Samenvatting criminele families

Transcriptie

1 Samenvatting criminele families In 2009 kreeg het RIEC Oost Nederland de opdracht om een onderzoek te doen naar één van de criminele families die de gemeente Enschede rijk is. Het betreft een familie die zich met verschillende criminele activiteiten bezighoudt, maar zich vooral heeft gericht op de hennep. In het begin de hennepteelt en later de hennephandel en export. Diverse strafrechtelijke onderzoeken hebben niet tot het gewenste resultaat geleid, waardoor besloten is om vanuit een bestuurlijke en integrale bril naar de materie te kijken. Als uitgangspunt voor dit onderzoek is gekozen voor het barrièremodel hennep. Door dit model als kapstok te gebruiken, is het mogelijk inzicht te krijgen in de vermenging tussen onder- en bovenwereld en in de aanwending van het crimineel verdiende geld. Op grond van die inzichten zullen concrete adviezen en aanbevelingen richting het openbaar bestuur, maar ook richting andere publieke en private instanties worden gedaan. Op die manier kunnen de criminele activiteiten van dit criminele samenwerkingsverband kortweg CSV tegengewerkt of tegengehouden worden, hetgeen het uiteindelijk doel is van alle betrokken partners. Om invulling te kunnen geven aan het barrièremodel en om antwoorden te vinden op de bijbehorende onderzoeksvragen, zijn een groot aantal bronnen van verschillende partners bevraagd: o.a. politie, belastingdienst, gemeente en justitie. Door deze brede uitvraag en het leggen van verbanden tussen de verschillende bestanden, worden dingen zichtbaar die bij een eenzijdige blik aan het oog worden onttrokken. Nieuwe verbanden worden zichtbaar of reeds gesignaleerde verbanden worden versterkt. Ook worden er verklaringen gevonden voor bepaalde relaties of worden (nieuwe) misstanden geconstateerd. Deze manier van onderzoek doen, biedt nieuwe inzichten en handelingsperspectieven voor alle betrokken partners. In dit onderzoek wordt ingegaan op de verschillende barrières ten aanzien van de hennepteelt en handel, te weten: locaties arbeid beschikbaarheid materialen het kweekproces verkoop vastgoed en financiën Ook wordt er aandacht besteed aan het sociale netwerk rondom de hoofdpersoon van de criminele organisatie. Op grond van de resultaten wordt zichtbaar dat de criminele organisatie via legale structuren het logistieke proces rondom de hennepteelt en -handel kon invullen en daarmee deze criminele activiteiten tot een succesvolle uitvoering heeft gebracht. Met dit onderzoek is niet alleen inzicht gekregen in het logistieke proces en de verwevenheid met de bovenwereld, maar het heeft ook inzichten en handelingsperspectieven opgeleverd om deze criminele organisatie integraal aan te pakken en een einde te maken aan de onaantastbaarheid van dergelijke netwerken. De concrete handelingsperspectieven en adviezen zullen aan de operationele projectleider worden overgedragen, tezamen met de dossiers en informatie die er aan ten grondslag liggen.

2 Het onderzoek heeft ons in algemene zin de volgende inzichten en adviezen opgeleverd: REPRESSIEVE MOGELIJKHEDEN Perspectieven Constatering Mogelijkheden Locaties Sociale huurwoningen Hennepkwekerij aangetroffen in huurwoning Huuropzegging door woningcorporatie of gemeente (College). Sluiting van het pand door burgemeester. Particuliere woningen Hennepkwekerij aangetroffen in particuliere woning De gemeente (College) kan bestuursdwang opleggen op basis van het bestemmingsplan. Bij verhuur: huuropzegging door gemeente (College). Sluiting van het pand door burgemeester. De gemeente (College) kan bestuursdwang opleggen op basis van het bestemmingsplan. Bedrijfspanden Hennepkwekerij aangetroffen in bedrijfspand Contact leggen met hypotheekverstrekker om aanpakmogelijkheden via hypotheek te bekijken. Niet-vergunningplichtig: de gemeente kan via het College bestuursdwang of een dwangsom opleggen. Vergunningplichtig: de gemeente (College) kan de vergunning intrekken. De burgemeester kan bij een frequent en langdurig probleem het pand sluiten. Ondernemingen Faciliterende legale ondernemingen Bijv. klus- en installatiebedrijven die geholpen hebben bij het installeren en inrichten van hennepkwekerijen Verscherpt fiscaal toezicht toepassen. Growshops Intrekken exploitatievergunning Personen Werknemers De werknemers van de criminele organisatie hebben loon ontvangen. Over het crimineel verdiende loon kan de belastingdienst nog een naheffing inkomstenbelasting opleggen, al dan niet verhoogd met rente en een boete. Let wel er is sprake van een verjaringstermijn van 5 jaar bij deze maatregel. Naast hun crimineel verdiende loon hebben een aantal werknemers ook nog uitkeringen en/of toeslagen genoten. Het UWV en/of de gemeente kan de onterecht genoten uitkeringen en/of toeslagen terugvorderen, eventueel verhoogd met rente en een boete.

3 Perspectieven Constatering Mogelijkheden Werkgever De leiding van de criminele organisatie heeft lonen uitbetaald aan haar werknemers. De leiding had loonheffing moeten afdragen aan de belastingdienst. De belastingdienst kan de leiding hiervoor een aanslag opleggen, eventueel verhoogd met rente en een boete. Let wel er is sprake van een verjaringstermijn van 5 jaar. Hypotheekfraude, crimineel vermogen en witwassen Hypotheekverstrekker Een woning is gefinancierd met een hypotheek die op verkeerde gronden is De hypotheekverstrekker kan overgaan tot de gedwongen verkoop van de woning. verkregen. Hypotheekfraudeur Strafrechtelijk is vastgesteld dat iemand een hypotheekfraudeur is. De hypotheekfraudeur wordt landelijk geregistreerd, waardoor diegene nooit meer in aanmerking komt voor een hypotheek. Crimineel vermogen Uit strafrechtelijk onderzoek blijkt sprake te zijn van wederrechtelijk verkregen vermogen. Indien het crimineel verdiende vermogen niet is aangegeven bij de belastingdienst, kan deze alsnog navorderingsaanslagen opleggen. Wanneer de aanslag niet betaald kan worden, kan de belastingdienst beslag leggen en deze direct invorderen. Het fiscale beslag kan bovenop het justitieel beslag plaatsvinden. De mogelijkheden van de belastingdienst, na een ontneming of schikking door het BOOM 1, worden nader onderzocht. Let op: in alle gevallen is de belastingdienst gebonden aan een verjaringstermijn van 5 jaar. Witwassen Geldleningen door particulieren Er zou een diepgaand en multidisciplinair onderzoek o.l.v. politie en justitie gewenst zijn naar deze geldleningen en de particuliere geldschieters. Criminele organisatie Nieuw onderzoek Er zijn nauwere verbanden vastgesteld tussen een aantal leden van de criminele organisatie en de Apeldoornse hennepleverancier. Er zou een nader politieel onderzoek gewenst zijn naar de samenwerking tussen beide groeperingen. 1 BOOM = Bureau Ontnemingswetgeving Openbaar Ministerie

4 PROACTIEVE MAATREGELEN Perspectieven Constatering Mogelijkheden Locaties Informatie over locaties hennepkwekerijen De politie beschikt over informatie betreffende locaties waar hennepkwekerijen zijn aangetroffen. Deel deze informatie met de betrokken partners zodat zij gericht repressieve acties kunnen ondernemen (zie repressieve maatregelen). Ondernemingen Faciliterende legale bedrijven Opsporingsonderzoeken bevatten informatie over dit soort bedrijven. Zorg voor een structurele informatie-uitwisseling op dit terrein met het RIEC, zodat het RIEC trend- en fenomeenonderzoeken kan uitvoeren. Het RIEC kan dan proactieve handelingsperspectieven bieden voor de betrokken partijen. De politie zou deze informatie moeten delen met de belastingdienst zodat zij uit proactief oogpunt verscherpt toezicht kan uitoefenen. Growshops Het is algemeen bekend dat growshops een cruciale rol bij het kweekproces spelen. Overheidsinstanties zouden op de hoogte moeten worden gebracht van deze informatie, zodat zij eventuele lopende zakelijke contracten kunnen ontbinden en bij het aangaan van nieuwe contracten goed geïnformeerd zijn. Een gemeente kan de controle houden over growshops door een quotum in te stellen en middels het gemeentelijke vergunningenbeleid. In de gemeente Enschede hebben growshops een exploitatievergunning nodig en heeft de gemeente de mogelijkheid om via de Wet Bibob deze vergunningaanvragen te screenen. Bovendien hanteert de gemeente een quotum van 9 growshops. (On)verwijtbare betrokkenheid Om de vergunningplicht te omzeilen registreren growshops zich o.a. als groothandel in tuinartikelen. Bedrijven zijn zich vaak niet bewust van hun (verwijtbare) betrokkenheid. Wanneer het vermoeden bestaat dat het toch om een growshop gaat, kan de gemeente een controle instellen en aan de hand daarvan alsnog de vergunningprocedure in gaan of de zaak sluiten omdat het quotum al geldt. D.m.v. voorlichting moeten bedrijven en branches op de hoogte worden gebracht van hun aandeel in de georganiseerde criminaliteit en de mogelijke consequenties hiervan voor ze. Bedrijven zijn zich wel bewust van hun rol, maar verrichten feitelijk geen strafbare handelingen Er zou met bedrijven en branches gekeken moeten worden naar mogelijkheden om afspraken te maken hierover. Denk aan het instellen van een maximum aantal prepaid telefoons dat per persoon gekocht kan worden.

5 Perspectieven Constateringen Maatregelen Personen Werknemers Werkgevers Personen die werkzaamheden hebben verricht voor de criminele organisatie en daarvoor loon hebben ontvangen. De leiding van de criminele organisatie hebben inkomsten genoten uit hun De politie moet deze personen standaard verifiëren op het gebruik van sociale voorzieningen en fiscale toeslagen. Deze informatie moet vervolgens gedeeld worden met de gemeente, het UWV en de belastingdienst. idem criminele activiteiten. Hypotheekfraude, crimineel vermogen, witwassen Hypotheekverstrekkers Er is sprake geweest van ontoereikende verificatie van de benodigde documenten. Er blijken hier diverse redenen aan ten grondslag te liggen. De landelijke overheid zou hierover in gesprek moeten gaan met de branche en concrete afspraken moeten maken. Consequenties moeten voor iedereen duidelijk zijn. Crimineel vermogen Uit strafrechtelijk onderzoek blijkt sprake te zijn van wederrechtelijk verkregen vermogen. Idealiter zou er standaard fiscaal beslag bovenop het justitieel beslag moeten worden gelegd, wanneer sprake is van crimineel vermogen. Bij een ontneming moet het BOOM contact opnemen met de belastingdienst. Criminele organisatie Zicht op de criminele organisatie Er is met verouderde informatie gewerkt. Er zou afstemming moeten plaatsvinden tussen de betrokken partners om af te stemmen welke maatregel of combinatie van maatregelen de crimineel het hardst treft in zijn portemonnee, dan wel het meest effectief is. De politie zou de informatie moeten updaten en actualiseren. Aanvulling van deze informatie door partners. Indien een nieuw onderzoek wordt opgestart, dan vooraf alle partners erbij betrekken, om gezamenlijk te kijken naar de te delen informatie, te kiezen strategie en meest effectieve aanpak.