bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc

Transcriptie

1 bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc jaargang 12 nr. 1 april 2012 scholingsaanbod 2012 competentieprofiel opleider CHVG ouderengeneeskunde op Aruba huisartsopleiding

2 Inhoudsopgave Colofon Hao-proVUssioneel is een bulletin voor alle huisartsopleiders van de Huisartsopleiding van het VUmc en verschijnt twee keer per jaar. Op het hao-deel van onze website zijn de oude jaargangen terug te vinden: Redactie: Angelika Raths Sylvia Vlak Illustraties: Rick Dros Foto s: Angelika Raths Basisontwerp omslag: Roland van Helden bno, Amsterdam 3 Trots 5 Hoofdzaken 7 Prikbord 8 Competentieprofiel Opleider CHVG 10 Scholingsaanbod Praktische zaken en spelregels 11 - Basiscurriculum leergang 0 t/m 4 18 Foto's november-dagen Doorn 20 Vervolg scholingsaanbod Keuzecurriculum leergang 5 26 Foto's november-dagen Doorn 28 Horizonte 30 HAOVU 31 Van vraag naar evidence 32 Insider 33 Indeling leergangen 34 Hao-agenda 2012/ Uitzwaaien/Welkom Opmaak: Sylvia Vlak Huisartsopleiding VUmc OZW-gebouw De Boelelaan HV Amsterdam tel deadline kopij voor het septembernummer 2012 is 1 juli

3 Trots Angelika Raths Trots op..., daarmee begonnen we op 24 januari de eerste landelijke dag voor de hao-teams van alle acht instituten. Wij, hao-coördinatoren, wilden graag de mensen die zich met het wel en wee van de huisartsopleiders bezighouden met elkaar in contact brengen, om uit te wisselen over wat eenieder doet, ontwikkeld heeft en waar we tegenaan lopen. Dat maakt het ook makkelijker bij collega s aan te kloppen. Voor de herkenbaarheid verscheen elk instituut in een eigen kleur. Het werd letterlijk een kleurrijke dag. Wij waren de groene fractie (onze opleiderskleur) en hebben ons daarin uitgeleefd. Goed, dat er tijdens deze dag ook ruimte was voor humor. Als je niet kunt lachen tijdens je werk is er iets mis... "Groene vingers" Het dagprogramma: korte presentaties, workshops over selectie van hao s, koppeling, voortgangsgesprekken, meerdaagse en het landelijke scholingsplan. Er was een markt, we hebben gezongen met Rinske van der Meer (jullie kennen haar van de meerdaagse) en natuurlijk werd er veel genetwerkt tijdens de maaltijden en in de wandelgangen. Markt Waar ben ik nou trots op? Leuk al om erover na te denken als voorbereiding op mijn PowerPoint-presentatie. Tegelijk de twijfel of ik dat wel zo kan zeggen. In Nederland hoor je immers niet trots te zijn, toch? Je oogst meer sympathie met bescheidenheid. Maar vooruit, we werden erom gevraagd. Ik ben trots op de aandacht, expertise en menskracht die wij op de VU inzetten voor onze hao s, op de hao-selectie met assessment-karakter, de zorgvuldige voortgangsgesprekken, de ALVU (die we samen met jullie hebben ontwikkeld als hulpmiddel voor de analyse van leergesprekken), onze vierdaagse (inhoud, sfeer, organisatie en participatie), Roemenië (als een prachtig voorbeeld van projectonderwijs met praktisch maatschappelijk nut) en de ProVU, onze huishao-glossy. 3

4 Ik ben trots op jullie. Wij zien zoveel opleiders die betrokken en kundig begeleiden. En de aios bevestigen deze observaties, zoals de resultaten van de landelijke aios-enquête uitwijzen - zie column Nettie. Gefeliciteerd! Last but not least ben ik trots op ons hao-team en alle docenten die zich ondanks alle werkdrukte met toewijding inzetten voor de huisartsopleiders soms zelfs in vrije tijd. Door de inspanningen van Samantha, Sylvia Vlak en de leergang-hoofddocenten (dank!) ligt onze (uiteraard groene) stand vol met materialen, die de collega s mee kunnen nemen. Wij zien en horen veel van onze zusterinstituten. De cursus van het AMC over seksespecifieke verschillen gaan we opvragen (had Nijmegen niet ook wat?). Misschien kunnen we iets daarvan opnemen in leergang 3. Een vondst uit Leiden: zij noemen de hao s die in het veld werven ambassadeurs. We gaan onze regiocontactpersonen subiet omdopen - en de banden met hen aanhalen, zoals zij dat doen. En geïnspireerd door ervaringen elders gaan wij nu kijken naar mogelijkheden om dit jaar tijdens een paralleldag keuzeworkshops voor jullie aan te bieden net zoals voor de aios. Soms helpt het gesprek ook duidelijker te zien waarom we hebben gekozen zoals we hebben gedaan. Fijn dat er binnen Huisartsopleiding Nederland ruimte is voor de verschillende wegen die naar het competentieprofiel van de opleider leiden (zie de nieuwe versie ervan in dit nummer). Je kunt niet alles overal implementeren. Veel hangt af van de expertise ter plekke en de gegroeide cultuur. Denkend over de regionale diversiteit werd me nog iets duidelijk tijdens mijn voorbereiding: alle instituten van Huisartsopleiding Nederland hebben sowieso reden trots en tevreden te zijn. Volgens mij hebben wij in dit kikkerlandje de mooiste en meest functionele Huisartsopleiding ter wereld. En wat daarbinnen aan opleiding opleiders gebeurt is, voor zover ik het overzie, uniek op deze aardbol. Laten we iets ervan delen over de grenzen heen en er vooral zelf geregeld bij stilstaan, als we het onszelf weer moeilijk maken, omdat alles altijd beter moet (look who s talking)! Dit uit de mond van een inmiddels behoorlijk chauvinistisch geassimileerde allochtoon. hao-coördinator 4

5 Hoofdzaken Nettie Blankenstein Mijn start Na het afscheid van Piet Schoonheim op 23 oktober 2011, heb ik met veel plezier het roer overgenomen. Ik voel me thuis bij de huisartsopleiding en geniet van het leidinggeven aan een groot professioneel team. Het contact met huisartsopleiders groeit via de meerdaagses, de certificaatuitreikingen, de hao-vereniging en opleidingszaken waarmee jullie mij individueel benaderen. En natuurlijk is ook deze rubriek hoofdzaken een mooi communicatiemiddel. Capaciteitsuitbreiding Op verzoek van de minister breiden we de capaciteit van de opleiding uit. We hebben voldoende geschikte aios kunnen selecteren om in maart 2012 te starten met 90 i.p.v. 80 aios. In september start er ook weer een groep van 12 AMA s (algemeen militair artsen) met de huisartsenstage. Dankzij actieve werving hebben we genoeg huisartsopleiders voor de aios. Voor de AMA s zullen alle huisartsinstituten gezamenlijk opleiders leveren. Kwaliteitsbeleid Wij hebben in 2011 meegedaan aan twee landelijke kwaliteitsmetingen: de prestatie-indicatoren en de aios-enquête. Op de prestatie-indicatoren scoren we hoog: sinds de vorige meting zijn we gestegen van de 7e plaats naar de 2e plaats (na het AMC). De kwaliteit en scholing van de opleiders(praktijken) is hierbij een van onze succespunten. De aios-enquête werd in 2011 voor de derde keer gehouden. Eén aspect is de kwaliteit van de huisartsopleider. De aios zijn over het algemeen tevreden, meer dan in 2009 en 2005: met bijna alle stellingen is minstens 2/3 van de aios het (zeer) eens. Wel vinden nog steeds veel aios dat er te weinig aandacht besteed wordt aan de afstemming van zorg en kosten. Jullie onderscheiden je in het geven van feedback en het duidelijk maken wat je van de aios verwacht. De huisartsopleider... 1e jaar landelijk gemiddelde 1e jaar HOVUmc 3e jaar landelijk gemiddelde 3e jaar HOVUmc creëert goede leeromgeving stimuleert zelfstandig leren laat gepast zelfstandig werken maakt tijd voor onderwijs geeft regelmatig feedback duidelijke verwachtingen over kennis en taken richt onderwijs naar behoefte stelt stimulerende vragen verantwoordt zich duidelijk past onderwijs aan aan setting geeft begeleiding bij vaardigheden integreert standaarden en wetenschap onderwijst diagnostische vaardigheden onderwijst communicatievaardigheden onderwijst afstemming van zorg en kosten

6 Zomer 2012 starten we met GEAR, een nieuw landelijk kwaliteitssysteem dat de oude metingen integreert en vervangt. In een cyclus van 4 jaar wordt steeds een deel van de domeinen gemeten. In 2012 zijn dit Academisch niveau, Leeromgeving en Toetsing & beoordeling & resultaten. Twee nieuwe programma s op de paralleldagen Om jullie te ondersteunen op het punt integratie van wetenschap zal Hans van der Wouden, de nieuwe docent wetenschappelijke vorming, een dagdeel met jullie gaan oefenen op de paralleldag. Over organisatie van zorg en kosten, zal de werkgroep beleid en beheer o.l.v. Eddy Reynders een paralleldagprogramma uitwerken. Aios op de huisartsenpost In 2011 is gewerkt aan randvoorwaarden voor leren op de huisartsenpost. Met (op één na) alle posten is een opleidingscontract afgesloten en overal is een huisartsopleider als onderwijscoördinator aangesteld. Er is een landelijke leidraad voor het dienstdoen opgesteld. De posten krijgen van de SBOH opleidingsgeld om opleidingsvoorzieningen, introductiecursussen en onderwijstijd te financieren. Vanaf 1 januari 2012 is het hoofd huisartsopleiding verantwoordelijk voor het onderwijs op de posten. Dat is fijn, want daardoor kan ik als hoofd bindende afspraken met de posten maken over de invulling van het onderwijs op de posten en de implementatie van de leidraad dienstdoen. In Amsterdam zullen de hoofden en onderwijscoördinatoren van VUmc en AMC hierin samen optrekken. LHK voor huisartsopleiders Het dagelijks bestuur van de Huisartsopleiding Nederland heeft in december 2011 besloten alle huisartsopleiders te beschouwen als niet betalende abonnees van de LHK-toets. Alle huisartsopleiders krijgen de toets persoonlijk electronisch aangeleverd in mei en november. Na het maken van de toets krijg je direct online feedback. Als je al betalend abonnee bent krijg je je geld terug. Sommige huisartsinstituten maken de LHK tijdens de paralleldag groepsgewijs. Wij hebben besloten dat niet te doen, omdat we het zonde vinden de paralleldag te besteden aan iets wat je net zo goed zelf thuis kunt doen. De mogelijkheden om de toets tussentijds te onderbreken zijn op veler verzoek verruimd. Begin maart krijg je nadere informatie over de LHK toets thuisgestuurd. Verhuizing praktijk melden aan HVRC! Ik eindig met een waarschuwing: bij verhuizing van een opleidingspraktijk moet de erkenning als opleidingspraktijk altijd opnieuw door de HVRC beoordeeld worden. In de regel zal de praktijk daartoe ook opnieuw gevisiteerd worden. Dit blijkt niet bij alle opleiders goed bekend te zijn. Dus als je met je praktijk verhuist geef dit dan niet alleen door aan ons, maar ook direct aan de HVRC. Als je dit nalaat loopt je aios het risico dat zijn/haar stage niet meetelt als onderdeel van de opleiding. 6

7 Prikbord Waarnemer op Aruba gezocht! Twee huisartsopleiders op Aruba, Benita Britt-Croes en Sharline Vis, zoeken een waarnemer voor de periode 24 juli - 10 augustus De praktijken zijn 2 solopraktijken die vlak bij elkaar zijn gelokaliseerd. Wij helpen bij het vinden van onderdak. Meerdaagse 2013 De data voor de meerdaagse cursussen in 2013 zijn bekend. Je kunt 4-6 juni en 5-7 november alvast in de agenda noteren. Samen musiceren tijdens de meerdaagse cursussen in juni Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Benita Britt-Croes (brittcroes@setarnet.aw) en Sharline Vis (sharlinevismd@yahoo.com). Wie speelt een muziekinstrument en vindt het leuk om (samen met collega's) tijdens de meerdaagse cursussen in juni voor en met andere collega's te spelen? - advertentie - Meditatie-avonden voor huisartsen Wij willen graag meegenieten van jullie muzikaal talent. Je kunt je opgeven bij Samantha Paijens: s.paijens@vumc.nl Beste collega's, Vanaf eind april organiseer ik een serie meditatie-avonden voor huisartsen op donderdagavond van 20.00u-21.15u in Amsterdam. Deze 8 avonden zullen in het teken staan van een oude teaching, "the seven sets of eyes", toegepast op het werk van de hedendaagse huisarts. Tevens is er ruimte voor het ervaren van diverse meditatietechnieken die ik leerde tijdens een jarenlange training in "native american shamanism". Als je interesse gewekt is of je verdere informatie wilt, mail of bel mij via:jan.mehrtens@planet.nl of Hartelijke groet, Jan Mehrtens (huisartsopleider) - advertentie - Supervisie, begeleide intervisie, loopbaanbegeleiding Ben je op zoek naar een intervisiegroep? Is jouw intervisiegroep op zoek naar structuur en inspiratie? Wil je nú werk maken van persoonlijke supervisie of loopbaanbegeleiding? Wij zijn: supervisor en coach (NHG-kaderopleiding én EKC-geregistreerd). Onze achtergrond: ervaren huisartsen en huisartsopleiders. Wij hebben beiden tijd voor begeleiding van collega's, maar ook van je assistente of praktijkondersteuner (individueel of in een intervisiegroep). Neem contact op met één van ons voor een vrijblijvende en vertrouwelijke oriëntatie. Moniek van den Ende, Duivendrecht. Tel , mtvandenende@live.nl Gert Roos, Laren NH. Tel , gbroos@worldonline.nl 7

8 Competentieprofiel Opleider CHVG Het Competentieprofiel Huisartsopleider is in 2011 vervangen door het Competentieprofiel Opleider CHVG. Het volledige profiel is te vinden op de website van Huisartsopleiding Nederland. Hieronder een overzicht algemene competenties huisartsopleider, zoals dit ook op onze website staat: 0 Handelen als expert 0.0 Is rolmodel voor de verschillende competenties uit het competentieprofiel van de huisarts (specialist) - maakt bewust gebruik van eigen voorbeeldfunctie - expliciteert en motiveert eigen handelen 1 Agogisch handelen 1.1 De opleider realiseert een constructief werk-leerklimaat - draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat waarbij de opleider respectvol, reflectief en ondersteunend is naar de aios - is goed toegankelijk voor aios bij vragen en problemen 1.2 De opleider bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios - creëert een veilige, vertrouwelijke omgeving waarin aios wordt gestimuleerd emotioneel en intellectueel uitdagende situaties te bespreken - daagt de aios steeds opnieuw uit tot dialoog - is daadwerkelijk geïnteresseerd in en gericht op de aios - toont empathie 1.3 De opleider kan omgaan met diversiteit - kan afstemmen op de eigenheid van de aios in culturele, sociale en ethische zin 2 Didactisch handelen 2.1 De opleider realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek - realiseert gerichte opleidingsactiviteiten op basis van het opleidingsplan - maakt een adequate keuze welke didactische werkvorm aansluit bij de ontwikkeling van de aios - past voor de situatie geschikte gesprekstechnieken efficiënt toe - hanteert de verschillende rollen (expert, coach, beoordelaar) flexibel en passend bij de leersituatie - bewaakt en evalueert proces en resultaat 2.2 De opleider begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding - ondersteunt de aios bij het opstellen van diens individuele opleidingsschema - ondersteunt bij het formuleren van haalbare leerdoelen en bijbehorend plan van aanpak - signaleert ineffectief leergedrag en maakt dit inzichtelijk - daagt uit tot het verleggen van grenzen en bespreekt de haalbaarheid - bevordert het eigenaarschap van de aios bij diens eigen leerproces 2.3 De opleider beoordeelt resultaten en adviseert over de consequenties voor de voortgang - bewaakt de representativiteit van het portfolio - verzamelt relevante informatie t.b.v. de voortgang en beoordeling van de aios - koppelt leerresultaten terug - beoordeelt en legt de voortgang in het leerproces vast - geeft advies aan het hoofd van de opleiding ten aanzien van de voortgang 3 Samenwerken 3.1 De opleider past samenwerkingsvaardigheden gericht toe - zorgt voor een heldere taakverdeling, -afstemming en uitvoering met andere (stage)opleider(s) en praktijkmedewerkers - identificeert problemen en geeft de aios ondersteuning bij het leren oplossen van (dreigende) conflicten - neemt verantwoordelijkheid voor consistentie en continuïteit van de opleiding 3.2 De opleider stemt het eigen handelen af met andere betrokkenen bij de ondersteuning van de aios - is in staat andere professionals een effectieve bijdrage aan de opleiding te laten leveren - verzorgt een effectieve en vertrouwelijke informatieoverdracht over het functioneren van de aios - functioneert als gesprekspartner in de driehoek aios-opleider-docent 8

9 Berichten uit de hao-kwaliteitscommissie 4 Organisatie 4.1 De opleider organiseert personeelsinzet, middelen en informatiestromen zodanig dat er efficiënt gewerkt en geleerd kan worden - organiseert het eigen werk zodanig dat er voldoende tijd en ruimte is voor opleiden - biedt ruimte in de opleiding voor bijwonen van en deelnemen aan activiteiten buiten de eigen werkplek t.b.v. de opleiding (commissies, werkgroepen, etc.) - bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met patiëntgebonden en niet patiëntgebonden werkzaamheden, die leiden tot gewenste competentieontwikkeling 4.2 De opleider handelt volgens de relevante wet- en regelgeving - handelt volgens de relevante regelgeving voor de opleiding tot specialist van het CHVG en de regelgeving van de eigen instelling/praktijk met betrekking tot het opleiden van de aios - handelt volgens de wettelijke bepalingen m.b.t. het opleiden van de aios 4.3 De opleider creëert binnen zijn/haar organisatie/praktijk draagvlak voor het opleiden van aios - draagt zorg voor de continuïteit in het opleiden van de aios wanneer hij/zij zelf niet aanwezig is - zorgt dat anderen uit de organisatie/praktijk een bijdrage kunnen leveren aan het opleidingsproces - borgt de continuïteit in het leerwerkplan van de inrichting/praktijk waar hij/zij werkzaam is 5 Professionaliteit 5.1 De opleider beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie - toont inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren - gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider - toont plezier in het werk als opleider en als huisarts (specialist) - heeft inzicht in het effect van eigen gedrag en waardoor dit gedrag wordt veroorzaakt - identificeert eigen valkuilen en gebruikt deze valkuilen als leerinstrument in het opleiden 5.2 De opleider werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren - maakt het eigen persoonlijk en professioneel functioneren bespreekbaar en stelt verbeterpunten vast op basis van verkregen feedback - stelt door middel van reflectie periodiek de persoonlijke ontwikkelingsbehoefte vast, neemt planmatig deel aan deskundigheidsbevordering en evalueert het effect - neemt deel aan opinievorming en ontwikkeling van nieuwe inzichten op het opleidingskundig vakgebied - stuurt het eigen handelen als opleider op basis van wetenschappelijke inzichten en best practices 5.3 De opleider bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie - kan het onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke aspecten in het werk adequaat hanteren 5.4 De opleider handelt conform geldende gedrags- en omgangsregels - gaat integer en zorgvuldig om met eigen invloed op de aios 9

10 Het basiscurriculum Leergang 0 t/m 4 Scholingsaanbod 2012 Praktische zaken en spelregels Dit jaar zijn de cursussen weer verdeeld over 3 dagen. We beginnen om uur! Het onderwijs vindt plaats in leergangen, onderscheiden naar het basiscurriculum, leergang 0 t/m 4 en het keuzecurriculum voor ervaren opleiders, leergang 5. Nog even de belangrijkste praktische zaken en spelregels rondom de leergangen op een rijtje. Een cursus duurt vier dagen, te weten twee achtereenvolgende dagen in juni en in november. Uitzondering zijn de 2-daagse novembermodules voor opleiders die niet aan een 4-daagse deel konden nemen. Duo-opleiders zijn altijd beiden welkom; wél wordt elke deelnemer geacht alle vier de dagen aanwezig te zijn. Toekenning van forfaitaire accreditatiepunten: De landelijke regeling toekenning forfaitaire accrediteringspunten geeft aan dat een huisartsopleider die een aios opleidt 20 forfaitaire punten ontvangt voor zijn/haar opleidingsactiviteiten en het volgen van de terugkomdagen. Als hij/zij een deel van het jaar opleidt ontvangt de opleider naar rato het aantal punten. Per kwartaal worden 5 punten toegekend. Huisartsopleiders van VUmc krijgen hiernaast nog 4 punten extra als aan alle verplichte didactische scholing en toetsing is voldaan. De landelijke regeling is na te lezen op de website van HOVUmc en Huisartsopleiding Nederland. Je dient alle dagdelen van de cursus te volgen. Het is aan de docenten om te beoordelen of de cursus als voldoende kan worden afgesloten en je doorstroomt naar een volgende leergang. Het doen van aanvullende of compenserende opdrachten kan tot de mogelijkheden behoren, eventueel met extra begeleiding. Inschrijving voor de keuzecursussen van leergang 5 geschiedt in volgorde van binnenkomst. Wij proberen zoveel mogelijk de zelfstandige periode van de aios te plannen tijdens de meerdaagse hao-cursussen. Annuleringsregeling: Wij sturen na de gehele cursus, dus na november een rekening. De kosten zijn inclusief maaltijden en overnachting. Alleen wanneer je minimaal 7 dagen voor aanvang van de cursus aangeeft niet aanwezig te zullen zijn bij de cursus of niet te overnachten, kunnen wij de kosten in mindering brengen op de rekening. Niet genoten maaltijden kunnen wij helaas niet in mindering brengen. Een verzoek om kwijtschelding van deze kosten zal door de Huisartsopleiding niet in behandeling worden genomen. Als een opleider binnen de termijn van 7 dagen genoodzaakt is af te zeggen omdat de aois onverwacht en door overmacht niet in staat is in de praktijk aanwezig te zijn, dan kun je dit aan ons kenbaar maken. Als instituut willen wij dan onderzoeken of een financiële regeling getroffen kan worden. Zie voor verdere informatie Regelgeving financiële afhandeling meerdaagse cursussen op of vraag Samantha Paijens (s.paijens@vumc.nl of ). Op de volgende pagina's wordt per leergang het cursusaanbod beschreven voor Je kunt je alleen inschrijven voor een cursus als je ook in de desbetreffende leergang bent ingedeeld. Zie hiervoor het actuele overzicht achterin deze hao-provussioneel. 10

11 Basiscurriculum - leergang 0 - Oriëntatiecursus Titel cursus Doelgroep Cursusdagen ORIENTATIECURSUS Erkende huisartsen die geïnteresseerd zijn in het opleiden van een aios. De cursussen vinden plaats op maandag vanaf uur tot dinsdag uur met een overnachting. 10 en 11 september en 5 februari en 10 september 2013 Docenten Inhoud cursus Thema s Werkwijze 2012: Angelika Raths en Willem Feijen 2013: Angelika Raths en Jolijn de Graaff Deze geaccrediteerde cursus is een eerste, vrijblijvende oriëntatie op het huisartsopleiderschap aan het VUmc. Het doel van de cursus is dat de belangstellende huisartsen en het instituut na afloop kunnen besluiten of men met elkaar in zee wil gaan. Eerste kennismaking met de huisartsopleiding van het VUmc Verwachtingen en wensen van deelnemers en instituut Structuur van opleiding en plek van de huisartsstages Voor- en nadelen van het opleiden Mogelijkheden voor didactische scholing als opleider bij de HOVUmc Wat moet, wat mag? Koppelingsprocedure Praktische consequenties voor de praktijkvoering Planning leergesprekken Individueel opleiderprofiel Functie van het leerwerkplan Kennismaking met de aios Hao-competenties Kiezen voor de HOVUmc? In deze interactieve cursus kunnen de deelnemers ervaring opdoen met de sfeer en de werkwijze van het instituut. Aan de hand van opdrachten en tijdens praktische oefeningen maken de deelnemers kennis met de taken van het opleiderschap. We laten voorbeelden van leergesprekken zien. Er wordt informatie gegeven, gediscussieerd en er is ruime gelegenheid voor het stellen van vragen, o.a. aan het hoofd van de opleiding en twee aios. In de pauzes, tijdens het diner en de borrel kan men informeel van gedachten wisselen. 11

12 Het basiscurriculum Leergang 0 t/m 4 Basiscurriculum - leergang 0 - Startersdagen Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze STARTERSDAGEN Beginnende opleiders die na hun erkenning gekoppeld zijn aan de eerste aios of AMA. Dinsdag 15 januari en dinsdag 12 februari 2013 Lili van Rhijn, Helle Poulsen, Simone van den Hil en Jan de Heer De opleider 0.0 expliciteert en motiveert eigen handelen 1.1 draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat en is goed toegankelijk voor aios bij vragen en problemen 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios 2.1 realiseert gerichte opleidingsactiviteiten op basis van het opleidingsplan 2.2 ondersteunt de aios bij het opstellen van diens individuele opleidingsschema 3.2 stemt het eigen handelen af met andere betrokkenen bij de ondersteuning van de aios 4.1 organiseert het eigen werk zodanig dat er voldoende tijd en ruimte is voor het opleiden 5.1 toont inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren; toont plezier in het werk als opleider en als huisarts Tijdens deze dagen vindt een eerste kennismaking plaats met onderwerpen die bij aanvang van het opleiden aan de orde komen. De cursus dient als voorbereiding op de komst van de aios. Er wordt een begin gemaakt met het oefenen van de meest basale didactische vaardigheden. Organisatie in de praktijk Het leerwerkplan Standaardrooster 1e jaar Kennismaking Themagesprek Dagrapportage Consultatie Feedback Het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) van de hao Mentoraat Eerstvolgende hao-scholing Afwisselend wordt in de grote groep gewerkt (informatieoverdracht en groepsdiscussie) en in kleinere groepjes (oefenen van didactische vaardigheden). Zo wordt bijv. in tweetallen een wederzijds interview gehouden en in drietallen worden leergesprekken op elkaar in rollenspelen geoefend. LORENZO 12

13 Basiscurriculum - leergang 1 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze DE DUIZENDPOOT Beginnende opleiders die de startersdagen hebben gevolgd en de eerste aios of AMA opleiden. Dinsdag/woensdag 12 en 13 juni, 13 en 14 november Groep A: Karin Verschoor en Jolijn de Graaff Groep B: Simone van den Hil en Erik Koelma De opleider 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat en draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat waarbij de opleider respectvol, reflectief en ondersteunend is naar de aios 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios 2.1 realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek door gerichte opleidingsactiviteiten op basis van het opleidingsplan en bewaakt en evalueert proces en resultaat 2.2 begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding door de aios te ondersteunen bij het opstellen van diens individuele opleidingsschema en bevordert het eigenaarschap van de aios bij diens eigen leerproces 2.3 beoordeelt resultaten en adviseert over de consequenties voor de voortgang door leerresultaten terug te koppelen, te beoordelen en de voortgang van het leerproces vast te leggen 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie door inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren 5.2 werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren door het eigen handelen als opleider te sturen op basis van wetenschappelijke inzichten en best practices Deze cursus is bedoeld als ondersteuning van hao s die op dit moment bezig zijn met hun eerste begeleidingsjaar. Op de eerste bijeenkomst in juni neem je kennis van het onderwijs aan de huisartsopleiding bij het VUmc en de gebruikte leermiddelen. De beoordelingsprocedure voor aios met de daarbij behorende evaluatieformulieren wordt besproken. Er zal worden geoefend met leergesprekken: Welke vormen bestaan er? Wat kun je ermee? Waar moet je op letten? Hoe kun je op een juiste wijze feedback geven? In november zullen we doorgaan op het thema leergesprekken waarbij we gebruik zullen maken van een scoringslijst. Daarnaast is er aandacht voor de organisatie van de praktijk: hoe stuur ik de patiëntenstroom? Naar analogie van het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) van de aios zul je een persoonlijk ontwikkelingsplan voor jezelf opstellen: wat wil ik als opleider leren, hoe en wanneer? Het persoonlijk ontwikkelingsplan van de aios en de hao Voortgangskwalificatie en beoordelingsprocedure Soorten leergesprekken: taak-, proces- en persoonsgericht Kenmerken van: consultbespreking, dagrapportage, consultatie Werken met de video en directe observatie Feedback: theorie en vooral oefenen Leercondities in de eigen praktijk, knelpunten ICPC We werken tijdens deze leergang afwisselend in de gehele groep en in kleinere groepen. Wij gaan daarbij uit van jullie werkervaring op dit moment en oefenen zoveel mogelijk met jullie eigen casuïstiek. Ervaren knelpunten zullen we aan de orde laten komen. Inleiding en nabespreking doen we plenair maar verder oefenen we vooral in kleine groepen. Tijdens het tweede deel in november wordt gewerkt met eigen video-opnames van leergesprekken. We sluiten aan bij actuele leerwensen. 13

14 Het basiscurriculum Leergang 0 t/m 4 Basiscurriculum - leergang 2 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s LEERGESPREKKEN Beginnende opleiders die leergang 1 hebben afgesloten. Dinsdag/woensdag 12 en 13 juni, 13 en 14 november Groep A: Anouk Bogers en Thil Tolkamp Groep B: Angelika Raths en Karol Habryka (huisartsopleider) De opleider 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat en draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat waarbij de opleider respectvol, reflectief en ondersteunend is naar de aios. 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios. 2.1 past voor de situatie geschikte gesprekstechnieken efficiënt toe, hanteert de verschillende rollen flexibel en passend bij de leersituatie en bewaakt en evalueert proces en resultaat. 2.2 begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding. 2.3 beoordeelt resultaten en adviseert over de consequenties van de voortgang. 4.1 organiseert het eigen werk zodanig dat er voldoende tijd en ruimte is voor opleiden. 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie. 5.2 maakt het eigen persoonlijk en professioneel functioneren bespreekbaar en stelt verbeterpunten vast op basis van verkregen feedback. 5.3 bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie en kan het onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke aspecten in het werk adequaat hanteren. 5.4 handelt conform geldende gedrags- en omgangsregels en gaat integer en zorgvuldig om met eigen invloed op de aios. Centraal staan in deze cursus de eigen leervragen van de deelnemers uitgaande van hun ervaringen met de aios tot nu toe. Uitgangspunt zijn de door de hao s ervaren hobbels en succeservaringen bij het voeren van leergesprekken. Wat stimuleert de interactie tussen opleider en aios en wat kan de interactie belemmeren? Hoe maak je ruimte voor het leren van de aios? Hoe vind je de goede balans tussen achteroverleunen, luisteren, doorvragen en sturen, je eigen opvattingen als ervaren huisarts en opleider? Aan het einde van de cursus heeft iedere deelnemer het eigen repertoire vergroot en duidelijke aandachtspunten voor de verdere persoonlijke ontwikkeling. Plaats en functie van het leergesprek Het verschil tussen verschillende doelen en soorten leergesprekken Basisvaardigheden voor het voeren van leergesprekken, zoals het structureren en concretiseren van leervragen. De balans tussen leiden en volgen Persoonlijke valkuilen De Roos van Leary Het effectieve gebruik van de ALVU als hulpmiddel - een door de HOVUmc in samenwerking met opleiders ontwikkeld instrument voor de analyse van eigen leergesprekken Praktische tips, best practices Persoonlijk ontwikkelingsplan van de hao 14

15 Werkwijze Wij gaan in deze cursus uit van de begeleidingservaringen van de deelnemers aan de hand van door de cursisten meegenomen video s van eigen leergesprekken, liefst op USB met VCL formaat. Als het om een consult- of patiëntenbespreking gaat naar aanleiding van een consult van de aios is het handig, als dit consult ook op video wordt meegenomen. Wij werken veel in kleine groepjes. Waar nodig bieden wij aanvullende theorieën aan die helpen interactie te analyseren en doelgericht te beïnvloeden. In november oefenen we ook het voeren van een leergesprek met een acteur aan de hand van een eigen situatie. We proberen in deze leergang door goed te focussen op individuele leerwensen, maatwerk te leveren. 15

16 Basiscurriculum - leergang 3 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze DE BIJSLUITER Gevorderde opleiders die leergang 1 en 2 hebben afgesloten. Woensdag/donderdag 13 en 14 juni, 14 en 15 november Groep A: Angelique Bongers en Willem Feijen Groep B: Chris Rietmeijer en Christine van Duin (gastdocent) De opleider 0.0 maakt bewust gebruik van de eigen voorbeeldfunctie en expliciteert en motiveert het eigen handelen 1.1. realiseert een constructief werk-leerklimaat 1.2. bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios 1.3. kan omgaan met diversiteit 2.1 maakt een adequate keuze welke didactische werkvormen aansluiten bij de ontwikkeling van de aios; past voor de situatie geschikte gesprekstechnieken toe en hanteert verschillende rollen flexibel en passend bij de leersituatie 2.2 ondersteunt bij het formuleren van haalbare leerdoelen en bijbehorend plan van aanpak; signaleert ineffectief gedrag en maakt dit inzichtelijk 2.3 koppelt leerresultaten terug 3.1 identificeert problemen en geeft de aios ondersteuning bij het leren oplossen van (dreigende) conflicten; neemt verantwoordelijkheid voor consistentie en continuïteit van de opleiding 4.1 organiseert het eigen werk zodanig dat er voldoende tijd en ruimte is voor opleiden 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie 5.2 maakt het eigen persoonlijk en professioneel functioneren bespreekbaar en stelt verbeterpunten vast op basis van verkregen feedback 5.3 kan onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke aspecten in het werk adequaat hanteren 5.4 gaat integer en zorgvuldig om met eigen invloed op de aios Door vanuit verschillende invalshoeken te kijken naar stijlverschillen tussen hao en aios worden handvatten zichtbaar (en aangereikt) om deze verschillen positief en constructief te benutten. De hao raakt bekend met diverse theorieën over stijlen (leerstijltheorie van Kolb, belangentegenstellingen) en gebruikt deze in zijn/haar analyse en aanpak. Leergesprek Leerstijlen volgens Kolb Omgaan met belangentegenstellingen volgens Harvard-methode Omgaan met diversiteit In deze leergang zullen we gebruik maken van diverse werkvormen: Voorbereidingsopdrachten Reflectie op voorbereidingsopdrachten Aanreiken van theorie (Kolb, Harvard, diversiteit ) Leren werken met hierbij behorende praktische modellen Rollenspelen Feedback geven en ontvangen Experimenteren met nieuw gedrag 16

17 Basiscurriculum - leergang 4 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze DOORSTART Gevorderde opleiders die leergang 1, 2 en 3 succesvol hebben afgesloten of ervaren opleiders die een pas-op-de-plaats willen maken. Woensdag/donderdag 13 en 14 juni, 14 en 15 november Groep A: Harry Schleypen en Lili van Rhijn Groep B: Helle Poulsen en Gerda Visser De opleider 0 is rolmodel voor de verschillende competenties uit het competentieprofiel van de huisarts 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat 2.1 realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek 3.1 past samenwerkingsvaardigheden gericht toe 4.3 creëert binnen zijn organisatie/praktijk draagvlak voor het opleiden van aios 5.2 werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren In deze leergang willen wij jouw ervaringen met het opleiderschap evalueren en de resultaten van deze toets in een perspectief van de toekomst plaatsen. Hoe was de opleidingssituatie bij de start van jouw opleiderschap? Wat is sindsdien ontwikkeld? Waar bevind jij je nu? Waar wil je naartoe? En wat ga je doen om de kwaliteit van jouw opleiderschap op peil te houden c.q. verder te ontwikkelen (een succesvolle doorstart maken)? Met deze leergang sluit je het verplichte curriculum af. Met de oogst ervan kun je verder invulling geven aan leergang 5. Wat hoopte ik dat het opleiderschap me zou brengen? Wat is werkelijkheid geworden en hoe bevalt dat? Wat heb ik inmiddels geleerd/verworven en hoe bevalt dat? Wat heb ik als opleider in huis? Wat zijn mijn persoonlijke kwaliteiten die kenmerkend zijn voor mijn opleiderschap en hoe maak ik daar actief gebruik van? Waarin zit de pit van het opleiden? Wat geeft energie? Zijn geven en ontvangen in balans? Hoe behoud en/of bewaak ik dat? Waarin wil ik me verder ontwikkelen en hoe pak ik dat aan? - POP hao Met behulp van toetsen, eigen presentaties en oefeningen onderzoeken we de thema s, afwisselend plenair en in kleine groepjes. Tussendoor zijn er korte theoretische inleidingen om handvatten te bieden of het geheel in een kader te plaatsen. In juni neemt de hao een video van een leergesprek mee ter toetsing aan de hand van de ALVU. In november wordt de hao getoetst en beoordeeld aan de hand van een video- presentatie. Op deze video is een leergesprek te zien waarin de hao werkt met/aan een door hem/haar zelf in juni geformuleerd leerdoel, ter vergroting van zijn competentie als opleider. We ronden de leergang af met een feedbackronde. Bij goed gevolg ontvangen de deelnemers aan het eind van de leergang het certificaat voor de afronding van de verplichte leergangen. 17

18 Foto's november-dagen Doorn

19 19

20 Keuzecurriculum - leergang 5 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Aantal deelnemers Competenties Inhoud cursus Thema s DE MORES VAN HET OPLEIDEN: OVER WAARDEN, PLICHTEN EN PAARDEN Een waardevolle opleider, wat heeft de aios eraan? Ervaren opleiders die leergang 1, 2, 3, en 4 hebben afgesloten. Woensdag/donderdag 13 en 14 juni, 14 en 15 november Jan de Heer, huisarts(opleider) en Koen Kestens, consulent en trainer in de zorgsector Minimaal 8 Maximaal 10 De opleider 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios; creëert een veilige, vertrouwelijke omgeving waarin aios wordt gestimuleerd emotioneel en intellec tueel uitdagende situaties te bespreken; daagt de aios steeds opnieuw uit tot dialoog; is daadwerkelijk geïnteresseerd in en gericht op de aios; toont empathie 1.3 kan omgaan met diversiteit; kan afstemmen op de eigenheid van de aios in culturele, sociale en ethische zin 2.2 begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie; toont inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren; gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider; toont plezier in het werk als opleider en als huisarts (specialist); heeft inzicht in het effect van eigen gedrag en waardoor dit gedrag wordt veroorzaakt; identificeert eigen valkuilen en gebruikt deze valkuilen als leerinstrument in het opleiden 5.3 bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie; kan het onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke aspecten in het werk adequaat hanteren 5.4 handelt conform geldende gedrags- en omgangsregels; gaat integer en zorgvuldig om met eigen invloed op de aios De cursus gaat over de ethiek in de dagelijkse praktijk als huisarts en als huisartsopleider. Er wordt gewerkt aan bewustwording van dilemma s die de huisarts, dus ook de aios, dagelijks ontmoet. We gaan (nog eens) op zoek naar eigen waarden, deugden, normen en plichten. Wat is goed aan het goede wat wij met onszelf, onze patiënten en onze aios voorhebben? De cursus is een zoektocht naar eigen overtuigingen, waarden en normen als basis voor keuzes voor ons gedrag c.q. handelingen als huisarts en als huisartsopleider Wat is een goede keuze en wat is goed handelen in de behandelrelatie met de patiënt en wat in de relatie tot de aios? Explicitering van eigen waarden en normen en hun context als basis van het handelen van onze aios Wat is moreel beraad, welke vormen zijn er en hoe kan het ons helpen bij het verkrijgen van inzicht en bij besluitvorming Zitten er morele boodschappen in feedback, bestaat amorele feedback? 20