It takes two... Angelika Raths

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "It takes two... Angelika Raths"

Transcriptie

1

2 It takes two... Angelika Raths Leuk vak hebben wij toch: mensen in aanraking brengen met wat wij wezenlijk, waardevol of verrijkend vinden. In november heb ik de kans gegrepen jullie kennis te laten maken met de Argentijnse (niet ballroom!) tango. Iets waar ik al heel wat jaren plezier aan beleef. In 1997 heb ik het door mijn toenmalige groepsdocentcollega Wim Willems leren kennen (de eerste stappen met een cassetterecordertje in een lege collegezaal), om daarna samen heel veel lessen te volgen, o.a. bij Rob en Inez, die ook na 18 jaar nog even bezield en aanstekelijk les geven. We hebben met onze aios op de terugkomdag gestoethaspeld en met vrienden gedanst langs Seine, Hudson en Spree. De tango is internationaal, daar heb je geen woorden voor nodig. En dat maakte dit ludieke intermezzo in Doorn ook tot zo'n verademing. Ik was blij verrast dat op beide avonden zeker wel de helft van de aanwezigen de handschoen heeft opgepakt. Goed voor twee uur plezier en prachtige foto s. Opleiders, collega s, stafleden (op de omslag zijn alle drie rollen vertegenwoordigd!), Samantha incluis, met z n tweeën verstrengeld in het vermakelijke gevecht tegen de zwaartekracht en weerbarstige (eigen of andermens) ledematen. Peter en Samantha De Argentijnse tango is voor mij meer dan alleen sensueel plezier. Het is een treffende metafoor voor het opleiden, want deze dans heeft een hoog interactief gehalte. De stappenvolgorde staat niet vast, je improviseert ter plekke. Leider en volger moeten goed op elkaar, de muziek en de omgeving afstemmen. Leiden is uitnodigen tot een beweging, voelend waar de ander is. Het is aan de ander daar wel of niet op in te gaan. En de volger heeft ruimte het tempo mede te bepalen en versieringen aan te brengen. Je leunt net zoveel tegen elkaar, dat je je eigen balans kunt houden. Dat gaat alleen lukken als je met je lijf naar de ander luistert en duidelijk bent over wat je wilt. De leider houdt het geheel in de gaten, want je bent nooit alleen op de dansvloer. Misverstanden en misstappen horen erbij. De kunst is samen weer in evenwicht te komen. Makkelijk is het niet, maar de momenten dat het lukt zijn des te lekkerder. 3

3 We willen jullie dit jaar tot nóg een duetje verleiden: een halve dag bij een haocollega op bezoek om een aantal consulten en een leergesprek te observeren en na te bespreken. Waarom? De praktijk is dé hotspot om te leren. Jullie hebben elkaar veel te bieden. De collega s die het eerder hebben gedaan, bv vorig jaar in Twente, waren er tevreden over - zie het verslag van Margreeth Oijevaar en Wilfred de Boer (de meesterfotograaf van onze coverfoto). Het geeft de aios een goed voorbeeld van jullie bereidheid tot intercollegiale toetsing. En uit zichzelf blijkt niemand dit te organiseren. We vragen eenieder (voor zover nog niet gedaan) het dit jaar één keer uit te proberen. Vanuit jullie bevindingen kijken we hoe ermee verder te gaan. Blijft het een vrijblijvende suggestie voor liefhebbers of wordt het eens in de zoveel tijd een vast onderdeel van ons hao-curriculum? En dan nog een laatste matchmaker-actie: Wij verzoeken vanaf nu iedere 2e of 3e opleider contact op te nemen met de vorige om uit te wisselen over haar/zijn ervaringen met de begeleiding van de aios, zodat men daarbij aan kan sluiten. De contactgegevens heeft de aios toegevoegd aan het laatste beoordelingsdocument en vrijgegeven ter inzage voor de volgende opleider. Opleiden is een doorlopend proces, dus beginnen met een schone lei is voor sommigen misschien een uitdaging, maar niet in de lijn van onze visie. It takes two. Ter illustratie een opmerkelijk nieuw tweetal bij de provu! Hao Jurgen Andrea maakt ons deelgenoot van het wel en wee van het Lekker koppel (zie pag. 31). Herkenbaar? Laat ik nog even vermelden dat wij bij de visitatie eind november een dikke pluim kregen voor onze activiteiten van en met opleiders. We zijn er blij mee. 21 januari op de tweede landelijke hao-teamdag hebben we onze good practices gepresenteerd. 4 van de 9 workshop zijn door ons verzorgd. Als primeur hebben Samantha Paijens en Sylvia Vlak als ondersteuners zelf een workshop gegeven over relatiebeheer. We hebben natuurlijk ook weer interessante ideeën opgedaan. Wat te denken van een medisch filmfestival, zoals Groningen gaat uitproberen? Of een ondersteuner die alle parallelgroepen langs gaat om te informeren over nieuws en om logistieke knelpunten te peilen De verschillen tussen de instituten blijven boeien en het bevleugeld in gesprek te zijn met anderen die zich net als wij inzetten voor de opleiders. Instituten en opleiders, let s tango! markt op de landelijke hao-teamdag onze VUmc-kraam hao-coördinator 4

4 Hoofdzaken Nettie Blankenstein zijn (mobiele) telefoonnummer op het formulier. Zo kan de hao van jaar 3 gemakkelijk contact opnemen om de ervaringen en tips te kunnen meenemen. De hao jaar 1 krijgt een eenvoudig memoblad om de eigen aandachtspunten te onthouden. Dit werkt natuurlijk alleen als de hao jaar 3 de aios naar het formulier vraagt (en nu nog even zelf het nummer aan de aios vraagt) en vervolgens ook echt de telefoon pakt. Iets om elkaar op de eerste paralleldag aan te herinneren en op de volgende paralleldag de winst te melden? In 1974 startte op het gloednieuwe Huisartsen Instituut VU de eerste groep HAIOs met hun opleiding tot huisarts. Dus in 2014 bestaat onze Huisartsopleiding VUmc 40 jaar! Dat gaan we natuurlijk vieren. Jullie mogen donderdag 15 mei alvast in je agenda zetten. Dan is er overdag een symposium voor aios, opleiders en medewerkers en s avonds gaan we met z n allen feesten. De voorbereidingswerkgroep kan nog wel wat opleiders gebruiken, dus als je zin hebt meld je dan bij Sylvia el Gannouti: s.elgannouti@ vumc.nl Het komende jaar lijkt een rijk oogstjaar te worden: een aantal mooie ontwikkelingen die in de voorgaande jaren zijn gezaaid zullen tot bloei komen. Ik ga enkele in knop staande bloempjes noemen. De EBM-modules voor opleiders, waarvoor ik jullie al eerder waarschuwde, worden vanaf maart geïntegreerd in de paralleldagen. Op pag. 35 vertelt expertdocent Hans van der Wouden er meer over. Naast de start in maart gaat in 2014 een groep aios beginnen in september. In 2015 zijn dat twee groepen vanaf 2016 drie. Het AMC maakt een tegengestelde beweging: zij verschuiven steeds een groep naar maart. Hiermee gaan we in de pas lopen met de andere huisartsopleidingen. Dat is nodig omdat we vanaf 2015 aios beter over het land gaan spreiden met een landelijke plaatsingsprocedure. De overgang naar twee startmomenten geeft meer voordelen: minder massale selectieweken, minder overplaatsingsverzoeken tussen VUmc en AMC, meer instapmomenten voor tussendoor vrijkomende opleiders en efficiënter gebruik van schaarse SEH-stageplekken. Om beginnende opleiders snel scholing te kunnen aanbieden en het leergangritme van 1e deel juni, 2e deel november te kunnen handhaven laten wij beginners in maart starten. Zoals Angelika in haar column aangeeft, hebben we nagedacht over een punt dat al jaren rondzingt: hoe verbeteren we de overdracht tussen de hao van jaar 1 en jaar 3. Overdracht is gewenst omdat het de continuïteit en kwaliteit van het opleiden versterkt. De hao jaar 3 krijgt een indruk van de competenties door via de aios de eindbeoordeling jaar 1 en 2 in te zien. Dit is vooral informatief als de scores in de vrije tekstruimte concreet zijn toegelicht. Daarnaast hebben hao s behoefte om de gebruiksaanwijzing van de aios over te dragen. Het is echter niet passend dit in de eindbeoordeling te zetten. We menen een praktische oplossing te hebben: de hao jaar 1 geeft in de eindbeoordeling niet alleen scores met geschreven toelichting, maar zet bovendien haar/ Een ander bloempje dat er lang over heeft gedaan om zijn kopje boven de grond uit te steken is het nieuwe e-portfolio Scorion. De nieuwe aios gaan er nu mee werken. Scorion draait al proef in Nijmegen, Groningen, Utrecht en Rotterdam. Negen stafleden van VUmc en AMC hebben een introductiebijeenkomst bijgewoond: het ziet er zeer bruikbaar uit. Scorion maakt de aios echt verantwoordelijk voor haar/zijn voortgang. De aios beheert het portfolio en nodigt de beoordelaars uit: als hao krijg je een mailtje met een link naar een in te vullen Combel, een verzoek om feedback te geven op een videoconsult of een beroepsactiviteit te observeren. De vruchten van de beroepsactiviteiten die in 2013 zijn gerijpt gaan we dit voorjaar oogsten. Expertgroepen met docenten en hao s hebben voor een aantal essentiële beroepsactiviteiten omschreven wat je van je aios wilt zien voordat je hem deze activiteit zelfstandig toevertrouwt. Na een fase waarin de expertgroepen steeds mooiere maar te uitgebreide omschrijvingen maakten, worden ze nu ingekort tot hanteerbare proporties. Ik ben benieuwd hoe deze verse vruchten jullie zullen smaken. Erg blij ben ik met het nieuwe landelijke onderwijscurriculum Arts-Patient Communicatie. Chris Rietmeijer heeft een centrale rol in de ontwikkeling en implementatie. APC is van oudsher een sterk punt van ons. De ouderen onder ons zijn opgevoed met het Methodisch werken, geconcretiseerd in de gevleugelde uitdrukking van Herman van Aalderen: Waarom komt déze patiënt nú met déze klacht bij míj?. Dit was een grote stap in de richting van patiëntgerichte communicatie. Maar er bleef altijd een afstand tussen de consultvoering zoals wij die onderwezen en de weerbarstige praktijk. De aios kreeg een dubbele boodschap: op het instituut is methodisch werken de norm, maar in de praktijk wordt de soep niet zo heet gegeten. Je kunt toch niet in elk consult zo n expliciete vraagverheldering én zo n uitgebreide uitleg én zo n mooi via shareddecision making opgesteld plan realiseren. Nee, dat kan inderdaad niet. En in het nieuwe APC-curriculum hoeft het ook niet. APC-vaardigheden moet je nog steeds beheersen, maar in de praktijk mag je het beeld van het mengpaneel gebruiken. Het ene consult vergt meer vraagverheldering, het andere meer diagnostiek, uitleg, motiveren of planning. De context en het doel dat je wilt bereiken bepalen je keuze. Overigens mag je als hao ook feedback geven op het doel dat de aios zich stelt. Dit doet recht aan de verwevenheid van APC met vakinhoudelijk handelen. Ik denk en hoop dat dit nieuwe curriculum docent, hao en aios dichter bij elkaar zal brengen. 5

5 COMO Gerda Visser In de vorige ProVu konden jullie lezen dat Lili van Rhijn afscheid genomen heeft als voorzitter van HaDiDoc. Zoals Lili in haar column al liet weten heb ik het voorzitterschap van haar overgenomen. Tijd dus om in deze ProVU iets van mij te laten horen. Ik ben een paar maanden geleden met veel enthousiasme begonnen aan deze nieuwe klus. Enthousiast, omdat ik onze opleiders een warm hart toedraag, omdat ik kwaliteit belangrijk vind en omdat ik me na 11 jaar docent te zijn heel goed realiseer wat je allemaal tegen kunt komen als opleider. Ik hoop op een prettige samenwerking en ik zou jullie willen uitnodigen vooral het contact te zoeken als er vragen leven! HaDiDoc is intussen omgedoopt tot COMO. De afkorting staat voor Commissie Ondersteuning en Monitoring Opleiders. Alweer een afkorting? heb ik al een aantal malen gehoord. Dat is helemaal waar en ook minder fraai. Maar de vlag dekt dit keer wel echt de lading en daar ben ik dan weer heel tevreden over. Ik ben vooral blij dat het woord ondersteuning er zo duidelijk staat. Daarmee geven we ook te kennen veel oog te hebben voor onze opleiders. Er heeft nog een nieuwe afkorting zijn intrede gedaan: de LEOh - landelijke evaluatie opleider huisartsgeneeskunde. Deze vervangt met ingang van heden de hao-aios-toets. Het is een landelijk ontwikkelde toets, waar een ieder van jullie veel in zal herkennen uit de hao-aios-toets. De LEOh zullen we inzetten op precies dezelfde wijze als we deden met de hao-aios-toets: halverwege en aan het eind van het opleidingsjaar. Eén van de voordelen is, dat de LEOh digitaal ingevuld kan worden. We zijn benieuwd naar de ervaringen met dit nieuwe toetsinstrument. Hieronder meer over de LEOh. Dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen rond COMO. Een volgende keer meer. Landelijke Evaluatie Opleiders huisartsgeneeskunde De Landelijke Evaluatie Opleiders huisartsgeneeskunde (LEOh) is de opvolger van de hao-aios-toets - de evaluatie van het handelen van de opleider door de aios. De inhoud van de LEOh is afgeleid van het Landelijk Plan Scholing en Toetsing Huisartsopleiders. Wat is het verschil t.o.v. hao-aios toets? We praten niet meer over een toets, maar over evaluatie. De evaluatie is ingedeeld naar de vier activiteiten van de opleider: 1. Eigen expertise overdragen 2. Een leeromgeving van de praktijk maken, 3. Begeleiden en toetsen 4. Professioneel gedrag. In de nieuwe LEOh is met name meer aandacht voor begeleiden en toetsen. Een rol van de opleider die de laatste jaren prominenter is geworden: De opleider toetst de ontwikkeling van mijn medisch handelen. toetst de ontwikkeling van mijn overige huisartsgeneeskundige competenties. ondersteunt mij bij het formuleren van relevante persoonlijke leerdoelen. denkt mee over de manier waarop ik mijn leerdoelen kan behalen. komt terug op de door mij gestelde leerdoelen. daagt mij uit tot het verleggen van mijn grenzen. biedt mij ruimte om een persoonlijke stijl als huisarts te ontwikkelen. stimuleert mij tijdens het leerproces zelf antwoorden te vinden op vragen en problemen. stimuleert mij tot reflectie op mijn handelen. Het nieuwe formulier kan digitaal worden ingevuld. Aan de kinderziektes daarbij wordt gewerkt! Op basis van een evaluatie in het eerste jaar van gebruik en een item-response analyse, zal het aantal vragen verder worden ingeperkt, door de slechtst scorende vragen te laten vervallen. 6

6 HAOVU Hans Burggraaff Wij zijn allen diep geschokt door het overlijden van een onze collega-opleider Nico Tromp. De omstandigheden rond zijn overlijden ervaren wij als dramatisch. Ook zijn er sterke gevoelens van ongeloof, verontwaardiging en boosheid over de gang van zaken rond het overlijden van Nico Tromp. Het bestuur van de HAOVU heeft zich over deze situatie beraden en is tot een standpunt gekomen dat voor ons een leidraad is geweest in de afgelopen periode. Dat standpunt is verwoord in een verklaring: De HuisArtsOpleidersVereniging van het VUmc te Amsterdam (HAOVU), in vergadering bijeen op 15 oktober 2013, heeft met zorg kennisgenomen van de dramatische gebeurtenissen rondom een van onze leden in Tuitjenhorn: Nico Tromp. Het bestuur van de HuisArtsOpleiders Vereniging van het VUmc wenst haar zorgen kenbaar te maken aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de afdeling Huisartsgeneeskunde van de Universiteit van Amsterdam. Onze zorgen gelden de procedure die gevolgd wordt bij een melding over een huisartsopleider/huisartsdocent, namelijk dat er geen sprake is van hoor en wederhoor door de afdeling Huisartsgeneeskunde van de UvA. Een handelswijze waarbij de opleider als eerste in staat wordt gesteld zijn reactie te geven op een melding (zoals het geval is bij de Huisartsopleiding van het VUmc) ervaart het bestuur van de HAOVU als juist en zorgvuldig en bevordert een veilig opleidingsklimaat in de huisartsstagepraktijk. De reflectie op de eigen handelswijze van de afdeling huisartsgeneeskunde van de Universiteit van Amsterdam op deze dramatische gebeurtenissen stelt ons tot nu toe niet gerust. Ook maakt het bestuur van de HAOVU zich zorgen over de effecten van de agressieve wijze van optreden door het IGZ, het openbaar ministerie en het politieapparaat na een melding over onze collega op het klimaat van de opleiding in de huisartspraktijk. Het brengt een gevoel van onveiligheid in de huisartspraktijk binnen. Dit is schadelijk voor de opleiding. de afdeling huisartsgeneeskunde onjuist is gehandeld, met dramatische gevolgen. Er is van de kant van de UvA te veel compassie en te weinig distantie geweest richting de meldende co-assistente. Dat lijkt nog steeds het geval. Dat is natuurlijk een teken van betrokkenheid met de co-assistente, maar daardoor niet per se goed. Er is afgegaan op een enkelvoudige bron - hoe ernstig de inhoud van de berichten ook is - daarmee is dit nog geen goede en te rechtvaardigen handelswijze (geweest) in de ogen van huisartsopleiders. In tegendeel. Er is geen enkel contact geweest richting de huisartsopleider. De beoordeling van de UvA dat het handelen van Nico Tromp te ernstig was om contact met hem op te nemen is een vorm van willekeur. Het heeft hem gecriminaliseerd. In de ogen van de huisartsopleiders van de VU dient hoor en wederhoor JUIST en VOORAL ook bij, op het oog, alarmerende meldingen plaats te vinden. Daar was alle reden voor. Het was ook goed mogelijk geweest. Huisartsopleiders van de VU vinden dat opleiders hiervan verzekerd moeten zijn. In onze contacten met de UvA hebben wij ook de gevoelens van teleurstelling en onbegrip onder huisartsopleiders van de VU over de reacties van de kant van de UvA tot nu toe aangegeven. Met deze aanpak hebben wij het idee dat wij opkomen voor de belangen van huisartsopleiders en voor het noodzakelijke veilige opleidingsklimaat. Door dit onderwerp niet te laten rusten, komen wij ook op voor onze overleden collega Nico Tromp. Met deze verklaring hebben wij buiten de publiciteit contact gezocht met de verantwoordelijke personen van de afdeling Huisartsgeneeskunde van UvA te Amsterdam en de raad van bestuur van de UvA. In die contacten hebben wij geprobeerd te verduidelijken dat in onze ogen door verantwoordelijken van 7

7 'Plaatjes in je hoofd' terugblik november 2013 Douwe de Vries Er wordt theorie gepresenteerd. De dramadriehoek, de escalatieladder of -trap. De Mediation-piramide, diverse interventies, de communicatiematrix. Uiteraard hebben we al veel van dat soort theorie elders en in andere vorm opgedaan, want de groep bestaat uit huisartsen met gemiddeld meer dan vijftien jaar praktijk- en opleiderservaring. Modellen om de werkelijkheid inzichtelijk te maken en te leren begrijpen. Inmiddels kan er een boekwerk van al die modellen gemaakt worden, weet je nog van de Roos van Leary, de leercirkel van Kolb en de Hoe al die modellen op elkaar aansluiten en of er eigenlijk wel een beetje een consistente theorie achterzit vraag je je soms af. Of is het allemaal beeldspraak, een set metaforen die het zicht op de sores verhelderen? We presenteren deze in een collegetour : drie minuten om je casus in te brengen en een dilemma te formuleren, waarop de collega s je kritisch bevragen. Enige persoonlijke impressies en overpeinzingen na de novembermodule "Mediation" voor de juni- spijbelaars - de opleiders die toen niet konden. De deelnemerslijst geeft me zin. Elke keer weer zijn opleidersdagen een soort reünie. Je ziet collega s die je graag weer wilt spreken: hoe lang zit je nu al in de praktijk, hoe oud zijn de kinderen, hoe gaat het met ze, nog zin in het vak, al denkend aan je pensioen, fiets en schaats je nog? Je ontmoet weer een aantal Twentse collega s die je lang niet gezien hebt, omdat ze hun eigen terugkomdagen in de regio hebben. En in de Doornse bossen, het Maarten Maartenshuis, waar de beroemde Engelse dichter Sir Edmund Gosse nog gelogeerd en over de paden gelopen heeft; literair historische grond! We krijgen van tevoren een mailtje over huiswerk en worden er nog eens aan herinnerd. Dus mail ik na de opgegeven datum snel nog een aantal casussen door die als gespreksstof voor het onderwerp kunnen dienen. Je hebt dan alvast nagedacht over je verwachtingen. Het gaat over conflicten waar je (zijdelings) bij betrokken bent, stagnerende communicatie of als lastig ervaren gesprekspartners. Mediation beslaat het gebied tussen de overlegfase bij meningsverschillen en conflicten waarbij je er zelf en samen met redelijk overleg wel uitkomt en de strijdfase, waarbij het advocatenwerk wordt en de ruzie dusdanig escaleert dat er geen redelijk gesprek meer mogelijk is. Als je elkaars bloed wel kunt drinken kan een mediator weinig goeds meer doen. Ruud Groenteman is een echte onderwijzer, die ons bij aanvang een schriftje uitreikt waarin we zaken die we het onthouden waard vinden kunnen opschrijven. Nee, er is geen hand-out. Zelf notities maken is beter. En Ruud is een geduldige en nadrukkelijke docent. Is dat duidelijk en begrepen?. Arineke Elsenaar is van oorsprong agoog en houdt zich al jaren met mediation bezig. Dit is de eerste keer dat ze met huisartsen werken. Conflicten in de omgang met patiënten blijken voor ons niet de hoofdmoot, net zo min als conflicten met aios. Het gaat eigenlijk vooral om de omgang met collega s, de dokters waarmee we in een gezondheidscentrum of anderszins onder een dak werken. En de omgang met personeel, in het bijzonder de assistentes, blijkt bron van zorg en ergernis. Zo komen we al gauw op gebrek aan leiderschap. De huisartspraktijk is een gezellige boel, waar je conflicten vermijdt en waar veel slecht functioneren met de mantel der liefde bedekt wordt. Maar als dan zo n praktijk in een groter geheel opgaat komt die cultuur irritant aan de oppervlakte. Want dan ontstaat er heibel aan de balie, of blijkt gezamenlijk koffiedrinken veel wrevel te geven. Iedereen opereert in dit soort situaties met plaatjes in zijn hoofd, patronen die je in de loop van je leven hebt opgedaan en die je blijft hanteren. Vaak heb je die patronen ontwikkeld in je gezin van herkomst. In positieve zin heb je ze geënt op rolmodellen. Dus bedenken we wie voor ons een rolmodel waren: een gewaardeerde hoogleraar of collega, een juffrouw van de lagere school, een oppas van de kinderen of misschien toch ook je moeder of vader? Ik kom op de huisartsbegeleider van mijn opleidingsgroep en ook lang mijn eigen huisarts: Frans Weisz. En mijn omke Wieger, goede vriend van mijn opa, die mijn puberale opstandigheid naar enige beschaving geleide. En ook maar dat besef en erken je pas op latere leeftijd mijn moeder en mijn vader, een gereformeerde dorpsbakker, waar ik me hevig tegen af heb gezet en waarvan ik dan later een kloon blijk te zijn. 8

8 We bedenken wat onze normen en waarden in het huisartsenvak zijn. Wat blijft er over van je idealen, die je dit beroep deden kiezen, in deze turbulente tijden van meer dan honderd standaarden, pluspraktijken, accreditatie, ketenzorg en onderhandelingen met de zorgverzekeraar? Ik ging en ga voor de zieke, of meer nog voor de persoon in zijn/haar context, waarbij ik het levensverhaal niet wil beperken tot de ziektegeschiedenis. Ik vind het niet meevallen om mensen die het moeilijk hebben in het leven terug te brengen tot een psychiatrische diagnose die in een zorglijn depressie ondergebracht moet worden. Geeft u maar vast dit of dat antidepressivum, dan sturen wij de vragenlijsten op en laten de patiënt over een week of acht op de poli komen om e.e.a. te evalueren. Ik vind weinig houvast in de commerciële en bureaucratische maalstroom die de gezondheidszorg is geworden. Mijn waarden en idealen stroken niet met de taal van de zorgverzekeraar maar ook niet met die van mijn beroepsverenigingen. nadering ook sprake van mediation? We scoren zijn interventies, waarin hij soms nogal boud partij lijkt te kiezen. In deze uitzending komen de partijen, die in het begin elkaars bloed wel lijken te kunnen drinken, nogal verrassend tot een verzoening. Waarschijnlijk vooral doordat erkenning - en dan vooral van elkaars belang, standpunt en kwetsing - het belangrijkste is. De jurist laat het omstreden landje door een medewerker van het kadaster bemeten en stelt de lijn van de erf-afscheiding vast, waarop duidelijk wordt dat de stadsbewoner ruim in haar recht staat en de boer wel erg grof asfalt gestort heeft om bij zijn weiland te komen. Maar met een royaal gebaar geeft ze hem het genoegen van overpad, als duidelijk is geworden dat ze in haar recht staat. Dat is wat ons vooral duidelijk is geworden in deze dagen. Dat het steeds gaat om communicatie en het fatsoenlijk met elkaar omgaan. En dat de inhoud - de werktijden en beloning, de kleur van de kopjes of wat dan ook - er bij het escaleren en oplossen van conflicten meestal minder toe doet. Als extraatje voor alle deelnemers van november deze keer een korte en krachtige lezing van Toine Lagro-Janssen over sekseverschillen in gezondheid en gezondheidszorg. Ze verleidt ons met een quiz om daarover na te denken en provoceert ons met stevige stellingen. In de avond nog een lesje Argentijnse tango. Melancholische elegantie wordt ons door Rob en Inez gedemonstreerd en we mogen schuifelend en tenentrappend oefenen. Kunnen vrouwen dit leidinggeven door de mannelijke danspartner nog verdragen? Of leren ze hier ook hoe met elegante kruispasjes hem uit te dagen tot zwieriger bewegen en leiden hem met tegendruk tot meer sturing over de vloer? In de vroege ochtend bij de introductie gaat het alweer even over de kwestie die ieder de afgelopen maand heftig beroerd heeft: de tragische dood van collega-opleider Nico Tromp uit Tuitjenhorn. Hij was hier in juni op cursus en had er nu weer bij moeten zijn We kijken tot slot gezamenlijk naar een uitzending van De Rijdende Rechter. Tot mijn vreugde gaat het weer eens over het recht van overpad. We zien mr. Frank Visser zijn bezwerende formules uitspreken: Ik heb het hier wel gezien en Dit is mijn uitspraak en daar zult u het mee moeten doen. In hoeverre is bij een dergelijke juridische conflictbe- De collega s van de andere Amsterdamse opleiding, het AMC, hebben wat uit te leggen want de norm is dat vertrouwelijkheid in de relatie tussen opleider, arts in opleiding en opleidingsinstituut uitgangspunt is en er dus bij signalen van disfunctioneren altijd sprake moet zijn van hoor en wederhoor. Dus is het melden bij de inspectie met als gevolg justitiële stappen en onderzoek, en grote publiciteit met alle desastreuze gevolgen van dien, niet acceptabel. Wij ervaren een vanzelfsprekende loyaliteit naar collega s. Maar wat als een collega toch wel erg in de fout gaat? Gaat dan solidariteit en intercollegiale loyaliteit boven waarheidsvinding? En is bijval van het volk een signaal van waarheid? Het gesprek over deze zaak gaat tijdens iedere pauze en maaltijd door. De kwestie raakt bij iedereen een heel gevoelige snaar. Vooral als het heel direct om leven en dood gaat opereren we altijd op het scherp van de snede. 9

9 Dappere dokters zijn de toekomst! Bart Meijman hao en voorzitter HKA In de huidige curatieve zorg ligt het accent vooral op maximale zorg. De financieringsstructuur stimuleert (over)behandelen en vergroting van (soms onzinnig) aanbod. Bij het spreken over de kosten van de zorg wordt te vaak gefocust op aanpassingen in de financieringsstructuur om tot kostenbeheersing te komen. Dit in plaats van juist op de zorginhoud te concentreren, die kan leiden tot kostenbesparing. De huisartsenkring Amsterdam (HKA), Henriette van der Horst, Marcel Levi en Ab Klink besloten anderhalf jaar geleden een initiatief te starten om samen met medische professionals uit de Amsterdamse eersteen tweedelijn op zoek te gaan naar concrete mogelijkheden om de zorg te optimaliseren. Zij noemen het initiatief Optimale zorg Dappere dokters. Optimale in plaats van maximale zorg is nodig, zodat zowel patiënt als betaler profiteren en daarnaast de dokter meer bevrediging uit het werk haalt. Optimale zorg draait om de gunstigste zorg voor de patiënt waarbij de persoon van de patiënt belangrijker is dan de ziekte. Om deze zorg te leveren hebben we dappere dokters nodig. Dappere dokters gaan in gesprek met de patiënt over het kiezen van optimale zorg. Deze dokters hebben aandacht voor de betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid van de patiënt bij de besluitvorming over de behandeling, maar schuiven hun professionele verantwoordelijkheid daarmee niet van zich af. Dit kan betekenen dat afgezien wordt van behandeling als je zelf de behandeling ook niet zou verkiezen of afzien van een verwijzing voor een relatief weinig betekenende klacht, het proactief in gesprek gaan met de oudere mensen over welke verwachtingen en wensen er zijn voor leven en zorg. Een dappere dokter durft ook naar zijn eigen functioneren te kijken; wat bepaalt zijn verwijspatroon: onkunde, tijdgebrek, overbelasting of moedeloosheid, moeite om te gaan met de eisende patiënt, het gevoel alleen te staan of onvoldoende steun in de werkomgeving, etc. Dit soort persoonlijke factoren speelt waarschijnlijk een grote rol bij de kosten die je als arts genereert, zowel in eerste als in tweede lijn. Daarnaast kijkt zo n dokter kritisch naar de standpunten en handelwijzen van zijn beroepsgroep en naar de maatschappelijke verantwoordelijkheden van alle artsen. Tevens laat de dokter zich aanspreken op zijn professionaliteit en durft anderen aan te spreken op hun professionaliteit. Denk daarbij aan regelmatige intervisie, onderlinge benchmarking en concrete verbeterdoelen en -plannen. Dappere dokters zorgen voor een intensieve samenwerking tussen huisarts, specialist en andere zorgverleners om te komen tot optimale zorg. Hiervoor is een andere samenwerking tussen huisarts en specialist wenselijk. Dit vraagt om betere communicatie tussen beide beroepsgroepen. Niet alleen door slimmer gebruik te maken van alle technische mogelijkheden, maar vooral door een houdingsverandering als het gaat om communicatie over en met individuele patiënten. Ook is het van belang om constructief met elkaar te werken aan eenduidige transmurale (samen-) werkafspraken. Het regelmatig "in elkaars keuken kijken kan al veel inzicht geven in elkaars kwaliteiten. Tijdens bijeenkomsten waar huisartsen en specialisten met elkaar casuïstiek bespreken en benchmarkgegevens analyseren ontstaat er een basis om afspraken te maken over kwaliteits- en doelmatigheidsverbeteringen. Zo kunnen we komen tot nieuwe vormen van samenwerken waarin keuzevrijheid voor de patiënt en kwaliteit van zorg, zich uitend in patiëntgerichtheid, effectiviteit, veiligheid én doelmatigheid samenkomen. Het afgelopen jaar zijn een aantal projecten uitgevoerd, zoals specialisten en huisartsen in de vervolgopleidingen en tijdens nascholing leren de juiste vragen te stellen aan elkaar. Ook aios van de huisartsenopleiding van het VUmc hebben hieraan meegedaan. Meer over de projecten kunt u lezen via: Dappere-dokters.htm Toenemend voelen artsen zich aangesproken tot het gedachtegoed van Optimale zorg Dappere dokters, omdat het appelleert aan de fundamentele motivatie om arts te worden. Wij hopen dat het binnen de (huisarts)opleiding voldoende aandacht gaat krijgen. Mocht u goede suggesties hebben om de ideeën verder in praktijk te brengen dan horen wij graag van u. bestuur@huisartsenkringamsterdam.nl 10

10 Berichten uit de hao-kwaliteitscommissie Scholingsaanbod 2014 SPELREGELS MEERDAAGSE Je kunt je alleen inschrijven voor een cursus als je ook in de desbetreffende leergang bent ingedeeld (zie pagina 41). Heb je andere wensen? Neem dan contact op met hao-coördinator Angelika Raths, Met alle logistieke vragen kun je terecht bij Samantha Paijens, > Een cursus duurt vier dagen, te weten twee achtereenvolgende dagen in juni en in november. Uitzondering is de 2-daagse novembermodule voor opleiders die in juni niet deel konden nemen. > > > > > > > Het is aan de docenten te beoordelen of de cursus als voldoende kan worden afgesloten en je doorstroomt naar een volgende leergang. Het doen van aanvullende of compenserende opdrachten kan tot de mogelijkheden behoren. Duo-opleiders zijn altijd beiden welkom; uiteraard word allebei geacht alle vier de dagen aanwezig te zijn. Inschrijving voor de keuzecursussen van leergang 5 geschiedt in volgorde van binnenkomst. Wij proberen zoveel mogelijk de zelfstandige periode van de aios te plannen tijdens de meerdaagse hao-cursussen. Kosten en annuleringsregeling: dit jaar sturen wij twee afzonderlijke facturen. Een factuur na het juni-gedeelte en een factuur na het november-gedeelte van de cursus. Deelnemers aan de novembermodule krijgen één factuur, na november. De kosten zijn inclusief maaltijden en overnachting. Alleen wanneer je minimaal 7 dagen voor aanvang van de cursus aangeeft niet aanwezig te zullen zijn bij de cursus of niet te overnachten, kunnen wij de kosten in mindering brengen op de rekening. Niet genoten maaltijden kunnen wij helaas niet in mindering brengen. Als een opleider binnen de termijn van 7 dagen genoodzaakt is af te zeggen omdat de aois onverwacht en door overmacht niet in staat is in de praktijk aanwezig te zijn, dan kun je dit aan ons kenbaar maken. Als instituut willen wij dan onderzoeken of een financiële regeling getroffen kan worden. De landelijke regeling toekenning forfaitaire accrediteringspunten geeft aan dat een huisartsopleider die een aios opleidt 20 forfaitaire punten ontvangt voor zijn/haar opleidingsactiviteiten en het volgen van de scholing. Als hij/zij een deel van het jaar opleidt ontvangt de opleider naar rato het aantal punten. Per kwartaal worden 5 punten toegekend. De landelijke regeling is na te lezen op de websites van HOVUmc en Huisartsopleiding Nederland. Zie voor verdere informatie Regelgeving financiële afhandeling meerdaagse cursussen op opleiders/meerdaagse of vraag Samantha Paijens (s.paijens@vumc.nl of ). 11

11 Het basiscurriculum Leergang 0 t/m 4 Basiscurriculum leergang 0 Oriëntatiecursus Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Aantal deelnemers Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze ORIENTATIECURSUS Erkende huisartsen of opleiders van andere instituten die geïnteresseerd zijn in het opleiden van een aios aan de HOVUmc. Woensdag/donderdag 10 en 11 september 2014 De cursussen vinden plaats van uur uur de volgende dag met een overnachting in Conferentieoord Zonheuvel in Doorn. De verblijfskosten worden in rekening gebracht als men later dan een week van tevoren afzegt. Jolijn de Graaff en Angelika Raths minimaal 8, maximaal 15 De opleider 2.1 realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek 3.1 past samenwerkingsvaardigheden gericht toe 3.2 stemt het eigen handelen af met andere betrokkenen bij de ondersteuning van de aios 4.1 organiseert personeelsinzet, middelen en informatiestromen zodanig dat er efficiënt gewerkt en geleerd kan worden 4.3 creëert binnen zijn/haar organisatie/praktijk draagvlak voor het opleiden van aios 5.2 werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren Deze geaccrediteerde cursus is een eerste, vrijblijvende oriëntatie op de rol van huisartsopleider en het opleiderschap aan de HOVUmc. Een doel van de cursus is dat de belangstellende huisartsen en het instituut na afloop kunnen besluiten of men met elkaar in zee wil gaan. Visie van de HOVUmc ten aanzien van het opleiderschap Verwachtingen en wensen van deelnemers en instituut ten aanzien van de functie van huisartsopleider De competenties van de (beginnende) opleider Voor- en nadelen van het opleiden Praktische consequenties voor de praktijkvoering Het leergesprek en de planning ervan Didactische scholing voor opleiders bij de HOVUmc Structurele evaluatie en toetsing van de opleider De koppelingsprocedure Het individuele profiel van de opleider Het leerwerkplan Kennismaking met en keuze van de aios Ondersteuning van de beginnende opleider Wat is waar te vinden op de website? Kiezen voor de HOVUmc? Aan de hand van opdrachten en tijdens praktische oefeningen maken de deelnemers kennis met de taken van het opleiderschap. De deelnemers kunnen ervaring opdoen met de sfeer en de interactieve werkwijze van het instituut. We laten voorbeelden van leergesprekken zien. We geven informatie, bespreken, wisselen uit en gaan praktisch oefenen o.a. met echte aios. Er is ruime gelegenheid alles aan de orde te stellen dat helpt bij het maken van een weloverwogen keuze voor het opleiderschap aan de huisartsopleiding van het VUmc. Het is de bedoeling dat aan het einde alle vragen zijn beantwoord. In de pauzes en tijdens de maaltijden kan men informeel van gedachten wisselen. 12

12 Basiscurriculum leergang 0 Startersdagen Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze LORENZO STARTERSDAGEN Beginnende opleiders die na hun erkenning gekoppeld zijn aan de eerste aios of AMA Woensdag 21 januari en woensdag 18 februari 2015 Simone van den Hil en Gerda Visser De opleider 0.0 expliciteert en motiveert eigen handelen 1.1 draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat en is goed toegankelijk voor aios bij vragen en problemen 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios 2.1 realiseert gerichte opleidingsactiviteiten op basis van het opleidingsplan 2.2 ondersteunt de aios bij het opstellen van diens individuele opleidingsschema 3.2 stemt het eigen handelen af met andere betrokkenen bij de ondersteuning van de aios 4.1 organiseert het eigen werk zodanig dat er voldoende tijd en ruimte is voor het opleiden 5.1 toont inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren; toont plezier in het werk als opleider en als huisarts Tijdens deze dagen vindt een eerste kennismaking plaats met onderwerpen die bij aanvang van het opleiden aan de orde komen. De cursus dient als voorbereiding op de komst van de aios. Er wordt een begin gemaakt met het oefenen van de meest basale didactische vaardigheden. Kennismaking met hoofd opleiding Organisatie in de praktijk Het leerwerkplan van ieders praktijk Rondleiding en kennismaken met ondersteuners Themagesprek Dagrapportage Consultatie van de aios Hoe ziet het eerste jaar eruit? Wat wordt er van jou als opleider verwacht? De website en Blackboard. Standaardrooster 1e jaar Docentenronde; hoe feedback vragen, geven en ontvangen Het individueel ontwikkelingsplan (IOP) van de hao Hao-mentoraat Kwaliteit en voortgang van de opleider (COMO: commissie Ondersteuning en Monitoring Opleiders) Afwisselend wordt in de grote groep gewerkt (informatieoverdracht en groepsdiscussie) en in kleinere groepjes (oefenen van didactische vaardigheden). Zo komen theorie en praktijk telkens aan de orde en krijg je praktische tools voor de eerste weken. Bijvoorbeeld de opzet van een leergesprek wordt behandeld en we bekijken een video van een leergesprek tussen hao en aios, zodat je een idee hebt van hoe het kan. Daarnaast oefen je zelf en krijg je feedback. We sluiten natuurlijk aan bij jullie vragen zodat je aan het eind van de dagen beter weet hoe verder te gaan. 13

13 Het basiscurriculum Leergang 0 t/m 4 Basiscurriculum leergang 1 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze DE DUIZENDPOOT Beginnende opleiders die de startersdagen hebben gevolgd en de eerste aios of AMA opleiden Dinsdag/woensdag 17 en 18 juni, 11 en 12 november Groep A: Karin Verschoor en Berend Jansen (hao) Groep B: Jolijn de Graaff en Margreeth Oijevaar Groep C: Willem Veerman, Ruud van den Berg en Jan de Heer (hao) De opleider 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat en draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat waarbij de opleider respectvol, reflectief en ondersteunend is naar de aios 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios 2.1 realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek door gerichte opleidingsactiviteiten op basis van het opleidingsplan en bewaakt en evalueert proces en resultaat 2.2 begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding door de aios te ondersteunen bij het opstellen van diens individuele opleidingsschema en bevordert het eigenaarschap van de aios bij diens eigen leerproces 2.3 beoordeelt resultaten en adviseert over de consequenties voor de voortgang door leerresultaten terug te koppelen, te beoordelen en de voortgang van het leerproces vast te leggen 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie door inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren 5.2 werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren door het eigen handelen als opleider te sturen op basis van wetenschappelijke inzichten en best practices Deze cursus is bedoeld als ondersteuning van hao s die op dit moment bezig zijn met hun eerste jaar als opleider. Op de eerste bijeenkomst in juni neem je kennis van het onderwijs aan de huisartsopleiding bij het VUmc en de gebruikte leermiddelen. De beoordelingsprocedure voor aios met de daarbij behorende evaluatieformulieren wordt besproken. Aan hand van een opname van een eigen consult bespreken we wat we de aios leren over consultvoering en we gaan oefenen met bespreken van de consulten van de aios. Met behulp van een casus gaan we observatie van het lichamelijk onderzoek oefenen. Daarnaast is er aandacht voor de organisatie van de praktijk: hoe stuur ik de patiëntenstroom. In november zullen we doorgaan op het thema leergesprekken waarbij we gebruik zullen maken van een scoringslijst, de ALVU. Hiervoor neem je een opname van een leergesprek mee. We gaan oefenen met het geven van lastige feedback en het voeren van een beoordelingsgesprek. Naar analogie van het individueel ontwikkelingsplan (IOP) van de aios zul je een persoonlijk ontwikkelingsplan voor jezelf opstellen: wat wil ik als opleider leren, hoe en wanneer? Het persoonlijk ontwikkelingsplan van de aios en de hao Voortgangskwalificatie en beoordelingsprocedure Leergesprek over consultvoering Kenmerken van: consultbespreking, dagrapportage, consultatie Werken met de video en directe observatie Feedback: theorie en vooral oefenen Leercondities in de eigen praktijk, knelpunten We werken tijdens deze leergang afwisselend in de gehele groep en in kleinere groepen. Wij gaan daarbij uit van jullie werkervaring op dit moment en oefenen zoveel mogelijk met jullie eigen casuïstiek. Ervaren knelpunten zullen we aan de orde laten komen. Inleiding en nabespreking doen we plenair maar verder oefenen we vooral in kleine groepen. Tijdens het tweede deel in november wordt gewerkt met eigen video-opnames van leergesprekken. We sluiten aan bij actuele leerwensen. 14

14 Basiscurriculum leergang 2 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze LEERGESPREKKEN Beginnende opleiders die leergang 1 hebben afgesloten Dinsdag/woensdag 17 en 18 juni, 11 en 12 november Groep A: Thil Tolkamp, Willem Stronck (hao) en Angelika Raths Groep B: Simone van den Hil, Erik Koelma en Moniek van den Ende De opleider 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat en draagt zorg voor een veilig opleidingsklimaat waarbij de opleider respectvol, reflectief en ondersteunend is naar de aios. 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios. 2.1 past voor de situatie geschikte gesprekstechnieken efficiënt toe, hanteert de verschillende rollen flexibel en passend bij de leersituatie en bewaakt en evalueert proces en resultaat. 2.2 begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding. 2.3 beoordeelt resultaten en adviseert over de consequenties van de voortgang. 4.1 organiseert eigen werk zodanig dat er voldoende tijd en ruimte is voor opleiden. 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie. 5.2 maakt het eigen persoonlijk en professioneel functioneren bespreekbaar en stelt verbeterpunten vast op basis van verkregen feedback. 5.3 bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie en kan het onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke aspecten in het werk adequaat hanteren. 5.4 handelt conform geldende gedrags- en omgangsregels en gaat integer en zorgvuldig om met eigen invloed op de aios. In deze cursus staan de eigen leervragen van de deelnemers centraal, uitgaande van hun ervaringen met de aios tot nu toe. Uitgangspunten zijn de door de hao s ervaren hobbels en succeservaringen bij het voeren van leergesprekken. Wat stimuleert de interactie tussen opleider en aios en wat kan de interactie belemmeren? Hoe maak je ruimte voor het leren van de aios? Hoe vind je de goede balans tussen achteroverleunen, luisteren, doorvragen en sturen, je eigen opvattingen als ervaren huisarts en opleider? Aan het einde van de cursus heeft iedere deelnemer het eigen repertoire vergroot en duidelijke aandachtspunten voor de verdere persoonlijke ontwikkeling. Plaats en functie van het leergesprek Het verschil tussen verschillende doelen en soorten leergesprekken Basisvaardigheden voor het voeren van leergesprekken, zoals het structureren, doorvragen en concretiseren van leervragen De balans tussen leiden en volgen Persoonlijke valkuilen De Roos van Leary Het effectieve gebruik van de ALVU als hulpmiddel - een door de HOVUmc in samenwer king met opleiders ontwikkeld instrument voor de analyse van eigen leergesprekken Praktische tips, zoals het geanimeerd bespreken van de ComBeL en andere good practices Het individueel ontwikkelingsplan van de hao Wij gaan in deze cursus uit van de begeleidingservaringen van de deelnemers aan de hand van door de cursisten meegenomen video s van eigen leergesprekken, liefst op USB in VCL-formaat. Als het om een consult- of patiëntenbespreking gaat naar aanleiding van een consult van de aios is het handig als dit consult ook op video wordt meegenomen. We werken veel in kleine groepjes. Waar nodig bieden wij aanvullende theorieën aan die helpen interactie te analyseren en doelgericht te beïnvloeden. In november oefenen we ook het voeren van een leergesprek met een acteur aan de hand van een eigen situatie. We proberen in deze leergang maatwerk te leveren door goed te focussen op individuele leerwensen en te werken in kleine groepjes met intensieve begeleiding. 15

15 Basiscurriculum leergang 3 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus EXPEDITIELEIDER Gevorderde opleiders die leergang 1 en 2 hebben afgesloten Dinsdag/woensdag 17 en 18 juni, 11 en 12 november Groep A: Angelique Bongers en Chris Rietmeijer Groep B: Willem Feijen en Angela Weesie De opleider 0.0 maakt bewust gebruik van de eigen voorbeeldfunctie en expliciteert en motiveert het eigen handelen 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios 1.3 kan omgaan met diversiteit 2.1 realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek 2.2 begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding 3.1 past samenwerkingsvaardigheden gericht toe 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie. 5.2 werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren 5.3 bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie 5.4 gaat integer en zorgvuldig om met eigen invloed op de aios Opleiden is een proces - vergelijkbaar met een expeditie: je gaat een tijd met elkaar op weg en bent op elkaar aangewezen zonder dat je elkaar van tevoren heel goed kent. Het doel staat vast, maar op de weg ernaartoe kan veel onverwachts gebeuren. Wat zijn je rollen/taken als expeditieleider? Velen leiden niet alleen op maar doen dat samen met een ander. Wat zijn mogelijke verschillen en hoe ga je daarmee om? Waar en waarom ontstaan schuurplekken tijdens de expeditie opleiden? Hoe faseer je de begeleiding? Wat is een goede timing voor je interventies? Waar mag je aankomen en waar misschien (nog) niet? Hoe dichtbij sta je en hoe veraf? In deze cursus staan wij ook stil bij jouw persoon in de rol van opleider. Hoe ziet jouw meetlat eruit? Wat zijn jouw opvattingen, normen, waarden en gewoontes? Welk gedrag van een ander vind jij lastig? Wat als zich een conflict aandient? Wat als het beter is de expedities af te breken? Welke inzichten, theorieën en tools helpen bij dit alles? Thema s Werkwijze Eigen ervaringen met het (samen) begeleiden van aios Begeleiden van leerprocessen over een langere periode Leervoorkeuren van hao en aios Kernkwaliteiten en allergieën Diversiteit, zoals etniciteit, gender, leeftijd en levensfase Eigen normen en waarden Belangentegenstellingen Eigen mogelijkheden, grenzen en valkuilen Feedback geven en ontvangen Ontkoppelingen Uitgangspunt van de cursus zijn de persoonlijke ervaringen van de deelnemers tijdens de voorafgaande en lopende begeleidingstrajecten. Het werk aan de eigen doelen staat centraal en bepaalt mede welke theorieën ter ondersteuning worden aangeboden. De meeste deelnemers kennen elkaar al uit de eerdere leergangen. Dat maakt het mogelijk ook persoonlijkere punten ter sprake te brengen. We werken individueel, in 2- of 3-tallen, in de hele groep, soms in twee subgroepen en mogelijk ook met beide parallelgroepen samen. We maken gebruik van voorbereidingsopdrachten en eigen materiaal, theorieën en modellen, film- en video-opnames, paneldiscussies, veel praktische oefeningen, zoals rollenspelen met echte aios. 16

16 Basiscurriculum leergang 4 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze DOORSTART Gevorderde opleiders die leergang 1, 2 en 3 succesvol hebben afgesloten of ervaren opleiders die een pas-op-de-plaats willen maken. Woensdag/donderdag 18 en 19 juni, 12 en 13 november Groep A: Harry Schleypen en Rinel van Beest Groep B: Gerda Visser en Helle Poulsen De opleider 0.0 is rolmodel voor de verschillende competenties uit het competentieprofiel van de huisarts 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat 2.1 realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek 3.1 past samenwerkingsvaardigheden gericht toe 4.3 creëert binnen zijn organisatie/praktijk draagvlak voor het opleiden van aios 5.2 werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren als huisarts en als opleider In deze leergang willen wij jouw ervaringen met het opleiderschap evalueren en de resultaten van deze analyse in een perspectief van de toekomst plaatsen. Hoe was de opleidingssituatie bij de start van jouw opleiderschap? Wat is sindsdien ontwikkeld? Waar bevind jij je nu? Waar wil je naartoe? En wat ga je doen om de kwaliteit van jouw opleiderschap op peil te houden c.q. verder te ontwikkelen (een succesvolle doorstart maken)? Met deze leergang sluit je het verplichte curriculum af. Met de oogst ervan kun je verder invulling geven aan leergang 5. Wat hoopte ik dat het opleiderschap me zou brengen? Wat is werkelijkheid geworden en hoe bevalt dat? Wat heb ik inmiddels geleerd/verworven en hoe bevalt dat? Wat heb ik als opleider in huis? Wat zijn mijn persoonlijke kwaliteiten die kenmerkend zijn voor mijn opleiderschap en hoe maak ik daar actief gebruik van? Waarin zit de pit van het opleiden? Wat geeft energie? Zijn geven en ontvangen in balans? Hoe behoud en/of bewaak ik dat? Waarin wil ik me verder ontwikkelen en hoe pak ik dat aan? (verbinding met het IOP van de hao) We introduceren het begrip Kenmerkende Beroepsactiviteiten voor het opleiderschap. We plaatsen de betekenisvolle interventies van de opleider centraal. Met behulp van eigen presentaties van opleidersvaardigheden en daaruit afgeleide oefeningen onderzoeken we de thema s, afwisselend plenair en in kleine groepjes. Tussendoor zijn er korte theoretische inleidingen om handvatten te bieden of het geheel in een kader te plaatsen. In juni neemt de hao een video van een leergesprek mee ter toetsing aan de hand van de ALVU. In november wordt de ontwikkeling van de hao getoetst en de voortgang beoordeeld. Dit gebeurt aan de hand van een presentatie over een door hem/haar zelf in juni geformuleerd leerdoel. We ronden de leergang af met een feedbackronde. Bij goed gevolg ontvangen de deelnemers aan het eind van de leergang het certificaat/ de bekwaamheidsverklaring van ervaren opleider. Bij onvoldoende prestaties wordt een aanvullende opdracht geformuleerd. 17

17 Novemberdagen Doorn 16

18 17

19 Keuzecurriculum Het basiscurriculum leergang Leergang 5 0 t/m 4 Titel cursus Doelgroep Cursusdagen Docenten Aantal deelnemers Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze GESTALT EN BEGELEIDING Ervaren opleiders die leergang 1, 2, 3, en 4 hebben afgesloten Woensdag/donderdag 18 en 19 juni, 12 en 13 november Marten Bos Minimaal 10, maximaal 16 De opleider 0.0 is rolmodel voor de verschillende competenties uit het competentieprofiel van de huisarts (specialist) 1.1 realiseert een constructief werk-leerklimaat 1.2 bouwt een constructieve relatie op met de individuele aios 1.3 kan omgaan met diversiteit 2.1 realiseert een evenwichtige en uitdagende werk-leerplek 2.2 begeleidt de individuele aios naar zelfsturing in het realiseren van diens opleiding 3.1 past samenwerkingsvaardigheden gericht toe 5.1 beschouwt het opleiderschap als een wezenlijk aspect van de eigen professie 5.2 werkt systematisch en doelgericht aan verbetering van het eigen beroepsmatig functioneren 5.3 bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie De Gestalttheorie is een veelomvattende theorie, die zowel in de therapeutische context als binnen de begeleidingsmethodieken veel invloed heeft (gehad). Het is een methodiek dit zich richt op het contact in de hier en nu relatie; daarmee worden veel communicatieve houdings- en vaardigheidsaspecten belicht vanuit een systemische en holistische visie. De theorie is ontwikkeld en tot methodiek gemaakt door Frits Perls, een leerling van Sigmund Freud. Perls rebelleerde tegen diens werkwijze, waarbij Freud steeds het verleden en de vroege jeugd centraal stelde en dat interpreteerde. Perls richt zijn aandacht (het gewaar zijn) juist op de hier en nu situatie, op de relatie en het gehele veld. Contact is hierbij een centraal begrip, de relatie staat centraal en daarmee de dialoog, de subject subject relatie. Juist de context, het veld, speelt een belangrijke rol in de wisselwerking tussen individuele en contextuele ontwikkelingen. De mens als onderdeel van het geheel. Gestalt heeft met haar communicatieve werkwijze, grote invloed (gehad) vele begeleidingstheorieën, zeker in de wereld van supervisie. In deze training zullen we ons, met behulp van een aantal basisprincipes van de Gestalttheorie en -methodiek, richten op die onderdelen die ondersteunend en verhelderend zijn in jullie begeleidingswerk. We werken vooral aan onderstaande 5 belangrijke Gestaltthema s: Contact als centrale houding en vaardigheid, het concept contact en houdingsaspecten Het werken met Gewaarzijn (mindfull) in de Dialoog Werken in en met het Hier en Nu/parallel proces Begeleiding binnen en vanuit de Veldtheorie, het contextuele/systemische werk Bovenstaande thema s zullen in deze training aangereikt worden en door middel van oefeningen, experimenten, ingebrachte casuïstiek uitgewerkt, verdiept en toegelicht in hun concrete toepassingsmogelijkheden. Elk onderdeel wordt steeds ondersteund met een korte theoretische uitleg en reflectie. Het oefenen/ervaren is een grondmethode van de Gestalt, dit ervaringsgerichte leren, zal op diverse manieren terugkomen. Het ervaren/het experiment zal een belangrijke plaats innemen en als voorbeeld dienen voor de eigen praktijk. Creatieve en praktische oefeningen ondersteunen het ervaringsgerichte werk. Met eigen ingebrachte casuïstiek gaan we ook bekijken wat de Gestalt-manier van doen toevoegt en/of verheldert aan de eigen stijl van begeleiden. Hierbij richten we ons zeker ook op de manier waarop een vraag in het hier en nu wordt voorgelegd door de aios en op welke wijze jullie die vraag lerend, in contact en met gewaarzijn kunnen benaderen. Belangwekkende literatuur is geschreven door: Gary Yontef: Awareness Dialogue & Process GJP1993 NY George Wollants: Gestalt Therapy, Therapy of the situation. FMS, Belgie 2008 In de boeken van Irvin D. Yalom, zowel de romans als de theoretische boeken, komen ook veel Gestalt-aspecten aan bod. 20

20 Keuzecurriculum leergang 5 Titel cursus SEKS, DAT SPREEKT VANZELF Doelgroep Cursusdagen Ervaren opleiders die leergang 1, 2, 3, en 4 hebben afgesloten Woensdag/donderdag 18 en 19 juni, 12 en 13 november Topper Docenten Aantal deelnemers Competenties Inhoud cursus Thema s Werkwijze Peter Leusink (huisarts, seksuoloog NVVS), Willemien Avenarius en Joan Boeke (hao) Minimaal 8, maximaal 12 De opleider 0.0 is rolmodel voor de verschillende competenties uit het competentieprofiel van de huisarts (specialist). Deze is in staat: - klachten te benoemen die een signaal kunnen zijn voor bepaalde seksuele problemen - een gerichte seksuele anamnese af te nemen en de belangrijkste oorzaken in een biopsychosociaal perspectief te plaatsen - eigen waarden en normen t.a.v. seksualiteit te (her)kennen - door te vragen naar de beleving van seksualiteit als dit zinvol is - aan te geven wanneer en hoe een eventuele partner bij diagnostiek en behandeling betrokken dient te worden - een behandelplan op te stellen - adequaat te kunnen verwijzen 2.2 ondersteunt de aios op het terrein van seksuologie bij het formuleren van haalbare leerdoelen en bijbehorend plan van aanpak en daagt uit tot het verleggen van grenzen en bespreekt de haalbaarheid 5.1 toont inspirerend gedrag om te onderwijzen en te leren; heeft inzicht in het effect van eigen gedrag en waardoor dit gedrag wordt veroorzaakt; identificeert eigen valkuilen en gebruikt deze valkuilen als leerinstrument in het opleiden 5.3 bewaakt de balans tussen betrokkenheid en distantie; kan het onderscheid tussen zakelijke en persoonlijke aspecten in het werk adequaat hanteren Het trias attitude, kennis en vaardigheden zal de structuur zijn waar de inhoud aan wordt opgehangen. Er wordt stilgestaan bij het belang van seksualiteit ten aanzien van gezondheid en welzijn en de rol van de huisarts om dit onderwerp bespreekbaar te maken. De belangrijkste seksuele problemen komen aan bod en nieuwe inzichten in de seksuologie worden besproken. Het biopsychosociaal model staat daarin centraal. Er zal geoefend worden in gespreksvoering en er worden aandachtspunten gegeven voor het begeleiden van de aios. Welke taakopvattingen over seksuele problematiek hanteert de opleider en hoe werken deze door in het opleiden van de aios? Wanneer en hoe komt het onderwerp ter sprake? Spelen eigen waarden en normen daarin door? Zijn er belemmeringen, waar liggen kansen? Hoe kun je omgaan met erotiserende patiënten, herken je eigen erotische overdracht? Erotiek, overdracht in de relatie tussen hao en aios Hoe werkt seks? Circulair in plaats van causaal denken: onderhoudende factoren bij seksueel disfunctioneren en praktische richtlijnen om dit te doorbreken Anamnese en/of gesprek Indicaties lichamelijk onderzoek Indicaties verwijzing en naar wie Begeleiden van de aios Er wordt zowel plenair, in subgroepen als individueel gewerkt. Waar het gaat om de attitude van de huisarts zijn het de taakopvattingen als professional die centraal staan. Als een appel wordt gedaan aan persoonlijke ervaringen ten aanzien van seksualiteit zal in eerste instantie gewerkt worden met individuele opdrachten. Ieder bewaakt zijn/haar eigen grenzen. Ieder bepaalt zelf wat wordt gedeeld met anderen. In juni zullen we eerst stilstaan bij deze taakopvattingen. Plenair zal er aandacht zijn voor een update van de seksuologische kennis. De tweede dag oefenen we gespreksvoering. Ieder krijgt de kans eigen leerdoelen op te stellen voor de vervolgbijeenkomst in november. In november kan videomateriaal van gesprekken met patiënt en/of aios worden ingebracht en besproken. Op grond van ervaringen in juni bepalen we samen welke thema s in november verder worden uitgediept. 21

Competentieprofiel van de opleider CHVG

Competentieprofiel van de opleider CHVG Competentieprofiel van de opleider CHVG Competentieprofiel van de opleider per competentiegebied 0. Competentiegebied: handelen als expert De opleider beantwoordt aan het competentieprofiel van de betreffende

Nadere informatie

Deel 1 Evaluatie opleider: checklist tussentijds evaluatiemoment versie 2017

Deel 1 Evaluatie opleider: checklist tussentijds evaluatiemoment versie 2017 Deel 1 Evaluatie opleider: checklist tussentijds evaluatiemoment versie 2017 Introductie Dit is de checklist voor de aios en opleider om halverwege de periode samen te bespreken hoe het opleiden gaat.

Nadere informatie

LEOh. Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde. Naam huisartsopleider. Plaats praktijk. Opleidingsjaar. jaar 1. jaar 3. Moment van invullen

LEOh. Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde. Naam huisartsopleider. Plaats praktijk. Opleidingsjaar. jaar 1. jaar 3. Moment van invullen LEOh Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde VERSIE AIOS IN TE VULLEN DOOR DE AIOS Naam aios IN TE VULLEN DOOR DE OPLEIDER Datum gezien Groepsnummer aios BIG-nummer Naam huisartsopleider Paraaf

Nadere informatie

Evaluatie van opleiders door aios LUMC: inleiding voor opleiders versie 2017

Evaluatie van opleiders door aios LUMC: inleiding voor opleiders versie 2017 Evaluatie van opleiders door aios LUMC: inleiding voor opleiders versie 2017 Om de kwaliteit van de opleiding tot specialist ouderengeneeskunde te behouden en te verbeteren worden met ingang van december

Nadere informatie

LEOh. Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde. Naam aios. Groepsnummer aios. Naam huisartsopleider. BIG-nummer Plaats praktijk

LEOh. Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde. Naam aios. Groepsnummer aios. Naam huisartsopleider. BIG-nummer Plaats praktijk LEOh Landelijke Evaluatie Opleider huisartsgeneeskunde VERSIE OPLEIDER: ZELFEVALUATIE Naam aios Groepsnummer aios Naam huisartsopleider BIG-nummer Plaats praktijk Opleidingsjaar aios Moment van invullen

Nadere informatie

bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc

bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc huisartsopleiding bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc jaargang 13 nr. 1 maart 2013 scholingsaanbod 2013 eerste POH-middag van vraag naar evidence accreditering boeken van onze hao's Inhoudsopgave

Nadere informatie

Over de gehele breedte komen VUmc, AMC, Maastricht en Nijmegen als beste uit de bus relatief vaak als hoogste en bijna nooit als laagste (p. 66).

Over de gehele breedte komen VUmc, AMC, Maastricht en Nijmegen als beste uit de bus relatief vaak als hoogste en bijna nooit als laagste (p. 66). Goed nieuws Angelika Raths Worden jullie ook wel eens wanhopig van alle rampspoed en ellende in het nieuws? Natuurlijk, het is er allemaal, maar niemand maakt me wijs dat er geen betere balans te vinden

Nadere informatie

bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc

bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc jaargang 12 nr. 1 april 2012 scholingsaanbod 2012 competentieprofiel opleider CHVG ouderengeneeskunde op Aruba huisartsopleiding Inhoudsopgave Colofon Hao-proVUssioneel

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

OPLEIDERSTWEEDAAGSE UITNODIGING VOOR HUISARTSOPLEIDERS EN SEH-OPLEIDERS VERBONDEN AAN DE HUISARTSOPLEIDING TE LEIDEN.

OPLEIDERSTWEEDAAGSE UITNODIGING VOOR HUISARTSOPLEIDERS EN SEH-OPLEIDERS VERBONDEN AAN DE HUISARTSOPLEIDING TE LEIDEN. OPLEIDERSTWEEDAAGSE UITNODIGING VOOR HUISARTSOPLEIDERS EN SEH-OPLEIDERS VERBONDEN AAN DE HUISARTSOPLEIDING TE LEIDEN! 13-14 maart 2018 OPLEIDERSTWEEDAAGSE 13 en 14 maart 2018 VOOR DE OPLEIDERSTWEEDAAGSE

Nadere informatie

competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan

competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Samenwerken Omgevingsgericht/samenwerken Reflectie en zelfontwikkeling competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Competentieprofiel stichting Het Driespan, (V)SO

Nadere informatie

Kwaliteitszorg. Test jezelf.

Kwaliteitszorg. Test jezelf. Kwaliteitszorg. Test jezelf. Pagina 1 Weet jij hoe je je deskundigheid of die van je collega s kunt bevorderen of professionaliseren? Kun je goed samenwerken? Kun je kwaliteitszorg leveren? Doe de testjes

Nadere informatie

Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk

Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk Sollicitatietraining: op weg naar stage & werk De jongeren die zich aanmelden bij Maljuna Frato hebben een grote afstand tot de arbeidsmarkt en hebben weinig of geen zicht op hun mogelijkheden, kwaliteiten

Nadere informatie

Opleidingsplan. voor huisartsopleiders

Opleidingsplan. voor huisartsopleiders 1 Opleidingsplan voor huisartsopleiders Versie juli 2014 Angelika Raths, hao-coördinator Huisartsopleiding VUmc OZW, de Boelelaan 1109, 1081 HV Amsterdam T 020 444 8378, E a.raths@vumc.nl 2 1. Het competentieprofiel

Nadere informatie

bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc jaargang 17 nr. 1 maart 2017

bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc jaargang 17 nr. 1 maart 2017 huisartsopleiding bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc jaargang 17 nr. 1 maart 2017 tweefasenstructuur scholingsaanbod 2017 nieuw profiel/leerwerkplan taakgerichte leergesprekken Inhoudsopgave Colofon

Nadere informatie

Eindrapportage APC project Huisartsopleidingen. Onderwijsproduct: 8 Training doelgericht communiceren

Eindrapportage APC project Huisartsopleidingen. Onderwijsproduct: 8 Training doelgericht communiceren Eindrapportage APC project Huisartsopleidingen Onderwijsproduct: 8 Training doelgericht communiceren Projectgroep Communicatie Huisartsopleiding Nederland Utrecht, mei 2014 8 Train the trainer: workshop

Nadere informatie

Maatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013

Maatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013 Maatwerk voor nieuwe ROS-adviseurs Informatiebijeenkomst en Leergang 2013 Leergang Procesbegeleiding samenwerking, organisatie en innovatie in de eerste lijn voor nieuwe ROS-adviseurs (code L13-2) Voor

Nadere informatie

VERDIEPINGSTRAINING VAARDIGHEDEN VERTROUWENSPERSOON. Geaccrediteerd door de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen VERTROUWENSPERSOON

VERDIEPINGSTRAINING VAARDIGHEDEN VERTROUWENSPERSOON. Geaccrediteerd door de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen VERTROUWENSPERSOON VERDIEPINGSTRAINING VAARDIGHEDEN VERTROUWENSPERSOON Geaccrediteerd door de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen VERTROUWENSPERSOON VERDIEPINGSTRAINING VAARDIGHEDEN VERTROUWENSPERSOON Introductie

Nadere informatie

EVALUATIE EN PLANNING

EVALUATIE EN PLANNING EVALUATIE EN PLANNING Introductie Versie januari 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije

Nadere informatie

Communiceren met de achterban

Communiceren met de achterban 1 Communiceren met de achterban Je wilt weten hoe je het beste communiceert met de achterban. Je wilt direct aan de slag en snel resultaten. Je hebt een hoe-vraag. Zoals iedereen. Maar als je werkelijk

Nadere informatie

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.

Begaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen

Nadere informatie

Enquête huisartsopleiders over: geen aios in de praktijk en de praktijkaccreditatie

Enquête huisartsopleiders over: geen aios in de praktijk en de praktijkaccreditatie Enquête huisartsopleiders over: geen aios in de praktijk en de praktijkaccreditatie Van de 849 leden die de enquête hebben ontvangen, hebben 299 leden hem ingevuld, ofwel 35,2% De respondenten zijn verbonden

Nadere informatie

Handleiding. voor. praktijkbegeleiders

Handleiding. voor. praktijkbegeleiders Handleiding voor praktijkbegeleiders Versie: februari 2011 Inhoud: Inleiding... 3 Kerntaken van een praktijkbegeleider... 3 Voorbereidend gesprek met de cursist... 4 Feedback geven... 4 Begeleiden van

Nadere informatie

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel?

Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je

Nadere informatie

Competentieprofiel Opleider CHVG Indicatoren en niveaus van competentie

Competentieprofiel Opleider CHVG Indicatoren en niveaus van competentie Competentieprofiel Opleider CHVG Indicatoren en niveaus van competentie Utrecht, mei 2011 Inleiding Het CHVG profiel voor de opleider is sinds 2008 de standaard binnen het College Huisartsgeneeskunde en

Nadere informatie

Leer meer van de dagelijkse praktijk. KBA s als handvat voor aios en opleiders

Leer meer van de dagelijkse praktijk. KBA s als handvat voor aios en opleiders Leer meer van de dagelijkse praktijk KBA s als handvat voor aios en opleiders disclosure belangen sprekers: geen (potentiële) belangenverstrengeling Structuur Huisartsopleiding Opleidingspraktijk 4 dagen

Nadere informatie

Handleiding voor praktijkbegeleiders van niveau 2 en 3 cursisten

Handleiding voor praktijkbegeleiders van niveau 2 en 3 cursisten Handleiding voor praktijkbegeleiders van niveau 2 en 3 cursisten Inhoud: Inleiding... 3 Kerntaken van een praktijkbegeleider... 3 Voorbereidend gesprek met de cursist... 4 Feedback geven... 4 Begeleiden

Nadere informatie

Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving

Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Een vragenlijst voor de Empowerende Omgeving Introductie Met de REQUEST methode wordt getracht de participatie van het individu in hun eigen mobiliteit te vergroten. Hiervoor moet het individu voldoende

Nadere informatie

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen

D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt

Nadere informatie

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar

Bijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht

Nadere informatie

Het individuele opleidingsplan (IOP)

Het individuele opleidingsplan (IOP) Het individuele opleidingsplan (IOP) Achtergrond Het Individueel Opleidings Plan (IOP) is een hulpmiddel om het leerproces van de aios te structureren en te vergemakkelijken. In een IOP wordt een beperkt

Nadere informatie

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus

Creatief en flexibel toepassen van Triplep. Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Creatief en flexibel toepassen van Triplep Maarten Vos Doe, laat zien, lach, oefen en geef applaus Programma Overzicht Kennismaking Persoonlijke werving van ouders Een goede relatie opbouwen met de ouders

Nadere informatie

Toets Consultvoering in jaar 1 IB Aangepast

Toets Consultvoering in jaar 1 IB Aangepast Toets Consultvoering in jaar 1 IB Aangepast 30082018 1 Inleiding Toetsing van de (deel-) competenties in het taakgebied Communicatie is onderdeel van het landelijk vastgestelde protocol Toetsing en beoordeling

Nadere informatie

Onderhandelen, Samenwerken en Conflictpreventie Informatiepakket voor medici

Onderhandelen, Samenwerken en Conflictpreventie Informatiepakket voor medici Onderhandelen, Samenwerken en Conflictpreventie Informatiepakket voor medici Welkom bij MediationPoint! Wat kunnen wij voor u doen? - Cursus Onderhandelen, Samenwerken en Conflictpreventie. Hoe? - Er zijn

Nadere informatie

LEIDERSCHAP IN DE CORPORATE JUNGLE. Bagage voor een succesvolle reis naar je eigen doel. Een training met wortels in de praktijk.

LEIDERSCHAP IN DE CORPORATE JUNGLE. Bagage voor een succesvolle reis naar je eigen doel. Een training met wortels in de praktijk. LEIDERSCHAP IN DE CORPORATE JUNGLE Bagage voor een succesvolle reis naar je eigen doel. Een training met wortels in de praktijk. PROFESSIONALISEREN DOOR ALLE BENODIGDE SOFTSKILLS VAN DE MANAGER TE TRAINEN

Nadere informatie

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder

Nadere informatie

Een video-communicatietraining SLAZ Chris Rietmeijer

Een video-communicatietraining SLAZ Chris Rietmeijer Een video-communicatietraining SLAZ 2012 Chris Rietmeijer Inleiding, achtergronden Demonstratie Nabespreking 6 Bijeenkomsten van 2 uur, eens per maand 6-8 aios, 1 staflid/opleider, 1 comm.trainer Elke

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

HET LEERWERKPLAN. Bijlage C. Het leerwerkplan. Pagina 1 van 8 Versiedatum: 01 juli 2013

HET LEERWERKPLAN. Bijlage C. Het leerwerkplan. Pagina 1 van 8 Versiedatum: 01 juli 2013 Pagina 1 van 8 Bijlage C Het leerwerkplan Pagina 2 van 8 Inleiding In het kaderbesluit CHVG (1 januari 2013) wordt het begrip leerwerkplan omschreven en de plaats van dit plan binnen het opleidingsplan

Nadere informatie

Onderhandelen en afspraken maken

Onderhandelen en afspraken maken OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

Nadere informatie

Een leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen maken het Verschil

Een leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen maken het Verschil Een leergang over talent en ambitie voor vrouwen die het heft in eigen hand nemen Vrouwen Vrouwen verschil is een leergang voor vrouwen die zich herkennen in de begrippen maatschappelijke betrokkenheid,

Nadere informatie

Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs

Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Angelique van het Kaar Risbo Erasmus Universiteit Rotterdam 7 november 2012 Overzicht onderwerpen Training Didactische

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Training Resultaatgericht Coachen

Training Resultaatgericht Coachen Training Resultaatgericht Coachen met aandacht voor zingeving Herken je dit? Je bent verantwoordelijk voor de gang van zaken op je werk. Je hebt alle verantwoordelijkheid, maar niet de bijbehorende bevoegdheden.

Nadere informatie

Deskundigheidsbevordering. Supervisie

Deskundigheidsbevordering. Supervisie Deskundigheidsbevordering Supervisie scholing_supervisie.indd Sec1:1 12-11-2007 04:38:47 Supervisie is een leermethode die wordt toegepast in mensgerichte beroepen als arts, psychotherapeut, leraar, maatschappelijk

Nadere informatie

De Piramide van Pavlov, de interactiedriehoek en de rubrics

De Piramide van Pavlov, de interactiedriehoek en de rubrics De Piramide van Pavlov, de interactiedriehoek en de rubrics Hoe kunnen we gedragsproblemen in het onderwijs substantieel verminderen? Een integrale benadering voor op de werkvloer leidt tot minder ervaren

Nadere informatie

Gedragscode. Gewoon goed doen

Gedragscode. Gewoon goed doen Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel

Nadere informatie

Competenties De Fontein

Competenties De Fontein Competenties De Fontein We werken met de volgende 4 competenties: 1. Verantwoordelijkheid 2. Samenwerken 3. Organisatie en planning, zelfstandigheid 4. Motivatie - In klas 1 wordt gewerkt aan de volgende

Nadere informatie

TRAINEN MET ZIEL EN ZAKELIJKHEID Opleiding Vakinhoudelijk trainen

TRAINEN MET ZIEL EN ZAKELIJKHEID Opleiding Vakinhoudelijk trainen TRAINEN MET ZIEL EN ZAKELIJKHEID Opleiding Vakinhoudelijk trainen Van focus op inhoud naar werken met de groep Hoe kun je als trainer je theorie enthousiast overbrengen zonder dat je groep passief wordt?

Nadere informatie

Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling

Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling PAPI PAPI Coachingsrapport Persoonlijk Actieplan voor Ontwikkeling Alle rechten voorbehouden Cubiks Intellectual Property Limited 2008. De inhoud van dit document is relevant op de afnamedatum en bevat

Nadere informatie

Studenten handleiding Competentie Ontwikkel Moment

Studenten handleiding Competentie Ontwikkel Moment Studenten handleiding Competentie Ontwikkel Moment MBO en HBO studenten 3 de en 4 de jaars, HBO studenten verkorte opleiding en cursisten vervolgopleidingen Jeroen Bosch Ziekenhuis 1 Juni 2014, Jeroen

Nadere informatie

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR

GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR GRAAG STELLEN WIJ ONS AAN U VOOR Altijd al gezocht naar een trainingsconcept voor uw medewerkers waar je meteen van zegt: GewoonDoen! Nu is deze kans eindelijk aanwezig en wel voor een deelnameprijs van

Nadere informatie

Audit HOVUmc voorjaar 2013

Audit HOVUmc voorjaar 2013 Audit HOVUmc voorjaar 2013 Samenvatting resultaten en beleidsvoornemens Barend van Duin, huisarts/onderwijscoördinator; september 2013 Inleiding: In 2012 zijn de tot dat jaar los van elkaar bestaande kwaliteitsystemen

Nadere informatie

Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden. Jouw talent, onze ambitie!

Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden. Jouw talent, onze ambitie! Trainingen en workshops voor praktijkopleiders en leidinggevenden Jouw talent, onze ambitie! Je vindt het belangrijk om te blijven investeren in je eigen ontwikkeling. Zeker als je nieuwe vaardigheden

Nadere informatie

OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE. Ondersteuningsmagazijn. Beroepstaak E Beginner

OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE. Ondersteuningsmagazijn. Beroepstaak E Beginner OPLEIDING tot MBO- VERPLEEGKUNDIGE Ondersteuningsmagazijn Beroepstaak E Beginner Albeda college Branche gezondheidszorg Kwalificatieniveau 4 Crebo 95 Versie: Juli 2013 Fase: beginner Naam deelnemer:. 2

Nadere informatie

Samen naar een individueel opleidingsplan. Anouk Straus

Samen naar een individueel opleidingsplan. Anouk Straus Samen naar een individueel opleidingsplan Anouk Straus Opzet workshop Theorie individueel opleidingsplan. Het individueel opleidingsplan in de praktijk Oefenen met IOP gesprek tussen aios en opleider Aan

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Opleiding mediation voor gedragsdeskundigen

Opleiding mediation voor gedragsdeskundigen mensenkennis De opleiding sluit perfect aan: sterker nog, door de theorie worden de tools die ik nu onbewust gebruik, meer bewust Opleiding mediation voor gedragsdeskundigen Opleiding mediation voor gedragsdeskundigen

Nadere informatie

Toetsopdracht. Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra. Studentnummer: 500646500. Klas: 2B2

Toetsopdracht. Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra. Studentnummer: 500646500. Klas: 2B2 Toetsopdracht Communicatieve vaardigheden 2 de stage(cova 2S) Naam: Sanne Terpstra Studentnummer: 500646500 Klas: 2B2 Datum: 15 januari 2013 Reflectieverslag bijeenkomst 1,2 en 3 Zingevingsgesprekken Dit

Nadere informatie

2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier

2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier 2.9 Lesplan opzet workshop 8 Lesformulier Naam docent: Onderwerp van de les/training/ workshop: Aantal deelnemende studenten: Datum: Presenteren Beginsituatie: Groep kent elkaar nu al redelijk goed. Er

Nadere informatie

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1 Talenten Aanzien en Erkenning 3 Besluitvaardigheid 8 Confrontatie en Agitatie 4 Doelgerichtheid 4 Talenten Hulpvaardigheid 5 Ontzag 3 Orde en Netheid 4 Pragmatisme 6 Stressbestendigheid 7 Verantwoording

Nadere informatie

HAO-proVUssioneel april 2011

HAO-proVUssioneel april 2011 HAO-proVUssioneel april 2011 d i d a c t i s c h b u l l e t i n v o o r d e h u i s a r t s o p l e i d e r s H O V U m c jaargang 11 - nr. 1 Scholingsaanbod 2011 hao-tevredenheidenquête Roemenië impressie

Nadere informatie

HAO-proVUssioneel Jaargang 6 Nummer 1

HAO-proVUssioneel Jaargang 6 Nummer 1 HAO-proVUssioneel Jaargang 6 Nummer 1 Didactisch bulletin voor de huisartsopleiders HOVUmc april 2006 Scholingsaanbod 2006 Huisartsopleiding VUmc OZW-gebouw De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam tel.: 020-4448378

Nadere informatie

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte

toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte toolkit persoons gerichte zorg Bouwen aan eerstelijns zorg op maat voor mensen met een chronische ziekte Over deze toolkit Welkom in het huis van persoonsgerichte zorg! Zoals je ziet is het huis nog in

Nadere informatie

Individueel opleidingsplan (IOP) M.S. (Marieke) van Schelven

Individueel opleidingsplan (IOP) M.S. (Marieke) van Schelven Individueel opleidingsplan (IOP) M.S. (Marieke) van Schelven Opzet workshop Theorie individueel opleidingsplan Werken met het individueel opleidingsplan Aan de slag! Terugkoppeling en afronding 15 december

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Vragen op de startdag intervisie 13-1-2015

Vragen op de startdag intervisie 13-1-2015 Vragen op de startdag intervisie 13-1-2015 Op 13 januari jl. was de startdag intervisie. Voorafgaand aan de startdag zijn er bijeenkomsten geweest voor de facilitators en voor (nieuwe) leden die aan intervisie

Nadere informatie

ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk Fase 3 (jaar 3)

ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk Fase 3 (jaar 3) ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk 2018-2019 Fase 3 (jaar 3) Kerntaak 1: Pedagogische adequaat handelen: opbouwende relatie met kinderen ontwikkelen, leiding geven aan de groep, zorgen voor een goed

Nadere informatie

Bij de MSF (verwijzers) is het verplicht minimaal 3 verwijzers een vragenlijst te sturen, voor de

Bij de MSF (verwijzers) is het verplicht minimaal 3 verwijzers een vragenlijst te sturen, voor de Multisource Feedback Er zijn drie verschillende formulierensets Multisource Feedback (MSF) beschikbaar in het digitaal portfolio: Bij de MSF (collega s) is het verplicht minimaal 3 collega s een vragenlijst

Nadere informatie

De loopbaanchecklist

De loopbaanchecklist De loopbaanchecklist Met deze checklist ga je voor je zelf na hoe het gesteld is met de manier waarop je jouw loopbaan stuurt. Bij het beantwoorden van de vragen gaat het niet direct om andere banen, je

Nadere informatie

Handleiding Persoonlijke Ontwikkeling Plan

Handleiding Persoonlijke Ontwikkeling Plan Handleiding Persoonlijke Ontwikkeling Plan SLB-hoofdfase Jaar 3/4 2014-2015 Code: AFXX-SLB-J3J4-14 AC duaal: AFXX-SLB-D3D4-14 1 Bouwen aan je persoonlijk ontwikkelplan Het persoonlijk ontwikkelplan is

Nadere informatie

PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek

PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek PSYCHOLOGIE IN COACHING compacte introductie van actuele inzichten met focus op praktische toepassing vanuit eigen casuïstiek Psychologie in Coaching Deze training gaat over psychologische inzichten en

Nadere informatie

Het CCE biedt scholing voor zorgprofessionals

Het CCE biedt scholing voor zorgprofessionals Scholing en training 2016 Het CCE biedt scholing voor zorgprofessionals die werken met cliënten met ernstig en aanhoudend probleemgedrag. De cliënten bij wie wij betrokken zijn, hebben een stoornis of

Nadere informatie

Het functioneringsgesprek

Het functioneringsgesprek Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Werknemer Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Inhoudsopgave Inleiding... 5 Wat is een functioneringsgesprek?... 7 Waarom is een functioneringsgesprek

Nadere informatie

Competentieprofiel voor coaches

Competentieprofiel voor coaches Competentieprofiel voor coaches I. Visie op coaching Kwaliteit in coaching wordt in hoge mate bepaald door de bijdrage die de coach biedt aan: 1. Het leerproces van de klant in relatie tot diens werkcontext.

Nadere informatie

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP)

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) In de voorbereiding op het Pop gesprek stelt de medewerker een persoonlijk ontwikkelingsplan op. Hierbij maakt de medewerker gebruik

Nadere informatie

Overtuigend en Ontspannen Presenteren

Overtuigend en Ontspannen Presenteren Overtuigend en Ontspannen Presenteren voor technische professionals 20 juni 2013 Jullie doelen? Workshop Presenteren Minder zenuwen bij presentaties Makkelijker contact met het publiek Wat wél en beter

Nadere informatie

Bijlage A, behorende bij artikel 2 lid 1 Besluit personeel veiligheidsregio s

Bijlage A, behorende bij artikel 2 lid 1 Besluit personeel veiligheidsregio s Bijlage A, behorende bij artikel 2 lid 1 Besluit personeel veiligheidsregio s Supplement h. Functie docent Functie zoals genoemd in artikel 2 lid 1 sub h Besluit personeel veiligheidsregio s 1.1 Algemene

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

SCHATTEN VAN ADVOCATEN

SCHATTEN VAN ADVOCATEN SCHATTEN VAN ADVOCATEN PRAKTIJKOPLEIDINGEN VOOR DE ADVOCATUUR Vaardigheden in de praktijk Coachen in de praktijk Leidinggeven in de praktijk Teamwork in de praktijk SCHATTEN VAN ADVOCATEN Wij zijn er van

Nadere informatie

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers

Tabel Competenties docentopleiders/-trainers Tabel Competenties docentopleiders/-trainers In deze tabel zijn de competenties van de docentopleider/trainer (1) opgenomen. Deze zijn verder geconcretiseerd in bekwaamheidseisen of indicatoren en uitgewerkt

Nadere informatie

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO

Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 2: Vaststellen beginsituatie Handelingsgericht werken op PABO s en lerarenopleidingen VO Doel

Nadere informatie

Krachtvelden 30 januari Daan Demo

Krachtvelden 30 januari Daan Demo Krachtvelden 30 januari 2019 Waar ligt jouw kracht? Weet jij waar je echt goed in bent? Heb jij verborgen kwaliteiten? Hoe zien anderen jou? Als je je kwaliteiten kent, weet je wat je te bieden hebt en

Nadere informatie

Landelijk Plan Scholing en Toetsing Huisartsopleiders

Landelijk Plan Scholing en Toetsing Huisartsopleiders Landelijk Plan Scholing en Toetsing Huisartsopleiders Utrecht, januari 2013 Colofon Werkgroep Coördinatoren Huisartsopleiders Huisartsopleiding Nederland Drs. L. Bernsen, huisarts, coördinator huisartsopleiders,

Nadere informatie

Ontwikkeling. Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling

Ontwikkeling. Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Opleiding Persoonlijke Ontwikkeling Waarom? Ik heb het idee dat ik wel eens tekortschiet als het erom gaat anderen duidelijk te maken wat ik bedoel. Ik

Nadere informatie

Trainingen die je in beweging brengen!

Trainingen die je in beweging brengen! Trainingen die je in beweging brengen! Een training bij Caro van Roon brengt je in beweging. Dat levert je inzichten, ervaringen en kennis op over jezelf en de ander. Je leert vanuit je eigen persoonlijkheid

Nadere informatie

Een verslag van coachende begeleidingsgesprekken met een klasgenoot over de leerdoelen en leerpunten tijdens de stage.

Een verslag van coachende begeleidingsgesprekken met een klasgenoot over de leerdoelen en leerpunten tijdens de stage. Specificaties Medewerker maatschappelijke zorg Titel: Soort: Werksituatie: Eindproduct: Coachend begeleiden en sociaal activeren Cursus Gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg,

Nadere informatie

Solliciteren voor een opleidings-of maatschapsplaats A(N)IOS. Hoe voer je een constructief sollicitatiegesprek met je gesprekspartner(s)?

Solliciteren voor een opleidings-of maatschapsplaats A(N)IOS. Hoe voer je een constructief sollicitatiegesprek met je gesprekspartner(s)? Solliciteren voor een opleidings-of maatschapsplaats A(N)IOS Hoe voer je een constructief sollicitatiegesprek met je gesprekspartner(s)? 7 juli 2015 Toelichting PAO Heyendael organiseert op 7 juli 2015

Nadere informatie

Begeleiden en coachen. Wanneer welke begeleidingsvorm? B. De Leede R. Schmitz

Begeleiden en coachen. Wanneer welke begeleidingsvorm? B. De Leede R. Schmitz Begeleiden en coachen Wanneer welke begeleidingsvorm? B. De Leede R. Schmitz Doelen Bewustwording verschillende rollen bij opleiden Verschillen in leervraag aios herkennen Verschillende vormen van begeleiding

Nadere informatie

BALANS WERK EN PRIVÉ VOOR AIOS. Hoe blijf ik baas over mijn eigen tijd?

BALANS WERK EN PRIVÉ VOOR AIOS. Hoe blijf ik baas over mijn eigen tijd? BALANS WERK EN PRIVÉ VOOR AIOS Hoe blijf ik baas over mijn eigen tijd? Toelichting PAO Heyendael organiseert in samenwerking met het Servicebedrijf productgroep HRM van het de workshop: BALANS WERK EN

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Sessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken?

Sessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken? Sessie 2: Hoe werk je aan de eindtermen Nederlands, ook in andere vakken? Vorm groepjes en verdeel de volgende rollen: groepsleider, verslaggever en tijdbewaker. 1. Eindtermen Nederlands: een verkenning

Nadere informatie

Training Leiderschap. Nederland

Training Leiderschap. Nederland Training Leiderschap Nederland Onze Trainingen en Diensten Het team van KED-SENS heeft haar aanbod van trainingen en diensten overzichtelijk in kaart gebracht. Alle mensen zijn uniek en leren en ontwikkelen

Nadere informatie

Breidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe

Breidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe Accountmanager Accountmanager onderhoudt relaties met bedrijven en organisaties met het doel voor praktijkleren binnen te halen. Hij kan nagaan welke bedrijven hebben, doet voorstellen voor bij bedrijven

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon

Nadere informatie

TEVREDENHEIDSONDERZOEK

TEVREDENHEIDSONDERZOEK verslag van het TEVREDENHEIDSONDERZOEK afgenomen in NOVEMBER 2014 Inleiding Eén keer in de twee jaar wordt er een tevredenheidsonderzoek gehouden. Ouders, leerlingen van groep 5, 6, 7 en 8 en personeelsleden

Nadere informatie