Rust & Ontspanning 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Rust & Ontspanning 1"

Transcriptie

1 Rust & Ontspanning 1

2 Onderwerpen Invloed van stress Onthaasten Rust als basis Bewust leven Tips om te onthaasten Nachtrust Tips voor goede nachtrust Vragen 2

3 Invloed van stress In ons leven worden we frequent en onvermijdelijk met stress geconfronteerd; een examen, sollicitatiegesprek, podiumvrees, financiële zorgen of verlatingsangst, niemand komt er onder uit. Op zich is nu en dan stress geen enkel probleem. Soms leidt (positieve) stress juist tot betere prestaties, omdat het je extra alert maakt, zoals bv bij sport of het behalen van een deadline voor school of werk. 3

4 Invloed van stress Het wordt anders als je voortdurend of langdurig gespannen bent, dan kan je lichaam dit niet meer aan. Stress brengt namelijk nogal wat teweeg in het lichaam: Het zenuwstelsel, de hormonen, bijnieren, lever (energie, cholesterol), longen (ademhaling), hartslag, maag (spijsvertering) en zweetklieren worden allemaal plots geactiveerd. Er ontstaat een lichamelijke kettingreactie. Je lichaam kan zich niet meer aanpassen, daar het niet is toegerust op constante spanning en gaat protesteren. 4

5 Onthaasten Onthaasten, rust, ontspanning en meditatie zijn, met name in onze huidige maatschappij, van groot belang. Juist door te onthaasten, door rust te integreren in je leven, ben je tot meer in staat; op het gebied van werk, ontspanning en welzijn. 5

6 Onthaasten Met rust zorg je niet alleen voor het noodzakelijke onthaasten. Het blijkt namelijk dat veel mensen die topprestaties leveren vlak voor, en vaak ook tijdens, die prestatie in een geestestoestand verkeren van innerlijke kalmte. Topatleten, sportbeoefenaars, musici en chirurgen blijken vaak over het vermogen te beschikken om heel rustig te worden, waardoor ze zich volledig op hun doel en taken kunnen concentreren. Datzelfde is mogelijk bij vrijwel elke taak. Door rust te creëren kun je jezelf volledig aan iets wijden wanneer dat nodig is en tot prestaties komen, die je misschien niet voor mogelijk had gehouden. 6

7 Rust als basis In de huidige maatschappij geldt voor de meeste mensen dat ze, hoewel ze heel druk zijn, toch ook behoorlijk wat vrije tijd hebben. Desondanks zijn er maar weinig mensen die er dagelijks in slagen om werkelijk te ontspannen in de gegeven vrije tijd. Eén van de belangrijkste oorzaken daarvan is, dat de moderne mens het idee lijkt te hebben dat hij of zij altijd iets moet doen. Anders gezegd: we willen constant gevoed worden met prikkels. 7

8 Rust als basis Veel mensen kijken ter ontspanning hele avonden televisie. Met televisie kijken is op zich niks mis, maar besef dat tv kijken zorgt voor een vrijwel ononderbroken stroom van prikkels. Je kunt dus nooit werkelijk tot rust komen. 8

9 Bewust leven Bij onthaasten gaat het niet zozeer om langzamer leven, maar veel meer om bewuster leven. Drukte en stress horen er tegenwoordig nu eenmaal bij. Eigenlijk kunnen we nauwelijks meer zonder. Waar het bij onthaasten om gaat is dat we stress leren beheersen. Dat kan door op zijn tijd het tempo wat lager te zetten of zelfs even helemaal niets te doen. 9

10 Bewust leven Door meer rust in ons leven toe te laten, gaan we intenser leven. Het verdiept onze relatie met onze naasten en met onszelf. We zijn in staat om meer weloverwogen keuzes te maken. Dit klinkt misschien wat vaag. Er zijn echter ook concretere zaken die voortkomen uit rust. Onze weerstand en ons immuunsysteem gaan beter werken. Op die manier worden we weerbaarder en dus zijn we minder snel ziek. Wanneer we rust meer integreren in ons leven, zal dat niet alleen zijn uitwerking hebben op onze prestatie en niveau van ontspanning op de korte termijn; juist ook op de lange termijn heeft onthaasten belangrijke positieve effecten. 10

11 Tips om te onthaasten - Doe aan meditatie, yoga of andere technieken om een (intens) ontspannen gevoel te bereiken - Neem iedere dag ruimschoots tijd voor 5 gezonde maaltijden - Plan dagelijks rustmomenten in je agenda en houd je hier net zo strikt aan als aan je andere afspraken - Beoefen een hobby die je leuk vindt en waarbij je helemaal tot jezelf komt - Neem pauzes tijdens je werk. Probeer te voorkomen dat je je lunch achter de bureau opeet. Ga liever een stuk wandelen of ergens op een rustige plek zitten (bij voorkeur buiten) - Maak een boswandeling - Ga uitgebreid in bad - Lees een boek 11

12 Nachtrust Ongeveer 30% van de bevolking heeft (tijdelijk of permanent) last van slaapstoornissen. Mensen met slaapstoornissen hebben vaker last van depressies. Allerlei factoren zoals pijn, tobben, een hoge omgevingstemperatuur, lawaai, een onbekende omgeving of stimulerende stoffen zoals cafeïne kunnen de slaap verstoren. Slecht slapen kan soms samenhangen met een overmatig gebruik van slaappillen. Ook kan een slaapstoornis het gevolg zijn van de ademhalingsstoornis slaapapneu. 12

13 Nachtrust Slaap is de periode van inactiviteit en afwezigheid van wakend bewustzijn, waarbij het lichaam tot rust komt. Het slaap-waak ritme wordt bij mensen en dieren geregeld door gebieden in de hersenstam. Slaap wordt gekenmerkt door subjectieve kenmerken (goed, slecht, diep, ondiep) 13

14 Tips voor goede nachtrust Volg een constant slaaprooster De meeste mensen functioneren normaal met 7 uur slaap. De slaapduur wordt korter naarmate men ouder wordt. Vergeet niet dat je vrienden, je partner of je kinderen andere slaapbehoeften kunnen hebben dan jijzelf. De kwaliteit van je slaap is even belangrijk als de hoeveelheid slaap. Zorg daarom voor regelmaat: ga op een vast tijdstip naar bed en sta op een vast tijdstip op. Beperk de tijd die in bed wordt doorgebracht Gebruik het bed alleen om te slapen. Kijk geen TV in bed. Niet in bed blijven piekeren Wanneer je er niet in slaagt binnen 15 minuten te slapen, stap dan uit bed en doe iets anders rustgevends. Als je niet kunt slapen, probeer dan elke avond een routine van rustige activiteiten in te lassen voordat je gaat slapen (lezen, warm bad, rustig in een stoel naar muziek luisteren). 14

15 Tips voor goede nachtrust Draai bij het slapen gaan je wekker om, zodat je niet de behoefte hebt daar steeds naar te kijken. Controleer de kamer op lawaai, temperatuur, vochtigheid, comfort, etc. Intens lawaai (vliegtuigen, autowegen) kan de slaap verstoren, ook al herinneren wij ons daar 's morgens niets van. Lawaai-overlast verstoort de kwaliteit van de slaap. De slaapkamer mag niet te warm noch te koud zijn. De kamer moet zo donker en zo rustig mogelijk zijn. Bij de keuze van lakens en dekens moet men zich niet alleen baseren op het design, maar vooral of het 'prettig aanvoelt'. Het bed moet voldoende ruimte bieden. Geen dutjes overdag Wanneer je 's avonds moeilijk in slaap valt, moet je dutjes in de namiddag of aan het begin van de avond vermijden. Zorg overdag voor voldoende beweging en ontspanning Regelmatige fysieke inspanningen kunnen je helpen beter te slapen. Toch is het beter vlak voor het slapen gaan je niet zwaar in te spannen. Met andere woorden: bouw je dag af voor het slapengaan. 15

16 Tips voor goede nachtrust Eet op regelmatige tijden Ook een licht gevoel van trek kan de slaap verstoren. Neem dan wat warme melk voor het slapen gaan: dit kan je helpen inslapen. Vermijd stimulerende dranken Talrijke voedingsmiddelen (zoals koffie, alcohol) stimuleren het lichaam en de geest en verstoren de slaap. Mijd ook te zware maaltijden laat op de avond. Vermijd 's avonds cafeïne Vermijd vanaf een aantal uren voor het slapengaan alle cafeïnehoudende dranken (koffie, thee, cola, etc.). Wees voorzichtig met slaapmiddelen Sommige slaapmiddelen (vooral uit de zgn. groep van benzodiazepinen) werken lang en kunnen daardoor nog een effect hebben op de alertheid en daardoor op het vermogen om de volgende dag een auto te besturen. 16

17 Tips voor goede nachtrust Geen slaapmutsjes Alcohol kan je helpen met inslapen en heeft vaak een slaapverwekkend effect tijdens het eerste gedeelte van de nacht. Alcohol verstoort echter de kwaliteit en de hoeveelheid slaap gedurende het tweede gedeelte van de nacht. Langdurige inname van grotere hoeveelheden alcohol verstoort overigens op langere termijn de kwaliteit van de slaap en kan ook afhankelijkheid en verslaving veroorzaken. 17

18 Vragen? 18

19 Broninformatie

SLAAP BIJ OUDEREN. - Tips voor een goede nachtrust-

SLAAP BIJ OUDEREN. - Tips voor een goede nachtrust- SLAAP BIJ OUDEREN - Tips voor een goede nachtrust- Aandacht voor het slapen is belangrijk. Tijdens de slaap kan je lichamelijk en geestelijk herstellen. Er worden bovendien reserves opgebouwd om de volgende

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

Slaaphygiëne. Tips om beter te slapen. Hoofdpijn polikliniek

Slaaphygiëne. Tips om beter te slapen. Hoofdpijn polikliniek Slaaphygiëne Tips om beter te slapen Hoofdpijn polikliniek Soms is het moeilijk om in slaap te vallen of om door te slapen. Hier geven wij u enkele tips die misschien kunnen helpen om tot een gezonde slaap

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij ouderen

Slaapstoornissen bij ouderen Slaapstoornissen bij ouderen Een goede nachtrust is belangrijk. Tijdens de slaap krijgt het lichaam de tijd om te herstellen. Daarnaast lijkt slaap ook invloed te hebben op het geheugen. Met het ouder

Nadere informatie

GIDS. voor een. rustige nacht

GIDS. voor een. rustige nacht GIDS voor een rustige nacht Lekker geslapen? Lekker slapen en uitgerust wakker worden. Voor veel mensen is het een verre droom. Naar schatting één op de vijf mensen in ons land kampt geregeld met slaapproblemen.

Nadere informatie

Slaapadviezen. Havenziekenhuis. Bij slapeloosheid

Slaapadviezen. Havenziekenhuis. Bij slapeloosheid Slaapadviezen Bij slapeloosheid Heeft u moeite met inslapen en/of doorslapen? In deze folder leest u een aantal tips voor een goede nachtrust. Ga voor uzelf na of u deze slaapadviezen echt toepast en neem

Nadere informatie

Adviezen om beter te slapen

Adviezen om beter te slapen Slaapcentrum Slingeland Medische psychologie en Maatschappelijk werk Adviezen om beter te slapen i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen U heeft last van slapeloosheid. Dit kan invloed hebben

Nadere informatie

SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,...

SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,... SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN, DENK EERST AAN ANDERE OPLOSSINGEN. BEWEGING, VOEDING, RELAXATIE,... SLAAP- EN KALMEERMIDDELEN MOETEN DE LAATSTE OPTIE ZIJN. 1.260.034 ELKE DAG WORDEN ER EENHEIDSDOSISSEN SLAAP-

Nadere informatie

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 1 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 2 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren Slaap jij ook zo slecht? Uit onderzoek blijkt dat één op de tien jongeren zo nu en dan last

Nadere informatie

Vier op de tien slaapt slecht Bijlage

Vier op de tien slaapt slecht Bijlage 1) Grafieken en tabellen Vier op de tien slaapt slecht Bijlage Grafiek 1: Stellingen over slaap (totale groep 3.297 personen) Kijk naar jezelf (op een gemiddelde dag) en duid aan in welke mate je het eens

Nadere informatie

Omgaan met slapeloosheid Adviezen door de psychologen van het Slaapcentrum

Omgaan met slapeloosheid Adviezen door de psychologen van het Slaapcentrum Omgaan met slapeloosheid Adviezen door de psychologen van het Slaapcentrum Slaaprestrictie Achtergrondinformatie Slechte slapers hebben vaak de neiging om langer in bed te blijven liggen in de hoop dat

Nadere informatie

TIPS OM BETER TE SLAPEN

TIPS OM BETER TE SLAPEN TIPS OM BETER TE SLAPEN Heeft u last van problemen tijdens het slapen en/of wordt u vaak vermoeid wakker? In deze folder kunt u tips en adviezen vinden voor een betere slaap. Slaapproblemen zijn een vaak

Nadere informatie

Slaapproblemen? Een aantal feiten. Gezonde slaap. Soorten Slecht Slapen

Slaapproblemen? Een aantal feiten. Gezonde slaap. Soorten Slecht Slapen Niet waar Soms waar Wel waar Slaapproblemen? Een aantal feiten Uit onderzoek blijkt dat èèn op de 10 jongeren zo nu en dan last heeft van slaapproblemen. Dit kan iedereen overkomen en eigenlijk is het

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Slaap bevorderende adviezen bij het Slaapapneu Syndroom

Patiënteninformatie. Slaap bevorderende adviezen bij het Slaapapneu Syndroom Patiënteninformatie Slaap bevorderende adviezen bij het Slaapapneu Syndroom Slaap bevorderende adviezen bij het Slaapapneu Syndroom Slaapcentrum, route 1.5 Telefoon (050) 524 5930 Medische Psychologie,

Nadere informatie

KALMEER- EN SLAAPMIDDELEN DE AFBOUW

KALMEER- EN SLAAPMIDDELEN DE AFBOUW KALMEER- EN SLAAPMIDDELEN DE AFBOUW Ik wil stoppen met slaapmiddelen In het kort Een goede voorbereiding maakt stoppen met slaapmiddelen makkelijker. Uw huisarts helpt u graag bij het stoppen. Als u stopt,

Nadere informatie

Ontspannen als gezonde levenshouding!

Ontspannen als gezonde levenshouding! Ontspannen als gezonde levenshouding! Gratis e-book met leuke ontspanningsoefeningen voor elke dag! Jana Schoefs Relaxatietherapie Jana Schoefs www.janaschoefs.be Ontspannen als gezonde levenshouding:

Nadere informatie

Slaapproblemen bij jongeren. Informatie voor ouders

Slaapproblemen bij jongeren. Informatie voor ouders Slaapproblemen bij jongeren Informatie voor ouders Jongeren hebben een goede nachtrust nodig zodat ze voldoende energie hebben en zich lichamelijk en geestelijk goed voelen. Het verschilt per jongere hoeveel

Nadere informatie

Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD)

Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD) Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD) Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2015 pavo 1160 Wat zijn periodieke beenbewegingen van de slaap? Bij periodic limb movement

Nadere informatie

Slaapdienst Verstoorde nachtrust

Slaapdienst Verstoorde nachtrust Slaapdienst Verstoorde nachtrust Tips voor een goede slaap. Ik kan niet slapen! Woelen, draaien, het maalt maar door in uw gedachten. Steeds bent u bezig met wat er die dag allemaal gebeurd is of wat u

Nadere informatie

Omgaan met slapeloosheid

Omgaan met slapeloosheid Omgaan met slapeloosheid Beste patiënt Vrijwel iedereen heeft wel eens een slapeloze nacht. Sommigen daarentegen genieten zelden of nooit van een heerlijke nachtrust. Dat is vervelend. Samen kunnen we

Nadere informatie

Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS)

Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS) Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS) Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2015 pavo 1159 Wat zijn rusteloze benen? Het rusteloze benen syndroom (ofwel restless legs syndrome, afgekort RLS) is een

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Slaap bevorderende adviezen Slaap bevorderende adviezen.indd 1

Patiënteninformatie. Slaap bevorderende adviezen Slaap bevorderende adviezen.indd 1 Patiënteninformatie Slaap bevorderende adviezen 20170044 Slaap bevorderende adviezen.indd 1 01-09-17 13:41 Slaap bevorderende adviezen Slaapcentrum, route 1.5 Telefoon (050) 524 5930 Medische Psychologie,

Nadere informatie

Omgaan met slaapproblemen

Omgaan met slaapproblemen Leven met Multipele Sclerose uitgave 12 Omgaan met slaapproblemen EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Tekst: drs. Bep Franke-Barendse Uitgever: Nationaal MS Fonds 2 Inleiding We besteden ongeveer eenderde

Nadere informatie

Periodieke beenbewegingen van de slaap

Periodieke beenbewegingen van de slaap Periodieke beenbewegingen van de slaap periodic limb movement disorder (PLMD) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Wat zijn periodieke beenbewegingen van de slaap? Bij periodic

Nadere informatie

Eenvoudige regels voor een goede nachtrust

Eenvoudige regels voor een goede nachtrust Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Eenvoudige regels voor een goede nachtrust voor mensen met de ziekte

Nadere informatie

Rusteloze benen. restless legs syndrome (RLS) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Rusteloze benen. restless legs syndrome (RLS) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Rusteloze benen restless legs syndrome (RLS) Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Wat zijn rusteloze benen? Het rusteloze benen syndroom (ofwel restless legs syndrome, afgekort

Nadere informatie

Gezond slapen? Slaapadvies voor rusthuisbewoners.

Gezond slapen? Slaapadvies voor rusthuisbewoners. Gezond slapen? Slaapadvies voor rusthuisbewoners. WAT IS SLAAP? Slaap is een toestand van rust. Het is een natuurlijk proces waarbij je lichaam zich herstelt, maar ook om ervaringen van de dag te helpen

Nadere informatie

Adviezen om beter te slapen

Adviezen om beter te slapen Adviezen om beter te slapen U heeft last van slapeloosheid. Dit is een veel voorkomende klacht, waarvoor vaak geen duidelijke oorzaak te vinden is. In deze folder leest u tips om beter te kunnen slapen.

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Slaaphygiëne bij ouderen. Tips om goed te slapen

PATIËNTEN INFORMATIE. Slaaphygiëne bij ouderen. Tips om goed te slapen PATIËNTEN INFORMATIE Slaaphygiëne bij ouderen Tips om goed te slapen Bij het ouder worden verandert het normale slaappatroon. De slaap wordt korter, minder diep en het kan voorkomen dat u vaker wakker

Nadere informatie

SLAAPSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE

SLAAPSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE SLAAPSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Slapen lijkt zo normaal. Toch zijn er heel wat mensen bij wie slapen niet vanzelf gaat. 20 tot 30% van de mensen heeft wel eens een paar slechte nachten achter

Nadere informatie

Omgaan met nachtdiensten

Omgaan met nachtdiensten Omgaan met nachtdiensten ALLES OVER WISSELENDE SLAAPDIENSTEN Week 7.2 RAOUL DE BRUIN OVERWINSLAPELOOSHEID.NL Omgaan met nachtdiensten De wereldeconomie is in de laatste jaren flink veranderd waardoor de

Nadere informatie

Slaaphygiene tips voor een gezonde slaap

Slaaphygiene tips voor een gezonde slaap Slaaphygiene tips voor een gezonde slaap Inleiding Deze folder geeft u informatie over slapeloosheid. Slapeloosheid is een veelvoorkomende klacht. Er zijn mensen die moeite hebben om in slaap te vallen,

Nadere informatie

Slaapproblemen? Gezonde slaap

Slaapproblemen? Gezonde slaap Dit is een folder van www.orthoconsult.nl geschreven door dhr. drs. Ard Nieuwenbroek, trainer/ therapeut bij Ortho Consult. Deze folder is op een aantal punten aangepast en aangevuld door de stressbegeleiders

Nadere informatie

Benzo de baas. Succesvol zelf uw slaap- en kalmeringsmiddelen afbouwen

Benzo de baas. Succesvol zelf uw slaap- en kalmeringsmiddelen afbouwen Werkboek van Benzo de baas Succesvol zelf uw slaap- en kalmeringsmiddelen afbouwen Dit werkboek helpt u om stap voor stap te stoppen met slaap- en kalmeringsmiddelen. Over zes weken kunt u weer zonder

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

Slaap workshop. Lichamelijk slapen. Mentaal slapen

Slaap workshop. Lichamelijk slapen. Mentaal slapen Slaap workshop Lichamelijk slapen Mentaal slapen Mijn werk.. Praktijkvoorbeeld Onze lieve, gevoelige dochter van net 5 jaar heeft (had) al maanden moeite met in slaap komen. Urenlang draaien, kletsen,

Nadere informatie

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN WAT KAN IK ZELF DOEN MEDICIJNEN BIJ SLAAPPROBLEMEN (BENZODIAZEPINES) AUTORIJDEN STOPPEN MET EEN BENZODIAZEPINE WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN INFORMATIE APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN Slaapproblemen

Nadere informatie

BIJLAGE. Slapeloosheid

BIJLAGE. Slapeloosheid BIJLAGE B Slapeloosheid Een van de vervelendste gevolgen van een angststoornis - en van de depressie die daar vaak mee samenhangt - is slapeloosheid. Sommige mensen hebben moeite met in slaap vallen (inslaapstoornis;

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Tips voor een goede slaap (Slaaphygiëne) rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Tips voor een goede slaap (Slaaphygiëne) rkz.nl Patiënteninformatie Tips voor een goede slaap (Slaaphygiëne) rkz.nl Er zijn een aantal zaken die mogelijkerwijs zouden kunnen helpen om te komen tot een goede slaap. Hieronder staan een aantal tips die

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

Informatiebrochure. Slaap (-problemen?) PAAZ. I Autonome verzorgingsinstelling

Informatiebrochure. Slaap (-problemen?) PAAZ. I Autonome verzorgingsinstelling Informatiebrochure Slaap (-problemen?) PAAZ I Autonome verzorgingsinstelling IISlapeloze nachten Ieder mens slaapt wel eens slecht, kan urenlang niet inslapen of ligt te piekeren bij het vooruitzicht van

Nadere informatie

Slaapproblemen. GGD Regio Nijmegen

Slaapproblemen. GGD Regio Nijmegen Slaapproblemen GGD Regio Nijmegen Slaapproblemen Problemen met het slapen, komen bij kinderen regelmatig voor. Als uw kind moeite heeft met slapen, is het goed om na te gaan waardoor dit komt. In deze

Nadere informatie

Slaapproblemen, angst en onrust

Slaapproblemen, angst en onrust Slaapproblemen, angst en onrust WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WAT GEBEURT ER ALS U STOPT AUTORIJDEN INFORMATIE ADRESSEN HULPVERLENING VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN,

Nadere informatie

Professioneel Slapen Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit! De rol van slaap bij prestaties

Professioneel Slapen Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit! De rol van slaap bij prestaties Professioneel Slapen Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit! De rol van slaap bij prestaties Pons Jan Vermeer 17 april 2018 ponsjan@durevole.nl 0623755180 Presteren in de sport Presteren op de werkvloer

Nadere informatie

Beter omgaan met STRESS. E-book

Beter omgaan met STRESS. E-book Beter omgaan met STRESS E-book In het kort - - - - - X 1. Bij stress helpt het om op een rij te zetten wat bij u spanning geeft en wat u juist energie geeft. 2. Praat er met iemand over die u vertrouwt.

Nadere informatie

Gestructureerd Slaapklachten Interview 1. Demografische informatie. Geslacht: M / V. Burgerlijke staat: Telefoon: 1. Aard van de slaapklacht

Gestructureerd Slaapklachten Interview 1. Demografische informatie. Geslacht: M / V. Burgerlijke staat: Telefoon: 1. Aard van de slaapklacht Gestructureerd Slaapklachten Interview 1. Demografische informatie Naam: Adres: Geslacht: M / V Leeftijd: Burgerlijke staat: Telefoon: Beroep: Opleiding: 1. Aard van de slaapklacht Heeft u problemen met

Nadere informatie

1. Hoe verloopt een normale slaap?

1. Hoe verloopt een normale slaap? B348 juni 2016 Slaapwel! algemene informatie over de slaap en tips om goed te slapen 1. Hoe verloopt een normale slaap? De normale slaap verloopt in 4 à 6 blokken van telkens 1,5 à 2 uur. Elk blok is op

Nadere informatie

VRAGENLIJST SLAAPGEDRAG OUDER

VRAGENLIJST SLAAPGEDRAG OUDER VRAGENLIJST SLAAPGEDRAG OUDER Vertaling en aanpassing van de Albany Sleep Problems Scale van V. M. Durand (1996) Vertaling van de Epworth Sleepiness Scale van Johns (1991) door A.P.H.M. Maas & M.P.J. Vervloed

Nadere informatie

lyondellbasell.com Heb je genoeg slaap?

lyondellbasell.com Heb je genoeg slaap? Heb je genoeg slaap? Wat levert een goede nachtust op? Slaap is een van de belangrijkste activiteiten die we doen om ons lichaam te behouden. Het laat onze geest en lichaam herstellen. Slaapproblemen kunnen

Nadere informatie

7 tips. voor een betere nachtrust

7 tips. voor een betere nachtrust 7 tips voor een betere nachtrust Word jij 90 jaar oud en heb je een goede nachtrust? Dan heb je 32 jaar van je hele leven geslapen. Zonde van je tijd? Juist niet! In dit E-book lees je waarom slaap onmisbaar

Nadere informatie

Professioneel Slapen!

Professioneel Slapen! Professioneel Slapen! Pons Jan Vermeer 10 november 2018 2 Presteren op school Presteren op school Presteren op de werkvloer Presteren in de sport Een op de vijf Nederlanders heeft last van slaapproblemen

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Manage your energy not your time De druk om steeds meer te doen in steeds minder tijd wordt steeds hoger, je leven thuis vergt tijd, je werk vergt tijd en dan heb je nog je hobby s en je vrienden. Dan

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Zelfgenezend vermogen van het lichaam activeren voor meer gezondheid Zelfgenezend vermogen dat hebben alle mensen in zich en gebruiken het ook iedere dag, bijvoorbeeld in je slaap en bij het herstellen

Nadere informatie

en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je

en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je en waar is de gebruiksaanwijzing?? Over de eerste spannende dagen met je baby Verwachtingen Wordt dit jullie eerste, tweede, volgende kindje? Weet je al hoe je je baby gaat voeden? Als je al een kind hebt:

Nadere informatie

Stressmanagement Slaapproblemen en de achilleshiel hoofdstuk 10. Petronette Castrop de Koning

Stressmanagement Slaapproblemen en de achilleshiel hoofdstuk 10. Petronette Castrop de Koning Stressmanagement Slaapproblemen en de achilleshiel hoofdstuk 10 Petronette Castrop de Koning Inhoudsopgave Slaap... 3 Slaapfases... 4 Slapeloos... 4 Achilleshiel in je leven... 5 Slaap Over het algemeen

Nadere informatie

kennistoets. wat weet jij nou van slapeloosheid?

kennistoets. wat weet jij nou van slapeloosheid? 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M23 van juli 2005. Met behulp van de Kennistoets kunnen de praktijkassistentes nagaan hoe hun kennis over hun handelen bij slapeloosheid en slaapmedicatie

Nadere informatie

Slapeloosheid (Insomnia)

Slapeloosheid (Insomnia) Slaap Waak Centrum Slapeloosheid (Insomnia) Afspraak op het Slaap Waak Centrum Een slaapprobleem of een slaapgerelateerd probleem heeft vaak een brede aanpak nodig. In het Slaap Waak Centrum werken wij

Nadere informatie

Slaapstoornissen bij Parkinson. Dr. C. Gerlach neuroloog

Slaapstoornissen bij Parkinson. Dr. C. Gerlach neuroloog Slaapstoornissen bij Parkinson Dr. C. Gerlach neuroloog 07-11-2015 Inhoud: De normale slaap Voorkomen van slaapstoornissen Overzicht van slaapstoornissen bij Parkinson REM slaap gedragsstoornissen slaapadviezen

Nadere informatie

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Hoofdpijn bij kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Hoofdpijn Hoofdpijn bij kinderen komt regelmatig voor. Vaak is de oorzaak duidelijk, bijvoorbeeld slaapgebrek, drukte of lawaai.

Nadere informatie

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Dit doe je zelf tegen stress. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Dit doe je zelf tegen stress Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Pak stress op tijd aan 4 - Herken eerst wanneer stress ongezond wordt - Tips

Nadere informatie

SLAAPMAKEND. Workshop Slaap en Persoonlijke effectiviteit NVAB

SLAAPMAKEND. Workshop Slaap en Persoonlijke effectiviteit NVAB Workshop Slaap en Persoonlijke effectiviteit NVAB 11-06-2018 Slaapquiz: 1) Je hersenen rusten tijdens je slaap 2) Sommige mensen dromen nooit tijdens hun slaap

Nadere informatie

Houd de zaag scherp. Activiteit 7.20 Eerste kennismaking Covey 7 en invulopdracht over lichaam, geest, hart en ziel. Materialen

Houd de zaag scherp. Activiteit 7.20 Eerste kennismaking Covey 7 en invulopdracht over lichaam, geest, hart en ziel. Materialen Houd de zaag scherp Activiteit 7.20 Eerste kennismaking Covey 7 en invulopdracht over lichaam, geest, hart en ziel Categorie Mensknap Groep Basiskennis, invul opdracht, Interactief Covey eigenschap 7 Houd

Nadere informatie

Slapen mag! B E T E R L ER EN SL A P E N, B E T E R VO ELEN.

Slapen mag! B E T E R L ER EN SL A P E N, B E T E R VO ELEN. Slapen mag! BETER LEREN SLAPEN, BETER VOELEN. Altijd een moe gevoel? Zou je graag meer energie willen overhouden? Dit E-book helpt je te begrijpen hoe slaap werkt. Hoe je met eenvoudige tips je nachtrust

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

De rol van slaap bij het behalen van prestaties. Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit van een sporter

De rol van slaap bij het behalen van prestaties. Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit van een sporter De rol van slaap bij het behalen van prestaties Slapen, de allerbelangrijkste prioriteit van een sporter Olympische vorm! IQ Mentaal/cognitie f Hebben een droom Hebben procesdoelen Kunnen visualiseren

Nadere informatie

Epilepsie en verstandelijke beperking: van alle kanten bekeken

Epilepsie en verstandelijke beperking: van alle kanten bekeken Epilepsie en verstandelijke beperking: van alle kanten bekeken. 20.03.2018 Workshop 5 Verstandelijke beperking, epilepsie en slaap: de kip of het ei? Inhoudsopgave Deel I Achtergrond van slaap en slaapproblemen

Nadere informatie

Uitgerust Wakker Worden en Melatonine

Uitgerust Wakker Worden en Melatonine Slaapproblemen? Uitgerust Wakker Worden en 2013 - WSA Research Uitgerust wakker worden = Goede voorbereiding Tenminste 5 uur ononderbroken slaap, met diepe slaap perioden Ervaringen verwerkt Lichaam opgeruimd

Nadere informatie

Tips tegen nervositeit

Tips tegen nervositeit Vijf jaar lang heb ik een slaapmiddel gebruikt om in slaap te komen soms had ik de moed om het eens zonder dat tabletje te proberen. Ik sliep dan zo slecht, dat ik de moed snel weer opgaf. Toch vond ik

Nadere informatie

Rapportage Opiniepeiling nationale slaapweek maart 2015

Rapportage Opiniepeiling nationale slaapweek maart 2015 Rapportage Opiniepeiling nationale slaapweek maart 2015 In opdracht van: Hersenstichting Datum: Maart 2015 Projectnummer: 2015019 Auteurs: Els van der Velden & Rik Wester Inhoud 1 Achtergrond & opzet 3

Nadere informatie

Sessie 1 Informatie en slaaphygiëne

Sessie 1 Informatie en slaaphygiëne Sessie 1 Informatie en slaaphygiëne Bespreken ingevulde lijsten De lijsten die u voor deze sessie heeft ingevuld, worden kort besproken. Ze zijn vooral bedoeld als meting vooraf. In latere sessies zullen

Nadere informatie

BURN- OUT RISICO CHECK

BURN- OUT RISICO CHECK BURN- OUT RISICO CHECK Vul onderstaande vragenlijst in door ja of nee aan te kruisen. VRAAG JA NEE 1 Nemen jij en je gezin s ochtends rustig de tijd om op te staan en goed te ontbijten? 2 Zie je vaak tegen

Nadere informatie

slaap voorlichting Slaap Voorlichting 1. Toelichting 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. Uitvoering 4. Organisatie

slaap voorlichting Slaap Voorlichting 1. Toelichting 2. Doel, doelgroep en tijdsduur 3. Uitvoering 4. Organisatie 1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M23 van juli 2005. Een gestructureerde slaapanamnese en goede voorlichting over slaapfysiologie en slaaphygiëne kunnen onnodig en ineffectief

Nadere informatie

Slapen is heerlijk! Slaap lekker!

Slapen is heerlijk! Slaap lekker! Slapen is heerlijk! We slapen graag en veel. Net als elk mens slaapt u ongeveer één derde van uw leven. U kunt dus gerust stellen dat slapen een belangrijk onderdeel is in uw leven! Slapen doet u vaak

Nadere informatie

HSP - hulp bij overprikkeling en stress

HSP - hulp bij overprikkeling en stress Renée Merkestijn HSP - hulp bij overprikkeling en stress GigaBoek 3 Inhoud Inleiding 7 Aandacht 13 Aanraking 17 Aarden 22 Adem en zuurstof 27 Beweging 32 Centreren 35 Creativiteit 38 Dieren 42 Emoties

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie insomnie (CGT-I) bij volwassenen

Cognitieve gedragstherapie insomnie (CGT-I) bij volwassenen Cognitieve gedragstherapie insomnie (CGT-I) bij volwassenen Drs Merijn van de Laar & Dr. Ingrid Verbeek Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe, Heeze 8 november 2012 CENTRUM VOOR SLAAPGENEESKUNDE 1

Nadere informatie

Droogbedtraining thuis

Droogbedtraining thuis Droogbedtraining thuis Uw kind gaat een bedplastraining volgen. In deze folder leest u wat deze training inhoudt en wat van u en uw kind wordt verwacht. Ook vindt u informatie over de oorzaken van bedplassen

Nadere informatie

http://www.nietbangvoorangst.nl Stress en Overmatige Stress wat kun je er aan doen? Stress alleen is niet slecht en kan je helpen goed te presteren. Zolang stress wordt afgewisseld door voldoende perioden

Nadere informatie

inhoud 1. Slapen 2. Wat is slapen? 3. Waarom slaap je? 4. Slaapschuld 5. De biologische klok 6. Ochtend en avondmensen 7.

inhoud 1. Slapen 2. Wat is slapen? 3. Waarom slaap je? 4. Slaapschuld 5. De biologische klok 6. Ochtend en avondmensen 7. Slaap inhoud 1. Slapen 3 2. Wat is slapen? 4 3. Waarom slaap je? 5 4. Slaapschuld 6 5. De biologische klok 6 6. Ochtend en avondmensen 7 7. Slapen in fasen 7 8. De hoeveelheid slaap 10 9. Inspanning en

Nadere informatie

Wat maakt dat jullie hier vandaag zijn; bij deze workshop? Wat zou deze workshop nuttig maken voor jullie? Wat gaan we doen?

Wat maakt dat jullie hier vandaag zijn; bij deze workshop? Wat zou deze workshop nuttig maken voor jullie? Wat gaan we doen? Omgaan met en kijken naar probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking en dementie Arianne Uijl, Orthopedagoog-Generalist/Gz-psycholoog, ASVZ Wat maakt dat jullie hier vandaag zijn; bij deze

Nadere informatie

Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D

Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D Inslaapproblemen bij kinderen met AD(H)D Ongeveer 30% van de kinderen met AD(H)D heeft chronische inslaapproblemen. Dit zien we ook vaak bij onder andere kinderen met een ontwikkelingsachterstand, autisme,

Nadere informatie

Wat zouden we zijn zonder slaap?

Wat zouden we zijn zonder slaap? Wat zouden we zijn zonder slaap? De gemiddelde Nederlander gaat om 6 minuten voor half 12 naar bed en staat om 18 minuten over 7 weer op. Dit betekent dat we gemiddeld 7 uur en 54 minuten per etmaal in

Nadere informatie

Mw. E. Redlich, psycholoog SEIN Mw. A. Hamoen, psycholoog SEIN

Mw. E. Redlich, psycholoog SEIN Mw. A. Hamoen, psycholoog SEIN Slapen is geen geringe kunst: je moet er de hele dag voor wakker blijven Friedrich Nietzsche, Duits dichter en filosoof (1844-1900) Mw. E. Redlich, psycholoog SEIN Mw. A. Hamoen, psycholoog SEIN SEIN en

Nadere informatie

Leren beheersen van je slaapprobleem. Bart De Saeger" 19/03/2012

Leren beheersen van je slaapprobleem. Bart De Saeger 19/03/2012 Leren beheersen van je slaapprobleem Bart De Saeger" 19/03/2012 Bart De Saeger" Klinisch psycholoog - Gedragstherapeut Theorie + Technieken Inzicht krijgen" Leren hoe je het probleem stap voor stap kan

Nadere informatie

Slaapproblemen? patiënteninformatie. campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20 2018 Antwerpen tel. 03 285 20 00 fax 03 239 23 23

Slaapproblemen? patiënteninformatie. campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20 2018 Antwerpen tel. 03 285 20 00 fax 03 239 23 23 0000 2026 - SV - oktober 2012 Slaapproblemen? campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20 2018 Antwerpen tel. 03 285 20 00 fax 03 239 23 23 www.st-vincentius.be GasthuisZusters Antwerpen patiënteninformatie

Nadere informatie

Weltrusten.net Delen mag met anderen maar laat de inhoud intact. Door ervaringsdeskundige Remco

Weltrusten.net Delen mag met anderen maar laat de inhoud intact. Door ervaringsdeskundige Remco Door ervaringsdeskundige Remco Inhoudsopgave: Inleiding Wat is slaap Slaapgebrek Slaapproblemen Vicieuze cirkel van slecht slapen Hoe laat je jou lichaam denken dat het tijd is om te gaan slapen? Introductie

Nadere informatie

23/12/15. Waarom belangrijk? Maar ook? Doel Activiteitenmanagement. Met

23/12/15. Waarom belangrijk? Maar ook? Doel Activiteitenmanagement. Met 23/12/15 Medefinanciering door Waarom belangrijk? Hoeveelheid activiteiten die mensen met chronische pijn en/of aanhoudende lichamelijke klachten aankunnen, is vaak minder/lager dan voor de ziekte of het

Nadere informatie

MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN?

MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN? MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN? Spreek erover met uw arts! Informatiebrochure opgesteld door: MOET U S NACHTS OOK OPSTAAN? Spreek erover met uw arts! Wanneer kan u best een arts raadplegen? Als u s nachts

Nadere informatie

YOGA Integraal herstelprogramma bij stress & burn-out

YOGA Integraal herstelprogramma bij stress & burn-out YOGA Integraal herstelprogramma bij stress & burn-out Kun je als gevolg van stress niet meer goed functioneren in het dagelijks leven? Met onze integrale aanpak kun je direct werken aan je herstel. LEER

Nadere informatie

Inleiding voor de. Veerkracht Versterkende meditatiecursus. veerkrachtmanagement.nl

Inleiding voor de. Veerkracht Versterkende meditatiecursus. veerkrachtmanagement.nl Inleiding voor de Veerkracht Versterkende meditatiecursus veerkrachtmanagement.nl Inleiding In ons Veerkracht programma ontmoeten we vaak mensen die worden geconfronteerd met ingrijpende gebeurtenissen

Nadere informatie

Help, ik kan niet slapen!

Help, ik kan niet slapen! Help, ik kan niet slapen! 7 Lees de teksten en antwoord op de vragen. Situatie Je bent op zoek naar tips om beter te slapen. Cursist A: lees de opdracht hieronder. Cursist B: ga naar p. 0. Cursist C: ga

Nadere informatie

Welterusten. Probus Doeke Post

Welterusten. Probus Doeke Post Welterusten. Probus 2019 Doeke Post .en : God VAN DE SLAAP Thanatus God van de dood Hades, god van de onderwereld Griekse mythologie Hypnos: personificatie van de slaap, de tweelingbroer van Thanatus

Nadere informatie

HOOFDPIJN BIJ JONGEREN Hoofdpijnpolikliniek FRANCISCUS VLIETLAND

HOOFDPIJN BIJ JONGEREN Hoofdpijnpolikliniek FRANCISCUS VLIETLAND HOOFDPIJN BIJ JONGEREN Hoofdpijnpolikliniek FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Iedereen heeft wel eens hoofdpijn. En dat is gewoonlijk geen probleem. Vervelend wordt het als je door de hoofdpijn niet meer

Nadere informatie

8-weken training. Mindfulness. Sessie 1: De automatische piloot

8-weken training. Mindfulness. Sessie 1: De automatische piloot 8-weken training Mindfulness Sessie 1: De automatische piloot Vrede Vrede kan alleen in dit moment bestaan. Je kunt wel steeds zeggen: Wacht tot ik dit af heb, daarna ben ik vrij om in vrede te leven.

Nadere informatie

Gezond en veilig werken in avond, nacht en vroege ochtend

Gezond en veilig werken in avond, nacht en vroege ochtend Gezond en veilig werken in avond, nacht en vroege ochtend FloraHolland. Where beauty meets business. 1 Bij FloraHolland werken ruim 600 medewerkers in de avond en nacht en meer dan 1000 medewerkers in

Nadere informatie

Klachten na een hersenschudding algemene informatie

Klachten na een hersenschudding algemene informatie Een hersenschudding ontstaat door een klap op het hoofd, bijvoorbeeld bij een ongeluk. Je wordt duizelig of raakt bewusteloos. Meestal duurt het enige tijd voor de hersenen hiervan herstellen. Zolang de

Nadere informatie

onregelmatige werktijden en eigen verantwoordelijkheid

onregelmatige werktijden en eigen verantwoordelijkheid onregelmatige werktijden en eigen verantwoordelijkheid Copyright Circadian Technologies Ltd 2012 ONDERWERPEN Biologische klok Slaap Ochtendmens/Avondmens Alertheid en veiligheid Voeding DE BIOLOGISCHE

Nadere informatie

ZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt)

ZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt) ZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt) Naam:.. Datum: - - Kruis bij elke vraag het antwoord aan dat de afgelopen zeven dagen

Nadere informatie

Adviezen om hoofdpijn bij kinderen te voorkomen of verminderen

Adviezen om hoofdpijn bij kinderen te voorkomen of verminderen Adviezen om hoofdpijn bij kinderen te voorkomen of verminderen In deze folder geven wij een aantal adviezen om hoofdpijnklachten te voorkomen en/of te verminderen. Omdat medicijnen niet altijd een oplossing

Nadere informatie

Lage bloeddruk bij het gaan staan of na het eten

Lage bloeddruk bij het gaan staan of na het eten Geriatrie Lage bloeddruk bij het gaan staan of na het eten www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GER003 / Lage bloeddruk bij het gaan staan of

Nadere informatie