klasniveau Stap 1. De nulmeting De meterstanden Verbruik meterstand week x - week (x-1) Gem. verbruik na week 4 Elektriciteit datum/uur Meterstand KWh

Transcriptie

1 THEMA ENERGIE > Kleuter t.e.m. Derde Graad > Onderzoek Lessuggesties Energieonderzoek en activiteiten van de school op klasniveau Dit energieonderzoek moet opgevat worden als een lijst van vragen die aan bod kunnen komen. De vragenlijst kan ook interessant zijn zonder dat je hem volledig hoeft in te vullen. Sommige delen kunnen de leerlingen zelfstandig of onder begeleiding invullen. Andere delen zullen daarvoor wellicht te moeilijk zijn. De keuze hierin is aan de leerkracht. Die is het best geplaatst om in te schatten hoe de vragen door zijn klas aangepakt kunnen worden. Stap 1. De nulmeting Om het energieverbruik van de school te onderzoeken, kan je gebruik maken van de energiekoffer met handleiding en de CO2-calculator. Voor meer info kan je terecht bij je provinciale MOS-begeleider. De en Eerst en vooral noteer je de en voor elektriciteit en gas. Het niveau in een stookolietank is dikwijls moeilijk te meten. Als er een meter of een teller staat op de stookolietank kan je die standen ook noteren. Noteer de en in onderstaande tabel. Herhaal dit een paar weken lang steeds op dezelfde dag en hetzelfde uur (bv. elke maandag om 12u30). Bereken na 3 à 4 weken het gemiddelde schoolverbruik per week. Zorg wel dat de metingen in een normale periode vallen en niet tijdens vakantiedagen wanneer er veel minder energie wordt verbruikt. Opmerking: het is zeker niet de bedoeling om in de lessen de gebruikte eenheden (kwh, watt ) systematisch aan bod te laten komen. Leerlingen van de basisschool moeten deze begrippen immers nog niet beheersen. De belangrijkste bedoeling is een idee te krijgen over het aantal verbruikte eenheden (aantal liter stookolie, aantal m3 gas, aantal kwh). Ook bij het begrip vermogen van elektrische toestellen kan je je beperken tot een eenvoudige toelichting! We leggen ze hier kort uit. Watt (afgekort W) is de eenheid voor vermogen en drukt het vermogen uit om stroom door te laten. Bijvoorbeeld: een lamp van 100 W heeft meer vermogen dan één van 25 W, en geeft dus ook meer licht aangezien er meer stroom door kan lopen. Een groter vermogen betekent een groter verbruik. Het verbruik wordt uitgedrukt in aantal watt per uur. Meestal noteert men in aantal 1000 wattuur of kilowattuur (afgekort kwh). Bijvoorbeeld: een lamp van 100 W verbruikt meer dan één van 25 W. Als je een gloeilamp van 100 W gedurende 10 uur laat branden dan verbruikt ze 1000 wattuur of 1 kilowattuur (afgekort 1 kwh); laat je 4 lampen van 25 W gedurende 10 uur branden dan verbruiken ze samen eveneens 1000 wattuur of 1 kwh. Elektriciteit Meterstand KWh 1

2 THEMA ENERGIE > Kleuter t.e.m. Derde Graad > MOS-acties Gas Meterstand m3 Stookolie Meterstand I 2

3 THEMA ENERGIE > Kleuter t.e.m. Derde Graad > MOS-acties De toestand van de lokalen Als je een volledig onderzoek wil doen, moeten eigenlijk alle lokalen van de school bekeken worden. Kies er echter enkele uit zodat je een representatieve staal hebt, bijvoorbeeld: één klas, de hal, de turnzaal, één bureau en de refter. Je kan de klas in groepjes verdelen en elk groepje een lokaal laten onderzoeken. Verwarming 1. Zit in alle ramen hoogrendementsglas? 2. Zijn de ramen in goede staat, sluiten ze goed? 3. Zijn de deuren in goede staat, tochten ze niet? 4. Wordt er vermeden om voorwerpen voor de radiatoren te plaatsen? 5. Hangt er reflecterende folie achter de radiatoren? 6. Worden de gordijnen gesloten buiten de schooluren? 7. Staan er knoppen (thermostatische kranen) op alle radiatoren? 8. Worden elektrische verwarmingselementen overal vermeden? 9. Indien er centrale verwarming is: Is er een hoogrendementsketel? Is de ketel in goede staat? Wordt de ketel regelmatig onderhouden en nagekeken? 10. Staat de verwarming laag of uit in lokalen die enkel dienen om door te lopen (gangen, hal)? 11. Sluiten de deuren van dergelijke lokalen automatisch? 12. Schakelt de verwarming automatisch uit of op nachtstand buiten de schooluren? 13. Is er ventilatie met warmterecuperatie? 14. Zijn de leidingen van de centrale verwarming geïsoleerd in onverwarmde ruimtes? 15. Is het gebouw (dak, muren) goed geïsoleerd? Elektrische apparaten Wordt er bij de aankoop van nieuwe apparaten gelet op hun energieverbruik (A-label)? Staan de toestellen die warmte afgeven (zoals fornuis, oven, vaatwasmachine) verder dan twee meter van de koelkast of diepvriezer? Staat de koelkast 5 cm van de muur? Wordt de diepvriezer om de zes maanden ontdooid? Staan de computers en toebehoren (printer, scanner) in het lokaal de hele dag aan? Zijn de computers energiezuinig ingesteld (ze schakelen zichzelf uit wanneer ze een tijd niet gebruikt worden, geen schermbeveiliging)? Staan de computers volledig uit buiten de schooluren? Als er een tv aanwezig is, blijft deze dan op slaapstand staan als hij niet gebruikt wordt? Als er een video of dvd-speler aanwezig is, blijft deze dan op slaapstand staan als hij niet gebruikt wordt? Als er een stereo aanwezig is, blijft deze dan op slaapstand staan als hij niet gebruikt wordt? Wordt de koffiezetmachine in de leraarskamer afgezet zodra de koffie klaar is? Verlichting Zijn er overal ledlampen? Zijn er timers op plaatsen waar geen constante verlichting nodig is? Wordt de verlichting s nachts uitgedaan? Wordt vermeden om voorwerpen, die het licht tegenhouden, voor de ramen te zetten? Doet men systematisch het licht uit als er niemand in het lokaal is? Beheer Is er iemand als aanspreekpunt bij defecten en dergelijke? Weet iedereen wie hij moet aanspreken bij defecten? 3

4 THEMA WATER > 2DE GRAAD BASIS > FLUP VANDENDRUP THEMA ENERGIE > Kleuter t.e.m. Derde Graad > MOS-acties Stap 2: Actie kiezen Nu je deze vragenlijst ingevuld hebt, kan je gaan kijken waar de grote knelpunten zitten. De vragen zijn zo geformuleerd, dat elk nee -antwoord een energieverslinder detecteert. Kies een thema waarvoor de school heel wat energieverslinders blijkt te hebben. Nu is het zaak om een goede actie te kiezen om hieraan te verhelpen. Hoe doe je dat? We kunnen je hier geen pasklaar antwoord op geven, maar we reiken je wel een aantal criteria aan waarop je best let. Stap 3: Evalueren Blijf tijdens en na de actie de en voor elektriciteit, gas en eventueel stookolie noteren. Noteer de en in onderstaande tabel. Herhaal dit telkens op dezelfde dag en hetzelfde uur. Bereken na 3 à 4 weken opnieuw het gemiddelde schoolverbruik per week. In de rekenles kunnen de eenheidsprijzen opgezocht worden en kan uitgerekend worden hoeveel er bespaard werd. Zorg ervoor dat de actie haalbaar is. Kies een actie die de leerlingen zoveel mogelijk betrekt. Kies een actie die een voldoende zichtbaar resultaat zal opleveren. 4

5 THEMA WATER > 2DE GRAAD BASIS > FLUP VANDENDRUP THEMA ENERGIE > Kleuter t.e.m. Derde Graad > MOS-acties Elektriciteit Meterstand KWh Gas Meterstand m3 Stookolie Meterstand I 5