STARTNOTITIE DECENTRALISATIE BEGELEIDING

Transcriptie

1 STARTNOTITIE DECENTRALISATIE BEGELEIDING Auteur: Jordy van Slooten Beleidsmedewerker Wmo E: T:

2 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Gevolgen van de decentralisatie begeleiding De wettelijke verantwoordelijkheid verschuift van het rijk naar de gemeente Het budget gaat van het rijk naar de gemeente De administratieve afhandeling en controle gaat van het zorgkantoor naar de gemeente Cliëntondersteuning gaat volledig over naar de gemeente De controle op de kwaliteit van de zorg gaat van de IGZ naar de gemeente... 9 Planning van de acties Planning decentralisatie taken van Rijk naar gemeenten Regionale organisatievorm Literatuurlijst Bijlage 1. Verklaring afkortingen Bijlage 2. Inhoud van begeleiding Bijlage 3. Analyse cijfers begeleiding Bijlage 4. In- en uitvoeringsbudgetten Bijlage 5. Samenvatting Wet cliëntenrechten zorg Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 2

3 Inleiding De AWBZ functies Begeleiding Groep (dagbesteding), Begeleiding Individueel en Kortdurend Verblijf (logeeropvang/ vakantieopvang) vervallen per 1 januari 2013 in de AWBZ en worden vanaf dan een gemeentelijke taak onder de Wmo. In 2013 zijn gemeenten verantwoordelijk voor alle nieuwe cliënten en vanaf 2014 ook voor alle bestaande cliënten. In deze notitie zetten wij de verantwoordelijkheden en taken, de gevolgen en de acties en beslispunten uiteen. Tevens doen wij een suggestie voor de koppeling tussen de decentralisatie begeleiding, decentralisatie Wet op de jeugdzorg (jeugdhulpverlening, jeugdbescherming, jeugdreclassering, jeugd GGZ, zorg voor licht verstandelijk gehandicapten) en decentralisatie Wet werken naar vermogen (samenvoeging van de Wwb, Wij, Sw en Wajong.). De uitdagingen waarvoor gemeenten staan als gevolg van de decentralisaties zijn enorm. Gemeenten zullen meer met minder moeten bereiken voor zwaardere doelgroepen. Daarom stellen wij voor om in 2011 een regionale samenwerking op te zetten die de decentralisatie begeleiding gaat voorbereiden en voorziet in de (noodzakelijke) borging van de verbindingen tussen de drie decentralisaties. 4. Tot slot stellen wij voor om in lijn met de afronding van het wetstraject decentralisatie begeleiding (begin 2012) in regionaal verband een vervolgaanpak vaststellen en te implementeren. In bijlage 1 staan de verklaringen van alle gebruikte afkortingen. In de overige bijlagen staat uitgebreide informatie en cijfers over de decentralisatie. Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 3

4 Gevolgen van de decentralisatie begeleiding Begeleiding in het kort AWBZ Begeleiding omvat door een instelling te leveren ondersteuning aan personen met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap die matige of zware beperkingen hebben. Het doel is het bevorderen, behouden of compenseren van zelfredzaamheid teneinde opname of verwaarlozing te voorkomen. Het bestaat uit het bieden van praktische hulp, structuur en regie in de persoonlijke levenssfeer 1. Er zijn twee vormen van begeleiding: Begeleiding Individueel en Begeleiding Groep. In Bijlage 2 staat een overzicht van de doelen en activiteiten van begeleiding binnen de AWBZ. Voor een beeld van de cliënten die een beroep doen op begeleiding kun je de cliëntprofielen van het CIZ lezen 2. Begeleiding onder de Wmo Begeleiding is nu een verzekerd recht en in de nieuwe situatie valt het onder de compensatieplicht van de Wmo. Het college van B&W moet een persoon die beperkingen ondervindt in zijn zelfredzaamheid en zijn maatschappelijke participatie compenseren d.m.v. voorzieningen die deze persoon in staat stellen: dagelijkse levensverrichtingen uit te voeren en het persoonlijk leven te structureren en daarover regie te voeren 3. De bestaande rechten op begeleiding worden dus niet 1 op 1 overgeheveld naar de gemeenten. Het wordt geen openeinderegeling, maar een compensatieplicht waarbij gemeenten veel beleidsruimte krijgen. Door de decentralisatie van begeleiding krijgt de gemeente de volgende wettelijke taken en verantwoordelijkheden: 1. De wettelijke verantwoordelijkheid verschuift van het rijk naar de gemeente 2. Het budget gaat van het rijk naar de gemeente 3. De administratieve afhandeling en controle gaat van het zorgkantoor naar de gemeente 4. De toegangsbepaling gaat van het CIZ en BJZ naar de gemeente 5. Cliëntondersteuning gaat volledig over naar de gemeente 6. De controle op de kwaliteit van de zorg gaat van de IGZ naar de gemeente Per onderdeel zal er nu gekeken worden welke acties er moeten worden genomen. 1 CIZ (2011) Indicatiewijzer 4.1, p CIZ (2011) Wie is de cliënt 3 Wmo artikel 4 lid 1 (conceptversie) Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 4

5 1. De wettelijke verantwoordelijkheid verschuift van het rijk naar de gemeente Begeleiding vervalt als functie in de AWBZ en valt straks onder de compensatieplicht van de Wmo. Artikel 4 Wmo wordt uitgebreid met een nieuw compensatie doel: e. dagelijkse levensverrichtingen uit te voeren en het persoonlijk leven te structureren en daarover regie te voeren. Acties: 1.a. Koppeling met decentralisatie jeugdzorg en Wwnv vormgeven De decentralisatie van de jeugdzorg en de Wet werken naar vermogen (één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt) worden gelijk met de decentralisatie van de begeleiding uitgevoerd 4. Er komen hierdoor veel nieuwe doelgroepen naar de gemeente toe. De omvang van de begeleiding in G&V bedraagt cliënten, in de jeugdzorg gaat het om 744 kinderen en het aantal mensen in de Wajong in de regio bedraagt De drie gebieden overlappen elkaar op veel vlakken en een verkenning van een koppeling van beleid en uitvoering is daarom van belang. De gemeente wordt bij de levensdomeinen inkomen, werk, dagbesteding en (individuele) ondersteuning een belangrijke speler. Hierdoor zijn mensen met een beperking meer dan ooit aangewezen op de gemeente voor passende ondersteuning. Dit vraagt niet alleen om nieuwe expertise bij gemeenten, maar vooral ook om afstemming tussen de diverse beleidsvelden. De gemeente kan immers niet zomaar doorverwijzen naar andere overheden of regelingen zoals in de oude situatie geregeld het geval was. Een voorbeeld hiervan is de doorstroom van mensen vanuit de bijstand (verantwoordelijkheid gemeente) naar de Wajong (verantwoordelijkheid rijk) 5. Gezien de omvang van de drie decentralisaties is regionale afstemming noodzakelijk. 1.b. Vaststellen welke activiteiten en doelen van begeleiding gecompenseerd worden Na een inventarisatie onder burgers, zorgaanbieders en Wmo consulenten (actie 4.d. t/m 4.g.) moet er worden vastgesteld welke activiteiten voor welke doelen gecompenseerd worden. Een vraaggestuurde werkwijze vanuit de regionale Wmo visie is hierbij leidend. Er zal onderscheid gemaakt worden in activiteiten die altijd gecompenseerd worden, niet gecompenseerd worden doordat ze niet Wmo waardig zijn en activiteiten die alleen in uitzonderlijke gevallen gecompenseerd worden. Bij deze laatste zal het gaan om casussen die erg complex zijn en bijna niet voorkomen waardoor er een maatwerkoplossing nodig is die buiten het voorzieningen aanbod valt. Het uitgangspunt hierbij is wat vindt de betrokkene een goede levenstandaard voor het zelfstandig kunnen blijven wonen. Uitgangspunt daarbij is, dat betrokkene het leven dat hij of zij altijd heeft geleid zo volwaardig mogelijk kan voortzetten. Voor situaties waarin sprake is (of dreigt) van verwaarlozing en dus ook van een breder maatschappelijk effect van de situatie van de betrokkene, zal een debat gevoerd moeten worden waarin de normen en waarden worden vastgesteld waarvan wij in de gemeente zeggen tot hier compenseren wij om verwaarlozing en opname in een instelling te voorkomen. Er zal vanzelfsprekend ook worden gekeken naar welke passende mogelijkheden van ondersteuning het meest doelmatig en goedkoop adequaat zijn. 1.c. Te compenseren activiteiten en doelen in voorzieningen vatten Nadat de activiteiten en doelen door de betrokkene vastgesteld zijn kan er een keuze worden gemaakt of er nieuwe voorzieningen worden geschept of dat betrokkene passend geholpen kan worden door gebruik te maken van de huidige voorzieningen.. Er moet 4 Zie de Planning decentralisatie taken van Rijk naar gemeenten op pagina 11 5 Zie voor een beschrijving van dit effect; CPB (2011) Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 5

6 daarbij een keuze worden gemaakt voor een financieringsvorm: zorg in natura, persoonsgebonden budget of persoonsvolgende budget. Dit wordt onder punt 2 nader uitgewerkt. Bij een nieuwe voorziening moeten er richtlijnen voor de wij waarop de betrokkene in samenwerking met de gemeente tot resultaten komt (opname van het compensatieresultaat in de gekantelde verordening maatschappelijke ondersteuning). 1.d. De verordening maatschappelijke ondersteuning aanpassen aan het nieuwe compensatiedoel en eventuele nieuwe voorzieningen 2. Het budget gaat van het rijk naar de gemeente Het budget dat de gemeenten in 2013 en 2014 ontvangen voor de gedecentraliseerde taken wordt gebaseerd op de werkelijke uitgaven 2010 van de huidige uitvoerders. Dit budget wordt geïndexeerd met een groeivoet van 2,5% per jaar. Op het totale geïndexeerde budget dat wordt overgeheveld in 2013/ 2014 wordt een korting toegepast van 5% 6. Er zijn twee financieringsvormen binnen de AWBZ: Zorg in Natura (ZIN) en het persoonsgebonden budget (PGB). Het AWBZ geld wordt voor het gewest Gooi en Vecht (plus Eemnes) uitbetaald door het Agis Zorgkantoor. Bij ZIN maakt het zorgkantoor per jaar budgetafspraken met aanbieders verdeeld over drie sectoren: V&V, GZ, GGZ. De afspraken zijn op basis van verwacht volume dat gebaseerd is op het aantal cliënten met een geldige indicatie die de aanbieders in zorg hebben. Er zijn per jaar twee momenten om dit volume aan te passen. Bij overproductie na deze twee momenten krijgt de aanbieder niks extra. Het PGB is een budget dat aan de cliënt zelf wordt uitgekeerd waarvan hij of zij zelf zorg inkoopt. Alle PGB samen zijn binnen de AWBZ nu een subsidie met een subsidie plafond. Als de subsidie op is kan er geen PGB meer worden aangevraagd. Er loopt op dit moment een landelijke discussie over de toekomst van het PGB in de AWBZ en de Wmo. De verwachting is dat de gemeente straks verplicht is om voorzieningen aan te bieden in ZIN en de keuze krijgt om het PGB op te nemen in de verordening. Andere manieren van financieren bij ondersteuning die niet in een voorziening is gevat, is het subsidiëren van aanbieders d.m.v. prestatieafspraken en het geven van een financiële tegemoetkoming aan de cliënt. Overigens zijn financieringsvormen als PGB en PVB zeer geschikt in de context van vraagsturing en is het uitgangspunt van de gemeente Huizen (wellicht zelfs de hele regio?) dat deze financieringsinstrumenten binnen de WMO blijvend zullen worden toegepast. Het budget van het Agis Zorgkantoor voor Gooi & Vecht in 2011 Extramurale BGI; PV; VP; KVB Budget GGZ Extramuraal t Gooi GZ Extramuraal t Gooi V&V Extramuraal t Gooi Totaal Extramurale BGG Budget GGZ Dagactiviteiten t Gooi GZ Dagactiviteiten t Gooi V&V Dagactiviteiten t Gooi Totaal Het budget voor extramurale zorg van 38,9 miljoen is samengesteld uit BGI en KVB dat overgaat naar de Wmo en uit de functies PV en VP die onder de AWBZ blijven vallen. Een grove schatting is dat 20 tot 25 miljoen van dit geld naar de gemeenten wordt overgeheveld. Dit is zonder de korting van 5%. Het budget voor de BGG van 14,9 miljoen gaat volledig over 6 VNG (2011) AWBZ-begeleiding naar Wmo: financiële afspraken bestuursakkoord Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 6

7 naar de gemeenten. Opgeteld is het bedrag dat wordt overgeheveld vanuit de AWBZ voor extramurale BGG, BGI en KVB naar de regio is naar verwachting maximaal 40 miljoen. Actie: 2.a. Keuze maken voor financieringsvorm van de nieuwe compensatie doelen 2.b. Randvoorwaarden inkoop en/ of aanbesteding helder krijgen Op basis van een eerste inventarisatie van de specifieke ondersteuningsbehoeften van individuele cliënten moet uitgezocht worden hoe en of er aanbesteed moet worden en op welke termijn dit moet worden besloten. Aanbieders moeten bij aanbesteden genoeg tijd hebben hiervoor. Nieuwe voorzieningen moeten waarschijnlijk worden aanbesteed volgens een 2b procedure. Het (centraal) inkopen van ondersteuning kan ook een optie zijn. In 2012 moet er veel ingekocht worden en centrale inkoop vanuit de regio is dan ook gewenst. 3. De administratieve afhandeling en controle gaat van het zorgkantoor naar de gemeente Actie: 3. Administratieve afhandeling en controle voor nieuwe voorzieningen opzetten Wanneer er aan het nieuwe compensatie doel voorzieningen worden gehangen moeten deze, voor wat betreft de administratieve afhandeling en controle, ingebed worden in de huidige systemen. Er kunnen ook nieuwe (regionale) systemen worden opgezet. 4. De toegangsbepaling gaat van het CIZ en BJZ naar de gemeente De gemeente moet de keuze maken hoe dit vorm te geven via het compensatiebeginsel. En of het CIZ en BJZ de toegang gaan bepalen of dat de gemeente dit zelf gaat doen. Acties: 4.a. Bepalen hoe en wanneer er toegang is tot de nieuwe vorm(en) van begeleiding Na het doorlopen van de acties onder punt 1 moet er bepaald worden hoe de toegang tot de nieuwe voorzieningen wordt geregeld. 4.b. Keuze maken waar de toegang tot begeleiding komt te liggen De gemeente kan de toegang tot begeleiding zelf gaan bepalen door de taak bij het Wmo loket en voor kinderen eventueel bij het CJG te leggen. De gemeente kan de toegangsbepaling ook bij het CIZ en BJZ laten of andere externen de toegang laten bepalen. Wanneer de toegang bij het Wmo loket van de gemeente komt te liggen betekend dit dat er één toegang is tot Wmo ondersteuning en informatie en advies voor burgers die beperkingen of problemen ervaren in hun participatie. Het is hierbij noodzakelijk dat er bij de front-office van het Wmo loket medewerkers zitten die generalisten zijn en die het (vraaggestuurde) gesprek voeren met de klanten. Het vergroten van de interne professionaliteit is dan een voorwaarde (actie 4.d. t/m 4.g.). 4.c. Vraaggestuurde werkwijze op de begeleiding toepassen De begeleiding brengt nieuwe doelgroepen naar de Wmo met zwaardere beperkingen. Tot nu toe zijn deze doelgroepen vanuit een aanbod- en claimgerichte manier benaderd en de toegang tot begeleiding is bepaald door te kijken waar ze recht op hebben op basis van hun beperkingen. Vanuit de regionale Wmo visie willen op een vraaggestuurde manier klanten helpen vanuit hun behoeften en mogelijkheden. 4.d. t/m g. Interne professionaliteit waarborgen en verhogen Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 7

8 Het invoeringsbudget voor de decentralisatie begeleiding bedraagt over 2012 en 2013 voor alle regio gemeenten samen 1 miljoen. Indien de budgetten gebundeld worden is het goed mogelijk om een percentage hiervan in te zetten voor het versterken van de Wmo-loketten. Als er voor wordt gekozen om de toegang tot begeleiding bij de Wmo loketten neer te leggen dan kan de noodzakelijke scholing van consulenten gezamenlijk ingekocht en georganiseerd worden vanuit dit budget. Het budget kan daarnaast in worden gezet voor de beoogde attitude verandering in de loketten. 7 4.d. Kennis vergroten over de doelen en activiteiten van de huidige AWBZ functie begeleiding Dit kan gedaan worden d.m.v. een workshop voor Wmo consulenten waarin de doelen en activiteiten van begeleiding worden besproken en gekoppeld aan de sociale kaart en huidig WWZ aanbod in de gemeente. 4.e. Wmo consulenten in contact met cliënten en zorgaanbieders De Wmo consulenten raken zo bekend met de doelgroep en de manier waarop zij zorg ontvangen. In contacten met cliënten en eventuele werkbezoeken bij zorgaanbieders kunnen zij ideeën opdoen over vraaggestuurd werken bij de nieuwe doelgroepen. 4.f. Kennis vergroten over de drie doelgroepen V&V, GZ en GGZ. D.m.v. een intensieve kennismaking met ervaringsdeskundigen moeten Wmo consulenten zich een goed beeld kunnen vormen van de betekenis van de ziektebeelden, aandoeningen, stoornissen en beperkingen van mensen in de drie doelgroepen voor hun dagelijks functioneren in de samenleving. Met deze kennis kunnen ze de doelgroepen begeleiden naar een volwaardige deelname in de samenleving. 4.g. Aantrekken van nieuwe Wmo consulenten Deze nieuwe consulenten moeten bij voorkeur naast de benodigde competenties op het gebied van gespreksvoering ook enige kennis hebben van de sociaal-maatschappelijke problematiek van de nieuwe doelgroepen en die kunnen delen met de huidige consulenten. Doordat de consulenten geschoold moeten worden neemt hun werkdruk toe. Dit kan opgevangen worden door het aantrekken van een nieuwe consulent met het invoeringsbudget. 5. Cliëntondersteuning gaat volledig over naar de gemeente Er gaan twee verschillende taken onder de noemer cliëntondersteuning naar de gemeente. De hulp voor de cliënt bij het zoeken naar een passende zorgaanbieder gaat van het zorgkantoor naar de gemeente. En de cliëntondersteuning die stichting MEE biedt gaat naar de gemeente. Het rijk wil alle cliëntondersteuning onderbrengen bij de gemeente. De gemeente is vervolgens vrij om te bepalen op welke wijze zij invulling wil geven aan de cliëntondersteuning. Het ministerie van VWS heeft in het kader van de Wmo cliëntondersteuning als volgt gedefinieerd: Bij cliëntondersteuning in de Wmo gaat het om ondersteuning bieden aan mensen die (tijdelijk) verminderd zelfredzaam zijn, bij het oplossen van een vraag of een situatie, die dusdanig complex is dat hij of zij het niet zelf (of met zijn omgeving) kan oplossen. Het doel is regieversterking van de cliënt teneinde zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie te bevorderen. 8 7 Zie bijlage 4 voor een overzicht van de in- en uitvoeringsbudgetten 8 Ministerie VWS, Veldhuijzen van Zanten (2011) Visie op cliëntondersteuning, p.1. Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 8

9 Cliëntondersteuning overlapt volgens deze definitie een aantal activiteiten en doelen van begeleiding. Bij begeleiding is de intensiteit en de duur van de hulp alleen groter. Cliëntondersteuning bestaat voor de gemeente straks uit de volgende onderdelen: 1. Informatie en advies 2. Vraagverheldering 3. Ondersteuning bij het zoeken naar een passende oplossing 4. Kortdurende en kortcyclische ondersteuning bij complexe, meerdere levensdomeinen omvattende vraagstukken De Wmo consulent werkt met een sociale kaart en geeft cliënten advies over de verschillende oplossingen. In een breed gekanteld Wmo loket zijn informatie en advies en een goede vraagverheldering onderdeel van het takenpakket van de Wmo consulent. Acties: 5.a. Bepalen welke onderdelen van cliëntondersteuning bij het Wmo loket komen te liggen De onderdelen 1 t/m 2 van cliëntondersteuning zijn nu al onderdeel van het takenpakket van het Wmo loket en zouden voor de begeleiding uitgebreid moeten worden. Onderdelen 3 en 4 zijn het belangrijke beslispunten. Wanneer het Wmo loket de bepaalde nieuwe taken op zich neemt moeten onderstaande acties worden genomen. 5.b. Uitbreiden van de sociale kaart met het aanbod voor de nieuwe doelgroep Een regionale sociale kaart is van belang. Uit de cijfers over begeleiding blijkt dat er binnen de regio gemeenten forse verschillen zijn in de grote van de doelgroepen V&V, GGZ en GZ. Mede hierdoor is er een verschil in zorgorganisaties en aanbod binnen de verschillende gemeenten. In de kleinere gemeenten is het aantal GGZ en GZ dermate klein dat cliënten al snel buiten de gemeente grenzen moeten kijken voor hun begeleiding. Veel zorgorganisaties hebben ook de hele regio als werkgebied. Het zorgkantoor heeft op dit moment ook de hele regio G&V als werkgebied. Een individuele gemeente kan een cliënt niet goed helpen bij de keuze voor een zorgorganisatie als het alleen binnen de eigen grenzen kijkt. 5.c. Interne professionaliteit vergroten om cliëntondersteuning van nieuwe doelgroep mogelijk te maken Het vergroten van de informatie en adviesfunctie en de vraagverheldering van de nieuwe doelgroepen sluit aan bij actie 4.d. t/m 4.g.. 5.d. De kortdurende complexe vraagstukken als taak van gemeente of als onderdeel van begeleiding bij zorgaanbieders Deze keuze kan vooraf gemaakt worden of per cliënt worden gemaakt. Een inventarisatie bij MEE over het aantal cliënten per jaar met complexe vraagstukken is zinvol. Interessant is hier ook om te bezien of ervaringsdeskundigen zelf een rol kunnen krijgen bij de begeleiding. 6. De controle op de kwaliteit van de zorg gaat van de IGZ naar de gemeente Artikel 3 en 9 Wmo worden aangepast bij de decentralisatie. De gemeenten moeten naast het meten van de tevredenheid van cliënten ook een cliëntenvaringsonderzoek uitvoeren onder tenminste de gebruikers van huishoudelijke hulp en begeleiding. Daarnaast treedt in de tweede helft van 2012 de Wet cliëntenrechten zorg (Wcz) in werking 9. Deze wet is een samenvoeging van een aantal bestaande wetten en regelt de rechten en plichten van cliënten en zorgaanbieders. Onder andere de in de Wcz beschreven rechten van cliënten op 9 Zie Bijlage 5: Samenvatting Wcz Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 9

10 goede zorg, (keuze)informatie en een laagdrempelige klachten- en geschillenregeling moeten worden geïmplementeerd. Actie: 6.a. Het opzetten van een regionale Wmo monitor voor het meten van de tevredenheid en ervaring van klanten binnen de Wmo Een uitgangspunt van de Wmo monitor is dat alle klanten actief benaderd worden en de mogelijkheid krijgen om opmerkingen, klachten of complimenten direct te melden aan de gemeente. Hierdoor kan de gemeente direct inspelen en reageren op signalen van klanten zonder dat dit de status van klacht krijgt. De gemeente Huizen (of wellicht de hele regio) wil de uitvoering van deze Wmo monitor onderbrengen bij belangenorganisaties van cliënten (bijvoorbeeld Zorgbelang), zodat er vanuit het cliëntenperspectief kritisch wordt getoetst of mensen ook daadwerkelijk de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. 6.b. Vaststellen welke onderdelen van de Wet cliëntenrechten zorg voor de gemeente van toepassing zijn en deze implementeren De gemeente zal waarschijnlijk een verplichting krijgen m.b.t. een adequate informatie & adviesfunctie en het helpen van cliënten bij het vinden van de juiste zorg (acties 5.a. en 5.b.). Daarnaast moet er naar de klachten- en geschillenregeling worden gekeken. Planning van de acties Actie Wie Wanneer 1.a. Verkenning koppeling jeugdzorg & Wwnv uitvoering & beleid 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal b. Vaststellen welke activiteiten en uitvoering & 4 e kwartaal 2011 doelen gecompenseerd worden beleid 1.c. Te compenseren activiteiten en doelen in voorzieningen vatten uitvoering & beleid 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal d. Verordening aanpassen beleid Medio a. Financieringsvorm beleid Medio b. Randvoorwaarden inkoop en/ of aanbesteding helder krijgen uitvoering & beleid 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal Administratie & controle nieuwe Administratie 3 e en 4 e kwartaal 2012 voorzieningen van uitvoering 4.a. Bepalen hoe en wanneer toegang tot nieuwe vorm(en) van begeleiding beleid 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal b. Keuze maken waar de toegang tot begeleiding komt te liggen. college en beleid 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal c. Vraaggestuurde werkwijze op de beleid Vanaf 4 e kwartaal 2011 begeleiding toepassen 4.d. Kennis vergroten over doelen en activiteiten van huidige begeleiding scholing van uitvoering 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal e. Wmo consulenten op werkbezoek bij uitvoering 4 e kwartaal 2011 zorgaanbieders 4.f. Medische kennis doelgroep vergroten uitvoering 4 e kwartaal g. Aantrekken nieuwe Wmo Management Medio 2012 consulenten 5.a. Bepalen welke onderdelen beleid 4 e kwartaal en begin 2012 cliëntondersteuning bij Wmo loket 5.b. Sociale kaart uitbreiden uitvoering Vanaf 4 e kwartaal c. Interne professionaliteit rondom cliëntondersteuning vergroten uitvoering Vanaf 4 e kwartaal 2011 Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 10

11 5.d. Kortdurende complexe vraagstukken taak gemeente of zorgaanbieders beleid 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal a. Opzetten regionale Wmo monitor Gewest 3 e, 4 e kwartaal 2011 en 1 e kwartaal b. Wcz implementeren beleid Medio 2012 Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 11

12 Planning decentralisatie taken van Rijk naar gemeenten Veranderingen vanaf 1 januari 2012: Bezuinigingen re-integratiemiddelen Hervorming WWB - Aanscherping van de toegang tot WWB. De kern hierbij is: wie kan werken moet werken, en werk moet lonen - Afschaffing WIJ; WWB wordt geschoeid op WIJ-leest - Er komt een scherpere inkomensnorm voor gezinsbijstand Bezuinigingen WSW - Verlaging Rijkssubsidie per WSW er - Strengere toelatingseisen voor WSW indicaties Passend onderwijs Inwerkingtreding Wet cliëntenrechten zorg (2 e helft 2012) Veranderingen vanaf 1 januari 2013: Uitvoering AWBZ door zorgverzekeraars Maatregel beperking aanspraak AWBZ (IQ-maatregel) Decentralisatie AWBZ begeleiding naar Wmo - De wettelijke verantwoordelijkheid verschuift van het rijk naar de gemeente - Het budget gaat van het rijk naar de gemeente - De administratieve afhandeling en controle gaat van het zorgkantoor naar de gemeente - De toegangsbepaling gaat van het CIZ en BJZ naar de gemeente - Cliëntondersteuning gaat volledig over naar de gemeente - De controle op de kwaliteit van de zorg gaat van de IGZ naar de gemeente - Nieuwe cliënten in 2013, bestaande cliënten in 2014 naar de Wmo Wet werken naar vermogen (Wwnv) - Iedereen werkt naar vermogen, bij voorkeur bij een reguliere werkgever. Uitgangspunt bij de nieuwe instroom Wwnv is: werk boven uitkering. - Instroom Wajonger vanaf 2013 in Wwnv - Volledig en duurzaam arbeidsongeschikte jonggehandicapten blijft onder de Wajong en het UWV en gaat niet over naar de Wwnv - Wajong-toets blijft bij het UWV. - Er komt één ongedeeld re-integratiebudget. Dit bestaat uit: de bestaande reintegratiebudgetten voor de Wsw en de WWB/WIJ bij elkaar + overheveling geld vanuit het re-integratiebudget Wajong van UWV. - Nieuw instrument: loondispensatie Veranderingen vanaf 1 januari 2014 Start scheiden wonen-zorg: zelf betalen voor verblijf bij zorgaanbieder Decentralisatie Jeugdzorg overgangsjaar voor begeleiding voor kinderen uit AWBZ Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 12

13 Gefaseerde inwerkingtreding nieuwe wet op de jeugdzorg Gefaseerde overgang ambulante hulp, dag-en residentiële hulp, overige onderdelen provinciale jeugdzorg (kindertelefoon, diagnostiek, indicatiestelling, casemanagement, advies en meldpunt kindermishandeling, jeugd-ggz, jeugd-lvg, gesloten jeugdzorg, en als laatste jeugdreclassering en jeugdbescherming. Veranderingen vanaf 1 januari 2016 Overheveling intramurale jeugdzorg van AWBZ naar gemeenten Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 13

14 Regionale organisatievorm De taken en verantwoordelijkheden die op de gemeenten afkomen zijn van grote omvang en vragen daarom om regionale samenwerking vanuit onze regionale Wmo visie. Het is voor kleinere gemeenten lastig om voldoende expertise en ervaring te krijgen met de nieuwe doelgroepen. Om dubbel werk te voorkomen is het gezamenlijk opzetten van scholing van loketmedewerkers en beleidsmedewerkers nodig. Ook voor de grotere gemeenten is samenwerken noodzakelijk, omdat zorg niet zelden buiten de woongemeente wordt afgenomen. De huidige voorzieningen, bijvoorbeeld rondom dagbesteding, zijn verspreid over de regio en niet in elke gemeente aanwezig. Uit de inventarisatie onder aanbieders blijkt ook dat veel aanbieders de hele G&V als werkgebied hebben en dat zij zich zorgen maken om met elke gemeente apart afspraken te moeten maken. Zo wordt het voor aanbieders erg kostbaar om bij negen gemeenten apart aan te besteden. Een gezamenlijke inkoop voor G&V is daarom een goede optie. Zoals in actie 1.a. is beschreven overlappen de doelgroepen en taken van de drie decentralisaties elkaar. De argumenten voor samenwerken gelden voor alle drie en het gezamenlijk coördineren van de drie decentralisaties is dan ook noodzakelijk. Samenvattend zijn de redenen voor een regionale samenwerking bij de drie decentralisaties: - Regionale schaal van aanbieders van voorzieningen. - Omvang van de taken en verantwoordelijkheden. - Snelheid van de decentralisaties (er is nu al inzet nodig). - Gezamenlijke scholing en expertiseontwikkeling om dubbel werk te voorkomen. - De zorg en ondersteuning wordt regelmatig buiten de eigen woongemeente afgenomen (gezamenlijk inkopen is gewenst en werkbaar voor ketenpartners). - Taken, activiteiten en doelen overlappen en raken elkaar Doelen: Om lokaal goed te kunnen uitvoeren moet je regionaal samenwerken. De regio moet ondersteunen bij het opzetten van lokale netwerken door de betrokkenen te faciliteren met de goede informatie en gereedschappen. Het uitgangspunt is om lokaal de vrijheid te hebben om het ondersteuningspakket vorm te geven, maar dat er wel zoveel mogelijk dezelfde randvoorwaarden worden geschept op regionaal niveau waarbij ook de ICT ondersteunend is. Kortom: Regionale kaders en randvoorwaarden; lokale voorkeuren en verbindingen. De regionale organisatie zal maximaal twee jaar bestaan. De kaders moeten dan zo sterk zijn dat het lokaal uitgevoerd kan worden met een minimale regionale regie. De organisatie is gestoeld op de structuur van de regionale samenwerking binnen het WWZ. De aansturing en de positionering zal dan ook bij het Intergemeentelijk Bureau (IGB) van het gewest G&V worden belegd. Samenwerken op: Visie en verbinding tussen de decentralisaties Scholing van loketmedewerkers en beleidsmedewerkers Inkoop van voorzieningen ICT registratiesysteem Bestuurlijk taskforce Het onderwerp vraagt om bestuurlijke afstemming. Vandaar dat in dit model is gekozen voor een bestuurlijke taskforce die door de drie grote gemeenten vertegenwoordigt zal worden. Dit kunnen de voorzitters van de volgende portefeuillehoudersoverlegen worden: 1. Economie en Werk Wwnv Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 14

15 2. Wonen Welzijn Zorg Begeleiding 3. Gezondheidszorg Jeugdzorg Ambtelijke stuurgroep De ambtelijke stuurgroep moet op directieniveau worden gevormd om ambtelijk de dwarsverbanden te kunnen leggen vanuit een helicopterview, maar ook om voorstellen of ontwikkelrichtingen hiërarchisch te kunnen borgen in de gemeentelijke organisaties. Binnen de gemeenten moeten immers dezelfde verbindingen tussen de drie gebieden worden gelegd. De ambtelijke stuurgroep op directieniveau zal gevormd kunnen worden vanuit de drie grote uitvoerende gemeenten; Bussum, Hilversum en Huizen. Programmamanager & Projectleiders Per decentralisatie zal er een projectleider worden aangesteld met een programmamanager erboven die de onderlinge koppelingen coördineert en het proces bewaakt. In het regionale uitvoeringsprogramma preventieve jeugdzorg is uitgesproken dat er een projectleider decentralisatie jeugdzorg moet komen met o.a. provinciale gelden. Met het invoeringsbudget voor de decentralisatie begeleiding kan de programmamanager en de kwartiermaker begeleiding worden bekostigt. Bestuurlijke taskforce Ambtelijke stuurgroep op directieniveau Programmamanager decentralisatie taken Projectleider 1: Één regeling onderkant van de arbeidsmarkt (Wwnv) Projectleider 2: Decentralisatie AWBZ Begeleiding naar Wmo Projectleider 3: Decentralisatie Jeugdzorg naar de gemeente Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 15

16 Financiën Er komt een invoeringsbudget in 2012 beschikbaar voor de decentralisatie van AWBZ begeleiding. Dit geld kan onder andere ingezet worden voor de beoogde regionale samenwerking. Hieronder een opzet voor de verdeling van het invoeringsbudget in de tijd. Het betreft een conceptbegroting waarin een verdeling van financiële middelen wordt voorgesteld om alvast een start te kunnen maken met de regionale samenwerking. Deze conceptbegroting is opgesteld om gelden van de gemeenten te reserveren voor de decentralisaties. De precieze verdeling zal nader moeten worden ingevuld door de programmamanager. Overzicht Cliënten Invoeringsbudget 10 Begeleiding Totaal Gooi & Vecht Fase 1: Van tot datum wetswijzing (februari 2012) Onderdeel Budget Opmerkingen Financiering door gemeenten: Capaciteit voorbereiding 2011/2012: - Programmamanager - Projectleider begeleiding - Inkoper (voorbereiding inkoop) Blaricum Bussum Hilversum Huizen Laren Weesp Muiden Naarden Totaal Wijdemeren ,- Gemeenten nemen in 2011 een voorschot op het invoeringsbudget 2012.Verdeling op basis van inwonertal (CBS stand 1 april 2011): Cofinanciering provincie NH: Cofinanciering is afhankelijk van goedkeuring subsidieaanvraag (besluit eind 2011) ,- Capaciteit voorbereiding 2012: - Programmamanager - Projectleider begeleiding - Inkoper (voorbereiding inkoop) - Projectsecretaris Totaal ,- 10 Zie bijlage 4 voor uitgebreid overzicht in- en uitvoeringsbudget per gemeente Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 16

17 Fase 2 Van datum wetswijziging (februari 2012) tot 1 januari 2013 Onderdeel Budget Opmerkingen Financiering door gemeenten: Naar verwachting zal inzet nodig zijn voor de volgende onderdelen: - Programmamanager - Projectleider 1 Wwnv - Projectleider 2 Begeleiding - Projectleider 3 Jeugd - Inkoop - Werving Wmo consulenten - Uitbreiding capaciteit loketten - Scholing - ICT Totaal , ,- Precieze verdeling is afhankelijk van de besluitvorming over het invoeringsplan (resultaat fase 1). Fase 3 Voor 2013 (verdeling volledig afhankelijk van de besluitvorming over het uitvoeringsplan (resultaat fase 1 en fase 2) Onderdeel Budget Opmerkingen Capaciteit: - Programmamanager - Projectleider 1: Wwnv - Programmamanager - Projectleider 2 Begeleiding - Projectleider 3 Jeugd - Inkoop - Werving Wmo consulenten - Uitbreiding capaciteit loketten - Scholing - ICT Totaal , ,- Mogelijkheden voor cofinanciering: Cofinanciering voor Wwnv, overig budget uit middelen lokale SoZa s. Subsidieaanvraag bij provincie à ,- voor 14 maanden. In 2013 cofinanciering. Cofinanciering met inkoop HH Cofinanciering vanuit andere budgetten, mogelijk innovatie subsidies Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 17

18 Literatuurlijst CIZ (2011) Indicatiewijzer 4.1 CIZ (2011) Wie is de cliënt Hilversum, Bussum, Blaricum, Huizen en Wijdemeren (2011) Regionale Uitvoeringsprogramma Preventieve Jeugdzorg Wmo (conceptversie 2011) Websites Agis Zorgkantoren (2010) Definitieve afspraken 2011, CIZ (2011) Basisrapportage AWBZ, CPB (2011) The decentralization of Social Assistance and the rise of Disability Insurance enrolment, Ministerie VWS (2010) Samenvatting Wet cliëntenrechten zorg, Ministerie VWS, Veldhuijzen van Zanten (2011) Visie op cliëntondersteuning, VNG (2011) AWBZ-begeleiding naar Wmo: financiële afspraken bestuursakkoord, Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 18

19 Bijlage 1. Verklaring afkortingen AWBZ functies BG Begeleiding BGG Begeleiding Groep BGI Begeleiding Individueel KVB Kortdurend Verblijf PV Persoonlijke Verzorging VP Verpleging Jeugdzorg AMK JHV JR OTS Advies en Meldpunt Kindermishandeling Vrijwillige Jeugdhulpverlening Jeugdreclassering Onder toezichtstelling Grondslagen SOM Somatische aandoening PG Psychogeriatische aandoening PSY Psychiatrische aandoening/ stoornis PS Psychosociaal probleem VG Verstandelijk gehandicapt ZG Zintuigelijk gehandicapt LG Lichamelijk gehandicapt Sectoren V&V GZ GGZ Verpleging & Verzorging Gehandicaptenzorg Geestelijke Gezondheidszorg Wetten en overige afkortingen AWBZ Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten BJZ Bureau jeugdzorg CIZ Centrum Indicatiestelling Zorg IGB Intergemeentelijk Bureau (van de regio Gooi & Vechtstreek) IGZ Inspectie voor de gezondheidszorg G&V Gooi & Vechtstreek SoZa Sociale Zaken SW bedrijven Sociale werkvoorziening bedrijven VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten WAJONG Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jonggehandicapten Wcz Wet cliëntenrechten zorg WIA Wet Werk en inkomen naar arbeidsvermogen Wmo Wet maatschappelijke ondersteuning WSW Wet Sociale Werkvoorziening WW Werkloosheids Wet WWB Wet Werk en Bijstand Wwnv Wet Werken Naar Vermogen Zvw Zorgverzekeringswet Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 19

20 Bijlage 2. Inhoud van begeleiding 11 Begeleiding omvat door een instelling te verlenen activiteiten aan verzekerden met een somatische, psychogeriatrische of psychiatrische aandoening of beperking, of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap die matige of zware beperkingen hebben op het terrein van: a) de sociale redzaamheid; b) het bewegen en verplaatsen; c) het psychisch functioneren; d) het geheugen en de oriëntatie; e) of die matig of zwaar probleemgedrag vertonen. Activiteiten begeleiding individueel: De activiteiten zijn gericht op bevordering, behoud of compensatie van de zelfredzaamheid en strekken tot voorkoming van opname in een instelling of verwaarlozing van een persoon. De activiteiten bestaan uit: 1. Het ondersteunen bij het aanbrengen van structuur, c.q. het voeren van regie. 2. Het ondersteunen bij praktische vaardigheden/handelingen ten behoeve van zelfredzaamheid. 3. Het bieden van toezicht. 4. Oefenen met het aanbrengen van structuur, c.q. het voeren van regie en/of het uitvoeren van handelingen die zelfredzaamheid tot doel hebben. Begeleiding Groep: 1. het bieden van een dagprogramma met als doel al dan niet aangepaste vormen van arbeid (ook vrijwilligerswerk) of school te vervangen gedurende maximaal negen dagdelen per week. 2. het bieden van activiteiten met als doel een andersoortige vorm van dagstructurering dan arbeid of school (denk aan 65-plussers of mensen zonder arbeidsverleden) en tevens zelfredzaamheid en cognitieve capaciteiten en vaardigheden zoveel mogelijk te handhaven en/of gedragsproblematiek te reguleren gedurende maximaal negen dagdelen per week; 3. toezicht in een instelling: a) s nachts in een instelling gedurende maximaal zeven nachten per week. Met nachtopvang wordt het sec doorbrengen van de nacht in een instelling bedoeld. b) overdag gedurende maximaal negen dagdelen per week. Vervoer naar Begeleiding groep Als de verzekerde is aangewezen op Begeleiding in groepsverband gedurende een dagdeel in een instelling, dan omvat de zorg ook het vervoer naar en van de instelling wanneer dit medisch noodzakelijk is. Uitgangspunt bij het beoordelen van de medisch noodzakelijkheid, is het gebrek aan zelfredzaamheid van de verzekerde. Begeleiding individueel en begeleiding groep als respijtzorg Respijtzorg doet zich voor in situaties waarin de huisgenoot, partner of ouder die feitelijk gebruikelijke zorg op zich moet nemen daartoe niet in staat is wegens (dreigende) overbelasting, die anderszins niet door hem is op te lossen. Begeleiding individueel of begeleiding groep Of de verzekerde is aangewezen op Begeleiding individueel of Begeleiding in groepsverband, wordt bepaald door de afweging wat zorginhoudelijk het meest doelmatig is. 11 CIZ Indicatiewijzer 4.1 (2011) p. 109 Decentralisatie begeleiding: Startnotitie 20