Expert Meeting 6 oktober Invoering beperkte huwelijksgemeenschap. mr. Margot E. Burger MfN RFEA Chantal M. Scherpenhuijzen MfN RFEA

Transcriptie

1 Expert Meeting 6 oktober 2016 Invoering beperkte huwelijksgemeenschap mr. Margot E. Burger MfN RFEA Chantal M. Scherpenhuijzen MfN RFEA

2 Cd van jou, cd van mij Cd van ons allebei gekregen van mijn moeder, van mijn moeder dus van mij! Acda en De Munnik 2

3 Wie is het eens met Acda en De Munnik? 3

4 Programma De oude en de nieuwe gemeenschap Uitsluiten, insluiten of toch niet? Gevolgen nieuwe gemeenschap en eigenwoningschuld 4

5 De oude en de nieuwe gemeenschap 5

6 Wettelijke gemeenschap van goederen Huwelijksgemeenschap Gehuwden en geregistreerd partners titel 6 en 7 Boek 1 BW van toepassing, titel 7 Boek 3 BW pas na ontbinding van toepassing, (art. 3:189 BW) 6

7 Omvang huidige wettelijke gemeenschap Alle tegenwoordige en toekomstige goederen en schulden (art. 1:94 BW) Uitzonderingen Verknochte goederen en schulden (art. 1:94 lid 3 BW) Vermogen verkregen onder uitsluitingsclausule (art. 1:94 lid 2.a BW) Pensioenrechten (art. 1:94 lid 2.b BW) Erfrechtelijk vruchtgebruik (art. 1:94 lid 2.c BW) 7

8 Omvang nieuwe wettelijk beperkte gemeenschap Alle toekomstige goederen en schulden vanaf moment huwelijkssluiting (art. 1:94 lid 2 BW) Voorhuwelijks gemeenschappelijk vermogen (art. 1:94 lid 2 BW) Uitzonderingen Verknochte goederen en schulden (art. 1:94 lid 5 BW) Alle erfenissen en schenkingen (art. 1:94 lid 2 sub a. BW) Pensioenrechten (art. 1:94 lid 2.b BW) Erfrechtelijk vruchtgebruik (art. 1:94 lid 2.c BW) 8

9 Wat verandert er in het nieuwe stelsel? Beperking omvang van de gemeenschap Goederen Schulden Overgangsrecht Bewijsvermoeden Winsten uit voorhuwelijkse onderneming Verhaal en draagplicht schulden Faillissementswet 9

10 Overgangsrecht Gehuwd onder het oude recht: eerbiedigende werking Twee stelsels van gemeenschap naast elkaar Mogelijk verwarring met eerdere wijzigingen huwelijksvermogensrecht Samenhang verdelen/verrekenen Nominaliteits- /beleggingsleer Na vruchten wettelijk uitgesloten 10

11 Nieuwe wettelijke gemeenschap: schematisch weergegeven Privé vermogen A Beperkte gemeenschap Privé vermogen B Voorhuwelijksvermogen Tijdens huwelijk verkregen vermogen Voorhuwelijksvermogen Erfenis/ Schenking + vruchten hiervan Gezamenlijk voorhuwelijks vermogen Erfenis/ Schenking + vruchten hiervan 11

12 Uitsluiten, insluiten of toch niet? 12

13 Erfenissen/schenkingen: huidige wereld Wet: vallen in gemeenschap Beperken: huwelijksvoorwaarden Uitsluiten: bij testament of de gift vruchten ontvangen voor in gemeenschap, tenzij uitgesloten Insluiten door huwelijksvoorwaarden niet mogelijk (HR , NJ 1981/193) 13

14 Erfenissen/schenkingen: nieuwe wereld Niet afgeweken bij huwelijksvoorwaarden of Niet bepaalt door erflater of schenker Buiten gemeenschap Geldt ook voor de vruchten 14

15 Casus 1: Wat als vanaf nu de nieuwe gemeenschap wet is? Koen en Marieke zijn getrouwd zonder huwelijksvoorwaarden. Marieke s moeder wil graag dat na haar overlijden Koen ook de helft van haar vermogen krijgt. Op welke wijze kan dit? a)door Koen erfgenaam te maken b)door in haar testament te bepalen dat de erfenis in de gemeenschap valt 15

16 Erfenissen/schenkingen: nieuwe wereld Erflater laat na of schenker schenkt 50/50 aan beiden Erfenis of schenking in ieders privé vermogen Erflater of schenker maakt insluitingsclausule Hele erfenis of schenking valt in de beperkte gemeenschap 16

17 Casus 1 (vervolg): Wat als vanaf nu de nieuwe gemeenschap wet is? Marieke is boos dat haar moeder de helft van haar vermogen aan Koen wil nalaten, zij heeft ook niks na de dood van Koen zijn ouders gekregen. Koen begrijpt Marieke s gevoel heel goed, maar: de laatste wil van Marieke s moeder is wet! a)eens b)oneens 17

18 Erfenissen/schenkingen: nieuwe wereld Erflater laat na of schenker schenkt 50/50 aan beiden Herstel door huwelijksvoorwaarden niet mogelijk (HR , NJ 1981/193) Erflater of schenker maakt insluitingsclausule Uitsluiten door huwelijksvoorwaarden wel mogelijk (art. 1:93 BW) 18

19 Casus 1 (vervolg): Wat als vanaf nu de nieuwe gemeenschap wet is? Koen weet inmiddels hoe hoog de nalatenschap van Marieke s moeder is en wil niet meer meewerken aan het maken van huwelijksvoorwaarden. Kan Marieke door te scheiden voorkomen dat Koen iets uit de toekomstige erfenis ontvangt? a)ja b)nee 19

20 Erfenissen/schenkingen: nieuwe wereld Erflater laat na of schenker schenkt 50/50 aan beiden Echtscheiden lost het probleem niet op Koen is en blijft erfgenaam Erflater of schenker maakt insluitingsclausule Door te scheiden vóór overlijden heeft insluitingsclausule geen werking meer 20

21 Casus 2: Wat als vanaf nu de nieuwe gemeenschap wet is? Arie en Johanna hebben in de huwelijksvoorwaarden bepaald dat erfenissen en schenkingen in de gemeenschap vallen. De Quote 500 oom van Arie hoort dit en ziet Johanna niet zitten. Kan hij Arie, als zijn beoogde bedrijfsopvolger, laten erven zonder dat Johanna iets krijgt? a) Ja b) Nee 21

22 Casus 2: Wat als vanaf nu de nieuwe gemeenschap wet is? Arie en Johanna hebben in de huwelijksvoorwaarden bepaald dat erfenissen en schenkingen in de gemeenschap vallen. De Quote 500 oom van Arie hoort dit en ziet Johanna niet zitten. Kan hij Arie, als zijn beoogde bedrijfsopvolger, laten erven zonder dat Johanna iets krijgt? a) Ja, want huwelijksvoorwaarden kunnen een uitsluitingsclausule niet overrulen b) Nee 22

23 Erfenissen/schenkingen: nieuwe wereld Heeft een uitsluitingsclausule straks nog nut als je schenkt of nalaat aan iemand gehuwd zonder huwelijksvoorwaarden? a)ja, dit blijft nuttig b)nee, want erfenissen en schenkingen vallen wettelijk buiten de gemeenschap 23

24 Erfenissen/schenkingen: nieuwe wereld Heeft een uitsluitingsclausule straks nog nut als je schenkt of nalaat aan iemand gehuwd zonder huwelijksvoorwaarden? a)ja, dit blijft nuttig insluiting door latere huwelijksvoorwaarden is niet mogelijk (art. 1:94 lid 4BW) de wil van de erflater/schenker is in dat geval wet! 24

25 Gevolgen nieuwe gemeenschap en de eigenwoningschuld 25

26 Casus 3: Jolanda en Peter samenwonend Jolanda en Peter zijn gehuwd (na invoering nieuwe wet). Zij hebben vlak voor hun huwelijk een woning gekocht voor (60% Jolanda, 40% Peter). Aankoop voldaan met: spaargeld van Jolanda, schenking met uitsluitingsclausule gezamenlijke hypotheek ( aflossingsvrij en annuïtair) bestaande EWS :Peter , Jolanda nihil Hoeveel bedraagt ieders eigenwoningschuld bij de aankoop voor het huwelijk? 26

27 Casus 3 (vervolg): Jolanda en Peter gaan trouwen Woning en schuld in eenvoudige gemeenschap Jolanda Peter Verwerving (60%) (40%) Eigen middelen /- nihil Eigenwoningschuld Oud/ nieuw regime annuïtair afl. vrij en annuïtair 27

28 Casus 3 (vervolg): Jolanda en Peter gaan trouwen Woning en schuld in eenvoudige gemeenschap Jolanda Peter Verwerving (60%) (40%) Eigen middelen /- nihil Eigenwoningschuld Oud/ nieuw regime annuïtair afl. vrij en annuïtair Wat verandert er door het huwelijk? 28

29 Casus 3 (vervolg): Jolanda en Peter gaan trouwen Gevolg huwelijk: boedelmenging Woning en schuld in wettelijk beperkte gemeenschap EWS 50/50 Renteaftrek verleden 50/50 Aflossingsschema 50/50 Oud / nieuw regime 50/50 29

30 Casus 3 (vervolg): Jolanda en Peter gaan trouwen Jolanda Eigen woning Peter Eigenwoningschuld Bestaande EWS aflossingsvrij aflossingsvrij Nieuw regime EWS annuïtair annuïtair Vordering op gemeenschap van geen fiscale werking 30

31 Casus 3 (vervolg): Jolanda en Peter gaan scheiden Jolanda en Peter gaan scheiden. Het huis wordt verkocht voor De hypotheek bedraagt op dat moment nog Hoe moeten Jolanda en Peter de verkoopopbrengst met elkaar delen? a)pieter en Jolanda b)pieter en Jolanda

32 Casus 3 (vervolg):jolanda en Peter gaan scheiden Jolanda heeft geïnvesteerd uit privévermogen na (beleggingsleer) Zij heeft een vergoedingsaanspraak op de gemeenschap van: / * = Resterende overwaarde woning wordt bij helfte verdeeld: ( ) = : 2 = Jolanda ontvangt en = Peter ontvangt

33 Casus 4 : Irma en Gerard aankoop woning tijdens huwelijk Irma en Gerard zijn gehuwd zonder huwelijksvoorwaarden (na invoering nieuwe wet). Irma heeft vlak voor het huwelijk een woning gekocht voor Nadat zij een jaar lang gehuwd in deze woning hebben gewoond, wordt deze woning verkocht (netto opbrengst ). Zij kopen samen een woning van (inclusief kosten). De aankoop wordt voldaan met: opbrengst uit de verkoop hypotheek op beider naam Hoeveel bedraagt de maximale EWS van ieder na aankoop van de nieuwe woning? 33

34 Casus 4 : Irma en Gerard aankoop woning tijdens huwelijk Irma Gerard Verwerving EWR uit verkoop /- nihil Maximale EWS nihil Restant EWR uit verkoop woning waar zij gezamenlijk hebben gewoond Maximale EWS /- Nihil 34

35 Casus 4 : Irma en Gerard aankoop woning tijdens huwelijk Irma Gerard Verwerving EWR uit verkoop /- nihil Maximale EWS nihil Restant EWR uit verkoop woning waar zij gezamenlijk hebben gewoond Maximale EWS /- Nihil art a lid 4 Wet IB

36 Casus 4 : Irma en Gerard aankoop woning tijdens huwelijk Irma Gerard Verwerving EWR uit verkoop /- nihil Maximale EWS nihil Restant EWR uit verkoop woning waar zij gezamenlijk hebben gewoond /- Maximale EWS Nihil

37 Wanneer invoering nieuwe wet? Na half oktober 2016 verdere behandeling Eerste Kamer Invoering 1 januari 2017 of ? Wetsvoorstel (ingediend ) 37