3 maart Waterschapshuis Noorderzijlvest, Groningen

Transcriptie

1 Waardensysteem zeesluis Delfzijl, lopende zaken Marconi Buitendijks en dijkverbetering Eemshaven Delfzijl 3 maart Waterschapshuis Noorderzijlvest, Groningen

2 ii

3 Inhoud Waardensysteem zeesluis Delfzijl en lopende zaken Marconi 1 Opening Waardensysteem zeesluis Delfzijl... 1 Werksessie... 2 Baten zeesluis groep A... 2 Baten zeesluis groep B... 2 Samenvattend Voortgang Marconi Buitendijks Voortgang dijkverbetering Eemshaven- Delfzijl Griesberg Bestuurlijke risicosessie 7 december Informeren Stuurgroep 21 maart Bijlage 1: Lijst van deelnemers aan het werkatelier op 3 maart Agenda 1. Opening Agenda, verslag, mededelingen 2. Waardensysteem zeesluis Delfzijl - presentatie en toelichting Mark de Bel (Deltares) - werksessie 3. Bestuurlijke risicosessie 7 december - betekenis van de uitkomsten 4. Marconi Buitendijks Stand van zaken - voortgang aanbesteding - bestuurlijk overleg havenbedrijfsleven - bodemdalingscommissie en beheervergoeding 5. Dijkverbetering Eemshaven Delfzijl - terug- en vooruitblik Noorderzijlvest - procedurele aspecten voor vervolg - planning en samenwerkingsafspraken 6. Stand van zaken overige projecten Toelichting bij de opzet, onderwerpen 7. Informeren Stuurgroep 21 maart 2016 Afspraken vorige Stuurgroep Agenda komende Stuurgroep i

4 Waardensysteem zeesluis Delfzijl en lopende zaken Marconi In het vijfentwintigste werkatelier gaf Mark de Bel (Deltares) een toelichting op de voortgang van de netwerk- en systeemanalyse van de zeesluis. Zijn analyse beziet de zeesluis in samenhang met de scheepvaart, aan- en afvoer van zoetwater, waterkwaliteit, natuurontwikkeling, recreatie en leefbaarheid van Delfzijl. Hij inventariseert de knelpunten, wenselijke maatregelen en daarmee samenhangende baten en kosten. Het werkatelier richtte zich op het invullen van nog ontbrekende kwalitatieve en kwantitatieve parameters. Vervolgens kwamen lopende zaken en de voorbereiding van de Stuurgroep aan de orde. 1 Opening Arjen Bosch heet de aanwezigen welkom. Punt 3 van de agenda, de bestuurlijke risicosessie, verschuift naar het eind van het werkatelier. Bij het verslag van het vorige werkatelier zijn geen opmerkingen. Er zijn geen mededelingen. 2 Waardensysteem zeesluis Delfzijl Mark de Bel vat de conclusies samen van zijn analyse tot nu toe. De MIRT- verkenning concludeerde dat vervanging van de sluis op dat moment niet rendabel was. De analyse van de zeesluis een pilotproject in het kader van de Vervangings- opgave Natte Kunstwerken maakt het echter mogelijk een brede, meerdimensio- nale afweging van kosten en baten te maken en hierin de meest recente inzichten op elk van die dimensies mee te nemen. De zeesluis van Delfzijl functioneert als een spil in een net- werk van functies. Functies voor scheepvaart, aan- en afvoer van zoetwater, waterkwaliteit, natuurontwikkeling, recreatie en leefbaarheid. De meer systeemgerichte analyse van Deltares maakt inzichtelijk hoeveel overlap er is met de doelen en ambities waarop het Programma Marconi zich richt. Het vervroegd vervangen van de zeesluis werkt daar- om door in het hele complex van gezamenlijk onderschreven ambities. In zijn presentatie schetst Mark de Bel kort wat vooraf ging, de gevolgde werkwijze en de voorlopige resultaten van de analyse van het waardensysteem van de zeesluis. Hij schetst de knel- punten, de baten van mogelijk te nemen maatregelen en de investeringen die dat op verschillende momenten vraagt. Het waterschap heeft op dit moment niet de ambitie om de spuicapaciteit bij Delfzijl te wijzigen, omdat er binnendijks voldoende bergingscapaciteit is. De behoefte aan extra spuicapaciteit wordt pas actueel als de huidige spui in het Oude Eemskanaal wordt omgevormd tot een sluis voor de recreatievaart. Pas dan moet er elders gespuid worden. Het gemaal Rozema bij Termunten is vooral 1

5 bedoeld om bij hoog water op zee (dus als het natuurlijke verval te klein is) het boezemkanaal te ontlasten. De in zijn presentatie genoemde getallen zijn gebaseerd op de standaard systematiek voor kostenraming (SSK- ramingen) en ontleend aan de maatschappelijke kosten- baten analyse (MKBA) zoals beschreven in het EcoShape rapport Verkenning zoet- zout natuur en spui- locatie nabij de Pier van Oterdum; Planstudie nieuwe spuilocatie en zoet- zout natuur (3 juni 2014).» De tabel die alle kosten en baten van de nieuwe zeesluis samenvat is nog niet volledig ingevuld en laat nu nog meer kosten dan baten zien. De gevolgde rede- nering is lastig en vraagt ook in de rapportage aan de Stuurgroep om een goede en heldere uitleg. Mark levert hiervoor een tekst. Werksessie De aanwezigen gaan in twee groepjes uiteen en inventariseren de baten van een nieuwe zeesluis op het gebied van overstromingsschade, zoutindringing, landbouw, leefbaarheid in Delfzijl en eventuele andere dimensies. Ze doen dat vanuit econo- misch perspectief en vanuit het oogpunt van waterbeheer. De conclusies van groep A en B zijn samengevat in de inzet hieronder. In deze groep kwam de volgende vraag naar voren: een van de nevendoelen van de nieuwe zeesluis is het verbeteren van het leefklimaat in de door de krimp getroffen gemeente. Stel dat de nieuwe zeesluis mede leidt tot een waardestijging van het onroerend goed. Loop je dan niet het risico dat je die waardestijging moet bijdragen in de vervangingskosten? Mark geeft aan dat dit niet het geval is, want je hier praat over twee heel ver- schillende dingen die je niet tegen elkaar kunt wegstrepen: de investering in de zeesluis is een cashflow, terwijl de MKBA (maatschappelijke kosten- batenanalyse) juist naar de niet- cashflow opbrengsten kijkt. De meerwaarde komen ten goede aan de BV Nederland als geheel. Je kunt het vervroegen van de vervan- ging van ze zeesluis ook als volgt be- naderen: begin met het voornemen van Rijkswaterstaat om in 2030 te gaan bouwen. Wat levert het dan op dat moment op? Kijk vervolgens hoe je het realiseren van die opbrengst kunt versnellen. Baten zeesluis groep A Waarde huizen (5.000 stuks, gemiddelde waarde nu ,-) Inkomsten uit toerisme Zoutindringing o Nu kosten maken om zoutindringing te voorkomen (25% terugdringing) o Besparing op doospoelen X m 3 die nodig is voor terugdringen zouttong o Beschikbaarheid landbouw- en industriewater (Northwater) Verkoop 300 ha industrieterrein (10 ha = 7,5 mln.) Tweebaks duwvaart Baten zeesluis groep B Zoet zout natuur (natuurwaarde + werk met werk maken) à mln. werk Zoetwatervoorziening landbouw en industrie Besparing zoetwater maatregelen Leefbaarheid o Bewoners Borgsweer à natuur o Bewoners Delfzijl à recreatieve haven Recreatie Vestigingsklimaat Veiligheid (scheiding recreatieve en beroepsvaart) 2

6 Ontwikkelingen in de komende jaren maken de behoefte aan een nieuwe sluis groter. Zo investeert RWS op de route vanaf Lemmer veel in het accommoderen van de tweebaks duwvaart, maar niet in de laatste schakel, de zeesluis van Delfzijl. Met het herhalen van deze redenering zul je bij RWS weinig handen op elkaar krijgen, want dat is in de MIRT verkenning in 2007 ook al aangevoerd. Bestuurlijke urgentie ontstaat bij het naar voren brengen van nieuwe waarden en actuele cijfers (de aanbesteding van de zeesluis in IJmuiden viel 30% goedkoper uit). Daarom eerst beginnen met het bestuurlijk com- mitment: wil men vervroegde vervanging van de zeesluis opnieuw agenderen. Vervolgens werk je de spinoff van de nieuwe sluis in een kwantitatieve analyse uit, voor de thema s waarop die sluis een positieve invloed heeft (leefbaarheid, industrievestiging, recreatie, zoet- zout natuur, e.d.). Samenvattend Maak een duidelijk verhaal bij de redenering, de rekenwijze en de voordelen die ontstaan als je de vervanging van de zeesluis in de tijd naar voren haalt. Gebruik het feit dat er al 1 miljard is geïnvesteerd in aanpassing van vaarwegen aan de tweebaks duwvaart als argument om de geplande aanpak van de zeesluis naar voren te halen. De probleemeigenaren die voordeel hebben van vervroegde realisatie zijn de regio, de gemeente en de haven. De redenering is dan als volgt: o Wij begrijpen dat over x jaar de sluis wordt vervangen. o Wij hebben argumenten om die vervanging naar voren te halen. o Kijk dan of de regio kan voorfinancieren o Stel de MKBA op die noodzakelijk onderdeel is van elke MIRT- beslissing en er dus ook moet komen voor de zeesluis.» De vraag aan de stuurgroep is of de regio (provincie) het naar voren halen van het vervangen van de zeesluis wil agenderen bij het Bestuurlijk Overleg MIRT in het najaar van 2016? 4 Voortgang Marconi Buitendijks De aanbesteding van de werkzaamheden loopt redelijk goed, ondanks enige vertraging. Er zijn voldoende inschrijvingen. Een vergoeding op basis van de SBL- regeling is niet mogelijk. De provincie wil wel een tegemoetkoming in het beheer geven, mogelijk via een projectsubsidie. Het besluit over de bijdrage uit het Bodemdalingsfonds valt op 16 maart. De uitbater van de Kleine Zeemeermin annex lokale grondeigenaar is positief over de geplande ontwikkelingen.» Met de bedrijven aan de Handelskade- Oost is bestuurlijk overleg gevoerd over het vogeleiland en het verkeer op de Handelskade Oost. Groningen Seaports heeft voorstellen gedaan die afwijken van de koers in de Stuurgroep. Deze worden opnieuw voorgelegd aan de Stuurgroep. Groningen Seaports, zal de voors en tegens van het afsluiten van de Handelskade- Oost verder uitwerken. 3

7 5 Voortgang dijkverbetering Eemshaven- Delfzijl De eisen voor de zeedijk leiden tot het aanbrengen van 10 tot 15 meter brede steunbermen. De noodzakelijke kruinverhoging is bij Delfzijl 2 meter en wordt naar het noorden geleidelijk kleiner, tot vrijwel nul bij de Eemshaven. Daarbij komen de eisen voor aardbevings- bestendigheid, maar die zullen de aannemers zelf moeten aangeven. Deze meerkosten wor- den op de NAM verhaald. De verwekingsgevoelige delen in de dijk bij Voolhok en bij de Eemshaven zijn nog in onderzoek. Mogelijk wordt bij Voolhok de hele dijk afgegraven en opnieuw opgebouwd. Er resteren nog enkele knelpunten: de vuil- stort, de dubbele dijk en het kabeltracé tussen GSP en de Eemshaven. In het meest gunstige scenario kunnen de werkzaamheden starten in december Griesberg, zoet- zoutovergang en Groote en Kleine polder Het overleg met de NB- organisaties over het te kiezen opruimscenario voor de Griesberg is afgekaart. Het opruimen van de Griesberg gebeurt in twee jaar. Rijks- waterstaat is bereid om ook het grootste deel van het gries uit de diepere delen te laten verwijderen. Als dat gebeurt is ook de vraag wat te doen als de Bocht van Watum zich spontaan zou verdiepen niet urgent meer. Als de stroom de laatste griesresten aansnijdt zijn ze dusdanig in omvang beperkt dat ze spontaan kunnen oplossen.» Het verwijderen van de Griesberg zou eind 2017 klaar moeten zijn. Vraag de Stuurgroep om bij Rijkswaterstaat het verzoek neer te leggen om snel te werken. Bereid voor het verwijdern van de Griesberg een green deal voor met een NB- vergunning en een werkprocedure zodat de marktpartijen meteen aan de slag kunnen. Tjaard wijst op de uitvoeringsricico s als de uitvoerdende partij, de aannemer zel, de NB- vergunning moet regelen. Ook de opslag van het gries bij GSP kan vergunningstechnische problemen geven die de aannemer moet oplossen en dat is vaak niet de corebusiness van aannemers. Het Groningen Landschap heeft met Programma Rijke Waddenzee afspraken gemaakt over het uitwerken van het natuurdeel van de omlegging van de spui bij de Pier van Oterdum. De projectleider is bekend en het overleg met provincie en waterschap gaat op korte termijn van start. De overeenkomst over de beheeroverdracht van de Groote en Kleine Polder is in het College van B en W besproken en kan binnenkort worden ondertekend. 3 Bestuurlijke risicosessie 7 december 2015» Het verslag van deze risicosessie is akkoord en gaat naar de Stuurgroep. Op 9 maart is er een ambtelijke risicosessie. Daarin worden de resultaten meegenomen en verder per project behandeld. 4

8 7 Informeren Stuurgroep 21 maart 2016 Naast de gebruikelijke agendapunten van de uitvoeringsagenda zal er bijzondere aandacht zijn voor de Zeesluis, de laatste bestuurlijke knelpunten bij de zeedijk en de gevolgde koers in het bestuurlijk overleg met SBE en de rederijen over Marconi Buitendijks.» Problemen rond bagger, stank en drijfvuil in Termunterzijl werden toegeschreven aan de peilwijziging door (het peilbesluit van) WS Hunze en Aa s. De klachten zijn ambtelijk besproken. Ze zijn geen gevolg van het peilbesluit en het baggerpro- bleem speelt in iedere haven. Jornand en Erik sluiten dit kort: voor de komende Stuurgroep praat het WS ambtelijk de bestuurder bij. - Dank Mede namens de aanwezigen dankt Arjen Bosch het waterschap Noorderzijlvest voor de genoten gastvrijheid. Bijlage 1 Lijst van deelnemers aan het werkatelier op 3 maart 2016 Arjen Bosch Mark de Bel Jeroen Bos Mathijs Buurman Peter van Dijken Erik Jolink Klaas Klaassens Tjaard Kuyper Hans Punter Rob Reintsema Jornand Veldman Gerwin Zantingh De Laar Deltares Gemeente Delfzijl Provincie Groningen Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s Provincie Groningen Groningen Seaports Tekst & vorm (verslag) Het Groninger Landschap Gemeente Delfzijl Waterschap Noorderzijlvest Afmelding van: Rick Hoeksema Sven- Erik Zandvoort Rijkswaterstaat InVra Plus 5