Beleidskader Jeugdzorg

Transcriptie

1 Beleidskader Jeugdzorg Vastgesteld door Provinciale Staten 17 december 2008

2 Beleidskader Jeugdzorg Voorwoord Vier nieuwe beleidsjaren jeugdzorg staan voor de deur. Vier jaren waarin we doorgaan met waar we mee bezig waren, maar vooral ook verder gaan met professionaliseren en verbeteren waar nodig. Hoe? Dat leest u in dit nieuwe Beleidskader Jeugdzorg Als ik terugkijk op de afgelopen vier jaar, bekruipt mij -ondanks dat ik niet die volle vier jaren gedeputeerde was- een bescheiden gevoel van trots. Een gevoel dat velen hopelijk met mij delen, want we hebben een grote stap voorwaarts gemaakt in het zorgen dat onze jeugd en jongeren die zorg kunnen krijgen die ze nodig hebben. Die stap voorwaarts is op zichzelf een prestatie, maar de grootste winst zit m wat mij betreft in de manier waarop we dat hebben bereikt. In Fryslân kennen we een unieke samenwerking tussen alle partners die in de jeugdzorg werkzaam zijn, zodat we diegenen centraal kunnen stellen om wie het gaat: onze jongeren. Zo moet het ook gaan in de jeugdzorg in Fryslân, geen concurrentiestrijd voeren en geen jongeren meer doorschuiven van de ene naar de andere zorgverlener. In plaats daarvan zorg combineren, zodat die optimaal aansluit bij de zorgvraag die bestaat. In het Coalitieakkoord hebben we afgesproken dat we ons hard willen maken voor het welzijn van de jongeren in Fryslân. Het doet mij daarom goed te 2

3 Voorwoord constateren dat de jeugdzorg de afgelopen jaren sterk is verbeterd. De wachtlijst is weliswaar nog niet helemaal weg, maar wel aanmerkelijk geslonken en met het in zorg nemen van een grote groep extra jongeren is een grote prestatie geleverd. Met de ingeslagen weg die we nu bewandelen moet het lukken die prestatie te continueren. Het zou toch fantastisch zijn als we over vier jaar kunnen constateren dat er geen wachtlijst meer is, dat alle jongeren die dat nodig hebben, direct terecht kunnen op de juiste plek voor de juiste zorg? In dit beleidskader staat onze ambitie voor de komende vier jaar. Het ultieme resultaat daarvan is verwoord in de visie die aan dit kader ten grondslag ligt: Jeugdigen in Fryslân groeien in een goed en veilige leef- en leeromgeving op tot sociale en zelfredzame burgers. Ik hoop dat we samen met alle partners die visie kunnen omzetten in realiteit. Ik zie die toekomst vol vertrouwen tegemoet en spreek nu alvast mijn waardering uit voor al die partijen die zich daarvoor willen inzetten. Want alleen samen kunnen we al die mooie dingen doen. Tineke Schokker-Strampel Gedeputeerde Zorg en Welzijn 3

4 Beleidskader Jeugdzorg Inhoudsopgave Colofon Titel: Beleidskader Jeugdzorg Datum: Januari 2009 Opdrachtgever: Provincie Fryslân Ontwerp: Provincie Fryslân; Annelies Ruesink Adres: Provincie Fryslân Postbus HM Leeuwarden Snekertrekweg AC Leeuwarden T:

5 Inhoudsopgave 1 Terugblik Beleidskader Jeugdzorg : het perspectief 12 3 De jeugdzorg in beeld 16 4 Doelen voor de komende periode 20 Invoering van het Centrum voor Jeugd en Gezin 21 Snellere ketens 25 De zorg die werkt 29 Minder bureaucratie 32 Een nieuw financieel kader 36 Cliëntenbeleid 37 5 Financieel kader 40 Financieel kader 41 Uitgaven Bureau Jeugdzorg Friesland 42 Uitgaven zorgaanbod Jeugdzorg 43 Koersaccent Centra voor Jeugd en Gezin 44 BIJLAGEN 1 Demografische en andere ontwikkelingen 46 2 Toelichting speerpunten provinciaal beleid Centra Jeugd en Gezin 50 3 Overzicht Prestatie-Indicatoren Jeugdzorg 54 4 Overzicht indicatiecategorieën en bekostigingseenheden 56 5

6 1Terugblik Beleidskader Jeugdzorg

7 Terugblik Beleidskader Jeugdzorg Nieuwe wet Op 1 januari 2005 is de Wet op de jeugdzorg in werking getreden, een wet die voor de organisatie en de kwaliteit van de Nederlandse jeugdzorg van cruciale betekenis is. De wet kan worden gezien als een juridische afsluiting en definitieve vormgeving van de resultaten van een complex proces van veranderingen dat begon in 1994 met Regie in de jeugdzorg en dat onder andere resulteerde in de vestiging van de bureaus jeugdzorg. En dan is er een nieuwe wet. Ontwikkelingen die voor 2005 al waren ingezet konden hiermee doorgezet worden, maar de echte verandering moest natuurlijk toen nog beginnen. Dat is ook gebeurd. De bureaus jeugdzorg hebben een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt, de geïndiceerde jeugdzorg heeft zich verder inhoudelijk ontwikkeld en meer dan voorheen is aansluiting gevonden met het lokaal jeugdbeleid en andere vormen van zorg. Stijging van de vraag naar jeugdzorg Aan de andere kant is de vraag naar jeugdzorg ook enorm toegenomen. Twee indicatoren die dit duidelijk laten zien zijn het aantal jongeren dat instroomt bij Jeugdhulp Friesland en het aantal meldingen bij het AMK van Bureau Jeugdzorg Friesland (BJZ). Instroom Jeugdhulp Friesland ( ), bron IKP jeugd Aantal minderjarigen gemeld bij Advies- en Meldpunt Kindermishandeling ( ), bron IKP jeugd 7

8 Beleidskader Jeugdzorg De provincie als financier Hoe is de provincie Fryslân omgegaan met deze ontwikkelingen? Als financier heeft de provincie de afgelopen jaren veel energie gestoken in het omzetten van de manier van begroten bij BJZ en het zorgaanbod van een conservatieve exploitatiebegroting naar een begroting van aantallen producten en zorgeenheden in combinatie met bezettingsgraden en aantallen cliënten. Dat proces is nagenoeg afgerond. Met de inzet van extra Rijksmiddelen (incidenteel en structureel) voor het aanvalsplan wachtlijsten in 2006 en de extra inzet van provinciale autonome middelen is het grootste deel van de gestegen vraag naar jeugdzorg ook opgevangen. Dit heeft veel gevraagd van de betrokken organisaties en ook van de provincie. Het werkt namelijk niet om te zeggen dat als de vraag stijgt, dat één op één is op te vangen door extra geld beschikbaar te stellen. Zo n sterke stijging van de vraag zet de hele keten sterk onder druk. Een voorbeeld is de uitstroommogelijkheid na een zorgtraject als een jongere op kamers moet. Als die er niet op tijd is, betekent dat het bezet houden van een plek waar een andere jongere dan al weer op zit te wachten. Vanuit de overtuiging dat bij het oplossen van wachtlijsten meer komt kijken dan het investeren van extra geld heeft de provincie het initiatief genomen te komen tot een provinciale database wachtlijsten. Deze is op 18 juni 2008 geopend en te zien op Deze database is het resultaat van samenwerking tussen de provincie en een aantal Friese organisaties. Het maakt cliëntstromen en de ontwikkelingen in de vraag inzichtelijk en laat zien waar wachtlijsten zijn. Dit als basis om te kunnen analyseren en sturen. Een en ander heeft er nog niet toe geleid dat voor Fryslân geldt dat er binnen de geïndiceerde jeugdzorg geen wachtlijsten meer zijn, zoals blijkt uit onderstaand overzicht. Wachtlijst Jeugdhulp Friesland ( ), bron IKP jeugd Hoewel elk kind op een wachtlijst er één te veel is, moet dit cijfer (64 kinderen wachtten op 1 april 2008 langer dan 9 weken op door de provincie gefinancierde geïndiceerde jeugdzorg) ook worden bezien in relatie tot de gestegen vraag en alles wat daarmee samenhangt. Het betekent ook dat we er nog niet zijn. 8

9 Terugblik Beleidskader Jeugdzorg Een voorbeeld waar het wel is gelukt de stijgende vraag op te vangen, is de instroom bij het AMK. Ondanks een verdubbeling van het aantal meldingen in twee jaar tijd, zijn de doorlooptijden van melding tot einde onderzoek binnen de wettelijke termijn van 90 dagen gebracht en ook gebleven. De provincie als regisseur Als regisseur heeft de provincie veel energie gestoken in de samenwerking met gemeenten. In 2006 is gestart met het project Jong in Fryslân (JIF), om de aansluiting tussen het lokale jeugdbeleid en de provinciale jeugdzorg te verbeteren. De door CMO Partoer Fryslân uitgevoerde procesevaluatie laat zien dat 27 gemeenten deelnemen aan JIF en dat voor een belangrijk deel de vooraf gestelde doelen ook gerealiseerd zijn. De gemeentelijke regie in het lokale jeugdbeleid is verbeterd en dat geldt ook voor de aansluiting met Bureau Jeugdzorg Friesland. In een werkbezoek aan Fryslân in oktober 2007 heeft minister Rouvoet onder andere Jong in Fryslân gezien. Een nieuwsbericht van het ministerie voor Jeugd en Gezin concludeert dat minister Rouvoet te spreken is over de Friese aanpak ( / home, actueel nieuwsberichten, Rouvoet enthousiast over Friese aanpak). Het pionierswerk in Jong in Fryslân is een goede basis geworden voor de te ontwikkelen Centra voor Jeugd en Gezin in Fryslân. Er is natuurlijk veel meer te zeggen over de ontwikkelingen van de afgelopen jaren (het project Doen wat Werkt dat de Nationale Jeugdzorgprijs wint in 2007, het initiatief de Woodbrookers van Jeugdhulp Friesland, de meer dan halvering van de doorlooptijden tussen BJZ en de Raad voor de Kinderbescherming etc). In hoofdstuk 4 wordt bij de verschillende doelen ook steeds een korte terugblik gegeven op de afgelopen periode. Wat werkt? Daar waar de afgelopen periode in de keten van jeugdzorg successen zijn behaald, heeft dat steeds te maken gehad met het doel voor ogen om het beter te maken voor de jeugd in Fryslân. Ook het krijgen en hebben van vertrouwen in elkaar heeft in die situaties een belangrijke bijdrage geleverd aan het omlaag brengen van kostprijzen, het verkorten van doorlooptijden, het transparant maken van wachtlijstgegevens etc. 9

10 Beleidskader Jeugdzorg In 2005 was de situatie zodanig, dat voor Bureau Jeugdzorg Friesland een ingrijpend reorganisatieplan nodig was. De conclusie in 2008 is, dat alle doelen uit dit reorganisatieplan zijn gerealiseerd. De centrale toegang die BJZ in het kader van de reorganisatie heeft ingericht, blijkt nu zelfs een voorbeeld te zijn geworden voor andere bureaus jeugdzorg en stelt BJZ in staat op een goede manier aan te kunnen sluiten op de te ontwikkelen Centra voor Jeugd en Gezin in Fryslân. Er is door BJZ ook veel geïnvesteerd in training en deskundigheidsbevordering van het personeel (bijvoorbeeld in het deltaplan gezinsvoogdij), verschillende doorlooptijden zijn sterk verkort etc. De grootste aanbieder van geïndiceerde jeugdzorg, Jeugdhulp Friesland, heeft de afgelopen jaren een omslag gemaakt in de manier van begroten, waardoor beter gestuurd kan worden op de inzet van middelen. Een van de resultaten is een verlaging van de gemiddelde kostprijs per behandelde jongere. Er zijn regiokantoren geopend om de binding met de regio s te versterken. Ook het zorgaanbod is sterk uitgebreid om de groeiende vraag naar jeugdzorg te kunnen opvangen. Een voorbeeld van een sterke inhoudelijke ontwikkeling is het initiatief van de Woodbrookers, een jeugdvoorziening voor Friese kinderen met ernstige meervoudige problemen die tot nog toe niet in Fryslân geholpen konden worden. Jeugdhulp Friesland heeft hiervoor in 2007 een AWBZ erkenning gekregen en in 2009 moet de Woodbrookers operationeel zijn. Het nog scherper formuleren van doelen, investeren in relaties en het scheppen van tijd en ruimte om successen te behalen, zijn voor de provincie Fryslân belangrijke kenmerken om de uitdagingen die er (nog) liggen, aan te gaan in de komende periode. Deze kenmerken staan wat de provincie Fryslân betreft dan ook recht tegenover een discussie over het stelsel van jeugdzorg. Versnelling en Verbetering In 2008 hebben het programmaministerie voor Jeugd en Gezin en de provincies afspraken gemaakt over een aantal belangrijke ontwikkelingen de komende periode. Het gaat dan bijvoorbeeld om het maken van prestatie-afspraken met zorgaanbieders en het echt weten wat er speelt (kloppen cijfers, wat zeggen cijfers, etc). Deze en andere onderwerpen sluiten naadloos aan op het provinciale beleid voor de komende jaren en komen in hoofdstuk 4 aan de orde. 10

11 Terugblik Beleidskader Jeugdzorg

12 22012: het perspectief

13 2012: het perspectief Jeugdigen in Fryslân groeien in een goede en veilige leef- en leeromgeving op tot sociale en zelfredzame burgers. Genoemde visie is gelijk aan de visie op jeugdzorg uit het beleidskader jeugdzorg en is ook zo beschreven in de Friese Sociale Agenda Dit is het motto voor de provincie, en andere organisaties, om op allerlei terreinen actief te zijn voor Friese jeugdigen. Als het gaat om het investeren in goed onderwijs, het voorkomen van alcoholmisbruik, het gebruiken van talenten, het hebben van voldoende ruimte om te spelen, etc. Ook de jeugdzorg levert een bijdrage aan deze overstijgende visie. Specifiek voor die groep jeugdigen en hun omgeving die extra zorg nodig hebben. Zorg die gericht moet zijn op het perspectief om te kunnen leven en leren en uiteindelijk een plek te vinden in deze maatschappij. Missie voor de jeugdzorg Als missie voor de provinciale jeugdzorg wordt aangehaakt bij de landelijk omschreven missie in het kader van de prestatie-indicatoren in de jeugdzorg: Belemmeringen (risico s en problemen) in de ontwikkeling van jeugdigen en hun opvoeding oplossen, verminderen of compenseren, zodat een gezonde, evenwichtige uitgroei van jeugdigen tot volwassen plaatsvindt die zij zelfstandig of met steun van basisvoorzieningen kunnen volbrengen De kerndoelen hierin zijn: De hulpvragen van cliënten zijn beantwoord De autonomie van cliënten is versterkt De veiligheid van de jeugdige is hersteld De jeugdige vormt geen bedreiging voor de veiligheid van de samenleving Aan deze doelen zijn prestatie-indicatoren gekoppeld. In hoofdstuk 4 is dit verder uitgewerkt. De provincie Fryslân wil de komende periode aan deze kerndoelen en doelen zoals beschreven in hoofdstuk 4 steeds de volgende vragen koppelen: Heeft de cliënt zo min mogelijk last van zorg? We denken dan bijvoorbeeld aan belangrijke uitgangspunten als het benutten van de eigen kracht van cliënten, liever één contactpersoon dan een hele batterij, zorg volgt cliënt in plaats van cliënt volgt zorg etc. Is de zorg zo simpel mogelijk georganiseerd en gericht op resultaat? Hierbij gelden uitgangspunten als werkt de zorg die we inzetten, is het zorgvuldig maar ook snel, welke regels/formulieren zijn echt nodig, kan met één indicatie volstaan worden in plaats van met meerdere etc. Uiteraard liefst binnen de wettelijke en afgesproken kaders, maar zonodig zal worden gezocht naar werkbare alternatieven. 13

14 Beleidskader Jeugdzorg Sturing door de provincie De provincie heeft in de keten van jeugdzorg twee sturende rollen. Aan de ene kant is de provincie regisseur in de keten van jeugdzorg. In die regierol heeft de provincie de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in de vorm van het verbinden van partijen en het stimuleren van samenwerking en samenhang. De komende periode wil de provincie op dezelfde manier blijven sturen in de keten van jeugdzorg. Aan de andere kant is de provincie financier van het bureau jeugdzorg en de geïndiceerde jeugdzorg. In 2008 hebben provincies in IPO verband met elkaar geconstateerd dat, ondanks dat er veel goed gaat binnen de jeugdzorg, het aan een heldere sturingsvisie ontbreekt. De komende periode zullen provincies daarom een nieuwe sturingsvisie formuleren. In grote lijnen zal dit een verschuiving betekenen van sturing op productie, naar sturing op effecten (zie onderstaand schema voor een aantal voorbeelden). In bijlage 1 is aanvullende informatie opgenomen over demografische ontwikkelingen, de vraag naar jeugdzorg en de verschillende rollen en verantwoordelijkheden in de keten van jeugdzorg. VAN NAAR Sturing op productie Sturing op effecten Zorgaanspraken Unieke cliënten Modules Cliënttrajecten, geïndiceerd op zorgzwaarte Inkoop van capaciteit Inkoop op zorgzwaarte nieuw Kwaliteitsverantwoording op effect: prestatie-indicatoren Financiële verantwoording Financiële verantwoording op aanop bezetting tallen afgesloten cliënttrajecten nieuw T.b.v. Commissie Financiën Jeugdzorg: Werkelijke prijzen van de acht indicatiecategoriën nieuw T.b.v. Interprovinciale Benchmark: Werkelijke prijzen van de 21 bekostigingseenheden 14

15 2012: het perspectief 15

16 3De jeugdzorg in beeld

17 De jeugdzorg in beeld De jeugdzorgsector is sterk in beweging en er lopen veel ontwikkelingstrajecten. Voorbeelden zijn het traject Verbetering Indicatiestelling Bureaus Jeugdzorg (VIB), één Friese Wachtlijst ( het Centrum Jeugd en Gezin, Beter Beschermd, etc. Om deze ontwikkelingen te kunnen plaatsen, is het goed een overzicht/beeld te hebben van de sector. Er zijn veel voorbeelden in omloop van hoe de sector in elkaar steekt (in de bijlagen is een aantal schema s opgenomen). Beperking van deze voorbeelden is, dat ze zijn opgesteld vanuit een bepaalde ontwikkeling en vaak ook vanuit een bepaald perspectief. Hieronder volgt een sterk versimpeld beeld, maar het is goed de verschillende beelden te kennen om zo organisaties en ontwikkelingen te kunnen plaatsen in de keten van jeugdzorg. Wat deze figuur laat zien, is de verbinding tussen algemene voorzieningen (vrij toegankelijk, ook wel de eerste lijnszorg genoemd), het geïndiceerde zorgaanbod (tweede lijn) en daartussen een indicatieorgaan (het Bureau Jeugdzorg). Het figuur op de volgende pagina zoomt verder in op de cliëntstromen in de jeugdzorg. In dit schema wordt inzichtelijk hoe de instroom en doorstroom in de geïndiceerde jeugdzorg werkt. Ook is aangeven waar voor cliënten de wachtmomenten kunnen zitten. 17

18 Beleidskader Jeugdzorg

19 De jeugdzorg in beeld 19

20 4Doelen voor de komende periode

21 Doelen voor de komende periode Inleiding In het komende hoofdstuk staat een aantal hoofdlijnen die de komende periode centraal staan in het provinciale beleid. De thema s waar de provincie zich de komende jaren op zal richten zijn: de ontwikkeling van de Centra voor Jeugd en Gezin, het versnellen van de keten van jeugdzorg, het inzetten van jeugdzorg die werkt en het verminderen van bureaucratie. Per thema zijn doelstellingen beschreven, inclusief een korte terugblik en een toelichting. Er is uiteraard sprake van een grote vorm van samenhang tussen thema s. Zo wordt bijvoorbeeld bij de invoering van het CJG ook gekeken naar de snelheid in de keten en draagt het traject Beter, Anders, Minder ook bij aan het verminderen van regeldruk in de jeugdzorg. 4.1 INVOERING VAN HET CENTRUM VOOR JEUGD EN GEZIN De invoering van het Centrum voor Jeugd en Gezin is één van de pijlers van het beleid van minister Rouvoet voor de komende jaren. Elke gemeente in Nederland moet in 2011 beschikken over minimaal één CJG. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de invoering van het CJG. Waarom aandacht voor het CJG in het Beleidskader Jeugdzorg? Als gemeenten verantwoordelijk zijn, waarom zal de provincie dan een actieve rol spelen bij de totstandkoming van het CJG in Fryslân? De volgende argumenten spelen daarbij een rol. Voorkomen is beter dan genezen Als ouders met opvoedingsvragen optimaal worden bediend en risico s vroegtijdig worden gesignaleerd, kan in een vroeg stadium actie worden ondernomen. Dit is beter voor ouders en kinderen en levert ook een belangrijke bijdrage aan het voorkomen van de noodzaak om geïndiceerde jeugdzorg in te zetten. Aansluiting met Bureau Jeugdzorg In de Wet op de jeugdzorg zal opgenomen worden dat het Bureau Jeugdzorg moet aansluiten op het CJG. Bijvoorbeeld om het indicatieproces sneller en efficiënter vorm te geven. Aan de andere kant moet er ook nog veel energie gestoken worden in het proces dat wanneer geïndiceerde jeugdzorg wordt beëindigd de terugkeer naar de gemeente op een goede manier wordt begeleid. Ondersteunen van de inhoudelijke ontwikkeling van het CJG Op grond van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning heeft de provincie de taak het lokale jeugdbeleid te ondersteunen. In de provinciale Sociale Agenda en de notitie Invulling Koersaccent CJG staat hoe die ondersteuning de komende jaren er uit zal zien (zie bijlage 2 voor korte inhoudelijke toelichting). 21

22 Beleidskader Jeugdzorg Aansluiting tussen Bureau Jeugdzorg Friesland (en de geïndiceerde jeugdzorg) en het Centrum voor Jeugd en Gezin Terugblik De aansluiting tussen BJZ en Jong in Fryslân heeft vooral vorm gekregen in de samenwerking tussen de JIF-coördinatoren en de netwerkconsulenten van BJZ. Bureau Jeugdzorg heeft verder actief deelgenomen aan de ontwikkeling van Jong in Fryslân (JIF) en maakte ook onderdeel uit van de Friese denktank CJG. Doelstelling In 2011 heeft Bureau Jeugdzorg Friesland met alle Centra voor Jeugd en Gezin afspraken vastgelegd over de aansluiting tussen BJZ en het CJG. Toelichting De provincies hebben in IPO verband onderling als financiers van de bureaus jeugdzorg afgesproken een actieve bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van het CJG. Het gaat om de volgende onderwerpen: BJZ adviseert en biedt deskundigheidsbevordering aan medewerkers van het CJG; Naast de mogelijkheid rechtstreeks te melden bij BJZ, maakt BJZ afspraken over de doorverwijzing van het CJG naar BJZ; Deelname (op afroep) aan de verschillende casusoverleggen in het CJG; De mogelijkheid om de functies aanmelding en screening onder te brengen bij het CJG, bijvoorbeeld in de vorm van een voorpost (bevoegdheden voor indicatiestelling, zoals wettelijk nu geregeld blijven bevoegdheid van BJZ); Waar mogelijk versnelling en afstemming in traject van indicatiestelling; Een gegarandeerde en adequate 24-uurs bereikbaarheid en crisisinterventie; Warme overdracht van BJZ naar het CJG tijdens en na de jeugdzorg. Als financier van de geïndiceerde jeugdzorg willen provincies zorgen voor voldoende crisisopvang en uiteraard voor een zo kort mogelijke wachttijd voor cliënten (in ieder geval binnen 9 weken na het afgeven van een indicatie). Ook hier geldt dat een warme overdracht van de geïndiceerde jeugdzorg naar het CJG een belangrijke voorwaarde is voor goede ketensamenwerking. De mate waarin bovenstaande doelen gehaald kunnen worden zal afhangen van: De schaal waarop de Centra voor Jeugd en Gezin in Fryslân worden vormgegeven. Binnen de activiteiten van de stuurgroep en ambtelijke werkgroep CJG zal onderzocht moeten worden wat een realistische schaal is om de taken van Bureau Jeugdzorg Friesland op een doelmatige en efficiënte manier uit te voeren; De beschikbaarheid van middelen. De hoogte van de doeluitkering van het Rijk is bepalend voor de mogelijkheden die Bureau Jeugdzorg Friesland heeft om aan te sluiten bij het CJG. 22

23 Doelen voor de komende periode De wijze waarop andere financiers sturen als het gaat over het zorgaanbod in de jeugd GGZ, jeugd LVG, de gesloten jeugdzorg (tot 2013 bij ministerie J&G) en de Justitiële Jeugdinrichtingen. De inzet is wel ook deze vormen van aanbod bij het CJG te betrekken, maar de provincie Fryslân heeft hierin geen sturende rol. Aandachtspunten voor de komende periode zijn verder de verhouding tussen ambulante hulpverlening die op lokaal niveau en door de geïndiceerde jeugdzorg wordt geleverd en de inrichting van zorgcoördinatie (verantwoordelijkheden liggen deels bij CJG, de Jeugdgezondheidszorg, BJZ en de geïndiceerde jeugdzorg) Provinciale bijdrage aan de ontwikkeling van het CJG in Fryslân Terugblik Jong in Fryslân kan gezien worden als de voorloper van het CJG in Fryslân. De betrokkenheid van de provincie Fryslân bij deze ontwikkeling is groot geweest. In het kader van de doorontwikkeling van Jong in Fryslân naar het CJG heeft de provincie een Friese denktank CJG in het leven geroepen. De denktank heeft in 2008 een Fries basismodel voor het CJG gepresenteerd (te vinden op /jeugd/cjg). In de Sociale Agenda van de provincie Fryslân zijn onder het thema Jeugd en Gezin een aantal doelen opgenomen die eveneens een bijdrage moeten leveren aan de inhoudelijke ontwikkeling van het CJG. In april 2008 hebben Provinciale Staten inhoudelijk ingestemd met de notitie Invulling koersaccent CJG, waarmee invulling wordt gegeven aan het Coalitieakkoord van de provincie Fryslân. Doelstelling De provincie levert de komende periode een actieve bijdrage aan de (inhoudelijke) ontwikkeling van het Centrum voor Jeugd en Gezin in Fryslân (o.a. op het gebied van de aanpak kindermishandeling, opvoedingsondersteuning, zorgcoördinatie, de verbinding tussen het CJG en het onderwijs, verwijsindex risicojongeren en (crisis)opvang voor jongeren). Toelichting In het project Jong in Fryslân is vooral veel energie gestoken in het realiseren van een dekkende structuur in de aansluiting tussen het lokaal jeugdbeleid en de provinciale jeugdzorg. Nu gemeenten de verantwoordelijkheid hebben gekregen het CJG te realiseren richt het provinciale beleid zich de komende periode primair op het bijdragen aan een aantal inhoudelijke ontwikkelingen. Deze zijn beschreven in de Sociale Agenda van de provincie Fryslân en de notitie Invulling koersaccent CJG. 23

24 Beleidskader Jeugdzorg In onderstaand overzicht staan de speerpunten van provinciaal beleid voor de komende jaren. In bijlage 2 worden deze speerpunten kort toegelicht. Onderwerp Sociale Koersaccent Agenda CJG Continuering JIF / Zorgcoördinatie X X Invoering effectieve methodieken X X Invoering RAAK X X Verbinding Onderwijs / Jeugdzorg X X (Crisis)opvang jongeren X Onderzoek naar jeugdproblematiek X Matiging alcoholgebruik onder jongeren X Pact tegen schooluitval X Professionaliteit in de voorschoolse periode X Invoering verwijsindex risicosignalering X Sportdeelname onder jongeren jaar X Invoering Eén kind, één plan X De volgende onderwerpen staan niet in de Sociale Agenda of in de notitie Invulling koersaccent CJG, maar zijn bijvoorbeeld aangedragen door het ministerie voor J&G: Het Veiligheidshuis. In het Veiligheidshuis werken gemeenten, jeugd- en zorginstellingen, politie en justitie samen in de aanpak van criminaliteit en overlast. Een goede samenwerking met het CJG op het gebied van sociale orde en veiligheid is van groot belang. Het Openbaar Ministerie is initiatiefnemer van het Veiligheidshuis in Fryslân. De provincie is vertegenwoordigd in de stuurgroep en neemt deel aan de projectgroep Jeugd. De politie is één van de deelnemers aan het veilheidshuis, maar heeft ook een directe lijn met Bureau Jeugdzorg voor het doen van zorgmeldingen (40% van de beroepsorganisaties). Het omgangshuis. Dit is een bestaand initiatief in Fryslân en richt zich op het begeleiden van de omgangsregeling van gescheiden ouders. In die gevallen waar het niet goed verloopt en daardoor kinderen in de knel komen. Dit gebeurt door vrijwilligers en er zijn signalen dat dit niet altijd meer toereikend is en er professionele inzet nodig is. De komende periode moet dit nader worden onderzocht en moet het bestaande aanbod wellicht worden uitgebreid. Zwerfjongeren. De provincie heeft de afgelopen jaren subsidie verleend aan het Huis voor jongeren in Leeuwarden, gericht op de opvang en begeleiding van zwerfjongeren. Met Zienn (organisatie voor Maatschappelijke Opvang) en de gemeente Leeuwarden moet gekeken worden hoe verder vorm gegeven moet worden aan het beleid ten aanzien van zwerfjongeren. 24

25 Doelen voor de komende periode Motie PS (SP) over ontwikkeling Centra Jeugd en Gezin Provinciale Staten hebben in april 2008 (bij de behandeling van het voorstel Invoering koersaccent Centra Jeugd en Gezin ) de volgende motie aangenomen over de ontwikkeling van het CJG in relatie tot de inzet van (netwerk)pleegzorg: Provinciale Staten verzoeken het college van Gedeputeerde Staten: bij de vorming van de Centra voor Jeugd en Gezin, nadrukkelijk en actief de mogelijkheid van opvang van jeugdigen door (netwerk-)pleeggezinnen te betrekken. te onderzoeken hoe de Centra actief kunnen bijdragen aan het bekend maken van de mogelijkheid om te kunnen fungeren als (netwerk-)pleeggezin in hun specifieke werkgebied. De komende periode zal in het provinciale beleid rond de ontwikkeling van het CJG invulling worden gegeven aan dit verzoek van Provinciale Staten en wordt dit verwerkt in het Uitvoeringsprogramma Jeugdzorg. Overlegstructuur CJG in Fryslân Een stuurgroep van gedeputeerde en een aantal wethouders geeft sturing aan de ontwikkeling van het CJG in Fryslân. Een ambtelijke werkgroep zorgt voor de inhoudelijke ontwikkeling en implementatie, ondersteunt door verschillende projectgroepen (voor specifieke onderwerpen). Een overzicht van de overlegstructuur is opgenomen in bijlage SNELLERE KETENS Vraagontwikkeling in de jeugdzorg Terugblik In 2008 heeft Bureau Jeugdzorg Friesland een eerste onderzoek gepubliceerd naar kernproblemen van de zorgvrager van Bureau Jeugdzorg Friesland. Dit is een belangrijk instrument om te komen tot betere analyses en advies over de behoefte aan specifieke zorgprogramma s, welke programma s geïntensiveerd moeten worden en van welke programma s de vraag afneemt. Doelstelling Vanaf 2009 presenteert Bureau Jeugdzorg Friesland jaarlijks onderzoeksgegevens over de vraag naar jeugdzorg op korte, middellange en lange termijn. Toelichting Als het gaat om het bepalen van de vraag naar jeugdzorg en de ontwikkelingen in de vraag, is BJZ de organisatie die daar gegevens over kan leveren. Inzicht in de vraagontwikkeling in de jeugdzorg is van belang om te kunnen 25

26 Beleidskader Jeugdzorg sturen in het aanbod aan geïndiceerde jeugdzorg. Dit moet weer een belangrijke bijdrage leveren aan het versnellen van de keten van jeugdzorg en het verhogen van de kwaliteit. Het uit nood verlenen van next-best zorg zal dan steeds meer tot het verleden gaan behoren. Het onderzoek dat in 2008 door Bureau Jeugdzorg Friesland is gepubliceerd moet de komende periode nog verder ontwikkeld worden. Bureau Jeugdzorg Friesland gaat hiervoor het gesprek aan met provincie, gemeenten en zorgaanbieders Weten wat er speelt Terugblik Dit onderwerp heeft een nauwe relatie met de vorige doelstelling. Hier gaat het vooral om het krijgen van zicht op wat er nu precies gebeurt in de verschillende cliëntstromen in de jeugdzorg. Als het over een wachtlijst gaat, waar gaat het dan precies over en wat zouden oorzaken en oplossingen kunnen zijn? De afgelopen periode is het in de Tweede Kamer vooral gegaan over de wachtlijsten voor de door de provincie gefinancierde geïndiceerde jeugdzorg en het AMK (en bijvoorbeeld niet over de wachtlijsten Jeugd LVG en Jeugd GGZ). Daar bleek het in eerste instantie grote problemen te geven eenduidige definities te hanteren in de registratie, publicatie en interpretatie van gegevens. Vervolgens gaven die cijfers nog geen inzicht in oorzaken en oplossingen. En dan gaat het nog niet eens over alle andere plaatsen in de keten van jeugdzorg waar cliënten te maken kunnen krijgen met wachtlijsten. Op initiatief van de provincie heeft een intersectorale werkgroep in 2007 en 2008 de database Eén Friese wachtlijst ontwikkeld ( jeugdengezin/één Friese wachtlijst). Deze database brengt niet alleen de verschillende cliëntstromen in beeld, maar laat ook de daadwerkelijke aantallen cliënten zien binnen die stromen. Doelstelling CMO Partoer Fryslân beheert en ontwikkelt de database Eén Friese wachtlijst, in samenwerking met de ketenpartners in de jeugdzorg. Toelichting Per kwartaal worden de wachtlijstgegevens van de Friese jeugdzorg op de database door CMO Partoer gepubliceerd. Vanaf 2009 worden ook de gegevens van de keten jeugdbescherming en -reclassering hieraan toegevoegd. Ook wordt gestreefd naar meer deelnemende zorgaanbieders uit de AWBZ-gefinancierde zorg. De publicatie van de gegevens en de daarbij geleverde toelichtingen worden per kwartaal gebaseerd op analysegesprekken 26

27 Doelen voor de komende periode tussen de deelnemende ketenpartners onder leiding van Partoer. De gesprekken verhogen het inzicht in de betekenis van de informatie als zodanig maar ook in de onderlinge samenhang. Daarmee is de database een platform voor uitwisseling en discussie over de betekenis van gegevens. De gekozen werkwijze is gebaseerd op consensus en bereidheid tot openheid van de deelnemers, uitgangspunten waarvoor de provincie zich ten behoeve van iedereen in de sector en niet op de laatste plaats ten behoeve van de cliënt wil blijven inzetten Verbeteren Indicatiestelling Bureau Jeugdzorg Friesland Terugblik De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat het indicatietraject bij de verschillende bureaus jeugdzorg niet uniform was en dat er al snel veel te lange doorlooptijden ontstonden. In 2007 is daarom landelijk het traject Verbeteren Indicatiestelling Bureaus Jeugdzorg (VIB) gestart. Dit is gericht op het versnellen van indicatietrajecten en het verbeteren van de kwaliteit van de indicaties ( indicatiestelling.nl). Doelstelling Bureau Jeugdzorg verleent vanaf 2010 minimaal 95% van de indicaties binnen de wettelijke termijn en conform het Handboek Verbetering Indicatiestelling Bureaus Jeugdzorg. Toelichting Het project VIB richt zich op het kwalitatief verbeteren van dit indicatietraject. Uitgangspunt is, dat de cliënt zo snel mogelijk de juiste zorg krijgt. Daarbij gelden twee belangrijke uitgangspunten. De snelheid waarmee het indicatietraject doorlopen kan worden en de kwaliteit van dit traject. De cliënt moet zo snel mogelijk op basis van een zo goed mogelijke analyse van de problematiek, een passend zorgaanbod verkrijgen. Zo goed mogelijk betekent niet dat dit een langdurig traject hoeft te zijn Doorstroom en uitstroom in de keten van jeugdzorg Terugblik Cijfers maken steeds meer duidelijk dat de cliëntstromen in de keten van jeugdzorg heel divers zijn. Het is mooi dat het zicht op de keten en de cliënt daarin steeds beter wordt, maar ook wordt daarmee duidelijk dat de vraag en de behoefte van de cliënt daarin vaak niet centraal staan. 27

28 Beleidskader Jeugdzorg Het is tijdens een zorgtraject bijvoorbeeld niet, of nauwelijks, mogelijk te differentiëren in zorg. Dan is een herindicatie nodig of moet zelfs een nieuw indicatietraject worden gestart (als het gaat om zorg in een andere financieringsstroom). Ook wordt er vaak nog niet integraal gekeken naar wat een cliënt wellicht nog nodig heeft in de vorm van nazorg. Misschien nog wel gekeken, maar dit leidt dan niet concrete afspraken, met bijvoorbeeld een gemeente als het gaat om de om de inzet van maatschappelijk werk. Doelstelling De provincie Fryslân initieert in 2009 een pilot, waarbinnen het realiseren van integrale zorgtrajecten worden aangepast en ingezet ten gunste van de vraag van de cliënt. Toelichting Het knelpunt dat hierboven is beschreven is een direct gevolg van de inrichting van de jeugdzorg in Nederland. Financieringsstromen lopen via de AWBZ/Zorgverzekeringswet, provincies en gemeenten en verschillende partijen zijn verantwoordelijk voor een deel van de keten van jeugdzorg. Een discussie over hoe de jeugdzorg anders ingericht zou kunnen worden om beter in staat te zijn de cliënt centraal te stellen is goed, maar een Friese pilot is vooral bedoeld om binnen de huidige inrichting te kijken wat de mogelijkheden zijn, voor het maken van zorgtrajecten gericht en aangepast op de vraag van een cliënt. Wat hiervoor nodig is, is dat financiers experimenteerruimte geven voor het opzetten en uitvoeren van een dergelijke pilot. Ook een goed monitoringsinstrument is van groot belang. De verwachting is dat zorg sneller tot stand komt en dat de ingezette zorg beter aansluit op de zorgbehoefte van de cliënt. De verwachting is dat dit mogelijk is zonder dat de kosten zullen stijgen en dat de zorg beter voldoet aan de vraag van de cliënt. Een monitoringsinstrument is nodig om dat te kunnen toetsen. Verbetering informatie tussen BJZ en zorgaanbod BJZ en de zorgaanbieder rapporteren per kwartaal de in- en uitstroom van cliënten. Op grond van de indicaties die BJZ afgeeft, dient de zorgaanbieder tijdig en adequaat een zorgaanbod te doen. Volgens de wet heeft de cliënt die in het bezit is van een indicatiebesluit recht op jeugdzorg. Helaas slaagt de zorgaanbieder er nog niet in alle gevallen in om de meest geëigende vorm van jeugdzorg te bieden en moet er noodgedwongen worden uitgeweken naar next-best zorg. Een kind dat bijvoorbeeld liefst voor langere tijd in een pleeggezin geplaatst zou moeten worden, wacht in een leefgroep tot er een geschikt pleeggezin beschikbaar is. Of een jongere die eigenlijk uitbehandeld 28

29 Doelen voor de komende periode is in een voorziening, wacht op zelfstandige woonruimte die niet voorhanden is en houdt daarmee oneigenlijk een jeugdzorgplaats bezet. Als BJZ beschikt over actuele bezettingscijfers van het zorgaanbod, kan tijdig overlegd worden over wenselijke uitbreiding of inkrimping van het aanbod en kan voorkomen worden dat er met kinderen moet worden geleurd, waarvoor geen passende opvang beschikbaar is. 4.3 DE ZORG DIE WERKT Invoering prestatie-indicatoren Terugblik De afgelopen jaren is de manier van begroten bij Bureau Jeugdzorg en de grootste zorgaanbieder, Jeugdhulp Friesland, omgebouwd van conservatieve exploitatie gerichte begrotingen naar begrotingen van prijzen en aantallen. Zo is er meer inzicht en transparantie ontstaan in de besteding van middelen. Landelijk is een set van prestatie-indicatoren ontwikkeld door het IPO, het Rijk, de MO groep en het Nederlands Jeugd Instituut. De komende periode moeten die prestatie-indicatoren ingevoerd worden. Naast de verschillende initiatieven die in Fryslân al speelden, hebben Bureau Jeugdzorg Friesland en Jeugdhulp Friesland in 2007 een provinciale subsidie ontvangen voor de invoering van de methodiek Resultaatgericht Meten, aansluitend op de landelijke prestatie-indicatoren. Doelstelling De provincie Fryslân subsidieert vanaf 2011 Bureau Jeugdzorg en het zorgaanbod op basis van een vereist prestatieniveau, gekoppeld aan de landelijke prestatie-indicatoren. Toelichting De landelijke prestatie-indicatoren zijn gekoppeld aan de volgende kerndoelen (zie ook hoofdstuk 2): de hulpvragen van cliënten zijn beantwoord; de autonomie van cliënten is versterkt; de veiligheid van de jeugdige is hersteld; de jeugdige vormt geen bedreiging voor de veiligheid van de samenleving. Als bijlage is een schema opgenomen van de kerndoelen, gekoppeld aan indicatoren, instrumenten en informatieleveranciers. Voldoen aan basiskwaliteit en voorzien in voortdurende kwaliteitszorg In MO-verband werken jeugdzorg organisaties aan de ontwikkeling en invoering van een certificatiesysteem (HKZ), zowel voor de zorgaanbieders, alsook voor de bureaus jeugdzorg. Het systeem is zo opgezet dat op basis van een certificeringschema onafhankelijk getoetst kan worden of een jeugdzorg- 29

30 Beleidskader Jeugdzorg organisatie de vereiste basiskwaliteit kan leveren. De provincie is voornemens vanaf 2009/2010 HKZ als voorwaarde te hanteren voor subsidiëring. Vraag is daarbij wel in hoeverre HKZ-certificering niet een onnodige verzwaring van regeldruk met zich mee brengt Nieuwe / effectieve methodieken Terugblik Het inzetten van effectieve methodieken levert een belangrijke bijdrage aan het effect van jeugdzorg. Voorbeelden zijn de methodiek Families First die wordt ingezet door Jeugdhulp Friesland, het Deltaplan Gezinsvoogdij en de Eigen Kracht Conferenties die Bureau Jeugdzorg Friesland heeft ingevoerd en de methodieken Multi System Therapy en Functional Family Therapy binnen het project Doen Wat Werkt (zie Doelstelling De provincie Fryslân stimuleert de ontwikkeling en inzet van nieuwe/effectieve methodieken in de keten van jeugdzorg. In 2009 is van 90% van de provinciaal gefinancierde jeugdzorg het niveau van doeltreffendheid inzichtelijk. Vanaf 2010 worden programma s die niet doeltreffend zijn beëindigd of ingeruild voor wel doeltreffende programma s. Toelichting In 2008 is het Handboek voor praktijkgestuurd effectonderzoek in de jeugdzorg verschenen, van Tom van Yperen en Jan Willem Veerman. Onderdeel van het handboek is een effectladder van interventies (methodiek, module, zorgvorm etc). Samengevat ziet deze er als volgt uit: 4. Werkzaam. Aangetoonde causaliteit van een interventie. 3. Doeltreffend. Aangetoonde gewenste veranderingen bij interventie. 2. Veelbelovend. Theoretische onderbouwing interventies. 1. Potentieel. Omschreven en gespecificeerde interventies. Deze effectladder is een instrument dat gebruikt kan worden om te oordelen of bestaande of nieuwe programma s effectief zijn of dat het nodig is om bij te sturen Ontwikkelingen binnen de jeugdzorg: Hierna volgt een korte toelichting op een aantal ontwikkelingen over o.a. methodieken en nieuwe vormen van jeugdzorg. 30

31 Doelen voor de komende periode Woodbrookers Een voorziening die nauw aansluit bij de gesloten jeugdzorg is de nieuwe jeugdvoorziening die Jeugdhulp Friesland in 2009 zal openen. Hierin wordt een combinatie gerealiseerd van provinciaal gefinancierde jeugdzorg, AWBZ vormen van jeugdzorg en gesloten jeugdzorg. In 2007/2008 is Jeugdhulp Friesland al gestart met een aantal AWBZ gefinancierde plaatsen. In de nieuwe voorziening worden Friese kinderen behandeld, die zowel kampen met psychiatrische als met gedragsproblemen. Doen Wat Werkt Dit project, dat loopt tot en met 2008, is gespreid over de drie noordelijke provincies. Het is gericht op jongeren met ernstige gedragsproblemen met een machtiging van de kinderrechter voor gesloten opvang. Een aantal zorgaanbieders in de noordelijke provincies biedt deze jongeren een intersectoraal aanbod. Deze jongeren worden maximaal 6 weken opgevangen in t Poortje en krijgen vervolgens zo snel mogelijk intensieve thuisbegeleiding, samen met de ouders. Deze aanpak is succesvol en heeft in 2007 de Nationale Jeugdzorgprijs ontvangen. De noordelijke provincies en betrokken zorgaanbieders zullen in 2008 bepalen of en hoe dit project na 2008 door zal gaan. Zorgprogrammering De hierboven geschetste ontwikkelingen zijn voorbeelden van initiatieven waarbij verschillende zorgvormen worden gecombineerd om adequaat in te gaan op complexe hulpvragen. Hiermee kan expertise van organisaties worden gebundeld en ook worden voorkomen dat cliënten een traject doorlopen van de ene aanbieder naar de ander. Dit vraagt echter om een andere manier van bijvoorbeeld indiceren, maar ook om een adequate afspraak met de jeugdzorgaanbieder over het inzetten van zorg door overige aanbieders van zorg. Deltaplan Gezinsvoogdij Het Deltaplan Gezinsvoogdij betekent een nieuwe manier van uitvoering van de ondertoezichtstelling (ots), waarbij de gezinsvoogd intensief werkt met de jeugdige en de ouders. De gezinsvoogd werkt gericht aan veranderingen in de opvoedingssituatie met als doel de bedreiging voor het kind weg te nemen, zodat de maatregel kan worden beëindigd. Deze intensieve werkwijze vereist het terugbrengen van de caseload van gezinsvoogden naar 1 op 15. Bureau Jeugdzorg Friesland realiseert deze doelstellingen voor 31 december 2008 (conform afspraken met Rijk). Gesloten jeugdzorg Tot 2013 is het ministerie Jeugd en Gezin verantwoordelijk voor de gesloten jeugdzorg (daarna de provincies). Fryslân maakt hierin vooral gebruik van de gesloten jeugdzorgvoorziening t Poortje in Groningen (voormalige justitiële jeugdinrichting). 31

32 Beleidskader Jeugdzorg Gezinscoach Jeugdhulp Friesland heeft voor 2008 en 2009 een projectsubsidie ontvangen voor het coachen van (multiproblem)gezinnen, waar sprake is van ernstige problematiek en een verscheidenheid van hulpverleners die betrokken zijn bij het gezin. Uitgangspunt is dat het gezin in zijn geheel thuis behandeld wordt. De intensieve begeleiding maakt het mogelijk dat de kinderen thuis kunnen blijven wonen. Het gezin blijft intact en uiteindelijk worden kosten bespaard, omdat geen gebruik wordt gemaakt van (dure) residentiële voorzieningen. Eigen kracht De kern van de Eigen Kracht Conferentie is dat een getrainde vrijwilliger het netwerk van een gezin mobiliseert en dat het gezin zelf bepaalt in hoeverre een beroep wordt gedaan op hulp van familie, buren en eventueel professionals. Uit onderzoek blijkt dat cliënten een minder groot beroep doen op professionele hulp als ze zelf de keus hebben en dat betrokkenen erg gemotiveerd zijn om zich aan het gezamenlijk afgesproken hulpplan te houden. Bureau Jeugdzorg Friesland maakt sinds een paar jaar succesvol gebruik van het model. De provincie stimuleert gemeenten en zorgaanbieders eveneens gebruik te maken van de methodiek van Eigen Kracht. Gedragsbeïnvloedende maatregel Op 1 februari 2008 is de Wet verruiming mogelijkheden gedragsbeïnvloeding jeugdigen in werking getreden. Deze wet wijzigt het Wetboek van Strafrecht, het Wetboek van Strafvordering en de Wet op de jeugdzorg. De nieuwe wet schept mogelijkheden om jongeren die een strafbaar feit hebben begaan tijdens en na detentie te begeleiden, om recidive te voorkomen. De wet regelt dat jeugdstraffen zoals de geldboete en de taakstraf met elkaar kunnen worden gecombineerd. De wet introduceert de gedragsmaatregel die in plaats van een straf kan worden opgelegd. De jeugdige kan hierbij maximaal twee jaar in zijn vrijheid worden beperkt en krijgt een individueel programma, waarbij de jeugdreclassering een belangrijke rol speelt. Afhankelijk van wat een jongere nodig heeft, kan ook jeugdzorg deel uitmaken van dat programma. Vanuit het Platform Jeugdcriminaliteit zijn in Fryslân afspraken vastgelegd tussen de betreffende organisaties om ervoor te zorgen dat de maatregel opgelegd kan worden. 4.4 MINDER BUREAUCRATIE Beter Anders Minder Terugblik Sinds de invoering van de Wet op de jeugdzorg is de kwantiteit en de kwaliteit van de beleidsinformatie een nadrukkelijk punt van aandacht geworden. Aan beleidsinformatie kleven naast voordelen ook nadelen, zoals de tijd die 32

33 Doelen voor de komende periode professionals moeten steken in het aanleveren van informatie, het ontbreken van algemeen gehanteerde definities, de betrouwbaarheid van gegevens als het gaat om wachtlijsten. Goede en betrouwbare beleidsinformatie is een voorwaarde voor veel verbetertrajecten binnen de jeugdzorg (Verbeteren Indicatiestelling Bureaus jeugdzorg, invoering Burger Service Nummer in de jeugdzorg, invoering prestatie-indicatoren, maar ook het inrichten van een nieuwe financieringssystematiek). Het Inter Provinciaal Overleg (IPO) en minister Rouvoet zijn daarom eind 2007 het project Beter Anders Minder (BAM) gestart. Gericht op het verbeteren van beleidsinformatie, als het nodig is vragen van andere beleidsinformatie en vooral ook het verminderen van de vraag om beleidsinformatie. Doelstelling Vanaf 2009 leveren Bureau Jeugdzorg en de zorgaanbieders op een eenduidige en minder belastende manier de beleidsinformatie aan over de provinciale jeugdzorg. Toelichting Het project BAM raakt veel (verbeter)trajecten in de jeugdzorg. In essentie gaat het om een verbetering van het informatiebeleid van de jeugdzorg door: uniforme werkprocessen BJZ. Voorbeelden zijn het traject VIB (hoofdstuk 4.2.3) en de invoering van 8 indicatiecategorieën en 21 bekostigingseenheden (hoofdstuk 4.5); uniforme definities. De werkgroep Eén Friese wachtlijst is hier uitdrukkelijk mee bezig (hoofdstuk 4.2.2); goede ICT toepassingen. Hierin staat centraal het Informatiesysteem Jeugdzorg (IJ). Onderzoek moet uitwijzen of IJ voldoende geschikt zal zijn voor het aanleveren van o.a. kwalitatief valide sturingsinformatie; gebruik authentieke registraties. In de huidige situatie zorgen BJZ en de zorgaanbieder zelf voor de registratie van gegevens, terwijl het wenselijker is dat gebruik gemaakt kan worden van bestaande registraties (als bijvoorbeeld de gemeentelijke basis administratie (GBA); aansluiting wettelijk kader en uitvoeringspraktijk. Voorbeeld van een verbeterpunt is het feit dat de Wet op de jeugdzorg andere eisen stelt aan het indicatiebesluit dan de AWBZ. Nieuwe sturingsvisie beleidsinformatie nieuw kader informatie overheden. Er wordt wel veel beleidsinformatie gevraagd, maar wat is werkelijk nodig? Zowel IPO als Rijk zijn een nieuwe sturingsvisie aan het voorbereiden. Daaraan is de vraag gekoppeld welke sturingsinformatie nodig is, en vooral ook welke informatie niet. Minder informatie, door: alleen sturingsinformatie vragen die nodig is, zie punt hierboven; 33

34 Beleidskader Jeugdzorg differentiëren in indicatieprocessen. Een voorbeeld is het traject VIB (hoofdstuk 4.2.3), vanuit de gedachte dat bij een enkelvoudige indicatie minder informatie nodig is dan bij het verzoek tot uithuisplaatsing bij de kinderrechter. selectiever te vragen en te antwoorden. Overheden en ook derden vragen regelmatig om allerhande beleidsinformatie bij de bureaus jeugdzorg en de zorgaanbieders. Die informatie kan al eerder gepubliceerd zijn, of niet relevant, of moeilijk te achterhalen. Als sector kan daar kritischer mee om worden gegaan. betere (afstemming) verbetertrajecten. Inhoudelijke verbetertrajecten, bijvoorbeeld het Deltaplan Gezinsvoogdij, betekenen vaak ook een intensivering van de aan te leveren beleidsinformatie. Trajecten lopen ook vaak naast elkaar, waardoor een gebrek aan samenhang zorgt voor dubbele informatieuitvragen (zie ook volgende paragraaf: Verminderen ervaren regeldruk) Vermindering regeldruk Terugblik In november 2007 heeft minister Rouvoet de Tweede Kamer geïnformeerd over zijn ambities om de ervaren regeldruk in de keten van jeugdzorg aan te pakken. In de huidige kabinetsperiode moet de ervaren regeldruk met 25% worden verminderd. Bij ervaren regeldruk gaat het om ervaringen van professionals en cliënten die als onnodig en frustrerend ervaren worden. Dit is wat anders dan bijvoorbeeld het kijken naar administratieve lasten, waarbij gekeken wordt wat de uitvoering van een bepaalde regel kost en of dit efficiënter kan. De minister heeft inmiddels met alle provincies samenwerkingsafspraken gemaakt over het verminderen van de ervaren regeldruk. Doelstelling De regeldruk in de keten van jeugdzorg in Fryslân is in 2012 met 25% gedaald. Toelichting Het bureau CAP GEMINI heeft in Fryslân in het voorjaar van 2008 een nulmeting uitgevoerd in de keten van jeugdzorg (samen met regio s in Utrecht, Rotterdam en Noord Brabant). De resultaten zijn inmiddels beschikbaar. Uit deze nulmeting zal een aantal knelpunten komen en de belangrijkste moeten worden omgezet in acties. Een nieuwe meting in 2011 zal inzichtelijk maken of de ervaren regeldruk ook werkelijk met 25% is gedaald. Bovenstaande doelstelling is ambitieus en SMART geformuleerd. Er zijn echter ook externe factoren die van invloed zijn op de ervaren regeldruk. Een aantal knelpunten zal niet bij de provinciale overheid liggen, maar bijvoorbeeld bij 34