Consumptie, koopkracht en crisis

Transcriptie

1 s t u d i e Consumptie, koopkracht en crisis Consumptie, koopkracht en crisis Februari 2010

2 Agenda 1. Doelstellingen 2. Methodologie De voedselconsumptie en voedselaankopen Non-foodconsumptie en de diensten De duurzame consumptie De winkels en het koopgedrag De gezondheid De impact van de crisis Conclusies 2

3 Doelstellingen Het gedrag meten van de consumenten die deel uitmaken van de gezinnen met een bescheiden inkomen voor wat betreft: De voedselconsumptie en de voedselaankopen (studie 2008) De non-foodconsumptie en de diensten (studie 2008) De duurzame consumptie (studie 2008) De winkels en het koopgedrag (studie 2008) De gezondheid (studie 2008) De uitrusting van het gezin (studie 2009) Insecticiden en producten tegen ongedierte en parasieten (studie 2009) De consumenten en de crisis (studie 2009) 3

4 Methodologie Analyse van gegevens over de houdingen en het gedrag van de consumenten die behoren tot de lage sociale groepen, welke via kwantitatieve studies die het OIVO in de voorbije 3 jaar heeft uitgevoerd, verzameld werden op basis van 200 indicators van houdingen en gedragspatronen. Die sociale groepen omvatten niet de consumenten die van de consumptiewereld uitgesloten zijn, noch de gezinnen in zorgelijke toestand, noch de uitgeslotenen, maar de consumenten met een bescheiden inkomen wel, die al dan niet werken en die behoren tot de lage sociale groepen (25% van de consumentenpopulatie 1 ste statistische kwartiel). Met de methode van de sociale groepen, die ontwikkeld werd door ESOMAR ( socioeconomische groepen) en gebruikt wordt door het CIM ( kan de populatie in klassen opgedeeld worden zonder subjectieve gegevens te gebruiken en wordt de systematische fout wegens het niet beantwoorden van de vragen over de inkomens vermeden. Berekeningswijze: er wordt een ratio berekend op basis van het beroep en van het opleidingsniveau van de grootste verdiener in het gezin. Dankzij de gebruikte mijlpalen kunnen acht sociale groepen van quasi gelijke effectieven samengesteld worden. De groepen 1 en 2 met de hoogste waarden komen overeen met de hoge sociale groepen (HSG), de groepen 3 tot 6 (gemiddelde waarden) komen overeen met de gemiddelde sociale groepen (GSG) en de groepen 7 en 8 (lage waarden) komen overeen met de lage sociale groepen (LSG). 4

5 De voedselconsumptie en de voedselaankopen Een voedingsproduct kiezen Producten van gedifferentieerde kwaliteit kopen De aankoop en de consumptie van vlees De aankoop en de consumptie van groenten De consumptie van brood De bereiding van de maaltijden en de consumptie van bereide gerechten De aankoop van voedingsproducten voor baby s Perceptie van de prijs van het leidingwater 5

6 Een voedingsproduct kiezen Merk; 10% Prijs; 6% Verschil < 0 gemiddeld profiel Versheid; -4% Verschil > 0 gemiddeld profiel Smaak; -11% Veiligheid; -12% Geen additieven; -14% Samenstelling; -16% Verpakking; -16% Geen GGO; -22% Keuzecriteria voor een voedingsproduct De consumenten met een bescheiden inkomen selecteren een voedingsproduct op basis van het merk en de prijs, maar niet voor de intrinsieke kwaliteiten van het product zoals versheid, smaak, veiligheid, de afwezigheid van additieven, de samenstelling van het product, de informatie op de verpakking en de afwezigheid van GGO s. De beperkte budgettaire middelen rechtvaardigen die keuzes. Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=803) 6

7 Producten van gedifferentieerde kwaliteit kopen > Populatie Kwaliteitsproduct dat al gekocht werd Streekproduct; -5% < Populatie Hoeveproduct; -10% GTS (Gegar. Trad. Spec.); -15% BGA (Besch.Geogr. Aanduiding); -17% Bioproduct; -17% BOB (Besch. Oorsprongbenaming); -20% Fairtradeproduct; -24% De voedingsproducten die gekocht worden, blijven bij de consumenten met een bescheiden inkomen basisvoedingsproducten, zonder specifieke kwalitatieve voordelen en trouwens niet als dusdanig erkend. De producten van gedifferentieerde kwaliteit worden veel minder vaak gekocht door de lage sociale groepen, ongeacht of die producten van beschermde oorsprong zijn of een beschermde of erkende oorsprongbenaming hebben, dan wel biologisch of uit de eerlijke handel afkomstig zijn. Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=795) 7

8 Vlees kopen Hebt u in de voorbije week... gekocht? 47% 31% 56% 59% 40% 38% De consumenten met een bescheiden inkomen kopen minder vaak dan de andere consumenten rundvlees, bereide gerechten op basis van rundvlees of kip. Het is waar dat ze dit vlees duur vinden. De duurdere producten staan duidelijk niet bovenaan de lijst bij deze consumenten. 2% 9% 11% LSG GSG HSG Rundvlees Bereide gerechten op basis van rundvlees Kip Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=598) 8

9 Vlees consumeren Hoeveel maal in de voorbije week hebt u... gegeten? 1,6 1,3 1,7 1,7 1,2 1,0 1,0 1,9 1,2 2,2 1,5 2,6 De consumenten met een bescheiden inkomen consumeren minder vaak gekookte ham, kip of eieren, en vaker gehakt en worsten. Hier opnieuw kennen de duurdere producten bij aankoop, zoals ham, minder succes. Gevogelte interesseert deze consumenten ook maar weinig. LSG GSG HSG Gehakt, worst Gekookte ham Kip Eieren Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 9

10 Groenten kopen Hebt u in de voorbije week... gekocht? Koopt u biologische wortelen? 43% 50% 39% 22% 45% 39% 26% 52% De consumenten met een bescheiden inkomen kopen vaker wortelen dan de consumenten die tot de andere sociale groepen behoren. Omgekeerd eet de consument meer wortelen van biologische oorsprong naarmate de sociale groep waartoe hij behoort hoger is. Aardappelen kopen blijft belangrijk, ongeacht welke sociale groep men bekijkt. 5% LSG GSG HSG Wortelen Biologische wortelen Aardappelen Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 10

11 Groenten consumeren 6,8 Hoeveel maal hebt u in de voorbije week... gegeten? 4,8 4,8 4,6 4,1 5,1 De consumenten met een bescheiden inkomen eten vaker tomaten en diepvriesfrieten en minder vaak aardappelen of wortelen. De seizoenschommelingen van de prijzen van de twee laatstgenoemde producten verklaren dat er minder interesse voor ze is. 1,7 1,5 1,1 1,8 1,8 1,4 LSG GSG HSG Tomaten Aardappelen Diepvriesfrieten Wortelen Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 11

12 Brood consumeren Hebt u in de voorbije week... gekocht? 48% 14% 15% 15% 1% 48% 47% 67% 49% 32% 9% 7% De consumenten met een bescheiden inkomen kopen evenveel wit brood als de andere sociale groepen. Ze kopen echter minder talrijk biologisch brood, bruin brood of gezinsbrood. Maar die broden bieden nochtans een betere prijs/kwaliteitverhouding (gezinsbrood) of ze zijn van betere kwaliteit. LSG GSG HSG Wit brood Biobrood Bruin brood Gezinsbrood Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 12

13 De maaltijden bereiden Over het algemeen bent u iemand die... 11% 53% 19% 58% 30% 59% 1 op de 3 consumenten met een bescheiden inkomen maakt nooit zelf eten klaar. Dat percentage is veel kleiner bij de gemiddelde en de hoge sociale groepen. In de laatstgenoemde groepen zijn er ook meer mensen die geregeld en af en toe eten klaarmaken. 36% 23% 11% LSG GSG HSG nooit kookt geregeld kookt af en toe kookt (n=667) 13

14 Bereide gerechten consumeren Hebt u in de voorbije week... gekocht? Hebt u... geconsumeerd? 80% 76% 63% 37% 24% 21% 20% 19% 24% LSG GSG HSG Aankoop Consumptie in WE Consumptie op weekdagen De consumenten met een bescheiden inkomen kopen vaker bereide gerechten dan de andere sociale groepen. In het weekend worden meer bereide gerechten geconsumeerd in de lage sociale groepen, vooral als avondmaaltijd. Het gaat daarbij in 4 op de 5 gevallen om pizza die thuis geleverd wordt of in een warenhuis gekocht werd. Op weekdagen worden bereide gerechten s middags gegeten en dan gaat het meestal om een belegd broodje of pizza. De andere sociale groepen kiezen liever voor volledige maaltijden. Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=667) 14

15 Producten voor baby s (0-3 jaar) kopen Vruchtensap voor baby; 66% Bonbons ; 60% < Populatie Koekjes ; 60% Vis; 27% Granen; 26% Bioproducten; -22% Bereide gerechten; -22% > Populatie Kleine potjes; -27% Kant-en-klare desserts; -25% Compotes; -41% Voedingsproducten voor baby s kopen Bij de consumenten met een bescheiden inkomen blijven de voedingsproducten die gekocht worden, met uitzondering van vis en granen, vaker producten voor het plezier. Anderzijds worden de bereide gerechten en de biologische producten, die duurder zijn, veel minder gebruikt. Voor de jonge ouders met een bescheiden inkomen kunnen de middelen noch de kwaliteit van de aangeboden producten beperken, noch een gebrek aan beschikbaarheid verrechtvaardigen. Om de baby tevreden te houden, besteden ze er tijd aan (voor de maaltijd) en geven ze producten die beschouwd worden als van kwaliteit of ook wel zoetigheden. Ze verwerpen de bereide gerechten, die ze zien als synoniem voor ouders die niet beschikbaar zijn voor hun kind. Basis: jonge ouders en vergelijking met de LSG (n=431) 15

16 Prijs: leidingwater Volgens u kost leidingwater... 22% 12% 57% 71% 66% 11% 12% 32% 18% LSG GSG HSG Meer dan flessenwater Evenveel als flessenwater Minder dan flessenwater Onder de consumenten met een bescheiden inkomen zijn 2 op de 3 consumenten verkeerdelijk van mening dat leidingwater duurder is dan flessenwater. In hun ogen is leidingwater serveren op een receptie onaanvaardbaar. Ze vinden ook dat een filter nodig is om het leidingwater drinkbaar te maken en dat de kalk in het water gevaarlijk is voor de gezondheid. Het gebrek aan informatie en de reclameargumenten drijven deze consumenten ertoe om flessenwater te kopen, dat tot 250 maal meer kost. Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=597) 16

17 De non-foodconsumptie en de diensten De uitrusting van het huis en de elektrische huishoudtoestellen De huur en de terugbetaling van de hypotheeklening De financiële situatie van de 50+ ers De gerechtsdeurwaarders Hygiënedrang en onderhoudsproducten De kinderopvang De aankoop van non-foodproducten voor baby s De start van het nieuwe schooljaar Het zakgeld De aankopen voor de feesten Het raadplegen van een waarzegster 17

18 De uitrusting van het huis een televisie; 0% hogedrukreiniger; -1% elektrisch fornuis; -5% wasmachine; -6% spaarlampen; - 7% broodoven; -8% aparte diepvriezer; -9% droogkast; > Populatie -26% Hebt u thuis... (uitrustinggehalte vergeleken) In het algemeen genieten de consumenten met een bescheiden inkomen van minder comfort dan de andere consumenten. microgolfoven; -15% < Populatie computer; -25% vaatwasser; -26% Basis: populatie en vergelijking met de LSG wat uitrustinggehalte betreft (n=1234) 18

19 Le taux de possession d électroménagers Alle LSG GSG HSG Koelkast 99% 100% 99% 99% TV 97% 97% 97% 98% Hogedrukreiniger 12% 11% 14% 10% Wasmachine 90% 85% 94% 89% Elektrisch fornuis 64% 60% 65% 67% Diepvriezer 73% 64% 75% 78% Broodoven 21% 12% 24% 22% Computer 66% 41% 65% 91% Hebt u thuis... (uitrustinggehalte vergeleken) In het algemeen genieten de consumenten met een bescheiden inkomen van minder comfort dan de andere consumenten. Vaatwasser 42% 16% 44% 65% Droogkast 55% 28% 64% 61% Microgolfoven 81% 66% 84% 89% Basis: populatie en vergelijking met de LSG wat uitrustinggehalte betreft (n=1234) 19

20 Het gebruik van de elektrische huishoudtoestellen De gezinnen met een bescheiden inkomen bezitten minder elektrische apparaten dan de gemiddelde bevolking (in het bijzonder als het gaat om computers, diepvriezers, broodovens, vaatwassers, wasmachines, droogkasten en microgolfovens). Hun bezit- en gebruikgehalte van elektrische toestellen ligt lager dan het gemiddelde. Algemeen zijn ze minder overtuigd door de alternatieven waarmee het energieverbruik teruggeschroefd kan worden. Bij de aankoop van een koelkast zijn ze minder gevoelig voor de aanwezigheid van een label of een certificaat. Van de personen die geen energiezuinige koelkast hebben, hebben ze veel minder vaak de intentie om er in de toekomst één te kopen, ook al zijn ze overtuigd van de betere rentabiliteit op lange termijn. Ze zijn minder overtuigd van het belang van spaarlampen. Ze denken minder talrijk dat deze lampen een langere levensduur hebben en dat ze financieel interessant zijn. Maar toch gebruiken 7 op de 1O van hen zulke lampen op minstens enkele plaatsen in hun woning. Op het vlak van elektriciteitbesparende gedrag zijn ze minder talrijk dan het gemiddelde op zulk gedrag overgestapt, uitgezonderd voor het wassen in de machine op 40 C: Ze laten talrijker hun apparaten in de waakstand staan (televisie: 47% vs. 35% computer: 50% vs. 32%). Anderzijds doen ze iets talrijker hun machinewas op maximum 40 C (41% vs. 33%). 20

21 Het gebruik van de elektrische huishoudtoestellen Dankzij de kunstmatige index kan bepaald worden wie de «intensieve gebruikers» zijn van elektrische toestellen, daarbij tegelijk rekening houdend met: Het gemiddelde gehalte consumenten dat dit apparaat bezit Het gemiddelde aantal toestellen dat de bezittende consumenten hebben Het meer of minder intensief gebruik van het toestel onder de consumenten die het toestel hebben Het feit dat het toestel meer of minder elektriciteit verbruikt Berekeningswijze: Index = Σ apparaat [TM*NAU*UM*CE] = 4, Σ = Som voor elk beschikbaar apparaat binnen het gezin TM = gemiddelde percentage bezit van het elektrische huishoudtoestel NAU = aantal toestellen dat in bezit is UM = gemiddelde gebruik per jaar CE = gemiddeld elektriciteitsverbruik per jaar 21

22 Het gebruik van de elektrische huishoudtoestellen volgens sociale groep Verschil in verhouding tot het gemiddelde Hoge sociale groep Kunstmatige gebruiksindex van de elektrische toestellen volgens de sociale groep -0,9 0,0 Gemiddelde sociale groep 0,8 Het percentage bezit en gebruik van elektrische apparaten verschilt naar gelang van de sociale groep. De personen die tot de lage sociale groepen behoren, bezitten en gebruiken minder elektrische apparaten dan de andere. Hun index ligt beduidend lager dan het gemiddelde (3,7). De personen die tot de hoge sociale groepen behoren, bezitten en gebruiken meer elektrische apparaten dan de andere. Hun index ligt beduidend hoger dan het gemiddelde (5,3). Lage sociale groep 22

23 Centrale verwarming 1% 1% 5% Met welk type energie werkt uw centrale verwarming? 57% 42% 35% 63% 34% 61% De meerderheid van de consumenten met een bescheiden inkomen gebruikt een centrale verwarming op stookolie, in tegenstelling tot de andere consumenten, die in 2 op de 3 gevallen een centrale verwarming op gas hebben. Wat de verwarming betreft, zeggen de bescheiden inkomens dat ze evenveel als de andere met een centrale verwarming uitgerust zijn (83%), maar ze verwarmen zich talrijker met stookolie (57%). LSG GSG HSG Gas Stookolie Elektriciteit Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen die centrale verwarming hebben (n=1234) 23

24 De maandelijkse huur Hoeveel huur betaalt u per maand (lasten niet inbegrepen)? 249,2 427,6 654,6 Voor de huurders verschilt de huur die ze betalen naar gelang van de sociale groep waartoe ze behoren. Zo stijgt de huur met 71% tussen de consumenten met bescheiden inkomen en die met een gemiddeld inkomen, en met 53% tussen de consumenten met een gemiddeld inkomen en die met een hoog inkomen. Hoewel de huur van de gezinnen met een bescheiden inkomen in absolute waarde lager is, vertegenwoordigt hij in verhouding toch een groot deel van de gezinsuitgaven, vooral in Brussel. LSG GSG HSG Maandelijkse huur excl. lasten (n=1234) 24

25 De terugbetaling van de hypotheeklening Hoeveel bedraagt de maandelijkse terugbetaling van uw hypotheeklening? 771,0 418,2 398,6 LSG GSG HSG Maandelijkse terugbetaling Voor de eigenaars verschilt de maandelijkse terugbetaling van de hypotheeklening naar gelang van de sociale groep waartoe ze behoren. Zo verkleint ze een beetje tussen de consumenten met een bescheiden inkomen en de gemiddelde sociale groepen, maar ze wordt veel groter (94%) tussen de gemiddelde en de hoge inkomens. De verhouding tussen de maandelijkse terugbetaling van de hypotheeklening en de maandhuur komt op 1,68 in het geval van de lage sociale groepen, maar slechts op respectief 0,93 en 1,18 in het geval van de gemiddelde en de hoge inkomens. Dat is het beste bewijs waarom het moeilijk is voor de consumenten met een bescheiden inkomen om een eigendom te verwerven. (n=803) 25

26 De woningstatus van de 50+ ers U bent...? 59% 41% 73% 27% 87% 13% De consumenten met een bescheiden inkomen zijn minder vaak eigenaar van hun woning dan de andere consumenten. Het is dus niet verbazend dat ze, als huurders zonder financiële «overschot», zich meer zorgen maken over hun toekomst. Gelet op de bescheiden inkomens en de hoge verhouding tussen de maandelijkse huur en de maandelijkse terugbetaling van een hypotheeklening, zijn de senioren met een bescheiden inkomen driemaal minder vaak eigenaar van hun woning dan de senioren met een hoog inkomen. LSG GSG HSG Huurder Eigenaar Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1017) 26

27 De financiële situatie van de 50+ ers Over uw financiële situatie zou u zeggen dat u... 45% 73% 85% De consumenten met een bescheiden inkomen komen vaak in financiële moeilijkheden terecht. Een meerderheid vindt dat ze niet genoeg geld hebben om van te leven, in tegenstelling tot de gemiddelde en de hoge sociale groepen, die hun financiële middelen wel toereikend vinden. 55% 27% 15% LSG GSG HSG Niet genoeg geld hebt om van te leven Genoeg geld hebt om van te leven Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1017) 27

28 De financiële situatie van de 50+ ers Hebt u of had u geld opzijgezet voor uw pensioen? 58% 42% 73% 27% 84% 16% De consumenten met een bescheiden inkomen krijgen vaker financiële moeilijkheden want ze hebben niet altijd geld opzijgezet (of opzij kunnen zetten) voor hun pensioen. Het omgekeerde is waar voor de gemiddelde en de hoge sociale groepen, die in meer dan 7 op de 10 gevallen vinden dat ze geld opzij hebben kunnen zetten voor hun pensioen. LSG GSG HSG Nee Ja Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1017) 28

29 De financiële situatie van de 50+ ers 4% 4% 5% 28% 39% 41% 40% Over het pensioenbedrag dat u over O tot 5 jaar zal worden uitbetaald, bent u... De consumenten met een bescheiden inkomen tonen zich bezorgder over hun pensioen dan de senioren van de andere sociale groepen, ook al geldt er algemeen een gevoel van angst. 46% 45% 28% 11% 9% LSG GSG HSG Zeer ongerust Eerder ongerust Eerder gerust Zeer gerust Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1017) 29

30 De gerechtsdeurwaarders Bent u als consument al met een gerechtsdeurwaarder geconfronteerd geweest? 84% 16% 90% 10% 91% 9% De consumenten met een bescheiden inkomen hebben bijna dubbel zoveel met een gerechtsdeurwaarder te maken gehad, meestal via een brief die hen vroeg een betaling op een rekening uit te voeren, zonder procedure voor een rechtbank. Vandaag zijn de vorderingen in het kader van een verbruikskrediet, van revolving krediet, van telefoonfacturen, van energiefacturen of van gezondheidskosten de belangrijkste oorzaken van niet-betaling. LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=700) 30

31 De gerechtsdeurwaarders Wanneer het ging om een vordering waarmee u niet akkoord ging,... 36% 18% 45% 21% 36% 43% 17% 66% 17% LSG GSG HSG Hebt u daartegen gereageerd Bent u de betaling blijven weigeren Hebt u toch betaald Meer dan 4 op de 10 consumenten die behoren tot de lage en de gemiddelde sociale groepen, aanvaarden toch om een gecontesteerde vordering te betalen nadat een deurwaarder hen een brief gestuurd heeft. Wanneer ze tot de bescheiden sociale groepen behoren, durven ze zich nauwelijks verzetten en zijn ze het minst talrijk om de betaling te weigeren, dit in tegenstelling tot de gemiddelde en de hoge sociale groepen. De consumenten met een bescheiden inkomen worden zo benadeeld door een gebrek aan informatie. (n=700) 31

32 De hygiënedrang en de onderhoudsproducten Om een huis zonder microben te hebben, moet er geregeld met ontsmettingsmiddelen schoongemaakt worden; 11% < Populatie Wanneer ik een detergent gebruik, doseer ik het volgens mijn eigen ervaring; 11% Om een proper huis te hebben, moet er dagelijks schoongemaakt worden; 7% Voordat ik een onderhoudsproduct koop, lees ik systematisch het etiket; -6% > Populatie Wanneer ik een detergent gebruik, doseer ik het volgens de instructies van de leverancier; - 12% Houdingen tegenover het gebruik van de onderhoudsproducten De consumenten die behoren tot de lage sociale groepen, zijn niet alleen gevoeliger voor (lees: «worden meer gestuurd door») de stereotypen die de reclameboodschappen voorhouden en die aanzetten tot een genadeloze strijd tegen de gevaarlijke microorganismen, maar ze besteden ook minder aandacht aan het correcte gebruik van de producten. Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=486) 32

33 De kinderopvang 12% 88% 29% 27% 44% 37% 25% 38% LSG GSG HSG de crèche (school) of een onthaalmoeder een naaste verwant uzelf of uw partner(in) Uw kind(eren) van 0 tot 3 jaar worden opgevangen door... Binnen de lage sociale groepen staan bijna 9 op de 10 consumenten zelf (of hun partner) in voor de opvang van hun kind. Dit percentage neemt met de helft af binnen de andere sociale groepen, waar de opvang vaak door een naaste verwant gebeurt. Wanneer ze tot de gemiddelde of de hoge sociale groepen behoren, gaan de kinderen op identieke leeftijd veel talrijker naar de crèche of naar de schoolopvang. Zou het kunnen dat de consumenten met een bescheiden inkomen gestraft worden op het gebied van de opvang van hun kinderen? (n=431) 33

34 De aankoop van producten voor baby s (0-3 jaar) > Populatie Aankoop van non-foodproducten voor baby s Massageolie; 66% Savon; 60% Lingettes; 60% Speelgoed; Speciale melk; 27% 26% Hydraterende Kindershampoo; crème; -22% -22% De non-foodproducten voor kinderen van O tot 3 jaar, zoals massageolie, zepen, doekjes, speelgoed en specifieke (allergieveilige) melk, worden vaker gekocht door de bescheiden inkomens. Het is waar dat de affectieve investering bij de geboorte van een kind zeer groot is en dat de jonge ouders vaak zoeken naar het beste voor hun kind opdat het niet benadeeld zou worden. Anderzijds worden hydraterende huidcrèmes en shampoos veel minder gebruikt. < Populatie Basis: jonge ouders en vergelijking met de LSG (n=431) 34

35 De start van het nieuwe schooljaar 8% 92% 70% 65% Gaat u specifieke aankopen doen voor de start van het nieuwe schooljaar? De start van het nieuwe schooljaar is een belangrijk consumptiemoment voor de bescheiden inkomens. Ze zeggen in zeer ruime mate dat ze dan specifieke aankopen doen. Ze doen dat driemaal talrijker dan de andere sociale groepen. Ze zeggen allemaal dat ze teruggrijpen naar en zich houden aan de lijst van benodigdheden die de school aan de kinderen meegeeft. 30% 35% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=204) 35

36 Zakgeld Hoeveel zakgeld krijg je? 36,5 35,2 36,9 Op een euro meer of minder na krijgen de verschillende sociale groepen gemiddeld evenveel zakgeld. Dat identieke gemiddelde mag echter niet doen vergeten dat het inkomenaandeel dat aan deze uitgave besteed wordt, bij de consumenten met een bescheiden en een klein inkomen groter is dan bij de gemiddelde en de hoge sociale groepen. LSG GSG HSG Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=2200) 36

37 De aankopen voor de feesten Hoeveel geeft u gemiddeld per persoon uit voor dit feest? 40,7 42,7 47,3 60,4 42,2 De consumenten met een bescheiden inkomen beperken de uitgaven voor de eindejaarsfeesten meer dan de andere consumenten. Die beperking haalt echter niet dezelfde proporties als voor de andere consumenten. 28,1 LSG GSG HSG Kerstmis Nieuwjaar (n=681) 37

38 Een huisdier hebben Hebt u een huisdier? 58% 53% 44% De consumenten met een bescheiden inkomen zeggen minder vaak dan de andere sociale groepen dat ze een huisdier hebben: slechts 4 op de 10 hebben een huisdier. Hoe groter de sociale groep, hoe hoger het percentage huisdierbezit. 42% 47% 56% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1260) 38

39 Een waarzegger/waarzegster raadplegen Hebt u al een waarzegster geraadpleegd? 91% 93% 94% De consumenten met een bescheiden inkomen raadplegen gemakkelijker een waarzegster. Die raadpleging kan overkomen als een teken van grotere wanhoop. 9% 7% 6% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=601) 39

40 Duurzaam consumeren De energiebesparingen De centrale verwarming (afstelling, aanpassing, premie) De aankoop van insecticiden De aankoop van onkruidverdelgers 40

41 De duurzame ontwikkeling 6% 7% 94% 93% 25% 75% Hebt u er persoonlijk een idee van wat «duurzame ontwikkeling» betekent? Net als de consumenten met een bescheiden inkomen zeggen de consumenten met een gemiddeld inkomen dat ze geen precies idee hebben van wat het concept «duurzame ontwikkeling» betekent. Het gebrek aan kennis van het concept beïnvloedt heel algemeen hun perceptie, zowel globaal wat de milieubescherming betreft, als hun houdingen en gedrag op met betrekking tot energie, verwarming of de aankoop van producten die gevaarlijk zijn voor de gezondheid en/of voor het milieu. LSG GSG HSG een behoorlijk of zeer precies idee helemaal geen of een weinig precies idee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 41

42 De energiebesparingen Ik laat mijn computer vaak in waakstand aan Om de TV af te staan; 18% zetten, gebruik ik enkel de afstandsbediening; Het energieverbruik 11% is moeilijk onder controle te houden; 7% < Populatie Wanneer ik (>4 uren) wegga, verlaag ik de temperatuur in mijn woning; -8% > Populatie Wanneer ik het koud heb, trek ik liever een extra pull aan dan De temperatuur in de thermostaat mijn woning wordt 's hoger te zetten; nachts lager gezet; -14% -17% Gedrag met betrekking tot de energiebesparingen Over het algemeen besteden de consumenten die tot de lage sociale groepen behoren, minder aandacht aan energiebesparingen dan de andere consumenten. Ze vinden dat het moeilijk is om hun verbruik onder controle te houden, maar ze laten vaak hun computer in de waakstand aan staan, ze gebruiken enkel de afstandsbediening om de TV af te zetten en ze zijn minder geneigd om een pull aan te trekken wanneer het in hun woning koud is of om de temperatuur in hun woning s nachts of tijdens hun afwezigheden te verlagen. Het gebrek aan informatie kan bij deze consumenten leiden tot een groter energieverbruik. Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=1234) 42

43 De energiebesparingen De bescheiden inkomens hebben minder dan het gemiddelde een energiebesparend verwarminggedrag aangenomen Ze verlagen minder talrijk de temperatuur in hun woning s nachts (68% vs. 85%) en verlagen ze talrijker niet wanneer ze voor langer dan 4 uren weggaan (26% vs. 18%). Ze trekken minder talrijk een extra pull aan wanneer ze het koud hebben, maar draaien de thermostaat hoger (42% vs. 56%). 43

44 Centrale verwarming 61% 50% 52% 70% 55% 81% Met welke afstelsystemen is uw centrale verwarming uitgerust? De meerderheid van de consumenten met een bescheiden inkomen zijn minder uitgerust met afstelsystemen voor hun centrale verwarming dan de andere consumenten. De afwezigheid van een thermostaat is flagrant. Daardoor kan de verwarmingsinstallatie niet correct geprogrammeerd worden en dat leidt tot hogere energiefacturen. 3% 3% 5% LSG GSG HSG Thermostatische regelknoppen op de radiators Thermostaat Buitensonde Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen die centrale verwarming hebben (n=1234) 44

45 Centrale verwarming Hebt u aanpassingen doorgevoerd aan...? 77% 78% 86% 51% De consumenten die tot de lage en gemiddelde sociale groepen behoren, voeren minder vaak veranderingen door aan hun verwarmingsinstallatie. Vaak omdat ze geen eigenaar zijn of omdat ze, wanneer ze dat wel zijn, vinden dat hun installatie goed genoeg werkt. 28% 28% 10% 12% 4% 4% 0% 0% 26% 19% 7% LSG GSG HSG verwarmingsketel radiators thermostatische regelknoppen de thermostaat buitensonde Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1234) 45

46 Verwarming Op het gebied van isolatie van hun woning zeggen de bescheiden inkomens talrijker dat hun woning uitgerust is met dubbel glas (91% vs. 78%). Ze hebben ook talrijker aanpassingen aan hun verwarmingsinstallatie uitgevoerd (28%), maar minder aan de energiebron (16% vs. 30%) en aan de thermostaat (4% vs. 12%). Ze zijn over het algemeen minder talrijk van plan om in de toekomst investeringen te doen (8% vs. 22%), ofwel omdat hun installatie in hun ogen goed werkt (wat minder vaak dan het gemiddelde het geval is (53% vs. 97%)), ofwel omdat ze geen eigenaar zijn (wat vaker dan het gemiddelde het geval is (33% vs. 17%)). Ze hebben minder talrijk aanpassingen aan de isolatie van hun woning uitgevoerd (11% vs. 19% - dak 5% vs. 11% - muren 8% vs. 13%) en hebben ook minder talrijk plannen in die richting (99% van hen zijn geen veranderingen aan de isolatie van plan), ofwel omdat hun installatie in hun ogen goed werkt (wat minder vaak dan het gemiddelde het geval is (42% vs. 52%)), ofwel omdat ze geen eigenaar zijn (wat vaker dan het gemiddelde het geval is (45% vs. 33%)). 46

47 Centrale verwarming Hebt u voor die aanpassing een premie aangevraagd? 7% 93% 20% 80% 26% 74% Voor de aanpassing van de centrale verwarmingsinstallatie vragen de consumenten met een bescheiden inkomen driemaal minder vaak dan de andere een premie aan. De belangrijkste reden die wordt aangehaald: niet (goed) van het bestaan van de premies afweten en/of niet (goed) weten tot wie zich te wenden. LSG GSG HSG Nee Ja Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen die aanpassingen aan hun installatie hebben uitgevoerd (n=1234) 47

48 De aankoop van insecticiden Hebt u vorig jaar insecticiden gekocht? 53% 63% 77% 47% 37% 23% LSG GSG HSG De consumenten met een bescheiden inkomen zeggen dat ze vaker insecticiden kopen dan de andere sociale groepen. Ze kopen er gemiddeld 4,5 maal tegenover resp. 2,9 en 2 maal voor de gemiddelde en de hoge sociale groepen. In tegenstelling tot de andere consumenten kopen ze het product zodra het seizoen begint, preventief, om al vooraf voordat het ongedierte verschijnt over het product te beschikken. De slechte kennis van de producten, die te wijten is aan het gebrek aan informatie, kan er bij die consumenten toe leiden dat ze verkeerd gebruik maken van de producten die voor de beroepstelers aangeboden worden. Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 48

49 De aankoop van onkruidverdelgers Leest u het etiket op die producten? 31% 69% 5% 95% 6% 94% Nauwelijks 2 op de 3 consumenten met een bescheiden inkomen zeggen dat ze de etiketten op die chemische producten lezen. Anderzijds zeggen meer dan 9 op de 10 van de andere consumenten dat ze de etiketten lezen. Het is waar dat die zeer technische informatie heel klein gedrukt of onbegrijpelijk geformuleerd deze consumenten, die maar zelden op de hoogte zijn van het probleem van vervuiling, onkruidverdelgers en insecticiden, niet echt uitnodigt tot aandachtig lezen. LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 49

50 De winkels en het koopgedrag De aanpassing van het koopgedrag Een voedingswinkel kiezen Het winkelbezoek Perceptie van de prijzen in de goedkoopste keten Winkelen en de voedselintoleranties De gerichte aanvullende boodschappen De solden 50

51 Het koopgedrag Aanpassing van het koopgedrag 46% 57% 17% 18% 19% 13% 18% 52% 28% 12% 12% 8% LSG GSG HSG De consumenten met een bescheiden inkomen consumeren vaker dan de andere sociale groepen de goedkoopste producten (eerste prijzen) en de distributeurmerken. De gemiddelde en (vooral) de hoge sociale groepen kopen producten van een nationaal merk, en meer zelden distributeurmerken en eerste prijzen. Hun koopgedrag is stabieler dan bij de consumenten met een bescheiden inkomen, die op zoek gaan naar goedkopere producten. De hoge sociale groepen consumeren het talrijkst (duurdere) nationale merken. Eerste prijs Distributeurmerk Nationaal merk Gedrag onverand (n=803) 51

52 Een voedingswinkel kiezen Keuzecriteria voor een voedingswinkel Attributen Treffende attributen (eindbeslissing - winkelkeuze) Keuzebepalende attributen (evaluatie en appreciatie van de winkel) Populatie Nabijheid Prijs Versheid Parking Veiligheid Kwaliteit Beschikbaarheid Smaak Lage sociale groepen Nabijheid Prijs Parking Versheid Veiligheid Kwaliteit Een voedingswinkel kiezen gebeurt in de eerste plaats op basis van elementen die verband houden met de kosten (lage prijzen, beperkte verplaatsingen gelet op klein koopvolume). De consumenten met een bescheiden inkomen selecteren een voedingswinkel op basis van de nabijheid, de toegepaste prijzen en de aanwezigheid van een parking. Ze evalueren de winkel op basis van de versheid, de veiligheid en de kwaliteit van de aangeboden voedingsproducten. In tegenstelling tot de andere sociale groepen vormt de versheid hier geen treffend attribuut en vormen de beschikbaarheid en de smaak van de producten evenmin keuzebepalende attributen. Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=803) 52

53 Winkelbezoek Aldi; 9% Verschil > 0 gemiddeld profiel De meest bezochte keten voor de voedingsaankopen AD Delhaize; 5% GB contact; 3% GB Partner; 1%Lidl; 1% Carrefour; -7% Delhaize City; -1% Colruyt; -2% Bij de bescheiden inkomens zijn prijs en nabijheid de bezoekcriteria voor een keten voor de voedingsaankopen. Vijf ketens worden het meest bezocht door de consumenten met een bescheiden inkomen: Aldi, AD Delhaize, GB contact, GB Partner en Lidl. Carrefour, Delhaize (de Leeuw) en in mindere mate Colruyt en Delhaize City oogsten minder belangstelling. In termen van appreciatie noemt de helft van hen Aldi. Verschil < 0 gemiddeld profiel Delhaize; -7% Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=803) 53

54 Prijs: de goedkoopste keten Aldi 52% Welke is over het algemeen de goedkoopste winkel? Colruyt Lidl Carrefour 2% 8% 35% Twee ketens steken erbovenuit voor wat betreft de perceptie van de prijs: Aldi en Colruyt. 1 op de 2 consumenten vindt dat Aldi de goedkoopste winkel is, en 1 op de 3 denkt dat het Colruyt is. Bij de consumenten met een bescheiden inkomen worden de hard discounters Aldi en Lidl nog het vaakst gezien als de goedkoopste ketens (67% en 19%). Delhaize de Leeuw 1% Makro 1% Basis: populatie (n=803) 54

55 Gaan winkelen en voedselintoleranties Ondervindt u moeilijkheden bij het winkelen rekening houdend met de voedselintoleranties? 62% 93% 84% De consumenten met een bescheiden inkomen ondervinden vaker dan de andere sociale groepen moeilijkheden bij de voedingsaankopen rekening houdend met de voedselintoleranties en de -allergieën. Het lezen van de etiketten lijkt ook voor echte problemen te zorgen. 38% 16% 7% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 55

56 Gaan winkelen en voedselintoleranties 0% Het is moeilijk om in de winkels producten te vinden/te herkennen die geschikt zijn voor mensen met een allergie/intolerantie 100% 71% 50% 50% De consumenten met een bescheiden inkomen ondervinden vaker dan de andere sociale groepen moeilijkheden om in de winkel producten te vinden/te herkennen die geschikt zijn voor mensen met een voedselallergie/-intolerantie. De identificatie van de producten in de rekken, lijkt duidelijk niet evident. 29% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 56

57 De gerichte aanvullende boodschappen ik impulsieve aankopen doe, in een opwelling; 22% ik graag ga winkelen; 11% ik mijn maaltijden/behoefte n niet plan op lange termijn; 11% niet alles in de warenhuizen gekocht kan worden; 9% ik geen tijd heb om al mijn aankopen ineens te doen; 7% Verschil > 0 gemiddeld profiel Ik doe aanvullende boodschappen omdat De bescheiden inkomens zeggen vaker dat ze impulsieve aankopen doen, want in hun ogen is het niet mogelijk om alles te plannen, de aankopen en de behoeften op lange termijn te voorzien en alle aankopen in een warenhuis te doen. Heel zelden gebeurt dat om over verse producten te beschikken. Omdat ze de regels en verkooptechnieken niet kennen en doorzien, worden ze vaker verleid door de commerciële aanbiedingen. Verschil < 0 gemiddeld profiel om te beschikken over verse producten; -20% Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=600) 57

58 De solden Hebt u de solden bezocht of bent u van plan dat te doen? 73% 27% 66% 34% 52% 48% De consumenten met een bescheiden inkomen zeggen minder vaak dat ze de solden bezoeken dan de consumenten die tot de andere sociale groepen behoren. Dat is logisch want de vóór-voorwaarde is niet vervuld, namelijk over een beschikbaar inkomen beschikken. Ze zijn ook maar half zo vaak overtuigd dat de solden een periode is waarin goede zaakjes gedaan kunnen worden. LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=664) 58

59 Gezondheid De houdingen tegenover eten De vermageringsdiëten De gezondheid (bij de jongeren, bij de 50+ ers) De voedselallergieën De geneesmiddelen (aankoop bij de volwassenen en 50+ ers, gebruik en perceptie) De tabaksconsumptie (volwassenen en jongeren) De activiteiten van de jongeren Geldspelen 59

60 De houdingen tegenover eten Eet tussendoortjes en volgt daarna dieet Eet graag Eet snel iets voor de computer Heeft gezonde Eet graag samen eetlust met anderen % > 0 gemiddeld profiel Houdingen tegenover eten Gezelligheid, hoeveelheid en snelheid kenmerken de maaltijden van de consumenten met een bescheiden inkomen, in tegenstelling tot de consumenten die zeggen dat ze meer op hun voeding letten. Zo zijn die consumenten gemakkelijker dan de andere consumenten te verleiden om tussendoortjes te eten en daarna een dieet te volgen. % < 0 gemiddeld profiel Eet weinig Eet op vaste tijdstippen Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=645) 60

61 De vermageringsdiëten 87% 83% 80% Hebt u in de voorbije drie maanden een vermageringsdieet gevolgd? De consumenten met een bescheiden inkomen volgen minder vaak dan de andere sociale groepen vermageringsdiëten terwijl ze nochtans beweren dat ze geneigd zijn om tussendoortjes te eten en dan later te diëten. 13% 17% 20% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=645) 61

62 Jongeren en gezondheid Over het algemeen ben ik in goede gezondheid 79% 80% 83% De jonge minderjarigen met een bescheiden inkomen zeggen dat ze minder vaak dan de andere jongeren in goede gezondheid zijn. Het is waar dat deze jongeren om het gebied van voeding de voorkeur geven aan goedkopere producten, snacks en producten van minder goede kwaliteit. 21% 20% 17% LSG GSG HSG Nee Ja Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=2200) 62

63 50+ ers en gezondheid Wie, zoals u, ouder is dan 50, heeft 46% 54% 60% 40% 75% 25% De consumenten met een bescheiden inkomen ondervinden vaker moeilijkheden met het oog op de toekomst en op het verouderingsproces. Ze denken dat hun gezondheid zwakker is en het merendeel ziet zijn vijftigste verjaardag met angst tegemoet, in tegenstelling tot de gemiddelde en de hoge sociale groepen, voor wie deze periode de start is van een nieuw leven. LSG GSG HSG een eerder sterke gezondheid en zoekt een nieuw leven te leiden door de al platgetrapte paden te verlaten een eerder zwakke gezondheid en zoekt geruststelling door i ht b h t d k h d h t l Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1017) 63

64 50+ ers en gezondheid 26% 33% 66% 57% 35% 50% Als u nadenkt over uw levenskwaliteit over 5 jaar, dan zal die volgens u De senioren met een bescheiden inkomen zijn minder optimistisch over hun levenskwaliteit over 5 jaar. 2 op de 3 denken dat hun levenskwaliteit over 5 jaar minder goed zal zijn. De pessimisten zijn minder talrijk aanwezig in de gemiddelde en de hoge sociale groepen. 8% 11% 14% LSG GSG HSG hetzelfde zijn als vandaag minder goed zijn dan vandaag beter zijn dan vandaag Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1017) 64

65 De voedselallergieën Hebt u persoonlijk last van één (of meerdere) voedselallergie(ën)? De consumenten met een bescheiden inkomen zeker vaker dan de andere sociale groepen dat ze een voedselallergie hebben. 85% 88% 93% 15% 12% 7% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 65

66 De houdingen tegenover de allergieën Etikettering vermeldt allergieën niet Volwassene n meer en meer allergisch Kinderen meer en meer allergisch Gemakkelijk om te reageren Voldoende info % > 0 gemiddeld profiel Perceptie van de allergieën Twee vaststellingen dringen zich op: de volwassenen zijn meer en meer allergisch en de etikettering van de voedingsproducten houdt onvoldoende rekening met de problemen van voedselallergie of -intolerantie. De consumenten met een bescheiden inkomen maken zich vaker zorgen over de allergieën, ongetwijfeld wegens slechte kennis van het onderwerp en ondanks het feit dat ze minder vaak vinden dat de kinderen meer en meer allergisch zijn. Ze weten niet hoe ze moeten reageren, beschikken over niet voldoende informatie en denken niet dat over de risico s rond allergieën overdreven wordt. % < 0 gemiddeld profiel Overdrijft de risico's rond allergieën Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=600) 66

67 De kennis van de allergieën Kennis van de allergieën 54% 63% 69% De consumenten met een bescheiden inkomen hebben vaker moeilijkheden om een allergierisico precies te diagnosticeren. Zo denken ze bijvoorbeeld vaker dat rijst of salade allergieverwekkers zijn. 46% 37% 31% LSG GSG HSG Fout Exacte kennis Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=600) 67

68 De aankoop van geneesmiddelen Hoeveel geeft u per maand uit voor de aankoop van geneesmiddelen? 33,0 29,3 53,6 De lage sociale groepen geven maandelijks meer dan 33 uit voor medische kosten (remgeld) en dit ondanks de bestaande terugbetalingen. Het is waar dat ze vaker in minder goede gezondheid verkeren. Bij de gemiddelde sociale groepen is dat bedrag iets kleiner en bij de hoge sociale groepen loopt het op tot 53,60 per maand. LSG GSG HSG Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=645) 68

69 De aankoop van geneesmiddelen door de 50+ ers Hoeveel geeft u per maand uit voor de aankoop van geneesmiddelen? 90,5 81,4 71,4 LSG GSG HSG De geneesmiddelenconsumptie bij de 50+ ers is het dubbele van die van de andere consumenten. De senioren met een bescheiden inkomen geven per maand meer dan 81 uit voor medische kosten. Bij de gemiddelde sociale groepen is dat bedrag iets kleiner en bij de hoge sociale groepen loopt het op tot 90,50 per maand. Achter die verschillen in consumptie kunnen verschillende fenomenen schuilgaan. Bij de consumenten met een bescheiden inkomen is de trend van «medisch shoppen» wel degelijk aanwezig, ondanks de bestaande terugbetalingen. Bij andere consumenten maken toereikende inkomens het mogelijk om de aankoop te garanderen van de geneesmiddelen die voor de behandeling nodig zijn. Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=1017) 69

70 Het geneesmiddelengebruik Gebruikt u persoonlijk geneesmiddelen? 61% 39% 44% 56% 45% 55% De consumenten met een bescheiden inkomen zeggen dat ze vaker (quasi 2 op de 3) geneesmiddelen gebruiken dan de andere consumenten. Van die consumenten met een bescheiden inkomen die geneesmiddelen gebruiken, zijn er maar 35% meer die generieke geneesmiddelen gebruiken, tegenover 52% en 51% in de hogere sociale groepen. LSG GSG HSG Nee Ja Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=645) 70

71 De generieke geneesmiddelen Kent u de generieke geneesmiddelen? 65% 64% 45% De consumenten die tot de lage en de gemiddelde sociale groepen behoren, zeggen minder vaak dat ze de generieke geneesmiddelen kennen, in tegenstelling tot de hoge sociale groepen. 35% 36% 55% LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=645). 71

72 De generieke geneesmiddelen gemakkelijk te gebruiken; -7% < Populatie minder duur dan de merkgeneesmiddelen; -11% even efficiënt als de merkgeneesmiddelen; -13% gemakkelijk te krijgen in de apotheek; -14% hetzelfde samengesteld als de merkgeneesmiddelen; -18% > Populatie De generieke geneesmiddelen zijn... Over het algemeen hebben de lage sociale groepen een negatievere kijk op de generieke geneesmiddelen dan de doorsnee populatie. Ze twijfelen aan de efficiëntie, de prijs, de samenstelling en het gemak waarmee ze verkregen en gebruikt kunnen worden. Die algemene verwerping kan verklaard worden door een slechte kennis (of helemaal geen kennis) van de producten en het grotere geloof in de circulerende geruchten over de slechte efficiëntie van de generieke producten. Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=645) 72

73 Volwassenen en tabaksconsumptie Rookt u? 67% 73% 77% In de lage sociale groepen vinden we het grootste aantal rokers, zowel dagelijkse als gelegenheidsrokers. In vergelijking met het voorgaande jaar is het aantal rokers het meest toegenomen in de lage sociale groepen. 10% 23% 5% 22% 4% 19% LSG GSG HSG 9 % 1 % 6% Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=2050) Elke dag Af en toe Nooit 73

74 Jongeren en tabaksconsumptie 14% 12% 86% 88% 7% 93% Rook je? De minderjarigen die tot de lage sociale groepen behoren, zeggen bij constante exogene factoren vaker dan de jongeren uit de andere sociale groepen dat ze roken. Die jongeren vertonen ook vaker tekenen van sterke afhankelijkheid en zijn minder vaak van plan om te stoppen met roken. 1 op de 2 is begonnen te roken vanaf de leeftijd van 12 jaar, tegenover gemiddeld 1 op de 6 in de andere sociale groepen. LSG GSG HSG Nee Ja Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=2050) 74

75 De activiteiten van de jongeren > Populatie jongeren Beoefende activiteiten Iets gaan drinken; 6% < Populatie jongeren Op vakantie met het gezin; -6% Een sport beoefenen; -7% Een muziekinstrument bespelen; -9% Musea, tentoonstellingen bezoeken; -11% Op GSM spelen; -15% Over het algemeen gaan de jongeren uit gezinnen met een bescheiden inkomen minder vaak op vakantie met het gezin, beoefenen ze minder een sport, bespelen ze minder een muziekinstrument, bezoeken ze minder een museum of tentoonstelling of spelen ze minder op hun GSM dan de andere jongeren. Anderzijds gaan ze vaker weg om iets te gaan drinken met vrienden en vriendinnen. De analyse van de verschillen in de beoefende activiteiten beklemtoont het gebrek aan culturele en sportieve activiteiten bij de jongeren uit die minder gegoede milieus. Basis: populatie en vergelijking met de LSG (n=2304) 75

76 Geldspelen Hebt u al voor geld gespeeld? 84% 79% 16% 21% 76% 24% De consumenten die tot de lage sociale groepen behoren, spelen minder vaak voor geld dan de andere sociale groepen. Anderzijds geven ze gemiddeld per maand meer geld (20,60 ) uit voor geldspelen dan de andere sociale groepen (met 18,30 voor de gemiddelde en 16 voor de hoge sociale groepen). LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=601) 76

77 Jongeren en geldspelen Heb je al voor geld gespeeld? 46% 67% 61% In tegenstelling tot de volwassenen hebben minderjarigen uit de lage sociale groepen wel al voor geld gespeeld. Over het algemeen begint hij vanaf de leeftijd van 11 jaar voor geld te spelen. 54% 33% 39% De jongeren uit de gemiddelde en de hoge sociale groepen spelen minder talrijk en ze beginnen er 1 jaar later mee. LSG GSG HSG Ja Nee Basis: vergelijking tussen de verschillende sociale groepen (n=2305) 77

78 De crisis De impact van de crisis De gedragsveranderingen 78

79 De impact van de crisis Lichaamsverzorging Voeding Elektriciteit, verwarming, water Gezondheidszorgen Telecommunicatie Onderhoud, verbouwing woning Uitgaan El. Huishoudtoestellen Vrije tijd Autogebruik Tabak, alcohol Kleding, schoenen 0% 6% 6% 6% 4% 3% 3% 19% 16% 13% 12% 10% Budgetposten die de lage sociale groepen in 2009 terugschroefden In vergelijking met het begin van het jaar treft de crisis de lage sociale groepen dieper dan de andere consumenten. De posten met de verst gaande terugschroeving hebben vaak betrekking op essentiële uitgaven, zoals lichaamsverzorging en gezondheid, voeding, uitgaven voor elektriciteit, verwarming of water. Zo schroeven ze vaker alle budgetposten terug, uitgezonderd reizen en de aankopen van kleding, waar de beperking identiek is. Voor de reizen verkiezen ze er geen maken boven ze moeten annuleren. Reizen -5% Basis: respondenten Verschil tussen % respondenten en % LSG 79

80 Gedragsverandering Ik bespaar energie thuis 62% -5 % Hebt u in de voorbije maanden de volgende maatregelen getroffen? Ik heb mijn koopgedrag veranderd door meer promotieartikelen te kopen Ik heb mijn voedingsaankoopgedrag veranderd door meer goedkope producten te kopen Ik heb mijn gewoonten veranderd op het vlak van verplaatsingen, transport Ik heb mijn voedingsaankoopgedrag veranderd door menu's op te stellen Ik heb voedingsaankoopgedrag veranderd door meer voor de merkproducten van mijn winkel te kiezen 47% 41% 34% 34% 35% +4 % +6 % 0% -2% +3 % 2 op de 3 gezinnen met een bescheiden inkomen (62%) zeggen dat ze energie besparen thuis. Bijna 1 op de 2 zoekt naar de producten in promotie en goedkope producten. 1 op de 3 zegt iets veranderd te hebben aan de verplaatsingsgewoonten (minder verplaatsingen en zuiniger rijden), aan de voeding door menu s op te stellen en meer voor de distributeurmerken te kiezen. In verhouding tot de andere sociale groepen realiseren ze minder energiebesparing en maken ze minder menu s, maar kopen ze vaker minder dure producten, van hun gebruikelijke winkel of in promotie. Basis: respondenten Vergelijking bescheiden inkomens 80

81 Gedragsverandering Ik heb mijn voedingsaankoopgedrag veranderd door minder te kopen 32% +7 % Hebt u in de voorbije maanden de volgende maatregelen getroffen? Ik ga minder op restaurant, naar het café Ik spaar minder Ik beperk het uitgaan, de vrijetijdsactiviteiten, het reizen Ik spaar meer, ik zet meer geld opzij Ik heb mijn voedingsaankoopgedrag veranderd door andere producten te kopen, door bepaalde producten door andere te vervangen (vlees door eieren, bijv.) Ik ben van voedingswinkel veranderd Ik ga in het buitenland producten kopen met reputatie dat ze goedkoper zijn (tabak in Luxemburg, drank in Frankrijk, enz.) 32% 30% 27% 26% 25% 17% 8% +4% +8% +1 % -2% -2% +4% -9% 3 op de 10 consumenten met een bescheiden inkomen zeggen dat ze minder kopen, hun uitgaven voor uitgaan terugschroeven of minder sparen. Ze sparen minder dan de andere consumenten want ze hebben daar nauwelijks middelen voor. Ze zijn ook vaker van voedingswinkel veranderd dan de andere consumenten, maar vervangen hun producten minder of kopen in het buitenland. Algemeen hebben ze vaker dan de andere sociale groepen hun consumptiegewoonten veranderd door minder te consumeren. Basis: respondenten Vergelijking bescheiden inkomens 81