Selectiemodel voor huisartsen die opleider willen worden

Transcriptie

1 Selectiemodel voor huisartsen die opleider willen worden 1. Waarom selectie van huisartsopleiders? In de opleiding tot huisarts neemt de opleider een belangrijke plaats in gezien de tijd die de aios in zijn/haar praktijk doorbrengt en wat zij daar allemaal leert. De kwaliteit van de opleider en van zijn opleidingspraktijk zijn dan ook voor een groot deel bepalend voor de kwaliteit van de opleiding tot huisarts. Dit is een van de redenen dat er eisen vast te stellen voor de aspirant opleider op grond waarvan deze wel of niet geselecteerd kan worden tot huisartsopleider. Daarnaast is het zo dat opleiden in de praktijk tegenwoordig steeds minder vaak op individuele basis gebeurt, maar meer als duo of als centrum. Het is daarom van belang om in de selectie rekening te houden met deze vorm(en) van opleiden en dus niet meer alleen naar de kwaliteiten van de aspirant huisartsopleider te kijken maar ook die van zijn/haar collega, naar de samenwerking en alles wat van belang is voor de kwaliteit van de opleidingsplaats. 2. Model voor selectie De procedure voor de selectie van een opleider is hieronder schematisch en tekstueel weergegeven: A huisarts raakt B aspirant Hao C gesprek Opleiders D verslag gesprek E introductie- F eindgesprek Geïnteresseerd meldt zich aan; team: toelichten RGS O-team cursus + -wel doorgaan in het hao-schap deze krijgt eisen; selectiemdoel; visitatie RGS -niet doorgaan welkomstbrief + competentieprofiel - wel doorgaan, kort telefonisch aspirant Hao maar dan eerst. gesprek Uitdelen info RGS en CHVG a. De huisarts raakt geïnteresseerd in het hao-schap en oriënteert zich. Hiervoor dient de huisarts ook wel: aspirant huisartsopleider - de beschikking te hebben over informatie over het hao-schap. Die moet hij op de website van het opleidingsinstituut kunnen vinden. b. Een aspirant huisartsopleider meldt zich aan bij een instituut met interesse voor het opleiderschap. Bij aanmelding van de kandidaat-opleider krijgt deze een welkomstbrief toegestuurd waarin ook de belangrijkste eisen van de RGS staan vermeld. Een lid van het O-team kan, wanneer nodig, telefonisch informatie geven over het opleiderschap c. De aanmelding wordt doorgegeven aan de hao-coördinator of het staflid dat zich bezig houdt met het aannemen van opleiders. Deze neemt telefonisch contact op met de aspirant huisartsopleider. In dit gesprek wordt gekeken of de aspirant huisartsopleider aan de selectiecriteria van de RGS voldoet of binnenkort kan voldoen 1

2 (de criteria van de RGS worden besproken). Als tijdens het telefonisch contact blijkt dat de huisarts niet binnen afzienbare termijn kan voldoen aan de RGS eisen wordt bekeken wanneer er weer met hem contact wordt opgenomen. Indien de verwachting is dat de huisarts wel binnen afzienbare termijn aan de selectie criteria van de RGS kan voldoen, wordt met de aspirant huisartsopleider een afspraak gemaakt op de praktijk voor een gesprek met een of twee leden van het Opleidersteam. In dit gesprek wordt nader met elkaar kennis gemaakt. Aan bod kom en o.m. beweegredenen voor het opleiderschap; eisen van de RGS, een aantal praktische punten, manier van selecteren van huisartsopleiders, onderwijs aan opleiders en de introductiecursus. Aan het einde van het gesprek wordt mondeling overeengekomen dat de aspirant opleider het vervolgtraject al dan niet gaat afleggen: te weten visitatie door de RGS en het volgen van de introductiecursus Na afloop krijgt de aspirant huisartsopleider de volgende informatie: - Kaderbesluit CHVG - Besluit Huisartsgeneeskunde - Beleidsregels RGS Leeswijzer bij de drie voornoemde stukken - Selectiemodel voor huisartsen die opleider willen worden - Competentieprofiel aspirant opleider - De opleiding tot huisarts in Leiden d. Er wordt een verslagje gemaakt van dit gesprek op de praktijk, met hierin de belangrijkste afspraken. Dit verslag wordt naar de aspirant opleider toegestuurd. De mondelinge overeenkomst wordt aan de RGS gemeld. Een vertegenwoordiger van de RGS maakt dan een afspraak met de aspirant huisartsopleider voor een visitatie. De selectiecriteria die de RGS hanteert zijn tevoren al met de aspirant huisartsopleider doorgenomen en daarin is de conclusie al getrokken dat deze aan de critiria voldoet of binnen zeer afzienbare termijn. Daarom zal de visitatie door de RGS tot een positief advies leiden. e. Tegelijk en/of na de RGS visitatie gaat de selectie verder in de vorm van een introductie cursus (zie bijlage 4). Hierin wordt gewerkt aan de competenties van de aspirant Hao. f. De introductiecursus wordt afgesloten met een eindgesprek. Daarin wordt besloten of het opleidingsinstituut en de aspirant huisartsopleider met elkaar in zee gaan. Bij dit gesprek is voor het opleidingsinstituut het competentieprofiel voor de aspirant opleider een leidraad bij de beslissing wel of niet verder te gaan met de aspirant opleider. Gekeken wordt hoe de aspirant opleider funktioneerde tijdens de introductie cursus. Ook maakt de opleider aan het einde van deze cursus een leerplan voor zichzelf en een organisatieplan voor de opleidingspraktijk. Beide plannen worden tijdens het eindgesprek besproken. 2

3 Mocht blijken dat de kandidaat-opleider onvoldoende voldoet aan dit competentieprofiel en als deze nog steeds geïnteresseerd is in het opleiderschap, krijgt hij een advies waaraan hij moet werken om alsnog opleider te kunnen worden. 3. De selectie criteria De volgende selectiecriteria worden gehanteerd: a. Voorwaarde 1: de voorzieningen in de hao-praktijk: voldoet de aspirant-opleider aan de visitatiecriteria van de RGS? De belangrijkste hiervan zijn: - Tenminste 5 jaar geregistreerd zijn als huisarts - Tenminste 50% van de normale werkweek praktiseren als huisarts in eigen praktijk - Gebruikt een goed bijgehouden en inzichtelijk geautomatiseerd registratiesysteem - Tijdens de openingsuren van de praktijk is een gediplomeerde praktijkassistente aanwezig. - De praktijkruimte bevat tenminste een afzonderlijke spreek- en onderzoekkamer voor de aios. - In de praktijk is adequaat instrumentarium aanwezig b. Voorwaarde 2: de competenties op het gebied van didactisch handelen, faciliteren en persoonlijk functioneren. In het competentieprofiel van de aspirant huisartsopleider (zie bijlage 1) worden de competenties beschreven op het niveau waar de aspirant huisartsopleider minimaal aan moet voldoen. De competentieniveaus in het startprofiel zijn vertaald naar indicatoren (zie bijlage 2 ). Deze indicatoren zijn een beschrijving op een nog concreter nivo, dan de competenties, van wat er van een aspirant-hao verwacht wordt. c. Voorwaarde 3: de competenties op het gebied van huisartsgeneeskundig handelen. In het competentieprofiel van de huisarts wordt taakgebied 1 het huisartsgeneeskundig handelen beschreven (zie bijlage 3). We gaan er vanuit dat een aspirant-opleider die gedurende vijf jaar daadwerkelijk werkzaam is als huisarts gedurende minimaal 2 ½ dagen per week voldoende geroutineerd is om hier aan te voldoen. In de toekomst kan het zijn dat de huisartsgeneeskundige kennis van de aspirant opleider wordt getoetst door hem/haar de Landelijke Huisartsgeneeskundige Kennistoets (hierin in wordt gecheckt of de aspirant-hao de NHG standaarden kent en hanteert) af te nem. Voor deze kennistoets bestaan al normen en beoordelingscriteria. Deze zullen kritisch bekeken moeten worden op de toepasbaarheid in de situatie van de aspirant-hao. 3

4 Bijlage 1 Competentieprofiel voor de Aspirant Huisartsopleider Introductiecursus Fase I: Aspirant Huisartsopleider Taakgebied: Didactisch Handelen 2.1 de hao maakt bewust.gebruik van de eigen voorbeeldfunctie de hao laat zich observeren en staat open voor dialoog over het eigen handelen de hao analyseert, verwoordt en onderbouwt eigen handelen 2.2 de hao stimuleert en ondersteunt het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op verschillende manieren. de hao legt helder uit en doet voor, doet het samen met de aios en observeert de aios wanneer de aios het zelf doet 2.3 de hao past de voor de situatie geschikte communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios. de hao hanteert basale 11 communicatieve technieken adequaat in ontspannen gesprekssituaties in groepsverband. 2.4 de hao stimuleert en ondersteunt de aios bij het formuleren van leerdoelen en opstellen, realiseren en evalueren van leer-/werkplannen de hao beoordeelt op een zo concreet en objectief mogelijke wijze het functioneren van de aios en communiceert hierover met betrokken partijen Introductiecursus Fase I: Aspirant Huisartsopleider Taakgebied: Faciliteren 3.1 de hao organiseert het eigen werk zodanig dat er ruimte is voor opleiden de hao heeft een concreet plan gemaakt voor de organisatie van eigen werk in het kader van een opleidingssituatie volgens de richtlijnen van het opleidingsinstituut, zodat hij voldoende tijd heeft voor het opleiden 3.2 de hao schept en onderhoudt een goede werkrelatie met alle partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van de opleiding de hao informeert relevante betrokkenen met wie de aios te maken krijgt over de opleiding en kent hun bereidheid hieraan mee te werken.. betrekt m.n. de assistente bij de start van de opleiding en houdt rekening met haar wensen en mogelijkheden. de hao betrekt naast de assistente ook andere medewerkers zodanig bij de opleiding dat deze positief staan t.o.v. de opleiding. 3.3 de hao organiseert menskracht, middelen en informatiestromen met de betrokken partijen zodanig dat er efficiënt en effectief gewerkt kan worden 4

5 de hao is op de hoogte van afspraken en procedures tav de opleiding van de aios en bereidt de praktijk voor op de komst van de aios, regelt werkplek en werkrooster en heeft een checklist voor de aios bij de kennismaking met de huisartspraktijk. de hao heeft een inwerkprogramma voor de aios binnen de huisartspraktijk. de hao heeft een concreet plan gemaakt over de organisatie van de praktijk in het kader van de opleidingssituatie volgens de richtlijnen van het opleidingsinstituut. De belangrijkste richtlijn hierover is 1 uur per dag leergesprek bij voorkeur aan het van de chtend en of begin van de middag 3.4 de hao bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met een patiëntenaanbod dat leidt tot gewenste competentie ontwikkeling (zie competentieprofiel van de huisarts) de hao kent het eigen patiëntenaanbod en stuurt de kwantiteit en kwaliteit van het patiëntenaanbod voor de aios 3..5 de hao communiceert met het instituut over de inrichting van de opleiding en het effect ervan op de aios Introductiecursus Fase I: Aspirant huisartsopleider Taakgebied: Persoonlijk Funktioneren 4.1 de hao werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider de hao neemt deel aan scholing. de hao laat zich toetsen op zijn huisartsgeneeskundig handelen de hao luistert naar positieve en negatieve feedback. 4.2 de hao gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider de hao staat open voor communicatie over zijn houdingsaspecten. 4.3 de hao hanteert effectief, verantwoord en flexibel verschillende rollen (zoals opleider, huisarts, collega, werkgever). de hao herkent de verschillende rollen bij zichzelf en kan hiervan voorbeelden geven en benoemen. 5

6 Bijlage 2 Indicatoren voor het competentieprofiel van de Aspirant Huisartsopleider Per competentie van het startprofiel wordt hieronder de checklist met indicatoren om te waarderen, weergegeven. Dit zijn echter de indicatoren om de competentie gedurende de gehele opleiding te meten. In groen staan aangegeven de indicatoren die de competenties in fase I de indicatoren van het startprofiel - waarderen. Met andere woorden; de aspirant opleider wordt gewaardeerd en beoordeeld op de cursief gedrukte indicatoren. 2.1 de hao maakt bewust gebruik van de eigen voorbeeldfunctie - benoemt 2 sterke en 2 zwakke kanten in zijn/haar rol als huisarts. - laat de aios een spreekuur bijwonen. 2.2 de hao stimuleert en ondersteunt het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op verschillende manieren - hanteert verschillende werkvormen waaronder leergesprekken (m.n. zoals taakgericht en procesgericht) volgens de criteria van die werkvormen. 2.3 de hao past de voor de situatie geschikt communicatieve technieken efficiënt toe tijdens de begeleiding van de aios - stelt open vragen, geeft gevoelsreflecties, benoemt de waarneming, bevraagt aios op herkenning, geeft feedback. - stelt doelgerichte vragen. - vraagt voldoende door en luistert actief. - vat samen. 3.1 de hao organiseert het eigen werk zodanig dat er ruimte is voor opleiden - besteedt minimaal 1 uur per dag aan een leergesprek. - overlegt een plan over de organisatie van eigen werk in het kader van de opleidingssituatie. - is beschikbaar voor consultatie. 3.2 schept en onderhoudt een goede werkrelatie met alle partijen die betrokken zijn bij de uitvoering van de opleiding - stelt vragen. - neemt deel aan discussies. - maakt een plan voor de introductie van de aios voor alle instanties. - maakt een hao-profiel (zichzelf als huisarts), een hao-praktijk profiel (van de opleidingspraktijk) en een plan voor de organisatie van de praktijk (= plan voor de organisatie van het eigen werk en van de praktijk. 6

7 3.3. de hao organiseert menskracht, middelen en informatiestromen met de betrokken partijen zodanig dat efficiënt en effectief gewerkt en geleerd kan worden - voldoet aan de CHVG regels en de RGS richtlijnen. - zorgt voor een sociale kaart en een telefoonkaart met alle relevante adressen en tel nummers. - maakt afspraken met assistentes en collega s over het opleiden. - maakt in samenspraak met de aios een werkrooster voor de aios. - stemt eigen werkrooster en die van aios op elkaar af. - maakt in werkrooster ruimte voor leergesprekken, op een tijdstip van de dag dat beiden, aios en hao tijd en energie hebben voor een leergesprek. 3.4 bewaakt dat de aios geconfronteerd wordt met een patiëntenaanbod dat leidt tot gewenste competentieontwikkeling (zie competentieprofiel van de huisarts) - heeft een uitdraai van patiëntenaantallen en patiëntenopbouw van de praktijk. - geeft een toelichting hierop aan aios (soort praktijk, sociale lagen, opleidingsniveau, plaatselijke cultuur). - maakt afspraken met assistente(s) over sturen van patiëntenstroom, aantallen, soortpatiënten. - maakt afspraken met assistentes over triageren van patiënten. 4.1 de hao werkt systematisch en doelgericht aan onderhoud en verbetering van het professioneel handelen als opleider - vraagt om feedback op punten waarop hij/zij zich kwetsbaar voelt. - gaat constructief om met feedback in welke situatie ook gegeven. - vraagt door. - benoemt 2 sterke en 2 zwakke kenmerken van de eigen persoon en enkele normen die bij het opleiden een rol spelen. 4.2 de hao gaat bewust en adequaat om met de eigen houding als opleider - reflecteert op het eigen functioneren. - benoemt eigen sterke en zwakke kanten als opleider. - gaat constructief om met feedback. - staat open voor feedback van anderen. 4.3 de hao gaat effectief, verantwoord en flexibel om met verschillende rollen (zoals opleider, huisarts, collega, werkgever) - structureert het eigen begeleidingsproces ten aanzien van de aios en stuurt het bij. 7

8 Bijlage 3 Samenvatting van het Competentie Profiel van de Huisarts Taakgebied: vakinhoudelijk handelen -de huisarts interpreteert de klacht binnen de context -de huisarts past het diagnostisch, therapeutisch en preventief arsenaal van het vakgebied doelgericht en evidence based toe -de huisarts levert op gestructureerde wijze eerstelijns zorg Taakgebied: arts-patiënt communicatie -de huisarts bouwt effectieve behandelrelaties met patiënten op. -de huisarts past communicatietechnieken - en middelen doelgericht toe -de huisarts betrekt de patiënt actief bij de besluitvorming Taakgebied: samenwerking -de huisarts draagt bij aan effectieve intra- en interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg -de huisarts past samenwerkingsvaardigheden doelgericht toe -de huisarts verwijst doelgericht op basis van actueel inzicht in de expertise van andere zorgverleners Taakgebied: organisatie -de huisarts realiseert hoogstaande huisartsenzorg die continu en laagdrempelig toegankelijk is. -de huisarts past organisatie- en managementtechnieken doelgericht toe. -huisarts gebruikt informatietechnologie voor optimale patiëntenzorg. Taakgebied: maatschappelijk handelen -de huisarts bevordert de gezondheid van individuele patiënten en groepen patiënten -de huisarts handelt volgens de relevante wettelijke regelgeving -de huisarts behartigt belangen van (toekomstige) patiënten n.a.v. incidenten in de zorg de huisarts handelt kostenbewust Taakgebied: wetenschap en onderwijs -de huisarts toetst medische informatie op wetenschappelijk verantwoorde onderbouwing -de huisarts bevordert ontwikkeling en implementatie van vakkennis -de huisarts bevordert de deskundigheid van studenten, aios, collegae en andere zorgverleners Taakgebied: professionaliteit -de huisarts houdt persoonlijke en professionele rollen in evenwicht -de huisarts werkt systematisch en doelbewust aan verbetering van zijn beroepsmatig functioneren -de huisarts gaat binnen het kader van de beroepsethiek bewust om met voorkomende verschillen in normen en waarden 8

9 Bijlage 4 Programma Introductiecursus Dag 1 (2 dagdelen) Informatie opleiding aios Informatie opleiding Opleider Organisatie Opleidingspraktijk Leergesprekken: consultatie & taakgericht Leergesprek Dag 2 (2 dagdelen) Feedback geven Actief leren van de aios Coachen Observeren consultvoeringsvaardigheden Dag 3 (2 dagdelen) Leerstijlen Trainen feedback geven Maken leerplan L e e r P l a n Dag 4 (1/2 uur) Eindgesprek: wel of niet verder gaan Start met aios Dag 5 (1dagdeel) Hoe gaat het met mij en mij aios? ahv video opname 9