De blinde hoek van een Chronisch Zieke Tamara Bijleveld-Coene ASKC/NVvA: Najaarscongres 8 November 2018 Praktijk: Coaching voor Chronisch Zieken Agenda 1. Introductie 2. Chronisch ziek in relatie

Nadere informatie

Reflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme

Reflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme Reflecties over de stand van zaken over case management thuis in België Jean Macq Thérèse Van Durme Context Definitie van case management vanuit een benadering Top-down: bijv. zorgcoördinatie in het Waalse

Nadere informatie

OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK. Leen Heylen

OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK. Leen Heylen OVER EENZAAMHEID VAN THEORIE TOT PRAKTIJK Leen Heylen OVERZICHT Theorie Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Aanpak eenzaamheid DEFINITIE EENZAAMHEID Eenzaamheid is het

Nadere informatie

De psychosociale implicaties van thuisdialyse. Carine De Smet Sociaal werker, dienst patiëntenbegeleiding

De psychosociale implicaties van thuisdialyse. Carine De Smet Sociaal werker, dienst patiëntenbegeleiding De psychosociale implicaties van thuisdialyse Carine De Smet Sociaal werker, dienst patiëntenbegeleiding ONDERSCHEID IN DIALYSE In ziekenhuisverband Chronische hemodialyse in ziekenhuisverband Chronische

Nadere informatie

VLAAMS MANTELZORGPLAN, EEN VERTALING NAAR DE PRAKTIJK HILDE WECKHUYSEN, STAFMEDEWERKER ONS ZORGNETWERK

VLAAMS MANTELZORGPLAN, EEN VERTALING NAAR DE PRAKTIJK HILDE WECKHUYSEN, STAFMEDEWERKER ONS ZORGNETWERK VLAAMS MANTELZORGPLAN, EEN VERTALING NAAR DE PRAKTIJK HILDE WECKHUYSEN, STAFMEDEWERKER ONS ZORGNETWERK Organisatie 6 door Vlaanderen erkende verenigingen voor gebruikers en mantelzorgers = M-OK (Mantelzorg

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V. 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 : Visie op werken met mantelzorgers Hoofdstuk 2 : Wat kunnen mantelzorgers doen bij AYA Thuiszorg? Hoofdstuk 3 : Ondersteuning van mantelzorgers Hoofdstuk 4 : Mantelzorg en

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei

Mantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei Mantelzorgbeleid Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei 2016-1 Inleiding De Gouden Leeuw Groep hecht veel waarde aan een goede relatie tussen de cliënt, de mantelzorger en de medewerker(s) van De

Nadere informatie

Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Linda Zijlmans Jill van den Akker

Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen. Linda Zijlmans Jill van den Akker Kennismarkt 26-5-2011 2011 Begeleiders in Beeld Een training voor begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking en gedragsproblemen Linda Zijlmans Jill van den Akker Projectgroep Onderzoek Linda

Nadere informatie

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat

Movisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Movisie Voor een duurzame positieve verandering Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Programma Wat is eenzaamheid en vereenzamen? Wat weten we uit onderzoek over wat werkt?

Nadere informatie

11/03/2019 DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 OVERZICHT WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID?

11/03/2019 DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 OVERZICHT WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? WAT IS EENZAAMHEID? OVERZICHT DEMENTIE & EENZAAMHEID OVERLEGPLATFORM 21 FEBRUARI 2019 Liesbet Lommelen Leen Heylen Wat is eenzaamheid? Definitie eenzaamheid Cijfers eenzaamheid Risicofactoren eenzaamheid Omgaan met eenzaamheid

Nadere informatie

DOOR EIGEN KRACHT MIND-SPRING. Oost-Vlaanderen

DOOR EIGEN KRACHT MIND-SPRING. Oost-Vlaanderen DOOR EIGEN KRACHT MIND-SPRING Oost-Vlaanderen HOE HET ALLEMAAL BEGON Alarmbel over welzijn en geestelijke gezondheid van asielzoekers en vluchtelingen Psychosomatische klachten Hoge prevalentie psychische

Nadere informatie

Psychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers

Psychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Psychologie Inovum Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Waarom psychologie Deze folder is om bewoners, hun naasten en medewerkers goed te informeren over de mogelijkheden

Nadere informatie

Individuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D

Individuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D Individuele coaching en groepsbijeenkomsten Volwassenen met AD(H)D Behandeling en coaching Psycho-educatie cliënt en partner Staken alcohol en/of drugs Medicatie Coaching individueel Coaching in de groep

Nadere informatie

Intakegesprek psycholoog

Intakegesprek psycholoog Intakegesprek psycholoog Wanneer u een psycholoog bezoekt is het belangrijk dat u uw relevante problematiek goed kunt bespreken. Het is daarom belangrijk om tijdens een intakegesprek voldoende informatie

Nadere informatie

Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie.

Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie. Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie. Psychogeriatrie : geneeskunde cognitieve beperkingen Gerontopsychiatrie psychiatrische ziekenhuizen - curatief Bedenkingen Binnen gerontopsychiatrie goede balans

Nadere informatie

Voor mantelzorgers en vrijwilligers

Voor mantelzorgers en vrijwilligers Voor mantelzorgers en vrijwilligers Cursus en Thema 2014 VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 3 In drie bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse

Nadere informatie

Feiten en cijfers mantelzorg

Feiten en cijfers mantelzorg Feiten en cijfers mantelzorg Hieronder leest u de meest belangrijke feiten en cijfers op het gebied van mantelzorg in Nederland uit het SCP-rapport 'Informele hulp: wie doet er wat?' (2015). Aantal mantelzorgers

Nadere informatie

Introductie bijeenkomst Video Interventie Ouderenzorg Gerard van de Rijt

Introductie bijeenkomst Video Interventie Ouderenzorg Gerard van de Rijt Introductie bijeenkomst Video Interventie Ouderenzorg Gerard van de Rijt 1 VIO bij Mantelzorgers Waarom? Wat is Video Interventie Ouderenzorg Wat is goede zorg Hoe en waarom werkt het Film met casus familie

Nadere informatie

2. Niveau van de hulp- en zorgverleners/ medewerkers. kaart) om optimaal te kunnen verwijzen. Gegevensdeling. Kennis-en expertisedeling

2. Niveau van de hulp- en zorgverleners/ medewerkers. kaart) om optimaal te kunnen verwijzen. Gegevensdeling. Kennis-en expertisedeling Analyse DWANG & DRANG veranderingen 1. Niveau van de burger/cliënt/patiënt 2. Niveau van de hulp- en zorgverleners/ medewerkers 3. Niveau van de organisaties 4. Niveau van overheid (federale, Vlaamse,

Nadere informatie

Workshop: Familiegericht werken. SOFA-model

Workshop: Familiegericht werken. SOFA-model Workshop: Familiegericht werken SOFA-model In de zorg staat de zorgvrager centraal, maar ook de familie is betrokken partij als iemand wordt opgenomen in het WZC. Om de zorg goed te laten verlopen, is

Nadere informatie

Clientprofielen maatwerkvoorzieningen Kempengemeenten Reusel-De Mierden, Bergeijk, Bladel en Eersel 19 mei 2014

Clientprofielen maatwerkvoorzieningen Kempengemeenten Reusel-De Mierden, Bergeijk, Bladel en Eersel 19 mei 2014 Welbevinden Doel Het bevorderen van welzijn en de kwaliteit van leven, achteruitgang vertragen en mantelzorgers ontlasten door het dragelijk houden van de effecten van de aandoening van de cliënt en langer

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting In Nederland is het Cerebro Vasculair Accident (CVA= hersenbloeding of herseninfarct) de derde doodsoorzaak. Van degenen die getroffen worden door een CVA overleeft ongeveer 75%. Veel van

Nadere informatie

Zicht op mantelzorg www.zichtopmantelzorg.be

Zicht op mantelzorg www.zichtopmantelzorg.be Zicht op mantelzorg www.zichtopmantelzorg.be Lieve De Vos RevaStudy, 24 april 2015 1 1 Het begrip mantelzorg Prof. Hattinga Verschure (1972): alle zorg die genoten in een klein sociaal netwerk, aan elkaar

Nadere informatie

Dag van de dementiezorg

Dag van de dementiezorg Dag van de dementiezorg In Nederland hebben ongeveer 12.000 mensen dementie die jonger zijn dan 65 jaar. Dezelfde kenmerken als dementie op oudere leeftijd Problemen met het geheugen vaak niet op de voorgrond

Nadere informatie

Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee..

Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee.. Hoe borg je POSITIEVE GEZONDHEID? Weer een stapje verder ermee.. Congres Gezonde Zorg 3.0 14 juni 2018 Dr. Machteld Huber VISIE OP (BETAALBARE) ZORG IN DE TOEKOMST - DE KOSTEN GGZ Ziekenhuis Care Tweede

Nadere informatie

Zelfmanagement: Van model naar praktijk

Zelfmanagement: Van model naar praktijk Zelfmanagement: Van model naar praktijk Jos van Erp Psycholoog/Programmacoördinator Hart voor Mensen Nederlandse Hartstichting j.v.erp@hartstiching.nl www.hartvoormensen.nl Indeling 1. Ingrediënten 2.

Nadere informatie

Inhoud masterclass. Achtergrond. Zorgbeleid. Gevolgen voor omgeving. Gevolgen dementie in dagelijks leven. EMGO Institute - Common Mental Disorders 1

Inhoud masterclass. Achtergrond. Zorgbeleid. Gevolgen voor omgeving. Gevolgen dementie in dagelijks leven. EMGO Institute - Common Mental Disorders 1 Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en Inhoud masterclass Franka Meiland fj.meiland@vumc.nl Brabantse dementiedag 5 november 2015 Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research Onderzoekslijn

Nadere informatie

zorgen Voor een Kwetsbare, thuiswonende oudere: warmte en conflict in de relatie tussen Mantelzorgers en ouderen

zorgen Voor een Kwetsbare, thuiswonende oudere: warmte en conflict in de relatie tussen Mantelzorgers en ouderen zorgen Voor een Kwetsbare, thuiswonende oudere: warmte en conflict in de relatie tussen Mantelzorgers en ouderen Bram VERMEULEN, Nele SPRUYTTE en Anja DECLERCQ 1 In het Vlaamse lange termijnzorgbeleid

Nadere informatie

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach VZP bij beginnende dementie Myriam De Schynkel Dementiecoach Overzicht Context Wat kan je doen? Definitie VZP Timing VZP VZP in ziekenhuis: implementatie in verschillende trajecten: Diagnostiek, Cognufit,

Nadere informatie

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals

Opgroeien met ziekte en zorg. Training voor professionals Opgroeien met ziekte en zorg Training voor professionals Wat is jouw kracht? Aanleiding 2BeCool wil jonge mantelzorgers in beeld brengen en passende ondersteuning bieden. Jonge mantelzorgers vallen nauwelijks

Nadere informatie

Workshop: Aandacht voor de mantelzorger

Workshop: Aandacht voor de mantelzorger Workshop: Aandacht voor de mantelzorger Dr. Maud Graff, Radboudumc afdeling revalidatie & IQ healthcare, Senioronderzoeker & docent EDOMAH Gera Lambrechts, docent EDOMAH en praktijkhouder 1 e lijns praktijk

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2018

Training & themabijeenkomsten 2018 Training & themabijeenkomsten 2018 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 9 11 11 Trainingen en themabijeenkomsten - Het hoe en waarom Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie

Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking 1 Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking Onbestaanbaar waar. We kunnen en willen het niet geloven. Tegelijkertijd willen we helpen; maar hoe? Hoe voorkom je de impasse waarin iedereen

Nadere informatie

De economische betekenis van mantelzorg

De economische betekenis van mantelzorg De economische betekenis van mantelzorg Guus Schrijvers, opvolger van prof.dr. J.C.M. Hattinga Verschure en auteur van het boek Zorginnovatie volgens het Cappuccinomodel Beschrijving van het begrip mantelzorg

Nadere informatie

MANTELZORG BELEID 2015. Door S. Veenendaal THUISZORG COMFORT

MANTELZORG BELEID 2015. Door S. Veenendaal THUISZORG COMFORT MANTELZORG BELEID 2015 Door S. Veenendaal THUISZORG COMFORT Inhoud Wat is mantelzorg... 2 Visie op Mantelzorg... 2 De kwetsbaarheid van de mantelzorger... 2 Methode en werkwijze... 4 Mantelzorg ondersteuning

Nadere informatie

Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011

Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011 Tuut-tuut-tuut, opzij, ik ben hulpverlener en maak mij druk. Eric van der Meijden 16 september 2011 Opbouw workshop Inleiding Ervaren van stress Wat is druk/stress? Pesso therapie Ervaren van basisbehoeften

Nadere informatie

Mantelzorg in De Lozerhof

Mantelzorg in De Lozerhof Mantelzorg in De Lozerhof Zorgt u voor uw partner, of een familielid? Dan bent u Mantelzorger! Zorgen doe je met en voor elkaar www.saffierderesidentie.nl 2 Inleiding Mantelzorger zijn, is niet iets waar

Nadere informatie

BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN?

BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN? BURN-OUT: WAAR LEG JIJ STENEN IN DE KOLKENDE STROOM VAN GEVOELENS EN GEDACHTEN? INHOUDSTAFEL Zelfzorg wat doen we al? Draagkracht Burn-out Zelfzorg wat kan je eventueel nog doen? 2 ZELFZORG WAT DOEN WE

Nadere informatie

Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot.

Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot. Of je hart nu breekt of scheurt, kapot is kapot. Rouw van naastbestaanden van personen met dementie Gerke VERTHRIEST Een pluim voor jou, mantelzorger! We staan stil bij: - Rouwen als iemand nog niet dood

Nadere informatie

Cliëntoverleg binnen de thuiszorg

Cliëntoverleg binnen de thuiszorg = een overleg waarbij alle hulpverleners worden samengebracht die op een bepaald moment betrokken zijn bij een bepaalde zorgsituatie. * alle professionele hulpverleners (HA, TVP, GBH, PD, Kine, DVC,.)

Nadere informatie

Er valt niet nieuws te vertellen, maar er moet nog van alles gebeuren

Er valt niet nieuws te vertellen, maar er moet nog van alles gebeuren Er valt niet nieuws te vertellen, maar er moet nog van alles gebeuren Flores D Arcais, 1994 Myriam Bergmans, 2019 Eerst een opwarmertje https://www.youtube.com/watch?v=xq8vafz 2DQU De start in 1992..toen

Nadere informatie

9 De Zorg voor mantelzorgers

9 De Zorg voor mantelzorgers Inhoudsopgave 9 De Zorg voor mantelzorgers...9-2 9.1 Literatuurstudie...9-2 9.1.1 Inleiding...9-2 9.1.2 De impact van dementie op de fysieke, mentale en soci-economische status van de verzorgende familieleden...9-2

Nadere informatie

Positionering dienstverlening. uitdaging. Preventief: focus op groei. probleem. klachten. huisarts. psycholoog. Curatief: focus op genezen

Positionering dienstverlening. uitdaging. Preventief: focus op groei. probleem. klachten. huisarts. psycholoog. Curatief: focus op genezen Positionering dienstverlening uitdaging Preventief: focus op groei probleem klachten huisarts psycholoog Curatief: focus op genezen Ik wil iets in mijn leven veranderen en ik zoek daar ondersteuning in,

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

Ruim baan voor informele zorg

Ruim baan voor informele zorg Ruim baan voor informele zorg Henk Nies Vilans, Kenniscentrum Langdurende Zorg, Utrecht - Zonnehuis Leerstoel Organisatie en beleid van zorg Vrije Universiteit Amsterdam 17 e Regionale Zorgconferentie

Nadere informatie

Groepsverslag Stress Reductie Effect Meting na HeartMath coachtraject maart 2016

Groepsverslag Stress Reductie Effect Meting na HeartMath coachtraject maart 2016 Onderzoeksbureau Groepsverslag Stress Reductie Effect Meting na HeartMath coachtraject maart 2016 In opdracht van HeartMath Benelux Periode november 2012 tot en met maart 2016 De stress-rem (Stress Reductie

Nadere informatie

Voorlichting, advies en instructie Niveau 3

Voorlichting, advies en instructie Niveau 3 Antwoorden stellingen Voorlichting, advies en instructie Niveau 3 NU ZORG Editie 2014 Pagina 1 Hoofdstuk 1. Preventief werken 1. Preventie is: gezondheidsproblemen voorkomen en gezond gedrag stimuleren.

Nadere informatie

De mantelzorg DER LIEFDE

De mantelzorg DER LIEFDE De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers

Nadere informatie

opgesteld die in de volgende hoofdstukken worden beantwoord.

opgesteld die in de volgende hoofdstukken worden beantwoord. SAMENVATTING Introductie In dit proefschrift wordt volhoudtijd van mantelzorgers geïntroduceerd als een nieuw concept in de zorg voor mensen met dementie. De introductie in Hoofdstuk 1 wordt gestart met

Nadere informatie

Psychosociale problematiek en zelfmanagement gedoe..? DOE HET ZELF patiënt!

Psychosociale problematiek en zelfmanagement gedoe..? DOE HET ZELF patiënt! Psychosociale problematiek en zelfmanagement gedoe..? DOE HET ZELF patiënt! 13-02-2018 Ede de Reehorst Dr. Noëlle Kamminga GZ-psycholoog & PhD neurologie Zorg voor chronisch zieken Wat is jouw Rol? Prevalentie

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

Jonge mensen met dementie. Elly Prins Anja Peters

Jonge mensen met dementie. Elly Prins Anja Peters Jonge mensen met dementie Elly Prins Anja Peters Even voorstellen: Karin - heeft Alzheimer dementie op jonge leeftijd Annieke dochter van Karin Elly Prins GZ-psycholoog Anja Peters verpleegkundige Locatie

Nadere informatie

Training & themabijeenkomsten 2017

Training & themabijeenkomsten 2017 Training & themabijeenkomsten 2017 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 10 11 Trainingen en themabijeenkomsten voor uw ontwikkeling Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers

Nadere informatie