s t u d i e Ouders en kinderen Ouders en kinderen Maart 2009

Transcriptie

1 s t u d i e Ouders en kinderen Ouders en kinderen Maart 2009

2 Agenda Doelstellingen Methodologie Kinderwens Stappen die ondernomen worden om kinderen te krijgen Een kind dragen Perceptie van het moeder-/vaderschap De kinderopvang Een kind opvoeden Informatiebronnen Conclusies Aanbevelingen 2

3 Doelstellingen De leefwijze begrijpen van jonge ouders (ouders die één of meerdere kinderen met een leeftijd van 0 tot 3 jaar hebben) alsook hun kijk op de maatschappij van vandaag (perceptie van geboorte, moederschap, de rollen van moeders en vaders, de opvoeding van de kinderen van 0 tot 3 jaar, de aankopen enzovoort) begrijpen. De perceptie van hun leefwijze evalueren. Deze perceptie vergelijken met die van ouders in het algemeen. 3

4 Methodologie interviews, telefonisch afgenomen van vaders en moeders in België, waaronder 431 jonge ouders (jonge moeders en vaders met een kind van 0 à 3 jaar). Field : april-juni Aselecte gelaagde gecorrigeerde steekproef. De resultaten hebben de gepaste statistische bewerkingen (χ 2, foutmarge) ondergaan. De maximale totale foutmarge op de steekproef bedraagt 3% (4,7% voor de jonge ouders). Enkel de betekenisvolle resultaten worden voorgesteld. Elk gegeven werd evenwel geanalyseerd in functie van de locatie (gewesten), het geslacht, de taalgroep, de leeftijd, de grootte en de samenstelling van het gezin, de sociale groepen (lage, gemiddelde, hoge), het feit dat iemand HVA (hoofdverantwoordelijke voor de aankopen) is of niet, eigenaar of huurder zijn, het type gezin (twee ouders, eenoudergezin, nieuwe samenstelling, enz.). 4

5 Kinderwens 2,7 2,9 2,5 Hoeveel kinderen denkt u op dit moment dat u zult krijgen? (verwachte kinderen) En hoeveel zou u er idealiter willen, als er geen praktische beletsels zouden zijn? (gewenste kinderen) Moeders Verwachte aantal kinderen Gewenste aantal kinderen 2,0 Vaders De vrouwen wensen gemiddeld 2,7 kinderen te hebben; de mannen gemiddeld 2,0. In een ideale situatie (zonder enige financiële beletsels, zonder tijdgebrek, enz.) neemt de kinderwens licht toe voor de vrouwen (+0,2) en neemt hij licht toe voor de mannen (+0,4). De mannen lijken meer aandacht te besteden aan materiële beletsels enzovoort als een rem op de voortplanting. De kinderwens die vrouwen uitdrukken ligt hoger dan het gemiddelde aantal geboorten per vrouw in België op vandaag (1.64). Basis: totale steekproef 5

6 Kinderwens Jonge ouders 2,8 2,8 2,5 Hoeveel kinderen denkt u op dit moment dat u zult krijgen? (verwachte kinderen) En hoeveel zou u er idealiter willen, als er geen praktische beletsels zouden zijn? (gewenste kinderen) 2,1 De jonge moeders wensen gemiddeld 2,8 kinderen te hebben. De jonge vaders wensen er gemiddeld 2,1. Dus ligt het cijfer iets hoger dan de verwachtingen van de bevolking. Het aantal verwachte en gewenste kinderen is identiek bij de jonge moeders en licht verschillend bij de jonge vaders. Moeders Vaders Verwachte aantal kinderen Gewenste aantal kinderen Basis: totale steekproef 6

7 Verschillen volgens profiel Het verwachte aantal kinderen ligt hoger dan het gemiddelde bij de Franstalige jonge moeders (3,3) en bij de Brusselaars (3,7 verwachte kinderen). Anderzijds ligt dat aantal lager bij de Nederlandstalige jonge vaders (1,7), bij de lage sociale groepen (1,8) en bij de leeftijdsgroep van jaar (1,9). Het gewenste aantal kinderen ligt lager in Wallonië (2,3) en in de Vlaamse landelijke gemeenten (2,2) dan in Brussel (4,0). De moeders die hun kind alleen grootbrengen, zouden liever meer kinderen gehad hebben (3,6 in plaats van 2,2). 7

8 Stappen ondernemen om kinderen te kunnen krijgen Een medische behandeling te ondergaan voor betere vruchtbaarheid Een kind te adopteren Een beroep te doen op een spermadonor Geen stappen ondernemen 21% 22% 33% 32% 35% 33% Moeders Vaders 42% 54% Indien u geen kinderen zou kunnen of had kunnen krijgen, zou u dan bereid geweest zijn om...? 7 op de 10 moeders en 5 op de 10 vaders zouden stappen overwogen hebben als ze geen kinderen hadden kunnen krijgen. De vrouwen zouden adoptie, een spermadonor of een medische behandeling overwogen hebben. 1 op de 2 mannen en 1 op de 3 vrouwen zou niets ondernomen hebben. De vaststelling van de onmogelijkheid om zich voort te planten zou ongetwijfeld geleid hebben tot een zeker fatalisme. Basis: totale steekproef, meerdere antwoorden mogelijk 8

9 Stappen ondernemen om kinderen te kunnen krijgen Jonge ouders Medische behandeling te ondergaan voor betere vruchtbaarheid Een kind te adopteren Een beroep te doen op een spermadonor Geen enkele stap 17% 28% Moeders Vaders 39% 43% 52% 51% 52% 49% Indien u geen kinderen zou kunnen of had kunnen krijgen, zou u dan bereid geweest zijn om...? De wens om zich voort te planten is heel sterk aanwezig bij de jonge ouders die, indien nodig, bereid zouden zijn geweest om tal van stappen te ondernemen. Meer dan 8 op de 10 jonge moeders en 7 op de 10 jonge vaders zouden overwegen (of overwogen hebben) om stappen te ondernemen indien ze geen kinderen konden (of hadden kunnen) krijgen. De jonge vrouwen zouden gemiddeld 1.5 stappen overwegen (of overwogen hebben) en de jonge vaders 1.4 stappen, waaronder een medische behandeling, een beroep op een spermadonor en een kind adopteren. Adoptie is hypothetisch de oplossing die de vaders het minst aanspreekt. Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar; meerdere antwoorden mogelijk 9

10 Een kind dragen "zwanger worden" 31% 35% 58% Mening van de mannen (3) Vrouw (2) Mening van de vrouwen (4) Man (1) 76% Als de wetenschappelijke vooruitgang het mogelijk zou maken voor u om zwanger te worden, zou u dan of had u dan uw kind willen dragen? (1) En denkt u dat uw partnerin zou willen of had gewild dat u het kind droeg? (vragen gesteld aan de vaders) (3) Zou u willen of gewild hebben dat hij het kind droeg? (2) En denkt u dat uw partner uw kind had willen of zou hebben willen dragen? (vragen gesteld aan de moeders) (4) Indien de wetenschappelijke vooruitgang het op een dag mogelijk zou maken, dan zouden bijna 8 op de 10 mannen graag hun kind dragen. Slechts een derde van hen denken dat hun partnerin daar achter zou staan. Indien de wetenschappelijke vooruitgang het mogelijk zou maken, dan zouden meer dan de helft van de moeders graag hebben dat hun partner het kind draagt. Ze onderschatten echter de bereidheid van hun partner om het kind te dragen: 1 op de 3 vrouwen denkt dat haar partner graag het kind zou dragen of zou hebben willen dragen, terwijl 76% van de mannen zwanger zouden willen worden als dat wetenschappelijk mogelijk zou zijn. Basis: totale steekproef, meerdere antwoorden mogelijk 10

11 Een kind dragen Jonge ouders "zwanger worden" 35% 44% 46% 48% Mening van de mannen (3) Vrouw (2) Mening van de vrouwen (4) Man (1) Als de wetenschappelijke vooruitgang het mogelijk zou maken voor u om zwanger te worden, zou u dan of had u dan uw kind willen dragen? (1) En denkt u dat uw partnerin zou willen of had gewild dat u het kind droeg? (vragen gesteld aan de vaders) (3) Zou u willen of gewild hebben dat hij het kind droeg? (2) En denkt u dat uw partner uw kind had willen of zou hebben willen dragen? (vragen gesteld aan de moeders) (4) Indien de wetenschappelijke vooruitgang dat op een dag mogelijk zou maken, zouden meer dan 4 op de 10 mannen graag hun kind dragen. Bijna de helft van de mannen denken dat hun partnerin daar positief tegenover zou staan. Indien de wetenschappelijke vooruitgang dat mogelijk zou maken, dan zou bijna de helft van de moeders graag hebben dat hun partner het kind draagt. Ze onderschatten echter de bereidheid van hun partner om het kind te dragen: 1 op de 3 vrouwen denkt dat haar partner graag het kind zou dragen of had willen dragen, terwijl 44% van de mannen zeggen bereid te zijn om zwanger te worden indien dat wetenschappelijk mogelijk zou zijn. Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar; meerdere antwoorden mogelijk 11

12 Verschillen volgens profiel De mannen in het algemeen zijn talrijker bereid om «zwanger» te worden dan de jonge vaders (58% vs. 44%). In tegenstelling tot de jonge moeders die de bereidheid bij hun partner om een kind te dragen onderschatten, overschatten de vrouwen in het algemeen de bereidheid van hun partner om zwanger te worden. 3 op de 4 vrouwen denken dat hun partner graag een kind zouden dragen, maar minder dan 60% van hen zouden daar positief tegenover staan. De vrouwen in het algemeen staan minder talrijk dan de jonge moeders (met 27% vs. 48%) open voor dat idee en verklaren minder talrijk dat ze graag zouden hebben of gehad zouden hebben dat hun partner het kind droeg of had gedragen. 12

13 Regelingen om moeder-/vaderschap volop te beleven enkele maanden ouderschapsverlof te nemen 63% 54% 54% 63% Zou u persoonlijk bereid zijn om... na de geboorte van uw kind om uw moeder-/vaderschap intenser te beleven? Denkt u dat uw partner(in) bereid zal zijn om... na de geboorte van uw kind om het moeder-/vaderschap intenser te beleven? deeltijds te werken een onbezoldigd sabbatjaar te nemen 36% 58% 47% 46% 66% 33% 22% 90% De klassieke rollen blijven (nog altijd) stevig ingebed. Zo zijn de moeders talrijker bereid om regelingen te treffen om het kersverse ouderschap intenser te beleven dan de vaders. De meerderheid van de moeders zijn bereid om enkele maanden ouderschapsverlof te nemen, deeltijds te werken of een sabbatjaar in te lassen. De mannen overwegen die mogelijkheden minder vaak. De vrouwen onderschatten het engagement dat mannen voor hun vaderschap zouden kunnen opbrengen op het vlak van zich losmaken van de werkwereld, met uitzondering van het ouderschapsverlof, maar die optie is niet meer bruikbaar voor de respondenten. Anderzijds kennen de mannen, met uitzondering van deeltijds werken, maar heel beperkt de verwachtingen van hun partnerin. Mening van de mannen (3) Vrouw (2) Mening van de vrouwen (4) Man (1) Basis: totale steekproef; meerdere antwoorden mogelijk 13

14 Regelingen om moeder-/vaderschap volop te beleven Jonge ouders enkele maanden ouderschapsverlof te nemen 73% 69% 94% 95% Zou u persoonlijk bereid zijn om... na de geboorte van uw kind om uw moeder-/vaderschap intenser te beleven? Denkt u dat uw partner(in) bereid zal zijn om... na de geboorte van uw kind om het moeder-/vaderschap intenser te beleven? deeltijds te werken een onbezoldigd sabbatjaar te nemen 31% 30% 53% 54% 54% 57% 82% 83% De jonge ouders zijn van mening dat het engagement voor de opvoeding van de pasgeborene en van het kleine kind de verantwoordelijkheid is en blijft van de moeder. Zij moet haar beroepsleven aanpassen. De jonge moeders treffen talrijker dan de vaders regelingen om hun kersverse ouderschap intenser te beleven. De jonge vaders schatten correct in wat hun vrouw zou bereid zijn te doen om het kersverse ouderschap intenser te beleven. Dat geldt ook voor de moeders. Mening van de mannen (3) Vrouw (2) Mening van de vrouwen (4) Man (1) Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar; meerdere antwoorden mogelijk 14

15 Kinderopvang Jonge ouders 26% Uw kinderen van 0 tot 3 jaar worden...? 40% opgevangen door een naast familielid 34% Meerdere kinderopvangmogelijkheden worden overwogen: Opvang door een naast familielid voor 1 op de 4 gezinnen. De crèche (school) of een kinderopvang voor het kind van O tot 36 maanden voor 1 op de 3 gezinnen. Opvang door de ouders (2 op de 10 gezinnen). De weerhouden oplossing wordt vaker bepaald door het beschikbare aanbod dan door de keuze van de ouders. opgevangen in de crèche (of de school) of bij een private kinderopvang opgevangen door de vader en/of de moeder Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar 15

16 Een kind opvoeden: percepties Ik hou mij over het algemeen graag bezig met mijn kinderen Voor een goede opvoeding van het kind moeten de vader en de moeder er voldoende tijd aan besteden Een kind opvoeden betekent in de eerste plaats het regels leren naleven Voor een geslaagde opvoeding van kinderen van 0 tot 3 jaar moeten ouders informatie inwinnen naarmate het kind groter wordt Ik zou meer met mijn kind bezig zijn als ik meer vrije tijd had Moeders Vaders 100% 94% 97% 95% 97% 90% 90% 88% 89% 93% Hierna enkele uitspraken over het opvoeden van kinderen van 0 tot 3 jaar. Gaat u ermee akkoord? De ouders verklaren dat ze zich graag bezighouden met de opvoeding van hun kind(eren) en dat ze er meer mee bezig zouden zijn als ze meer vrije tijd hadden. Ze zijn het erover eens dat de opvoeding van de kinderen door de ouders gedeeld moet worden, dat de vader én de moeder voldoende tijd aan hun kind moeten besteden. Moeder én vader vinden dat de opvoeding van de kinderen gaat over het aanleren van regels en dat er om dat goed te doen nood is aan het zoeken van informatie naarmate het kind groeit. Basis: totale steekproef; meerdere antwoorden mogelijk 16

17 Een kind opvoeden: percepties Om kinderen van 0 tot 3 jaar geslaagd op te voeden, moet je van bij de zwangerschap informatie verzamelen Een kind opvoeden is in de eerste plaats het plezier laten beleven Een ouder moet zich altijd kunnen bezighouden met zijn/haar kind Het is soms moeilijk om een kind goed op te voeden want je weet in sommige gevallen niet hoe je moet handelen Wanneer mijn kind met een probleem worstelt, voel ik mij altijd een beetje schuldig Moeders Vaders 90% 88% 81% 85% 76% 68% 74% 63% 49% 49% Hierna enkele uitspraken over het opvoeden van kinderen van 0 tot 3 jaar. Gaat u ermee akkoord? De ouders denken dat een kind opvoeden vereist dat ze al tijdens de zwangerschap inlichtingen vragen en dat opvoeden niet alleen regels aanleren is, maar ook het voldoen van de behoeften van het kind omvat. 3 op de 4 ouders denken dat ze zich altijd moeten kunnen bezighouden met hun kind, maar evenveel zijn van mening dat dit opvoeden soms moeilijk is. Vandaar dat 1 op de 2 een schuldgevoel krijgt wanneer zijn/haar kind met een probleem kampt. Basis: totale steekproef; meerdere antwoorden mogelijk 17

18 Een kind opvoeden: percepties Het zijn in de eerste plaats de moeders die voor de kinderen van 0 tot 3 jaar moeten zorgen Ik vind dat ik mij niet genoeg met mijn kind bezighoudt Ik had graag les gekregen om mijn kind beter te kunnen opvoeden Een man kan onmogelijk alleen voor zijn kind zorgen Een vrouw kan onmogelijk alleen voor haar kind zorgen Mères Pères 67% 40% 48% 60% 46% 37% 41% 35% 32% 24% Hierna enkele uitspraken over het opvoeden van kinderen van 0 tot 3 jaar. Gaat u ermee akkoord? Het opvoeden van kinderen van 0 tot 3 jaar blijft vooral de verantwoordelijkheid van de vrouwen. Dit stereotype zit nog bij de bevolking ingebed. De meeste moeders vinden dat zij als eerste zich met de kleine kinderen moeten bezighouden en ze voegen er zelfs in 4 op de 10 gevallen aan toe dat het onmogelijk is dat een man alleen zich over zijn kind bekommert (in elk geval vaker dan een vrouw alleen). In 1 op de 2 gevallen vinden ze dat een vorming nuttig zou zijn geweest. De vaders staan vaak perplex over hun rol, maar erkennen tegelijkertijd wel dat ze zich niet genoeg met hun kind(eren) bezighouden. Basis: totale steekproef; meerdere antwoorden mogelijk 18

19 Een kind opvoeden: percepties Jonge ouders Ik hou mij over het algemeen graag bezig met de opvoeding van mijn kinderen Om een kind goed op te voeden, moeten de vader en de moeder er voldoende tijd aan besteden Je kind opvoeden is in de eerste plaats het regels leren naleven Om kinderen van 0 tot 3 jaar geslaagd op te voeden, moet je informatie inwinnen naarmate het kind groter wordt Ik zou meer met mijn kind bezig zijn als ik meer vrije tijd had Jonge moeders Jonge vaders 100% 99% 98% 94% 96% 85% 91% 85% 86% 91% Hierna enkele uitspraken over het opvoeden van kinderen van 0 tot 3 jaar. Gaat u ermee akkoord? De jonge ouders zijn meer beslist in hun opvoedingskeuzes en tonen meer enthousiasme om zich met de kinderen bezig te houden dan de andere ouders. Uitzondering: bij de jonge vaders gaat het minder om het naleven van de regels en de noodzaak om zich te informeren dan bij de andere vaders. Anderzijds zijn de jonge moeders heel aandachtig bij het zoeken naar informatie. Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar 19

20 Een kind opvoeden: percepties Jonge ouders Het is soms moeilijk om je kind goed op te voeden omdat je niet weet hoe je in bepaalde gevallen moet handelen Je kind opvoeden is in de eerste plaats het plezier verschaffen Om kinderen van 0 tot 3 jaar geslaagd op te voeden, moet je al tijdens de zwangerschap informatie verzamelen Een ouder moet zich altijd met zijn/haar kind kunnen bezighouden Wanneer mijn kind met een probleem worstelt, voel ik mij altijd een beetje schuldig Jonge moeders Jonge vaders 44% 59% 53% 70% 65% 78% 77% 82% 74% 81% Hierna enkele uitspraken over het opvoeden van kinderen van 0 tot 3 jaar. Gaat u ermee akkoord? De jonge moeders benadrukken vaker dan de andere moeders de moeilijkheden van het opvoeden (78% vs. 74%) en het meer dwingende karakter (plezier doen 77% vs. 81%). Ze zijn minder vaak van mening dat het mogelijk is om altijd de opvoeding te slagen, maar krijgen een schuldgevoel zodra het kind met een probleem worstelt. De jonge vaders drukken minder angst uit (zowel in vergelijking met de jonge moeders als met de andere vaders) en benadrukken het belang van het kind plezier doen. Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar 20

21 Een kind opvoeden: percepties Jonge ouders Het zijn in de eerste plaats de moeders die zich met de kinderen van 0 tot 3 jaar moeten bezighouden 27% 52% Hierna enkele uitspraken over het opvoeden van kinderen van 0 tot 3 jaar. Gaat u ermee akkoord? Ik vind dat ik mij niet genoeg met mijn kind bezighoud Ik had graag les gekregen om mijn kind beter op te voeden Een man kan onmogelijk alleen voor zijn kind zorgen Een vrouw kan onmogelijk alleen voor haar kind zorgen Jonge moeders Jonge vaders 41% 40% 36% 25% 27% 24% 27% 24% De rolverdeling tussen jonge vader en jonge moeder wordt als meer evenwichtig opgevat binnen de jonge koppels. Quasi even sterk erkennen de jonge moeder en de jonge vader dat ze niet genoeg met de kinderen bezig zijn, dat ze graag lessen hadden gekregen (maar minder dan de andere ouders), dat de opvoeding gezamenlijk aangepakt wordt, ook al eisen de jonge moeders dat zij in de eerste plaats voor de kinderen tussen 0 en 3 jaar mogen zorgen. Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar 21

22 Een kind opvoeden: verkregen advies Jonge ouders partner(in) familielid arts vriend(inn)en opvang/onderwijzeres collega's Ik trek mijn plan Jonge moeders Jonge vaders 92% 99% 92% 84% 76% 70% 75% 68% 62% 59% 50% 56% 78% 66% Wanneer ik advies nodig heb voor de opvoeding van mijn kind van 0 tot 3 jaar, dan praat ik daarover met...? Wanneer de jonge ouders informatie zoeken of advies voor de opvoeding van hun kind(eren), wenden ze zich meestal tot hun partner of een lid van hun familie. Meer dan 70% van de ouders richten zich ook tot hun arts (in het bijzonder in Wallonië) of tot vrienden (in het bijzonder in Vlaanderen). 60% van de ouders richten zich tot de opvang/de onderwijzeres van hun kind en 50% praten erover met collega s (minder in Wallonië en in Brussel). 8 op de 10 moeders en 2 op de 3 vaders zeggen echter dat ze zich alleen uit de slag trekken met de opvoeding van hun kinderen, terwijl de meerderheid zegt dat ze informatie zoekt. Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar 22

23 Een kind opvoeden: informatiebronnen Jonge ouders zoekt op het internet zoekt in tijdschriften, kranten, boeken richt zich tot verenigingen (Kind&Gezin e.a.) bezoekt een salon, beurs over baby's/kinderen 25% 60% 48% 59% 44% 56% 48% 39% Wanneer ik advies nodig heb voor de opvoeding van mijn kind van 0 tot 3 jaar, dan praat ik daarover met...? Een andere informatiebron is het internet (wordt geraadpleegd door 6 op de 10 moeders en 5 op de 10 vaders voor advies over opvoeding). De Franstalige moeders raadplegen bijzonder talrijk websites daarvoor. Tijdschriften, boeken, kranten alsook de gespecialiseerde verenigingen worden ook geraadpleegd door bijna 6 op de 10 moeders en 5 op de 10 vaders op zoek naar advies voor het opvoeden van hun kinderen. De salons, beurzen over kinderen zijn een informatiebron voor 4 op de 10 moeders en 1 op de 4 vaders. De ouders die in Brussel wonen, bezoeken veel frequenter de kinderbeurzen en -salons. Jonge moeders Jonge vaders Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar 23

24 Een kind opvoeden: internet Jonge ouders Hebt u al een website bezocht met advies voor kinderen van 0 tot 3 jaar? 50% 50% Gemiddelden 1 x/week (moeders) 1 x/14d (vaders) De helft van de jonge ouders zeggen dat ze al websites bezocht hebben die advies geven voor kinderen van 0 tot 3 jaar. De jonge moeders zeggen dat talrijker (56%) dan de jonge vaders (43%). De moeders raadplegen frequenter de websites op zoek naar informatie dan hun partner (frequentie van ongeveer 1 maal per week voor de moeders en 2 maal per maand voor de vaders). Bij de Brusselaars wordt het internet frequenter gebruikt (80%) dan in Wallonië (69%). Nee Ja Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar 24

25 Een kind opvoeden: internet Jonge ouders 88% De website die u bezocht hebt voor advies over kinderen van O tot 3 jaar, dat was... website van merk van non-foodproduct 55% Hebt u vertrouwen in de informatie op die site? website van gezinsvereniging, organisatie zonder winstoogmerk website van voedingsproductenmerk 50% 49% 45% 35% 66% 89% 96% De ouders die informatie zoeken op het internet, raadplegen zowel commerciële als niet-commerciële sites (van verenigingen, organisaties zonder winstoogmerk,...). Vooral de Nederlandstalige ouders surfen talrijker (met 81%) dan de Franstalige (27% vs. 58%) op websites van verenigingen. De ouders hebben het volste vertrouwen in de informatie op die websites (in het bijzonder de informatie op de websites van de verenigingen en de organisaties zonder winstoogmerk). Vaders (raadpleging) Moeders (raadpleging) Vertrouwen Basis: ouders van kinderen van 0 tot 3 jaar die het internet raadplegen 25

26 Conclusies Kinderwens en moeder-/vaderschapsbeleving De jonge ouders wensen gemiddeld 2.5 kinderen (de moeders 2.8 en de vaders 2.1). In een ideale situatie (zonder financiële belemmeringen, tijdsbeperkingen,...) is de kinderwens niet groter bij de moeders (2.8), maar wel iets groter bij de vaders (2.5), voor wie de materiële factoren dus een rem op hun voortplanting kunnen vormen. Een meerderheid van de ouders zou stappen ondernemen (of ondernomen hebben) als hij/zij onvruchtbaar zou zijn gebleken. Medische behandeling voor betere vruchtbaarheid, adoptie en een beroep doen op een spermadonor worden overwogen door meer dan de helft van de moeders. De vaders overwegen minder talrijk adoptie dan hun vrouwelijke tegenhangers (39%). Hoewel spontaan 1 op de 2 mannen mijmert over de mogelijkheid om «zwanger» te worden, blijven de klassieke rollen (nog altijd) diep verankerd zitten. Zo zijn de moeders talrijker dan de vaders bereid om regelingen te treffen om hun ouderschap intenser te beleven. De meerderheid van de moeders is bereid om enkele maanden ouderschapsverlof te nemen, deeltijds te werken of een sabbatjaar in te lassen. De mannen overwegen die mogelijkheden minder vaak. 26

27 Conclusies De kinderopvang De ouders beschikken over verschillende alternatieven, waaruit ze kiezen in functie van de geboden mogelijkheden: zelf voor de kinderopvang instaan, het kind aan een crèche (een school) of aan een private kinderopvang toevertrouwen of een familielid inschakelen. De weerhouden oplossing is vaker afhankelijk van het beschikbare aanbod dan van de keuze van de ouders. De opvoeding van het kind De ouders zeggen dat ze zich graag bezighouden met de opvoeding van hun kind(eren). Ze vinden dat de vader en de moeder er voldoende tijd moeten aan besteden, maar dat de opvoeding van kinderen van 0 tot 3 jaar hoofdzakelijk de verantwoordelijkheid blijft van de vrouwen. Dit stereotype blijft sterk verankerd bij de bevolking. De vrouwen vinden trouwens ook zelf dat het in de eerste plaats hun taak is om zich met de kleine kinderen bezig te houden en dat een man moeilijk of zelfs onmogelijk alleen voor zijn kind kan zorgen (in elk geval minder goed dan een vrouw alleen). Zo vindt meer dan de helft van de moeders nog altijd dat het prioritair een taak voor hen is en denken alle jonge ouders dat het niet onmogelijk is om alleen voor een kind te zorgen. In 1 op de 2 gevallen denken de vrouwen dat een vorming nuttig zou zijn geweest. 27

28 Conclusies De opvoeding van het kind De vaders staan vaak perplex over hun rol, terwijl ze tegelijkertijd erkennen dat ze zich niet genoeg met hun kind bezighouden. Om hun kind(eren) goed op te voeden, moeten ouders er voldoende tijd aan besteden, maar 4 op de 10 ouders denken dat ze niet genoeg met hun kind(eren) bezig zijn en verklaren dat ze er meer mee bezig zouden zijn als ze meer tijd beschikbaar hadden. Want in hun ogen moet de opvoeding van de kinderen door de ouders gezamenlijk verzorgd worden en moet zowel de vader als de moeder voldoende tijd besteden aan het kind. De opvoeding van de kinderen gaat via het aanleren van regels en vereist om het goed te doen dat ouders informatie zoeken naarmate het kind groter wordt. De ouders denken dat een kind opvoeden vereist dat ze van bij de zwangerschap informatie verzamelen en dat opvoeden niet alleen regels aanleren is, maar ook het voldoen van de behoeften van het kind omvat. Hun discours is moeilijk. Enerzijds zeggen ze dat het belangrijk is van altijd erin te slagen om met hun kind bezig te zijn, maar anderzijds geven ze toe dat het soms moeilijk is om voor die opvoeding in te staan. Daarom steekt er ook soms een schuldgevoel de kop op wanneer het kind met een probleem worstelt. 28

29 Conclusies Opvoeding van het kind bij de jonge ouders De rolverdeling tussen vader en moeder lijkt meer in evenwicht binnen de jonge koppels. De jonge ouders tonen meer dan de andere ouders interesse om zich met de kinderen bezig te houden. Uitzondering bij de jonge vaders: regels aanleren en zich nodig informeren, elementen die minder voorkomen bij de andere vaders. De jonge moeders onderstrepen vaker dan de andere moeders de opvoedingsmoeilijkheden. De jonge vaders drukken minder angst uit (zowel in vergelijking met de jonge moeders dan met de andere vaders) en benadrukken het belang van het kind plezier doen. Quasi gelijkmatig erkennen de jonge moeder en de jonge vader dat ze zich niet genoeg met de kinderen bezighouden, dat ze graag les hadden gekregen (maar minder dan de andere ouders), dat de opvoeding gezamenlijk opgebouwd wordt, ook al eisen de jonge moeder het recht op om zich prioritair met de kinderen van 0 tot 3 jaar bezig te houden. 29

30 Conclusies Informatie zoeken De meeste ouders vinden dat je informatie moet verzamelen naarmate het kind groter wordt (zelfs al tijdens de zwangerschap) om het kind goed te kunnen opvoeden. Het zoeken naar informatie krijgt voorrang, maar weinig ouders hadden liever les gekregen om hun kind beter op te voeden. Uitzondering: de jonge moeders, die heel aandachtig zoeken naar informatie. Om informatie en advies te vinden in verband met het opvoeden van hun kind(eren), richten de ouders zich over het algemeen tot hun partner, een familielid, hun arts, hun vrienden. In mindere mate gebruiken ze ook de volgende informatiebronnen: onderwijzer(es), collega, internet, krantentijdschriften-boeken, verenigingen, beurzen,... Het internet wordt meer en meer gebruikt door de ouders die informatie of advies zoeken voor het opvoeden van hun kind. De moeders nemen talrijker en ook meer frequent dan hun partner hun toevlucht tot deze informatiebron. De jonge ouders hebben vertrouwen in de informatie op de websites die ze raadplegen, zowel commerciële websites als websites van verenigingen of organisaties zonder winstoogmerk. De jonge ouders in Vlaanderen raadplegen talrijker websites van gezinsverenigingen of organisaties zonder winstoogmerk; de Waalse jonge ouders raadplegen ze minder talrijk. 30

31 Auteurs : Marc Vandercammen, Hélène Aupaix Verantwoordelijke uitgever : Marc Vandercammen OIVO Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties Stichting van openbaar nut Paapsemlaan BRUSSEL Tel. 02/ Fax. 02/ ON Uitgave 2009 Catalogusreferentie : D OIVO Prijs: 31 Overnames voor niet-commerciële doeleinden toegelaten mits bronvermelding 31