Een georganiseerde overheid tegen georganiseerde criminaliteit

Transcriptie

1 Een georganiseerde overheid tegen georganiseerde criminaliteit Jaarplan 2016, RIEC Rotterdam Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) Rotterdam 1

2 Inleiding Inleiding 3 1. Hoofdstroom 1: Integraal werken in de grote projecten 4 2. Hoofdstroom 2: Bestuurlijke ondersteuning 7 3. Hoofdstroom 3: Reguliere werkstroom integrale samenwerking 8 4. Hoofdstroom 4: Methodiekontwikkeling 9 5. Aanvullende activiteiten Organisatie Communicatie Begroting 11 RIEC Rotterdam gaat in 2016 door met de integrale samenwerking ter bestrijding van de georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. Er komt steeds meer concrete casuïstiek naar het RIEC Rotterdam en de werkwijze wordt daar verder op toegesneden. De ondersteuning van gemeenten bij de bestuurlijke aanpak gaat een volgende, meer programmatisch ingerichte, fase in. Het werk van het RIEC voor 2016 kent vier hoofdstromen: 1. Het verder ontwikkelen van de integrale samenwerking met de partners en gemeenten aan de hand van de lopende grote projecten Aanpak Ondermijnende Criminaliteit (waaronder Rotterdam Zuid/Hartcore), Stedelijke Aanpak Drugs en Holsteiner (bedrijventerreinen). Binnen deze projecten komen de diverse thema s binnen het bredere thema ondermijning alsmede het integraal afpakken aan bod; 2. Het verder ondersteunen van gemeenten bij het ontwikkelen van de bestuurlijke aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit; 3. Integrale aanpak aan de hand van concrete casuïstiek; 4. Methodiekontwikkeling waaronder de Bestuurlijke CriminaliteitsBeeld Analyses. Daarnaast pakt het RIEC een aantal aanvullende activiteiten op. Samenhangende activiteiten Het RIEC onderscheidt in dit jaarplan diverse activiteiten van elkaar, maar die hangen natuurlijk met elkaar samen. De grote projecten leveren veel casuïstiek op die de mogelijkheid biedt (nieuwe) methodieken te ontwikkelen en te verfijnen. Alle gemeenten binnen het werkgebied kunnen hier hun voordeel mee doen. Via de accountmanagers kunnen alle gemeenten leren welke werkwijzen, instrumenten en dergelijke effectief kunnen zijn. Anderzijds levert ook het intensieve accountmanagement naar alle gemeenten in het werkgebied en de bekendheid die zo ontstaat met de problematiek steeds meer casuïstiek op voor het RIEC. Ook de B-CBA s bieden steeds meer inzicht in de problematiek op lokaal niveau, waarmee de gemeenten zelf aan de slag kunnen en daarbij indien nodig ondersteund worden door het RIEC. De verschillende activiteiten worden in dit jaarplan toegelicht. 2 3

3 1. Hoofdstroom 1: Integraal werken in de grote projecten Voortzetten grote projecten Het integraal werken is als manier van werken steeds meer gemeengoed geworden bij de RIEC-partners. Toch kan het integraal werken nog verder groeien. Het RIEC wil het integraal werken verder ontwikkelen aan de hand van de reeds ingezette grote projecten Hartcore/SGBO en Holsteiner. De grote RIEC-projecten Drie grote projecten zijn in het afgelopen jaar reeds beschreven. De tekst is afkomstig uit de bestaande plannen. a. Aanpak Ondermijnende Criminaliteit De doelstellingen van het project AOC zijn op 1 juli 2014 vastgesteld voor de stad Rotterdam: 1. het malafide deel van de criminogene branches (ondernemingen) een halt toeroepen, en daarbij zo veel mogelijk integraal wederrechtelijk verkregen winsten afpakken. Dit zijn (a) rechtspersonen en (b) natuurlijke personen (in of áchter de ondernemingen; sleutelfiguren en facilitatoren 1 ); 2. in de wijk(en) spelbepalende sleutelfiguren en facilitatoren (nader te bepalen binnen RIEC-structuur) een halt toeroepen en daarbij zo veel mogelijk integraal wederrechtelijk verkregen winsten afpakken; 3. het opwerpen van barrières 2 om te voorkomen dat (opnieuw) gebruik gemaakt kan worden van potentiële gelegenheidsstructuren; 4. een integrale manier van werken ontwikkelen voor de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit gedurende de looptijd van het project. b. Holsteiner (bedrijventerreinen) De algemene doelstelling van de integrale aanpak van de bedrijventerreinen is: een structureel veilig en bedrijfseconomisch integer gebied, met een transparante bedrijvenstructuur, waar criminele activiteiten en/of misstanden direct worden aangepakt en voorkomen Dat betekent: Criminele personen en bedrijven integraal aanpakken en (op)sluiten; Crimineel geld wordt afgepakt; Flankerend beleid ontwikkelen ter voorkoming van nieuwe misstanden; Een integrale manier van werken ontwikkelen voor de aanpak van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit gedurende de looptijd van het project. 1 Facilitatoren zijn spelbepalende natuurlijke personen (en essentieel voor het voortbestaan van criminaliteit). Dit zijn personen (zoals zakenlieden) met een flexibele moraal met voeten in de boven- én onderwereld. Ze bieden vier diensten aan. Sleutelfiguren en facilitatoren opereren onder de radar van de overheid en staan niet op de bekende lijstjes. Ze hebben een machtspositie en aantrekkingskracht en worden als rolmodel gezien door jongeren in de wijk. Het gaat uitdrukkelijk niet om personen en/of doelgroepen die primair in aanmerking komen voor wijkteams, het Veiligheidshuis of Stedelijke Drugsaanpak. De regie en coördinatie op de persoonsgerichte aanpakken ligt bij Directie Veiligheid, Gemeente Rotterdam. 2 Dit zullen m.n. bestuurlijke aspecten (waaronder flankerend beleid) zijn. Door het zicht krijgen op de branches (ondernemingen) en sleutelfiguren/facilitatoren kunnen procesmatige en beleidsmatige knelpunten aan het licht komen. Dit geldt uiteraard ook voor de andere partners. c. Stedelijke Aanpak Drugs (Rotterdam) Het doel van dit project is: de integrale informatiepositie op casusniveau in relatie tot drugsgerelateerde personen, families en facilitators - in het bijzonder in de tussenhandel - te versterken. de integrale aanpak van aan drugscriminaliteit gerelateerde personen, families, facilitators - in het bijzonder actief in de tussenhandel - slagvaardiger te maken. Het beoogde effect van dit project is dat er in 2018 een bijdrage is geleverd aan de ontwikkeling dat drugscriminelen (individuen, families en facilitators) in de wijken niet meer woonachtig zijn of zich vestigen én dat er barrières zijn opgeworpen tegen criminele infrastructuren in de drugshandel in het bijzonder de tussenhandel. Hartcore Voor de intensivering van de aanpak op Rotterdam-Zuid is het project Hartcore geïnitieerd door de gemeente Rotterdam. Het project Hartcore wordt aangestuurd door een stadsmarinier van de gemeente Rotterdam. Belangrijke partners in dit project zijn de politie (door middel van een SGBO), het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, het Veiligheidshuis en het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Onder het project Hartcore vallen diverse draaiknoppen of thema s: branches; drugs; waaronder de Stedelijke aanpak drugs; vastgoed; crimineel geld; jeugd. Deze vallen voor een deel samen met de eerder genoemde projecten die reeds waren opgestart: branches en drugs. Casuïstiek die hieruit voortkomt vindt plaats onder het RIEC-convenant. RIEC-activiteiten De RIEC-activiteiten binnen de grote projecten bestaan uit het opwerken van integrale casuïstiek op basis van signalen die vanuit het project worden aangedragen. De signalen worden besproken in de draaiknopoverleggen (voor wat het project Hartcore betreft) en volgens het reguliere casusproces besproken in het informatieoverleg, waarop de beslissing volgt of deze verder worden opgepakt in een integrale analyse of direct tot uitvoering van interventies kunnen leiden. Het analyserapport wordt zo veel mogelijk in een meervoudige setting opgesteld in samenwerking met de RIEC-partners. De beslissing over de inzet van capaciteit ten behoeve van interventies wordt genomen in de RIEC-Stuurploeg, waarna het RIEC de interventies en de resultaten daarvan monitort. Ondermijning en thema s De informatie-uitwisseling vindt plaats volgens de Leidraad Integraal, tenzij van het landelijk Platform Georganiseerde en Ondermijnende Criminaliteit en onder het RIEC-convenant en het daarbij behorende privacyprotocol. Het RIEC-convenant is opgesteld vanuit de oorspronkelijke thema s van het RIEC, te weten mensenhandel, georganiseerde hennepteelt en vastgoed/witwassen 3, waaraan is toegevoegd het regionaal aangewezen thema harddrugs en de handhavingsknelpunten Outlaw Motorcycle Gangs (OMG s) 3 Fraude in de vastgoedsector, misbruik binnen de vastgoedsector en witwassen en daaraan gerelateerde vormen van financieel-economische criminaliteit. 4 5

4 2. Hoofdstroom 2: Bestuurlijke ondersteuning en woonwagencentra. Er wordt echter in de grote projecten, en ook in de RIEC-werkwijze in het algemeen, steeds meer gekeken vanuit de bredere blik van ondermijning. Wanneer we zo kijken, wordt meer uitgegaan van de manier waarop de problematiek zich in een bepaald gebied manifesteert. In de integrale analysefase, komen de hiervoor genoemde thema s van het RIEC uit het convenant dan vaak als vanzelf naar voren. Opwerken FIU-informatie Het RIEC Rotterdam heeft in 2015 onderzocht op welke manier de lopende projecten nog versterkt kunnen worden door middel van ongebruikte, maar beschikbare informatie. Bijvoorbeeld de door de Financial Intelligence Unit (FIU) opgewerkte verdachte transacties. Deze politie-informatie bevat aanknopingspunten om (al dan niet geanonimiseerd) verder te gebruiken in het kader van onder meer bestuurlijke bewustwording, B-CBA s en concrete integrale casuïstiek. Met betrekking tot dit laatste worden nadere afspraken gemaakt. Deze FIU-informatie wordt in 2016 nadrukkelijker benut in de projecten Hartcore en Holsteiner. Integraal afpakken In 2014 zijn extra middelen beschikbaar gekomen om het integraal afpakken te versterken. Deze middelen zijn toegekend aan de politie, maar moeten nadrukkelijk besteed worden ten behoeve van het integraal afpakken met alle partners. Hiervoor zijn vier extra analisten en een projectleider integraal afpakken aangetrokken. De analisten en projectleider zijn in oktober en november 2015 aangetreden. Monitoring van de resultaten aan het landelijke Platform GOC vindt plaats via het RIEC. Het integraal afpakken wordt versterkt binnen de genoemde grote projecten. Verstevigen van het integraal werken binnen de eigen organisatie Integraal werken wordt steeds meer geïntegreerd binnen de eigen organisaties van de RIEC-partners. De partners organiseren voor het RIEC een één-loket-principe. De RIEC-partners zorgen ervoor dat de eigen informatiehuishouding op orde is. Informatie die uit verschillende geledingen van de organisatie afkomstig is, wordt gebundeld en voorzien van een duiding aangeleverd aan het RIEC. De RIEC-partners zetten voor de integrale samenwerking vaardige en kundige professionals in. De RIEC-partners zorgen zelf voor de interne communicatie over de integrale manier van werken, de relevante afspraken die in dat kader worden gemaakt en wat dat betekent voor de eigen organisatie en medewerkers. Programmasturing Hoofdstroom twee bestaat uit het adviseren over en het bieden van ondersteuning aan gemeenten bij de bestuurlijke aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. In de afgelopen jaren is het contact met gemeenten vormgegeven door een intensief accounthouderschap op de niveaus van dossierhouder, MT/gemeentesecretaris en burgemeester. Hierin is door het RIEC de afgelopen jaren veel energie gestoken. Dat heeft ertoe geleid dat in alle gemeenten stappen zijn gezet op het gebied van bewustzijn, informatiepositie, structuur en cultuur in de organisatie, en beleid, instrumenten en uitvoering in de aanpak van ondermijning. Toch is er bij veel gemeenten nog ruimte voor verbetering. Het RIEC besteedt daar in 2016 nog meer en gestructureerde aandacht aan in de vorm van programmasturing. Middels een meer programmatische benadering worden de gemeenten geadviseerd en ondersteund over (door)ontwikkeling van het thema ondermijning in de gemeentelijke organisatie in brede zin. Daarbij worden specifieke wensen of ontwikkelvragen van de gemeente meegenomen in de zogenoemde werkafspraken van het RIEC met de afzonderlijke gemeenten. Activiteiten RIEC Bestuurlijke Ondersteuning Accounthouderschap op uitvoerend, management en bestuurlijk niveau; training en opleiding inzake Informatiekracht en bestuurlijk bewustzijn; voorlichting; advisering en ondersteuning inzet bestuurlijk instrumentarium; advisering en ondersteuning met betrekking tot beleid en implementatie; advisering en ondersteuning met betrekking tot structuur en cultuur van de gemeentelijke organisatie in relatie tot de aanpak van ondermijning. (Uit)leren Wat er geleerd wordt in de grote projecten, bevat voor alle gemeenten in de regio waardevolle informatie en aanknopingspunten voor beleid en aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. Waardevolle lessen en aanpakken worden bijvoorbeeld via het accounthouderschap en trainingen door het RIEC doorgegeven aan alle gemeenten in de regio. Het is ook belangrijk af en toe met een zekere afstand te kijken naar de casuïstiek, de problematiek die daaruit oprijst en het effect van interventies, voor zover dat in beeld komt, en hiervan te leren. Is het eigenlijk nog wel effectief wat we doen? Hoe kunnen we slimmer, met inzet van minder capaciteit, effectieve interventies plegen? Wat zijn de verbanden en grotere lijnen in de casuïstiek die we zien? Welke witte plekken zijn er nog? Ook hieraan besteedt het RIEC in 2016 aandacht. 6 7

5 3. Hoofdstroom 3: Reguliere werkstroom integrale samenwerking 4. Hoofdstroom 4: Methodiekontwikkeling Het RIEC Rotterdam gaat in 2016 verder met de reguliere werkstroom van de integrale casusbehandeling. Deze kan betrekking hebben op alle gemeenten in het werkgebied van het RIEC Rotterdam en bestaat uit het opwerken van integrale casuïstiek op basis van signalen die door alle partners kunnen worden ingebracht. De signalen worden volgens het reguliere casusproces besproken en gewogen in het informatieoverleg, waarop de beslissing volgt of deze verder worden opgepakt in een integrale analyse of direct tot uitvoering van interventies kunnen leiden. Het analyserapport wordt in een meervoudige setting opgesteld in samenwerking met de RIEC-partners. De beslissing over de inzet van capaciteit voor interventies wordt genomen in de RIEC-Stuurploeg, waarna het RIEC de interventies en de resultaten daarvan monitort. Opwerken en begeleiden van signalen Het accounthouderschap richting de gemeenten in de regio is onder andere gericht op het opwerken van signalen vanuit gemeenten die in RIEC-verband kunnen worden opgepakt. Dit begint steeds meer vruchten af te werpen. Het is belangrijk dat het RIEC voor de behandeling van allerhande signalen vanuit gemeenten voldoende ruimte houdt. Het vergt vaak nog enige begeleiding om een signaal voldoende onderbouwd en op de juiste manier aangeleverd te krijgen door gemeenten. Er moet rekening mee worden gehouden dat deze signalen strikt genomen niet altijd volledig zullen voldoen aan de formele criteria van georganiseerde criminaliteit. Vaak vallen zij dan wel onder de noemer ondermijning. Het is belangrijk om ook met deze gemeenten aan de slag te gaan met het integraal werken en het is dus de moeite waard om de signalen op te pakken. Ook voor de grote projecten is het belangrijk om signalen op te werken die RIEC-waardig zijn. Het RIEC neemt daarom deel aan de zogenoemde draaiknopoverleggen van het project Hartcore. De draaiknoppen zijn de thema s drugs, (jeugd 4 ), crimineel geld, branches en vastgoed. Voor het opwerken van signalen van de zijde van de politie zoekt het RIEC aansluiting bij de project- en werkvoorbereiding van de politie. Ook verkent het RIEC met de politie of aandacht gegeven kan worden aan een aantal sleutelfiguren die integraal opgepakt kunnen worden. Ten slotte wordt bekeken of er nog meer vanuit fenomenen/gelegenheidsstructuren/ branches gekeken kan worden naar mogelijke signalen voor integrale behandeling. De grote projecten en de andere activiteiten van het RIEC zijn voor een groot deel gericht op het behandelen van (integrale) casuïstiek. Er komen dan ook steeds meer signalen en cases op het RIEC af. Het is belangrijk na te denken over nieuwe methodieken om de problematiek inzichtelijk te maken, signalen op te werken en voldoende betekenisvolle interventies te plegen. Ook op het vlak van inzicht en overzicht van Ondermijning als thema, gelegenheidsstructuren, risicolocaties en risicogebieden is het belangrijk dat we als overheidspartners steeds meer gaan werken vanuit Ondermijningsbeelden. De B-CBA s die het RIEC Rotterdam in samenwerking met de partners en gemeenten maakt, vormen dan ook een belangrijk instrument. B-CBA s Het RIEC gaat in 2016 verder met het ontwikkelen van drie B-CBA s (voor zes gemeenten) en met het opwerken van de signalen die voortkomen uit de zes B-CBA s (voor tien gemeenten) die in 2015 zijn opgesteld. Naar aanleiding van de B-CBA wordt steeds bekeken welke problematiek vervolgens lokaal opgepakt kan worden en welke zaken noodzakelijkerwijs binnen het RIEC aan bod moeten komen. Inmiddels hebben vele gemeenten aangegeven dat zij de B-CBA erg belangrijk vinden. In 2016 komen hiervoor in aanmerking: Westvoorne/Brielle/Hellevoetsluis, Zwijndrecht/Hendrik Ido Ambacht en Nissewaard. Variëren in analyses en interventies Het RIEC voorziet dat het aantal signalen en cases dat onderwerp wordt van integrale aanpak in RIECverband alleen maar toeneemt. Dat betekent dat we voortdurend moeten kijken naar slimmere en snellere manieren om analyses en interventies te doen, die minder capaciteit kosten en toch effectief zijn, zoals het voeren van stopgesprekken met subjecten. Het RIEC gaat hierover met de partners in gesprek en brengt de mogelijke alternatieven onder de aandacht. Activiteiten RIEC reguliere werkstroom integrale samenwerking: gesprekken met gemeenten en partners over potentiële signalen; stimuleren eigen informatiekracht gemeenten gericht op signaalherkenning; intake en weging signalen; informatiecoördinatie en -bevraging; regisseren en faciliteren proces van (meervoudige) analyses en interventieadvies; opstellen interventieadvies; stuurploeg: accordering interventies en aanwijzen regievoerder; monitoren voortgang interventies. Binnen de reguliere werkstroom integrale casusaanpak wordt gestart met een beperkt aantal signalen/ cases die betrekking hebben op een afgebakend gebied in de Rotterdamse haven. Daarnaast beziet het RIEC in samenspraak met de gemeente Rotterdam en andere partners hoe meer integraal en informatiegestuurd naar dit gebied gekeken kan worden. 4. Het RIEC neemt niet deel aan de draaiknop 8 jeugd 8 9

6 5. Aanvullende activiteiten 7. Communicatie Aanvullend zet het RIEC Rotterdam in 2016 de volgende activiteiten in gang. Implementatie privacyprotocol/riec-is 3 In 2015 is het privacyprotocol van de RIEC s en het LIEC vastgesteld door de landelijke partners, en is het voorgelegd aan de regionale Stuurgroep RIEC Rotterdam. In 2016 worden de werkprocessen van het RIEC waar nodig verder afgestemd op de vereisten van het privacyprotocol. Daarbij wordt ook het nieuwe informatiesysteem voor de RIEC s RIEC-IS 3 ingeregeld bij het RIEC zelf en bij de partners die deelnemen aan de integrale casuïstiek. Persoonsgerichte aanpak OMG ers Het RIEC Rotterdam heeft in 2015 een wasstraat ontwikkeld voor de persoonsgerichte aanpak van de ongeveer 600 OMG-leden in het gebied. Het doel is dat alle OMG-leden in een beperkte tijdspanne bekeken worden op vaste indicatoren: op openstaande boetes, onterechte uitkeringen, vergunningen et cetera. Dat gebeurt in het kader van het handhavingsknelpunt OMG s in de werkgroep OMG, onder leiding van het Openbaar Ministerie. De aanpak wordt in 2016 verder uitgerold. Een kennisintensieve netwerkorganisatie als het RIEC heeft communicatie in de haarvaten zitten. Het RIEC besteedt dan ook structureel aandacht aan het uitdragen van kennis en expertise, werkzaamheden en ontwikkelingen door middel van de nieuwsbrief, de website en door bijdragen te leveren aan communicatieproducten van de partners. In de gezamenlijke Stuurgroep/Stuurploeg is in 2015 afgesproken dat de partners via hun interne communicatiekanalen, zoals intranet, de kennis over het RIEC actief zullen uitdragen. Daarvoor levert het RIEC basismateriaal aan. Verder gaan we als partners in het RIEC, waar mogelijk, gezamenlijk communiceren over de interventies die voortvloeien uit de integrale casuïstiek en resultaten daarvan en kan het RIEC hierbij ondersteunen. 8. Begroting Opvolging onderzoek criminele organisaties hennep Het RIEC Rotterdam heeft in 2015 een onderzoek laten uitvoeren door stagiairs van de VU en EUR. Het onderzoek was gericht op de aard en omvang van de hennepproblematiek in het gebied, de rol van facilitatoren daarbij en over hoe bij het ruimen van hennepplantages wordt omgegaan met opsporingsindicaties. Op basis van de uitkomsten wil het RIEC, in gesprek met de partners, in 2016 bezien hoe de (integrale) aanpak van hennepteelt in het gebied kan worden verbeterd. 6. Organisatie Voor de werkzaamheden bij het RIEC zijn hoogwaardige specialistische kennis en vaardigheden nodig. Die worden betrokken uit de partnerorganisaties en wanneer dat niet anders kan, extern geworven en via een payroll-constructie ingehuurd. Daarbij wordt gewerkt met detacheringsconstructies en tijdelijke contracten. Dit maakt enerzijds dat werknemers voeling houden met de zendende organisatie, maar dit maakt de continuïteit van het RIEC soms ook kwetsbaar. Het RIEC wordt in 2016 organisatorisch ondergebracht in de Regionale Veiligheidsafdeling van de gemeente Rotterdam. De organisatie van het RIEC Rotterdam bestaat in 2016 uit achttien medewerkers, die verdeeld zijn over de volgende functies: één hoofd; één plaatsvervangend hoofd/beleidsadviseur; vijf analisten; vier accountmanagers; twee experts ondermijning; twee informatiecoördinatoren; één beleidsadviseur; twee secretariële ondersteuners. Inkomsten RIEC Rotterdam 2016 Bijdragen ministerie V & J: RIEC algemeen (co-financiering) ,00 Subtotaal ,00 Bijdragen gemeenten: inwoners, bijdrage 0,39 p.p. = ,10 Subtotaal ,10 Bijdragen in uren* Politie 3605 OM 780 BD 2100 FIOD 810 ISZW 66 Subtotaal ,00 / uur ,00 Bijdrage in loonkosten Politie 4 fte ,00 Subtotaal ,00 incidenteel overschot ,79 Totaal inkomsten ,89 * is gebaseerd op ureninzet 2015 Uitgaven RIEC Rotterdam 2016 Loonkosten 18 fte ,00 Bijdragen uren partners ,00 Bijdrage loonkosten partners ,00 Subtotaal ,00 Huisvestingskosten: Huur, ICT, Service ,00 Subtotaal ,00 Overige kosten: Training/opleiding gemeenten ,00 Symposia ,00 Mobiliteit ,00 Expertise-ontwikkeling ,00 Abonnementen ,00 Communicatie & Voorlichting ,00 LIEC Shared Service ,00 Onvoorzien ,89 Extern onderzoek ,00 Subtotaal ,89 Totaal uitgaven ,89 Saldo 0,

7 RIEC Rotterdam Bezoekadres: Halvemaanpassage 90, Rotterdam Postadres: Postbus 70012, 3000 KP Rotterdam Telefoon: (010) Maart 2016