Mantelzorgers wie zijn ze en wat doen ze? 19 Waarom mantelzorgers ondersteunen? 21 Een tekort in het aanbod 22

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord 9 Dankwoord 11 Korte samenvatting 13 Een brief aan u 15 Leeswijzer 17 Inleiding 19 Mantelzorgers wie zijn ze en wat doen ze? 19 Waarom mantelzorgers ondersteunen? 21 Een tekort in het aanbod 22 Deel 1 Het programma 25 Achtergrond 26 Doelen 27 Doelgroep 28 Kernprincipes Continue inbreng van deelnemers Verschillende acties in elke bijeenkomst Waarderend en positief In groep en individueel Voldoende lang en frequent 37 Kosten & baten 39 Belangrijke organisaties en betrokken personen 40 5

2 Deel 2 De verschillende fases 43 DE VOORBEREIDING De organisatie De coach en begeleider De groepssamenstelling Barrières: opvang en vervoer Proefbijeenkomst 52 EEN PERSOONLIJKE KENNISMAKING Doelen Duur Locatie Leidraad voor een eerste kennismakingsgesprek 55 GROEPSBIJEENKOMSTEN Doelen Aantal bijeenkomsten Duur Wanneer Locatie De inhoud Een goede sfeer Afwezigheden Terugkom-bijeenkomsten 69 INDIVIDUELE BIJEENKOMSTEN Doelen Aantal bijeenkomsten Duur Waarderend werken 71 6

3 EVALUEREN Een groepsbijeenkomst evalueren Individuele bijeenkomsten evalueren Algemene evaluatie 73 Deel 3 Mantelzorgers coachen 77 Basisfi losofi e 79 Coachen in groep Positief starten Positief afsluiten Veelpraten en dominante personen Tips uitwisselen 83 Individuele coaching De schaalvraag Wensen en doelen Acties formuleren Moeilijke momenten in het vooruitzicht Je gesprek afronden 91 Communicatietips voor elk moment Complimenten geven Eerdere successen gebruiken Vermijd waarom-vragen Samenvatten Observeer de situatie, jezelf, de andere, Op zoek naar steun van anderen De vraag van volhouden Op zoek naar het voordeel 95 7

4 Deel 4 Inspiratie voor de bijeenkomsten 97 Leidraden voor de coach De eerste bijeenkomst De tweede bijeenkomst: thema s bepalen De laatste bijeenkomst Een terugkom-bijeenkomst 106 Teksten en oefeningen voor mantelzorgers Denkstijlen Stressbatterijen Mijn doelen Slapen Sociaal netwerk Vraagverlegenheid Een leuk en positief tussendoortje Geef je groepsleden een compliment Eindejaarsoverzicht Wat is er anders - herval 128 Positieve experimenten voor thuis Dankbaarheidsdagboek Zoek een positieve herinnering Lichtpuntjes 134 Deel 5 Wat hebben we geleerd? 137 Bronnen 139 8

5 Voorwoord De kracht van mantelzorgers Goede zorg maakt deel uit van het dagelijkse sociale leven van mensen. Deze zorg krijgt mee vorm door de inzet van vele mantelzorgers. Een grote verscheidenheid aan mensen draagt vanuit zijn eigen motieven en met een verschillende intensiteit zorg voor een grote verscheidenheid aan personen met een zorgvraag. Ze maken het mogelijk dat de zorgbehoevende op een kwalitatieve wijze in zijn eigen leefomgeving langer kan blijven wonen. Voor veel mantelzorgers brengt het verlenen van mantelzorg mooie en verrijkende ervaringen mee. De overgrote meerderheid van de mantelzorgers ervaart zorg verlenen als zinvol en zou in eenzelfde situatie opnieuw mantelzorg geve n. Maar mantelzorg kan ook een belasting betekenen en gevolgen hebben op de eigen kwaliteit van leven. Het is dan ook essentieel de draagkracht en draaglast van de mantelzorger in balans te kunnen houden. Met ons Vlaams mantelzorgplan, Nabije zorg in een warm Vlaanderen, zetten we in op de erkenning en goede ondersteuning van mantelzorg, een enorm maatschappelijk kapitaal dat Vlaanderen rijk is. Gerichte ondersteuning via lotgenotencontact en psycho-educatie zijn in het mantelzorgplan opgenomen als hefbomen voor een betere ondersteuning van mantelzorgers. Steun van mensen die hetzelfde meemaken en elkaar daarom gemakkelijker begrijpen, ervaringen en tips uitwisselen, het leren omgaan met problemen, kracht putten uit elkaars verhalen, correcte informatie verwerven, de rol als informele zorgverstrekker kunnen opnemen, de aandacht voor zelfzorg als mantelzorger, het is een greep uit de meerwaarde die verwoord wordt door mantelzorgers die reeds een ondersteuningsprogramma volgden. Het praktijkboek illustreert de geformuleerde visie en doelstellingen van ons mantelzorgplan. Het boek biedt een wetenschappelijk gefundeerde leidraad aan praktijkwerkers om vanuit de kracht van de mantelzorgers zelf, de nodige ondersteuning aan mantelzorgers te bieden. VONK3 ondersteunt met dit boek vermaatschappelijking van zorg en zorgt voor het versterken van de verbinding tussen mantelzorgers en professionals. We hopen dat vele organisaties zich door dit boek laten inspireren en een goede ondersteuning van mantelzorgers, ook de meest kwetsbare, in ieders bereik komt. Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin MANTELKRACHT / VOORWOORD 9