Academia Press Uitgangspunten Mantelzorg als individueel traject
|
|
- Stefanie de Croon
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 3. Uitgangspunten 3.1. Mantelzorg als individueel traject The most consistent and enduring finding in the caregiving literature from the earliest till the most current research is the heterogeneity among caregivers, caregiving families, and the stressors and outcomes they experience. (Zarit, 2007, p. XIV) De wijze waarop mantelzorgers de zorgsituatie beleven, is sterk individueel verschillend. Wat bij de ene mantelzorger aanleiding geeft tot overbelasting, hoeft voor een andere persoon geen probleem op te leveren. Tegelijkertijd ervaren veel mantelzorgers ook positieve aspecten aan de zorg, hetgeen hen motiveert om door te zetten, ook wanneer de zorg (te) zwaar is. Naast het feit dat mantelzorgsituaties sterk individueel verschillend zijn, kennen deze een dynamisch verloop, mede afhankelijk van veranderingen in de zorgnood van de oudere. Naargelang de fase waarin de mantelzorger zich bevindt, kunnen de beleving en de verwachtingen naar hulpverlening toe, verschillend zijn (Carpentier & Ducharme, 2003). De beleving van mantelzorgers wordt vaak bestudeerd vanuit een stress-theoretisch perspectief. Gemeenschappelijk aan de sociale stresstheorieën is dat de zorgnood van een naaste hierin als een stressvolle gebeurtenis wordt beschouwd die uitdagingen stelt aan de mantelzorger. Verschillen in de wijze waarop mantelzorgers hierop reageren, worden toegeschreven aan een reeks factoren die variëren naargelang het conceptuele model en die vaak procesmatig met elkaar verbonden zijn (Pearlin et al.,1990; Yates et al., 1999). Figuur 3 geeft op een vereenvoudigde wijze weer welke elementen meespelen in de beleving van mantelzorg. Deze verschillende elementen zijn opgenomen als rubrieken in het instrument Zicht op mantelzorg. 20 Zicht op mantelzorg
2 Figuur 3: Determinanten van de zorgbeleving Stressoren Modererende factoren Uitkomst Aard van de zorgnoden van de oudere Takenpakket en intensiteit mantelzorg Copingstrategieën Sociale steun Kwaliteit relatie met de oudere Materiële hulpbronnen Gevoel van belasting Fysieke en psychische gezondheidsproblemen Positieve zorgervaringen De beleving van de zorg en de impact op het eigen leven van de mantelzorger hangt ten eerste samen met de omvang van stressoren, ook wel de draaglast genoemd. Zowel de hoeveelheid en de aard van de zorg die mensen opnemen en de aard van de zorgnoden van de oudere vallen hieronder. Het feit dat een persoon met wie men een dichte band heeft, ziek is of achteruitgaat, is op zich een bron van verdriet en verliesgevoelens. Hoe meer zorgtaken mensen opnemen, hoe hoger de kans dat zij zich overbelast gaan voelen. Bepaalde ziektebeelden zoals dementie leiden tevens tot een hogere ervaren belasting vanwege de cognitieve beperkingen of gedragsveranderingen die optreden (De Lepeleire et al., 2007). Omgekeerd zijn er ook verschillende factoren die de negatieve impact van de zorgverlening kunnen verzachten en een positieve zorgervaring in de hand werken. Deze modererende factoren worden ook wel aspecten van draagkracht genoemd. Wanneer deze factoren afwezig zijn of een negatieve invulling hebben, kunnen ze echter een extra belasting vormen. De copingstijl van de mantelzorger of de manier waarop iemand betekenis geeft aan de situatie en omgaat met problemen komt naar voor als een zeer belangrijk aspect. Duijnstee (1992) identificeert in haar onderzoek naar de belasting van familieleden van ouderen met dementie drie vormen van coping, nl. hantering, motivatie en acceptatie. Hantering is een actieve aanpassingsvorm van de mantelzorger aan de situatie, met als gevolg dat men problemen weet af te houden of ze weet te reduceren. Mantelzorgers krijgen te maken met heel wat praktische proble- 3. Uitgangspunten 21
3 men. Door effectief in te grijpen op deze problemen kan de zorgbelasting worden verminderd. Hantering hangt vaak samen met het bezitten van de juiste kennis en het kunnen toepassen van noodzakelijke vaardigheden in de zorg. Acceptatie omvat al datgene waardoor mantelzorgers ongunstige omstandigheden aanvaarden. Mantelzorgers die de situatie aanvaarden, schikken zich in de situatie en de eisen die door de situatie aan hen gesteld worden. Samen met de oudere activiteiten ondernemen bevordert vaak de acceptatie, evenals het toekomen tot zelfzorg. Motivatie verwijst naar persoonlijke beweegredenen die de draagkracht van de mantelzorger versterken. Motivatie kan als een drijfveer werken om de zorg vol te houden. De motivatie kan het gevolg zijn van wederkerigheid in de relatie (het gevoel dat de oudere de zorg verdiend heeft), of van voordelen die men ziet in het verlenen van zorg (zingeving of waardering krijgen). Ook de ervaring dat er overeenstemming is tussen de behoefte die men heeft aan (professionele) ondersteuning en de daadwerkelijke hulp die men krijgt, blijkt motiverend te werken (van Uden, 2004). Dan ben ik ook content. Zo van ik heb mijn plicht weer gedaan vandaag, ze zijn weeral content. En ge leeft daarop, ge gaat daarop voort. (buurvrouw) Als er sprake is van een adequate hantering, een grote acceptatie en een sterke motivatie, zal dit de belasting die de mantelzorger ervaart, verminderen. De samenhang tussen deze factoren kan echter complex zijn. Zo zijn bijv. mantelzorgers die een sterke en liefdevolle band hebben met de oudere, vaak zeer gemotiveerd. Tegelijkertijd kan die goede relatie het erg moeilijk maken om afstand te nemen van de zorgsituatie en de ziekte of aandoening in zijn volle omvang te accepteren (van Uden, 2004; Graff et al., 2010). De mate van ervaren sociale steun is tevens een belangrijke factor. Mensen die kunnen terugvallen op de emotionele en praktische steun van familie, vrienden of andere mantelzorgers kunnen de zorg doorgaans beter aan. Het leven van de mantelzorger draait echter vaak helemaal rond de zorgbehoevende, waardoor minder tijd overblijft voor het eigen gezin of vrienden. De familie / het gezin van de mantelzorger kunnen zich tekort gedaan voelen omdat ze te weinig aandacht krijgen, ze te weinig samen kunnen doen of omdat ze van mening verschillen rond de zorg. Activiteiten buitenshuis kunnen een stuk minder vanzelfsprekend worden en relaties met vrienden kunnen spaak lopen op de zorgsituatie (Buijssen & Adriaansen, 2005; Opdebeeck, Van Hove & Van Audenhove, 2003). Ook de kwaliteit van de relatie met de oudere persoon speelt een belangrijke rol voor de beleving van de zorg. Mantelzorgers die het gevoel hebben dat er wederkerigheid bestaat in de relatie met de hulpbehoevende voelen zich minder belast (De Koker & Jacobs, 2008). Ook de gehechtheid van de (vroegere) band beïnvloedt de ervaren zorgbelasting. Zo gaat een slechte huwelijksrelatie in het verleden of een groot verlies van gehechtheid samen met een hogere zorgbelasting (De Lepeleire et al., 2007). Soms zijn er gedragsveranderingen of karakterveranderingen bij de oudere waardoor de relatie helemaal anders wordt dan vroeger. 22 Zicht op mantelzorg
4 In partnerrelaties kan dat betekenen dat de interactiepatronen die bijvoorbeeld gebaseerd waren op een traditionele man-vrouw-verhouding, moeten worden herzien. De rolverschuiving die zich voordoet bij kinderen die de zorg voor hun ouders opnemen wordt ook omgekeerd ouderschap genoemd (van Uden, 2004). Mantelzorgers voelen zich sterk verantwoordelijk voor hun naaste. Hierdoor voelen ze zich vaak schuldig wanneer ze de oudere niet alles kunnen en willen bieden waar hij behoefte aan heeft (Buijssen & Adriaansen, 2005). Ik moest dus eigenlijk continu zo n beetje moeder voor mijn moeder zijn en dat was verschrikkelijk. Want ze heeft mij dat nooit in dank afgenomen. (dochter) Om de zorg lichter te maken kunnen praktische hulpmiddelen en een aangepaste woonomgeving een belangrijke rol spelen. Mantelzorgers hebben echter niet altijd zicht op deze mogelijkheden. De zoektocht naar informatie is voor veel mantelzorgers een zware opgave. Vaak hangt aan de zorg ook een prijskaartje vast. Het combineren van werk en zorg kan te zwaar worden voor de mantelzorger, waardoor deze beslist om het betaald werk te verminderen of stop te zetten (Heitmueller & Inglis, 2007; van Uden, 2004). De beschikbaarheid van materiële hulpmiddelen is dan ook een aandachtspunt. Indien het evenwicht zoek is tussen de stressoren en modererende factoren, kan het verlenen van mantelzorg negatieve uitkomsten hebben voor het welbevinden. In de HoGent enquête geeft 8% van de mantelzorgers aan zich zeer zwaar belast tot overbelast te voelen. 22% voelt zich tamelijk zwaar belast. Deze zorgbelasting kan uitmonden in reële gezondheidsrisico s. Onderzoek toont aan dat mantelzorgers in vergelijking met personen die geen zorg verlenen of de algemene bevolking, over een slechtere mentale gezondheid beschikken: zij vertonen o.a. meer depressieve symptomen, meer angstgevoelens en meer psychologische spanningen (Hirst 2003; Buntinx e.a. 2005). Hoewel de resultaten rond de fysieke gezondheid minder eenduidig zijn, vinden verschillende studies dat het verlenen van mantelzorg gepaard gaat met een slechtere ervaren gezondheid, meer fysieke gezondheidsklachten, een verlaagde immuniteit en zelfs een hoger sterfterisico (Schulz & Beach, 1999; Vitaliano, Zhang & Scanlan, 2003; Farfan-Portet et al., 2010). 3. Uitgangspunten 23
5 Het zorg verlenen aan een naaste kan echter ook positieve gevolgen hebben. Uit onderzoek blijkt dat meer dan de helft van de Vlaamse mantelzorgers vindt dat mantelzorg een verrijkende ervaring is en zin geeft aan hun leven. Meer dan 8 op 10 mantelzorgers zegt dat ze de zorg opnieuw zouden opnemen (Vanbrabant & Craeynest, 2004). Declercq & Vermeulen (2010) stellen vast dat mantelzorgers positieve persoonlijke ervaringen koppelen aan de mantelzorg, zoals het feit dat men in zichzelf sterke kanten heeft ontdekt. Ook kan de zorgverlening de relatie met de oudere verbeteren: 60% van de mantelzorgers van kwetsbare ouderen stelt dat ze vaak tot altijd zich nuttig voelen in de relatie tot de oudere en 50% vindt een bijdrage te hebben geleverd tot het welzijn van de oudere (Declercq & Vermeulen, 2010). Deze positieve ervaringen in de zorg compenseren deels de ervaren belasting. Het verklaart ook waarom mantelzorgers die zwaar belast zijn door de zorg, moeite hebben om zorgtaken over te dragen. Ongeacht de belasting, is de voldoening groot en wil men bij de zorg betrokken zijn en blijven (Actiz & EIZ, 2007; De Lepeleire et al., 2007). Deze vaststelling wijst er op dat het belangrijk is om in de behoefteanalyse niet enkel in te gaan op problemen maar tevens op de sterktes van de mantelzorger en de positieve zaken die hij / zij koppelt aan de zorg. Samenvattend gesteld blijkt dat zowel factoren die samenhangen met de situatie van de zorgbehoevende oudere, de mantelzorger, de relatie tussen beide als de ruimere omgeving een rol spelen voor de beleving van de mantelzorg. Welke de precieze impact is van al deze factoren kan echter niet worden veralgemeend. De wijze waarop mantelzorgers de zorgsituatie beleven, is sterk individueel verschillend. Ook de verwachtingen die de mantelzorger heeft naar professionele ondersteuning toe, kunnen verschillen. Met oog op een effectieve ondersteuning is het essentieel dat elke interventie gebaseerd is op een juiste inschatting van de situatie en de noden. 3.2 De verschillende rollen van mantelzorgers Professionele hulpverleners en mantelzorgers hebben een gemeenschappelijk belang: allebei streven ze naar een zo optimaal mogelijke zorg voor de oudere (Actiz & EIZ, 2007). Wel kijken beide partijen vanuit een verschillend perspectief naar de zorgsituatie. Om het inzicht van hulpverleners in de mantelzorg te vergroten, ontwikkelden Actiz en het Nederlandse Expertisecentrum Informele Zorg (2007), het SOFA-model. Dit model onderscheidt vier rollen die mantelzorgers vervullen in de zorg voor ouderen en vier aangepaste handelingswijzen om vanuit de hulpverlening hiermee om te gaan. Bij de afname van het instrument Zicht op mantelzorg is het van belang dat hulpverleners zich bewust zijn van deze verschillende rollen. Hoewel deze rollen afzonderlijk zijn benoemd, lopen zij in de praktijk vaak door elkaar heen. Afhankelijk van de situatie zal het samenwerken, ondersteunen, faciliteren of afstemmen minder of meer accent krijgen (Actiz & EIZ, 2007). 24 Zicht op mantelzorg
6 Figuur 4: Taken / rollen hulpverlener en mantelzorger in het samenspel Bron: de Bruijn, Expertisecentrum Mantelzorg en MOVISIE, 2010 Vanuit het gezichtspunt van organisaties en hulpverleners zijn mantelzorgers onmisbare partners in de zorg. De mantelzorger is een mede-hulpverlener die de oudere persoon thuis begeleidt en helpt bij het uitvoeren van activiteiten. Hulpverleners gaan samenwerken met de mantelzorger door hen te betrekken bij de zorg, afspraken te maken over wie wat doet, zorgvaardigheden aan te leren, enz... Een valkuil hierbij is dat de inzet van mantelzorgers als louter functioneel of vanzelfsprekend wordt beschouwd. Een dergelijke benadering houdt te eenzijdig het belang van de oudere voor ogen en besteedt geen aandacht aan de persoonlijke behoeften van de mantelzorger (Actiz & EIZ, 2007; van Uden, 2004). De afname van het instrument Zicht op mantelzorg veronderstelt dat de mantelzorger in het beleid van de organisatie eveneens wordt benaderd als mede-cliënt. In deze visie gaat men niet alleen de oudere, maar ook de mantelzorger ondersteunen. Mantelzorgers hebben persoonlijke noden en behoeften die voortvloeien uit de zorgsituatie. Hulpverleners kunnen ondersteuning bieden door problemen bij de mantelzorger te signaleren, info te geven en verwijzen naar ondersteuning, mensen te stimuleren om de zorg te delen,... Ook kan de hulpverlener nagaan of de mantelzorger de eigen grenzen goed bewaakt. In vele gevallen, vind ik persoonlijk, dat er thuiszorg wordt opgestart, niet om de zieke te ondersteunen, maar om de mantelzorger een beetje te ontlasten. En het is de manier waarop je ernaar kijkt natuurlijk. (leidinggevende regionaal dienstencentrum) 3. Uitgangspunten 25
7 Zorgsituaties hebben voor de mantelzorger een subjectieve betekenis in het kader van hun levensverhaal en de relatie met de oudere persoon. Mantelzorgers zijn in de eerste plaats partner, kind, familie, vriend of buur van de oudere. De mantelzorg vloeit voort uit de bestaande jarenlange familiale of sociale band met de oudere. Dit heeft als gevolg dat de zorg voor beide partijen een grote emotionele betekenis heeft. Hulpverleners doen er goed aan om mantelzorgers te helpen om de relatie zo veel mogelijk voorop te laten staan of te faciliteren. Ondanks de zorgsituatie moet het mogelijk zijn om de oorspronkelijke band te blijven beleven door bijv. samen activiteiten te ondernemen of tijd met elkaar door te brengen, los van de zorg. Mantelzorgers hebben vaak zeer veel kennis en ervaring opgebouwd rond de zorg voor de oudere en kunnen dan ook worden beschouwd als expert. Vanuit de jarenlange band kunnen zij veel informatie geven die belangrijk is voor hulpverleners. Voor hulpverleners en organisaties is het belangrijk om af te stemmen met de mantelzorger door te informeren naar deze kennis en de wensen t.a.v. de zorg en wederzijdse verwachtingen duidelijk te maken. Dit gebeurt vanuit een houding van respect en met een luisterend oor. De afname van het instrument Zicht op mantelzorg, waarbij de mantelzorger als expert wordt beschouwd, is een hulpmiddel om te komen tot een betere afstemming. Als hulpverlener verdient men het vertrouwen van de mantelzorger door op positieve wijze te reageren op zijn / haar ervaring en kennis (Buijssen en Adriaansen, 2005). Het zou interessant zijn als de thuisverzorging enzo de mantelzorger ook zien als de coördinator en niet als degene die iedere keer de les moet gespeld worden. (zoon) Mantelzorgers hebben zelf een visie op de rollen en positie die ze opnemen. Zo kunnen mantelzorgers zichzelf in de eerste plaats als mede-hulpverlener zien en het vanzelfsprekend vinden om een groot deel van de zorg zelf op te nemen. Andere mantelzorgers wensen bepaalde taken (bijv. persoonsverzorgende taken) niet op te nemen omdat dit naar hun aanvoelen de relatie met de oudere aantast (Actiz & EIZ, 2007; Buijssen & Adriaansen, 2005). Ook kan er een spanningsveld bestaan tussen de verschillende rollen. Zo gebeurt het dat mantelzorgers de eigen grenzen overschrijden en moeten geholpen worden bij het bewaken van hun inzet. De oudere zelf verwacht soms zeer veel van de mantelzorger of wenst geen professionele hulp, waardoor de draaglast te hoog wordt. Ook de mantelzorgers zelf willen de zorg soms niet afstaan, terwijl ze in de ogen van buitenstaanders overbelast zijn. Wanneer de visie van de mantelzorger en de hulpverlener overeenkomen, zijn de omstandigheden ideaal voor een goede onderliggende relatie. Lopen de verwachtingen niet parallel, dan is de kans groot dat men in elkaar teleurgesteld raakt (Buijssen & Adriaansen, 2005). Om diverse redenen kunnen deze verwachtingen niet met elkaar overeenkomen. Eén ervan is dat de organisatie geen duidelijke visie op mantelzorg heeft, doordat men zich voornamelijk concentreert op de zorg voor de oudere. Een andere reden is dat de verwachtingen van de mantelzorger in de tijd kunnen veranderen. Naarmate een mantelzorger expertise ontwikkelt, zai hij of zij bijv. liever erkend worden in de rol van expert. 26 Zicht op mantelzorg
Zicht op mantelzorg www.zichtopmantelzorg.be
Zicht op mantelzorg www.zichtopmantelzorg.be Lieve De Vos RevaStudy, 24 april 2015 1 1 Het begrip mantelzorg Prof. Hattinga Verschure (1972): alle zorg die genoten in een klein sociaal netwerk, aan elkaar
Nadere informatie10/03/19. Zicht op mantelzorg Gespreksleidraad voor de behoefteanalyse bij mantelzorgers. Doelgroep. Instrument Zicht op mantelzorg Doelstellingen
Zicht op mantelzorg Gespreksleidraad voor de behoefteanalyse bij mantelzorgers Lieve De Vos & Benedicte De Koker, Hogeschool Gent Wintermeeting Gerontologie 2019 1 2 Instrument Zicht op mantelzorg Doelstellingen
Nadere informatieWorkshop: Familiegericht werken. SOFA-model
Workshop: Familiegericht werken SOFA-model In de zorg staat de zorgvrager centraal, maar ook de familie is betrokken partij als iemand wordt opgenomen in het WZC. Om de zorg goed te laten verlopen, is
Nadere informatiewaardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen,
Zwolle Rapportage Mantelzorg in beeld Resultaten uit onderzoeken onder mantelzorgers 2012 en 2014 De gemeente Zwolle wil de positie van de mantelzorger versterken en hun taak verlichten. Met de komst van
Nadere informatieIn verbinding zelf keuzes maken. Petri Embregts
In verbinding zelf keuzes maken Petri Embregts Cliënten eigen keuzes laten maken, ze regie geven over hun eigen leven, dat is wat we nastreven Dhr Hans Bouter Leidsch Dagblad Eigen regie, zelf keuzes maken
Nadere informatieMantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.
1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 : Visie op werken met mantelzorgers Hoofdstuk 2 : Wat kunnen mantelzorgers doen bij AYA Thuiszorg? Hoofdstuk 3 : Ondersteuning van mantelzorgers Hoofdstuk 4 : Mantelzorg en
Nadere informatiePsychologie Inovum. Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers
Psychologie Inovum Informatie en productenboek voor cliënten, hun naasten en medewerkers Waarom psychologie Deze folder is om bewoners, hun naasten en medewerkers goed te informeren over de mogelijkheden
Nadere informatieGoed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13
Goed samenspel met mantelzorgers loont! SharingDay 7-11 13 1 Wat is Mezzo? Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg Visie: Wij maken het mogelijk dat mensen op eigen wijze voor elkaar
Nadere informatieMantelzorgbeleid Inovum
Paginanummer: 1 / 5 Mantelzorgbeleid Inovum 1. Doel Geven van duidelijkheid over wie mantelzorgers zijn, wat het verschil is tussen mantelzorgers en vrijwilligers en hoe Inovum en mantelzorgers elkaar
Nadere informatieMantelzorg bij kleinschalig wonen. Handreiking bij film
Mantelzorg bij kleinschalig wonen Handreiking bij film Colofon Datum: september 2012 Auteurs: Ilse de Bruijn (MOVISIE) en Nienke Blijham (Vilans) Met medewerking van: De Rinnebeek (locatie van zorgorganisatie
Nadere informatieWorkshop: Aandacht voor de mantelzorger
Workshop: Aandacht voor de mantelzorger Dr. Maud Graff, Radboudumc afdeling revalidatie & IQ healthcare, Senioronderzoeker & docent EDOMAH Gera Lambrechts, docent EDOMAH en praktijkhouder 1 e lijns praktijk
Nadere informatieCliëntoverleg binnen de thuiszorg
= een overleg waarbij alle hulpverleners worden samengebracht die op een bepaald moment betrokken zijn bij een bepaalde zorgsituatie. * alle professionele hulpverleners (HA, TVP, GBH, PD, Kine, DVC,.)
Nadere informatieDoel. Inleiding. De mantelzorger als samenwerkingspartner MANTELZORGBELEID VIERSTROOM
MANTELZORGBELEID VIERSTROOM Doel Het doel van deze tekst is een kader beschrijven waarbinnen doelstellingen en randvoorwaarden zijn vastgelegd die de samenwerking met mantelzorgers en ondersteuning van
Nadere informatiepggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden
pggm.nl Mantelzorg en dementie in de beleving van PGGM&CO-leden Enquête Mantelzorg en dementie 2014 Vooraf In juli 2014 vroegen wij onze leden naar hun ervaringen met mantelzorg in het algemeen, en mantelzorg
Nadere informatieFamilieparticipatie en mantelzorg
Familieparticipatie en mantelzorg Inleiding: Mantelzorg en familieparticipatie zijn twee begrippen die vaak door elkaar gebruikt worden. Norschoten maakt onderscheid in deze twee begrippen. In deze notitie
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieMantelzorgbeleid. Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei
Mantelzorgbeleid Mantelzorgbeleid De Gouden Leeuw Groep - mei 2016-1 Inleiding De Gouden Leeuw Groep hecht veel waarde aan een goede relatie tussen de cliënt, de mantelzorger en de medewerker(s) van De
Nadere informatieBeleid: 120 B19 Accent op Mantelzorg
Beleid: 120 B19 Accent op Mantelzorg Eigenaar/auteur: H.Nijboer Revisiedatum: feb 2013 Versie: feb 2011 Prezo Prestatie: 2.8 Vrijwilligersbeleid en mantelzorgbeleid De organisatie voorziet in een op schrift
Nadere informatieNAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug
NAASTENPARTICIPATIEBELEID ISZ De Brug Dit beleid is in eerste instantie opgesteld voor intramurale cliënten van ISZ De Brug. De vertaalslag naar extramurale cliënten moet nog worden gemaakt. Inleiding
Nadere informatiePraten met familie 29-09- 15. Hulpverleners: Last of lust. Last / lastig. Lust. Stichting Labyrint-in Perspectief
Praten met familie Francisca Goedhart, Stichting Labyrint- in Perspectief Jacklin Goudsblom, GGZ Noor Holland Noord en PIMM trainer. Hulpverleners: Last of lust Last / lastig (hulpverlener = hv) Lust (hulpverlener
Nadere informatieMantelzorg en professionals: bondgenoten in de zorg
Mantelzorg en professionals: bondgenoten in de zorg Workshop Mantelzorg Febe Lenie de Pater Consulent Mantelzorg Freelancer Mantelzorgondersteuning November 2014 Doel workshop Bewustwording rol en positie
Nadere informatieResultaten van het onderzoek naar de. kwaliteit van leven. van de partner van een persoon met NAH
Resultaten van het onderzoek naar de kwaliteit van leven van de partner van een persoon met NAH Meer zicht krijgen op de impact van NAH op het leven van de partners van mensen met NAH. Vanuit dit inzicht
Nadere informatieGEDRAGSMANAGEMENT. Inleiding. Het model. Poppe Persoonlijk Bas Poppe: 06 250 30 221 www.baspoppe.nl info@baspoppe.nl
GEDRAGSMANAGEMENT Dit kennisitem gaat over gedrag en wat er komt kijken bij gedragsverandering. Bronnen: Gedragsmanagement, Prof.dr. Theo B. C. Poiesz, 1999; Samenvatting boek en college, A.H.S. Poppe,
Nadere informatieDoelgroep VoZs. Vlaamse Ouderen Zorg Studie. Screening. 8 regio s. Cijfers niet veralgemenen naar alle ouderen!
Doelgroep VoZs VoZs bevraagt kwetsbare die thuiszorg gebruiken Vlaamse Ouderen Zorg Studie Bram Vermeulen Bert Emmers Prof. dr. Anja Declercq, -behoefte en tevredenheid Studiedag SWVG Leuven, 2 december
Nadere informatieHET INSTRUMENT ZICHT OP MANTELZORG ALS LEIDRAAD VOOR DE BEHOEFTEANALYSE BIJ MANTELZORGERS VAN THUISWONENDE OUDEREN
HET INSTRUMENT ZICHT OP MANTELZORG ALS LEIDRAAD VOOR DE BEHOEFTEANALYSE BIJ MANTELZORGERS VAN THUISWONENDE OUDEREN Benedicte DE KOKER en Lieve DE VOS 1 Hulpverleners zijn zich doorgaans bewust van het
Nadere informatieBeleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg
P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers
Nadere informatieFeiten en cijfers mantelzorg
Feiten en cijfers mantelzorg Hieronder leest u de meest belangrijke feiten en cijfers op het gebied van mantelzorg in Nederland uit het SCP-rapport 'Informele hulp: wie doet er wat?' (2015). Aantal mantelzorgers
Nadere informatieZORG VOOR EEN GOEDE MANTEL Beleid Mantelzorg Waardeburgh
ZORG VOOR EEN GOEDE MANTEL Beleid Mantelzorg Waardeburgh Opgesteld door: Bijlage: Albert Tahaparij Eveline Stehouwer Ellen van den Bosch Folder Mantelzorg Vastgesteld MT d.d. 10 september 2013 Opgesteld
Nadere informatieMantelzorgbeleid ZAB Nederland
Mantelzorgbeleid ZAB Nederland 1. Inleiding Mantelzorg is een thema dat momenteel veel aandacht krijgt in onze samenleving. Het gaat om zorg die noodzakelijkerwijs langdurig, onbetaald en vanuit een persoonlijke
Nadere informatieAANSTUREN OP BETERE SAMENWERKING TUSSEN PROFESSIONALS EN MANTELZORGERS
AANSTUREN OP BETERE SAMENWERKING TUSSEN PROFESSIONALS EN MANTELZORGERS Informatie voor managers en beleidsmedewerkers van thuiszorgorganisaties ZORGNETWERK VAN EEN KWETSBARE OUDERE Team van verpleegkundigen
Nadere informatieThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 3. 2.3 Begeleiden op sociaal/maatschappelijk gebied Antwoordmodellen
ThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 3 2.3 Begeleiden op sociaal/maatschappelijk gebied Antwoordmodellen Inhoudsopgave 1 Een zorgvrager begeleiden 5 1.1 Het sociale netwerk begeleiden 5 Praktijk: Ik zie bijna
Nadere informatieMantelzorg, waar ligt de grens?
Mantelzorg, waar ligt de grens? CDA Talentacademie 2014-2015 Anita Relou Wat is volgens het christendemocratisch gedachtengoed de grens van mantelzorg. Inleiding 2015. Een jaar met veel veranderingen in
Nadere informatieMantelzorg in zicht: het belang van assessment en advies op maat. Benedicte De Koker, HoGent
Mantelzorg in zicht: het belang van assessment en advies op maat Benedicte De Koker, HoGent Positie van mantelzorgers Zorgverlener en / of hulpvrager? Bron: Feith, 2011 Positie van mantelzorgers Hulpverleners
Nadere informatiePersoonlijke gegevens (Vul in) Geslacht: Leeftijd: 1. Doelgroep. Hoe ervaart u de volgende items tijdens uw werk? (Kruis aan)
Persoonlijke gegevens (Vul in) Geslacht: Leeftijd:.... 1. Doelgroep Hoe ervaart u de volgende items tijdens uw werk? (Kruis aan) Het werken met ouderen Het werken met ouderen met een grote zorgbehoevendheid
Nadere informatieMantelzorg en Eenzaamheid
Mantelzorg en Eenzaamheid 1 Mantelzorg en eenzaamheid Over mantelzorg Het hoe en wat van het onderzoek De resultaten van het onderzoek Perspectief 2 Mantelzorg in Nederland Mantelzorg is zorg die niet
Nadere informatieHOE U DE SAMENWERKING MET MANTELZORGERS VERBETERT
HOE U DE SAMENWERKING MET MANTELZORGERS VERBETERT Tips voor professionals die voor thuiswonende ouderen zorgen ZORGNETWERK VAN EEN KWETSBARE OUDERE Team van verpleegkundigen en verzorgenden Partner 1 2
Nadere informatieVoor mantelzorgers en vrijwilligers
Voor mantelzorgers en vrijwilligers Cursus en Thema 2014 VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 3 In drie bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse
Nadere informatieEenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg
Eenzaamheid onder mantelzorgers Jolanda Elferink, Expertisecentrum Mantelzorg 4-06-13 Inhoud - In welke mantelzorgsituaties kom je eenzaamheid tegen? - Welke drie stappen kun je zetten om eenzaamheid te
Nadere informatieThemabijeenkomst Informele zorg
Themabijeenkomst Informele zorg Waardigheid &Trots 22 november 2018 Will Schutte www.vilans.nl Maatschappelijke veranderingen Maatschappelijke ontwikkelingen zoals: Emancipatie en individualisatie Kennistoename
Nadere informatieOuderen, naasten en probleemgedrag
Ouderen, naasten en probleemgedrag Omgaan met gedragsveranderingen in de ouderenzorg Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 11 JANUARI 2016 Hannie en Henk 1 Filmfragment 1 2 Hannie en Henk nabespreken
Nadere informatieVLAAMS MANTELZORGPLAN, EEN VERTALING NAAR DE PRAKTIJK HILDE WECKHUYSEN, STAFMEDEWERKER ONS ZORGNETWERK
VLAAMS MANTELZORGPLAN, EEN VERTALING NAAR DE PRAKTIJK HILDE WECKHUYSEN, STAFMEDEWERKER ONS ZORGNETWERK Organisatie 6 door Vlaanderen erkende verenigingen voor gebruikers en mantelzorgers = M-OK (Mantelzorg
Nadere informatieRapportage Onderzoek Mantelzorg
Rapportage Onderzoek Mantelzorg Westelijke Mijnstreek, september 2015 Inhoudsopgave pagina Inleiding - 1-1. Voorbereiding - 2-2. Bevindingen - 3-3. Conclusie & aanbevelingen - 5-4. Dankwoord - 6 - Inleiding
Nadere informatieMantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015
Mantelzorgbeleid WZU Veluwe 2015 April 2015 Ant Stremmelaar Adviseur Zorg en Kwaliteit Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doel 3 3. Begripsbepaling 3 4. Uitgangspunten WZU Veluwe 4 2 Inleiding Mantelzorg
Nadere informatieCursus en Thema 2015. voor mantelzorgers en vrijwilligers
Cursus en Thema 2015 voor mantelzorgers en vrijwilligers VRIJWILLIGERS Basiscursus (voor nieuwe vrijwilligers) Aantal bijeenkomsten: 4 In vier bijeenkomsten maken nieuwe vrijwilligers kennis met diverse
Nadere informatieMeer ruimte voor de mantelzorger. Spreker: Berber Wesseling i.s.m. Ellen Dijkman, Esther
Meer ruimte voor de mantelzorger Spreker: Berber Wesseling i.s.m. Ellen Dijkman, Esther van Limbeek, Alie Gijsbertsen, Klaaske Vercouteren, Gerdien van der Breggen Datum: Gluren bij de buren 7 oktober
Nadere informatieFormulier Mantelzorg in het zorg(leef )plan
Formulier Mantelzorg in het zorg(leef )plan Algemene gegevens Naam mantelzorger:... Soort relatie met de cliënt:... Geboortejaar:... Telefoon:... Mobiele telefoon:... E-mail:... Woont u in hetzelfde huis
Nadere informatieHuid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige
Huid en hersenen de actieve rol van de verpleegkundige L I L I A N F I G E E S E N I O R V E R P L E E G K U N D I G E P O L I D E R M A T O L O G I E U M C / W K Z U T R E C H T Kwaliteit van leven Definitie
Nadere informatieWZC De Wingerd. Kleinschalig Genormaliseerd Wonen: Visietekst van Theorie naar Praktijk
WZC De Wingerd s Hertogenlaan 74, 3000 Leuven T: 016 28 47 90 www.wingerd.info Kleinschalig Genormaliseerd Wonen: Visietekst van Theorie naar Praktijk Want tussen droom en daad Staan wetten in den weg
Nadere informatieMANTELZORG IN VLAANDEREN
MANTELZORG IN VLAANDEREN CBGS Vlaamse wetenschappelijke instelling Markiesstraat 1 1000 Brussel In de loop van 2003 organiseerde het Centrum voor Bevolkings- en Gezinsstudie een onderzoek rond het thema
Nadere informatieDEELNEMEN AAN DE SAMENLEVING IETS BETEKENEN VOOR EEN ANDER
DEELNEMEN AAN DE SAMENLEVING IETS BETEKENEN VOOR EEN ANDER BETEKENIS BOVEN BEPERKING Ieder mens is uniek en doet mee. We betekenen allemaal iets in het leven van anderen en omgekeerd. We houden van elkaar,
Nadere informatieInclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie. Petri Embregts
Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie Petri Embregts Participatie Geplande ratificatie VN verdrag voor rechten van mensen met beperking
Nadere informatieHoofdstuk 31. Mantelzorg
Hoofdstuk 31. Mantelzorg Samenvatting Mantelzorg is zorg aan een bekende uit de eigen omgeving, die voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is en kan bestaan uit het huishouden doen, wassen
Nadere informatieBeleid mantelzorg. Versie 031109 Herzieningsdatum 031112
Beleid mantelzorg Herzieningsdatum 031112 Mantelzorgbeleid Cederhof Mantelzorg kan worden gedefinieerd als de extra zorg en begeleiding die mensen, vrijwillig, langdurig en onbetaald, verlenen aan personen
Nadere informatieReglement van mantelzorgtoelage
Reglement van mantelzorgtoelage 1. Doel Het doel van de mantelzorgtoelage is in de eerste plaats waardering tonen voor het werk van de mantelzorger, zodat de thuissituatie kan bestendigd worden. 2. Definities
Nadere informatieHULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER
Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein HULP BIJ ZORG VOOR EEN ANDER Steunpunt Mantelzorg Nieuwegein Zorgen voor een ander, dan doe je gewoon.. Maar soms is een beetje hulp en steun meer dan welkom! In Nieuwegein
Nadere informatieMantelzorgers. Mantelzorgen?... Nee hoor, gewoon Liefde!
Mantelzorgers Als de alledaagse dingen niet meer vanzelfsprekend zijn, als de regie voeren over je leven een klus blijkt te zijn geworden en het misschien ook lastig is om jezelf te verzorgen, dan is het
Nadere informatieMantelzorg beleid KSW (kleinschalige woonvoorzieningen)
Mantelzorg beleid KSW (kleinschalige woonvoorzieningen) mei 1 2017 Uiteenzetting van de wijze waarop de ZorgSpecialist in de kleinschalige woonvoorzieningen samenwerkt met de mantelzorger De mantelzorger
Nadere informatieEnquête mantelzorg in de gemeente Haren
Enquête mantelzorg in de gemeente Haren Inleiding Inwoners van Haren met fysieke of psychosociale beperkingen hebben vaak ondersteuning nodig om nog zo veel mogelijk volwaardig deel uit te kunnen maken
Nadere informatieDementie en de mantelzorger
Dementie en de mantelzorger Frans Hoogeveen www.franshoogeveen.com Eerst even puzzelen Sociale Benadering: eerste ontdekkingsreid 13-09-2017 Eerst even puzzelen Wissel nu van puzzel met je buurvrouw of
Nadere informatieOmgaan met levensvragen van ouderen. Kwaliteitsstandaard voor de langdurige zorg
Omgaan met levensvragen van ouderen Kwaliteitsstandaard voor de langdurige zorg Omgaan met levensvragen van ouderen Kwaliteitsstandaard voor de langdurige zorg Oudere mensen beoordelen de zorg die ze krijgen
Nadere informatieZelfmanagement: Van model naar praktijk
Zelfmanagement: Van model naar praktijk Jos van Erp Psycholoog/Programmacoördinator Hart voor Mensen Nederlandse Hartstichting j.v.erp@hartstiching.nl www.hartvoormensen.nl Indeling 1. Ingrediënten 2.
Nadere informatieAngst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest
Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,
Nadere informatieIn voor mantelzorg. Bijeenkomst leergemeenschap Transmurale Zorg Cecil Scholten, 14 maart 2016
In voor mantelzorg Bijeenkomst leergemeenschap Transmurale Zorg Cecil Scholten, 14 maart 2016 Voorstellen Cecil Scholten Wat is mantelzorg? Ondersteuning en zorg die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen
Nadere informatieSamenspel Formeel - Informeel. Vanuit ieders waarde en nieuw verhaal schrijven, 22-5-15, Jolanda Elferink
Samenspel Formeel - Informeel Vanuit ieders waarde en nieuw verhaal schrijven, 22-5-15, Jolanda Elferink 6/12/2015 Programma - Korte kennismaking; - Ontwikkelingen in de vrijwillige zorg; - Uitgangspunt
Nadere informatie10/03/19. Inhoud. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie. Bouwstenen in de zorg voor personen met dementie
Leentje Vanderniepen Expertisecentrum Dementie Meander Kerkstraat 115 9200 Dendermonde 052/ 26 28 23 meander@dementie.be Inhoud Communicatietool voor mantelzorgers 1. 1.1 Risico s bij mantelzorg 1.2 Vaardigheden
Nadere informatieOnderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden
Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Voor wie is dit onderzoek? 1) Zelfstandig wonende ouderen
Nadere informatieVolhoudtijd van mantelzorgers van naasten met dementie Henk Kraijo hj.kraijo@planet.nl
Volhoudtijd van mantelzorgers van naasten met dementie Henk Kraijo hj.kraijo@planet.nl Proefschrift Volhoudtijd (FLZ 30-09-2015) 1 Proefschrift Volhoudtijd (FLZ 30-09-2015) 2 Doelstelling, concept en instrument
Nadere informatieTraining & themabijeenkomsten 2017
Training & themabijeenkomsten 2017 voor mantelzorgers en vrijwilligers Inhoudsopgave 3 4 7 10 11 Trainingen en themabijeenkomsten voor uw ontwikkeling Trainingen voor mantelzorgers Trainingen voor vrijwilligers
Nadere informatieHoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum
Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress
Nadere informatieHoe mantelzorger en patiënt elkaar kunnen ondersteunen
Hoe mantelzorger en patiënt elkaar kunnen ondersteunen Turnhout 21 maart 2009 door Anne Dedry Beleidsmanager Zorg & Wonen. t Was even schrikken. Kwart van Belgen lijdt aan chronische pijn schrijft De Standaard.
Nadere informatieSTABLE LOVE, STABLE LIFE?
STABLE LOVE, STABLE LIFE? De rol van sociale steun en acceptatie in de relatie van paren die leven met de ziekte van Ménière Oktober 2011 Auteur: Drs. Marise Kaper Master Sociale Psychologie, Rijksuniversiteit
Nadere informatieDe krachtgerichte methodiek
Het Centrum Voor Dienstverlening is u graag van dienst met: De krachtgerichte methodiek Informatie voor samenwerkingspartners van het CVD Waar kunnen we u mee van dienst zijn? Centrum Voor Dienstverlening
Nadere informatieSamenwerken met mantelzorg en familie: een rollenspel. Yvonne de Jong, 29 oktober2014 Workshop tijdens Congres Exit Vrijheidsbeperking
Samenwerken met mantelzorg en familie: een rollenspel Yvonne de Jong, 29 oktober2014 Workshop tijdens Congres Exit Vrijheidsbeperking Inhoud Kennis van mantelzorg Visie op Samenspel Familieparticipatie
Nadere informatieDienst Maatschappelijk Werk van het ziekenfonds
Dienst Maatschappelijk Werk van het ziekenfonds INHOUD Wat is de Dienst Maatschappelijk Werk en waarvoor kan je er terecht? 2 Directe hulp en ondersteuning 3 Langdurige begeleiding 4 Evaluatie van het
Nadere informatieOmgaan met kanker. Moeheid
Omgaan met kanker Moeheid Vermoeidheid is een veelvoorkomende bijwerking van kanker of de behandeling ervan. Ruim 60% van alle mensen zegt last van vermoeidheid te hebben, zelfs dagelijks. De vermoeidheid
Nadere informatieMANTELZORG? PSYCHO EDUCATIE OM MANTELZORGERS TE ONDERSTEUNEN. Mantelzorger? Uit de directe omgeving (persoonlijke band)
PSYCHO EDUCATIE OM MANTELZORGERS TE ONDERSTEUNEN VVL minisymposium: voeding en communicatie bij dementie 4 december 2015 Els Dammekens, Breinset MANTELZORG? 2 Mantelzorger? Uit de directe omgeving (persoonlijke
Nadere informatieBetrokken mantelzorger(s) en/of sociaal netwerk
Betrokken mantelzorger(s) en/of sociaal netwerk Bronnen: Toolkit familieparticipatie, Poster goed verbonden, juridische aspecten van informele zorg, invoormantelzorg en exptertisecentrum mantelzorg Twee
Nadere informatieIch bön d r väör dich!
Ich bön d r väör dich! Wie zijn wij? NaoberzorgPunt is een vereniging van betrokken inwoners en ondernemers in Roggel. Wij zijn een netwerkorganisatie en werken samen met de huisartsenzorg, ondernemersvereniging,
Nadere informatieDe mantelzorg DER LIEFDE
De mantelzorg DER LIEFDE Ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders zorgen onbetaald en langdurig voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner of familielid. Ook op de HAN zijn veel medewerkers
Nadere informatieVoorbereiden op het keukentafelgesprek?
Voorbereiden op het keukentafelgesprek? Deze brochure helpt u daarbij! 2015 een coproductie van: Voor kinderen, partners, verwanten, vrijwilligers die mantelzorgtaken vervullen voor hen die hun dierbaar
Nadere informatieBespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) 03/02/2019
Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) Kristel Mulders Coördinator oncopsychologen /oncoseksuoloog Jessa Ziekenhuis 03/02/2019 Betrekken van de partner Literatuur over psycho-oncologie: In de dagdagelijkse
Nadere informatie3 VISIE OP MANTELZORG EXTRAMURALE ZORG ISZ DE BRUG
MANTELZORGBELEID EXTRAMURALE ZORG ISZ DE BRUG Dit beleid is opgesteld voor extramurale cliënten van ISZ De Brug en geldt vanaf 1 januari 2015. 1 INLEIDING Door veranderingen in de zorg wordt er een steeds
Nadere informatieSamen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW
Samen bruggen bouwen Het manifest: de basis van en voor SDW Inhoud Samen bruggen bouwen 10 4 6 De basis van en voor SDW Waarom bestaat SDW? 8 Waar willen we naar toe? Van waaruit handelen wij? Onze belofte
Nadere informatieWerkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014
Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Programma Welkom en korte kennismaking Pluspunt aan het werk Ouderen Mantelzorgers Visie Pluspunt op ontwikkelingen in sociaal domein Pluspunt aan het werk
Nadere informatieVooruitziende zorg, een cultuur in ons huis. Inleiding. Inleiding 21/11/2014. De grote impact van het kleine gebaar
Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis De grote impact van het kleine gebaar Liselotte Van Ooteghem Mia Vervaeck Studiedag Kronkels - 27 november 2014 Wie we zijn en waarom we hier staan Inleiding
Nadere informatieHoofdstuk 14. Mantelzorg
Hoofdstuk 14. Mantelzorg Samenvatting Mantelzorg is zorg aan een bekende uit de eigen omgeving, die voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is en kan bestaan uit het huishouden doen, wassen
Nadere informatieSamen voor een sociale stad
Samen voor een sociale stad 2015-2018 Samen werken we aan een sociaal en leefbaar Almere waar iedereen naar vermogen meedoet 2015 Visie VMCA 2015 1 Almere in beweging We staan in Almere voor de uitdaging
Nadere informatieOmgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast?
Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? An Lievrouw psycholoog Oncologisch Centrum UZ Gent Stellingen 2 We moeten de patiënt zover krijgen dat hij zijn stoma aanvaardt. Ja Ik
Nadere informatieDe meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg
De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg Claire Meire 2014 Een sterveling draagt zijn ouders op zijn schouders. Of niet op zijn schouders. In zijn binnenste. Zijn leven lang moet
Nadere informatieSlecht nieuws goed communiceren
Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog
Nadere informatieHOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT
HOE U DE SAMENWERKING MET THUISZORGMEDEWERKERS VERBETERT Tips voor mantelzorgers die voor thuiswonende ouderen zorgen ZORGNETWERK VAN EEN KWETSBARE OUDERE Team van verpleegkundigen en verzorgenden Partner
Nadere informatieKwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan
Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit
Nadere informatieInformatie over de lastmeter
Longgeneeskunde Informatie over de lastmeter www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De lastmeter... 3 Waar kunt u terecht?... 4 Overzicht diverse hulpverleners binnen het ziekenhuis... 5 Vragen... 7 Contactgegevens...
Nadere informatiemet de mantelzorger 01 in gesprek met de mantelzorger model mantelzorgondersteuning > Algemene gegevens Naam mantelzorger Soort relatie met de cliënt
in gesprek met de mantelzorger model mantelzorgondersteuning > Algemene gegevens Zoveel mogelijk vóór het gesprek invullen. Naam mantelzorger Soort relatie met de cliënt Geboortejaar Telefoon Mobiele telefoon
Nadere informatiePreventie van psychosociale
Preventie van psychosociale risico s in Familiehulp Infosessie 20141009 1 Inhoud Korte voorstelling van de organisatie Familiehulp Knelpunten m.b.t. preventie van psychosociale risico s De knipperlichtmeter
Nadere informatieVRAGENLIJST. Mantelzorger
VRAGENLIJST pagina 2 Uw ervaringen als mantelzorger zijn waardevol U zorgt voor uw partner, een familielid, een vriend of andere naaste. In deze lijst staan vragen over wat die zorg betekent voor u als
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het
Nadere informatieSamenvatting. april 2006
Samenvatting Alzheimer Nederland spant zich in om de zorg voor mensen met dementie en hun familieleden te verbeteren. Het streven is de zorg in de regio beter af te stemmen op mensen met dementie en degenen
Nadere informatieLeefgebiedenwijzer. Versterken van eigen kracht van cliënten
Leefgebiedenwijzer Versterken van eigen kracht van cliënten Colofon Auteurs: Petra van Leeuwen-den Dekker en Anouk Poll Vormgeving: Ontwerpburo suggestie & illusie Drukwerk: True Colours Bestellen: www.movisie.nl
Nadere informatie