Heeft u kennis genomen van het artikel 'GGD moet stoppen met seksvragen aan 13-jarigen' in het algemeen Dagblad van 18 februari 2014?

Transcriptie

1 VVD-fractie Harderwijk C. Van der Wal-Zeggeling p/a Spiekerweg PT HARDERWIJK datum: ons kenmerk: uw brief van: uw kenmerk: onderwerp: 17 april 2014 U Beantwoording van schriftelijke vragen conform ex artikel 32 van organisatieverordening over het artikel in het Algemeen Dagbald van 18 februari Geachte mevrouw Van der Wal-Zeggeling, Wij ontvingen van u, namens de fractie van de VVD Harderwijk Hierden, een aantal vragen over het artikel in het Algemeen Dagblad van 18 februari 2014 met de titel: GGD moet stoppen met seksvragen aan jarigen. Graag gaan wij hieronder in op de door u gestelde vragen en hopen zo meer duidelijkheid te geven. Vraag 1: Heeft u kennis genomen van het artikel 'GGD moet stoppen met seksvragen aan 13-jarigen' in het algemeen Dagblad van 18 februari 2014? Antwoord 1: Naar aanleiding van uw vragen hierover hebben wij hier kennis van genomen. Vraag 2: Worden deze ingrijpende vragenlijsten ook door de GGD in Harderwijk afgenomen? Antwoord 2: Er worden door de GGD in Harderwijk (en rest GGD regio) twee soorten onderzoeken onder jongeren uitgevoerd, Emovo- onderzoek en preventieve gezondheidsonderzoek. Hieronder volgt een toelichting op deze onderzoeken: Emovo Eens in de vier jaar voert de GGD in Harderwijk het E-MOVO-onderzoek (Electronische Monitor en Voorlichting) uit. In het kader van dit onderzoek wordt in klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs op school een anonieme digitale vragenlijst afgenomen. Daarin komen naast vragen over school, gezondheid, leefstijl ook vragen aan de orde over seksualiteit. Hieronder de vragen: afdeling: Samenleving behandeld door: Tamara Renee doorkiesnummer: bijlagen:

2 -2- Heb je wel eens zonder dat je dat wilde seksuele ervaring met iemand gehad? (Met seksuele ervaring bedoelen we alles van zoenen, intiem betasten tot naar bed gaan toe). (Antwoord mogelijkheden: ja / nee / deze vraag wil ik niet beantwoorden) Als deze vraag met ja wordt beantwoord, is de volgende vraag door wie (jongere of volwassene) en waar (thuis, op school, in de buurt waar ik woon, ergens anders of deze vraag wil ik niet beantwoorden ). Bij een ander antwoord wordt de vervolgvraag niet getoond. Heb je wel eens geslachtsgemeenschap met iemand gehad? Alleen als de vraag met ja wordt beantwoord volgen er vragen over leeftijd eerste keer, aantal partners, condoomgebruik en pilgebruik. Als de vraag met nee wordt beantwoord, krijgen leerlingen deze vervolgvragen niet te zien. Internetervaringen; onder andere: Iemand deed een ongewenst seksueel voorstel. Heb je wel eens voor de webcam borsten, geslachtsdelen of billen laten zien, of iets anders seksueels gedaan (webcamseks)? En zo ja, voor wie deed je dat? Na het beantwoorden van de vragenlijst krijgt een leerling digitale persoonlijke voorlichting. Voor wat betreft seksualiteit is er voorlichting over seksuele ervaringen tegen de zin en over veilig vrijen (condoomgebruik). Scholen die bepaalde vragen of bepaalde voorlichtingsboodschappen bezwaarlijk vinden, bieden wij de mogelijkheid om deze vragen of voorlichtingsboodschappen niet op te nemen. Bezwaren van ouders over deze vragen zijn niet bekend bij de GGD. Preventief gezondheidsonderzoek Daarnaast hanteert de GGD in de tweede klas van het voortgezet onderwijs de GGD vragenlijsten voor ouders, en soms ook voor jongeren (afhankelijk van het onderwijsniveau). Deze vragenlijsten worden gebruikt tijdens het preventief gezondheidsonderzoek (PGO) in klas 2 op het voortgezet onderwijs. Tijdens het gesprek met de jongere wordt door de jeugdverpleegkundige de puberteitsontwikkeling in principe altijd besproken. Afhankelijk van de ontwikkeling en vragen van de jongere over dit onderwerp en andere onderwerpen wordt dieper ingegaan op lichamelijke ontwikkeling, seksuele gevoelens en gedragingen en wordt seksuele voorlichting gegeven. Dit gesprek is nadrukkelijk vraaggericht. Alle vragenlijsten die de GGD hanteert zijn gestandaardiseerd en opgesteld door de GGD in samenwerking met het RIVM en gebaseerd op wetenschappelijke inzichten. Vraag 3: Bent u het met de VVD Harderwijk-Hierden eens dat in Harderwijk de privacy van de jongeren een groot goed is en dat jongeren op deze leeftijd helemaal niet lastig moeten worden`gevallen met dit soort vragen? Zo nee, waarom niet? Antwoord 3: De seksuele ontwikkeling begint al op vroege leeftijd. De puberteit is een turbulente levensfase waarin de ontwikkeling plaatsvindt van kind tot volwassene. Jongeren gaan eigen keuzes maken, relaties aan en ontwikkelen ook op seksueel gebied verder. De seksuele ontwikkeling is een wezenlijk onderdeel van de puberteit. Uiteraard bewandelt iedereen in deze ontwikkeling zijn/haar eigen weg en in eigen tempo. De seksuele ontwikkeling is afhankelijk van diverse factoren: biologisch, psychologisch, omgeving, religie. Bespreekbaar maken (normaliseren) van het onderwerp seksualiteit en het geven van goede voorlichting is van belang voor een goede seksuele ontwikkeling. Ouders/verzorgers blijken het

3 -3- vaak lastig te vinden om het onderwerp seksualiteit met hun kinderen te bespreken. Maar ook omgekeerd geldt dat kinderen/jongeren het een lastig onderwerp vinden om met hun ouders aan te kaarten. Aansnijden van het onderwerp seksualiteit en het geven van voorlichting is dus maatwerk, waarbij rekening gehouden moet worden met al de genoemde factoren. Jongeren vullen op vrijwillige basis de vragenlijst in. De GGD respecteert de privacy van de betrokken jongeren. Door het bespreekbaar maken van de seksuele ontwikkeling kunnen belangrijke signalen op school en bij het individu zichtbaar worden. Dit biedt de mogelijkheid om op individueel niveau en ook op schoolniveau advies te geven. Het biedt ook de mogelijkheid om misstanden aan te pakken en/of erger te voorkomen. Gezien het belang van een gezonde seksuele ontwikkeling, het geven van goede voorlichting, de mogelijkheid om te normaliseren en ook om risicogedrag op sporen en te benoemen, ligt hier een duidelijke taak voor de Jeugdgezondheidszorg, conform landelijke wetgeving. Wij delen uw opvatting dus niet. Vraag 4: In welke onderzoeken heeft/gaat de GGD, naast het genoemde onderzoek Seks onder je 25e, deze gegevens nog meer verwerken? Antwoord 4: Het onderzoek Seks onder je 25e is geen verantwoordelijkheid van de GGD, maar is uitgevoerd door en onder verantwoordelijkheid van Rutgers WPF en Soa Aids Nederland. De GGD heeft geen toegang tot de ruwe data van dit onderzoek. Wel gebruikt de GGD de resultaten van dit onderzoek om beleid en activiteiten te onderbouwen en vorm te geven. Het E-MOVO-onderzoek, dat wel door de GGD wordt uitgevoerd, wordt gebruikt ter advisering van het gemeentelijk gezondheidsbeleid. Hiervoor worden alleen collectieve, geanonimiseerde gegevens gebruikt. De preventieve gezondheidsonderzoeken worden gebruikt ten behoeve van individuele advisering van jongeren en hun ouders. Op deze onderzoeken zijn het medisch beroepsgeheim en andere privacywaarborgen van toepassing. Voor het verstrekken van gegevens aan andere zorgverleners is toestemming van de betrokkenen vereist. Vraag 5: Valt het onderzoek Seks onder je 25e onder een van in de WBP type genoemde onderzoeken, (historisch, statisch of wetenschappelijk), die legitimeert dat de gegevens daarin zijn verwerkt? Zo nee, welke actie(s) gaat u ondernemen om deze inbreuk op te privacy op te heffen? Antwoord 5: Het onderzoek Seks onder je 25e is uitgevoerd door de landelijke Stichting Rutgers WPF in samenwerking met Soa Aids Nederland. Hiervoor is de gemeente of de GGD niet verantwoordelijk. Door het gebruik van vragenlijsten door de GGD bij het gezondheidsonderzoek krijgt de Jeugdgezondheidszorg inzicht in de gezondheid van de jeugd. Jongeren vullen op vrijwillige basis de vragenlijst zelf in. De GGD respecteert de privacy van de betrokken jongeren. De betrokken GGD-medewerkers (artsen en verpleegkundigen) vallen onder het medisch beroepsgeheim. De uitkomsten van het onderzoek worden alleen gedeeld met het kind zelf en mogelijk met de ouders. Voor het verstrekken van gegevens aan andere zorgverleners is

4 -4- toestemming van de betrokkene vereist. Voor de advisering over gemeentelijk gezondheidsbeleid worden alleen collectieve, geanonimiseerde gegevens gebruikt. Vraag 6: Met welke instanties worden deze gegevens gedeeld of verkocht? Antwoord 6: Onderzoeksgegevens van de GGD worden niet verkocht. Resultaten van onderzoek worden eventueel wel gedeeld met andere partijen, maar dit betreft altijd collectieve, geanonimiseerde gegevens, die niet naar individuele personen zijn te herleiden. De gegevens die de GGD verzamelt zijn anoniem en/of vallen onder het medisch beroepsgeheim. Vraag 7: Worden deze gegevens ook opgeslagen in het persoonlijk digitaal dossier van het kind en blijft dit dan ook tot het 34 levensjaar opgeslagen? Antwoord 7: De Wet publieke gezondheid maakt de colleges van B&W verantwoordelijk voor de uitvoering van jeugdgezondheidszorg. Deze wet verplicht de colleges ook om daarbij gebruik te maken van een digitaal dossier jeugdgezondheidszorg. Hierin nemen de jeugdverpleegkundige of jeugdarts n.a.v. de preventieve gezondheidsonderzoeken gegevens op die nodig zijn voor een goede preventieve zorg voor de jeugdige. In de praktijk betekent dit dat alleen bijzondere aandachtspunten worden opgenomen. Hierop zijn het medisch beroepsgeheim en andere privacy-waarborgen van toepassing. Het dossier moet in beginsel vijftien jaar worden bewaard (Wet geneeskundige behandelovereenkomst - WGBO). In de praktijk is dat tot het 34e levensjaar, omdat jeugdgezondheidszorg zich richt op de 0-19 jarigen. Gegevens verkregen uit onderzoeken zoals Emovo worden hier niet in opgenomen. Vraag 8: Hebben de ouders, zoals in de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) is aangegeven, toestemming gegeven voor de verwerking van deze zeer privacy gevoelige gegevens van deze groep jarigen? Zo nee, welke actie(s) gaat u ondernemen gaat u ondernemen om privacy van onze jongeren te beschermen? Antwoord 8: In de leeftijd jaar is er een dubbel toestemmingsvereiste, van zowel de jeugdige als de ouders, op basis van de Wet geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO). GGD Noord- en Oost-Gelderland informeert de jeugdige en de ouders in de uitnodiging over de aard en inhoud van het gezondheidsonderzoek. Voor de toestemming is niet per se een handtekening o.i.d. vereist. De praktijk is dat de jeugdige en de ouders toestemming geven voor het onderzoek door gebruik te maken van de uitnodiging en de vragenlijst in te vullen. Daarmee stemmen zij ook in met het verwerken van gezondheidsgegevens zoals wettelijk voorschreven. Nogmaals wordt benadrukt, dat de betrokken GGD-medewerkers een (medisch) beroepsgeheim hebben. Voor wat betreft het E-MOVO-onderzoek worden ouders tevoren (schriftelijk of per mail) geïnformeerd over dit onderzoek. Zij kunnen deelname van hun kind weigeren. Een leerling kan er ook zelf voor kiezen de vragenlijst niet te beantwoorden; deelname is niet verplicht. Een leerling kan er ook voor kiezen bepaalde vragen niet te beantwoorden. Scholen die bepaalde vragen of bepaalde voorlichtingsboodschappen bezwaarlijk vinden, bieden wij de mogelijkheid om deze vragen of voorlichtingsboodschappen niet op te nemen.

5 -5- De registraties van de GGD zijn gemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Wij gaan er van uit dat wij u een helder antwoord hebben gegeven op uw vragen. Mocht u toch nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met mevrouw Renee van de afdeling Samenleving. Telefoon: Met vriendelijke groet, burgemeester en wethouders, de heer E. Okkema loco-secretaris de heer P. Teeninga loco-burgemeester