Er zijn enkele dingen waar u als ouder al op kunt letten in de uitspraak van uw kind:

Transcriptie

1 Er zijn enkele dingen waar u als ouder al op kunt letten in de uitspraak van uw kind: Luister naar wát uw kind zegt en niet naar hóe het gezegd wordt. Als u steeds verbetert wat uw kind zegt, zal het plezier om iets te vertellen steeds minder worden. Wees zelf een goed spraakmodel: spreek rustig zodat uw kind goed kan opnemen en verwerken wat u zegt en hoe u dit zegt. Realiseer u dat het voor uw kind heel frustrerend is om mee te willen doen aan gesprekken maar dit niet te kunnen. Heel veel te zeggen te hebben, maar niet weten hoe dit te doen. Vooral als het taalniveau van uw kind goed is, of in ieder geval beter dan de spraak, kan dit problemen geven en kan uw kind zich gaan terugtrekken of juist heel boos worden. Herhaal wat uw kind zegt op een natuurlijke wijze in uw eigen reactie. Uw kind zegt bijvoorbeeld "tijt papa, daar is de tat!". U reageert met "ja, dat is de kat. De kat van de buren. Wat zou hij daar doen?". Zo hoort uw kind het juiste voorbeeld van u en kan het gesprek verder gaan. Wees duidelijk in wat u wel en niet verstaan heeft zodat uw kind zelf goed weet waat hij/zij aan toe is. Blijf geduldig en geef uw kind de gelegenheid zichzelf duidelijk te maken, eventueel met ondersteuning van gebaren of andere woorden. Overvraag uw kind niet. Maak duidelijk wat u wel of niet van hem/haar verwacht en denk hierbij aan de leeftijd van uw kind. Gebruik zelf ondersteunende gebaren tijdens het spreken en stimuleer uw kind dit ook te doen als dit de communicatie helpt. Het is niet zo dat uw kind dan alleen nog

2 maar met gebaren gaat praten als hij/zij wel mogelijkheden voor verbale spraak heeft. De gebaren zijn bedoeld ter ondersteuning van het spreken en niet als vervanging. Als uw kind helemaal niet kan spreken, of maar een klein beetje, hebben de gebaren een heel ander doel en zullen ze ook anders ingezet worden. Laat uw kind merken dat spreken of geluid maken (dat gekoppeld is aan een betekenis) effectief kan zijn. Als uw kind alles gedaan krijgt zonder iets te zeggen, is spreken ook niet functioneel voor hem/haar. Verander dit patroon en vraag uw kind op zijn eigen niveau iets te zeggen om iets gedaan te krijgen. Bij het aandoen van ieder kledingstuk kan bijvoorbeeld het woord "aan", of zelfs de klank "aa" gevraagd worden bij ieder nieuw kledingstuk dat u aandoet. Beloon uw kind als hij/zij een poging doet. Uw kind moet voldoende zelfvertrouwen hebben om pogingen te doen om te spreken. Let hierbij op het niveau van uw kind en bespreek met ons wat u van uw kind mag verwachten.

3 Voorbeelden van activiteiten die u samen met uw kind kunt doen: Als u een bepaald doelwoord heeft, mogelijk omdat deze bij de logopedie geoefend wordt, kunt u samen met uw kind zoeken naar zoveel mogelijk verschillende plaatjes die dit woord weergeven. Zoek in tijdschriften, maar ook op het internet met bijvoorbeeld 'google afbeeldingen'. Knip de plaatjes uit of print ze en maak er een spelletje van. Of plak er een stukje magneetplakband op en hang ze op de koelkast of op een whiteboard. Als er meerdere doelwoorden en plaatjes zijn, kunt u samen met uw kind een verhaal maken met deze plaatjes. Door steeds de volgorde te veranderen, of de nieuwe plaatjes van woorden die u meekrijgt ook op te hangen, kunt u de verhalen samen steeds veranderen of misschien door laten lopen als een vervolgverhaal. Dit hangt een beetje af van de leeftijd van uw kind. U kunt de plaatjes ook in een boekje plakken en het verhaal ertussendoor schrijven. Het wordt dan een soort "praatjeplaatje"-verhaal waarbij u de tekst leest en uw kind de woorden op de plaatjes invult die in de zinnen staan. Als u plaatjes heeft meegekregen om te oefenen, kunt u hier een nietje aan vastmaken. U maakt een magneetje vast aan een touwtje en hangt deze aan een stokje en u heeft een vishengel. U kunt nu samen een vis-spelletje spelen en de plaatjes ophengelen. Oefen de woorden die u meekrijgt, of uw eigen woorden zoveel mogelijk binnen natuurlijke situaties. Als het woord gekoppeld wordt aan iets dat ook "echt" gebeurt, is de kans dat het in de hersenen opgeslagen wordt veel groter. Het heeft dan een functie om het woord daadwerkelijk te gebruiken tegenover slechts voorwerpen of plaatjes te benoemen waar verder niets mee gedaan wordt. Creëer zo nodig deze situaties, maar meestal zijn ze er wel als u er even over nadenkt. Eenvoudige dagelijks terugkerende dingen als aankleden, de schoenen aandoen, eten, in bad gaan, de tanden poetsen en ga zo maar door. Ze zijn allen zeer geschikt om doelwoorden te oefenen.

4 Bespreek samen met ons welke woorden belangrijk zijn voor uw kind om te kunnen zeggen, of voor u als ouder om van uw kind te begrijpen. Omdat u zelf uw situatie en het kind het beste kent, hebben wij deze hulp van u nodig om te komen tot de beste keuzen van doelwoorden zodat uw kind hier ook echt iets aan heeft. Zo leert uw kind de woorden die het meest functioneel en ook interactief en communicatief zijn. Lees veel voor. Uw kind is dan gericht op wat u vertelt en hoort de juiste productie van woorden in een rustige en geconcentreerde situatie. Zorg dat uw voorleestempo heel rustig is. Meer over voorlezen en tips om goed voor te lezen vindt u hier. Begeleid uw dagelijkse bezigheiden met taal. Vertel over waar u mee bezig bent. Uw kind krijgt zo veel voorbeelden van een goede uitspraak van woorden. Praat in een rustig tempo. Maak een placemat waar de doelwoorden die uw kind momenteel oefent op staan. Zo ziet het kind ze bij iedere maaltijd terug en kunnen ze misschien op die momenten ook herhaald worden. Zo creëert u al een paar keer op een dag een oefenmoment. Als uw kind nauwelijks kan vertellen wat hij/zij wil, maakt u een communicatiebord met foto's, plaatjes of picto's (afhankelijk van het niveau van uw kind) van de dingen die uw kind zou willen zeggen. Zo kan uw kind keuze's maken, of behoeften duidelijk maken zoals iets willen eten, naar een vriendje willen of een emotie aangeven, bijvoorbeeld aangeven dat hij/zij verdrietig is of boos. Gebruik eigen foto's of foto's/tekeningen/picto's van het internet hiervoor. In principe kunt u een plaatje maken van alles wat u van uw kind zou willen horen of waarvan u denkt dat uw kind dit zou willen zeggen. Zo'n communicatiebord kan op meerdere plaatsen in huis hangen, afhankelijk van het doel ervan. U zult merken dat de communicatie hiermee gemakkelijker zal worden en frustratie zal verminderen. Als uw kind u helemaal niet duidelijk kan maken wat hij/zij zeggen wil, en er zijn ook geen andere vormen waarmee uw kind kan communiceren zoals ondersteunende

5 gebaren, kunt u ook overwegen een alternatief communicatiemiddel aan te schaffen. Doe dit altijd in overleg met de mensen die uw kind behandelen zodat u een juiste keuze maakt. Er zijn vele soorten alternatieve communicatiemiddelen te krijgen en u moet die kiezen die het beste past bij de mogelijkheden van uw kind en van zijn/haar omgeving. Oefenen tijdens bewegen motiveert het kind niet alleen, het kan het spreken ook gemakkelijker maken voor het kind. Verstop plaatjes met de oefenwoorden, of maak er een springparcours van. Hang ze boven mandjes en laat uw kind ballen in de mandjes gooien. Hang ze bovenaan de glijbaan en laat het kind omhoog klimmen om het plaatje te zien, om vervolgens naar beneden te glijden tijdens het benoemen van het plaatje. De mogelijkheden zijn eindeloos! Een aangegeven ritme kan het makkelijker maken voor uw kind om woorden uit te spreken. Probeer de woorden te klappen, te trommelen, te marcheren, te springen, te stuiteren met een bal. Pas wel op dat de intonatie dan niet eentonig wordt, zo krijg je "robot-spraak". Probeer de lettergrepen wel op een natuurlijke wijze te benadrukken, bijvoorbeeld "ba-ná-nen". Spring op die lettergreep dan ook wat hoger, trommel wat harder of stuiter de bal steviger. Met trommels kun je een grote en een kleine trommel naast elkaar zetten en de grote trommel alleen voor de beklemtoonde woorden of lettergrepen gebruiken.