Welke strategie, bij wie en waarom?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Welke strategie, bij wie en waarom?"

Transcriptie

1 Instituut voor toegepaste Neurowetenschappen Faculteit der Bewegingswetenschappen Welke strategie, bij wie en waarom? Dr. Ben van Cranenburgh Symposium De fysiotherapeut als bewegingsprofessional RGF 18 maart

2 Welke strategie, bij wie en waarom? De mythe van die ene superieure methode Mensen zijn individueel verschillend Ieder heeft zijn zwakke en sterke kanten Jong geleerd, oud gedaan Je bent nooit te oud om te leren

3 Welke leerstrategie past bij wie? De gekozen leerstrategie is bepalend voor de inzet van neurale structuren en plastische veranderingen Enkele voorbeelden: 1. Operante conditionering 2. Foutloos leren vs leren van fouten 3. Imitatieleren 4. Impliciet vs expliciet: aandacht bij beweging of doel ervan 5. Verbale (zelf)sturing, instructie/feedback 6. Mental practice 7. Gedwongen gebruik (forced use) 8. Stimulatie (modaliteit?) 9. Extra feedback: KP of KR?

4 Operant leren Motivatie: Wil de patiënt lopen? Reinforcement: Levert het lopen iets op, gaat het ergens heen? Heen en weer lopen op linoneum in therapielokaal versus In de duinen naar pannekoekenhuisje Kan nog werken bij ernstige hersenbeschadiging

5 Foutloos leren Waarom? Fout kan fataal zijn (verkeer) Geen inzicht in fouten Fouten worden vergeten Foutloos leren: fouten krijgen geen kans Bijv. Leren van transfer bij patienten met Beperkt ziekte-inzicht (parietale/frontale lesie) Geheugenstoornissen (hippocampus, frontotemporaal)

6 Imitatieleren Spiegelneuronen (o.a. area 6 en 44) Taal speelt geen rol Kan effectief zijn bij afasie en dementie

7 Spiegelneuronen in area 6 en 44 Demonstreer wat haalbaar is!

8 Literatuur Iacoboni: Het spiegelende brein Rizzolatti: Mirrors in the brain

9 Impliciet/automatisch leren Aandacht niet op beweging, maar op doel Geef geen KP (knowledge of performance), maar KR (knowledge of results) Zorg voor adequate context Werkt vaak goed bij corticale lesies, dwz doet beroep op binnenbrein Bijv. leren van voetafwikkeling bij lopen over obstakels

10 Verbale (zelf)sturing Gebruik van taal om handelen te structureren Verschillende varianten Patient met rechts frontale beschadiging heeft moeite met organiseren van handelen (dysexecutieve syndroom). Hardop meepraten helpt.

11 Mental practice = bewegingen/handelingen in gedachten verrichten Intacte corticale structuren zijn noodzakelijk (suppl.motor area, lobus parietalis) Check of pt. het paretische lichaamsdeel in gedachten kan bewegen Kan helpen bij niet-corticale (bijv. perifere) aandoeningen (bv sensorische neuropathie) en soms bij hersenbeschadiging

12 Mentaal oefenen en werkelijk oefenen Pascual-Leone 2003 Vingerflexor map = echt oef o = ment oef = niets Combinatie mental practice en fysiek oefenen heeft zin

13 Forced use constraint induced (movement) therapy = gedwongen gebruik, indien enige functie aanwezig is. Modieus (evidence based medicine) maar lang niet altijd gewenst! Doet een sterk beroep op motivatie en geduld 1 door uitsluiting van andere mogelijkheden, bv: Motorisch: vastbinden goede arm Kinesthetisch/tactiel: blinddoeken, karton om hals Visueel: oordoppen (bv in verkeer), Ian! 2 sterke wil/motivatie, bv hobby, honger, Ian! 3 inherente noodzaak (pedalen auto) 4 bimanuele handelingen (aardappel schillen) 5 etc

14 Gebruik van cue s/stimuli Doet beroep op lateraal corticaal motorisch systeem Let op sensorische modaliteit! Kan nuttig zijn bij; Mediaal frontale lesie (willoos, initiatiefloos0 Parkinson (lopen op ritme, strepen) Compensatie-strategieën

15 Verminderd of opgeheven? Sensoriek opgeheven: - alleen compensatie mogelijk - daarbinnen meerdere opties Sensoriek verminderd: meer opties: - aandacht op verminderde functie - trainen van verminderde functie, bv forced use - compensatiestrategie

16 Compensatiestrategieën lesie oor temporaal oog occipitaal sensibiliteit parietaal horen zien voelen

17 Compensatiestrategien lopen Slecht zien (hemianopsie, glaukoom): geluid (harde ondergrond), tast (blote voet, dunne zool) Slecht voelen (neuropathie, hemianesthesie): kijken naar voetstap, geluid. Ian! Slecht horen (doofheid): kijken naar voetstap, tast

18 Casus 1: Karel werkt chaotisch Een school-amanuensis ( manusje van alles ) van 55 jaar krijgt een infarct rechts frontaal. Zijn linkszijdige parese herstelt snel en goed. Na 4 weken wordt hem geadviseerd voorzichtig weer aan het werk te gaan. Er ontstaan echter problemen: zijn aanpak is chaotisch, hij is door het minste of geringste afgeleid, onderbrekingen zijn fataal, er zijn klachten omdat hij veel taken vergeet. NB: hij werkte voorheen zeer precies en systematisch!

19 Casus 2: aankleden verzandt Jaap had CVA re. Is goed hersteld na revalidatie. Er zijn echter nog aankleedproblemen (`s ochtends en na toilet). Woont alleen thuis, werkt op deftig advocatenkantoor. Vaak is overhemd niet goed ingestopt, das slordig gestrikt en soms knoopjes niet dicht. Op kantoor wordt daarover gefluisterd en gegiecheld.

20 Casus 3: Jan is apathisch Jan gepensioneerd, is na een herseninfarct weer ADL-zelfstandig, en komt weer thuis bij zijn vrouw. Zijn vrouw raakt echter in een paar weken zeer teleurgesteld: hij onderneemt hoegenaamd niets. Hun gezamenlijke hobby, de tuin, interesseert hem niet meer. Ook het klussen in en rond het huis, doet hij niet meer. Zijn vrouw raakt vertwijfeld: wat moet ik met zo`n man?

21 Casus 4: Frits is niet leerbaar Frits had een CVA links met een hemiplegie en afasie. Zijn herstelmogelijkheid werd aanvankelijk hoog ingeschat. Bij de therapieën gaat het echter slecht: ondanks uitgebreide instructie en feedback, blijft hij hardnekking fouten maken, bijv. bij het oefenen van transfers. Tot ieder verbazing maakt hij ineens een perfecte en vloeiende transfer, nadat hij een goede transfer van een andere patient gezien had.

22 Conclusie Probleemanalyse en nadenken heeft zin Het therapeutisch repertoire is groot Er zijn vele manieren van leren. In de neurorevalidatie gaat het vooral om de keuze van de leerstrategie Vele vormen van leren zijn mogelijk ondanks amnesie of hersenbeschadiging De niet-leerbare patient bestaat niet (want = dood)

23 Ons brein wordt voortdurend vertimmerd

24 Meer informatie? : opleiding Neurorevalidatie (18 dagen) en diverse cursussen 28 April t/m 23 Mei: Pijn (5 dagen) 25 Juni: Het plastische brein ( u) Boekenreeks Toegepaste Neurowetenschappen - deel 1: Neurowetenschappen - deel 2: Neuropsychologie - deel 3; Pijn - deel 4: Neurorevalidatie

Het kan ook anders! Over individueel maatwerk in de zorg. Dr Ben van Cranenburgh HGZO Congres Lunteren 24/25 Maart 2011. www.stichtingiton.

Het kan ook anders! Over individueel maatwerk in de zorg. Dr Ben van Cranenburgh HGZO Congres Lunteren 24/25 Maart 2011. www.stichtingiton. Instituut voor toegepaste Neurowetenschappen Faculteit der Bewegingswetenschappen Het kan ook anders! Over individueel maatwerk in de zorg Dr Ben van Cranenburgh HGZO Congres Lunteren 24/25 Maart 2011

Nadere informatie

Neurorevalidatie in de 1 e lijn

Neurorevalidatie in de 1 e lijn Neurorevalidatie in de 1 e lijn Weer thuis en toch problemen Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen Thema s 1. De patiënt met hersenbeschadiging 2. Het lerende brein 3. Het therapeutisch repertoire

Nadere informatie

Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT

Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT Neurorevalidatie ITON IN VOGELVLUCHT ITON ITON: instituut voor toegepaste neurowetenschappen Hoofddocent: Dr. Ben van Cranenburgh Inhoud presentatie Cijfers t.a.v. CVA Anatomie,informatieverwerking e.d.

Nadere informatie

UITNODIGING. Scholing RGF Noord-Holland 2015. Scholing Neurorevalidatie

UITNODIGING. Scholing RGF Noord-Holland 2015. Scholing Neurorevalidatie UITNODIGING Scholing RGF Noord-Holland 2015 Scholing Neurorevalidatie Deze scholing zal vooral gericht zijn op de problemen die de patiënt met hersenbeschadiging ervaart na ontslag uit de instelling. De

Nadere informatie

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum

Spiegeltherapie. Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Spiegeltherapie Martine Eckhardt, fysiotherapeut/bewegingswetenschapper Rijndam revalidatiecentrum Plasticiteit v.d. hersenen 7 jarig Turks meisje Op drie-jarige leeftijd oa taalgebieden verwijderd Tweetalig

Nadere informatie

DE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN

DE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN DE ROL VAN TRAINER EN COACH BIJ MOTORISCH LEREN Een relatief duurzame verandering in perceptueel-motorische vaardigheden als gevolg van oefening. (Beek, 2010) 3 FEBRUARI 2016 SJOERD HOEK 333203, SIMONE

Nadere informatie

Opleiding Neurorevalidatie

Opleiding Neurorevalidatie Instituut voor toegepaste Neurowetenschappen Faculteit der Bewegingswetenschappen Opleiding Neurorevalidatie Leven na hersenbeschadiging, maar hoe? De ITON-opleiding Neurorevalidatie kan zich beroepen

Nadere informatie

Cognitieve strategietraining

Cognitieve strategietraining Cognitieve strategietraining CO-OP, PRPP en apraxierichtlijn Marieke Lindenschot Ergotherapeut, MSc De Vogellanden, Centrum voor Revalidatie te Zwolle Congres Vernieuwde Ergotherapierichtlijn CVA 7 maart

Nadere informatie

Wegwijs in afasie voor beginnend personeel bij neurologie Inhoudelijke aspecten van afasie

Wegwijs in afasie voor beginnend personeel bij neurologie Inhoudelijke aspecten van afasie Wegwijs in afasie voor beginnend personeel bij neurologie Inhoudelijke aspecten van afasie 1 Wat ik zeggen wil Eigenlijk wil ik zeggen, wat de bloemen mij zeiden, die ik kreeg, toen ik weer een dagje thuis

Nadere informatie

INHOUD, VOORWOORD EN SAMENVATTING

INHOUD, VOORWOORD EN SAMENVATTING INHOUD, VOORWOORD EN SAMENVATTING TOEGEPASTE NEUROWETENSCHAPPEN deel 4 NEUROREVALIDATIE: uitgangspunten voor therapie en training na hersenbeschadiging INHOUD 1 Inleiding 1.1 Het brein is dynamisch, plasticiteit

Nadere informatie

Ilse van Tilborg Klinisch neuropsycholoog. met dank voor bijdrage dia s van prof. Roy Kessels

Ilse van Tilborg Klinisch neuropsycholoog. met dank voor bijdrage dia s van prof. Roy Kessels Ilse van Tilborg Klinisch neuropsycholoog met dank voor bijdrage dia s van prof. Roy Kessels Geheugen en leren Vormen van geheugen en leren Training opzetten Casus Vragen Dementie Leren? Leren = Het opnemen,

Nadere informatie

Opleiding Neurorevalidatie

Opleiding Neurorevalidatie Opleiding Neurorevalidatie (2 x 9 dagen) De ITON-opleiding Neurorevalidatie heeft een historie van meer dan 30 jaren en heeft een vaste plek binnen de Nederlandse revalidatiewereld. Na deze opleiding bent

Nadere informatie

voor jongeren van 12-18 jaar

voor jongeren van 12-18 jaar voor jongeren van 12-18 jaar Het CIMT Zomerkamp - Noord Nederland Ben je tussen de 12 en de 18 jaar* en wil je graag handiger worden met je minder goede hand**? Houd je van een avontuur en ben je bereid

Nadere informatie

Het lerend vermogen van mensen met een dementie dr. Danielle Boelen

Het lerend vermogen van mensen met een dementie dr. Danielle Boelen Het lerend vermogen van mensen met een dementie dr. Danielle Boelen UMC St Radboud, Medische Psychologie Revalidatiecentrum St. Maartenskliniek Mevrouw Jansen: 83 jaar, sinds 1 jaar ziekte van Alzheimer

Nadere informatie

Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies

Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies Dr. Ben van Cranenburgh, neurowetenschapper Stichting ITON: www.stichtingiton.nl Symposium KNGF Scheutig met pijn 15 april Alkmaar, 20

Nadere informatie

Zien bewegen doet bewegen? Spiegeltherapie, spiegelneuronen en motor imagery technieken in de revalidatie. R.W. Selles

Zien bewegen doet bewegen? Spiegeltherapie, spiegelneuronen en motor imagery technieken in de revalidatie. R.W. Selles Zien bewegen doet bewegen? Spiegeltherapie, spiegelneuronen en motor imagery technieken in de revalidatie R.W. Selles Onderzoeksgroep Hand Chirurgie en Hand Revalidatie Afdeling Revalidatiegeneeskunde

Nadere informatie

Progressie en plezier met impliciet leren

Progressie en plezier met impliciet leren Titel Subtitel Progressie en plezier met impliciet leren Door Brendan Troost Dag van de Atletiek Zaterdag 19 maart 2 Doel en inhoud van deze presentatie Verbeteren kennis van principes van motorisch leren;

Nadere informatie

Opleiding Neurorevalidatie

Opleiding Neurorevalidatie Opleiding Neurorevalidatie De stichting ITON (Instituut voor toegepaste Neurowetenschappen) biedt een opleiding Neurorevalidatie aan voor hulpverleners die in de neurorevalidatie werkzaam zijn en zich

Nadere informatie

Even voorstellen: Vanaf 2015 is Pauwer onderdeel van de Amarant Groep

Even voorstellen: Vanaf 2015 is Pauwer onderdeel van de Amarant Groep Even voorstellen: Pauwer biedt zorg op maat aan kinderen, jongeren en volwassenen met een lichamelijke beperking, een meervoudige beperking of met nietaangeboren hersenletsel. Vanaf 2015 is Pauwer onderdeel

Nadere informatie

Effectief motorisch leren een mix van impliciete en expliciete methoden

Effectief motorisch leren een mix van impliciete en expliciete methoden Effectief motorisch leren een mix van impliciete en expliciete methoden Peter Beek Afdeling Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit, Amsterdam 9 de Schaatstrainerscongres: Leren, ontwikkelen en opleiden

Nadere informatie

Cognitieve revalidatie

Cognitieve revalidatie Cognitieve revalidatie Dennis Felling, MSc. Gz-psycholoog Klimmendaal locatie Zutphen Overzicht Wat is cognitieve revalidatie? Diagnostiek Behandeling Casus Vragen? Zometeen en straks! Wat is cognitieve

Nadere informatie

Workshop Spiegeltherapie in de praktijk

Workshop Spiegeltherapie in de praktijk Workshop Spiegeltherapie in de praktijk vrijdag 15 april 2011 Erasmus MC, Rotterdam a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Nadere informatie

Inleiding. Wat is afasie?

Inleiding. Wat is afasie? Afasie Inleiding De logopedist heeft bij u afasie geconstateerd. Afasie is een taalstoornis. In deze folder wordt u uitgelegd wat afasie is en hoe het ontstaat. Daarnaast kunt u lezen wat u, maar ook uw

Nadere informatie

De kracht van muziek. De kracht van muziek. 1 Algemeen

De kracht van muziek. De kracht van muziek. 1 Algemeen De kracht van muziek Instituut voor toegepaste Neurowetenschappen De kracht van muziek Dr Ben van Cranenburgh Workshop symposium Het venijn zit in de staart Ede, 9 april 2015 Faculteit der Bewegingswetenschappen

Nadere informatie

Lezing Katwijk. Hersenen: zo complex! Phrenologie = Knobbelleer. Hersenstam Kleine hersenen Grote hersenen - Binnenbrein - Buitenbrein

Lezing Katwijk. Hersenen: zo complex! Phrenologie = Knobbelleer. Hersenstam Kleine hersenen Grote hersenen - Binnenbrein - Buitenbrein Ins$tuut voor toegepaste Neurowetenschappen Is het gelukt? Lezing Katwijk Dr. Ben van Cranenburgh Mei 2017 Hersenen: zo complex! Geen belangenverstrengeling Hersenstam Kleine hersenen Grote hersenen -

Nadere informatie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie

Parkinsoncafe april 16. Ziekte van Parkinson Cognitie Parkinsoncafe april 16 Irene Vermeulen, Ziekte van Parkinson Cognitie GZ-psycholoog Brabantzorg Programma Dopamine en de hersenen Psychologische gevolgen Cognitie Neuropsychologisch onderzoek Dopamine

Nadere informatie

CVA-b-c-cursus 2013-2014. stroke service

CVA-b-c-cursus 2013-2014. stroke service 2013-2014 stroke service assen Stroke Service Assen is een samenwerkingsverband van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA), Interzorg Noord-Nederland (INN) locatie Anholt, St. Icare en Zorggroep Drenthe.

Nadere informatie

Beweging gerichte zorg. Bewegen is een deel van de behandeling om dementie af te remmen Ede 9 oktober 2015

Beweging gerichte zorg. Bewegen is een deel van de behandeling om dementie af te remmen Ede 9 oktober 2015 Beweging gerichte zorg Bewegen is een deel van de behandeling om dementie af te remmen Ede 9 oktober 2015 Exercise training increases size of hippocampus and improves memory Kirk Erickson en anderen Pittsburgh

Nadere informatie

Leven na hersenbeschadiging

Leven na hersenbeschadiging Leven na hersenbeschadiging Neurorevalidatie in de eerste lijn: analyse en aanpak van problemen Een leidraad voor mensen met hersenbeschadiging en hun hulpverleners Dr. Ben van Cranenburgh (neurowetenschapper)

Nadere informatie

Bijlage 3. Symptomen van de eerste orde

Bijlage 3. Symptomen van de eerste orde Bijlage 3 Symptomen van de eerste orde Stoornissen in het kortetermijngeheugen* De persoon met dementie onthoudt de recente gebeurtenissen niet meer, of beter: slaat de nieuwe indrukken steeds moeilijker

Nadere informatie

Het seksuele brein Functionele neuroanatomie van de seksualiteit

Het seksuele brein Functionele neuroanatomie van de seksualiteit Instituut voor toegepaste Neurowetenschappen Faculteit der Gedragsen Bewegingswetenschappen Het seksuele brein Functionele neuroanatomie van de seksualiteit Ben van Cranenburgh Symposium Drechtzorg oktober

Nadere informatie

Basislessen. Hartelijk welkom! Consequenties voor het bewegingsonderwijs. Motorisch leren Differentieel. bewegingsonderwijs

Basislessen. Hartelijk welkom! Consequenties voor het bewegingsonderwijs. Motorisch leren Differentieel. bewegingsonderwijs 2 e Studiedag Basislessen bewegingsonderwijs Hilversum, 25 januari 2012 Hartelijk welkom! Namens: Sport en bewegen Hilversum Jeanette Steen Bastiaan Goedhart Hans Stroes Wim van Gelder Theorieën over motorisch

Nadere informatie

ENERGIEK. Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen

ENERGIEK. Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen ENERGIEK Bewegingsprogramma bij chronische neurologische aandoeningen Achtergrond Bewegen is goed, voor iedereen! Dat is wat u vaak hoort en ziet in de media. En het is waar, bewegen houdt ons fit en

Nadere informatie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie

Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Afasie en logopedie informatie voor naasten/familie Inhoud Afasie, wat is dat en hoe kunt u er mee om gaan? 5 Taalproblemen 6 Hoe ervaren afasiepatiënten de moeilijkheden zelf? 7 Hoe kunt u het beste omgaan

Nadere informatie

WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman

WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30. Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman WandelTrainersDag 8 april Ronder 3 nr. 30 Best Practice: Wandelen als interventie bij dementie Anne-Mieke Huisman Waarom deze workshop? Momenteel leven 270.000 mensen in Nederland met dementie en dat aantal

Nadere informatie

Sandra Veenstra. www.bsl.nl

Sandra Veenstra. www.bsl.nl Sandra Veenstra www.bsl.nl De toepassing van EMDR bij somatische klachten zoals chronische pijn Sandra Veenstra Jaarbeurs Utrecht, 27-09-13 Lichamelijke klachten geschikt voor behandeling met EMDR Wanneer

Nadere informatie

Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek

Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek Neuropsychologie en neuropsychologisch onderzoek Inleiding Neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen gedrag en de werking van de hersenen. De neuropsycholoog stelt met een psychologisch

Nadere informatie

Scholingsbijeenkomst. Samen sterk in de zorg na een beroerte

Scholingsbijeenkomst. Samen sterk in de zorg na een beroerte Scholingsbijeenkomst Samen sterk in de zorg na een beroerte Programma scholingsbijeenkomst 1. Welkom, inleiding 2. Simulatiespel Heb ik een probleem dan? 3. Lezing Lange termijn gevolgen CVA voor patiënt

Nadere informatie

Behandelende logopedisten 02/

Behandelende logopedisten 02/ Afasie is een communicatiestoornis met ingrijpende gevolgen, niet alleen voor de patiënt maar ook voor de familie, vrienden en kennissen. Wie de stoornis begrijpt, kan gemakkelijker omgaan met de gevolgen.

Nadere informatie

ONDERZOEK & WETENSCHAP

ONDERZOEK & WETENSCHAP ONDERZOEK & WETENSCHAP Het gebruik van richtlijnen door ergotherapeuten in Nederland Jaarcongres Ergotherapie 22 maart 2019 GEBRUIK VAN RICHTIJNEN DOOR ERGOTHERAPEUTEN IN NEDERLAND Dr Joan Verhoef, Hoofddocent

Nadere informatie

Hoofdstuk 4 - oefening 20 Extra Schrijfoefeningen

Hoofdstuk 4 - oefening 20 Extra Schrijfoefeningen Hoofdstuk 4 - oefening 20 Extra Schrijfoefeningen Instructie U maakt 12 opdrachten waarbij u iets moet schrijven. Bij de opdracht staat precies wat u moet doen. Lees de opdracht goed door voordat u gaat

Nadere informatie

De Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?

De Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE? De Hersenen Oriëntatie, september 2002 Esther Wiersinga-Post Inhoud college de Hersenen historisch overzicht (ideeën vanaf 1800) van de video PAUZE neurofysiologie - opbouw van neuronen - actie potentialen

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Les 3. De huisarts

Thema Gezondheid. Les 3. De huisarts http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 3. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Bashir, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat

Nadere informatie

Motorisch leren. Workshop Freerunning& nieuwe theorieën over motorisch leren Wim van Gelder Schiedam 5 november Weegschaal (Winstein

Motorisch leren. Workshop Freerunning& nieuwe theorieën over motorisch leren Wim van Gelder Schiedam 5 november Weegschaal (Winstein Workshop Freerunning& nieuwe theorieën over motorisch Wim van Gelder Schiedam 5 november 2014 In deze workshop gaan we op zoek naar onderzoek en verklaringen voor 1 2 Foutloos Expliciet en impliciet Motorisch

Nadere informatie

Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen

Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen Cursusinformatie Neurorevalidatie bij Centraal Neurologische Aandoeningen Overeenkomsten in symptomen en paramedische interventies Ontwikkeling en coördinatie : Frans van der Brugge Maart 2015 1 Algemene

Nadere informatie

Poliklinische revalidatiebehandeling. beroerte

Poliklinische revalidatiebehandeling. beroerte Poliklinische revalidatiebehandeling na een beroerte POLIKLINISCHE REVALIDATIEBEHANDELING NA EEN BEROERTE Wat is een beroerte Bij een beroerte of CVA (de medische term) is de bloedtoevoer in de hersenen

Nadere informatie

Wat zit er voor en achter de tabbladen

Wat zit er voor en achter de tabbladen Wat zit er voor en achter de tabbladen Voor Tabblad 1 Alles over de cursus, eindopdracht en een voorbeeld van uitwerking onderzoekformulier en RPS-model Tabblad 1 Inleiding Tabblad 2 Neuropsychologie en

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Symposium Samenwerking rondom MS. Inleiding in de Neurorevalidatie bij CNA, Frans van der Brugge

Symposium Samenwerking rondom MS. Inleiding in de Neurorevalidatie bij CNA, Frans van der Brugge Symposium Samenwerking rondom MS Inleiding in de Neurorevalidatie bij CNA, Frans van der Brugge Doel van mijn bijdrage Laten zien Samenwerking rondom MS synoniem is voor Samenwerking rondom CNA Daarom

Nadere informatie

Het neuropsychologisch onderzoek. Informatie voor de patiënt en verwijzer

Het neuropsychologisch onderzoek. Informatie voor de patiënt en verwijzer Het neuropsychologisch onderzoek Informatie voor de patiënt en verwijzer Wat is neuropsychologie en wat is een neuropsycholoog? De neuropsychologie is het vakgebied dat de relatie bestudeert tussen het

Nadere informatie

!"#$%&'("$%)#"$*)&+ +)%+,"$'")-"'.,%#*&*)&+ /"$'")")+ Hierarchisch/fylogenetisch model

!#$%&'($%)#$*)&+ +)%+,$')-'.,%#*&*)&+ /$'))+ Hierarchisch/fylogenetisch model !"#$%&&%())*%)+,+-.#%+ /+&*)0+%+"#12.--+"!"#$%&("$%)#"$*)&+ +)%+,"$")-".,%#*&*)&+ 3+*45.*6",+"7.".58#++".."-.4 9*:+"(.";*."+"-)#6&>;3?@4+%+"9*+12%A)*, BBC4%)

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de Rick Helmich Cerebral Reorganization in Parkinson s disease (proefschrift) Nederlandse Samenvatting De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

Nadere informatie

De rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team

De rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team De rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team Dineke Vis, M NR - Master of NeuroRehabilitation. Verpleegkundige neurorevalidatie Transmuraal ketencoördinator CVA Doel presentatie

Nadere informatie

Brein Centraal leren. geheugentraining - bewegingsstrategieën

Brein Centraal leren. geheugentraining - bewegingsstrategieën Brein Centraal leren geheugentraining - bewegingsstrategieën Onze hersenen Opgebouwd uit zenuwcellen/neuronen (100mld) Neuronen verbinden via transmitters Meer onderlinge activiteit => sterkere verbindingen

Nadere informatie

INHOUD, VOORWOORD EN SAMENVATTING

INHOUD, VOORWOORD EN SAMENVATTING INHOUD, VOORWOORD EN SAMENVATTING TOEGEPASTE NEUROWETENSCHAPPEN deel 4 NEUROREVALIDATIE: uitgangspunten voor therapie en training na hersenbeschadiging INHOUD 1 Inleiding 1.1 Het brein is dynamisch, plasticiteit

Nadere informatie

Motorisch leren: de kracht van de inhoud

Motorisch leren: de kracht van de inhoud Motorisch leren: de kracht van de inhoud Peter Beek Faculteit der Bewegingswetenschappen, Vrije Universiteit, Amsterdam Kwaliteitsconferentie RGF, Rotterdam 12 april 2012 Overzicht presentatie Motorisch

Nadere informatie

Doe workshop ABA. Caroline Peters BCABA, 8-11-2012

Doe workshop ABA. Caroline Peters BCABA, 8-11-2012 Doe workshop ABA Caroline Peters BCABA, 8-11-2012 1 Inhoud Historie ABA Instituut Wat is ABA? Versterken van gewenst gedrag Uitdoven van ongewenst gedrag Gewenst gedrag opwekken door omgeving aan te passen

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 3. De huisarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 3. De huisarts Thema Gezondheid Lesbrief 3. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Wong, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat leert u in deze les?

Nadere informatie

Taalverwerking in relatie tot geheugen

Taalverwerking in relatie tot geheugen Taalverwerking in relatie tot geheugen Van fundamenteel onderzoek naar klinische toepassing Vitória Piai Radboud University, Donders Centre for Cognition Radboud University Medical Center, Department of

Nadere informatie

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De huisarts

Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De huisarts Thema Gezondheid Lesbrief 2. De huisarts Inleiding Deze les gaat over praten bij de huisarts. Een man, meneer Kaya, is aan de beurt. Hij praat met de huisarts over zijn probleem. Wat leert u in deze les?

Nadere informatie

Arm-hand revalidatie. op basis van CIMT-BiT

Arm-hand revalidatie. op basis van CIMT-BiT Arm-hand revalidatie op basis van CIMT-BiT Inhoud Inleiding 3 Wat is CIMT-BiT? 3 Doel 3 Opname 4 Wat gaat vooraf aan de behandeling? 4 De behandeling 4 Resultaten 5 Meenemen bij opname 6 Inleiding Een

Nadere informatie

Oefen-CAT 1.2.4. 4 Opdrachten met open vragen. Gesloten boek. Naam.Studentnummer.

Oefen-CAT 1.2.4. 4 Opdrachten met open vragen. Gesloten boek. Naam.Studentnummer. Oefen-CAT 1.2.4 4 Opdrachten met open vragen Gesloten boek Elke van de vier opdrachten wordt met maximaal tien punten gehonoreerd; samen 40 punten voor de hele toets. De vragen per opdracht (2-4) krijgen

Nadere informatie

Welke moeilijkheden kunnen optreden bij mensen met afasie?

Welke moeilijkheden kunnen optreden bij mensen met afasie? Wegwijs in afasie Inleiding Uw naaste is opgenomen in Gelre ziekenhuizen omdat hij/zij getroffen is door een beschadiging in de hersenen waardoor zijn/haar communicatie is aangetast. Dit heet afasie.

Nadere informatie

! Nienke Nijhof! Onderzoeker Universiteit Twente! Projectleider Focus Cura. ! Geheugen en leren. ! Procedureel leren. ! Onderzoek bij patiënten

! Nienke Nijhof! Onderzoeker Universiteit Twente! Projectleider Focus Cura. ! Geheugen en leren. ! Procedureel leren. ! Onderzoek bij patiënten ! Ilse van Tilborg! Klinisch neuropsycholoog, ZGT Almelo! Buitenpromovendus, Radboud Universiteit Nijmegen Ilse van Tilborg Klinisch neuropsycholoog Nienke Nijhof Onderzoeker Universiteit Twente Projectleider

Nadere informatie

Hoe leer ik beter lopen? Motorisch leren Bart Raijmakers

Hoe leer ik beter lopen? Motorisch leren Bart Raijmakers Hoe leer ik beter lopen? Motorisch leren Bart Raijmakers Warming-up algemeen Bekend Benieuwd Bewaard Noteer in steekwoorden wat je al weet over dit onderwerp Formuleer persoonlijke leervragen waarop je

Nadere informatie

Breinleren, zet het brein open voor groei en ontwikkeling

Breinleren, zet het brein open voor groei en ontwikkeling Breinleren, zet het brein open voor groei en ontwikkeling Platform Opleidingsprofessionals Waterschappen 12 juni 2018 Gertie Verreck, associate Mob: 06-81418171 Onze diensten TRAININGEN & OPLEIDINGEN OPEN

Nadere informatie

Revalideren is leren, maar wie leert wat?

Revalideren is leren, maar wie leert wat? Revalideren is leren, maar wie leert wat? Caroline van Heugten Hersenletselcongres 5 nov. 2013, Ede Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN Neuropsychologische gevolgen na hersenletsel Cognitieve gevolgen:

Nadere informatie

Wat leren sjoelen door kinderen met CP kan betekenen voor meedoen in sport

Wat leren sjoelen door kinderen met CP kan betekenen voor meedoen in sport Wat leren sjoelen door kinderen met CP kan betekenen voor meedoen in sport John van der Kamp Faculteit Bewegingswetenschappen, VU Amsterdam Institute of Human Performance, University of Hong Kong inhoud

Nadere informatie

HERORDENING VAN FUNCTIES NA HERSENINFARCT: CONSEQUENTIES VOOR THERAPIE? 1. Functionele beeldvorming (fmri) 2. Consequenties voor therapie?

HERORDENING VAN FUNCTIES NA HERSENINFARCT: CONSEQUENTIES VOOR THERAPIE? 1. Functionele beeldvorming (fmri) 2. Consequenties voor therapie? HERORDENING VAN FUNCTIES NA HERSENINFARCT: CONSEQUENTIES VOOR THERAPIE? 1. Functionele beeldvorming (fmri) 2. Consequenties voor therapie? 3. Tractografie (DTI): 2 wegen 4. Consequenties voor therapie?

Nadere informatie

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014

Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen. Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Omgaan met aandacht- en geheugenproblemen Café Brein, Uden en Oss, September 2014 Hersenletsel.. En dan? Helaas is er nog te weinig bekendheid rondom niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Filmpje SWZ Wat

Nadere informatie

VERGEETACHTIGHEID > WAT IS VERGEETACHTIGHEID HERSENZ SPECIAL > WAT IS VERGEETACHTIGHEID

VERGEETACHTIGHEID > WAT IS VERGEETACHTIGHEID HERSENZ SPECIAL > WAT IS VERGEETACHTIGHEID HERSENZ SPECIAL VERGEETACHTIGHEID > WAT IS VERGEETACHTIGHEID > HET GEHEUGEN IN DE HERSENEN > VERSCHILLENDE GEHEUGENS > DE VERGEETACHTIGHEID VAN LIESBETH > TILLY JANSSEN, BEHANDELAAR BIJ HERSENZ > T IPS:

Nadere informatie

> tilly janssen, behandelaar bij herzens > TIPs: zoek met aandacht/ train het volhouden van aandacht/ vaste plekken

> tilly janssen, behandelaar bij herzens > TIPs: zoek met aandacht/ train het volhouden van aandacht/ vaste plekken hersenz special vergeetachtigheid > WAT IS vergeetachtigheid > het geheugen in de hersenen > verschillende geheugens > DE depressie VAN Liesbeth > tilly janssen, behandelaar bij herzens > TIPs: zoek met

Nadere informatie

Autisme als contextblindheid

Autisme als contextblindheid Leerlingen met autisme in het secundair onderwijs Autisme Limburg 18 oktober 2011 KobeVanroy Autisme Centraal, Gent Autisme als contextblindheid P. Vermeulen, 2009 Autisme: prevalentie 2010 Autisme Centraal

Nadere informatie

Wat is niet aangeboren hersenletsel

Wat is niet aangeboren hersenletsel Wat is niet aangeboren hersenletsel Wat zijn de symptomen en de onzichtbare problematiek. Danielle Driessen Revalidatiearts revalidatiecentrum Blixembosch Inhoud 1. Wat is NAH 2. Oorzaken 3. Hoe vaak komt

Nadere informatie

Herstel en behandeling na hersenbeschadiging: Feit of fictie?

Herstel en behandeling na hersenbeschadiging: Feit of fictie? Huid Brandwonden of littekens, afhankelijk van het percentage van het totale lichaamsoppervlak, zonder rekening te houden met esthetische gevolgen of bewegingsbeperking: 5 % bij

Nadere informatie

Ergotherapie in het Ikazia Ziekenhuis en daarbuiten

Ergotherapie in het Ikazia Ziekenhuis en daarbuiten in het Ikazia Ziekenhuis en daarbuiten Deze folder informeert u over ergotherapie in het Ikazia Ziekenhuis en daarbuiten. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stelt u die dan aan de ergotherapeut

Nadere informatie

Cognitieve Revalidatie. Dr S. Rasquin 17 september 2015

Cognitieve Revalidatie. Dr S. Rasquin 17 september 2015 Cognitieve Revalidatie Dr S. Rasquin 17 september 2015 Definitie Cognitieve Revalidatie CR can apply to any intervention strategy or technique which intends to enable clients or patients and their families

Nadere informatie

weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen Het is aangetoond dat compensatietraining (het aanleren van

weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen Het is aangetoond dat compensatietraining (het aanleren van Richtlijn Cognitieve revalidatie Niveau A (1) Het is aangetoond dat.. Aandacht Het is aangetoond dat aandachtstraining gedurende de eerste 6 weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen

Nadere informatie

www.revarte.be Etiologische factor

www.revarte.be Etiologische factor www.revarte.be Etiologische factor Etiologische factor Etiologische factor Etiologische factor Etiologische factor Etiologische factor TIJD Plasticiteit - Leren Acuut Chronisch Fylo-/Ontogenese Verandering

Nadere informatie

SAMENVATTING. Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56

SAMENVATTING. Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56 SAMENVATTING Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56 Schiemanck_totaal_v4.indd 134 06-03-2007 10:13:56 Samenvatting in het Nederlands Beroerte (Cerebro Vasculair Accident; CVA) is een veel voorkomende

Nadere informatie

Hoe zijn deze resultaten te verklaren? Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk. Venlo 30 oktober Motorisch leren Differentieel

Hoe zijn deze resultaten te verklaren? Nieuwe theorieën over motorisch leren in de praktijk. Venlo 30 oktober Motorisch leren Differentieel Nieuwe theorieën over motorisch in de praktijk Venlo 30 oktober 2013 Foutloos Expliciet en impliciet Metaforen & analogieën Motorisch Differentieel Leren van voorbeelden Dwangstellingen KP/ KR Zie artikelen:

Nadere informatie

Redactie 1 0. Auteurs 1 1. Voorwoord 1 7. klinische praktijk 19

Redactie 1 0. Auteurs 1 1. Voorwoord 1 7. klinische praktijk 19 Inhoud Redactie 1 0 Auteurs 1 1 Voorwoord 1 7 klinische praktijk 19 1 Oefentherapie bij patiënten met multipele sclerose 23 Peter Feys, Bert op t Eijnde en Paul van Asch Oefentherapie bij MS 26 Besluit

Nadere informatie

Shake Song Fort van de Verbeelding. Bovenbouw Groep 7 en 8

Shake Song Fort van de Verbeelding. Bovenbouw Groep 7 en 8 Shake Song Fort van de Verbeelding Bovenbouw Groep 7 en 8 1. Shake Song overzicht Alle kinderen hebben een zelfgemaakte shaker. Die is in het begin nog niet nodig want we leren eerst het liedje en daarna

Nadere informatie

Leerbaarheid. Le ren. Overzicht. HersenletselCongres 2015 4-11-2015. A5 Leerbaarheid: veel besproken, weinig onderzocht

Leerbaarheid. Le ren. Overzicht. HersenletselCongres 2015 4-11-2015. A5 Leerbaarheid: veel besproken, weinig onderzocht Disclosure belangen sprekers (Potentiële) belangenverstrengeling Geen A5 Leerbaarheid: veel besproken, weinig onderzocht Dr. Hileen Boosman De betrokken relaties bij dit project zijn: Financiering: Projectgroep:

Nadere informatie

Cogmed Werkgeheugen Training & Transfer & ROI. Cogmed is opgenomen in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut.

Cogmed Werkgeheugen Training & Transfer & ROI. Cogmed is opgenomen in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Cogmed Werkgeheugen Training & Transfer & ROI Cogmed is opgenomen in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Introductie en inhoud Onderliggende research Voorwaarden

Nadere informatie

Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING

Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING Ergotherapie bij Parkinsonpatiënten ALGEMENE AANDACHTSPUNTEN BIJ DE BEHANDELING Observatie Beperkingen komen vaak voor bij volgende motorische activiteiten: Transfers Houding Reiken en grijpen Balans Stappen

Nadere informatie

CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily

CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet. Anne Visser-Meily CVA revalidatie wat weten we wel en wat nog niet Anne Visser-Meily beste herstel geen herhaling weer werken energie hebben huishouden doen met kleinkinderen naar park geen ruzie met man weer naar feestje

Nadere informatie

RECHTS TEMPORALE variant FTD

RECHTS TEMPORALE variant FTD COMMON PRACTICE Patroon? EN ANDERE MIMICS VAN ALZHEIMER Patiënt Gebaseerd op waargebeurde verwijzingen/patiënten E.G.B. Vijverberg, neuroloog, AUMC/BRC Casus 1 Casus 1 Patroon? Patiënt (65Y, M) Geheugenproblemen

Nadere informatie

De begeleider als instrument bij gedragsproblemen

De begeleider als instrument bij gedragsproblemen www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse

Nadere informatie

Verschil tussen Alzheimer en Dementie

Verschil tussen Alzheimer en Dementie Verschil tussen Alzheimer en Dementie Vaak wordt de vraag gesteld wat precies het verschil is tussen dementie en Alzheimer. Kort gezegd is dementie een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen. Deze

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

hoofdstuk 4 & 7 hoofdstuk 3 & 6 hoofdstuk 2 hoofdstuk 5 Hoofdstuk 2 tot en met 5 hoofdstuk 6 en 7 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk

hoofdstuk 4 & 7 hoofdstuk 3 & 6 hoofdstuk 2 hoofdstuk 5 Hoofdstuk 2 tot en met 5 hoofdstuk 6 en 7 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk Samenvatting De Lokomat is een apparaat dat bestaat uit een tredmolen, een harnas voor lichaamsgewichtondersteuning en twee robot armen die de benen van neurologische patiënten kunnen begeleiden tijdens

Nadere informatie

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein

Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein Muziek beweegt Neurologische muziektherapie De invloed van muziektherapie & muziek op het brein 15 april 2014 Team muziektherapie Vitalis Judith Bauwens Neurologisch muziektherapeut Ester Alofs Neurologisch

Nadere informatie

Chronische fase. CVA nazorg. Ruth van Kampen, Verpleegkundig expert, de Zorgboog Tessa van Tongeren, Casemanager, Savant zorg

Chronische fase. CVA nazorg. Ruth van Kampen, Verpleegkundig expert, de Zorgboog Tessa van Tongeren, Casemanager, Savant zorg CVA nazorg Ruth van Kampen, Verpleegkundig expert, de Zorgboog Tessa van Tongeren, Casemanager, Savant zorg Inhoud: 22 items van de signaleringslijst Caregiver Strain Index Informatie, verwijzing en traject

Nadere informatie

Deel 2. Virtual Reality en Gaming in de NAH kinderrevalidatie. Symposium Kinderen en Hersenletsel. Joep Janssen Fysiotherapeut, Bewegingswetenschapper

Deel 2. Virtual Reality en Gaming in de NAH kinderrevalidatie. Symposium Kinderen en Hersenletsel. Joep Janssen Fysiotherapeut, Bewegingswetenschapper Deel 2 Virtual Reality en Gaming in de NAH kinderrevalidatie. Symposium Kinderen en Hersenletsel. Joep Janssen Fysiotherapeut, Bewegingswetenschapper Inhoud: 1. Even voorstellen 2. Stellingen 3. Blended

Nadere informatie

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers

Willem Bossers - Kennis in Beweging. Bewegen. door het leven heen. Door: Dr. Willem Bossers. @willembossers 20 30 Willem Bossers - Kennis in Beweging 15 40 10 60 5 80 0 100 Bewegen door het leven heen Door: Dr. Willem Bossers @willembossers Bewegen Norm Gezond Bewegen: gericht op het onderhouden van gezondheid

Nadere informatie

Neurale plasticiteit Een conceptuele revolutie in de fysiotherapie?

Neurale plasticiteit Een conceptuele revolutie in de fysiotherapie? Neurale plasticiteit Een conceptuele revolutie in de fysiotherapie? Ben van Cranenburgh, Stichting ITON, Instituut voor toegepaste neurowetenschappen, Haarlem 1 Inleiding: Vroeger dachten we dat het brein

Nadere informatie

Vroegtijdig herstel van de paretische arm en hand. na een beroerte: restitutie of substitutie van

Vroegtijdig herstel van de paretische arm en hand. na een beroerte: restitutie of substitutie van Vroegtijdig herstel van de paretische arm en hand na een beroerte: restitutie of substitutie van functie? 176 SAMENVATTING Na een beroerte of cerebrovasculair accident (CVA) heeft tachtig procent van alle

Nadere informatie

Dubbele identiteit. Anja Bekink! Samenwerking: het CJG van ons allen of ieder voor zich? Door:

Dubbele identiteit. Anja Bekink! Samenwerking: het CJG van ons allen of ieder voor zich? Door: Dubbele identiteit Samenwerking: het CJG van ons allen of ieder voor zich? Door: Programma Welke dubbele identiteit? Wil niet of kan niet? De casus & de cirkel The Matrix & de Verrassingen De professional

Nadere informatie

Langer thuis wonen? Dat is topsport!

Langer thuis wonen? Dat is topsport! Langer thuis wonen? Dat is topsport! Wil Peters Enocent Mobility Solutions Gevolgen WMO trends in 2016 Jaarlijks 15000 mensen niet meer naar verzorgingstehuis Groot tekort aan passende (sociale) seniorenwoningen

Nadere informatie