Disclosure belangen spreker

Transcriptie

1 Disclosure belangen Jos van Erp Geen belangenverstrengeling d.m.v. Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere vergoeding Aandeelhouder Of anders Disclosure belangen spreker

2 Bewegen én berusten: Stressmanagement in beweging 1. Acute stress 2. Chronische psychologische stress 3. Stress gedurende het aanpassingsproces 4. Claudicatio: Strijd én berusting 5. Begeleiding bij het omgaan met draaglast en draagkracht 6. Probleem- en doelgerichte benadering Jos van Erp

3 Acute stress

4 Het stressmechanisme is een overlevingsmechanisme dat reageert op bedreiging

5 Fysiologische stressrespons Hartslag gaat omhoog Extra bloed naar de spieren Snellere ademhaling Extra zuurstof naar de hersenen Vernauwing bloedvaten in de huid Bloed stolt eerder Er komt extra glucose vrij Er komen endorfines vrij Fysiologisch mechanisme aangestuurd door centraal zenuwstelsel en stresshormonen

6 Fysiologische stressrespons mobiliseert het lichaam voor het ondernemen van actie

7 De gemobiliseerde energie wordt ingezet voor de uitvoer van automatische gedragspatronen

8 Acute stressreactie: De spanning neemt af na het verdwijnen van de bedreiging

9 Chronische, psychologische, stress

10 Dieren kennen geen langdurige psychologische stress

11 Een chronische stressrespons bij mensen door psychologische factoren

12 Bij chronische stress is er sprake van langdurige geestelijke en lichamelijke spanning

13 Chronische stress draagt bij aan het ontstaan van HVZ

14 Dagelijkse confrontatie met de aandoening Beperkingen in het dagelijks leven (pijn, vermoeidheid) Soms onbegrip vanuit de omgeving (familie, vrienden, werk) Confrontatie met blijvende beperkingen Een gevecht om weer helemaal de oude te worden Een opeenstapeling van ingrijpende gebeurtenissen Een gevoel van controleverlies Problemen met aanpassingen in het dagelijks leven Dreiging van incidenten; ischemie, aneurysma, amputatie Een HVZ kan een aanleiding zijn voor het ontstaan van chronische stress

15 Twee routes naar chronische stress: 1. fysiologisch stressmechanisme en 2. gedrag

16 Stress gedurende het aanpassingsproces

17 Het aanpassingsproces: groei in verschillende fases

18 1. Herstelfase

19 Taken Medische therapie Revalidatie Aanpassen leefstijl Nieuwe lichamelijke grenzen Doelen Lichamelijk zelfbehoud Weer De oude worden Bestrijden lichamelijke gevolgen Streven naar veiligheid Problemen Aanpassingsproblemen m.b.t. leefstijl en zelfmanagement Frustratie door streven naar onhaalbare doelen

20 2. Verwerkingsfase

21 Taken Confrontatie met blijvende gevolgen Opgeven hoop op volledig herstel Emotionele verwerking Bestrijden lichamelijke terugval Doelen Psychisch zelfbehoud Leren kennen van grenzen en beperkingen Zoeken naar (h)erkenning Dagelijks leven vormgeven door rekening te houden met beperkingen Vormgeven zelfmanagement Problemen Acceptatieproblematiek Gebrek aan vaardigheden m.b.t. zelfmanagement

22 3. Aanpassingsfase

23 Taken Herwaarderen / bijstellen van levensgebieden en persoonlijke doelen Openstaan voor waardevolle momenten en ervaringen Lichamelijke terugval voorkomen Doelen Vinden van nieuwe mogelijkheden, ondanks de beperkingen Dagelijks leven vormgeven met oog op de mogelijkheden Problemen Naar verhouding teveel aandacht voor beperkingen en te weinig voor mogelijkheden Openstaan voor waardevolle momenten en ervaringen lukt niet door problemen met ontspanning

24 Tijd Diagnose/Incident Start revalidatie Einde revalidatie Zorgfase Acute fase Revalidatie fase Chronische fase Focus Disease management Bestrijden (gevolgen) aandoening Probleemgerichte coping Disability management Omgaan met beperkingen Emotiegerichte coping Psychologische aanpassingsfase Herstel Energie en aandacht gericht op het gevecht tegen de lichamelijke gevolgen van de aandoening Verwerking Confrontatie met- en acceptatie van blijvende beperkingen Aanpassing Inpassen van beperkingen in het dagelijks leven. Zoeken naar mogelijkheden Samenvatting aanpassingsfasen

25 Claudicatio: Strijd én berusting

26 Strijd tegen terugval Regelmatig trainen en rekening houden met leefstijl Gevecht tegen pijn en vermoeidheid Berusting in definitieve beperkingen Het wordt nooit meer helemaal beter Erkennen dat bepaalde activiteiten niet meer mogelijk zijn Claudicatio: Strijd (tegen terugval) én Berusting (in definitieve gevolgen)

27 Strijd Actieve, strijdbare houding Gericht op overwinnen van een (externe) vijand Gericht op het aanpassen van omstandigheden aan doelen en overtuigingen Overwinnen van beperkingen Waar een wil is, is een weg Berusting Passieve, reflecterende houding Gericht op erkennen van blijvende beperkingen/ veranderingen Gericht op het aanpassen van doelen en overtuigingen aan veranderde omstandigheden Stilstaan bij beperkingen Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan Strijd en berusting: Aan elkaar tegengestelde houdingen

28 Bewustzijn vernauwende strijd Slechts oog voor de strijd tegen beperkingen Frustratie door een gevecht tegen de bierkaai Spanning, irritatie Bewustzijn vernauwende berusting Slechts oog voor beperkingen Apathie door een gebrek aan toekomstperspectief Passiviteit, somberheid Bewustzijnsvernauwing door het toepassen van een éénzijdige strategie

29 Begeleiding bij omgaan met draaglast en draagkracht

30 3. Vergroten draagkracht 1. Bestrijden draaglast 2. (H)erkennen blijvende draaglast

31 Afstemmen op: Persoonlijke achtergrond Aanpassingsfase Problemen en doelen Begeleiding: Afstemmen op beleving. Eerst contact, dan richting

32 Bestrijden draaglast (Herstel) Lichamelijk zelfbehoud Probleemgericht Strijd Standhouden Begeleiding Ondersteunen lichamelijk zelfbehoud Voorlichting leefstijl Lichamelijke training en revalidatie (H)erkennen blijvende draaglast (Verwerking) Psychisch zelfbehoud Emotiegericht Reflectie Jezelf opnieuw uitvinden Begeleiding Stilstaan bij blijvende beperkingen, luisteren Psycho-educatie verwerking Ontspanningsinstructie, mindfulness, cognitieve gedragstherapie Vergroten draagkracht (Aanpassing) Nieuwe perspectieven Doelgericht / Oplossingsgericht Nieuw evenwicht Opnieuw om je heen kijken Begeleiding Aandacht sturen naar waardevolle momenten Integreren van training én nieuwe doelen in dagelijks leven

33 Voortdurende strijd vergroot de draaglast

34 Aandacht voor waardevolle momenten vergroot de draagkracht

35 Probleem en doelgerichte benadering

36 Diagnose / incident Start revalidatie Einde revalidatie Tijd Acute zorg Revalidatie Disease management 1. Herstelfase Chronische zorg Disability management 2. Verwerkingsfase 3. Aanpassingsfase Bestrijden van problemen Zoeken naar nieuwe mogelijkheden Verhouding probleem- en doelgericht veranderd tijdens het aanpassingsproces

37 Probleemgericht (Draaglast) Gericht op oorzaak Verleden Wat is moeilijk? Waar wil ik vanaf? Focus op wat niet werkt (klacht) Het probleem is er altijd De zorgverlener is de expert over de situatie De zorgverlener stelt de doelen De zorgverlener lost de problemen op Ziekte staat centraal Doelgericht (Draagkracht) Gericht op doel Toekomst Wat is mogelijk? Waar wil ik naartoe? Focus op wat werkt (kracht) Het probleem is er niet altijd Patient is expert over eigen leven en ervaringen Patient stelt doelen De zorgverlener is coach De persoon staat centraal Probleem versus doelgericht

38 Bezoeker: Heeft geen probleem. Is gestuurd Reactie: Complimenten met het ondernemen van actie t.b.v. degene die hem gestuurd heeft Klager: Heeft een probleem. Oorzaken liggen buiten hem. Hij is zelf geen onderdeel van het probleem. Reactie: Probleemgericht. Hoe heeft hij het ondanks alles tot nu toe volgehouden? Hoe zorgt hij ervoor dat hij het vol blijft houden. Klant: Heeft een probleem. Is daar zelf onderdeel van. Zoekt naar mogelijkheden, naar doelen waarop hij zich kan richten Reactie: Doelgericht. Zoeken naar uitzonderingen: wanneer gaat het beter? Zoeken naar doelen: Wat zou hij willen binnen de mogelijkheden/beperkingen

39

40

41 Geef mij kalmte om te aanvaarden Wat ik niet kan veranderen Moed om te veranderen wat ik kan veranderen En wijsheid om tussen deze twee Onderscheid te maken