Nummer januari 2009

Transcriptie

1 Nieuwsbrief Nummer januari 2009 NPHF nieuws Nieuwjaarstoespraak van Niek Klazinga, voorzitter van de NPHF Utrecht, 15 januari 2009 Een gezonde crisis De huidige economische crisis is ook een periode van kansen, zeker voor de public health. Voorzitter Niek Klazinga van de NPHF ziet ten minste vijf mogelijkheden om van een economische crisis een gezonde crisis te maken. Klazinga: Reden voor de NPHF om niet passief te gaan zitten wachten op mogelijke negatieve gezondheidseffecten. De economische teruggang is een feit en beheerst de politieke discussie. Overheden nemen allerlei maatregelen om de effecten te verzachten en van diverse kanten is al aangegeven dat economisch herstel niet losgekoppeld moet worden van andere mondiale vraagstukken zoals het milieu. Een invalshoek die minder voor het voetlicht is gekomen is die van de public health. Welke zijn de gezondheidseffecten van een economische crisis en hoe kan gericht beleid ertoe bijdragen dat nadelige effecten worden voorkomen en nieuwe mogelijkheden worden benut? Hoewel de literatuur over de effecten van economische crises op de volksgezondheid laat zien dat effecten in de geïndustrialiseerde wereld meestal niet tot merkbare verschillen in levensverwachting leiden (Finland, Japan, ZO-Azië), is ook bekend dat een scherpe economische teruggang in landen die geen sociaal vangnet kennen (de voormalige Sovjet-Unie, veel Afrikaanse en diverse Zuid-Amerikaanse landen) wel degelijk tot hogere of versnelde mortaliteit aanleiding geeft. Vanuit een public health perspectief zijn er ten minste vijf aangrijpingspunten om van een economische crisis een gezonde crisis te maken. 1. De mogelijkheden die de crisis biedt om tekorten op de arbeidsmarkt in de gezondheidszorg op te lossen. Een van de grootste problemen die de gezondheidszorg bedreigd is het tekort aan personeel. Juist in een periode van economische recessie wordt het aantrekkelijker om in de zorg te werken. Gekeken zou moeten worden hoe dit effect te maximaliseren. Wanneer de overheid verstandig genoeg is om niet op de zorg te bezuinigen en de mogelijkheden voor groei in vooral de ouderenzorg niet tegen te gaan, kan de crisis wel eens een blessing in disguise blijken. 2. Gezond consuminderen Te verwachten valt dat bij het teruglopen van het bestedingspatroon van de Nederlander er kritischer geconsumeerd zal worden. Juist dan is het van belang om te zorgen dat de goedkope keuze voor bijvoorbeeld voedsel en vervoer ook de gezonde keuze is. 3. Geen toename sociaaleconomische gezondheidsverschillen Juist in periodes van economische crises lijken sociaaleconomische gezondheidsverschillen toe te nemen. Het zou een mooie concrete aanvulling op de decemberbrief van het kabinet aan de Tweede Kamer over gezondheidsverschillen zijn om nu te stellen dat door de crisis de gezondheidsverschillen in Nederland niet mogen toenemen. Het juist nu in stand houden van de sociale vangnetten (pensioenen, werkloosheidsuitkeringen et cetera) is daartoe essentieel. Een vangnet

2 heb je juist nodig in periodes waarin het risico op vallen groot is. 4. Gezonde investeringen Het aanvatten van grote infrastructurele werken wordt gezien als een belangrijke mogelijkheid om de economische recessie aan te pakken. Bij dergelijke grootschalige initiatieven zou juist ook naar de gezondheidseffecten kunnen worden gekeken. Juist nu is duurzaamheid ook vanuit volksgezondheidsperspectief een aandachtspunt. 5. Gericht beleid op alcoholmisbruik, verwaarlozing van kinderen en depressie Alcoholmisbruik, minder aandacht voor de opvoeding van kinderen en bovenal gevoelens van stress en depressie zijn bekende fenomenen die toenemen in periodes van recessie. Het is een uitdaging voor de public health -van thema-instituten tot zorgverleners en preventiewerkers - om juist op deze ontwikkelingen alert te zijn en waar nodig preventief op te treden. Dat is ook essentieel voor economisch herstel. Alleen een gezonde en gemotiveerde beroepsbevolking kan de stappen zetten om een nieuwe periode van economische groei te realiseren. De economische crisis is vooralsnog niet verdwenen en zal nog tot heel wat minder vrolijk stemmende ontwikkelingen aanleiding geven. Het is echter ook een periode van nieuwe kansen. Reden voor de NPHF om niet passief te gaan zitten wachten op de mogelijke negatieve gezondheidseffecten, maar actief langs de hierboven geschetste lijnen ertoe bij te dragen dat de economische crisis een gezonde crisis wordt. Algemeen nieuws Robot geeft voorlichting - Het Trimbos-instituut en SOA AIDS Nederland gebruiken een chattende robot die jongeren via MSM online antwoord op vragen over alcohol, drugs en veilig vrijen. Deze online-voorlichting is ingezet omdat steeds minder jongeren bellen met de informatielijnen van beide organisaties. Internet scoort echter wel hoog als informatiebron over alcohol, drugs en seks. De robot kan duizenden vragen beantwoorden. Vragen die hij niet herkent, slaat hij op. Medewerkers van de Alcohol & Drugsinfolijn en de Aids Soa Infolijn voegen later de juiste antwoorden toe. Hierdoor groeit de kennis van deze zogenoemde chatbot en kan hij op steeds meer vragen een passend antwoord geven. Kwaliteit van leven in Europa - Europeanen zijn doorgaans tevreden over hun kwaliteit van leven, maar er zijn wel verschillen per land. Met name de inwoners van voormalige Oostbloklanden, met slechtere sociaaleconomische omstandigheden, geven hun leven een lager cijfer. Dat blijkt uit de tweede European Quality of Life Survey (2EQLS). Toename ADHD - Volgens de Stichting Farmaceutische Kengetallen is het medicijngebruik voor ADHD in de eerste helft van 2008 gestegen met een kwart, vergeleken met Het aantal gebruikers van ADHD-medicijnen was vorig jaar , waarvan zo n in de leeftijd tot 15 jaar. Sinds 2003 krijgen ook ieder jaar meer kinderen de diagnose ADHD. Vooral jongens, maar ook meer meisjes. Dit blijkt uit een publicatie van onderzoekers van het NIVEL in Huisarts & Wetenschap. Rookverbod moet overeind blijven - Op initiatief van Stivoro is door tal van organisaties, waaronder de NPHF, een gezamenlijke brief gestuurd aan Commissaris van de Koningin in Noord Holland Borghouts dat het rookverbod in de horeca moet blijven. Borghouts stelde in zijn nieuwjaarstoespraak onder meer dat het rookverbod geen draagvlak onder de bevolking heeft en niet te handhaven is. In zijn reactie heeft de heer Borghouts aangegeven dat zijn woorden anders bedoeld waren, dat hij wel voor het rookverbod is, maar (ook) voor betere handhaving. Informatie: Fleur van Bladeren Stivoro Effect van groen op luchtkwaliteit Veel gemeenten proberen de laatste jaren om met het planten van bomen en struiken de luchtkwaliteit te verbeteren. Zo hopen zij de vervuilde lucht te kunnen aanpakken. Het RIVM onderzocht of die groene claim terecht is. Wetenschappelijk

3 bewijs ontbreekt. Het effect van groen is beperkt en verslechtert soms zelfs de luchtkwaliteit, aldus het onderzoek. Long Alliantie Nederland - Twaalf organisaties op het terrein van chronische longaandoeningen hebben de Long Alliantie Nederland (LAN) opgericht. Preventie en behandeling van chronische longaandoeningen moet hierdoor een forse impuls krijgen. Op dit moment ontbreekt op landelijk niveau een eenduidige visie op het gewenste beleid rond astma en COPD. Adviescommissie drugsbeleid ingesteld - Een commissie van experts gaat het kabinet adviseren of, en zo ja hoe, het Nederlandse drugsbeleid moet worden aangepast. Het advies wordt verwerkt in de nieuwe drugsnota. VNG komt met advies jeugdzorg De VNG heeft CNV-voorzitter René Paas benoemd tot voorzitter van de onafhankelijke commissie Zorg om jeugd. Deze commissie brengt in juni 2009 een advies uit over de gewenste inrichting van de jeugdzorg en de daarbij horende bestuurlijke verantwoordelijkheden. Het advies vormt de opmaat voor het nog te bepalen standpunt van de VNG over de jeugdzorg. Dit met het oog op onder meer de evaluatie van de wet op de jeugdzorg in het najaar van 2009 en de programma s van politieke partijen voor de raadsverkiezingen van Horeca voor negentig procent rookvrij Negentig procent van alle horecabedrijven houdt zich aan het rookverbod in de horeca. Dat blijkt uit een onderzoek in opdracht van de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA). Zo n van de ongeveer cafés houdt zich niet aan het rookverbod. ws_item_id=23998 Betere aanpak seksueel geweld - MOVISIE en de Rutgers Nisso Groep hebben het landelijk Partnership Aanpak Seksueel Geweld opgericht. Dit Partnership, waaraan alle partijen uit het veld meedoen, gaat zich inzetten voor concrete verbeteringen van de aanpak van seksueel geweld. Aleid Wolfsen, burgemeester van Utrecht, gaat als voorzitter het partnership leiden. Meeste zorgorganisaties volgen governancecode - Van de aangesloten zorgorganisaties in Nederland volgt bijna 80 procent de bepalingen van de Zorgbrede Governancecode. Dit blijkt uit een onafhankelijke evaluatie over de eerste twee jaar dat de code formeel van kracht was. De evaluatie is uitgevoerd in opdracht van de Brancheorganisaties Zorg (BoZ). nancecode%20-%20definitief.pdf VWS wil positie van cliëntenraden versterken - Minister Klink en staatssecretaris Bussemaker roepen zorginstellingen op nu al afspraken te maken over een onafhankelijk budget voor cliëntenraden. In de (komende) Wet cliëntenrechten zorg (WCZ) krijgen cliëntenraden de beschikking over een eigen budget. Het budget wordt gebaseerd op een werkplan en een begroting die de cliëntenraad zelf opstelt. Daarmee is het budget niet langer afhankelijk van een bestuur. Eenduidige verwijzing glutenvrij voedsel De EU heeft regels opgesteld voor een eenduidige vermelding op een consumptieartikel dat het glutenvrij is. Deze harmonisatie moet het makkelijker maken glutenvrij voedsel te herkennen. Handreiking prenatale voorlichting - Per 1 januari 2009 zijn de AWBZ-middelen voor prenatale voorlichting opgenomen in de brede doeluitkering CJG. In een folder wordt ingegaan op de inhoud, de rol van de gemeente, de aanpak en de financiering.

4 prenatale voorlichting.doc Iedereen kan eigen EPD inzien - Iedere patiënt kan straks zijn eigen elektronisch patiëntendossier (EPD) inzien via zijn eigen computer. Ook kan iedereen deze gegevens zelf opslaan en uitprinten. Kennis delen in de JGZ - Samen delen, samen wijzer. Dat is de naam van een brochure die als afsluiting van een project over kennis delen in de jeugdgezondheidszorg is uitgebracht. De brochure geeft tips over kennis delen in de JGZ en is gebaseerd op gesprekken met professionals, staffunctionarissen en managers in de JGZ en met het RIVM/Centrum Jeugdgezondheid en het Nederlands Jeugdinstituut. 0(over%20kennis%20delen%20in%20de%20jgz).pdf Advies Contactmomenten JGZ 0-19 jaar - TNO heeft, in opdracht van het RIVM onderzocht of het nodig is de contactmomenten in de JGZ aan te passen. Op basis van de resultaten is een advies uitgebracht. m_id=461 Vogelgriep terug in China - Een dodelijke vorm van vogelgriep heeft in januari 2009 vier mensen in China het leven gekost. Opvallend is dat rond de vier doden geen uitbraak van vogelgriep onder dieren is geconstateerd. Dat kan erop duiden dat het virus nu een nieuwe vorm heeft die alleen dodelijk is voor mensen. Erfelijkheid en publieke gezondheid Het Netherlands Institute for Health Sciences (Nihes) start in augustus 2009 met een studieprogramma over hoe erfelijkheidsonderzoek in te zetten voor de volksgezondheid. Bevorderen geestelijke gezondheid Het bevorderen van de geestelijke gezondheid, waarbij gebruik gemaakt wordt van de principes van de positieve psychologie, is een belangrijk nieuw thema voor het Trimbos-instituut. Het thema stond centraal op de GGZ Kennisdag 2009 die op 15 januari werd gehouden. Oproepen Volksgezondheidsprijs - De Vereniging voor Volksgezondheid en Wetenschap (V&W) kent jaarlijks de Volksgezondheidsprijs toe aan een beginnend onderzoeker. Sluitingsdatum voor aanmelding is 10 maart Uitreiking en presentatie vinden plaats op het Nederlands Congres Volksgezondheid 2009 ( op 8 april 2009 in De Doelen te Rotterdam. Vroegboekkorting NCVGZ 2009 De voorinschrijving voor het Nederlands Congres Volksgezondheid is begonnen. Bij inschrijving voor 1 februari 2009 ontvangt men een korting van 25,- op de toegangsprijs. Agenda jan- 31 dec Collecterooster Het CBF stelt jaarlijks een rooster vast waarin aan grote landelijke collecterende fondsen voor hun collecte een periode wordt toegewezen. De fondsen op het collecterooster krijgen desgevraagd

5 als enige een collectevergunning van de gemeenten voor de betreffende periode. De vrije perioden zijn beschikbaar voor andere instellingen jan- 31 dec GGD gezondheidskalender voor Recentelijk is het overzicht van de landelijke gezondheidsdagen en weken uitgebreid en geactualiseerd januari Health and environment - Thema-bijeenkomst over de gezonde omgeving, als voorbereiding op de vijfde Ministerial Conference on Environment and Health in 2010 in Italië januari Mantelzorg Congres Het mes snijdt aan drie kanten, over meer waarde voor mantelzorger, vrijwilliger en cliënt januari 6 e Nationaal Congres Gezondheidsbevordering en Preventie Het congres vindt plaats in Amersfoort en het thema De professional in perspectief staat centraal. De inschrijving is gesloten. Meer informatie: of Louisa Bosker via lbosker@nigz.nl 2 februari Academische werkplaatsen - Landelijk seminar Do s and don ts: lessen uit de Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid, georganiseerd door de NSPOH, in Utrecht. 6 februari LEVV congres - Het Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging (LEVV) organiseert het LEVV Congres 2009 in Zeist over dilemma s in zorg: moeilijke keuzen en afwegingen tussen diverse belangen. Wat is de rol van verpleegkundigen en verzorgenden bij dilemma's? En wat vinden artsen hiervan? 26 februari Internet - Symposium in Leiden over de meerwaarde van internet in de zorg maart Sociale Psychiatrie - Het Nederlands Congres Sociale Psychiatrie, in Amsterdam. Sociale psychiatrie: Maatschappij in beweging maart Jeugd in onderzoek - De vijfde editie van het congres Jeugd in Onderzoek heeft preventie als thema. Hoe kunnen problemen voorkomen worden en hoe kan terugval worden tegengegaan.

6 17-18 maart Gezondheid op de werkplek Mental health and well-being at the workplace, congres in Berlijn, georganiseerd door onder meer de Who en de EU maart Jubilieumeditie van het Nationaal Congres Gezondheidszorg: De gezondheidszorg onder toezicht. In Amsterdam maart 'Week van de Lentekriebels' - Voor de vierde keer wordt deze weekvoor basisonderwijs georganiseerd. De 'Week van de Lentekriebels' gaat over relaties en seksualiteit maart Conferentie Diabetes en depressie - Eerste landelijke conferentie over diabetes en depressie, die de Nederlandse Diabetes Federatie organiseert in Nieuwegein april Week van de Gezondheid 2009 Een week die in het teken staat van gezondheid. Door heel het land worden activiteiten georganiseerd. 7 april Wereldgezondheidsdag Met deze dag, ieder jaar op 7 april, vraagt de WHO, de World Health Organization, aandacht voor gezondheid en ziektes in de wereld april NCVGZ 2009 Jaarlijks terugkerend Nederlands Congres voor de Volksgezondheid wordt gehouden in De Doelen in Rotterdam, thema: Over bruggen en grenzen; beleid, onderzoek en praktijk april NCOG workshop Het NCOG congres op 5 november 2008 is niet doorgegaan i.v.m. onvoldoende deelnemers. Het bestuur heeft besloten rond datzelfde thema (Preventie en Privacy) een workshop te gaan geven op het NCVGZ congres in april april Nationale Sportweek april Prestatie-indicatoren IGZ organiseert in de Doelen in Rotterdam een congres over lessen uit vijf jaar werken met prestatie-indicatoren april-1 mei World Congres on Public Health In 2009 vindt voor de 12de keer het World Congres on Public Health plaats, ditmaal in Istanbul, Turkije. Het

7 thema is Making a Difference in Global Public Health: Education, Research and Practice mei International Conference on Health Promoting Hospitals and Health Services The content of the conference will focus on health promotion opportunities and challenges in the cooperation between different types of health services. The event will take place in Crete (Hersonissos), Greece and will be titled: Hospitals and health services without walls: New services, new partnerships, new challenges for health promotion mei Conference on Better evidence for a better world Congres in Oslo over effectieve interventies tegen armoede, op sociaal en gezondheidszorgterrein juni Social and Societal Influences on Equity in health Vijfde internationale conferentie van de International Society for Equity in Health juni Canadian Chronic care for the eldery - Internationale conferentiereis naar de Canadian chronix care for the eldery, georganiseerd door het Julius Centreu van het UIMC Utrecht. Info en aanmelding: C.P.Sies@umcutrecht.nl 29 juni-1juli New Directions in Welfare Congres voor economen en beleidsmakers, op het St. Catherine s College van de Oxford University juni-2juli 8th International conference on health economics, management and policy In Athene, georganiseerd door de Universiteit van Athene samen met het Health Research Unit of the Athens Institute for Education and Research september EUSUHM Congres Van 23 tot 25 september 2009 organiseert de AJN in samenwerking met haar Vlaamse zustervereniging VWVJ het EUSUHM congres in Leiden. Met als thema Health Care in Europe - Guaranteeing equal access to care for all young people, waarbij het accent zal liggen op het jonge kind. Nieuwe publicaties Coffeeshops Inventarisatie van het aantal coffeeshops en gemeentelijk beleid in Nederland

8 Management in de zorg Tweede aflevering van het Journal of Management & Marketing in Healthcare. Psychische gezondheid 'Mentaal Vermogen; investeren in geluk', boek geschreven door Jan Walburg, directeur van het Trimbos-instituut. In zijn boek herleidt Walburg uit de wetenschappelijke literatuur over geluk en veerkracht zes vaardigheden die de ontwikkeling van mentale vermogens bepalen. Vervolgens laat hij zien hoe deze vaardigheden meer geluk kunnen brengen in het persoonlijke leven, in organisaties en in de maatschappij. Nieuwsbrief seksualiteit Nieuwsbrief waarin de Rutgers Nisso Groep informeert over onderzoek, nieuwe producten en diensten en ontwikkelingen op het terrein van seksuele en reproductieve gezondheid. %20januari%202009%2C%20nr.%2012/Nieuws%20van%20de%20Rutgers%20Nisso%20Gro ep%2c%20kenniscentrum%20seksualiteit Gezondheidsbeleid Negen beleidsbrieven van Working together, HEN and the European Observatory on Health Systems and Policies over de gezondheidszorg in Europa. Eerstelijns zorg en publieke gezondheid Canadese literatuurstudie over samenwerking tussen de eerstelijns zorg en publieke gezondheid. Vergoeding specialisten Onderzoek naar de verschillen tussen vergoedingen van specialisten in 14 landen. Health Working Papers NO Chronisch zieken - Caring for people with chronic conditions. A health system perspective European Observatory on Health Systems and Policies series, WHO Chronisch zieken Studie naar chronische ziekten in de VS, The Lancet, Volume 373, Issue 9659, 17 januari Redactie Voel u uitgenodigd om te reageren of contact op te nemen voor nadere informatie! Heeft u Nieuws, Activiteiten of Nieuwe Publicaties laat het ons weten per mail nphf@nphf.nl Redactiesecretariaat: Tel p/a NIVEL Postbus BN Utrecht nphf@nphf.nl Links: U kunt zich via bovenstaand adres ook opgeven of afmelden voor de ontvangst van de NPHF Nieuwsbrief.