Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland

Transcriptie

1 Stand van zaken Ontmoetingscentra anno 2012 Franka Meiland Research Programme > Common Mental Disorders Afd. Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde / Psychiatrie, VUmc Zorg en ondersteuning bij dementie Prof. dr. Rose-Marie Dröes

2 Inhoud lezing Aanleiding Visie Ontmoetingscentra Ondersteuningsprogramma Onderzoek en resultaten Verspreiding Ontmoetingscentra Varianten

3 Achtergrond 80+ jaar: 15-20% 90+ jaar: 40-45% jonge (<65) mensen met dementie in NL Enorme toename tussen nu en 2050: Nederland: van naar Europa: van 10 naar 18,6 miljoen Wereldwijd: van 35.6 to 115 miljoen 70% woont thuis 30% in verpleeg-/verzorgingshuis (Gezondheidsraad Nederland 2002; Wancata et al, 2003; Ferri et al, (2005); Wereld Alzheimer rapport, 2010

4 Zorgbeleid Gezondheidszorgbeleid is erop gericht om mensen met dementie zolang mogelijk thuis te laten wonen Dit is alleen haalbaar als er thuis voldoende en adequate zorg en ondersteuning geboden wordt aan mensen met dementie en hun mantelzorgers

5 Gevolgen dementie in dagelijks leven Problemen met boodschappen doen omgaan met geld gebruik maken van openbaar vervoer koken sociaal contact zelfvertrouwen en welbevinden problemen oriëntatie communicatie huishoudelijke activiteiten zelfzorg..

6 Gevolgen voor omgeving Landelijk Dementie Programma 14 probleemvelden zoals: Omgaan met gedragsveranderingen Gevaarlijke situaties Miscommunicatie met hulpverleners Weerstand tegen opname

7 Aanleiding Ontmoetingscentra veel ondersteuning mogelijk, maar in uren altijd beperkt aanbod erg versnipperd, waardoor veel verschillende instanties en zorgverleners kost familie veel tijd, geld, energie en emotie om alles thuis te organiseren specifieke ondersteuning/begeleiding voor thuiswonende mensen met dementie nodig ondersteuning mantelzorg noodzakelijk - casemanagement / zorgcoördinatie - emotionele, sociale en praktische steun en respijtzorg

8 Film ontmoetingscentra

9

10 Visie en model Ontmoetingscentra Geïntegreerde ondersteuning informatie samenwerking zorg- en welzijnsorganisaties laagdrempelige locatie klein team van professionals emotionele steun uitbreiding sociaal netwerk respijtzorg praktische steun casemanagement

11 Ontmoetingscentra Persoon met dementie dagsociëteit (3dgn/week) (re)creatieve activiteiten belevingsgerichte activiteiten psychomotorische groepstherapie Voor beiden spreekuur centrumoverleg sociale activiteiten casemanagement Mantelzorger informatie bijeenkomsten gespreksgroep respijtzorg zorgcoördinatie EMGO Institute for Health and Care research VU medisch centrum Amsterdam

12 Theoretisch model Het adaptatie-coping model Begeleiding voor mensen met dementie en hun mantelzorgers bij het omgaan met en aanpassen aan de gevolgen van dementie en de problemen die zij daarbij kunnen ondervinden

13 Voorbeelden van problemen Praktische aanpassing aan beperkingen 1 Omgaan met de eigen invaliditeit/beperkingen 2. Ontwikkelen adequate zorgrelatie met personeel Emotionele aanpassing 3. Handhaven van een emotioneel evenwicht 4. Behoud van een positief zelfbeeld 5. Omgaan met de onzekere toekomst Sociale aanpassing 6. Omgaan met de nieuwe omgeving 7. Ontwikkelen en onderhouden sociale relaties Adaptieve taken bij dementie (Dröes, 1991), ontleend aan algemene adaptieve taken bij chronische ziekten en crises (Moos & Tsu, 1977)

14 Wijze van omgaan met dementie Individueel bepaald en afhankelijk van persoonlijkheid, levensgeschiedenis, omgaan met stress (ernst van) beperkingen en lichamelijk conditie sociale en materiële omstandigheden

15 Hoe gaat het? Moeite met aanpassing Zorgstrategieën persoon met dementie (re)activering (re)socialisatie bevorderen affectief functioneren Ondersteuningsstrategieën voor mantelzorger informatie praktische steun emotionele steun vergroten sociaal netwerk activiteitenplan ondersteuningsplan

16 Kenmerken Ontmoetingscentra Anders dan reguliere dagbehandeling in verpleeghuis: Op elkaar afgestemde brede ondersteuning voor persoon met dementie en verzorger Op de grens van zorg en welzijn Laagdrempelige locatie: buurt- en ouderencentra Sociale integratie met andere buurtbewoners Casemanagement door klein professioneel team Ontmoetingscentra-opzet bevordert tijdig vragen om, en accepteren van, hulp

17 Ontwikkeling en Onderzoek VUmc Ontwikkeling Effectonderzoek Implementatieonderzoek VU medisch centrum Amsterdam

18 Effectiviteit van ontmoetingscentra Ontmoetingscentra versus reguliere dagbehandeling personen met dementie minder gedrags- en stemmingsproblemen minder inactiviteit en niet-sociaal gedrag minder depressief gedrag, meer zelfwaardering tendens tot uitstel van verpleeghuisopname na 7mnd 4% van OC en 30% van dagbehandeling opgenomen mantelzorgers meer gevoel van competentie minder belastinggevoel

19 Tevredenheid van deelnemers Na 7 maanden deelname: Mensen met dementie (n=104) zeer tevreden 39% tevreden 59% ontevreden 2% Mantelzorgers (n=97) Ervaren belasting zeer tevreden 46% - veel minder 46% tevreden 52% - enigszins minder 42% ontevreden 2% - geen verschil 12% 67% ervaart veel steun in contacten met andere mantelzorgers

20 Product implementatieonderzoek

21 Kraka-e-Sewa Amsterdam Zuidoost

22 De Houtduif - Alkmaar

23 Hoefblad - Alkmaar

24 Marconihove - Schiedam

25 Varianten Kenmerk OC LPD- plus MO Dagsociëteit 3 dagen Meer dan 3 dagen Ernst dementie Licht-matig ernstig Licht - ernstig Doelgroep Mensen met dementie en mantelzorgers > allochtone groepen > jonger met dementie Centrumoverleg Ja Ja Spreekuur Ja Ja Gespreksgroep Ja Ja Informatieve bijeenkomsten Ja Ja Casemanagement Ja Ja Mensen met en zonder mantelzorger alleenstaanden Samenwerking zorg/welzijn Reguliere organisaties Reguliere organisaties Locatie Buurt-of ouderen-centrum / welzijnsinstelling Laagdrempelige locatie aansluitend bij de doelgroep

26 Ontmoetingscentra in Nederland N=87, 25 i.o okt 2012 ARUBA (1) PARAMARIBO (1) Italië 55

27 Helpdesk Ontmoetingscentra VUmc Tel Linkedin groep Landelijke werkgroep Informatie Landelijke website Nieuwsbrief Begeleiding bij opzetten nieuwe Ontmoetingscentra Scholing personeel Verspreiding producten

28 Relevante websites Dank voor uw aandacht! Correspondentie