Doelstellingen. Keuzecriteria voor de voedingsproducten, non-foodproducten, voedingswinkels, nonfoodwinkels. Sociaaldemografische variabelen.

Transcriptie

1 s t Consumer Behavior Monitor Consumer Behavior Monitor OIVO, Oktober 2009 u d i e

2 Agenda 1. Doelstellingen 2. Methodologie 3. Een voedingsproduct kiezen 4. Een voedingswinkel kiezen 5. Een non-foodproduct kiezen 6. Een non-foodwinkel kiezen 7. Synthese en aanbevelingen 2

3 Doelstellingen Het consumentengedrag meten op het vlak van het kiezen van een voedingsproduct, een non-foodproduct, een voedingswinkel en een non-foodwinkel. Een meting van de evolutie van de keuzecriteria ( ) uitvoeren. Geanalyseerde variabelen Keuzecriteria voor de voedingsproducten, non-foodproducten, voedingswinkels, nonfoodwinkels. Sociaaldemografische variabelen. 3

4 Methodologie 681 kwantitatieve interviews (30-35 ), persoonlijk afgenomen (in België). Field : maart Aselecte gelaagde gecorrigeerde steekproef. De resultaten hebben de gepaste statistische bewerking (χ2, Student en normale wet) ondergaan. De totale foutmarge op de hele steekproef bedraagt 3,8%. Enkel de betekenisvolle resultaten worden voorgesteld. Elk gegeven werd echter geanalyseerd in functie van de locatie (Brussel, Vlaanderen, Wallonië), het geslacht, de leeftijd, de grootte van het gezin, het type woonomgeving, de sociale groep, HVA (hoofdverantwoordelijke voor de aankopen) of niet. 4

5 Een voedingsproduct kiezen Bekendheid Top of Mind, Spontaan en Met hulp Analyse van het verschil volgens profiel Specifieke benaderingen volgens profiel Treffende en keuzebepalende kenmerken Vergelijking

6 Een voedingsproduct kiezen van product 28% 27% Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een voedingsproduct koopt? Versheid 20% 28% van de consumenten noemen spontaan de prijs. Smaak Samenstelling (ingrediënten) Merkvertrouwen Uitzicht Gezond product 1% 1% 5% 8% 7% De kwaliteit (27%), de versheid (20%), de smaak (8%), de samenstelling (7%), het merkvertrouwen (5%), het uitzicht (1%) en het gezonde product (1%) worden daarna genoemd. De kwaliteit is bijzonder belangrijk in de ogen van de Brusselaars (+26%) en van de Walen (+16%), de samenstelling is belangrijk in de ogen van de leeftijdgroep van jaar (+8%). Basis: geïnterviewden, meting top of mind 6

7 Perceptie van de keuze De consumenten gaan heel gevarieerd boodschappen doen, in functie van hun leefwijze, hun familiekring en hun beroepsleven. Ze zeggen dat ze tijd besteden aan het winkelen, maar de meeste beschouwen boodschappen doen als een corvee. Ze doen hun boodschappen praktisch dag per dag, waarbij ze zich laten leiden door waar ze de dag zelf trek in hebben. Andere doen eenmaal per week boodschappen voor de hele week en kopen eventueel aanvullende artikelen in de loop van de week, als dat nodig blijkt. De hoofdverantwoordelijken voor de aankopen laten zich leiden door verschillende prioriteiten naar gelang van het type voedingsproduct, maar over het algemeen zijn de prijs, de versheid en de kwaliteit en minder vaak de samenstelling, de smaak, het uitzicht en de informatie op de verpakking de basiscriteria die de respondenten het meest noemen. 7

8 Perceptie van de prijs De prijs begrijpen mag niet beperkt blijven tot het juiste en nodige bedrag dat de consument moet uitgeven om het product te verwerven. Achter die prijs gaat immers de perceptie van de producten schuil in functie van hun kenmerken, verpakkingen, merken, nut, beschikbaarheid, enz. Weinig respondenten zijn in staat om de prijs in te schatten van de voedingswaren die ze kopen, hetzij per type voedingsmiddel, hetzij per gewicht (per 100 g of per kg), hetzij de prijs per week of per persoon of per dag. De notie van hoge prijs voor een voedingsproduct is relatief en is meestal gebaseerd op de vergelijking die wordt gemaakt met andere producten van dezelfde categorie ter plekke of volgens een algemene grootteorde. De belangstelling voor een interessante prijs hangt nauw samen met de grootte van het gezin. Hoe groter het gezin, hoe groter het belang van een lage prijs* wordt. * Gemeten op basis van de aanwezigheid in de gedachten. 8

9 Een voedingsproduct kiezen < 50 % > 50 % 95 % Versheid 95 % Smaak 94 % Veiligheid 86 % Geur 84 % Milieu 83 % 82 % Eerlijke handel 81 % Dierenwelzijn 81 % Afwezigheid van additieven 81 % Arbeidsomstandigheden 79 % Uitzicht 79 % Samenstelling 77 % Afwezigheid van GGO s 77 % Merkvertrouwen 69 % Label 67 % Advies van verkopers 64 % Info op verpakking 61 % Praktische verpakking 59 % Biologisch product 49 % Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een voedingsproduct koopt?, versheid, smaak en veiligheid zijn de belangrijkste criteria (> 85%). De geur, de eerbied voor het milieu, de prijs, de eerbied voor de eerlijke handel en voor het dierenwelzijn, de afwezigheid van additieven, de eerbied voor de arbeidsomstandigheden, het uitzicht, de samenstelling en de afwezigheid van GGO s worden door meer dan 7 op de 10 consumenten genoemd. De andere criteria worden door meer dan 5 op de 10 consumenten genoemd. Top of mind Spontaan Met hulp 9

10 Leeftijd en informatie 56% 65% 70% 60% 61% 62% 74% 65% 67% De interesse voor de informatie op de verpakking of de informatie die de verkoper verstrekt, hangt nauw samen met de leeftijd van de respondent. Die belangstelling neemt toe met de leeftijd % De informatie die verkopers verstrekken is in de ogen van de consumenten even belangrijk. In vergelijking met het voorgaande jaar vormt de informatie een belangrijk criterium. Ofwel zegt de consument dat hij in crisistijden meer aandacht besteedt aan de verpakkingen en aan de informatie die de verkopers verstrekken, ofwel vormt de vraag naar informatie een nieuwe trend in de keuze van een voedingsproduct jaar jaar jaar jaar 65 jaar en + Verpakking Verkoper % respondenten die de beschikbare informatie belangrijk noemen 10

11 Sociale groep en ethiek % 84% 85% 82% 83%84% 83% 82% 82% 78% 79% 79% Lage SG Gemiddelde SG Hoge SG Hoewel de interesse voor de ethische productieomstandigheden in de voorgaande jaren samenhing met de sociale groep, tonen vandaag de dag alle consumenten belangstelling voor die criteria. En in vergelijking met 2007 en 2008 geldt voor al die criteria een forse stijging. Die verandering van houding die wordt vastgesteld bij de hoge sociale groepen, is in verband te brengen met de (grote) toename van de interesse voor de ethische criteria bij het kiezen van een product, die nu al enkele jaren opgetekend wordt. De crisis lijkt het belang van de ethische criteria bij het kiezen van een voedingsproduct nog groter te maken. Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor dierenwelzijn Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 11

12 Een voedingsproduct kiezen Treffende kenmerken Versheid Keuzebepalende kenmerken Smaak Veiligheid Geur Eerbied voor het milieu Criteria die dienen voor de eindbeslissing van de consument (het product kiezen) Criteria voor de evaluatie en de appreciatie van het product 12

13 Treffende kenmerken 2002 Uitzicht Versheid Smaak Beschikbaarheid 2003 Versheid Info op verpakking 2004 Versheid Smaak 2005 Praktische verpakking Versheid 2006 Versheid Info op verpakking 2007 Versheid 2008 Versheid 2009 Versheid De prijs blijft het eerstgenoemde keuzecriterium voor een voedingsproduct. De kwaliteit en de versheid zijn al sinds de eerste opmaak van de barometer altijd aanwezig als treffend kenmerk, wat wijst op een grote stabiliteit in de keuzes die de consumenten voor een voedingsproduct maken. Om in de ogen van de consumenten aantrekkelijk te zijn, moet een voedingsproduct zelfs in crisistijd tegelijk een goede prijs, kwaliteit en versheid bieden. 13

14 Keuzebepalende kenmerken 2002 Smaak Geur Afwezigheid van additieven Uitzicht 2003 Smaak Geur Afwezigheid van additieven Leefmilieu 2004 Veiligheid Uitzicht Geur Samenstelling 2005 Merkvertrouwen Smaak Uitzicht Veiligheid 2006 Aanwezigheid van een label Afwezigheid van additieven Uitzicht Geur 2007 Veiligheid Smaak Afwezigheid van additieven Uitzicht 2008 Smaak Veiligheid Leefmilieu Dierenwelzijn 2009 Smaak Veiligheid Geur Leefmilieu Er verschijnen verschillen tussen 2002 en 2009 op het gebied van de keuzebepalende criteria. De (voedsel)veiligheid, die het belangrijkste waarderingscriterium voor voedingsproducten geworden was in 2004, komt sterk terug sinds De voedselcrises en het debat over de aanwezigheid van GGO s in diervoeders zijn ongetwijfeld niet vreemd aan die wederopkomst. Nieuw feit: eerbied voor het milieu, dat in 2008 opkwam, bevestigt het succes ervan en wordt een keuzebepalend kenmerk in de ogen van de consumenten. Om aantrekkelijk te zijn, moet een voedingsproduct zich onderscheiden op het vlak van smaak, voedselveiligheid, geur en eerbied voor het milieu. 14

15 Ethiek: evolutie % 81% 82% 83% 80% 81% 81% 79% 76% 77% 74% 67% 69% 67% 66% 64% 62% 63% 58% 61% 62% 58% 58% 59% 54% 43% 35% 30% 32% 32% 29% 26% De interesse voor de ethische productieomstandigheden evolueert sinds 2002 in constant stijgende lijn, maar na een consolidatie in 2007 stijgt ze nu naar nieuwe toppen. De ethische voedingsproducten genieten duidelijk interesse van de consument. Hun verwerving zal echter maar mogelijk zijn als ze verkrijgbaar zijn in de winkel. Dat is duidelijk niet het geval vandaag de dag gezien het ontoereikende aanbod. De Brusselaars besteden meer aandacht aan de eerbied voor die ethische criteria Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor het dierenwelzijn Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 15

16 Een voedingswinkel kiezen Bekendheid Top of Mind, Spontaan en Met hulp Analyse van het verschil volgens profiel Specifieke benaderingen volgens profiel Treffende en keuzebepalende kenmerken Vergelijking

17 Een voedingswinkel kiezen In de buurt van woon- of werkplek 38% Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een winkel voor uw boodschappen kiest? Toegepaste prijzen Variatie van aanbod van het product Uitzicht Parking Versheid 21% 12% 8% 5% 5% 5% Spontaan noemen 38% van de consumenten de locatie van het verkooppunt (dicht bij woon- of werkplek). De prijs (21%), de variatie van het aanbod (12%) en de kwaliteit van de aangeboden producten (8%) worden daarna genoemd. 5% van de respondenten noemen spontaan het uitzicht van producten, de parking en de versheid in de winkel. In 2009 wordt de prijs spontaan genoemd door bijna tweemaal meer respondenten dan in 2007 (10%). Prima bewijs dat dit element heel belangrijk blijft in crisistijd. Basis: geïnterviewden (top of mind) 17

18 Een voedingswinkel kiezen < 50 % > 50 % 96 % Versheid 93 % 93 % Variatie 93 % Beschikbaarheid 92 % Nabijheid 90 % Uitzicht 87 % Veiligheid 86 % Leefmilieu 85 % Personeel 85 % Eerlijke handel 84 % Geur 84 % Arbeidsomstandigheden 83 % Afwezigheid additieven 82 % Afwezigheid GGO s 82 % Parking 81 % Diensten van de winkel 81 % Smaak 81 % Verkooppunt (sfeer) 80 % Label 77 % Info op verpakking 77 % Advies van verkopers 76 % Biologisch product 60 % Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een winkel voor uw boodschappen kiest?, versheid, prijs, variatie, beschikbaarheid, nabijheid, uitzicht, veiligheid, leefmilieu, personeel, eerbied voor eerlijke handel, geur, eerbied voor arbeidsomstandigheden, afwezigheid van additieven of GGO s en aanwezigheid van parking zijn de belangrijkste criteria (> 80%). De andere kenmerken zijn in de ogen van de consumenten minder belangrijk. Top of mind Spontaan Met hulp 18

19 Sociale en ethiek % 89% 89% 84% 81% 81% 83% 84% 79% Lage SG Gemiddelde SG Hoge SG In vergelijking met 2007 en 2008 kennen de ethische criteria een nieuwe stijging. De interesse voor de ethische productieomstandigheden hangt samen met de sociale groep. Wanneer de consument tot een gemiddelde sociale groep behoort, besteedt hij meer aandacht aan een ethische consumptie. Maar in crisistijd zijn het de zwakste sociale groepen die het meest gevoelig zijn voor die criteria. Op termijn lijkt het erop dat de sociale groep geen keuzebepalend criterium meer is in de interesse voor ethische producten. De hele bevolking ontwikkelt immers een reële interesse. Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 19

20 Een voedingswinkel kiezen Treffende kenmerken Nabijheid Variatie van aanbod Keuzebepalende kenmerken Versheid Beschikbaarheid Criteria die dienen voor de eindbeslissing van de consument (de winkel kiezen) Criteria voor de evaluatie en de appreciatie van de winkel 20

21 Attributs salients 2002 Versheid 2003 Variatie Uitzicht 2004 Variatie Versheid Parking 2005 Nabijheid Parking 2006 Nabijheid Parking 2007 Nabijheid Versheid Parking 2008 Nabijheid Variatie Versheid 2009 Nabijheid Variatie Er verschijnen verschillen tussen 2002 en 2009 op het gebied van de treffende kenmerken. De prijs is niet langer het eerste keuzecriterium voor een winkel. De situering dicht bij de woon- of werkplek is sinds 2006 het eerste treffende kenmerk geworden. Dat criterium wordt gevolgd door de prijs en de variatie van het aanbod. In 2008 legt de consument ook nadruk op de versheid. Om in de ogen van de consumenten aantrekkelijk te zijn, moet een voedingswinkel tegelijk nabijheid, een goede prijs, variatie en versheid bieden. 21

22 Keuzebepalende kenmerken 2002 Geur Bioproduct Gelabeld product Leefmilieu 2003 Veiligheid Versheid Afwezigheid van additieven Smaak Geur 2004 Smaak Uitzicht Veiligheid 2005 Variatie Versheid 2006 Variatie Uitzicht Aanwezigheid van een label 2007 Veiligheid Beschikbaarheid Smaak 2008 Smaak Veiligheid Beschikbaarheid 2009 Versheid Beschikbaarheid Er verschijnen verschillen tussen 2002 en 2009 op het gebied van de keuzebepalende kenmerken. De consumenten vinden de kwaliteit, de versheid en de beschikbaarheid keuzebepalende kenmerken. en beschikbaarheid blijven constant sinds In 2009 komt versheid in de plaats van de smaak. Om in de ogen van de consumenten aantrekkelijk te zijn, moet een voedingswinkel zich onderscheiden door de kwaliteit, de versheid en de beschikbaarheid van de producten. 22

23 Ethiek: evolutie % 76% 67% 62% 66% 65% 62% 47% 42% 40% 41% 32% 37% 32% 27% 63% 63% 65% 83% 84% 85% 76% 77% 78% De interesse voor de voedingswinkels die ethische producten in hun aanbod hebben, gaat in constant stijgende lijn sinds De ethische voedingsproducten genieten duidelijk belangstelling van de consument. Hoewel die belangstelling in 2007 een consolidatie doormaakte, is de interesse groter in 2008 en nog groter in Het product dat verkocht wordt door een winkel die ethische criteria respecteert, is een punt dat belangstelling geniet van de consumenten Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 23

24 Een non-foodproduct kiezen Bekendheid Top of Mind, Spontaan en Met hulp Analyse van het verschil volgens profiel Specifieke benaderingen volgens profiel Treffende en keuzebepalende kenmerken Vergelijking

25 Een non-foodproduct kiezen 37% Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een nonfoodproduct koopt? van aangeboden product Variatie van aangeboden producten Merkvertrouwen Sterkte, stevigheid van product Informatie verstrekt door verkoper 13% 6% 4% 2% 33% 37% van de consumenten noemen spontaan de prijs. De kwaliteit (33%), de variatie (13%), het merkvertrouwen (6%), de sterkte van producten (4%), de informatie verstrekt door de verkoper (2%) en de beschikbaarheid (2%) worden daarna genoemd. Beschikbaarheid van het product in de winkels die ik bezoek 2% Basis: geïnterviewden (top of mind) 25

26 Een non-foodproduct kiezen < 50 % > 50 % Sterkte 94 % 94 % Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een nonfoodproduct koopt? Variatie 90 % Beschikbaarheid 89 % 89 % Veiligheid 86 % Dierenwelzijn 83 % Geen additieven 82 % Merkvertrouwen 82 % Eerlijke handel 82 % Arbeidsomstandigheden 81 % Advies van verkopers 81 % Sterkte, kwaliteit, variatie, beschikbaarheid, prijs, veiligheid en eerbied voor het dierenwelzijn zijn de belangrijkste criteria. De afwezigheid van additieven, het merkvertrouwen, de eerbied voor eerlijke handel, voor de arbeidsomstandigheden en voor het milieu of het advies verstrekt door verkopers worden genoemd door meer dan 4 op de 5 consumenten. Leefmilieu 81 % Label 79 % De andere criteria zijn in de ogen van de consumenten iets minder belangrijk. Handige verpakking 78 % Info op verpakking 76 % Top of mind Spontaan Met hulp 26

27 Leeftijd en informatie % 76% 71% 73% 80% 85% 84% 80% 83% 87% De interesse voor de informatie op de verpakking of die de verkoper verstrekt is nauw verbonden met de leeftijd van de respondent. Hoe ouder de consument, hoe meer informatie hij (of zij) zoekt. In vergelijking met het voorgaande jaar is de informatie een belangrijker criterium. Ofwel zegt de consument dat hij in crisistijd meer aandacht besteedt aan de verpakkingen en aan de informatie die verkopers verstrekken, ofwel is de vraag naar informatie een nieuwe trend bij het kiezen van een non-foodproduct jaar jaar jaar jaar 65 jaar en + Verpakking Verkoper % respondenten die de beschikbare informatie belangrijk noemen 27

28 Leeftijd en ethiek % 81% 80% 77% 80% 85% 85% 83% 80% 80% 83% 84% 84% 84% 85% 78% 79% 80% 77% 77% De interesse voor de ethische productieomstandigheden is zeer groot, ongeacht de leeftijd van de consument. Ook dit jaar nog kennen de ethische criteria een toename van het belang dat eraan toegekend wordt jaar jaar jaar jaar 65 jaar en + Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor dierenwelzijn Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 28

29 Sociale groep en ethiek In vergelijking met 2007 en 2008 kennen de ethische criteria een nieuwe groei % 64% 72% 83% 77% 75% 82% 81% 71% 73% 74% 74% Hoewel de interesse voor de ethische productieomstandigheden in de voorgaande jaren gekoppeld was aan de sociale groep, hechten op vandaag alle consumenten belang aan die criteria. Op termijn lijkt het erop dat de sociale groep niet langer een keuzebepalend kenmerk is voor de interesse voor ethische criteria. De hele bevolking ontwikkelt immers reële interesse voor die factor. Lage SG Gemiddelde SG Hoge SG Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor dierenwelzijn Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 29

30 Een non-foodproduct kiezen Treffende kenmerken Variatie Keuzebepalende kenmerken Sterkte Veiligheid Variatie Merk Criteria die dienen voor de beslissing van de consument (het product kiezen) Criteria voor de evaluatie en de appreciatie van het product 30

31 Treffende kenmerken 2002 Sterkte 2003 Sterkte Merkvertrouwen 2004 Sterkte Merkvertrouwen 2005 Handige verpakking Merkvertrouwen 2006 Informatie op verpakking Handige verpakking Er verschijnen verschillen tussen 2002 en 2009 op het gebied van de treffende kenmerken. De prijs blijft het eerst genoemde keuzecriterium voor een non-foodproduct. Hij wordt gevolgd door de kwaliteit van het product. Deze twee criteria zijn al altijd aanwezig sinds Om in de ogen van een consument aantrekkelijk te zijn, moet een nonfoodproduct een goede prijs en goede kwaliteit combineren. 31

32 Keuzebepalende kenmerken 2002 Variatie Beschikbaarheid Advies van verkopers 2003 Veiligheid Afwezigheid van additieven Advies van verkopers Beschikbaarheid 2004 Veiligheid Variatie Beschikbaarheid Handige verpakking 2005 Variatie Sterkte Leefmilieu 2006 Arbeidsomstandigheden Beschikbaarheid Label Advies van verkopers 2007 Veiligheid Beschikbaarheid Variatie Sterkte 2008 Sterkte Veiligheid Variatie Merk 2009 Sterkte Veiligheid Variatie Merk Er verschijnen verschillen tussen 2002 en 2009 op het gebied van de keuzebepalende kenmerken. De sterkte wordt het belangrijkste criterium voor de appreciatie van het non-foodproduct. Ze wordt gevolgd door de veiligheid, de variatie en het merkvertrouwen. Om in de ogen van de consumenten aantrekkelijk te zijn, moet een non-foodproduct zich onderscheiden door zijn sterkte, zijn veiligheid, de variatie en een sterk merk. 32

33 Ethiek: evolutie % 81% 82% 83% 78% 80% 81% 78% 76% 71% 71% 72% 69% 65% 66% 63% 63% 63% 63% 64% 58% 58% 47% 48% 44% 42% 40% 32% 35% 32% 30% 27% De interesse voor de ethische productieomstandigheden gaat in constant stijgende lijn sinds 2002 en na een consolidatie in 2007 is er nu opnieuw een stijging. De ethische non-foodproducten genieten duidelijk interesse van de consument Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor dierenwelzijn Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 33

34 Een non-foodwinkel kiezen Bekendheid Top of Mind, Spontaan en Met hulp Analyse van het verschil volgens profiel Specifieke benaderingen volgens profiel Treffende en keuzebepalende kenmerken Vergelijking

35 Een non-foodwinkel kiezen In nabijheid van woon- of werkplek Toegepaste prijzen Variatie van aangeboden producten van aangeboden producten Parking 27% 16% 16% 14% 8% Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een nonfoodwinkel (voor meubels, doe-het-zelf, kleding,...) kiest? 27% van de consumenten noemen spontaan de locatie van het verkooppunt (in nabijheid van woon- of werkplek). De prijs (16%), de variatie (16%), de kwaliteit (14%) worden daarna genoemd. Minder dan 10% van de respondenten noemen spontaan de parking of de beschikbaarheid van het product in de winkel. Beschikbaarheid van product in winkel 6% Basis : geïnterviewden (top of mind) 35

36 Een non-foodwinkel kiezen < 50 % > 50 % 91 % Variatie 90 % Sterkte 90 % 90 % Beschikbaarheid 89 % Personeel 85 % Eerlijke handel 85 % Leefmilieu 85 % Veiligheid 84 % Advies van verkopers 84 % Diensten van de winkel 83 % Arbeidsomstandigheden 83 % Sfeer (in verkooppunt) 83 % Nabijheid 81 % Label 81 % GGO s 81 % Geen additieven 80 % Info op verpakking 79 % Parking 79 % Ecologische producten 60 % Wat zijn uw keuzecriteria wanneer u een nonfoodwinkel (voor meubels, doe-het-zelf, kleding...) kiest?, variatie, sterkte, prijs en beschikbaarheid vormen de belangrijkste criteria. Beschikbaarheid, het personeel (bekwaamheid en vriendelijkheid), eerbied voor eerlijke handel, voor het milieu en voor arbeidsomstandigheden, veiligheid, advies van verkopers, de diensten van de winkel, de sfeer en de nabijheid worden genoemd door meer dan 4 op de 5 personen. De andere criteria worden minder vaak door de consumenten genoemd. Top of mind Spontaan Met hulp 36

37 Leeftijd en ethiek % 81% 77% 77% 88% 87% 85% 90% 85% 87% 88% 87% 78% 85% 82% De interesse voor de ethische productieomstandigheden is zeer groot, ongeacht de leeftijd van de consument. Ook dit jaar genieten de ethische criteria nog toenemende belangstelling jaar jaar jaar jaar 65 jaar en + Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 37

38 Sociale groep en ethiek % 91% 83% 81% 83% 81% 86% 86% 87% Hoewel er in de voorgaande jaren een verband was tussen de sociale groep en de interesse voor ethische productieomstandigheden, tonen vandaag de dag alle consumenten belangstelling voor die criteria. In vergelijking met 2007 en 2008 worden de sociale criteria in de ogen van de consumenten belangrijker. Lage SG Gemiddelde SG Hoge SG Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 38

39 Een non-foodwinkel kiezen Treffende kenmerken Nabijheid Variatie Keuzebepalende kenmerken Sterkte Veiligheid Variatie Leefmilieu Criteria die dienen voor de eindbeslissing van de consument (de winkel kiezen) Criteria voor evaluatie en appreciatie van het product 39

40 Treffende kenmerken 2002 Verpakking 2003 Variatie 2004 Variatie 2005 Nabijheid 2006 Nabijheid Parking 2007 Nabijheid 2008 Nabijheid 2009 Nabijheid Variatie Er verschijnen verschillen tussen 2002 en 2009 op het gebied van de treffende kenmerken. De prijs is niet langer het eerste keuzecriterium voor een winkel. De nabijheid bij de woon- of werkplek is het eerste treffende kenmerk geworden. Ze wordt gevolgd door de prijs en de variatie. Om in de ogen van de consumenten aantrekkelijk te zijn, moet een non-foodwinkel nabijheid en een goede prijs en variatie bieden. In vergelijking met het voorgaande jaar werd de kwaliteit vervangen door de variatie. 40

41 Keuzebepalende kenmerken Sterkte 2002 Beschikbaarheid Afwezigheid van additieven 2003 Sterkte Veiligheid Advies van de verkopers Afwezigheid van additieven 2004 Veiligheid Sterkte Beschikbaarheid 2005 Variatie Sterkte Veiligheid 2006 Geen pesticiden Aanwezigheid van een label 2007 Sterkte Veiligheid Variatie Beschikbaarheid 2008 Sterkte Veiligheid Variatie Milieu 2009 Sterkte Veiligheid Milieu Er verschijnen verschillen tussen 2002 en 2009 op het gebied van de keuzebepalende criteria. In 2009 zijn de sterkte, de veiligheid en de milieu evaluatiecriteria voor de non-foodwinkel geworden. Om in de ogen van de consumenten aantrekkelijk te zijn, moet een non-foodwinkel zich onderscheiden door sterke en veilige kwaliteitsproducten en beschikbaarheid van eco-produkten. 41

42 Ethiek: evolutie % 50% 42% 33% 28% 27% 25% 72% 65% 65% 67% 60% 59% 60% 83% 85% 85% 79% 78% 78% 80% 63% 63% 64% De interesse voor de ethische productieomstandigheden evolueert in constant stijgende lijn sinds 2002, ook al was er in 2007 een consolidatie van die criteria. In 2009 bereiken de ethische criteria nooit eerder geziene toppen. De non-foodwinkels die ethische producten aanbieden, beginnen duidelijk interesse te krijgen van de consument Arbeidsomstandigheden Eerlijke handel Eerbied voor het milieu % respondenten die ethische criteria belangrijk noemen 42

43 Synthese Een product of een winkel kiezen De keuze die een consument voor een voedingsproduct en een verkooppunt maakt, wordt georganiseerd rond basiselementen (de treffende kenmerken) zoals de prijs, de intrinsieke kwaliteit van de producten (versheid) en de toegangsmogelijkheden tot de producten (nabijheid, parking). In 2008 krijgen de ethische criteria meer interesse. Ze lijken ook in 2009 opnieuw middelen om cliënteel te verwerven en om de winkelketen of het merk te positioneren. Daarbij wordt eerbied voor het milieu in de ogen van de consumenten van essentieel belang. De consument let ook meer op de veiligheid (voedselveiligheid of fysieke veiligheid) en op de kwaliteit van de producten. Hij neemt geen genoegen meer met claims op de verpakking. Jammer genoeg twijfelt hij/zij meer en meer aan de labels en aan de beweringen van de producenten en heeft hij/zij de neiging om alle informatie van die soort te verwerpen, ook al zegt hij te zoeken naar meer complete informatie over de producten. 43

44 Synthese Een voedingsproduct kiezen: specifieke criteria, kwaliteit, versheid zijn de keuze-elementen voor een voedingsproduct. De smaak, de veiligheid, de eerbied voor het milieu en voor het dierenwelzijn komen in 2009 op als vier elementen die belangrijk zijn in de ogen van de consumenten. Het is waar dat de voedselcrises en verklaringen over de aanwezigheid van GGO s in diervoeders alsook de mogelijkheid om dieren opnieuw te voeren met producten op basis van diermeel, geen elementen zijn die de consument geruststellen. De ethische criteria (eerbied voor arbeidsomstandigheden, voor het dierenwelzijn, voor het milieu en voor de eerlijke handel) bevestigen hun belang, ook al blijft het aanbod beperkt en de informatie voor de consument vaak ontoereikend als het gaat over de oorsprong en het ethische karakter van de aangeboden producten. 44

45 Synthese Een voedingswinkel kiezen: specifieke criteria Drie essentiële elementen spelen een rol in de keuze van een voedingswinkel: nabijheid, prijs en variatie van het aanbod. De nabijheid wordt voor het vijfde opeenvolgende jaar het doorslaggevende criterium bij het kiezen van een voedingsverkooppunt. Ongetwijfeld omdat het aanbod van de verschillende winkelketens meer en meer gelijkend wordt. Dat is zonder twijfel de reden waarom de consumenten, bij gelijke nabijheid, variatie en prijzen, kiezen voor een winkel die een grote diversiteit aan verse producten aanbiedt. De ethische criteria (eerbied voor arbeidsomstandigheden, voor het dierenwelzijn, voor het milieu en voor de eerlijke handel) blijven belangrijk in de ogen van de consumenten. 45

46 Synthese Een non-foodproduct kiezen: specifieke criteria De prijs/kwaliteitverhouding is het essentiële element voor het kiezen van een non-foodproduct. Anderzijds zijn de sterkte, de veiligheid, de variatie en het merkvertrouwen elementen voor differentiatie. De ethische criteria (eerbied voor arbeidsomstandigheden, voor het dierenwelzijn, voor het milieu en voor de eerlijke handel), die al in 2005 meespeelden in de aankoop van voedingsproducten, worden nu ook belangrijk voor het kiezen van non-foodproducten. 46

47 Synthese Een non-foodwinkel kiezen: specifieke criteria Drie essentiële elementen: nabijheid, prijs en variatie van het aanbod sturen de keuzes van de consument. Maar wanneer die criteria als gelijkwaardig worden beschouwd, selecteert de consument een winkel die (sterke en veilige) kwaliteitsproducten aanbiedt en over een ecogamma beschikt. De interesse voor ethische producten wordt geconsolideerd, ook al blijft enerzijds het aanbod beperkt en zijn de consumenten anderzijds van mening dat ze niet over voldoende garanties beschikken op het gebied van het label of van claims. Daarbij wordt het criterium eerbied voor het milieu een noodzaak in de ogen van de consumenten. Bepaalde winkelketens hebben dat heel goed begrepen en voeren concurrentie tegen elkaar met behulp van groene producten, biologische producten, ecologische of milieuvriendelijke producten. Jammer genoeg maken die claims nog al te vaak gebruik van beweringen die niet met de werkelijkheid stroken. 47

48 Verantwoordelijke uitgever : Marc Vandercammen OIVO Paapsemlaan BRUSSEL Tel. 02/ Fax. 02/ Uitgave 2009 Catalogusreferentie D OIVO : 48 Reproductie voor niet-commerciële doeleinden toegelaten mits bronvermelding. 48