1 2 JLJrJI gevoelens RMD Datum. Van. Het college van B&W

Transcriptie

1 l llllllll lllll llll llll lllll RMD Datum 1 2 JLJrJI 2015 Nr. RMD Van Aan Het college van B&W De raads- en duoburgerleden Contactpersoon: Ing. P.A.C. Bogers P.A.C.Bogers@bergenopzoom.nl Tel: (0164) Portefeuillehouder(s) P.A.M. van der Velden Onderwerp Op weg naar een nieuw Afvalstoffenbeleidsplan Doel 0 Oordeelsvorming/Peilen van gevoelens Mededeling D Zienswijzen/wensen en bedenkingen Inleiding Na de informatieavond van woensdag 12 november 2014, waarop een presentatie werd gehouden inzake het afvalstoffenbeleidsplan , is aan u gevraagd om ideeën en suggesties via de Griffie kenbaar te maken in verband met de kaderstelling. Het proces om te komen tot het afvalstoffenbeleidsplan wordt doorlopen volgens IKMB-model (Informeren, Kaderstelling, Meningsvorming en Besluitvorming). Het informeren (12 november 2014) en de Kaderstelling (uw aanleveringen zoals gevraagd in brief van 3 december 2014 U ) hebben reeds plaatsgevonden. Graag willen we u in een meningsvormende bijeenkomst informeren over de aangeleverde ideeën en suggesties. Het doel van de bijeenkomst Wij hebben de notitie "Op weg naar een nieuw Afvalstoffenbeleidsplan " opgesteld aan de hand van de door u aangereikte ideeën en suggesties. Deze notitie is bijgevoegd. Voor de uitvoering van een aantal doelstellingen uit dit plan wordt aan u een aantal opties voorgelegd. Deze opties worden in de notitie nader toegelicht en zijn in de notitie geel gearceerd. In de meningsvormende bijeenkomst wordt u gevraagd om met betrekking tot deze opties uw voorkeur uit te spreken. Het Burgerpanel wordt ook geraadpleegd bij deze opties. Aan de hand van de inventarisatie van de aangegeven voorkeuren zullen wij het definitieve Afvalstoffenbeleidsplan opstellen en ter vaststelling aan de gemeenteraad aanbieden. 1

2 l llllllll lllll llll llll lllll llll llllll lllll lllll lllll llll llll RMD Bijlagen De volgende bijlagen zijn, als onderdeel van deze raadsmededeling, bijgevoegd: 1) Notitie "Op weg naar een nieuw Afvalstoffenbeleidsplan " 2) Aanleveringen fracties ivm kaderstelling 3) Evaluatie Afvalstoffenbeleidsplan Hoogachtend, het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, 2

3 l lllllll llll lllll llll llllll Op weg naar een nieuw Afvalstoffenbeleidsplan

4 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Beleidskaders 2.1 Europees Afvalbeleid 2.2 Landelijk beleid 2.3 Provinciaal beleid 2.4 Regionaal beleid 2.5 Gemeentelijk beleid 2.6 Duurzaamheid en C02 besparing 3 Uitvoering 4 Overzicht aandachtspunten Afvalstoffenbeleidsplan Thema "Minder restafval" Lagere inzamelfrequentie restafval Communicatie en Educatie over nut/noodzaak van afval scheiden 4.2 Thema "Bronscheiding" Inzameling kleding, frituurvet en kleine elektrische apparaten Inzameling GFT bij Hoogbouw en centrumlocaties Herinrichting Milieustraat Optimaliseren Milieuparkjes Het (omkeren van) inzamelen van kunststof en drankenkartons 4.3 Thema "Draagvlak en tevredenheid bij burgers" Burgers betrekken bij ontwikkelingen met ruimte voor initiatieven Zichtbaar Handhaven 5 Financiële consequenties 5.1 Tariefsberekening 6 Risico's

5 1 Inleiding In 2009 is het afvalstoffenbeleidsplan in samenspraak met de gemeenteraad opgesteld. Het proces om te komen tot het daaropvolgende Afvalstoffenbeleidsplan wordt conform het IKMBmodel (Informeren, Kaderstelling, Meningsvorming, Besluitvorming) doorlopen. Informeren: Na het verstrijken van de periode is het huidige afvalstoffenbeleidsplan tijdens de beeldvormende bijeenkomst met de gemeenteraad op 12 november 2014 geëvalueerd. In deze bijeenkomst is het proces om te komen tot een nieuw afvalstoffenbeleidsplan toegelicht, zijn op basis van de uitgangspunten en beleidskaders een aantal aandachtsgebieden en doelstellingen geformuleerd, en is de afspraak gemaakt dat de fracties hun ideeën en suggesties kunnen aanleveren. Kaderstelling : Na afloop van de beeldvormende bijeenkomst hebben de fracties tot 31 december 2014 gelegenheid gehad om hun ideeën en suggesties wat betreft afvalthema's, doelstellingen en te maken keuzes aan te dragen. De aangeleverde ideeën en suggesties zijn opgenomen in deze notitie. Meningsvorming: Met de uitkomsten van de aanleveringen zal een nieuwe bijeenkomst met de gemeenteraad worden gehouden. De keuzes die voortkomen uit de aangedragen ideeën en suggesties worden tevens voorgelegd aan het Burgerpanel. Daarmee krijgen burgers de mogelijkheid hun voorkeur aan te geven over de te maken keuzes binnen de afvalthema's. De uitkomsten van de burgerpanelraadpleging worden vervolgens opgenomen in de rapportage richting de gemeenteraad. Besluitvorming: De resultaten uit de meningsvormende bijeenkomst met de gemeenteraad worden uiteindelijk opgenomen in het afvalstoffenbeleidsplan wat ter besluitvorming zal worden aangeboden in een raadsvoorstel. In de periode zal door het college van B&W invulling worden gegeven aan de door de gemeenteraad gemaakte keuzes. Het afvalstoffenbeleidsplan gaat eerst in op de beleidskaders die ten grondslag liggen aan het afvalbeleid van de gemeente Bergen op Zoom. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van de aandachtspunten die vanuit de gemeenteraad zijn aangedragen met betrekking tot het nieuwe beleidsplan, de geformuleerde thema's en de daarbij te maken keuzes. 3

6 2 Beleidskaders In dit afvalstoffenbeleidsplan wordt de koers uitgestippeld voor het huishoudelijk afvalbeheer in de gemeente Bergen op Zoom voor de jaren 2015 tot en met Hierdoor schept een gemeente kansen voor een actieve, gestructureerde en geüniformeerde aanpak en ontwikkeling van het afvalbeleid. De doelstelling die de gemeente Bergen op Zoom hanteert en regionaal is overeengekomen is 150 kg per inwoner per jaar met ingang van 2017 en 65% hergebruik van ingezamelde stromen. Dit beleidsplan is geschreven vanuit het perspectief anno vandaag waarbij continue aandacht is voor innovaties binnen het dynamische beleidsterrein van afval. Het afvalstoffenbeleid staat niet op zichzelf, maar raakt ook andere beleidsterreinen. Het duidelijkst is de relatie tussen afvalstoffen, milieu en duurzaamheid. Het voorkomen van afval (preventie) is niet alleen zinvol omdat we dan op de kosten van afvalverwerking besparen, maar óók omdat we dan minder schaarse grondstoffen hoeven te gebruiken. Een schone afvalverwerking en meer hergebruik van afvalstromen waardoor deze niet nieuw geproduceerd dienen te worden levert minder C02-uitstoot op. Ook bij de inzameling van huishoudelijk afval in de wijken dragen meer of minder vrachtwagenkilometers van de inzameldienst bij aan het effect op de luchtkwaliteit, verkeersveiligheid en leefbaarheid. Bij het maken van ons afvalstoffenbeleid houden we daarom rekening met het milieubeleid. Tegelijk beperken we ons in dit beleidsplan tot het beleid voor afvalstoffen. De gemeente heeft alleen een verantwoordelijkheid voor huishoudelijk afval. Het beleid richt zich daarom primair op huishoudelijk afval. De verantwoordelijkheid voor het inzamelen en verwerken van bedrijfsafval ligt bij de bedrijven, instanties, scholen en verenigingen zelf. Er wordt daarom eerst kort aandacht besteed aan de verschillende beleidskaders die van belang zijn om te kunnen komen tot een nieuw afvalstoffenbeleidsplan. 2.1 Europees Afvalbeleid Het Europese afvalbeleid is in belangrijke mate bepalend voor het Nederlandse afvalbeleid en heeft als doel negatieve milieueffecten te verminderen, die afvalstoffen gedurende de volledige levenscyclus - productie, recycling, verwijdering - veroorzaken. De kaderrichtlijn Afvalstoffen, waarin het Europese afvalbeleid wordt weergegeven, verplicht lidstaten o.a.: Het bevorderen van afvalpreventie; De vermindering van de productie en de schadelijkheid van afvalstoffen; Het bevorderen van de nuttige toepassing van de afvalstoffen door recycling, hergebruik, terugwinning dan wel andere handelingen gericht op het verkrijgen van secundaire grondstoffen of het gebruik van afvalstoffen als energiebron; Ervoor te zorgen dat de nuttige toepassing of de verwijdering van de afvalstoffen plaatsvindt zonder gevaar voor de gezondheid van de mens en dat procedés en methoden worden aangewend die geen nadelige gevolgen kunnen hebben voor het milieu. Verder bepaalt de kaderrichtlijn Afvalstoffen dat de kosten voor de verwijdering van afvalstoffen overeenkomstig het beginsel "de vervuiler betaalt" voor rekening komen van de houder die afvalstoffen afgeeft aan een afvalinzamelaar of voor rekening van de producent van het product dat tot ontstaan van de afvalstoffen heeft geleid. Met deze laatste bepaling werd de basis gelegd voor de invoering van de producentenverantwoordelijkheid voor afval. Deze producentenverantwoordelijkheid is op Europees niveau weer uitgewerkt in Richtlijnen waaronder; De Richtlijn betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur en De Richtlijn betreffende verpakkingen en verpakkingsafval 2.2 Landelijk beleid Het Europees Afvalbeleid is nader uitgewerkt in de Wet Milieubeheer en het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP1 en LAP2). Sinds 1 januari 1994 is de Nederlandse regelgeving voor afvalstoffen primair terug te vinden in hoofdstuk 1 O van de Wet Milieubeheer (WM). De Wet Milieubeheer legt de gemeenten een algemene zorgplicht op met betrekking 4

7 tot het afvalbeheer. Artikel van de Wet Milieubeheer stelt dat "elke gemeente er zorg voor draagt dat tenminste een maal per week de huishoudelijk afvalstoffen, met uitzondering van grove afvalstoffen, worden ingezameld". Groente-, Fruit- en Tuinafval (GFT) dienen afzonderlijk te worden ingezameld. Verder bevat de Wet Milieubeheer expliciet de verplichting om een afvalstoffenverordening vast te stellen. Volgens de Wet Milieubeheer is de Minister van Infrastructuur en Milieu verplicht om tenminste eenmaal in de vier jaar een Afvalbeheerplan vast te stellen. Alle overheden moeten rekening houden met dit Landelijke Afvalbeheerplan (LAP). Dit plan bevat het beleid voor het afvalbeheer in Nederland en bestaat uit drie delen: een beleidskader, sectorplannen en capaciteitsplannen. In 2010 is het LAP 2 ( ) in werking getreden. Het plan heeft een looptijd tot en met 2015, met een doorkijk tot Het LAP 2 richt zich op het beperken van het ontstaan van afvalstoffen en het beperken van de milieudruk van de productketens. De belangrijkste doelstellingen van dit plan zijn: Stimuleren van preventie van afvalstoffen, zodanig dat het totale afvalaanbod in 2015 niet groter mag zijn dan 68 Mton en in 2021 niet groter mag zijn dan 73 Mton; Verhoging van de nuttige toepassing van alle afvalstoffen van 83 % in 2006 naar 85% in 2015; Verhogen van de nuttige toepassing van huishoudelijk afval van 51 % in 2006 naar 60% in 2015 (product- en materiaalhergebruik); Reduceren van 20% milieudruk in 2015 voor elk van de zeven prioritaire stromen (1. papier en karton, 2. textiel, 3. bouw- en sloopafval, 4. organisch afval/voedselresten, 5. aluminium, 6. PVC, 7. grof huishoudelijk afval) die in het kader van het ketengericht afvalbeleid worden opgepakt; Gebruiken van het Cradle-to-Cradle (C2C) concept als inspiratiebron bij de zeven prioritaire stromen die in het kader van het ketengericht afvalbeleid worden opgepakt. 2.3 Provinciaal beleid De provincie legt haar beleid vast in de provinciale milieuverordening. De provincie Noord-Brabant zet in op het zo weinig mogelijk storten van afval en volgt hierbij de ladder van Lansink (figuur 1). Naast preventie stimuleert de provincie de nuttige toepassing van afvalstoffen. i. pre\lent e E. he ~ebrlt 1~ 3. ec cle lf. \Ie " en E>. sto ten Figuur 1: de ladder van Lansink De stap "verbranden" kan verder worden onderverdeeld in het verbranden met of zonder energieterugwinning. 5

8 2.4 Regionaal beleid In 2008 hebben de colleges van burgemeester en wethouders van achttien West-Brabantse gemeenten en de Zeeuwse gemeente Tholen hun samenwerkingsambitie vastgelegd in de Strategische Agenda West-Brabant waarna een actualisatie plaats vond met het visiedeel van de Strategische Agenda West-Brabant Via een aantal programmalijnen en projecten zijn stappen gezet in een verdergaande strategische samenwerking op de schaal van West-Brabant en hebben de negentien gemeenten aangetoond dat krachten efficiënt en effectief gebundeld kunnen worden. De bestuurscommissie Duurzaamheid van de Regio West Brabant heeft een afvalvisie vastgesteld (Duurzaam West-Brabant: een bijdrage uit de afvalhoek) waarbij ook vennindering van restafval tot 150 kg per inwoner per jaar als doelstelling voor 2017 is opgenomen. 2.5 Gemeentelijk beleid Het gemeentelijk afvalbeleid wordt uitgewerkt in de volgende documenten: Het afvalstoffenbeleidsplan; De afvalstoffenverordening; In de afvalstoffenverordening heeft de gemeente regels opgesteld die betrekking hebben op het beheer van huishoudelijke en andere afvalstoffen. Een voorbeeld van wat in de afvalstoffenverordening kan worden geregeld is de manier van inzamelen en de inzamelvoorzieningen. Het uitvoeringsbesluit afvalstoffenverordening; Dit uitvoeringsbesluit wordt opgesteld in het belang van een doelmatige verwijdering van huishoudelijke afvalstoffen. Het besluit bevat nadere regels zoals: dagen, tijden, plaatsen en wijze waarop afvalstoffen kunnen worden overgedragen of ter inzameling aangeboden bij de aangewezen inzameldienst of inzamelaars; Gemeente Milieubeleidsplan. 2.6 Duurzaamheid en COi-besparing Duurzaamheid biedt volop kansen om méér dingen goed te doen in plaats van het streven om minder dingen slecht te doen en wordt daannee een economische factor van betekenis. In Bergen op Zoom kiezen we voor duurzame ontwikkeling omdat het immers gaat over het mogelijk maken door de gemeente van een evenwichtige groei van lokale economie, ecologie en welzijn. Dit voor de inwoners en bedrijven van nu, zonder de mogelijkheden voor toekomstige inwoners en bedrijven in gevaar te brengen. Initiatieven en voorbeelden van duurzame ontwikkeling in onze gemeente zijn bijvoorbeeld frituurvet en textielinzameling. Door het gescheiden inleveren van frituurvet krijgt gebruikt frituurvet een tweede leven als biobrandstof. Recycling/hergebruik van afvalstromen maakt het minder noodzakelijk om grondstoffen uit de aardbodem te onttrekken ten behoeve van nieuwe producten. Ook de inzameldienst Saver N.V. heeft de ambitie om de prestaties op het gebied van duurzaamheid verder te verbeteren. In het kader van de circulaire economie wordt een 'Ecotest' uitgevoerd, gericht op de afvalgrondstofketens voor de inzameling van huishoudelijk afval. Hiermee wordt o.a. inzicht verkregen in de relatie tussen inzamelen en verwerken van huishoudelijke afvalstromen. Het vertrekpunt van de Ecotest is de intentie om meer grondstoffen terug te winnen uit afval en de C02-footprint verder te verlagen. Een C02-footprint is een maat voor de uitstoot van broeikasgassen (onder andere koolstofdioxide en methaan) als gevolg van het gebruik van fossiele brandstoffen als kolen, aardolie en aardgas. Een verhoogde concentratie van broeikasgassen in de atmosfeer zorgt ervoor dat de wannte die door het aardoppervlak wordt uitgestoten aan de onderkant van de atmosfeer blijft hangen met als gevolg de opwanning van het aardoppervlak. Deze opwarming kan leiden tot grote veranderingen voor mens en milieu door zeespiegelstijging, toename van droogte- en hitteperioden, extreme neerslag en andere effecten. Uitgangspunt is dat de verschillende afvalstromen een eigen bijdrage leveren aan het resultaat. Verbranding van restafval is de enige verwerkingsmethode die emissies oplevert (leidt tot extra C02-uitstoot), de verwerking van de andere afvalstromen levert een emissiebesparing op. Door de ontwikkelingen op klimatologisch gebied is er een stijgende behoefte om de C02-productie af te remmen. Vele gemeenten binden zich aan het terugdringen van het C02-emissies. Transport van afval levert ook C02-uitstoot op, maar uit de berekeningen blijkt dat deze verwaarloosbaar is ten opzichte van de besparingen door de afzonderlijke inzameling en scheiding van recyclebare componenten. 6

9 3 Uitvoering De inzameling van huishoudelijk afval wordt uitgevoerd door Saver N.V. Dit is een overheidsgedomineerde N.V. waarvan de gemeenten Bergen op Zoom, Roosendaal, Woensdrecht en Halderberge eigenaar zijn en waarbij de volgende overeenkomsten zijn gesloten: Aandeelhoudersovereenkomst; Deze overeenkomst is verlengd tot RaamDienstVerleningsOvereenkomst(RDVO). In deze langjarige overeenkomst is opgenomen welke diensten tot het afnamepakket behoren en welke rechten en plichten wederzijds bestaan; DienstVerleningsOvereenkomst (DVO). Dit is een uitwerking van de RDVO. In de DVO, die jaarlijks wordt opgesteld, zijn de afspraken opgenomen tussen de gemeente Bergen op Zoom en Saver N.V. voor de inzameling van huishoudelijk afval wat huis-aan-huis wordt ingezameld, bij inzamelstations (Milieuparken en ondergrondse containers) in de wijken en bij de Milieustraat. 7

10 4 Overzicht aandachtspunten Afvalstoffenbeleidsplan Uit de beleidskaders kan het volgende basisbeleid worden geformuleerd: De gemeente heeft de wettelijke plicht voor het inzamelen van al het huishoudelijke afval waarbij van belang is dat dit op een goede manier wordt verwijderd (milieu), tegen zo laag mogelijk kosten( afvalstoffenheffing) en/of een gemakkelijke manier(service). Uit de evaluatie van het Afvalstoffenbeleidsplan (die als bijlage is toegevoegd) en de reacties uit het interactieve proces komen een aantal aandachtspunten naar voren die leiden tot de volgende doelen: De hoeveelheid restafval per inwoner "van 150 kg in 2017 naar een Afvalloze gemeente in 2030" Optimalisatie bronscheiding (bijvoorbeeld oud papier, glas, textiel, kunststof, elektrische apparaten) Draagvlak en tevredenheid bij burgers Streven naar scheidingspercentage van 75% van het huishoudelijk afval in 2020 Verdere verlaging van afvalstoffenheffing Uit het interactieve proces en de eerder gepresenteerde mogelijkheden is een zo compleet mogelijk beeld geschetst van thema's die een prominent deel uitmaken van het afvalstoffenbeleidsplan Daarnaast zijn per thema een aantal keuzemogelijkheden opgenomen. Het betreft de volgende thema's Minder restafval Bronscheiding Draagvlak en tevredenheid burgers De thema's komen in dit hoofdstuk aan de orde. Indien de gemeente bij een thema de keuze heeft uit verschillende alternatieven worden de keuzemogelijkheden benoemd. 4.1 Thema "Minder restafval" In 2009, kort voor aanvang van het afvalstoffenbeleidsplan , was de hoeveelheid restafval binnen de gemeente Bergen op Zoom 286 kg per inwoner. Met 150 kg per inwoner in 2017 als doel zijn in de afgelopen jaren een aantal maatregelen getroffen om de hoeveelheid restafval naar beneden te krijgen. Deze maatregelen zijn terug te vinden in de bijgevoegde evaluatie. De invoering van Diftar per 1 januari 2013 leidde tot een aanzienlijk verlaging van de hoeveelheid restafval (216 kg per inwoner). Ten opzichte van 2009 is dat een daling van 70 kg restafval per inwoner. Diftar heeft daarmee als effect een lagere hoeveelheid restafval en een lagere afvalstoffenheffing doordat burgers zelf invloed hebben op een deel van de afvalstoffenheffing. 8

11 î 250 Diftar m-ring kg restafval per inwoner doel per inwoner Het invoeren van Diftar is een maatregel waarbij de hoeveelheid restafval wordt teruggedrongen en het afval beter wordt gescheiden of vermeden. Deze maatregel helpt daarmee om milieudoelstellingen te realiseren. Een hergebruik van 75% (landelijke en Europese regelgeving) is zonder deze maatregel niet te realiseren. Tevens leidt Diftar tot lagere kosten voor transport en logistiek bij de inzamelaars wat los staat van de verwerkingskosten. Afval dat door Diftar niet als restafval wordt aangeboden kan op twee manieren een andere weg vinden. De eerste route is dat het afval door bewust aankoopgedrag niet ontstaat -zogenaamde vermeden tonnen -, of het afval vindt zijn weg naar andere fracties zoals bijvoorbeeld GFT, glas, papier, kunststof of anders. In beide gevallen wordt voorkomen dat restafval ontstaat dat duur wordt verbrand. In 2013 leidde de invoering van Diftar ten opzichte van 2012 tot een afname van de hoeveelheid restafval van 16,7 % en in 2014 was de afname ten opzicht van 2013 nog eens 4,3%. Diftar werkt, maar aanvullende maatregelen zijn nodig om te kunnen komen tot 150 kg restafval per inwoner. Gezien de effecten die Diftar heeft op de behaalde resultaten wordt het voortzetten van Diftar en verdere optimalisatie aangeraden Lagere inzamelfrequentie restafval Bij het goed scheiden van GFT, oud papier en karton, glas, textiel, kunststof, etc. blijft er steeds minder restafval over. De grijze restafvalcontainer hoeft vervolgens beduidend minder vaak ter lediging te worden aangeboden. Door het minder vaak inzamelen van restafval (verlagen frequentie) wordt gestimuleerd om meer en beter afval te scheiden. De burger heeft er belang bij te zorgen dat de restafvalcontainer niet snel vol is. Het is nu heel makkelijk herbruikbaar afval in de grijze container te gooien als daar nog ruimte is. Voor de fracties GFT en oud papier blijven de frequenties zoals ze nu zijn. GFT tweewekelijks, oud papier één keer per vier weken. Uit ervaringen van andere gemeenten (Westervoort, Olst-Wijhe, Deurne, Oirschot) blijkt dat het beste resultaat wordt verkregen als de inzamelfrequentie voor restafval wordt gereduceerd tot 1 x per 4 weken (13 x per jaar). Dit lijkt krap, maar inwoners hebben bij deze frequentie gemiddeld nog steeds voldoende gelegenheid en ruimte om hun restafval aan te bieden. De lagere inzamelfrequentie noodzaakt inwoners dan ook daadwerkelijk hun afval beter te scheiden. Doen ze dat niet, dan komen ze met de restafvalcontainer niet uit. Deze inzamelfrequentie is materieel/logistiek prima uitvoerbaar. 9

12 Bij een inzamelfrequentie van 1x per 3 weken (17 x per jaar) hebben inwoners gemiddeld ruimschoots de gelegenheid hun afval aan te bieden. Het aanbiedgemak blijft dan groot en er zijn fysiek nog steeds weinig belemmeringen om het afval minder goed gescheiden aan te bieden. Het verlagen van de inzamelfrequentie is van toepassing op de minicontainers voor restafval. Bij ondergrondse restafvalcontainers kan het aanbiedgedrag alleen worden beïnvloed via het tarief per aanbieding. Het tarief per aanbieding op de ondergrondse container is afgeleid van de inzamelfrequentie restafval met minicontainers. Het aanbiedgedrag voor restafval over 2014 is in het volgende overzicht weergegeven. inzamelmiddel restafval frequentie aantal aansluitingen totaal 140 liter minicontainer 0-6 aanbiedingen aanbiedingen aanbiedingen aanbiedingen liter minicontainer 0-6 aanbiedingen aanbiedingen aanbiedingen aanbiedingen Onderqrondse container 0-45 stortingen stortingen stortingen stortingen 432 meer dan 182 stortingen Keuze mbt inzamelfrequentie restafval met minicontainers Voor de inzamelfrequentie van restafval met minicontainers kunnen de volgende keuzes worden gemaakt A. De inzamelfrequentie voor restafval (in minicontainers) verlagen naar 1 maal per 3 weken B. De inzamelfrequentie voor restafval (in minicontainers) verlagen naar 1 maal per 4 weken C. Handhaven van huidige situatie waarbij 1 maal per twee weken restafval bij laagbouw aan huis wordt opgehaald Communicatie en Educatie over nut/noodzaak van afval scheiden Ook in de komende periode zal veelvuldig gebruik worden gemaakt van communicatiemiddelen en educatie. Het communiceren over afval verschaft niet alleen meer duidelijkheid aan de burgers hoe ze hun afval kunnen scheiden, maar leidt ook tot een breder draagvlak en daardoor tot betere inzamelresultaten. Communicatie over afval is een continu proces en de lijn die de afgelopen jaren is ingezet zal ook de komende jaren worden doorgezet. Educatie op scholen, bij belangstellenden of bepaalde doelgroepen leidt tot verduidelijking van het afvalbeleid, de scheidingsregels en de noodzaak om afval te scheiden. Met de andere Saver-gemeenten en afvalinzamelaar Saver N.V. vindt afstemming plaats over de verwachting die de gemeenten naar de toekomst hebben, met name ten aanzien van de afvalmarkt en de doelgroepen (klanten). Welke werking heeft communicatie hierop? Hoe is de communicatie per gemeente geregeld? Welke communicatiemiddelen zijn geschikt om de doelgroepen te bereiken? In de komende jaren worden diverse ontwikkelingen verwacht die gevolgen hebben voor de wijze van inzamelen, zoals het afschaffing van statiegeld en de inzameling van drankenkartons. Over al de nieuwe ontwikkelingen zullen de burgers door middel van nieuwsbrieven, informatiefolders, de gemeentelijke website, 10

13 commercials etc. worden geïnformeerd. Ook voor bestaande inzamelmiddelen en afstromen, die reeds gescheiden worden ingezameld, zal via diverse communicatiekanalen aandacht gevraagd blijven worden. De interactie met burgers en inzicht in de inzamelresultaten zijn daarbij van groot belang. Met de Savergemeenten en Saver N.V. is in 2015 een campagne gestart waarbij voor verschillende gescheiden ingezamelde afvalstromen wordt getoond wat er met deze stromen gedaan wordt. Bij de compostactie wordt op de milieustraat een gratis zak compost verstrekt wanneer groenafval wordt aangeleverd. Hiermee wordt inzichtelijk gemaakt hoe GFT-afval kan worden toegepast en tevens het belang van afvalscheiden onder de aandacht gebracht. De invoering van de inzamelmiddelen voor oud papier, het systeem van Diftar en de campagne over het scheiden van afval zijn aangegrepen om uitvoerig over huishoudelijk afval te communiceren. Sorteeranalyses van het huishoudelijk restafval gaven aan dat er nog veel stromen in het restafval zitten die prima gescheiden kunnen worden. Samen met Saver N.V. en de Savergemeenten is in 2012 de campagne "Afval Scheiden" gestart waarbij de burgers worden geïnformeerd hoe welk afval gescheiden kan worden en waar de burgers daarmee terecht kunnen. De informatie is overgedragen door middel van de website via folders, publicaties, huis-aan-huis, verspreide brieven, posters etc. Ook bij het uitzetten van de papiercontainers en de invoering van Diftar is uitvoerig gecommuniceerd. Elk project is door middel van een brief bij de burgers aangekondigd en uitgelegd, maar ook de gemeentepagina in De Bode is vaak gebruikt om over actuele ontwikkelingen op het gebied van huishoudelijk afval te communiceren. Via ZuidwestTV werden diverse commercials over afval uitgezonden. Keuze mbt Communicatie en Educatie A. Extra inzetten op draagvlak aan de hand van een communicatieplan en voorlichting B. Extra inzetten op educatie bij scholen, belangstellenden en bepaalde bevolkingsgroepen C. Combinatie van A en B 11

14 4.2 Thema "Bronscheiding" Het scheiden van afval gebeurt bij voorkeur aan de bron. De kwaliteit van grondstoffen is bij bronscheiding namelijk veel hoger dan bij nascheiding doordat de grondstoffen dan niet vervuild raken door natte fracties. Sorteeranalyse Huishoudelijk restafval 2014 Papier en karton 20% Textiel 5% GFT afval 28% gft-afval glas grond Overige wit- en bruingoed1 % Overige2% Metalen5% Kunststof 27% Glas2% Hout 4% Grond 1% KCA1 % hout kca kunststoffen metalen overig Kunststof verpakkingsmateriaal, drankverpakkingen en blik Kunststof verpakkingsmateriaal, glas, textiel, papier en karton, GFT en klein chemisch afval (KCA) worden apart ingezameld waardoor dit niet bij het restafval terecht hoeft te komen. Dit leidt tot hergebruik van afvalstromen en lagere verwerkingskosten. De te maken keuzes zijn enigszins afhankelijk van de technologische vooruitgang. Kunnen bijvoorbeeld harde kunststoffen al verwerkt worden waardoor hergebruik en lagere verwerkingskosten zijn te realiseren? De gemeente Bergen op Zoom wil de bronscheiding optimaliseren en zoveel mogelijk bruikbare stromen, het liefst door middel van een gecombineerde inzameling, uit het restafval halen. Blik kan (technisch gezien) worden toegevoegd bij het kunststof. Hier is alleen nog geen producentenvergoeding voor. Op dit moment is het interessanter om blik nu buiten de Kunststofinzameling te houden en via terugwinning bij de verbranding te laten lopen. Mocht er rondom blik omtrent de vergoeding iets veranderen dan kan dit altijd nog worden ingevoerd. Een stroom die ook prima met het kunststof kan worden ingezameld betreft drankverpakkingen. Gemeenten krijgen met ingang van 2015 een vergoeding voor ingezamelde kartonnen verpakkingen van melkproducten, vruchtensap of frisdrank. De ondergrondse perscontainers voor kunststof verpakkingsmateriaal kunnen ook worden gebruikt voor blik en drankverpakkingen. Inzameling aan huis in combinatie met milieuparkjes laat in andere gemeenten de beste inzamel- en scheidingsresultaten zien. Afschaffing statiegeld op PET-flessen Met de aangekondigde afschaffing van statiegeld op PET-flessen, waarbij de ingangsdatum nog een onderwerp van discussie is, zal er een toename zijn van het aanbod van deze flessen bij het kunststof verpakkingsmateriaal. Flessen waar voorheen statiegeld voor werd berekend en teruggekregen kan men straks niet meer inleveren bij de supermarkten. Deze stroom zal vrijwel volledig opgaan binnen de inzameling van kunststof verpakkingsmateriaal. Door het plaatsen van ondergrondse perscontainers is de capaciteit binnen de grote milieuparken verhoogd en kan dit extra aanbod worden opgevangen. 12

15 Grof Afval Tegen inlevering van 1 tik kunnen inwoners van de gemeente Bergen op Zoom hun grofvuil gescheiden kwijt op de milieustraat. Daarnaast wordt grofvuil aan huis ingezameld tegen inlevering van 3 tikken of 75,- per kub. Er is geen reden om het tarievenbeleid voor de aan huis inzameling van grofvuil substantieel aan te passen. Herbruikbare huisraad goederen, electr(on)ische apparaten en metalen Voor herbruikbare huisraad, electr(on)ische apparaten en metalen kunnen burgers terecht bij de Kringloper. Doordat deze goederen voor de burgers na aanmelding gratis aan huis worden opgehaald is er sprake van een laagdrempelige inzamelvoorziening. Er is nu geen reden dat aan te passen. Wel is het zinvol via voorlichting periodiek aandacht te vragen voor deze gescheiden inzameling. Luiers en incontinentiemateriaal Een fractie die veel voorkomt in het huishoudelijk restafval betreft luiers en incontimentiemateriaal. Hoewel een apart inzamelsysteem voor luiers prima zou passen binnen een Diftargemeente zijn de verwerkingsmogelijkheden zeer beperkt. In de branche is continue aandacht om de verwerking van luiers zowel technisch als financieel aantrekkelijk te maken. De gemeenten volgen deze ontwikkelingen met grote belangstelling Inzameling kleding, frituurvet en kleine elektrische apparaten Voor een aantal afvalstromen worden inzamelmiddelen gehanteerd waarmee de burgers hun afval optimaal en vaak aan huis kunnen scheiden. Dit zijn de GFT-container en de oud papiercontainer. Ook voor glas wordt al decennia gebruik gemaakt van glascontainers die in de wijken zijn geplaatst bij milieuparken. Drie stromen die relatief vaak in het restafval belanden zijn textiel, kleine elektrische apparaten en frituurvet. Deze laatste stroom wordt tevens vaak door het riool gespoeld met verstoppingen en verontreiniging als gevolg. Kleine elektrische apparaten kunnen bij een aantal milieuparken in de paarse E-tainer worden gedeponeerd. Deze drie stromen leveren een aardige vergoeding op als ze gescheiden worden ingezameld. Hoewel textiel al naar de meeste milieuparken kan worden gebracht is het wenselijk om meer inzamellocaties voor textiel en frituurvet te creëren. Scholen en Verenigingen die nu oud papier inzamelen mogen dat blijven doen. Burgers maken zelf de afweging of zij het oud papier naar de brenglocaties brengen waarmee de oud papieropbrengst ten bate komt van de verenigingen en scholen. Bij het inzamelen van oud papier is na de invoering van minicontainers en ondergrondse containers voor oud papier meer oud papier ingezameld omdat deze inzamelmiddelen dichter bij huis staan en gescheiden aanlevering eenvoudig maakt. Er komt daardoor minder oud papier bij het restafval terecht. Verenigingen en Scholen kunnen een grotere rol gaan spelen bij de inzameling van textiel, frituurvet en kleine elektrische apparaten waarbij het van belang is om de inzameling via de gemeente te coördineren. De ingezamelde hoeveelheden textiel en frituurvet tellen namelijk mee bij de scheidingsdoelstellingen. Hierbij kunnen de volgende keuzes worden gemaakt: Keuze mbt het van inzamelen van textiel, Frituurvet en kleine electrische apparaten A. Scholen en verenigingen actief benaderen voor het plaatsen en inzamelen en permanente of tijdelijke inzamelvoorzieningen voor textiel, frituurvet en kleine elektrische apparaten waarbij de scholen en verenigingen de vergoeding voor de inzamelde stromen ontvangen van de aangewezen afval inzamelaar B. Handhaven van huidige situatie waarbij textiel en kleine electrische apparaten zoveel mogelijk naar de verzamelcontainers bij milieuparken worden gebracht en frituurvet bij de milieustraat kan worden ingeleverd 13

16 4.2.2 Inzameling GFT bij Hoogbouw en centrumlocaties Hoogbouwlocaties mogen GFT (Groente-, Fruit en Tuinafval), waarbij de tuinafvalfractie bijna niet aanwezig is, deponeren in de ondergrondse restafvalcontainer. Hiermee wordt de GFT-fractie duur verbrand. Bij de centrumlocaties kunnen, op vrijwillige basis, minicontainers voor GFT worden verstrekt. Vooral bij woningen met grote stadstuinen biedt dit een uitkomst. De suggestie om leencontainers in te stellen wanneer men plannen heeft om aan de tuin te gaan werken kan wellicht onder deze mogelijkheid worden geschaard, maar deze containers dienen wel op eigen terrein te worden gestald. GFT kan niet of slecht met ondergrondse containers worden ingezameld. Deze vaak natte fractie koekt aan in de ondergrondse bakken. De ondergrondse bakken zijn daarnaast, wanneer ze gevuld zijn, te zwaar om uit de grond te tillen en te ledigen. Het is daarmee een landelijke uitdaging om GFT bij hoogbouwlocaties in te zamelen. Toch valt hier een grote financiële en milieuwinst te behalen. Hierbij kunnen de volgende keuzes worden gemaakt: Keuze mbt inzameling GFT bij Hoogbouw en centrumlocaties A. Een haalbaarheidsonderzoek in te stellen met de afvalinzamelaar en gebruikers/eigenaren van hoogbouwlocaties voor het gescheiden inzamelen van GFT B. Het faciliteren van een tweejaarlijkse snoeiroute bij centrumaansluitingen C. Handhaven van huidige situatie waarbij hoogbouw en centrumlocaties, die niet beschikken over een GFT-container, hun GFT-fractie met het restafval storten in de ondergrondse restafvalcontainer Herinrichting Milieustraat In het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP2) is opgenomen dat bij gemeentelijke milieustraten voor tenminste 18 stromen bronscheiding het uitgangspunt is. De 18 stromen bestaan uit afgedankte elektrische en elektronische apparatuur, gemengd steenachtig materiaal (geen asfalt en gips), asbest, gips, C-hout (geïmpregneerd of verduurzaamd hout), grof tuinafval, gasflessen/ brandblussers en overige drukhouders, harde kunststoffen, grond, matrassen, A-hout (schoon en onbehandeld hout) en B-hout (verlijmd, geverfd of gelakt hout), metalen, banden van voertuigen, papier en karton, dakafval, textiel niet zijnde tapijt, geëxpandeerd polystyreenschuim en vlakglas Het stimuleren van recycling vergt ook wat van de in richting van de milieustraat. In Bergen op Zoom is op de milieustraat ruimte beschikbaar om deze 18 stromen gescheiden in te zamelen. De verwachting is echter dat in de toekomst nog meer stromen gescheiden ingezameld dienen te worden waardoor de huidige inrichting en locatie van de milieustraat tegen het licht dienen te worden gehouden. Bedrijfswagens worden toegelaten op de milieustraat mits ze in het bezit zijn van een particuliere Saverpas. Toch belandt er nog betrekkelijk veel bedrijfsafval op de milieustraat. Met de invoering van tariefdifferentiatie in 2013, waarbij waardestromen zoals oud papier, kringloopgoederen, metaal, maar ook tuinafval in de gratis ronde van de milieustraat zijn opgenomen, is door het verminderen van het aantal tikken op de Saverpas een extra maatregel genomen om de hoeveelheid grof huishoudelijk afval te verminderen. Voor een Diftargemeente geeft Bergen op Zoom erg veel ruimte om grof huishoudelijk restafval aan te bieden (maximaal 6 tikken x 2 kub (500 kg per kub gemiddeld)= totaal gemiddeld kg op jaarbasis). Een stad als Apeldoorn met dezelfde stedelijkheidsklasse en al jarenlang voorloper als Diftargemeente geeft per jaar 300 kg op de afvalpas voor "betaalde" stromen. Wat meer dan 300 kg aan betaalde stromen wordt aangeleverd wordt per 10 kg afgerekend. Zo worden de kosten daar gelegd waar ze worden veroorzaakt. De combinatie van relatief veel tikken en het toelaten van bedrijfswagens op de milieustraat heeft geen gunstig effect op de hoeveelheid grof huishoudelijk. De milieustraat groeit, mede door landelijke afvalbeleid (LAP2), uit haar jasje. Om het serviceniveau hoog te kunnen houden (betere doorstroming, gratis compostverstrekking, meer "gratis" stromen in het gedeelte waarvoor geen tikken worden afgeschreven, opzetten systeem hergebruik bouwmaterialen, een weegsysteem dat recht doet aan "de vervuiler betaalt" en dat mogelijkheden biedt om tegen betaling bedrijfsafval te laten storten) zal de huidige inrichting tegen het licht moeten worden gehouden. Zo kunnen bestratingen, tegels, hout en verf mogelijk nog worden gebruikt waarbij dit via een op te zetten methodiek aan burgers kan worden verstrekt. Een prima voorbeeld is de milieustraat van de gemeente Etten-Leur die overzichtelijk is, voldoende ruimte biedt om alle afvalstromen gescheiden in te kunnen zamelen en een goede doorstroming van auto's mogelijk maakt. 14

17 Gezien de ligging van Savergemeente Woensdrecht biedt een samenwerking kansen. Bij de inzet van een gezamenlijke milieustraat met meer scheidingsfaciliteiten wegen de extra kilometers op tegen het milieurendement. Daarnaast spelen arbeidsparticipatie en de kostenfactor een voorname rol. Zo hebben de Savergemeenten Roosendaal en Halderberge al samen één milieustraat. Maar ook de ligging van de gemeente Steenbergen zou kansen kunnen bieden op het gebied van samenwerking. Hierbij kunnen de volgende keuzes worden gemaakt: Keuze mbt herinrichting milieustraat A. Een haalbaarheidsonderzoek in te stellen met de afvalinzamelaar (en de buurgemeenten Woensdrecht en Steenbergen) voor een "nieuwe" milieustraat waarbij benodigde ruimte, locatie(s), serviceniveau en afrekensystematiek kritisch tegen het licht worden gehouden B. Verdere aanscherping van het acceptatiebeleid in combinatie met gewijzigd aantal tikken voor de betaalde route en het weren van bedrijfsafval C. Handhaven van huidige situatie waarbij elk huishouden met de Saverpas zes keer per jaar het betaalde gedeelte van de milieustraat kan bezoeken Optimaliseren Milieuparkjes De grootste bestaande milieuparken zijn of worden ondergronds geplaatst en voorzien van een perscontainer voor kunststof verpakkingsmateriaal. Ook op nieuwe locaties worden milieuparken het liefst direct ondergronds geplaatst. Suggesties vanuit burgers of wijken om een inzamelvoorziening in een wijk te plaatsen, bijvoorbeeld op plaatsen waar burgers de wijk uit gaan, worden zoveel mogelijk uitgevoerd mits dit financieel haalbaar is en geen belemmeringen geeft in de openbare ruimte. Met de realisatie van grotere ondergrondse milieuparken is het de vraag of solitaire verzamelcontainers voor bijvoorbeeld glas of textiel behouden dienen te blijven. Voor de plaatsing van milieuparken kunnen de volgende keuzes worden gemaakt Keuze mbt het optimaliseren van milieuparkjes A. Alle milieuparken vervangen door centraal gelegen ondergrondse milieuparken B. Het vaststellen van optimale locaties voor milieuparken waarbij solitaire containers zoveel mogelijk worden opgenomen in grote milieuparken C. Het handhaven van de huidige locaties Het (omkeren van) inzamelen van kunststof en dranken kartons Kunststof verpakkingsmateriaal en oud papier zijn naast GFT de grootste huishoudelijke afvalstromen. Bij beide stromen gaat het om een substantieel volume. Voor oud papier heeft elke huisaansluiting binnen de gemeente een aangewezen inzamelmiddel in de vorm van een minicontainer of ondergrondse papiercontainer. Ook zijn er brenglocaties bij verenigingen en scholen waar oud papier gebracht kan worden ten bate van de vereniging of school. Kunststof verpakkingsmateriaal kan naar de verzamelcontainers bij de milieuparken in de wijken en bij winkelcentra worden gebracht. Toch bestaat nog zo'n 27% van huishoudelijk afval uit kunststof verpakkingsmateriaal. Het wegbrengen van afvalstromen geeft een minder resultaat dan wanneer die stromen aan huis worden opgehaald. Hoe dichter het inzamelmiddel bij de gebruiker staat, hoe groter het effect. In de Savergemeenten Roosendaal en Halderberge wordt kunststof verpakkingsmateriaal in zakken aan huis opgehaald als aanvulling op de reeds bestaande brenglocaties. Hierbij wordt tot een factor 2 meer kunststof ingezameld dan wanneer er alleen de beschikking is over brenglocaties zoals milieuparken. Hoe dichter het inzamelmiddel bij de burger wordt geplaatst, in dit geval aan huis, hoe meer men bereid is het afval gescheiden aan te leveren en hoe beter de scheidingsresultaten zijn. De nadruk ligt op de inzameling van herbruikbare grondstoffen bij de inzameling van huishoudelijk afval. Restafval moet tot een minimum worden gereduceerd. 15

18 Het huishoudelijk restafval wordt nu, met uitzondering bij ondergrondse restafvalcontainers, huis-aan-huis opgehaald in minicontainers. Wanneer dit wordt "omgekeerd", dus kunststof verpakkingsmateriaal (eventueel in combinatie met drankenkartons en blik), papier en karton, GFT en textiel aan huis worden opgehaald en het huishoudelijk restafval moet worden weggebracht naar een inzamelpunt in de wijk leidt dit tot een lagere hoeveelheid restafval. Met het reeds beschikbaar hebben van minicontainers voor oud papier en GFT zal een minicontainer voor kunststof verpakkingsmateriaal of een losse zak hieraan de beste bijdrage kunnen leveren. Met ingang 2015 is er de mogelijkheid voor gemeenten om ook drankenkartons en blik bij het kunststof aan te leveren. In de wijken dienen (al dan niet bij milieuparken) voldoende ondergrondse containers voor restafval aanwezig te zijn waar alle huishoudens het beetje restafval dat resteert kunnen brengen en waarbij de loopafstand van 250 tot maximaal 500 meter wordt gehanteerd. Uit een nadere uitwerking zal moeten blijken hoeveel ondergrondse restafvalcontainers geplaatst dienen te worden waarbij de investering per ondergrondse restafvalcontainer ongeveer bedraagt. Wanneer deze keuze gemaakt wordt, wordt de invoering per wijk uitgevoerd. Met het houden van een pilot kan worden nagegaan hoe het nieuwe inzamelsysteem valt en of het inderdaad leidt tot de gewenste effecten. Ook voor renovatie en nieuwbouwlocaties wordt "omgekeerd inzamelen" dan het standaard systeem. Het gebruik van de ondergrondse restafvalcontainers wordt door middel van de Saverpas geregistreerd en per tik in rekening gebracht. Op basis van praktijkervaringen in andere gemeenten worden met deze stap de beoogde doelstellingen van maximaal 150 kg restafval per inwoner en tenminste 70% bronscheiding naar verwachting makkelijk gehaald. Van Diftar kan naar "Omgekeerd Inzamelen" worden gegaan via een migratie/optimalisatietraject. Een lagere inzamelfrequentie voor restafval, vormen van Communicatie, tariefsberekening, scheiding van afvalstromen en een optimale milieustraat met een scheiding van huishoudelijk en bedrijfsafval hebben daarop een groot effect. Voor het omkeren van inzamelen van afvalstoffen kunnen de volgende keuzes worden gemaakt: Keuze mbt het omkeren van inzamelen van afvalstoffen A. Het voor de burgers kosteloos faciliteren van een minicontainer voor kunststof (incl. drankenkartons en evt. blik) waarbij de aanwezige minicontainer voor restafval wordt omgebouwd en voorzien van oranje deksel. Het restafval dient naar een ondergrondse container in de wijk te worden gebracht. Burgers krijgen daarbij de mogelijkheid om voor de kunststofcontainer het gewenste volume aan te geven. B. Het voor de burgers kosteloos faciliteren van een minicontainer voor kunststof (incl. drankenkartons en evt. blik) waarbij op vrijwillige basis een 4e minicontainer voorzien van oranje deksel wordt verstrekt. C. Het inzamelen van kunststof verpakkingsmateriaal (incl. drankenkartons en evt. blik) huis aan huis D. Handhaven van huidige situatie waarbij kunststof verpakkingsmateriaal naar de verzamelcontainers bij milieuparken kan worden gebracht. E. Met Saver N.V., Saver-gemeenten, raadsleden en geïnteresseerden onderzoeken of een alternatieve inzamelmethodiek kan worden toegepast met als doel de hoeveelheid restafval te reduceren. (thinking outside the box) 16

19 4.3 Thema "Draagvlak en tevredenheid bij burgers" Burgers betrekken bij ontwikkelingen met ruimte voor initiatieven Draagvlak voor het afvalbeleid bij burgers groeit naarmate zij hier meer invloed op kunnen hebben en de hoogte van de afvalkosten daalt. Suggesties en ideeën van burgers (participatie) worden waar mogelijk al toegepast. Uiteraard zijn deze wel gebonden aan geld en uitvoerbaarheid. Via een goede voorlichting kan worden aangegeven dat initiatieven van burgers meer dan welkom zijn en altijd kunnen worden ingediend. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen een initiatief met een oplossing op maat voor een wijk of straat of voor een gemeentebreed initiatief. Voorbeelden zijn een zwerfafvalpas voor een hoogbouwlocatie, een citybox waarmee een minicontainer bij een hoogbouwcomplex toch kan worden geplaatst voor bijvoorbeeld GFT of oud papier zonder dat anderen hier gebruik van kunnen maken, een glascontainer voor een seniorencomplex, etc. Meldingen en klachten kunnen burgers al volgens beschreven procedures indienen. Voor het structureel betrekken van burgers bij de afvalinzameling gaat het om constructieve en creatieve bijdragen en zouden de volgende keuzes kunnen worden gemaakt: Keuze mbt draagvlak en tevredenheid bij burgers A. Het oprichten van een digitale ideeënbus waar burgers suggesties en ideeën kunnen deponeren en terugkoppeling op ontvangen B. Een jaarlijkse burgerpanelraadpleging met betrekking tot suggesties en ideeën over de afvalinzameling C. Het organiseren van een Afvalbijeenkomst voor en met burgers van alle vier de Saver-gemeenten waar zij hun ideeën en suggesties kunnen aandragen en met gemeenten en Saver hierover van gedachte kunnen wisselen D. Handhaven van huidige situatie waarbij er per melding nader wordt bekeken of een verbetering kan worden toegepast Zichtbaar Handhaven Met de invoering van Diftar in 2013 is extra aandacht geschonken aan het voorlichten van burgers over het illegaal bijplaatsen van afval. Illegale stort kan bewust dan wel onbewust of onbedoeld worden veroorzaakt. Bij onbedoelde illegale stort is de veroorzaker niet op de hoogte van de regelgeving of draagt een defect inzamelmiddel bij aan de bijplaatsingen. Juist voor dit soort bijplaatsingen is geïnvesteerd in het voorlichten van burgers en gebruikers van ondergrondse containers. Op zuilen is een instructie aangebracht over het gebruik van de container, hoe te handelen bij een storing en wat de gevolgen zijn als men toch afval naast de container plaatst. Wanneer het afval dan toch bewust wordt achtergelaten zal waar mogelijk handhavend worden opgetreden. Sinds mei 2013 wordt een BOA gehuurd die zich volledig richt op afvalovertredingen. De inhuur is voor de duur van twee jaar. Het zichtbaar aanwezig zijn in de wijken, het beboeten bij overtredingen, maar ook het informeren van burgers over het correct aanbieden van afval heeft bijgedragen aan een afname van het aantal bijplaatsingen in de wijken. Handhaving op afval en vooral het verkeerd aanbieden van afval heeft een positief effect en werkt. Naast het beboeten wordt ook veel aandacht besteed aan het informeren en corrigeren van burgers. Samen met communicatie is handhaving onlosmakelijk met het afvalbeleid verbonden en wordt het doelgericht handhaven breed omarmd door de samenleving. Met betrekking tot het handhaven op afval zijn de volgende keuzes te maken of een combinatie hiervan: Keuze mbt Handhaven op afvalstofovertredingen A. Het voor een bepaalde periode inhuren van een BOA die zich volledig richt op afvalovertredingen en voorlichting. Dit komt neer op het voortzetten van de handhaving op afval zoals de afgelopen twee jaar is toegepast. B. Handhaven zoals vóór de invoering van Diftar werd toegepast waarbij de afvalovertredingen worden meegenomen binnen het takenpakket van de beschikbare formatie van de het team Handhaving. C. Inzet tijdelijke/mobiele camera's op hotspots illegale bijplaatsingen en op bekende dumpplaatsen in wijken en in het buitengebied

20 5 Financiële consequenties Uit eerdere evaluaties is gebleken dat door de invoering van Diftar de hoeveelheid restafval aanzienlijk is afgenomen en ook het tarief van de afvalstoffenheffing door eigen inspanning gemiddeld met zo'n 40,- is gedaald. De in hoofdstuk 4 opgenomen thema's en keuzes geven een verschuiving van de kosten. De kosten voor de inzameling en verwerking van restafval zullen door het lagere aanbod en de per 2017 geldende lagere verwerkingsprijs dalen. Daar tegenover staat dat er extra kosten zijn voor nieuwe minicontainers en nieuwe ondergrondse restafvalcontainers. Door de toename van waardevolle grondstoffen, zoals kunststof, papier, textiel, glas, etc. is er sprake van een extra financieel voordeel. De grondstoffen hebben immers doorgaans een positieve marktprijs en in het kader van de producentenverantwoordelijkheid ontvangen gemeenten een inzamelvergoeding voor verpakkingen. 5.1 Tariefsberekening In het raadsbesluit "Invoering systeem voor tariefdifferentiatie huishoudelijk afval (RVB ) is in 2012 de doelstelling opgenomen om door invoering van tariefdifferentiatie te komen tot een verbetering van de afvalscheiding en vermindering van de hoeveelheid afval per inwoner als onderdeel van een duurzame samenleving met een goede service aan de burger tegen zo laag mogelijke kosten. Hierbij is het uitgangspunt 'betere afvalscheiding loont'. Uitgangspunt is dat bij gelijkblijvend scheidings- en aanbiedgedrag van de huis-aan-huis inzameling in combinatie met drie "gratis" tikken op de milieustraat de lasten niet zullen stijgen. Binnen de tariefsberekening is altijd rekening gehouden met een maximaal aanbiedgedrag. Wanneer de minicontainer voor restafval maximaal (26 keer per jaar) wordt aangeboden of omgerekend 182 stortingen op een ondergrondse restafvalcontainer plaatsvinden zullen de lasten voor de burger niet stijgen. Door het lagere aanbiedgedrag van de burgers krijgen de burgers gemiddeld zo'n 30,- tot 40,- van het variabele deel van de afvalstoffenheffing terug. Er wordt dan minder huishoudelijk restafval aangeboden waardoor de kosten eveneens dalen. De terugbetaling aan de burger is echter groter dan de daling van de kosten voor afvalverwerking waardoor er structureel een bedrag aan de afvalstoffenreserve onttrokken dient te worden. Door binnen de tariefsberekening het "maximaal aanbiedgedrag" van 26 containeraanbiedingen of 182 stortingen op de ondergrondse containers los te laten en een gemiddeld aanbiedgedrag te hanteren is de afvalstoffenheffing volledig kostendekkend en hoeft geen aanvullend beroep te worden gedaan op de afvalstoffenvoorziening. Deze voorziening heeft immers als doel het opvangen van fluctuaties en risico's binnen de totale afvalkosten en het bekostigen van nieuw afvalbeleid. Het gemiddelde aanbiedpercentage voor 140 liter restafvalcontainers ligt rond de 12 aanbiedingen per jaar. Huishoudens die hun afval al goed scheiden kiezen doorgaans voor dit kleinere formaat container en houden weinig restafval over. Het gemiddelde aanbiedpercentage voor 240 liter restafvalcontainers ligt rond de 18 aanbiedingen per jaar. Het gemiddelde gebruik van de ondergrondse restafvalcontainers ligt rond de 67 stortingen per jaar. Bij de invoering van Diftar voor de tariefsberekening besloten dat één aanbieding van de minicontainer voor restafval gelijk is aan 7 stortingen op de ondergrondse restafvalcontainer. Bewoners van hoogbouwlocaties dienen hun groente en fruit bij het restafval te doen en zouden geen optimaal gebruik maken van de trommelinhoud (aanbieden van kleine zakjes). Ook blijft de mogelijkheid om onbeperkt gebruik te maken van de ondergrondse restafval container, al is dit wel tegen een tarief van 0,55. Een beperking van de toegankelijkheid op de ondergrondse restafvalcontainer, waarmee net als bij de minicontainer de burger jaarlijks een vastgesteld maximum heeft wat hij qua volume kan aanbieden, draagt bij aan het terugdringen van de hoeveelheid restafval en oneigenlijk gebruik wordt (storten van bedrijfsafval met particuliere pas) tegengegaan. 18