Revalidatie van arm en hand na cva een evidence based én praktische benadering

Transcriptie

1 Revalidatie van arm en hand na cva een evidence based én praktische benadering Concise Arm and Hand Rehabilitation Approach in Stroke (CARAS) Johan A. Franck, MSc, OT ¹ ²,Jos H.G. Halfens, PT ¹, Rob J.E.M. Smeets, Prof, PhD, MD ² ³, Henk A.M. Seelen, PhD ² ³ 1. Adelante Rehabilitation Centre, Department of Brain Injury, Hoensbroek, the Netherlands, 2. Adelante Centre of Expertise in Rehabilitation and Audiology, Hoensbroek, the Netherlands, 3. Research School CAPHRI, Department of Rehabilitation Medicine, Maastricht University, Maastricht, the Netherlands. 1

2 Ontwikkelingen 2

3 Ontwikkelingen Taak georiënteerde training Intensief en repetitief trainen Betekenisvol Uitdagend Specifiek Toepasbaar effectief + efficient (richtlijnen fysiotherapie 2013) 3

4 Praktische overwegingen 1. Heterogeniteit populatie stroke survivors Patronen van herstel in arm en handvaardigheid 2. Betrokkenheid revalidant Mogelijkheden stimuleren, main stakeholder 3. Geprotocolleerd programma Begeleiden van vrijwel volledig spectrum centraal neurologische arm hand problematiek Eenvoudig klinisch toepasbaar in revalidatie Therapy As Usual (TAU) 4. Implementatie interventies Adapteren op nieuwe ontwikkelingen en meerwaarde toetsen 4

5 4 oplossingen 1. Toepassen van subgroepen gebaseerd op geassocieerde patronen van herstel van armhand vaardigheid 2. Gedocumenteerd behandelprotocol passend bij 80% van de cva populatie 3. Revalidant overziet zijn mogelijkheden en heeft overzicht over het therapieproces 4. Eenvoudige implementatie van nieuwe inzichten 5

6 niveau van beperking van de arm and hand UAT 0-1 UAT 2-3 UAT 4-7 Ernstig Matig Mild Deel 1 CARAS Deel 2 Zorgdragen en preventie Taak georienteerd trainingsprogramma Programma 1 Niet functioneel inzetbare arm/ hand Programma 2 Grof motorische grijpvaardigheden Programma 3 Direct functioneel inzetbare arm/hand 6

7 Algemene inclusie- en exclusiecriteria CARAS Inclusie criteria: Alle revalidanten die ten gevolge van een CVA of andere vorm van nietaangeboren hersenletsel problemen ervaren in het dagelijks leven t.g.v verminderd of niet-functioneel inzetbare arm en hand (UAT 0 7) Medisch stabiel Exclusie criteria: Revalidanten met ernstige begrips- en/of gedragsproblemen Fors vegetatief ontregelde arm en hand Schouderpijn waarbij het te volgen beleid nog niet is vastgesteld 7

8 Organisatie CARAS groepsverband EXIT groepsverband EXIT Programma 1 Assessment fase Programma 2 Programma 3 Assessment fase Programma 2 Programma 3 Assessment fase (3) weken 6 weken 1 week 6 weken 1 week 8

9 Programma 1 organisatie UAT 0 1 Revalidanten met niet functioneel inzetbare arm en hand Educatie Leren zorgdragen Activeren Positioneren Hulpmiddelen Cosmetische aspecten (Planning zorgdragen post revalidatie) 9

10 programma 1 organisatie Educatie Soepel en pijnvrij oefenen Positioneren in diverse uitgangssituaties Stimulerende oefeningen in lig/zit Gebruik van hulpmiddelen Toetsmoment 10

11 Programma 2 organisatie UAT 2 3 Revalidanten met een beginnende arm en hand functie passief en actief fixeren grijpen en gericht verplaatsen eenvoudige (bi)manuele activiteiten Educatie Zorgdragen, positioneren 11

12 Programma 3 organisatie UAT 4 7 Revalidanten met een functioneel inzetbare arm en hand grijpen en gericht verplaatsen manipuleren complex (bi)manuele activiteiten Educatie Zorgdragen 12

13 programma organisatie 1. Persoonlijke doelstellingen 2. Modules 13

14 programma organisatie Huiswerk bespreken Persoonlijke doelstelling Check kwaliteit vaardigheid/activiteit Oefeningen Check kwaliteit vaardigheid/ activiteit 14

15 Intensieve taak georiënteerde training week1 Movement Analyse strategieën Senso-motor + cognitive deficits Praktijk condities en leermethode A conceptual framework for clinical practice. Shumway-Cook, 2007 Transfer naar real life performance 15

16 organisatie 16

17 programma organisatie 2. Modules Programma 2 Grof motorische grijpvaardigheden Programma 3 Direct functioneel inzetbare arm/hand Zorgdragen / preventie steunen, reiken & grijpen verplaatsen van voorwerpen Openen & sluiten Hanteren van materialen ADL taken 17

18 verplaatsen van voorwerpen 18

19 Module 2 Steunen, wrijven en reiken Eenvoudig Rompbalans: Stabiel in zit, voor/achterwaarts verplaatsen volledig mogelijk Schoudergordel: Elevatie depressie deels mogelijk Schouder Anteflexie en abductie tot 45 Elleboog Flexie - extensie in synergie over gedeelte van bewegingsbaan Onderarm Pro/sup met ondersteuning arm Pols Beginnende palmairflexie Hand Flexie, met beginnende extensie arm 1. Steunen met de arm tijdens zitten - Steunen met elleboog op tafel (tijdens krant lezen/eten/ ) - Steunen met de arm op tafel (tijdens tafel dekken/ kaarten/ bordspelen ) - Steunen met de arm op aanrecht tijdens (verplaatsen van servies) - Steunen met hand op bal, zittend aan tafel - Steunen met de arm/ hand aan beugel tijdens (toiletgang/douche) - Steunen met de arm/ hand aan beugel in lift/ Wrijven met doek over de tafel (tafel schoonvegen) en aanrecht - Rollen met deegroller over deeg - Wrijven met doek/washand over een hellend vlak (motorkap) - Wassen met auto-washand dak van auto - Wassen en drogen met washand/handdoek van voet, been en romp - Strijken van linnengoed (pas op dominantie) 4. Diverse wijsopdrachten Diverse groet opdrachten -

20 Module 2 Steunen, wrijven en reiken Complex Rompbalans Schoudergordel Schouder Elleboog Pols Hand Voor/achterw/zijwaarts verplaatsingen en rotaties mogelijk Afwisselend pro en retractie mogelijk Heffen anteflexie en abductie tot 90 met extensie elleboog Flexie/ extensie met de arm gestrekt voorwaarts Pro/supinatie met de arm gestrekt tot 90 anteflexie Circumductie van de pols met gestrekt arm Pincetgreep, lateraal prehension 10. Auto ramen wassen oven schoonmaken - 11.Was ophangen klussen boven schouderhoogte (lamp indraaien lamp monteren ) - Wijnglas nemen tussen andere glazen Sigaret aanreiken tijdens uitgaan diverse spelen (biljart/ dart) -

21 Self efficacy Theoretisch kader CARAS Intensieve taak georiënteerde training 21

22 4 self efficacy principes Mastery experience Positieve ervaringen opdoen binnen taken Vicarious experience Vergelijken met andere deelnemers Verbal persuasion Positief bekrachtigen tijdens de uitvoer Physiological feedback Vertrouwen in je fysieke mogelijkheden Bandura

23 self efficacy Mastery experience

24 Self-efficacy Mastery experience Bril met 2 handen opzetten Ma 5 Wo 6 Vrij 7 24

25 self efficacy Vicarious experience Observational practice can make unique and important contributions o learning, especially when the observation is combined with physical practice Shebliske et al.,

26 self efficacy Verbal persuasion (kleine) progressies + falen - Knowledge of performance vs knowledge of results Deelnemers moedigen elkaar aan partners moedigen aan 26

27 self efficacy Physiological feedback Veranderde perceptie beïnvloedt (potentiële)capaciteit beïnvloeden van perceptie 1. Uitleg onderliggende factoren* 2. Hands-on interventies 3. Relatie naar performance 27

28 self efficacy Physiological feedback Veranderde perceptie beïnvloedt (potentiële)capaciteit beïnvloeden van perceptie 1. Uitleg onderliggende factoren* 2. Hands-on interventies 3. Relatie naar performance 28

29 Implementatie interventies Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 2 uur 1 uur 2 uur 1 uur 2 uur 60 minuten oefeningen 29

30 (M) CIMT organisatie Programma 2 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 1.5 uur 1 uur 1.5 uur 1 uur 1.5 uur Programma 3 Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag 2 uur 1 uur 2 uur 1 uur 2 uur 30

31 Samenvatting 1. Heterogeniteit en geassocieerde patronen van herstel van arm-hand vaardigheid: 3 niveaus 1. Revalidant heeft inzicht in zijn mogelijkheden en heeft overzicht over het therapieproces: 4 self efficacy principes 1. Gedocumenteerd behandelprotocol passend bij 80% van de cva populatie 5 stappen tot taak gerichte training 1. Eenvoudige implementatie van nieuwe inzichten Module based = remove, plug, play and check 31

32 32