Pijn en slaap. Een vicieuze cirkel doorbreken. Wake 2/3 of life. ~80% of night 4/13/2010. ~20% of night.

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Pijn en slaap. Een vicieuze cirkel doorbreken. Wake 2/3 of life. ~80% of night 4/13/2010. ~20% of night."

Ine Baert
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Pijn en slaap Een vicieuze cirkel doorbreken Wake 2/3 of life NREM Sleep REM Sleep ~20% of night ~80% of night 1

2 Slaap stadia Slaap stadia 4/13/2010 Hypnogram Awake REM volwassene Awake REM oudere Aantal uur in bed Bio-psycho-sociaal model van pijn (LOESER) Pijn=multidimensionaal en complex Motivationele component affectieve component Cognitieve component Biologische component 2

3 Aspecten bij chronische pijnpatiënt Fysische deconditionering Slaapstoornissen Polyfarmacie / toxicomanie Stemmingsproblematiek 30-60% comorbide depressie Angstproblematiek / stoornis 13-63,8% comorbide angststoornis Effect van pijn op slaap Toename van stress, hyperarousal In- en doorslaapstoornissen Toename slaapfragmentatie op PSG Meer dutjes overdag tgv verstoord slaappatroon s nachts Minder mobiliteit minder slaapdruk Minder daglicht, minder sociale contacten verstoring van circadiaans ritme 3

4 Finger Withdrawal Latency (Sec) 4/13/2010 Invloed van verstoorde slaap op pijn Subj slechte slaapkwaliteit (PSQI ): arousal neemt toe, pijndrempel neemt af SWS deprivatie (3N) veroorzaakt somatische klachten en spierpijn in HC Totale slaapdeprivatie verlaagt pijndrempel REM deprivatie verlaagt pijninhibitie-mechanisme PSG in reumaptn: aantal hr wakker s nachts correleert met ochtendstijfheid en pijngevoeligheid Slaaptekort en pijngevoeligheid Roehrs T et al. Sleep. 2006;29: P<.01 P<.05 P< Hours 4 Hours 0 Hours Time in Bed (TIB) 4

5 analgetica en slaap non REM klasse 1 & 2 SWS REM opiaten toename afname afname NSAID afname TCA specifiek toename afname antiepileptica specifiek specifiek cannabinoiden toename specifiek specifiek NMDA antagonisten toename toename afname Opiaten, pijn en slaap Pijnreductie en sedatie slaapbevorderend MAAR Afname TST en SWS (stadia 3 en 4) Afname REM slaap Meer hypopnoes met grotere desaturatie Toename slaapfragmentatie Toename slaperigheid overdag Shift van slaap/waaktijden 5

6 klinische aanpak van slaap-pijn interactie Stap 1: evaluatie (comorbiditeit angst, depressie, middelengebruik/misbruik) Stap 2a: slaaphygiëne Stap 2b: CBT-I bij pijnpatiënten Stap 3: farmacologische interventie Stap 2: slaaphygiëne Door goede slaap Heb je minder pijn functioneer je beter overdag Slaap kan je bevorderen, niet controleren of afdwingen Slaap vergt een goede voorbereiding vooral bij SLECHTE SLAPERS 6

7 Juiste omstandigheden In bed en nergens anders (Conditioneren: bed= slapen) Fris, donker rustig, goed verlucht Goede matras, comfortabel beddegoed. Waar dient slaapkamer/bed niet voor: Werken, gamen, laptop mee naar bed Eten of drinken Geconcentreerd TV kijken Piekeren of problemen oplossen zeitgeber respecteren Sociale contacten LICHT maaltijden Klok stemming hormonen gedrag 7

8 Voeding en slaap Oppassen met Zware, pikante maaltijden Chocola, nicotine Cafeïne: stimulerend Koffie mg caffëine/tas, Cola mg caffëine/glas Slaapverstoring vanaf mg/dag inslaaptijd verlengt, slaapduur verkort slaap wordt oppervlakkiger Alcohol Sneller inslapen, gefragmenteerde slaap Verstoord slaappatroon kan >6 maand aanhouden na alcoholstop Lichaamsbeweging Alle beetjes helpen Blokje om stretchen yoga 8

9 Stap 2: CBT-I Vooral bij maladaptief gedrag en hyperarousal Duidelijk protocol Slaapagenda Psycho-educatie Slaaphygiëne Anti-pieker strategiën Cognitieve herstructurering Slaaprestrictie Relaxatie Stap 3: farmacologische interventie Kortdurend: acetaminophen, NSAID (evt + spierontspanner Milde SS: spierontspanner of sederende medicatie + analgetica (vbn clonazepam + acetaminophen of NSAID), evt + non benzo- BZD Ernstige, persisterende SS: TCA (amitryptiline, trazodone) evt+ antie (gabapentin, pregabalin) evt + codeine, morphine 9

Vergelijkbare documenten

Dr. E. J. de Bruin. Postdoc researcher, somnoloog Research Institute of Child Development and Education University of Amsterdam

Dr. E. J. de Bruin. Postdoc researcher, somnoloog Research Institute of Child Development and Education University of Amsterdam Dr. E. J. de Bruin Postdoc researcher, somnoloog Research Institute of Child Development and Education University of Amsterdam E.J.deBruin@UvA.nl Doelen Enig inzicht in slaapregulatie Hoe insomnia en verlate