Beleidsnota activeren, waarderen en afschrijven 2014

Transcriptie

1

2 Inhoudsopgave SAMENVATTING 3 Uitgangspunten van Beleid 3 1 INLEIDING 5 2 ALGEMEEN Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten Inwerkingtreding Uniformering Hardheidsclausule 6 3. ACTIVEREN Richtlijnen voor activeren Soorten activa 7 4. WAARDEREN Methoden van waardering Toerekenen van interne uren en rente Voorbereidingskosten Op- en afwaarderen Afwaarderen vastgoed Afwaarderen grondexploitaties Winstneming grondexploitaties AFSCHRIJVEN Afschrijvingsmethode Restwaarde Moment van afschrijven Componentenbenadering Afschrijvingstermijnen Rentetoerekening 18 6 OVERIGE UITGANGSPUNTEN Onderhoud Leasecontracten Activa in Ontwikkeling Onderhanden Werk Onderhanden Werk grondexploitaties Onderhanden Werk derden 21 BIJLAGE 1 AFSCHRIJVINGSTABEL INVESTERINGEN 22 BIJLAGE 1a Belangrijkste wijzigingsvoorstellen 25 BIJLAGE 2 VERKLARENDE WOORDENLIJST 26 2

3 SAMENVATTING Uitgangspunten van Beleid In deze samenvatting zijn de uitgangspunten van beleid opgenomen die in de omkaderde tekstvakken van de Nota activeren, waarderen en afschrijven 2014 staan. Nr. Blz. Uitgangspunten van Beleid 1 6 Amsterdam hanteert het BBV en daar waar er ruimte is voor een Amsterdamse uitleg, en deze ook nuttig is binnen de Amsterdamse situatie, wordt deze gebruikt Met ingang van de begroting 2015 worden de richtlijnen in de nota Activeren, waarderen en afschrijven toegepast. De nota Activeren, waarderen en afschrijven (verder Awa) wordt aan het eind van een raadsperiode door het College geëvalueerd. De nota Awa is van toepassing op alle organisatieonderdelen. De detaillering voor wat betreft de onderliggende administraties wordt (bindend) gestructureerd binnen het Amsterdams Financieel systeem). Alleen op Concernniveau worden de kosten voor het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio geactiveerd. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden door de Gemeente Amsterdam geactiveerd als deze hoger zijn dan en ze worden in vijf jaar afgeschreven. Bijdragen van derden die in directe relatie staan met een investering worden op de waardering daarvan in mindering gebracht (netto-methode). Investeringen met economisch nut groter dan worden geactiveerd. Uitzonderingen zijn de aankoop van grond, die wordt altijd geactiveerd én als er afwijkende eisen worden gesteld door externe financiers. Investeringen in de openbare ruimte worden bij voorkeur niet geactiveerd, maar kunnen als activa met maatschappelijk nut worden geactiveerd. De ondergrens daarbij wordt bepaald op 5 miljoen (na aftrek van eventuele bijdragen van derden). Sculpturen in de openbare ruimte worden niet geactiveerd. Amsterdam activeert bijdragen aan eigendommen van derden als dit bijdraagt aan de publieke taak en verwerkt de wettelijke bepalingen in de voorwaarden die van toepassing zijn op de verstrekking van de bijdrage. De ondergrens voor activering is dezelfde als die intern gehanteerd wordt voor investeringen met een economisch nut. Als de bijdrage groter is dan wordt ze geactiveerd. De afschrijftermijn is conform de te verwachten economische levensduur. De vastgestelde afschrijvingstabel is van toepassing. De personele kosten die aan de vervaardiging van een actief kunnen worden toegerekend en daarmee activeerbaar zijn maken, indien van toepassing, onderdeel uit van het investeringsvoorstel Rentelasten van langlopende investeringen worden tijdens de uitvoering niet ten laste van het investeringsbudget gebracht maar komen ten laste van de exploitatie. De uitzondering op deze regel zijn grondexploitaties en werken voor derden. Tot het moment van overdracht aan het Erfpachtbedrijf, wordt er rente (over het saldo) toegerekend aan de grondexploitatie. Voorbereidingskosten mogen slechts worden geactiveerd als er geen tijdgat is tussen de voorbereiding en uitvoering en het bestuurlijk besluit tot uitvoering van het project genomen is. De boekwinst bij het afstoten van een actief naar een externe partij wordt als incidentele bate in de exploitatie verwerkt. Binnengemeentelijke transacties worden verwerkt tegen de boekwaarde. Dit geldt ook voor het afstoten van onroerend goed uit de grondexploitaties. 3

4 Afwaarderen van vastgoed is alleen aan de orde als a. het vastgoed betreft dat bewust wordt aangehouden om winst te realiseren en/of waardestijging te realiseren en de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde, of b. ingeval van vastgoed met een maatschappelijke functie betreft, wanneer het de bestuurlijke intentie is om het vastgoed te verkopen en de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde. Over alle afwaarderingen groter dan of 10% van de boekwaarde wordt het college vooraf gemotiveerd geïnformeerd over de geraamde omvang van de afwaardering. Pas hierna mag de afwaardering worden verwerkt via een voorziening die in het lopende boekjaar in mindering wordt gebracht op het actief in de balans. De verlaagde kapitaallasten worden gecorrigeerd in de begroting van het lopende boekjaar. In het bijzondere geval van een afwaardering vanwege een structureel verliesgevende exploitatie dient een collegebesluit genomen te worden waarbij het college een keuze maakt tussen: a) de duurzame waardevermindering doorvoeren of b) het voorstel aan de raad om in de (meerjaren)begroting het verlies structureel op te nemen. Met deze laatste keuze hangt samen dat aan het object en maatschappelijke functie wordt toegedicht. Jaarlijks worden de geprognosticeerde verliezen in een grondexploitatie verwerkt in de daarvoor bestemde voorzieningen. Deze worden gepresenteerd als een waardecorrectie op de post Onderhanden Werk. Het grondproductiekapitaal met betrekking tot grondexploitaties binnen het regime van het Vereveningsfonds mag nooit een hoger saldo hebben op de balans dan de totale omvang van reserves en voorzieningen van het Vereveningsfonds. Activa worden afgeschreven volgens de lineaire methode. Voor afwijking van de lineaire methode dient voorafgaand aan de investering bestuurlijke instemming te zijn verkregen. De redenen dienen bij de aanvraag van het investeringskrediet helder te worden beargumenteerd. Er wordt geen rekening gehouden met restwaarde. Activa worden afgeschreven tot een boekwaarde van 1,00. De afschrijving vangt aan in het begrotingsjaar volgend op het jaar waarin het actief gereed/verworven is. De componentenbenadering wordt zowel toegepast bij investeringen met economisch nut als bij investeringen met een maatschappelijk nut. Investeringen in de openbare ruimte mogen resultaatafhankelijk worden afgeschreven. Deze afwijkingen ten opzicht van de reguliere afschrijvingstermijnen moeten altijd expliciet aan het College en de Raad worden voorgelegd. De in bijlage 1 opgenomen afschrijvingstabel wordt gehanteerd voor investeringen vanaf Afschrijvingen op investeringen van vóór die datum worden niet gecorrigeerd. Bij het uitvoeren van levensduur verlengende maatregelen worden de regels van de nota Awa toegepast Jaarlijks wordt in de Begrotingscirculaire het rentepercentage vastgesteld voor zowel de begroting als de jaarrekening op basis van de verwachte rentelasten en baten en bespaarde rente en rekening houdend met marktrente (rente omslagpercentage) Onderhoud wordt niet geactiveerd. De lasten worden in de exploitatie genomen, dan wel ten laste van vooraf gevormde voorzieningen gebracht Bij levensduurverlengende maatregelen wordt de restantwaarde van het oorspronkelijke activum naar het nieuwe activum overgebracht Leasecontracten worden niet geactiveerd Projecten die nog in uitvoering zijn en voldoen aan de activerings- en groottecriteria worden opgenomen als Activa in Ontwikkeling onder de correcte balansrubriek van de vaste activa Grondexploitaties kennen een maximale looptijd van 10 jaar. 4

5 1 INLEIDING De nota Activeren, waarderen en afschrijven (verder nota Awa) is aangekondigd in de Nota Sturen op Balans (vastgesteld op 11 september 2013). De nota heeft tot doel het kader te verschaffen voor het handelen nadat er besluiten over investeren en kredieten zijn genomen. Deze nota vervangt de eerder vastgestelde uitgangspunten ten aanzien van de activering, waardering en afschrijving van de vaste activa. De nota Awa behandelt: a. de afschrijvingstermijnen van investeringen in materiële en immateriële activa; b. de wijze van afschrijving; c. een omschrijving van activa in de openbare ruimte met meerjarig maatschappelijk nut zoals bedoeld in artikel 35 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV); d. hoe om te gaan met bijdragen van derden en aanwending van reserves bij investeringen; e. hoe activa in ontwikkeling moet worden opgenomen in de balans; f. hoe investeringen in de grondexploitaties en de daarbij horende voorzieningen administratief verwerkt moeten worden. In de nota Awa worden Uitgangspunten van het beleid weergegeven in de omkaderde tekstvakken. In de voorafgaande teksten wordt een onderbouwing gegeven van het betreffende uitgangspunt. Een samenvatting van de Uitgangspunten van beleid is opgenomen. De belangrijkste doelstellingen van het actualiseren van de uitgangspunten in de nota Awa zijn: Het (her)formuleren van kaders en richtlijnen over het activeren en afschrijven van activa; Het uniformeren van de wijze van administreren van activa door de organisatieonderdelen, aangezien we nu werken als één bestuurlijk stelsel; Het flexibeler maken van de begroting; Het actualiseren van de regelgeving door het verwerken van de wijzigingen in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de stellige uitspraken en aanbevelingen van de commissie BBV (de commissie die zorg draagt voor een eenduidige uitvoering en toepassing van het BBV) uit de afgelopen periode die relevant zijn voor de nota activeren, waarderen en afschrijven. Het verder verbeteren van de kwaliteit van het financieel beleid ten aanzien van de inrichting van de balans van het Concern Amsterdam; Een verklarende woordenlijst is opgenomen als bijlage 2. 5

6 2 ALGEMEEN 2.1 Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten De nota Activeren, waarderen en afschrijven (verder nota Awa) is grotendeels gebaseerd op het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV) dat met ingang van 1 januari 2004 in werking is getreden. In dit besluit zijn onder meer dwingende richtlijnen opgenomen op het gebied van inrichtings-, presentatie- en waarderingseisen van de begroting, de begrotingswijzigingen, de meerjarenraming, de jaarrekening en het jaarverslag. Daarnaast is bij het samenstellen van de nota Awa gebruik gemaakt van de door de commissie BBV uitgebrachte notities met aanbevelingen en stellige uitspraken. Daar waar er ruimte is voor een Amsterdamse uitleg, en deze ook nuttig is binnen de Amsterdamse situatie, wordt deze gebruikt. Amsterdam hanteert het BBV en daar waar er ruimte is voor een Amsterdamse uitleg, en deze ook nuttig is binnen de Amsterdamse situatie, wordt deze gebruikt. 2.2 Inwerkingtreding Deze nota is door de gemeenteraad in 2014 vastgesteld. Met ingang van de begroting 2015 worden de regels toegepast. Jaarlijks zal de nota Awa ambtelijk worden beoordeeld op toepasbaarheid en actualiteit. Indien wet- en regelgeving of omstandigheden dit vereisen zal de nota worden aangepast en aan de Raad worden voorgelegd. De nota wordt aan het eind van een raadsperiode door het College geëvalueerd. Met ingang van de begroting 2015 worden de richtlijnen in de nota Activeren, waarderen en afschrijven toegepast. De nota Activeren, waarderen en afschrijven (verder Awa) wordt aan het eind van een raadsperiode door het College geëvalueerd. 2.3 Uniformering Om het inzicht op het totaal van de bezittingen van de Gemeente Amsterdam te verbeteren, en daarmee de sturingsmogelijkheden te vergroten, is het noodzakelijk dat alle onderdelen van het Concern Amsterdam (die deel uitmaken van de Concernbalans) op een uniforme wijze de regelgeving uitvoeren en administreren. Deze uniformering wordt bevorderd door de structurering binnen het Amsterdams Financieel Systeem. De nota Awa is van toepassing op alle organisatieonderdelen. De detaillering voor wat betreft de onderliggende administraties wordt (bindend) gestructureerd binnen het Amsterdams Financieel Systeem. 2.4 Hardheidsclausule Het College kan, indien er een gegronde reden voor is, in individuele gevallen afwijken van de nota Awa. Hierbij dient rekening te worden gehouden met de mogelijkheden die het BBV en overige relevante wetgeving biedt. 6

7 3. ACTIVEREN Activeren is het op de balans presenteren van een investering (een aangeschaft of vervaardigd actief) met een meerjarig nut. In het BBV zijn verschillende artikelen opgenomen over activeren. Sommige artikelen zijn algemeen, maar er zijn ook specifieke regels die gelden voor de verschillende categorieën vaste activa. 3.1 Richtlijnen voor activeren Soorten activa In het BBV (art. 33) wordt bij de vaste activa onderscheid gemaakt in immateriële vaste activa, materiële vaste activa en financiële vaste activa. Voor deze onderdelen gelden verschillende regels bij het al dan niet activeren. Immateriële vaste activa Binnen de immateriële vaste activa (BBV artikel 34) worden twee soorten onderscheiden: a. kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van (dis)agio; b. kosten van onderzoek en ontwikkeling Ad a. De kosten verbonden aan het sluiten van leningen en het saldo van (dis)agio mogen in Amsterdam worden geactiveerd. Ad b. Deze kosten mogen geen deel uitmaken van de uiteindelijke investering. Deze kosten worden als een afzonderlijk actief opgenomen als aan de volgende (cumulatieve) voorwaarden wordt voldaan: het voornemen bestaat het actief te gebruiken of te verkopen; de technische uitvoerbaarheid om het actief te voltooien vaststaat; het actief in de toekomst economisch of maatschappelijk nut zal genereren en de uitgaven die aan het actief zijn toe te rekenen betrouwbaar kunnen worden vastgesteld. Kosten van onderzoek en ontwikkeling mogen worden geactiveerd als de plannen betreffende het actief waarvoor de kosten worden gemaakt al redelijk omlijnd zijn, de plannen uitvoerbaar zijn en de kosten in te schatten. Verder is het van belang dat het daadwerkelijk om kosten ter voorbereiding van een investering gaat. Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een actief die niet aan deze voorwaarden voldoen mogen niet worden geactiveerd en komen direct ten laste van de exploitatie. Voor de kosten van onderzoek en ontwikkeling geldt een maximale afschrijvingstermijn van vijf jaar. De Gemeente Amsterdam hanteert bij de activering van de kosten van onderzoek en ontwikkeling een ondergrens. De kosten worden geactiveerd als de investering groter is dan Alleen op Concernniveau worden de kosten voor het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio geactiveerd. De kosten van onderzoek en ontwikkeling worden door de Gemeente Amsterdam geactiveerd als deze hoger zijn dan en ze worden in vijf jaar afgeschreven. 7

8 Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden onderscheiden in: a. investeringen met economisch nut; b. investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut. Een investering met een economisch nut: - is verhandelbaar (er is een markt voor); - kan bijdragen aan het genereren van middelen, bijvoorbeeld door het vragen van rechten, heffingen, leges of prijzen; - moet geactiveerd worden, met uitzondering van kunstvoorwerpen met een cultuurhistorische waarde; Een investering in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut: - is niet verhandelbaar; - vervult een publieke taak; - genereert geen middelen - mag geactiveerd worden Ad a. Activa met een economisch nut worden geactiveerd voor het bedrag van de investering. Dit betekent dat reserves niet in mindering op het actief mogen worden gebracht. De commissie BBV heeft de aanbeveling gedaan om, indien voor de dekking van de kapitaallasten van een investering met een economisch nut een reserve is opgebouwd, die bestemmingsreserve conform de (afschrijving)parameters van het bijbehorend actief via resultaatbestemming periodiek te laten vrijvallen ter (gedeeltelijke) dekking van de kapitaallasten. Bijdragen van derden die een, directe relatie met een specifiek actief hebben moeten op de waardering van investeringen, van zowel economisch nut als maatschappelijk nut, in mindering worden gebracht. Het gaat dan bijvoorbeeld om rijksbijdragen voor de aanleg van een weg, bijdragen van personen of stichtingen aan specifieke musea of andere culturele instellingen e.d. Niet toegestaan is de verrekening van een bijdrage met een algemene strekking op een bepaald terrein. Een bijdrage met een dergelijke brede omschrijving heeft onvoldoende directe relatie met een specifiek actief. Bijdragen van derden die in directe relatie staan met een investering worden op de waardering daarvan in mindering gebracht (netto-methode) Om pragmatische redenen wordt vaak een minimumomvang aangehouden bij het begrip investering. Dit is op grond van algemeen aanvaarde bedrijfseconomische beginselen toegestaan. De redenen zijn onder meer: a. het activeren brengt extra administratieve werkzaamheden met zich mee; b. een toename van het aantal boekingen en lange investeringslijsten dragen niet bij aan de leesbaarheid van verslagleggingstukken. In Amsterdam worden investeringen met een economisch nut boven de geactiveerd. Uitzonderingen zijn de aankoop van grond, die wordt altijd geactiveerd én als er afwijkende eisen worden gesteld door externe financiers. Investeringen met economisch nut groter dan worden geactiveerd. Uitzonderingen zijn de aankoop van grond, die wordt altijd geactiveerd én als er afwijkende eisen worden gesteld door externe financiers. Voor de omgang met software en gebruiksrechten heeft de commissie BBV een aparte notitie software uitgebracht. Op grond van deze notitie wordt software beschouwd als een materieel vast activum en is het verplicht om daarop af te schrijven. Software is een actief met een economisch nut. 8

9 Toelichting software: In de notitie wordt eveneens aangegeven dat implementatiekosten van nieuwe hard- en software mee kunnen worden geactiveerd. Implementatiekosten kunnen zowel kosten van externen als kosten van eigen medewerkers betreffen. Toelichting gebruiksrechten (licenties): Niet in alle gevallen verwerft de gemeente de software zelf, maar slechts de gebruiksrechten van de software. Bij gebruiksrechten wordt onderscheid gemaakt tussen onbepaalde duur en bepaalde duur. Gebruiksrechten voor onbepaalde duur die ineens in rekening worden gebracht worden net als software zelf gecategoriseerd en verwerkt als materiële vaste activa (activeren). De afschrijvingstermijn voor gebruiksrechten is opgenomen in bijlage 2. Gebruiksrechten voor bepaalde duur (maar voor meer dan één jaar) die ineens in rekening worden gebracht worden als transitorische post vooruitbetaalde kosten verantwoord. Op basis van de transitorische post worden deze kosten in de betreffende jaren ten laste van de exploitatie gebracht. Kosten leverancierssupport: De kosten van leverancierssupport (bijvoorbeeld helpdesksupport, consultancy-uren, nieuwe releases etc.) kunnen, onder expliciete voorwaarde dat deze voor een aantal jaren ineens vooraf in rekening worden gebracht, eveneens als transitorische post vooruitbetaalde kosten worden verantwoord. Opleidingskosten: Voor opleidingskosten die de gemeente maakt om haar eigen medewerkers vertrouwd te maken met nieuwe software geldt, dat deze net als andere opleidingskosten als last in de exploitatie worden verwerkt. Ad b. Het BBV stelt dat investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut bij voorkeur niet geactiveerd worden. Maar omdat dit zou kunnen leiden tot het achterwege blijven van dit soort investeringen (omdat ze te duur zijn), mogen deze investeringen wel worden geactiveerd. Op de af te schrijven investeringen in de openbare ruimte moeten bijdragen van derden en dekking uit reserves in mindering worden gebracht (netto methode). Sculpturen in de openbare ruimte dienen een maatschappelijk nut, maar worden niet geactiveerd. Voor zover sculpturen nu wel in de activa zijn opgenomen gelden de oude afschrijftermijnen Investeringen in de openbare ruimte worden bij voorkeur niet geactiveerd, maar kunnen als activa met maatschappelijk nut worden geactiveerd. De ondergrens daarbij wordt bepaald op 5 miljoen (na toepassing van de netto methode). Sculpturen in de openbare ruimte worden niet geactiveerd. Financiële vaste activa Financiële vaste activa worden onderscheiden in: a. kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen, gemeenschappelijke regelingen en overige verbonden partijen; b. leningen aan openbare lichamen, woningbouwcorporaties, deelnemingen en overige verbonden partijen; c. uitzettingen in s Rijks schatkist met een rentetypische looptijd van één jaar of langer; d. uitzettingen in de vorm van Nederlands schuldpapier met een rentetypische looptijd van één jaar of langer; e. overige langlopende geldleningen; f. overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer; g. bijdragen aan activa in eigendom van derden. 9

10 De hiervoor genoemde financiële vaste activa moeten altijd worden geactiveerd. Eventuele duurzame waardevermindering wordt door middel van de vorming van een voorziening, die wordt opgenomen bij het betreffende financiële vaste actief, tot uitdrukking gebracht. Ad g. Wettelijke bepalingen schrijven voor dat bijdragen van de gemeente aan activa die in eigendom zijn van derden kunnen worden geactiveerd, indien: a. er sprake is van een investering door een derde, en b. de investering bijdraagt aan de publieke taak, en c. de derde zich heeft verplicht tot het daadwerkelijk investeren, op een wijze zoals is overeengekomen, en d. de bijdrage kan worden teruggevorderd, indien de derde in gebreke blijft of de provincie onderscheidenlijk gemeente anders recht kan doen gelden op de activa die samenhangen met de investering. De genoemde bepalingen zijn cumulatief. In het bijzonder het laatstgenoemde punt van terugvordering is van belang. De gemeente dient hiertoe een expliciete regeling te treffen, bijvoorbeeld via het opnemen van een specifieke bepaling in de subsidiebeschikking. Voldoet de bijdrage niet aan alle bepalingen, dan mag deze niet worden geactiveerd en moet de bijdrage ineens ten laste van de exploitatie worden gebracht. Afhankelijk van het type investering worden de regels van de afschrijvingstabel toegepast. Amsterdam activeert bijdragen aan eigendommen van derden als dit bijdraagt aan de publieke taak en verwerkt de wettelijke bepalingen in de voorwaarden die van toepassing zijn op de verstrekking van de bijdrage. De ondergrens voor activering is dezelfde als die intern gehanteerd wordt voor investeringen met een economisch nut. Als de bijdrage groter is dan wordt ze geactiveerd. De afschrijftermijn is conform de te verwachten economische levensduur. De vastgestelde afschrijvingstabel is van toepassing. 10

11 4. WAARDEREN 4.1 Methoden van waardering Waarderen is het bepalen van de waarde waarvoor een actief op de balans wordt opgenomen of aangehouden. In het BBV is de hoofdregel opgenomen dat vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings, of vervaardigingsprijs: Gekochte vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs: de inkoopprijs (excl. verrekenbare of compensabele BTW) en de bijkomende kosten. Zelfgeproduceerde vaste activa worden gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs. De vervaardigingsprijs bestaat uit de aanschaffingskosten van de gebruikte grond- en hulpstoffen en de overige kosten, die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. In de vervaardigingsprijs kunnen tevens worden opgenomen een redelijk deel van de indirecte kosten en de rente over het tijdvak dat aan de vervaardiging van het actief wordt gewerkt. Financiële vaste activa moeten tegen de nominale waarde of als deze hoger is tegen de verkrijgingprijs worden gewaardeerd, met uitzondering van de bijdragen aan activa in eigendom van derden. Als deze bijdragen worden geactiveerd geldt hiervoor als maximaal te activeren bedrag de historische kostprijs van het betreffende actief. Duurzame waardevermindering doorvoeren kan middels de vorming van een voorziening. Voor in erfpacht uitgegeven gronden geldt de uitgifteprijs van de eerste uitgifte als verkrijgingsprijs. Gronden in eeuwig durende erfpacht worden gewaardeerd tegen registratiewaarde. Conform het BBV wordt niet afgeschreven op gronden welke in erfpacht zijn uitgegeven. Van activa waarvan de bestemming verandert wordt de actuele waarde van de nieuwe bestemming in de toelichting op de balans opgenomen, tenzij de bestemmingsverandering noopt tot een duurzame waardevermindering. Voorraden en deelnemingen worden tegen de marktwaarde gewaardeerd indien de marktwaarde lager is dan de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. 4.2 Toerekenen van interne uren en rente De kosten van de ambtelijke en bestuurlijke inspanningen (uren) voor voorbereiding en toezicht worden in principe als kosten van de gewone bedrijfsvoering aangemerkt en zijn als zodanig geraamd in de exploitatiebegroting. Met activeerbare indirecte kosten wordt bedoeld de inzet van gemeentelijk personeel voor de realisatie van het actief. De personele kosten worden berekend aan de hand van uurtarieven op basis van de urenregistratie per persoon. Deze kosten maken, indien van toepassing, onderdeel uit van het investeringsvoorstel. In Amsterdam wordt aan activa met uitzondering van grondexploitaties en werken voor derden geen rente toegerekend. Dit betekent dat de rentelasten van langlopende investeringen, tijdens de uitvoering, niet ten laste van het investeringsbudget worden gebracht. Als dat zou worden gedaan, moet op deze rente ook worden afgeschreven. Het investeringsvolume wordt immers verhoogd. De rentelast wordt in Amsterdam, behoudens voornoemde uitzonderingen, direct ten laste van de exploitatiebegroting gebracht. Tot het moment van overdracht aan het Erfpachtbedrijf wordt bij grondexploitaties de rentelast over de boekwaarde per 1 januari toegerekend aan de grondexploitatie. 11

12 1. De personele kosten die aan de vervaardiging van een actief kunnen worden toegerekend en daarmee activeerbaar zijn maken, indien van toepassing, onderdeel uit van het investeringsvoorstel. 2. Rentelasten van langlopende investeringen worden tijdens de uitvoering niet ten laste van het investeringsbudget gebracht maar komen ten laste van de exploitatie. De uitzondering op deze regel zijn grondexploitaties en werken voor derden. 3.Tot het moment van overdracht aan het Erfpachtbedrijf, wordt er rente (over het saldo) toegerekend aan de grondexploitatie. 4.3 Voorbereidingskosten Gemaakte kosten tijdens de initiatieffase (fase waarin het nog niet zeker is dat er een project wordt opgestart c.q. uitgevoerd) worden niet geactiveerd maar afzonderlijk ten laste van de exploitatie gebracht (voorzichtigheidsprincipe). Voorbereidingskredieten mogen daarentegen wel worden geactiveerd. Daarbij dienen deze voorbereidingskosten te voldoen aan de volgende voorwaarden: de kosten dienen direct te zijn toe te rekenen aan een project dat conform deze beleidsnota mag worden geactiveerd; de kosten van voorbereiding dienen in de tijd aan te sluiten op de periode van uitvoering van het project (oftewel geen tijdgat tussen voorbereiding en uitvoering); de daadwerkelijke uitvoering van het project dient zeker te zijn; aan een voorbereidingskrediet, waarvan de kosten worden geactiveerd, dient een collegebesluit ten grondslag te liggen. Voor activering dient aan alle bovenvermelde voorwaarden te worden voldaan. Indien op een bepaald moment toch blijkt dat het project om welke reden dan ook niet wordt uitgevoerd, dan dienen de voorbereidingskosten (het voorbereidingskrediet) direct (in de periode van constatering) ten laste van de exploitatie te worden gebracht. Voorbereidingskosten mogen slechts worden geactiveerd als er geen tijdgat is tussen de voorbereiding en uitvoering en het bestuurlijk besluit tot uitvoering van het project genomen is. 4.4 Op- en afwaarderen In de loop van de tijd kan de werkelijke waarde van een activum afwijken van de waarde die op de balans voor dat activum is opgenomen. De werkelijke waarde kan zowel hoger als lager zijn. Opwaardering vindt nooit plaats. Duurzame waardevermindering vindt plaats in de vorm van de vorming van een voorziening specifiek voor het actief. In het BBV is bepaald dat verwerking van duurzame waardevermindering van vaste activa onafhankelijk van het resultaat gebeurt. Het gaat dan bijvoorbeeld om nieuwe inzichten in de gebruiksduur van activa, aantasting van het vermogen van deelnemingen, buitengebruikstelling, voornemen tot verkoop (wanneer duidelijk is dat de verwachte verkoopopbrengst lager zal zijn dan de boekwaarde) of bestemmingswijziging. Het toetsen van de waarde van deelnemingen e.d. gebeurt op basis van de jaarstukken van de deelneming of informatie van derden. In het geval van buitengebruikstelling wordt het actief geheel afgewaardeerd. Bij gedeeltelijke buitengebruikstelling vindt afwaardering evenredig plaats. Afwaardering van grond hoeft niet plaats te vinden als door middel van bodemsanering de waarde van de grond op het oorspronkelijke peil wordt gebracht. Bij vervanging van een niet afgeschreven investering wordt de restant boekwaarde afgeboekt op het moment van vervanging. Boekverliezen komen ten laste van de exploitatie. Hetzelfde geldt bij boekwinsten: als de vervanging van een actief een boekwinst oplevert bij de verkoop 12

13 of inruil vindt verantwoording hierover plaats in de exploitatie als incidentele bate. De opbrengst mag niet direct worden verrekend met de boekwaarde van een actief dat ter vervanging wordt aangeschaft. Binnen gemeentelijk overdrachten van kapitaalgoederen worden verwerkt tegen de boekwaarde. Dit geldt ook voor het afstoten van onroerend goed uit de grondexploitaties. De boekwinst bij het afstoten van een kapitaalgoed (naar een externe partij) wordt als incidentele bate in de exploitatie verwerkt. Binnengemeentelijke transacties worden verwerkt tegen de boekwaarde. Dit geldt ook voor het afstoten van onroerend goed uit grondexploitaties Afwaarderen vastgoed Het vastgoed van een gemeente kan worden ingedeeld in de categorieën met een maatschappelijke functie en met een bedrijfseconomische functie. Bij vastgoed met een maatschappelijke functie gaat het om het gemeentehuis, maar ook om gebouwen of terreinen met een maatschappelijk functie op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, sport, cultuur, welzijn, maatschappelijke opvang en / of zorg. Indien het de bestuurlijke opzet is om vastgoed met een maatschappelijke functie duurzaam te exploiteren dan hoeft er in geen enkele situatie een duurzame waardevermindering te worden verantwoord. Het afwaarderen op grond van de economische ontwikkelingen is niet opportuun zolang het vastgoed aangehouden wordt vanwege de maatschappelijke functie die het bezit en het de bedoeling is om het vastgoed blijvend te exploiteren. Indien bestuurlijk de intentie bestaat om het vastgoed met een maatschappelijke functie te verkopen of als de bestemming wijzigt naar vastgoed met een bedrijfseconomische functie, dan bestaat de mogelijkheid dat een duurzame waardevermindering moet worden verantwoord. Bij vastgoed met een bedrijfseconomische functie bestaat de mogelijkheid dat een duurzame waardevermindering moet worden verantwoord. Bij vastgoed met een bedrijfseconomische functie gaat het om vastgoed dat door de gemeente wordt aangehouden met de bedoeling winst te realiseren en/of met de bedoeling om waardestijgingen te realiseren. Om vast te stellen of een duurzame waardevermindering kan worden toegepast, zijn de volgende omstandigheden van belang: - er is sprake van een verkoopintentie; - er is sprake van een bestemmingswijziging; - er is sprake van een langdurig verwachte (dus structurele) verlieslatende exploitatie. In de bovengenoemde gevallen moet in ieder geval de directe opbrengstwaarde worden bepaald. Bepaling van een duurzame waardevermindering vindt altijd per object (of een complex van zeer soortgelijke objecten zoals een blok woningen) plaats. Een middel om de directe opbrengstwaarde te bepalen, is een onafhankelijke taxatie. De indirecte opbrengstwaarde kan een indicatie geven voor de directe opbrengstwaarde. Bij het doorvoeren van een duurzame waardevermindering wordt voor het vastgoed een voorziening getroffen met als omvang het verschil tussen de boekwaarde en de directe opbrengstwaarde (verkoop- of taxatiewaarde). Op de directe opbrengstwaarde wordt gedurende de resterende gebruiksduur afgeschreven. Bij alle afwaarderingen groter dan of 10% van de boekwaarde wordt het college vooraf gemotiveerd geïnformeerd over de geraamde omvang van de afwaardering. Pas hierna wordt de afwaardering in dat boekjaar verwerkt via een voorziening die in mindering 13

14 wordt gebracht op het actief in de balans. De verlaagde kapitaallasten worden gecorrigeerd in de begroting van het lopende boekjaar. In het bijzondere geval van een afwaardering vanwege een structureel verliesgevende exploitatie dient een collegebesluit genomen te worden waarbij het college een keuze maakt tussen: a) de duurzame waardevermindering doorvoeren of b) een voorstel aan de raad te doen om in de (meerjaren)begroting het verlies structureel op te nemen. Met deze laatste keuze hangt samen dat aan het object dan een maatschappelijke functie wordt toegedicht. Afwaarderen van vastgoed is alleen aan de orde als a. het vastgoed betreft dat bewust wordt aangehouden om winst te realiseren en/of waardestijging te realiseren en de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde, of b. ingeval van vastgoed met een maatschappelijke functie betreft, wanneer het de bestuurlijke intentie is om het vastgoed te verkopen en de directe opbrengstwaarde lager is dan de boekwaarde Over alle afwaarderingen groter dan of 10% van de boekwaarde wordt het college vooraf gemotiveerd geïnformeerd over de geraamde omvang van de afwaardering. Pas hierna mag de afwaardering worden verwerkt via een voorziening die in het lopende boekjaar in mindering wordt gebracht op het actief in de balans. De verlaagde kapitaallasten worden gecorrigeerd in de begroting van het lopende boekjaar. In het bijzondere geval van een afwaardering vanwege een structureel verliesgevende exploitatie dient een collegebesluit genomen te worden waarbij het college een keuze maakt tussen: a) de duurzame waardevermindering doorvoeren of b) het voorstel aan de raad om in de (meerjaren)begroting het verlies structureel op te nemen. Met deze laatste keuze hangt samen dat aan het object en maatschappelijke functie wordt toegedicht Afwaarderen grondexploitaties De commissie BBV heeft bepaald, dat het een geprognosticeerd verlies op grondexploitaties direct ter grootte van dit volledige verlies moet worden verwerkt als van een afboeking of een voorziening. Als sprake is van een voorziening ingericht ter bestrijding van de (verwachte) tekorten in grondexploitaties, dan moet die worden gepresenteerd als een waardecorrectie op de post Bouwgrond in exploitatie. Deze wijze van verantwoording is naar analogie van de voorziening voor dubieuze debiteuren. Jaarlijks worden de geprognosticeerde verliezen in een grondexploitatie verwerkt in de daarvoor bestemde voorzieningen. Deze worden gepresenteerd als een waardecorrectie op de post Onderhanden Werk. Bij gronduitgifte in erfpacht vindt een overboeking plaats naar de materiële vaste activa als grondwaarde van in erfpacht uitgegeven grond. De grondprijs wordt als bate geboekt in de grondexploitatie. Jaarlijks worden ten behoeve van de jaarrekening alle grondexploitaties en de geraamde saldi geactualiseerd. Van belang is de verhouding tot het grondproductie kapitaal en de omvang van de reserves en voorzieningen. Als het grondproductie kapitaal groter is dan het totaal van voorzieningen en reserves, dan moet de grondexploitatie per saldo lenen. Vanuit het oogpunt van balanssturing is dat ongewenst, omdat dan extra vreemd vermogen moet worden aangetrokken en de schuldquote oploopt. De omvang van het vereveningsfonds vormt dus de beperking van het grondproductie kapitaal. 14

15 Het grondproductie kapitaal met betrekking tot grondexploitaties binnen het regime van het Vereveningsfonds mag nooit een hoger saldo hebben op de balans dan de totale omvang van reserves en voorzieningen van het Vereveningsfonds Winstneming grondexploitaties Winst nemen op meerjarige grondexploitaties wordt beheerst door het voorzichtigheidsbeginsel. Bij het meerjarige grondexploitatieproces worden lasten noch baten bedrijfseconomisch toegerekend aan het lastenrealisatiejaar of batenrealisatiejaar, maar via de balans doorgeschoven naar het winstrealisatiejaar. Positieve resultaten, ofwel winsten, worden pas in de jaarrekening verwerkt als zij met voldoende zekerheid vaststaan en dus zijn gerealiseerd. Dit houdt ook in dat huidige voorziene verliezen in de jaarrekening niet kunnen worden gecompenseerd met de verwachte toekomstige winsten. Het voorzichtigheidsbeginsel leidt ertoe dat realisatie van winst moet worden uitgesteld totdat daarover voldoende zekerheid bestaat. Dit betekent echter niet dat pas winst moet worden genomen bij het afsluiten van het grondexploitatiecomplex. Als alle kosten van een grondexploitatie geheel gedekt zijn door gerealiseerde verkopen is elke verdere verkoop winst. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met eventuele na-ijlende rentekosten. De winstneming wordt gedoteerd aan de Algemene Reserve Vereveningsfonds. 15

16 5. AFSCHRIJVEN Afschrijven is het in gedeelten als last toerekenen van een geactiveerd investeringsbedrag aan de jaarlijkse exploitatie. Dit gebeurt gedurende de periode waarin verwacht wordt dat het actief zijn nut bewijst. Afschrijvingen zijn in tegenstelling tot het geactiveerde bedrag geen daadwerkelijke uitgaven Afschrijven past binnen het door het BBV voorgeschreven stelsel van baten en lasten. Dit houdt in dat baten en lasten worden opgenomen in het jaar waaraan ze kunnen worden toegerekend, ook al hebben ze in dat jaar niet tot daadwerkelijke uitgaven of inkomsten geleid. Op deze manier vindt er een matching plaats van de lasten versus de baten (nut) die hier tegenover staan. Omdat het nut van de investering zich uitstrekt over meerdere jaren, worden de lasten op deze wijze over meerdere jaren gespreid. Door middel van afschrijving wordt tevens gedurende de afschrijvingsperiode jaarlijks in de exploitatie de waardevermindering van een investering als gevolg van gebruik tot uitdrukking gebracht. 5.1 Afschrijvingsmethode De gemeente is vrij in de keuze van de afschrijvingsmethode. De keuze van de methode is sterk bepalend voor de hoogte van de afschrijving. In de praktijk zijn de volgende methoden het meest gangbaar: Lineair: de afschrijvingskosten blijven gedurende de looptijd constant; de kapitaallasten dalen jaarlijks door afname van de boekwaarde waarover de rente wordt berekend. Annuïteit: de afschrijvingskosten nemen jaarlijks toe; de kapitaallasten blijven jaarlijks constant doordat de toename van de afschrijvingskosten wordt gelijkgesteld aan de afname van de rentecomponent. Op de vaste activa wordt binnen het Concern Amsterdam in beginsel volgens de lineaire methode afgeschreven. Argumenten hiervoor zijn: deze methode houdt beter rekening met de relatief sterke waardevermindering aan het begin van de afschrijvingsperiode; door dalende kapitaallasten ontstaat in de loop van het gebruik financiële ruimte voor bijvoorbeeld hogere onderhoudskosten; het product waarop de kapitaallasten drukken wordt minder zwaar belast met rente. Het BBV geeft geen richtlijnen ten aanzien van annuïtair of lineair afschrijven. Wat het BBV wel voorschrijft is dat een eenmaal gekozen methode niet zomaar gewijzigd kan worden gedurende de gebruiksperiode van een kapitaalgoed en dat gelijksoortige activa op dezelfde wijze worden gewaardeerd en afgeschreven. Bij tariefstelling kan van belang zijn om de annuïteiten methode toe te passen, omdat dit resulteert in een jaarlijks gelijkblijvende som van de jaarlijkse last van rente en afschrijving. Dit dient dan idealiter gecombineerd te worden met een jaarlijks gelijkblijvende post voor onderhoudskosten. Activa worden afgeschreven volgens de lineaire methode. Voor afwijking van de lineaire methode dient voorafgaand aan de investering bestuurlijke instemming te zijn verkregen. De redenen dienen bij de aanvraag van het investeringskrediet helder te worden beargumenteerd. 16

17 5.2 Restwaarde De restwaarde is de waarde van een activum aan het eind van de gebruikstermijn tegen het huidige prijspeil. Het vertegenwoordigt de schatting tegen het huidige prijspeil van de opbrengstwaarde die na de gebruikstermijn nog gerealiseerd kan worden, verminderd met de te maken kosten voor verwijdering of vernietiging van (delen van) het activum. Er wordt bij de bepaling van de restwaarde dus geen rekening gehouden met mogelijke waardeveranderingen vanwege inflatie of deflatie, veranderende marktomstandigheden, voorgenomen toekomstige bestemmingswijzigingen en dergelijke. Wanneer de verwachte gebruikstermijn korter is dan de verwachte economische levensduur van het actief, zal er altijd sprake zijn van een restwaarde. Als het voornemen bestaat het actief tot het einde van de economische levensduur te benutten, zal sprake zijn van een restwaarde van 1,00. Er wordt geen rekening gehouden met restwaarde. Activa (met uitzondering van gronden) worden afgeschreven tot een boekwaarde van 1, Moment van afschrijven De commissie BBV doet de aanbeveling om in de financiële verordening c.q. nota activabeleid op te nemen wanneer met het afschrijven van een nieuw kapitaalgoed wordt begonnen. Mogelijke keuzes hierbij: 1. in het jaar waarin het kapitaalgoed gereed komt/verworven wordt en vanaf het moment dat het door de gemeente in gebruik kan worden genomen, 2. medio het begrotingsjaar waarin het gereed komt/verworven wordt, 3. in het begrotingsjaar dat volgt op het jaar waarin het gereed komt/verworven wordt. Omdat via afschrijving de (ingeschatte) waardevermindering en de matching tussen kosten en opbrengsten (nut) van een investering tot uitdrukking worden gebracht heeft het niet de voorkeur om al af te schrijven als het actief nog niet beschikbaar is. De huidige situatie in de gemeente Amsterdam sluit aan bij de onder 3. genoemde keuze. De afschrijving vangt aan in het begrotingsjaar volgend op het jaar waarin het actief gereed / verworven is. 5.4 Componentenbenadering De componentenbenadering houdt in dat de verschillende onderdelen van een actief afzonderlijk worden geactiveerd als deze als belangrijke bestanddelen van een materieel vast actief van elkaar te onderscheiden zijn en deze verschillen in gebruiksduur of verwacht gebruikspatroon. Deze bestanddelen kunnen dan ook afzonderlijk worden afgeschreven. De commissie BBV heeft de aanbeveling gedaan de componentenbenadering en de daarbij horende opsplitsing van activa in verschillende componenten in de activa-administratie uit praktische overwegingen te beperken en desgewenst alleen toe te passen bij investeringen met een economisch nut. De Gemeente Amsterdam volgt deze aanbeveling niet. De investeringen met een maatschappelijk nut kunnen zo omvangrijk en complex zijn, dat ook daar een onderverdeling in componenten nuttig is. Investeringen in de openbare ruimte en de infrastructuur kennen vele bouwdelen die een van elkaar verschillende levensduur hebben. Door het toepassen van de componentenbenadering kunnen goed onderbouwde vervangingsprojecten makkelijker ingebed worden in de activastructuur. Binnen de gemeente Amsterdam wordt de componentenbenadering toegepast zowel bij investeringen met economisch nut als met maatschappelijk nut. De componenten worden afgeschreven volgens de termijnen die zijn vastgelegd in de afschrijvingstabel (bijlage 1). 17

18 De componentenbenadering wordt zowel toegepast bij investeringen met economisch nut als bij investeringen met een maatschappelijk nut. 5.5 Afschrijvingstermijnen In bijlage 1 zijn de in Amsterdam voorkomende investeringen met de daarbij behorende afschrijvingstermijnen opgenomen. In de tabel is onderscheid gemaakt naar investeringen met een economisch nut en investeringen met een maatschappelijk nut. Dit onderscheid sluit aan op de verplichte indeling van materiële vaste activa volgens het BBV. De laatstgenoemde investeringen mogen resultaatafhankelijk worden afgeschreven. ten opzichte van de reguliere afschrijvingstermijn moeten altijd expliciet aan het College en de Raad worden voorgelegd. Op financiële vaste activa wordt in principe niet afgeschreven tenzij er sprake is van duurzame waardevermindering. Deze wordt door middel van een voorziening tot uitdrukking gebracht. Bij uitgezette leningen vinden aflossingen plaats. Investeringen in de openbare ruimte mogen resultaatafhankelijk worden afgeschreven. Afwijkingen ten opzichte van de reguliere afschrijvingstermijn moeten altijd expliciet aan het College en de Raad worden voorgelegd. Afwijkende afschrijvingstermijnen activa vóór 1 januari 2015 De afschrijvingstermijnen van activa welke zijn vervaardigd of verkregen vóór 1 januari 2015 kunnen afwijken van de termijnen welke conform de nota Awa worden gehanteerd (bijlage 2). Deze afschrijvingen volgen het nu nog vigerende regime en worden niet met terugwerkende kracht aangepast. Bij het uitvoeren van levensduur verlengende maatregelen zullen de uitgangspunten van de nota Awa worden toegepast De in bijlage 1 opgenomen afschrijvingstabel wordt gehanteerd voor investeringen vanaf Afschrijftermijnen op investeringen vóór worden niet met terugwerkende kracht gecorrigeerd. Bij het uitvoeren van levensduur verlengende maatregelen worden de regels van de nota Awa toegepast. 5.6 Rentetoerekening Jaarlijks wordt bij in de Begrotingscirculaire het rentepercentage bepaald dat in de begroting van het volgende jaar wordt gehanteerd als onderdeel van de kapitaallast (het zogenaamde omslagpercentage). Het vastgestelde omslagpercentage wordt eveneens bij de jaarrekening gehanteerd, er is geen sprake van nacalculatie. De rente wordt berekend over de boekwaarde aan het begin van het boekjaar. Jaarlijks wordt bij in de Begrotingscirculaire het rentepercentage vastgesteld voor zowel de begroting als de jaarrekening op basis van de verwachte rentelasten en baten en bespaarde rente en rekening houdend met marktrente (rente omslagpercentage). 18

19 6 OVERIGE UITGANGSPUNTEN 6.1 Onderhoud De commissie BBV heeft de stellige uitspraak gedaan dat de kosten van (klein en groot) onderhoud niet levensduur verlengend zijn en dus niet mogen worden geactiveerd. Onderhoud wordt gepleegd om het actief gedurende zijn levensduur in goede staat te houden. Klein onderhoud betreft regelmatig voorkomend onderhoud (kort cyclisch onderhoud) van beperkte omvang. Groot onderhoud (lang cyclisch onderhoud) moet de garantie bieden op een technisch goede en veilige staat van de objecten tijdens de levensduur. Duurzaamheid en veiligheid zijn hier de doelen. Levensduurverlengende maatregelen worden gezien als investeringen (categorie: stad verbeteren). Dit zijn investeringen die worden gepleegd ten behoeve van een bestaand actief en expliciet leiden tot een substantiële levensduurverlenging van het betreffend actief. Levensduurverlengende maatregelen impliceren het intreden van een nieuwe levensfase van een object (bijvoorbeeld: het renoveren van een gebouw). Bij levensduurverlengende maatregelen wordt de restantwaarde van het oorspronkelijke activum naar het nieuwe activum overgebracht. Levensduurverlengende maatregelen hebben naar hun aard ook consequenties voor de te hanteren (resterende) afschrijvingstermijn. De commissie BBV heeft aangegeven dat de kosten van klein onderhoud in het jaar van uitvoering ten laste van de exploitatie moeten komen. Kosten van het wegwerken van achterstallig onderhoud dienen altijd ineens ten laste van de exploitatie te worden gebracht. De kosten van groot onderhoud zijn op twee wijzen te verwerken. Het is mogelijk om de kosten in het jaar van uitvoering direct ten laste van de exploitatie te brengen. Daarnaast kunnen de kosten in het jaar van uitvoering ten laste komen van een vooraf gevormde voorziening (artikel 44 lid 1c). Deze voorziening dient wel aan een aantal strikte eisen te voldoen (recent beheerplan dat periodiek wordt geactualiseerd). Kosten van onderhoud Klein onderhoud Groot onderhoud Kosten in jaar van uitvoering t.l.v. de exploitatie Kosten in jaar van uitvoering t.l.v. de exploitatie Kosten in jaar van uitvoering t.l.v. de onderhoudsvoorziening Onderhoud wordt niet geactiveerd. De lasten worden in de exploitatie genomen, dan wel ten laste van vooraf gevormde voorzieningen gebracht. Bij levensduurverlengende maatregelen wordt de restantwaarde van het oorspronkelijke activum naar het nieuwe activum overgebracht. 19

20 6.2 Leasecontracten Een bijzondere vorm van investeren is leasen. Bij een operationele lease komt het kapitaalgoed niet in eigendom van de Gemeente Amsterdam en wordt niet geactiveerd. De uit een leasecontract voortvloeiende kosten worden in de exploitatie opgenomen. Leasecontracten worden opgenomen bij de balans onder de kop niet uit de balans blijkende verplichtingen. Leasecontracten worden niet geactiveerd. 6.3 Activa in Ontwikkeling Werken die worden uitgevoerd ten behoeve van de eigen organisatie (dus niet voor derden) zijn Activa in Ontwikkeling, als tenminste de intentie bestaat tot activering over te gaan. Dat betekent dat zij daarvoor in aanmerking komen volgens deze nota én vooraf duidelijk is dat de bodemgrens van (economisch nut) dan wel (maatschappelijk nut) zal worden overschreden, Projecten die nog in uitvoering zijn worden opgenomen als Activa in Ontwikkeling onder de correcte balansrubriek van de vaste activa. Investeringen met een maatschappelijk nut kunnen in de realisatiefase worden geboekt als materieel Actief in Ontwikkeling en er kan met afschrijven worden begonnen als de componentenbenadering toepasbaar is. Als belangrijke bestanddelen van een materieel vast actief van elkaar te onderscheiden zijn en deze verschillen in gebruiksduur of verwacht gebruikspatroon, dan kunnen deze bestanddelen afzonderlijk worden geactiveerd en afgeschreven Projecten die nog in uitvoering zijn en voldoen aan de activerings- en groottecriteria worden opgenomen als Activa in Ontwikkeling onder de correcte balansrubriek van de vaste activa. 6.4 Onderhanden Werk Er moet onderscheid gemaakt worden in Activa in Ontwikkeling en Onderhandenwerk. Activa in Ontwikkeling zijn investeringen ten behoeve van het eigen productieproces. In de balansrubriek Onderhanden werk staan de actieve grondexploitaties en projecten die worden uitgevoerd ten behoeve van een derde en die op de balansdatum (materieel en / of financieel) nog niet zijn voltooid. De balansrubriek Onderhanden Werk wordt gesplitst in Onderhandenwerk grondexploitaties en Onderhandenwerk derden Onderhanden Werk grondexploitaties De commissie BBV heeft de stellige uitspraak gedaan dat de lasten en baten verband houdende met grondexploitaties in de exploitatie worden verantwoord en via een tegenboeking (Onderhanden werk) naar de balans moeten worden gemuteerd. De balanspost voorraad Onderhanden werk betreft de actieve grondexploitaties. Hiertoe wordt in het kader van het Plaberum (Plan- en Besluitvormingsinstrumentarium Ruimtelijke maatregelen) een investeringsbesluit genomen. De resultaten van de grondexploitaties worden verwerkt binnen de daartoe geëigende fondsen, te weten het Vereveningsfonds, het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting en de balans van de dienst Zuidas. Grondexploitaties kennen een lange looptijd en leggen dus voor lange tijd een beslag op het gemeentelijk vermogen. Dit houdt het gevaar in dat veel onzekerheden naar de toekomst worden verschoven en de balans een onvoldoende betrouwbaar beeld geeft van het toekomstig risico. De looptijd van een grondexploitatie is daarom beperkt tot 10 jaar (conform de aanbeveling van de commissie Wijntjes uit 2010). 20