Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Transcriptie

1 1

2 Seksueel misbruik bij mensen met een verstandelijke beperking Onbestaanbaar waar. We kunnen en willen het niet geloven. Tegelijkertijd willen we helpen; maar hoe? Hoe voorkom je de impasse waarin iedereen afwacht. 2

3 Wat gaan we doen? Seksueel misbruik en mensen met een beperking: de feiten op een rij. Waarom deze interventie? Psychologische eerste hulp. Eerste hulp voor mensen met een beperking: een brede aanpak. De interventie in grote lijnen: Voor cliënten zelf, ouders en verwanten en het begeleidend team. 3

4 De feiten op een rij (1): Internationaal onderzoek laat zien dat mensen met een verstandelijke beperking 3 tot 5 keer vaker slachtoffer zijn van seksueel misbruik dan anderen. (2009,Fitzsimons) Recent Nederlands onderzoek laat zien dat 61% van de vrouwen met een verstandelijke beperking rapporteren seksueel misbruik te hebben meegemaakt. ( 2011:Van Berlo e.a.) Mensen die in een instelling wonen lopen het grootste risico. (Sobsey & Do e.a.) Kinderen met een lichte verstandelijke beperking die opgenomen zijn in een instelling lopen in Nederland 9 keer meer risico op seksueel misbruik dan hun peers die thuis wonen. ( Samson 2012) 4

5 De feiten op een rij (2): Misbruik duurt bij mensen met een beperking vaak langer dan bij anderen. (De Belie e.a.) Er is meer revicimizatie. (Cassen Palesh en Aggarwal) Misbruik wordt minder ontdekt, Signalen vaak ontkend en geweten aan de beperking. Onduidelijke signalen worden gezien als gedragsproblemen. Juridische bewijzen van misbruik, vervolging en veroordeling van plegers is moeilijk vanwege communicatieproblemen. 5

6 Na een onthulling is er een gat Wachten op de politie Niet praten Iedereen is alleen en voelt zich alleen Isolement! 6

7 7

8 SOS Snelle Opvang bij Seksueel misbruik van mensen met een verstandelijke beperking: Een interventie programma voor alle betrokkenen. 8

9 Hoe het begon: 9

10 San Diego Conference

11 Psychologische eerste hulp Evidence informed interventie om mensen te helpen na schokkende gebeurtenissen. Het is bedoeld om de eerste acute stress omlaag te brengen. Én om korte en lange termijn coping en adaptatie te bevorderen en ondersteunen. Gebaseerd op research op het gebied van risico en veerkracht na trauma. 11

12 Kernpunten : Contact maken, isolement doorbreken. Veiligheid & comfort. Stabiliseren. Praktische hulp. Sociale steun van anderen mobiliseren. Psychoeducatie geven. 12

13 Het handboek SOS Zowel na eenmalig als langer durend misbruik. Er is een onderscheid tussen de verschillende functioneringsniveaus van de slachtoffers ( IQ 0-34, en 50-85). Het is gemakkelijk aan te passen aan het sociale en emotionele ontwikkelingsniveau. Voor cliënten van alle leeftijden. Het is geen behandeling maar ondersteuning en begeleiding. 13

14 Waarom een eerste hulp programma voor deze doelgroep? Vroegtijdige hulp helpt latere trauma s voorkomen. Sinds 2013 zijn we als beroepskrachten gehouden aan de meldcode. Vermoedens moeten worden gemeld maar wat dan? Het zoeken naar een balans tussen goede ondersteuning en een optimaal politieonderzoek is niet eenvoudig. Familie en significante anderen dienen te worden betrokken. 14

15 Mensen met een verstandelijke beperking en het verwerken van stress (1) Mensen hebben vaker dan mensen zonder beperking last van psychische stoornissen. Er is minder integratief vermogen. Het is moeilijker met stress om te gaan. Mensen hebben als gevolg van de beperking minder en minder complexe coping mechanismen. Dat geldt voor gewone stress maar zeker ook voor stress naar aanleiding van traumatische ervaringen. 15

16 Mensen met een beperking en het verwerken van stress (2) Er is een grotere afhankelijkheid We hebben andere communicatiemiddelen nodig dan alleen praten Er is vaak sprake van hechtingsproblemen en vermijding Mensen met een beperking hierdoor vatbaar voor dissociatie 16

17 Een brede aanpak is noodzakelijk Samenwerken met alle betrokkenen is noodzakelijk om splitting te voorkomen: Individuele ondersteuning Samenwerking met de politie Ondersteunen van ouders/ verzorgers Ondersteunen van de betrokken professionele verzorgers 17

18 Hoe lager het niveau van functioneren hoe belangrijker de ondersteuning van de omgeving is Mensen met een verstandelijke beperking zijn op vele manieren afhankelijk. Ouders van mensen met een beperking zijn op vele manieren machteloos. Het verwerken van misbruik van mensen met een verstandelijke beperking is in hoge mate afhankelijk van de verwerking van significante anderen. 18

19 19

20 SOS programma: opbouw Zo snel mogelijk na de onthulling een aparte sessie met de cliënt, ouders en team. Na een week een aparte sessie met cliënt, ouders en team. Na 3 weken: een gezamenlijke sessie. Na 2 maanden: een update en evaluatie met alle betrokkenen individueel. 20

21 Inhoud van het programma Veiligheid creëren. Structureren en op een rij krijgen wat er is gebeurd. Trauma gerelateerde thema s zoals: veiligheid, zorgen, pijn, angst, agressie, ontspanning en perspectief. (Kuban & Steele) Trauma psycho educatie. Ondersteunen van het omgaan met stress. Voorkomen en vroeg herkenning van trauma. 21

22 Cliënten 22

23 Ouders/verwanten 23

24 Ouders/verwanten 24

25 Team van professionals 25

26 Gezamenlijke sessie: samen staan we sterk! 26

27 Hoe verder: Wat als het niet klaar is? Doorverwijzen en verdere hulp is soms aan de orde voor alle betrokkenen 27

28 Tenslotte Dank voor de aandacht! Contactinfo: 28